Ahvalun Nisa - 1

અહવા�િુ �-સા

- : લેખક :-

ુ ામઅલી સાહ�બ
મ. અલ્લામ હા� �લ

(અ.મ.)

હા� ના� સાહ�બ

 Ahvalun Nisa - 2

- : સંકલન : -

અલ્હા બરકતઅલી ટ�. નાયાણી

- : પ્રકા : -

હા� ના� મેમોર�યલ ટ્ર

માળ� ટ� કરા, �બાચોક, ભાવનગર

 Ahvalun Nisa - 3

ફોનનંબર : (૦૨૭૮) ૨૫૧૦૦૫૬ /

૨૪૨૩૭૪૬

Website : www.hajinajitrust.com

www.hajinaji.com

email : hajinajitrust@yahoo.com
 Ahvalun Nisa - 4
અગત્યન ન�ધ

આ �કતાબ અલ્લામ હા� ના� સાહ�બે

લખેલ અહવા�ુિ� સાની બારમી આ� ૃતી છે . અને

આ �કતાબમાં � મસઅલા લખેલ છે તે પણ એ જ

છે .

એટલે � મર�અની તકલીદ કરતા હો તે

�ુજબ અમલ કરવો.

બરકતઅલી ટ�. નાયાણી

 Ahvalun Nisa - 5
ન�ધ:

ક�તાબોમાં કોઇ પણ �ુલ દ� ખાય તો �ણ કરવા વીનંતી

hajinajitrust@yahoo.com
 Ahvalun Nisa - 6
અ�કુ ્રમણી
બા�લગ થવાની િનશાનીઓ (૯ વષર્ન બાળાઓ માટ�)
.................................................................................. 24

વા�બ �ુસલ (ફકત �ીઓ માટ� જ) ........................ 27

હયઝ વગેર�નાં િનયમો �ણવા�ુ ં મહત્ .................... 29

હયઝ તથા ઇસ્તેહાઝ ................................................ 31

ઇસ્તેહાઝ ................................................................... 32

આય�ુલ્લા િસસ્તાન સાહ�બની તવઝીહ �ુજબ

હયઝના જ�ર� મસાએલ ............................................ 33

ઇસ્તેહાઝાન અહ�કામ ................................................. 46

 Ahvalun Nisa - 7
હયઝ ......................................................................... 60

જનાબતવાળા શખ્ પર � � વસ્�ુ હરામ છે : ... 68

હાઈઝ માટ� મક�હ બાબતો ........................................ 73

“શબે �ઝફાફ” ની દોઆ તથા નમાઝ .......................... 86

િનકાહની તાક�દ અને િનકાહ કરવાથી મળતો સવાબ 94

પ�ત્નન મહ�ર અને પ�ત્નન ઘર� લઈ જવા િવશે ...... 107

િનકાહ તથા વકાલતના�ુ.........................................

ં 115

છોકર� તરફ�ુ ં વકાલતના�ુ ં આ �ુજબ મોકલે. ........ 119

તલાક ...................................................................... 122

 Ahvalun Nisa - 8
તલાક આપવાની શરતો નીચે �ુજબ છે . ................. 126

ઇદ્ .......................................................................... 132

સોગ ......................................................................... 136

ઝેહાર કોને કહ�વાય છે ? .......................................... 138

�ુ�ષ નામદર હોય અથવા થઈ �ય તો �ુ ં કર�ુ ં ? .. 143

કઈ કઈ �ીઓ સાથે િનકાહ હરામ છે ? ................... 145

બી� ક�સમની ર� ઝાઈ �ીઓ ................................... 149

ત્ર ક�સમની �ુસાહ�રાત �ીઓ ............................. 154

ચોથી ક�સમની �ીઓ .............................................. 156

 Ahvalun Nisa - 9
તહારત .................................................................... 161

હયઝના મસાએલ .................................................... 167

િનફાસના મસાએલ .................................................. 172

ઇસ્તેહાઝાન મસાએલ ............................................. 174

�ુસલ કરવાની ર�ત ................................................ 179

પિત પત્નીન એક બી� પ્રત ભલમનસાઈ ............ 182

�ી પ્રત �ુ�ષની ફરજો ........................................... 187

�ુ�ષ પ્રત �ીની ફરજો ........................................... 197

ઝીના ....................................................................... 211

 Ahvalun Nisa - 10
�ી-�ુ�ષના અહકામમાં તફાવત .............................. 220

�ીઓના જ અહકામ ................................................ 231

�ુખ્તરન ફઝાએલ ................................................... 234

દ�કર�ની શાદ� જલ્દ કરાવી આપવા િવષે .............. 244

બચ્ચ થવાની દોઆઓ ........................................... 248

હામેલા �ીનો સવાબ તથા તેણે �ુ ં કર�ુ ં ? અને

હમલથી છોકરો પૈદા થવાનો અમલ ........................ 259

હમલના રક્ષણ અને પ્ર�ુ સહ�લી બનાવવાની

દોઆ તથા તાવીઝ .................................................. 265

 Ahvalun Nisa - 11
બાળકના જન્ પછ� �ુ ં કર�ુ ં ? ............................... 269

બચ્ચા�ુ નામ �ુ ં રાખશો ?....................................... 274

અક�કો ...................................................................... 282

ખતના (�ુનતા) કરવા િવશે .................................... 293

બચ્ચાન �ુધ પીવરાવવા િવશે ................................. 296

�ુધ પીવરાવાના મસાએલ....................................... 299

ઔલાદની પરવર�શ ................................................ 303

નેક ઔલાદ�ુ ં ફળ.................................................... 309

મા - બાપ પ્રત ઔલાદની ફરજ ............................. 312

 Ahvalun Nisa - 12
વારસા વહ�ચણી ....................................................... 321

નસીહતની વાતો ...................................................... 325

અ�ુક ઇસ્લા માન્ મહાન ખા�ુનોની �ુંક �વન

કથાઓ ..................................................................... 342

જનાબે ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ......... 343

(૧) જનાબે ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા�ુ

� ૂર ................................................................... 343

(ર) જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન શાદ�

........................................................................ 373
 Ahvalun Nisa - 13
(૩) જનાબે ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

ફઝાએલ. ......................................................... 402

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન મરતબો

........................................................................ 421

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન મોઅ�જઝો

........................................................................ 426

જનાબે ખદ�જ�ુલ �ુબરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ 431

જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ .................. 441

(૧) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન જન્

........................................................................ 441
 Ahvalun Nisa - 14
(ર) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન શાદ�
........................................................................ 445

(૩) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

કરબલામાં........................................................ 447

(૪) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

શહાદત ............................................................ 453

જનાબે �ફઝઝા ..................................................... 461

�ફઝઝા�ુ ં મા - બાપ પાસેથી આવ�ુ.ં ............... 461

(ર) જનાબે �ફઝઝાએ �ુરઆનની આયતોથી

આપેલા જવાબ ................................................ 475

 Ahvalun Nisa - 15
હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામન પિતવ્ર પત્ન

જનાબે રહમત...................................................... 488

(૧) હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામન વૈભવ 488

(ર) હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા ઉપર

�ુસીબતો�ુ ં આવ�ુ.ં .......................................... 491

(૩) શયતાનના પછાડા.................................... 497

(૪) જનાબે રહમતનો ક�શ - િવક્ .................. 503

(પ) જનાબે રહમતને ભરમાવવા શયતાનના

પ્રયત ............................................................. 508

 Ahvalun Nisa - 16
(૬) હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામન િશફા

મળવા માટ� દોઆ. ........................................... 516

(૭) હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામન �ુસીબત

�ુર થવી. ......................................................... 521

જનાબે મરયમ ..................................................... 529

ઉમ્મ વહબ ........................................................... 552

(૧) કમરની શહાદત ........................................ 552

(ર) કમર�ુ ં સ�વન થ�ુ.ં ................................ 556

(૪) વહબની શહાદત ....................................... 565

 Ahvalun Nisa - 17
નસીબા ................................................................ 569

એક મશ્શાતા (મા�ુ ં �ુથ

ં નાર�) .......................... 581

ઉમ્મ અયમન....................................................... 587

ફાતેમા �ુરાસાની ................................................. 602

આિસયાહ ............................................................. 608

જનાબે ઉમ્મ સલમા ............................................. 615

ઝનીરાહ ખા�ુન ................................................... 628

ઉમ્મ હા�રસ.......................................................... 633

સા�ુ ં સ�દયર.......................................................... 638

 Ahvalun Nisa - 18
ઇસ્મ પરસ્ ...................................................... 651

ઘરડો છતાં જવાન ............................................... 677

ચા�ર�યિશલ શેઠાણી અને નાપાક �ુલામ ............ 684

મજલીસ............................................................... 696

�ુપછાંવ ............................................................... 703

આત્મસંય .......................................................... 718

વાણી ચા�ુયર ........................................................ 724

�ુદા પર તવકકલ કરનાર �ી ............................ 732

�ુહારનો ચમત્કા ................................................ 736

 Ahvalun Nisa - 19
પ્રાય�� ............................................................ 746

પિવત �ુ�ષ ......................................................... 756

પીરનીયે પીર ...................................................... 762

મીઠા બોલી કનીઝ ............................................... 768

સાચો પ્ર ............................................................ 771

સલમા.................................................................. 784

હઝરત ઇમામ �સ
ુ ન
ૈ અલય�હસ્સલામન ઝમાનત.
............................................................................ 840

�ુ�ધ્ધમા બાળા .................................................. 855

 Ahvalun Nisa - 20
�હાની �બમાર�ની દવા ......................................... 868

ચોર�ની તપાસ કરવાની િવ�ચત ર�ત. ................. 881

હા�ન રશીદ અને એક કનીઝ .............................. 902

બેવફા ઔરત ....................................................... 921

�ી ક� શયતાન ?.................................................. 932

�હલ્ય�ુિaસા અથવા �ી ચા�ર�ય ....................... 940

માતા ક� રાક્ષ ? ................................................ 955

Ahvalun Nisa - 21
Ahvalun Nisa - 22
 Ahvalun Nisa - 23

અઊઝો �બલ્લાહ મેનશ્શયતાિન

ર�મ

�બ�સ્મલ્લ �હરરહમા િનરરહ�મ

બહ�નો માટ� મસાએલ

 Ahvalun Nisa - 24

બા�લગ થવાની િનશાનીઓ (૯

વષર્ન બાળાઓ માટ� )

જયાર� બાળક સારા અને ખરાબ વચ્ચેન તફાવત

સમજવા લાગે ત્યાર તેને “�ુમય્ય” કહ�વામાં

આવે છે . ના મહ�રમ �ી (દર� ક બા�લગ �ીએ તેનાં

ભાઈ, િપતા, પિત અને દાદા િસવાયના તમામ)

માટ� �ુમય્યઝન �હ�બ ( પરદો) કરવો વા�બ

છે . અને જયાર� તે અ�ુક ઉમર� પહ�ચે ત્યાર તેની

ઉપર અહ�કામે શર�અત ઉપર અમલ કરવો

 Ahvalun Nisa - 25
વા�બ છે . અને તે ઉમર� તેને બા�લગ અથવા

બાલેગા કહ�વામાં આવે છે .

જયાર� છોકર�ની ઉમર ચંદ્ર એટલે ક� ઇસ્લામ

ક�લેન્ડ પ્રમા નવ વષર �ુરા થાય અને તેણી

દસમા વષર્મા પ્રવે ત્યાર બા�લગ થઈ �ય છે .

અને છોકર� બા�લગ થતાં તેની ઉપર અહ�કામે

ઇસ્લામ ઉપર અમલ કરવો વા�બ થઈ �ય છે .

અહ�કામે ઇસ્લા એટલે ક� ��એદ�ન (મઝહબની

શાખાઓ) ઉપર અમલ કરવો. એટલે ક� છોકર� �

�ુજત�હદની તકલીદ કરતી હશે તેના મસઅલા

પ્રમા અમલ કરવો વા�બ છે . છોકર� બા�લગ

 Ahvalun Nisa - 26
થાય તે પહ�લાં તેણીએ �ુજત�હદની તકલીદ

કરવા િવશેના િનયમો �ણી લેવા ફર�જયાત છે .

તેણીએ બા�લગ થતાં પહ�લાં તેના શર�રમાં થનારા

ફ�રફાર િવશે પણ �ણી લે� ુ ં જ�ર� છે . એટલે ક�

છાતીનો ભાગ વધવો (ઉપસી આવવો) દર મ�હને

માિસક ધમર ( હયઝ) આવ�ુ,ં બગલ અને �ૂંટ�ની

નીચેના ભાગમાં �ડા વાળ ઉગવા. આ વાળ ‘હ�ર

ર��ુવર’ દ્વા કાઢ� નાખવા પણ જ�ર� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 27

ુ લ (ફકત �ીઓ માટ� જ)

વા�બ �સ
(૧) દર� ક તં�ુરસ્ અને બા�લગ �મરની

છોકર�ઓને દર મ�હને ૠ�ુ �ાવ (લોહ� - � ૂન)

આવે છે . દર� ક �ીઓને દર� ક નમાઝ પહ�લા આ

લોહ� (� ૂન) માટ�ની તહારત કરવી જોઈએ. એટલે

�ુ� ક� �ુસલ �ની �ની જ�રત હોય તે (�ની

િવગત આગળ આપવામાં આવશે.) કર� લે� ુ ં

જોઈએ. આ લોહ�ની તહારત માટ� ઇસ્લામમા

ક�ટલાક િનયમો નકક� કરવામાં આવ્ય છે .

 Ahvalun Nisa - 28
(ર) �ીઓને ત્ પ્રકાર લોહ� ( �ુન) આવતા

હોય છે . �ને હયઝ, ઇસ્તીહાઝ અને િનફાસ

કહ�વામાં આવે છે . હયઝ અને ઇસ્તીહાઝાન

તહારત �ુસલથી થાય છે . િનફાસ�ુ ં લોહ�

બાળકના જન્ (પ્ર�ુ / �ુવાવડ) પછ� આવે છે .

િનફાસ�ું લોહ� ઓછામાં ઓ�ં ક�ટલા �દવસ �ુધી

આવે તે નકક� હો�ું નથી. પરં � ુ િનફાસ�ુ ં લોહ�

વ�ુમાં વ�ુ ં ૧૦ �દવસ �ુધી આવ� ું હોય છે .

 Ahvalun Nisa - 29

હયઝ વગે ર�નાં િનયમો �ણવા� ંુ

મહત્

હયઝ, ઇસ્તેહાઝ અને િનફાસની બાબતોને

�ણવાને કારણે છોકર� જો તે હાલતમાં ( �ુ�,

�ુસલ ક� તયમ્�ુ કયાર વગર) નમાઝ પડ�, અથવા

તો પિવત �ુરઆનના અક્ષરો હાથ લગાડ� તો

(સવાબના બદલે) �ુનાહના કામ થઈ �ય છે . તે

કાય� એ હાલતમાં કરવા હરામ છે . આ ઉપરાંત

બા�લગ ( ૯ વષર્થ મોટ�) ઉમરની છોકર�એ આ

બાબતમાં પ્ર �ુછતાં શરમાવ�ું ક� ગભરાવ�ુ ં ન

 Ahvalun Nisa - 30
જોઈએ. એક �ી પયગમ્બ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન �ખદમતમાં �ીના માિસક

લોહ� ( � ૂન) વા�ં કપ�ું લઈને તે િવશે પ્ર

�ુછવા આવી. આ જોઈને પયગમ્બ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન �ખદમતમાં હાજર

રહ�લા લોકોને તે બાબત િવશે અણગમો થયો.

ત્યાર પયગમ્બ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ : “શર�અત ( ઇસ્લા) ના

કા�ુનો િવશે �ણવામાં કદ� શરમ ન અ�ુભવવી

જોઈએ.’’
 Ahvalun Nisa - 31

હયઝ તથા ઇસ્તેહાઝ

હયઝનો અથર �ીને આવ� ું ‘માિસક ૠ�ુ�ાવ’

થાય છે . �ને માિસક િપર�યડ અથવા એમ.સી.

પણ કહ�વાય છે . (�ુજરાતીમાં તેને ટાઈમ આવવો,

ક� માિસક આવ�ું �વા શબ્દોમા પણ કહ�વાય છે .)

દર� ક બા�લગ તથા તં�ુરસ્ �ીને િનયિમત ર�તે

હયઝ આવ� ું હોય છે . મઝહબે શીઆમાં હયઝના

ક�ટલાંક િનયમો નકક� થએલા છે . ��ુ ં વણર્

�ુંકમાં નીચે �ુજબ છે .

 Ahvalun Nisa - 32

ઇસ્તેહાઝ

� � ૂન હયઝ અથવા િનફાસ�ું નથી હો�ુ ં તેને

ઇસ્તેહાઝ કહ�વામાં આવે છે . ઇસ્તેહાઝાન ત્
પ્રક છે .

૧ ઇસ્તેહાઝ કલીલા (ઓ�ં)

૨ ઇસ્તેહાઝ �ુતવસ્સીતા (મધ્ય)

૩ ઇસ્તેહાઝ સીરા (વધાર� )

ુ
ઇસ્તેહાઝ વાળ� �ીને �સ્તહાઝ કહ�વામાં આવે છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 33

ુ
આય�લ્લા િસસ્તાન સાહ�બની

ુ બ હયઝના જ�ર�
તવઝીહ �જ

મસાએલ
મસઅલા નંબર - ૩૬૭ : �ુસ્લ તરતીબીમાં,

�ુસલની િનયતથી, એહતેયાતે વા�બની �એ

પ્ર મા�ુ ં અને ગરદન અને ત્યા બાદ શર�રને

ઘો�ું જોઈએ અને શર�રને ધોતી વખતે બહ�તર એ

છે ક� પહ�લાં જમણા ભાગને � ૂવે અને ત્યા બાદ

ડાબા ભાગને � ૂવે.

 Ahvalun Nisa - 34
અગર કોઈ શખ્ પાણીમાં �ુબક� માર�,

તરતીબીના િનયતથી ઉપરોકત ત્રણ ભાગોને

હરકત આપે, તો એ �ુસલ�ુ ં સહ�હ હો�ું ઇશ્કાલથ

ખાલી નથી અને એહિતયાત એ છે ક� તેને કાફ� ન

સમ�. અગર કોઈ શખ્ �ણી - જોઈને, યા

� ૂલી જવાને કારણે, યા મસઅલાથી નાવાક�ફ

(અ�ણ, અજ્ઞ) હોવાને લીધે, શર�રના ધડને,

માથા અને ગરદનથી પહ�લાં ધોઈ નાખે તો �ુસલ

બાિતલ છે .

મસઅલા નંબર - ૩૮૦ : �ુસલ કરતી વખતે

અગર શર�રના વાળ બરાબર ભાગ પણ ધોયા

 Ahvalun Nisa - 35
વગર રહ� �ય તો �ુસલ બાિતલ છે . પરં � ુ

કાનની �દરના ક� નાકની �દરના અથવા એવા

ભાગો ક� � �િતરક ભાગો ગણાય છે . તેને ધો�ુ ં

વા�બ નથી.

મસઅલા નંબર - ૩૮૧ : � ભાગ માટ� શક હોય ક�

એ બહારનો ભાગ છે ક� �િતરક ભાગ છે , તો તેને

ધો�ું વા�બ નથી.

મસઅલા નંબર - ૩૮ર : અગર એર�ગ વીગેર� માટ�

પાડવામાં આવેલ છ�દ્ એટલાં �ુલ્લ અને પહોળા

 Ahvalun Nisa - 36
થઈ ગયાં હોય ક� બહારથી દ� ખાઈ આવતા હોય,

તો તેને ધો�ું જ�ર� છે , ન�હતર જ�ર� નથી.

મસઅલા નંબર - ૩૮૩ : � વસ્� શર�ર �ુધી

પાણી પહ�ચાડવામાં �કાવટ કરતી હોય તેને �ુર

કરવી જોઈએ, અને �ુર થઈ ગઈ છે , તેની ખાતર�

કયાર્ િવન જો �ુસલ કર� , તો �ુસલ બાિતલ

ગણાશે.

મસઅલા નંબર - ૩૮૪ : �ુસલ ઉતારતી વખતે

જો શક �ય ક� તેના શર�ર ઉપર પાણીને રોકનાર�

કોઈ વસ્� રહ� ગઈ છે ક� ન�હ તો તેની તપાસ કર� ,

 Ahvalun Nisa - 37
અને કોઈ એવી વસ્� બાક� રહ� નથી તે માટ�

ઇત્મીના હાિસલ કર� .

મસઅલા નંબર - ૩૮પ : �ુસલ કરતી વખતે

�ૂંકાવાળ ક� � શર�રના ભાગ �પે ગણાય છે તેને

ધોવા જ�ર� છે , પણ લાંબા વાળને ધોવા વા�બ

નથી, બલ્ક અગર પાણીને ચામડ� �ુધી એવી ર�તે

પહ�ચાડ� ક� એ લાંબા વાળ ભીના ન થાય, તો પણ

�ુસલ સહ�હ ગણાશે. અલબત, અગર એ લાંબા

વાળને ધોયા વગર ચામડ� �ુધી પાણી પહ�ચાડ�ું

શ� ન હોય, તો શર�ર �ુધી પાણી પહ�ચે તે માટ�

એ વાળને પણ ધોવા જોઈએ.

 Ahvalun Nisa - 38
મસઅલા નંબર - ૩૮૬ : વ� સહ�હ થવા માટ�

�ટલી શરતો છે , �મક�, પાણી�ું પાક હો�ુ,ં ગસ્બ

ન હો�ું વગેર� તમામ શરતો �ુસલ સહ�હ થવા

માટ� પણ લા�ુ પડશે.

પરં � ુ �ુસલ માટ� એ વા�બ નથી ક� શર�રના

ભાગોને ઉપરથી નીચે તરફ ધોવામાં આવે. એવી

જ ર�તે તરતીબી �ુસલમાં એ જ�ર� નથી ક� મા�ુ ં

અને ગરદન ધોયા બાદ તરત જ શર�રને ધોવામાં

આવે અગર કોઈ શખ્ મા�ુ ં અને ગરદન ધોયા

બાદ અ�ુક સમય �ુધી ઢ�લ કયાર ્ પછ શર�રને

� ૂવે તો વાંધો નથી, બલ્ક એ પણ જ�ર� નથી ક�

 Ahvalun Nisa - 39
મા�ુ,ં ગરદન ક� આખાય શર�રને એક� સાથે એક

જ વખતમાં � ૂવે, દાખલા તર�ક� મા�ું ધોયા બાદ

અ�ુક સમય બાદ ગરદન � ૂવે તો �એઝ છે .

પણ � શખ્ પેશાબ ક� પાયખાનાને રોક� ન શકતો

હોય, અગર �ુસલ અને નમાઝ અદા કર� શક�,

તેટલા સમય દરિમયાન પેશાબ, પાયખા�ુ ં બંધ

થઈ જ� ું હોય, તો તેના માટ� વા�બ છે ક� તરત જ

�ુસલ ઉતાર� અને �ુસલ બાદ તરત જ નમાઝ

અદા કર� .
 Ahvalun Nisa - 40
મસઅલા નંબર - ૩૯ર : �ુસલ દરિમયાન અગર

વ�ને તોડનાર કોઈ બાબત બને, �મક� પેશાબ

કર� , તો એ �ુસલને ત� દઈ નવેસરથી �ુસલ શ�ં

કર�ું જ�ર� નથી, બલ્ક એ જ �ુસલને �ુ�ં કરશે.

અને એહિતયાતે વા�બની �એ ત્યા બાદ વ�

કરશે, પણ અગર તરતીબી �ુસલને ઇરતેમાસીમાં

ફ�રવી નાખે અથવા ઇરતેમાસી �ુસલને

તરતીબીમાં યા ઇરતેમાસી દફઈમાં બદલે, પછ�

વ� કર�ુ વા�બ ન�હ થાય.

મસઅલા નંબર - ૩૯૭ : � શખ્સ જનાબત�ું

�ુસલ ઉતા�ુ� હોય, તેણે નમાઝ માટ� �ુ� ન કર�ું

 Ahvalun Nisa - 41
જોઈએ. બલ્ક �ુસ્લ ઇસ્તેહાઝ િસવાય બાક�ના

વા�બ �ુસ્લ અને મસઅલા નંબર ૬પ૧ માં

લખાએલા �ુસ્તહ �ુસ્લ બાદ પણ નમાઝ માટ�

�ુ�ની જ�રત નથી. જો ક� એ �ુસ્લ માટ�

એહિતયાતે �ુસ્તહ છે ક� �ુ� પણ કર� .

મસઅલા નંબર - ૩૯૮ : સામાન્ સંજોગોમાં

ઇસ્તેહાઝા�ુ �ુન રં ગે પી�ં અને ઠં�ું હોય છે , અને

કોઈ પણ �તના જોશ ક� બળતરા િવના વહ� છે

અને ઘટ પણ હો�ું નથી. અ�ુક સંજોગોમાં �ુમક�ન

(શય) છે ક� એ કા�ં અને લાલ હોય. અને બાક�ની

િનશાનીઓ પણ ધરાવ�ુ ં હોય.

 Ahvalun Nisa - 42
મસઅલા નંબર - ૩૯૯ : ઇસ્તેહાઝાન ત્ પ્રક

છે :-

(૧) કલીલા .......ઓ�ં

ુ વસ્સેત........મધ્ય
(ર) �ત

(૩) કસીરા.........વધાર�

(૧) ઔરતો પોતાની શરમગાહ ઉપર � પાટો ક� �

�ુક� છે , તે અગર �ુનથી ફકત ઉપરના �હસ્સામા

ભી�ું થાય, એ આખાય � વગેર�ને તરબોળ ન કર�

તો એ ઇસ્તેહાઝ કલીલા ગણાશે. ( એટલે ઓ�ં

ઇસ્તેહાઝ)
 Ahvalun Nisa - 43
(ર) અને અગર �ુન �ના �દરના ભાગ �ુધી

ઉતર� , ચાહ� તે એકજ �ુણામાં હોય પણ � ઉપર

બાંધવામાં આવેલા પાટા �ુધી ન પહ�ચે તો એ

ઇસ્તેહાઝ �ુતવસ્સેત કહ�વામાં આવશે. ( મધ્ય

પ્રકાર�)

(૩) અને જો � સાથે પાટા ઉપર પણ �ુન પહ�ચી

�ય, તો ઇસ્તેહાઝ કસીરા ગણાશે. ( વધાર�

પ્રમાણમ)

(A) છોકર�ઓને નવ વષર થવા પહ�લા અને

�ીઓને પચાસ વષર �ુરા થયા પછ� � લોહ�

 Ahvalun Nisa - 44
જોવામાં આવે છે . તે હયઝ�ું હો�ુ ં નથી. તેને

ઇસ્તેહાઝ કહ�વામાં આવે છે . �ના િનયમો�ુ ં વણર્

હવે પછ� આવશે.

(B) હયઝની �ુ�ૃત ત્ �દવસથી ઓછ� અને દસ

�દવસથી વધાર� હોતી નથી. ત્ �દવસથી ઓછા

અને દસ �દવસથી વધાર� સમય માટ� લોહ� આવે

છે તેને ઇસ્તેહાઝ કહ�વામાં આવે છે .

(C) � �ીની હયઝ�ું �ુન આવવાની ગણત્રી

તાર�ખ તથા �ુ�ૃત નકક� ન હોય, �ને પહ�લી

વખત હયઝ આવે અથવા � પોતાની હયઝ

 Ahvalun Nisa - 45
આવવાની તાર�ખ � ૂલી ગઈ હોય અથવા �ને

હયઝના �દવસોની સંખ્ય યાદ ન હોય તેના

િવગતવાર �ક
ુ મો�ું વણર્ આગળ કરવામાં

આવશે.

*****
 Ahvalun Nisa - 46

ઇસ્તેહાઝાન અહ�કામ
મસઅલા નંબર - ૪૦૦ : જો ઔરત કલીલા

ઇસ્તેહાઝામા હોય તો તેણે દર� ક નમાઝ માટ� એક

વ� કર�ુ ં જોઈએ. એહિતયાતે �ુસ્તહ છે ક� � ને

પાક કર� અથવા બદલી નાખે, જો શરમગાહના

�હ�ર� ભાગો �ુધી �ુન પહ�ચી �ય તો એને પણ

પાણીથી ધોઈને પાક કર� .

મસઅલા નંબર - ૪૦૧ : અગર ઔરત ઇસ્તેહાઝ

�ુતવસ્સેતામા હોય, તો એહિતયાતે વા�બ છે ક�

પોતાની નમાઝો માટ� દરરોજ એક �ુસલ ઉતાર� .

 Ahvalun Nisa - 47
ત્યા બાદ ઉપર જણાવ્ય �ુજબ કલીલા

ઇસ્તેહાઝાન �ુકમ �ુજબ અમલ કર� એટલે ક� દર� ક

નમાઝ માટ� વ� કર� વીગેર� .

અગર કોઈ ઔરત નમાઝે �ુબ્ પહ�લાં અથવા એ

જ સમયે �ુસ્તહાઝ �ુતવસ્સેત થાય તો નમાઝે

�ુબ્ માટ� �ુસલ કરશે અને જો એ �ણી જોઈને ક�

�ુલી જવાથી નમાઝે �ુબ્ માટ� �ુસલ ન કર� , તો

પછ� ઝોહર, અસરની નમાઝ માટ� �ુસલ કર� અને

જો ત્યાર પણ �ુસલ ન કર� તો નમાઝે મગર�બ,

ઈશા પહ�લા �ુસલ કર�ું જ�ર� છે . ચાહ� તે સમયે

�ુન આવી રહ�ુ ં હોય યા બંધ થઈ ગ�ું હોય.

 Ahvalun Nisa - 48
મસઅલા નંબર ૪૦ર : ઇસ્તેહાઝ કસીરાવાળ�

ઔરતો માટ�

(૧) એહિતયાતે વા�બ છે ક� દર� ક નમાઝ પહ�લા �

અને પાટો વગેર� બદલી નાખે યા પાણીથી તેને

પાક કર� .

(ર) લાઝીમ છે ક� એક �ુસલ નમાઝે �ુબ્ માટ� ,

એક �ુસલ નમાઝે ઝોહર, અસર માટ�, અને એક

�ુસલ નમાઝે મ�ગરબ-ઈશા માટ� ઉતાર� અને

નમાઝે ઝોહર - અસ વચ્ચ ઢ�લ ન કર� .

 Ahvalun Nisa - 49
અગર એ બે નમાઝો વચ્ચ ઢ�લ કરશે તો પછ�

નમાઝે અસર માટ� �ુ�ું �ુસલ કર�ું જોઈએ. એવી

જ ર�તે અગર નમાઝે મગર�બ - ઈશા વચ્ચ ઢ�લ

કર� તો નમાઝે ઈશા માટ� અલગ �ુસલ ઉતાર�ુ ં

પડશે. પરં � ુ આ �ુકમ એવા સંજોગોમાં છે , જયાર�

�ુન ચા�ુ (વહ��)ું હોય અને તે �ુન � પાટા �ુધી

પહ�ચી રહ�ું હોય.

પણ અગર �ુનને �થી િનકળ�ને પાટા �ુધી

પહ�ચતાં વાર લાગતી હોય, અને એ દરિમયાન

ઔરત એક યા એકથી વ�ુ નમાઝ પડ� શકતી

હોય, તો અહવતે વા�બની �એ જયાર� �ુન �ને

 Ahvalun Nisa - 50
તરબોળ કર�ને પાટા �ુધી પહ�ચે ત્યાર તેને

બદલી નાખે અથવા પાણીથી પાક કર� , પછ� �ુસલ

ઉતાર� .

દાખલા તર�ક� અગર એક ઔરત �ુસલ ઉતાર�ને

ઝોહરની નમાઝ પડ�. નમાઝે અસર પહ�લા અથવા

તે દરિમયાન એકદમ �ુન �થી બહાર આવી

પાટાને પણ ભ�જવી નાખે, તો પછ� અસરની

નમાઝ માટ� એક �ુસલ ઉતાર�ુ ં જોઈએ. અગર બે

નમાઝ વચ્ચ એટલી મોહલત મળતી હોય ક� બે

યા બેથી વ�ુ નમાઝ પડ� શક�, �મક� મગર�બ -

ઈશા ( બે નમાઝો) વચ્ચ �ુરજોશ �ુન વહ� એથી

 Ahvalun Nisa - 51
પહ�લા અદા કર� શક� તો પછ� લાઝીમ નથી ક�

નમાઝો માટ� �ુસલ કર� .

ઉપરોક્ સવ� સંજોગોમાં ઇસ્તેહાઝ કસીરાના

�ુસલ પછ� �ુ�ની જ�ર હોતી નથી.

મસઅલા નંબર - ૪૦૩ : અગર નમાઝના સમય

પહ�લાં ઇસ્તેહાઝા�ુ �ુન દ� ખાય અને તેના માટ�

�ુ� ક� �ુસલ ક�ુર ન હોય, તો નમાઝ માટ� �ુસલ

અથવા �ુ� બ�વી લાવ�ુ ં જ�ર� થશે. અગરચે

એ સમયે ઇસ્તેહાઝા�ુ �ુન આવ� ું બંધ થઈ ગ�ુ ં

હોય.
 Ahvalun Nisa - 52
મસઅલા નંબર - ૪૦૮ : �ુસ્તહાઝ કલીલા અને

�ુતવસ્સેતાન રોજની વા�બ નમાઝો પડવી હોય,

તો તેના �ક
ુ મો બયાન થઈ � ૂ�ા છે . એ રો�જ�દ�

નમાઝો િસવાય બી� કોઈ વા�બ ક� �ુ�ચત

નમાઝ પડવી હોય તો દર� ક નમાઝ માટ� ફકત

�ુ� કરશે. પણ અગર એ પોતાની રોજની વા�બ

નમાઝને એહિતયાતન પડવા માંગ,ે અથવા �

નમાઝ �રાદા અદા કર� �ુક� હોય તેને

જમાઅતની સાથે ફર� પડવા માગતી હોય તો

પછ� ઇસ્તેહાઝાન જણાવેલા તમામ �ુકમો �ુજબ

અમલ કરવો પડશે.

 Ahvalun Nisa - 53
પરં � ુ નમાઝે એહિતયાત માટ� ક� �ુલાઈ ગએલા

સજદા યા તશહ�ુદની કઝા માટ�, અગર એ નમાઝ

બાદ તરત જ બ�વી લાવવામાં આવે, તો

ઇસ્તેહાઝાન �ુકમો બ�વી લાવવા જ�ર� નથી.

સજદએ સહવ બ�વી લાવવા માટ� કોઈ પણ

સંજોગે ઇસ્તેહાઝ �ક
ુ મો લા�ુ થતા નથી.

મસઅલા નંબર - ૪૦૯ : જયાર� �ુસ્તહાઝાન �ુન

બંધ થઈ �ય ત્યા બાદ ફકત પ્ર નમાઝ માટ�

ઇસ્તેહાઝાન �ુકમો પ્રમા વતર્�ુ પડશે. તે

પછ�ની નમાઝો માટ� લાઝીમ નથી.

 Ahvalun Nisa - 54
મસઅલા નંબર - ૪૧ર : અગર કોઈ �ી, એ નકક�

ન કર� શકતી હોય ક� પોતે કયા પ્રકાર

�ુસ્તહાઝ છે તો �ટ�ું િન��ચત છે તે પ્રમા

અમલ કર� . દાખલા તર�ક� અગર એ ન �ણતી

હોય ક� પોતે �ુતવસ્સેત છે ક� કલીલા. તો એ

સંજોગમાં કલીલાના �ુકમ પ્રમા અમલ કર� , અને

અગર ન �ણતી હોય ક� પોતે �ુતવસ્સેત છે યા

કસીરા, તો �ુતવસ્સેતાન �ુકમ પ્રમા અમલ કર� .

અલબ� અગર એને ખાતર� હોય ક� પહ�લાં એ કઈ

�તની �ુસતહાઝા હતી તો પછ� એ જ પ્રમા

અમલ બ�વી લાવે.

 Ahvalun Nisa - 55
મસઅલા નંબર - ૪૧૪ : �ુસ્તહાઝ �ી અગર

નમાઝ બાદ પોતાની તપાસ કર� , અને તેને �ુન ન

આવ�ું જણાય તો, અગરચે એને ખાતર� હોય ક�

� ૂન ફર�થી ચા�ુ થશે તો પણ કર� લીધેલ �ુ�થી

બી� નમાઝ પડ� શકશે.

મસઅલા નંબર - ૪૧૬ : અગર �ુસ્તહાઝાન

યક�ન હોય ક� નમાઝ કઝા થશે, તેથી પહ�લાં એ

ત�ૃન પાક થઈ જશે અથવા એટલો સમય અવશ્

મળશે ક� � દરિમયાન �ુન દ� ખા�ુ ં બંધ થશે, તો

એવા સંજોગોમાં એહિતયાતે વા�બની �એ જ�ર�

 Ahvalun Nisa - 56
છે ક� સબર કર� , અને નમાઝને પાક�ઝગીની

હાલતમાં પડ�.

મસઅલા નંબર - ૪૧૯ : �ુસ્તહાઝ કલીલા માટ�

�ુ� કયાર બાદ, �ુતવસ્સેત માટ� �ુસલ અને �ુ�

કયાર બાદ, અને કસીરા માટ� �ુસલ કયાર બાદ

જ�ર� છે ક� તે તરત જ નમાઝ અદા કર� , િસવાય

એ બે સંજોગોમાં ક� � માટ� મસઅલા નંબર ૪૦૩

અને ૪૧પ માં ઇશારો થઈ �ુ�ો છે .

 Ahvalun Nisa - 57
પરં � ુ નમાઝ પહ�લાં અઝાન અને એકામહ કહ�વામાં

કોઈ વાંધો નથી એવી જ ર�તે નમાઝમાં �ુસ્તહ

કાય� �મક� �ુ�ત

ુ વગેર� બ�વી લાવી શક� છે .

મસઅલા નંબર - ૪૩૭ : અગર રોજની વા�બ

નમાઝોના સમય દરિમયાન નમાઝે આયાત

�ુસ્તહાઝ ઉપર વા�બ થાય, અને અગર તે

રોજની નમાઝ બાદ તરત જ નમાઝે આયાત

બ�વી લાવવા માંગ,ે તો પણ બંને નમાઝોને એક

જ �ુ� અને �ુસલથી અદા ન�હ કર� શક�.

 Ahvalun Nisa - 58
(૧) છોકર�ઓને નવ વષર થવા પહ�લાં અને

�ીઓને પચાસ વષર �ુરા થયા પછ� � લોહ�

જોવામાં આવે છે , તે હયઝ�ું હો�ુ ં નથી. તેને

ઇસ્તેહાઝ કહ�વામાં આવે છે . �ના િનયમો�ુ ં વણર્

હવે પછ� આવશે.

(ર) હયઝની �ુ�ૃત ત્ �દવસથી ઓછ� અને દસ

�દવસથી વધાર� હોતી નથી. ત્ �દવસથી ઓછ�

અને દસ �દવસથી વધાર� સમય માટ� લોહ�

આવવાને ઇસ્તહાઝ કહ�વામાં આવે છે .

 Ahvalun Nisa - 59
(૩) � �ીની હયઝ�ું �ુન આવવાની ગણત્રી

તાર�ખ તથા �ુ�ૃત નકક� ન હોય, �ને પહ�લી

વખત હયઝ આવે અથવા � પોતાની હયઝ

આવવાની તાર�ખ �ુલી ગઈ હોય, અથવા �ને

હયઝના �દવસોની સંખ્ય યાદ ન હોય તેના

િવગતવાર �ક
ુ મો આગળ આવશે.

*****
 Ahvalun Nisa - 60

હયઝ
હયઝ એટલે �ું ? હયઝ એ �ુનને કહ�વાય છે �

ઔરતને દર મ�હને અ�ુક �દવસો માટ� દ� ખાય છે .

હયઝવાળ� �ીને હાઇઝ કહ� છે .

મસઅલા નંબર - ૪૪૦ : હયઝ�ું �ુન સામાન્

સંજોગમાં ઘટ, ગરમ અને રં ગે કાળાશ લાલાશ

ઉપર હોય છે . તે દબાણ તથા સહ�જ બળતરા સાથે

વહ� છે .
 Ahvalun Nisa - 61
મસઅલા નંબર - ૪૪૧ : સાંઈઠ વષર્ન ઉમર � ૂર�

થયા બાદ અગર કોઈ ઓરત �ુન �ુએ તો તે

હયઝ નથી.

અગર કોઈ ગૈર સય્ય ઔરત પચાસ વષર �ુરા

થયા બાદ એવા પ્રકાર� �ુન �ુએ ક� અગર

પચાસ વષર �ુરાં થવા પહ�લા જો�ું હોત, તો તેને

અવશ્ હયઝ ગણતે, તો તેના માટ� એહિતયાતે

�ુસ્તહ છે ક� �ુસ્તહાઝ ર�તે અમલ બ�વી

લાવે. અને � વસ્�ુ હાઈઝ �ીને મના છે તે

તરક કર� .
 Ahvalun Nisa - 62
મસઅલા નંબર - ૪૪ર : અગર કોઈ બાળા નવ

વષર �ુરાં થયા પહ�લાં �ુન �ુએ તો તે હયઝ

નથી.

મસઅલા નંબર - ૪૪૩ : હમલવાળ� ઔરત અને

�ૂ ધ પીવરાવતી �ી માટ� હાઈઝ થ�ુ ં �ુમક�ન

(શ�) છે . અને તેમાં હમલવાળ� અને હમલ

વગરની �ી માટ� એક જ �તનો �ુકમ છે .

માત એટલો જ ફકર છે ક� અગર હમલવાળ� ઔરત

પોતાની આદતના પહ�લા �દવસથી વીસ �દવસ

વીતી ગયા પછ� જો �ુન �ુએ ક� �માં હયઝની

 Ahvalun Nisa - 63
િનશાનીઓ મૌ�ૂદ હોય, તો લા�ઝમ છે ક�

એહિતયાતની �એ �ુસ્તહાઝાન અહ�કામ �ુજબ

અમલ કર� . હયઝ માટ� � બાબતો તરક કરવાની

છે તેનો ત્યા કર� .

મસઅલા નંબર - ૪૪૬ : હયઝની �ુ�ૃત ત્

�દવસથી ઓછ� ક� દસ �દવસથી વ�ુ હોતી નથી,

અને અગર ત્ �દવસથી જરા પણ ઓછા સમય

માટ� � ૂન �ુએ, તો તેને હયઝ ન�હ ગણે.

મસઅલા નંબર - ૪૪૭ : હયઝની શ�આતના ત્

�દવસોમાં દરરોજ �ુન દ� ખા�ું જ�ર� છે , અગર

 Ahvalun Nisa - 64
દાખલા તર�ક� બે �દવસ �ુધી �ુન દ� ખાય, અને

વચ્ચ જો એક �દવસ બંધ થઈ ગયા પછ� ફર�

એક �દવસ �ુન શ� થાય તો એ હયઝ નથી.

મસઅલા નંબર - ૪૪૮ : હયઝની શ�આતમાં

જ�ર� છે ક� �ુન વહ�ને બહાર આવે, પણ એ જ�ર�

નથી ક� ત્રણ �દવસ �ુન બહાર દ� ખાય, અગર

�દરના ભાગમાં �ુન હોય તો એ કાફ� છે અને

અગર ત્ �દવસ દરિમયાન અ�ુક પળો માટ�

�ુન બંધ થાય, �મ ઘણી �ીઓને આદત છે , તો

એ પણ હયઝ છે .
 Ahvalun Nisa - 65
મસઅલા નંબર - ૪૪૯ : એ જ�ર� નથી ક� પહ�લી

રાતના અને ચોથી રાતના પણ �ુન દ� ખાય.

અલબત, બી� અને ત્ર રાતના �ુન બંધ થ�ુ ં

ન હો�ું જોઈએ, તો અગર પહ�લા �દવસની

સવારથી લઈ ત્ર �દવસની મગર�બ �ુધી

એકધા�ં �ુન બંધ થયા િવના �ર� રહ� તો એ

હયઝ છે . એવી જ ર�તે અગર પહ�લા �દવસે

અધવચ્ચેથ �ુન શ� થાય અને ચોથે �દવસે એજ

સમયે બંધ થાય તો હયઝનો �ક

ુ મ લા�ુ પડશે.

મસઅલા નંબર - ૪પ૧ : અગર કોઈ �ી ત્

�દવસથી વ�ુ પણ દસ �દવસથી ઓછ� �ુ�ૃત માટ�

 Ahvalun Nisa - 66
�ુન �ુએ અને નકક� ન કર� શક� ક� એ �ુન જખ્

ક� �ુમડા વગેર� � ું છે યા હયઝ�ું તો એને હયઝ

કરાર ન�હ દયે. (હયઝ�ું �ુન ન માને.)

મસઅલા નંબર - ૪પ૬ : હાઈઝ (હયઝવાળ�) �ી

માટ� અ�ુક બાબતો હરામ છે :

(૧) નમાઝની �મ � � ઇબાદતો માટ� �ુ�

અથવા �ુસલ અથવા તયમ્�ુમન શરત હોય તે

સવ� હરામ છે . અલબત, � ઇબાદત માટ� �ુ�,

�ુસલ, તયમ્�ુ જ�ર� નથી. �મક� નમાઝે મય્ય

તે ઇબાદત બ�વી લાવી શક� છે .

 Ahvalun Nisa - 67
(ર) �ટલી બાબતો �ુ�બ
ુ ( જનાબતવાળા) માટ�

હરામ છે , એ સવ� બાબતો હાઈઝ (હયઝવાળ� �ી)

માટ� પણ હરામ છે .
 Ahvalun Nisa - 68

જનાબતવાળા શખ્ પર � �

વસ્�ુ હરામ છે :
(૧) પોતાના શર�રના કોઈ પણ ભાગ વડ� �ુરઆને

મ�દના અક્ષરો અડ�ુ.ં એવી જ ર�તે અલ્લાહન

નામોને અડ�ુ,ં ચાહ� તે કોઈ પણ ભાષામાં લખેલા

હોય અને બહ�તર છે ક� પયગમ્બર, ઇમામો અને

હઝરત ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

નામોને પણ એવી હાલતમાં ન અડ�.

 Ahvalun Nisa - 69
(ર) મ�સ્જ�ુ હરામ અને મ�સ્જદ નબવીમાં દાખલ

થ�ુ,ં ચાહ� તે એક દરવા�થી પ્રવ કર� બી�

દરવા�થી િનકળ� જવા �ટ�ું ક�મ ન હોય.

(૩) બાક�ની બી� મ�સ્જદોમા રોકા�ું ક� થોભ�ુ ં

અને એહિતયાતે વા�બની �એ એ જ �ક

ુ મ

ઇમામો અલય્હ��ુસ્સલામ હરમો માટ� પણ છે .

પરં � ુ મ�સ્જદમા ઓળંગ�ું ક� પાર થ�ુ.ં �મક� એક

દરવા�થી દાખલ થઈ રોકાયા િવના બી�

દરવા�થી િનકળ� જવામાં વાંધો નથી.

 Ahvalun Nisa - 70
(૪) મ�સ્જદમા કોઈ પણ વસ્� ઉપાડ� લેવા માટ�

દાખલ થ�ું અને એહિતયાતે વા�બની �એ

મ�સ્જદમા કોઈ પણ વસ્� �ુક્વ માટ� દાખલ થ�ુ ં

હરામ છે .

(પ) �ુરઆને મ�દની � આયતો પડવાથી સજદો

વા�બ થાય છે તેમાંથી કોઈ એક�ું પડ�ુ.ં

* એ વા�બ સજદાની આયતો

�ુરઆનમાં નીચે �ુજબ �ુરાઓમાં છે .

૧. પારો ર૧ �ુરા નંબર ૩ર અલ સજદા

 Ahvalun Nisa - 71
ર. પારો ર૪ �ુરા નંબર ૪૧ હા િમમ સજદા

૩. પારો ર૭ �ુરા નંબર પ૩ વ� જમ

૪. પારો ૩૦ �ુરા નંબર ૯૬ ઇકરઅ

મસઅલા નંબર - ૪૮ર : � ઔરત હયઝની

હાલતમાં હોય તેના માટ� �ુસ્તહ છે ક� જયાર�

નમાઝનો સમય દાખલ થાય ત્યાર પોતાને �ુનથી

પાક કર� , �, પાટા વગેર� બદલાવે, �ુ� કર� (અને

જો �ુ� ન કર� શકતી હોય તો તયમ્�ુ કર� )

નમાઝની જગ્ય ઉપર �કબ્લ તરફ મો�ુ ં રાખીને

 Ahvalun Nisa - 72
બેસે અને �ુઆ, �ઝક તથા સલવાત વગેર�માં

મશ�ુલ રહ�.
 Ahvalun Nisa - 73

હાઈઝ માટ� મક�હ બાબતો

મસઅલા નંબર - ૪૮૩ : હાઈઝ �ી માટ�

�ુરઆનની િતલાવત કરવી અથવા �ુરઆને મ�દ

પાસે રાખ�ુ ં અથવા �ુરઆને મ�દના અક્ષ

વચ્ચ ખાલી જગ્યાન અડ�ુ,ં વાળને મહ�દ� વગેર�થી

રં ગ�ું મક�હ છે .)

(વ�ુ િવગત માટ� તવઝી�લ

ુ મસાઈલ મસઅલા

નંબર ૩૯૮ થી પર૬ �ું વાંચન કરવા િવનંતી છે .)

 Ahvalun Nisa - 74

* ખાસ ન�ધ : અ�ુક બહ�નોની માન્યત છે ક�

હયઝના સમયમાં ૩ ( ત્) �ુસલ કરવા જોઈએ

(રોજ ક� એકાંતર� ) અને ત્ �ુસલ કયાર પછ� જ

પાક થાય છે . આ માન્યત ખોટ� છે . પરં � ુ હયઝ�ું

�ુન બંધ થયા પછ� ફકત એક જ �ુસલ કર�ું

પડશે. �ને �ુસ્લ હયઝ કહ� છે . ત્યા બાદ

વા�બાત અદા કર� શકશે.

અ�ુક બહ�નોની માન્યત પણ છે ક� �ુસલ કરતી

વેળા દર� ક ભાગને ત્ વખત ધો�ું જોઈએ, આ

 Ahvalun Nisa - 75
માન્યત ખોટ� છે . દર� ક ભાગમાં એક વખત પાણી

પહ�ચી જ�ુ ં જ�ર� છે .

મસઅલા નંબર - ૪૮૪ : હાઈઝ �ીના ૬ પ્રકા છે

(૧) એ ઔરત ક� � બે મ�હનામાં એક જ સમયે

�ુન �ુએ, બંને મ�હનામાં સરખી સંખ્યાન

�દવસોમાં હયઝની હાલતમાં રહ�. તેને સાહ�બે

આદતે વકતીય્યા અને અદદ�ય્યા કહ�વાય છે .

દા.ત. બંને મ�હનામાં પહ�લી તાર�ખથી સાતમી

તાર�ખ �ુધી હયઝની હાલતમાં હોય.

 Ahvalun Nisa - 76
(ર) એ ઔરત ક� � બે મ�હનામાં એક જ સમયે

હયઝની હાલતમાં દાખલ થાય, પણ બંને

મ�હનામાં �દવસોની સંખ્યામા ફ�ર હોય તો, તેને

સાહ�બે આદતે વકતીય્યા કહ�વાય છે . દા.ત. બંને

માસમાં પહ�લી તાર�ખે હયઝ �ુએ પણ પહ�લા

મ�હનામાં સાત �દવસે અને બી� મ�હનામાં આઠ

�દવસે પાક થાય.

(૩) એ ઔરત ક� � બે મ�હનામાં સરખા �દવસોની

સંખ્યામા હયઝ �ુએ પણ હયઝની શ�આતની

તાર�ખમાં ફ�ર હોય, તો તેને સાહ�બે અદદ�ય્ય

કહ�વાય છે . �મક� પહ�લા મ�હનામાં પાંચમી

 Ahvalun Nisa - 77
તાર�ખથી દસમી �ુધી હયઝ �ુએ, અને બી�

મહ�માનાં બારમી તાર�ખથી સ�રમી તાર�ખ �ુધી

હયઝમાં રહ�.

(૪) � �ી અ�ુક મ�હનાઓ દરિમયાન

હયઝ �ુએ, પણ તેની કોઈ િન�ુક્ આદત ન હોય

અથવા તેની � આદત હતી તેમાં ખલેલ પડ� અને

ત્યા પછ� કોઈ નવી આદત ન પડ� તો એને

�ુઝતર� બહ કહ�વાય છે .

(પ) � ઔરત પહ�લીવાર હયઝ �ુએ તેને

�ુબ્તદ� કહ�વાય છે .
 Ahvalun Nisa - 78
(૬) � ઔરત પોતાની આદત � ૂલી ગઈ હોય તેને

નાસીયાહ કહ�વાય છે . આ દર� ક માટ� અહ�કામ છે ,

� હવે પછ� સમ�વવામાં આવશે.

મસઅલા નંબર - પ૦૬ : � �ી �ુબ્તદ� અથવા

નાસીયહ હોય યા તો �ુ�ૃતની ચોકકસ

આદતવાળ� હોય, તે અગર હયઝની િનશાનીઓ

સાથે �ુન �ુએ અથવા યક�ન ધરાવતી હોય ક�

�ુન ત્ �દવસ �ુધી રહ�શે, તો તેને માટ� જ�ર� છે

ક� નમાઝ - ઇબાદતને તરક કર� , જો પછ�થી ખબર

પડ� ક� એ હયઝ�ું �ુન ન હ� ું તો � ઇબાદતો રહ�

જવા પામી હોય તેની કઝા બ�વી લાવે.

 Ahvalun Nisa - 79
મસઅલા નંબર - પ૦૭ : અગર કોઈ ઔરત

હયઝની શ�આતના સમયની આદત યા તેની

�ુ�ૃતની અથવા બંને આદતો િન��ચત પણે

ધરાવતી હોય અને એ�ું બને ક� આગળ જતા

સમય ક� �ુ�ૃત ક� બંનમ

ે ાં એવી ર�તે ફ�ર પડ� ક� બે

માસ �ુધી લાગલગાટ સમય અને �ુ�ૃત બંને

સરખા રહ�, તો પછ� એ બે માસથી નવી આદત

પડ� હોય એ�ું ગણાશે. દા.ત. અગાઉના મ�હનાના

પહ�લા �દવસથી સાતમા �દવસ �ુધી એ �ુન

જોતી હતી અને પાક થઈ જતી હતી, હવે બે માસ

દરિમયાન દસમા �દવસથી સ�રમા �દવસ �ુધી

 Ahvalun Nisa - 80
�ુન જોઈને પાક થઈ હોય. તો તેની હવે નવી

આદત દસમીથી સ�રમી �ુધી ગણાશે.

મસઅલા નંબર - પ૦૮ : આ મસાઈલમાં જયાં

મ�હનાનો ઉલ્લે થાય છે , ત્યા એથી �ુરાદ

જયારથી �ુન દ� ખાવા�ું શ� થાય ત્યારથ ત્ર

�દવસ વીતી �ય ત્યા �ુધી છે . એથી �ુરાદ

મ�હનાની તાર�ખો નથી.

મસઅલા નંબર - પ૦૯ : � ઔરત સામાન્ ર�તે

મ�હનામાં એક જ વાર �ુન જોતી હોય તે અગર

કોઈ મ�હનામાં બે વાર �ુન જોવે, અને બંનમ

ે ાં
 Ahvalun Nisa - 81
હયઝની િનશાનીઓ પણ મૌ�ૂદ હોય, અને અગર

દરિમયાનના તહારતના �દવસો દસથી ઓછા ન

હોય તો બંને �ુનને હયઝ કરાર દ� શે. ( બંને

�ુનને હયઝ�ું �ુન ગણશે.)

મસઅલા નંબર - પ૧૧ : અગર કોઈ �ી દસ

�દવસ �ુરા થાય એથી પહ�લા પાક થાય અને એ

�ણતી હોય ક� શર�રના �દરના ભાગમાં કોઈ

�ુન બાક� નથી, તો તેને ઇબાદતો બ�વી લાવવા

માટ� �ુસલ કર� લે� ું જોઈએ, અગરચે એને એ�ુ ં

અ�ુમાન હોય ક� દસ �દવસ �ુરા થાય તે પહ�લાં

ફર�વાર �ુન દ� ખાશે.

 Ahvalun Nisa - 82
અને જો એને ખાતર� હોય ક� દસ �દવસ �ુરા થતાં

પહ�લાં ફર�વાર �ુન દ� ખાશે, તો પણ ઉપર

જણાવ્ય �ુજબ એહિતયાતની �એ �ુસલ કર�

પોતાની ઇબાદતો બ�વી લાવે, સાથે � બાબતો

હયઝવાળ� �ી ઉપર હરામ છે , તેને તરક કર� .

મસઅલા નંબર - પ૧ર : અગર કોઈ ઔરત દસ

�દવસથી પહ�લાં પાક થઈ �ય, અને એને એ�ુ ં

�ુમાન હોય ક� શર�રના �દરના ભાગમાં હ� �ુન

છે , તો પછ� થો�ુક � શરમગાહમાં દાખલ કર�

થોડ�કવાર સબર કર� .(અલબ�ા એટલા સમય

સબર કર� ક� �ટલા સમયમાં �ીઓ સાર� પેઠ�

 Ahvalun Nisa - 83
નકક� કર� શક� ક� પોતે પાક છે .) જયાર� � બહાર

લાવે ત્યાર અગર પાક જણાય તો �ુસલ કર�

પોતાની ઇબાદતો બ�વી લાવે.

પણ જો એ પાક ન હોય અગરચે �માં થોડ�ક

પીળાશ લાગેલી હોય, તો અગર એ �ીની કોઈ

િન�ુકત આદત ન હોય, અથવા એની ચોકકસ

આદત દસ �દવસની હોય, અથવા એની ચા�ુ

આદતના �દવસો બાક� હોય તો સબર કર� , �થી :

(૧) અગર દસ �દવસ પહ�લા ત�ૃનપાક થઈ �ય

તો તે વેળા �ુસલ કર� .

 Ahvalun Nisa - 84
(ર) અગર દસમે �દવસે પાક થાય, તો એ �દવસે

�ુસલ કર� .

(૩) અગર � ૂન દસ �દવસથી વધી �ય, તો પણ

દસમે �દવસે �ુસલ કર� .

અને જો એ �ીની આદત દસ �દવસથી ઓછ� હોય

અને એને ખબર હોય ક� દસ �દવસ પહ�લાં અથવા

દસમે �દવસે તે પાક થઈ જશે તો એ ત્યાર �ુસલ

ન�હ કર� .

અને જો એને એ�ું �ુમાન હોય ક� � ૂન દસ

�દવસથી વધી જશે, તો એહિતયાતે �ુસ્તહ છે ક�

 Ahvalun Nisa - 85
એક �દવસની ઇબાદત તરક કર� , બલ્ક દસમા

�દવસ �ુધી ઇબાદત તરક કર� શક� છે , પણ એ

�ક
ુ મ ખાસ એવી ઔરતો માટ� છે ક� �ને આદતથી

પહ�લાં ચા�ુ � ૂન આવ� ું ન હોય, ન�હતર આદત

પસાર થઈ ગયા બાદ ઇબાદત તરક કરવી

�એઝ નથી.

*****
 Ahvalun Nisa - 86

“શબે �ઝફાફ” ની દોઆ તથા

નમાઝ
હઝરત ઇમામ મોહમ્મ બા�કર અલય�હસ્સલામથ

મન�ુલ છે ક�, જયાર� તમાર� �ુલ્હનન િનકાહની

પહ�લી રાત્ તમાર� પાસે લાવવામાં આવે ત્યાર

તેને કહો ક� પહ�લા �ુ� કર� , અને તમે પણ �ુ�

કરો. પછ� બે રકઅત નમાઝ પડો, તેને પણ કહો ક�

બે રકઅત નમાઝ પડ�. ત્યા પછ� અલ્લાહન હમ્

બ�વી લાવો. મોહમ્મ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ અને આલે મોહમ્મ

 Ahvalun Nisa - 87
અલય્હ��ુસ્સલ પર સલવાત મોકલો પછ� દોઆ

કરો અને � ઔરતો �ુલ્હનન સાથે તેને �ુકવા

આવેલી છે , તેણીઓને આમીન કહ�વા કહો. પછ�

આ દોઆ પડો.

ુ ૃ હા
અલ્લાુ� મ્ �કની ઇલ્ફહ વ ��

વ ર� ઝાહા વ અરઝેની બેહા વજમઅ

બયનના બે અહસને ઇજતેમાઈન વ

આનસે ઇ�ેલા�ફન ફ ઇ�નક

તો�હબ્ �ુ હલાલ વ તકર�લ

ુ હરામ.
 Ahvalun Nisa - 88
હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામથ

મન�ુલ છે ક�, જયાર� તમે ‘�ઝફાફની રાતે’ �ુલ્હ

પાસે �વ તો તેની પેશાનીના બાલ પકડ�ને તેને

�કબ્લાન તરફ કર� દો અને આ �ુજબ કહો....

અલ્લાુ� મ બે અમાનતેક અખઝતોહા

વ બે કલેમાતેકસ તહલ્લતોહ ફ ઇન

કઝય્ લી િમન્હ વલદન ફજઅલ્હ

મોબારકન તક�ય્ય િમન શીઅતે

આલે મોહમ્મ�દ� વલા તજઅલ �લશ

 Ahvalun Nisa - 89

શયતાને ફ�હ� િશરકન વ લા

નસીબન.

****
 Ahvalun Nisa - 90

અય રબ્બ જહાં.....

અય રબ્બ જહાં પં�તને પાકકા સદકા,

ઇસ કૌમકા દામન ગમે શબ્બી સે ભર દ� .

બચ્ચ�ક અતા કર અલી અસગરકા

તબસ્�ુ,

�ુળ્હ�ક હબીબ ઇબ્ન મઝા�હરક� નઝર દ� .

કમિસનકો િમલે વલવલએ ઔનો મોહમ્મ,

 Ahvalun Nisa - 91
હર એક જવાંકો અલી અકબરકા �જગર દ� .

મા� કો િસખા સાનીએ ઝહરાકા સલીકા,

બહન�કો સક�નાક� દોઆ�કા અસર દ� .

મવલા, � ુ� ઝયનબક� અસીર� કસમ હય,

બે �ુમર અસીર�કો ર� હાઈક� ખબર દ� .

જો ચાદર� ઝયનબક� અઝાદાર હંય મવલા,

મહ��ઝ રહ� ઐસી ખવાતીન ક� પરદ� .

 Ahvalun Nisa - 92
જો દ�નક� કામ આયે વો અવલાદ અતા

કર,

જો મજ�લસે શબ્બી ક� ખાિતર હો, વો ઘર

દ� .

�ુફિસલ પે ઝરો લાલો જવા�હરક� હો

બા�રશ,

મક�ઝ કા હર કઝર અદા ગૈબસે કર દ� .

 Ahvalun Nisa - 93
ગમ કોઈ ન દ� હમકો, િસવાએ ગમે શબ્બી,

શબ્બીરક ગમ બાંટ રહા હય, તો ઈધર દ� .

*****
 Ahvalun Nisa - 94

િનકાહની તાક�દ અને િનકાહ

કરવાથી મળતો સવાબ

માઅ�ુમીન અલય્હ��ુસ્સલામ મન�ુલ છે ક�,

શાદ� કરનારનો દ�ને ઇસ્લામન અધ� ભાગ

ખરાબીથી �ુર�ક્ રહ� છે . બાક�ના અધાર ભાગને

બચાવવા તેને પરહ�ઝગાર� કરવી જોઈએ.

પર�ણત શખ્સન બે રકાત નમાઝ અપર�ણત

શખ્સન િસ�ેર રકાત નમાઝ કરતાં વ�ુ સાર�

અને અફઝલ છે . શાદ� કરનારને �ુદા બ�ુ જ

પસંદ કર� છે .
 Ahvalun Nisa - 95
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� ઇ�ો અકસર અહલ�ાર

અલ ઊઝઝાબ એટલે ક� “જહન્ન્મીઓમ મોટો

ભાગ શાદ� કરવાથી �ૂ ર રહ�નારાઓનો હશે.’’

�રવાયતમાં છે ક� શયતાન ચાહ� છે ક� ઇન્સા

અપર�ણત રહ� અને �ુ�ષ પર �ી સાથે, અને �ી

પર �ુ�ષ સાથે સંગત કર� . હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ

ક�, બે પર વ્ય�ક્ (પર �ુ�ષ તથા પર �ી) ની

સાથે શયતાન ત્રી મળે છે અને હઝરત ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ બે પર

 Ahvalun Nisa - 96
વ્ય�ક્તઓ એક સ્થળ ભેગા થવાની મનાઈ

ફરમાવી છે અને ફરમાવ્�ુ છે ક�, જયાર�

તમારામાંથી કોઈ શાદ� કર� છે તો એ વખતે

શયતાન બેકરાર થઈ કહ� છે ક�, અફસોસ

આદમના ફરઝંદનો ર/૩ ભાગ દ�ન બચી ગયો !

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક�, કોઈ પણ મોઅિમન શાદ�

કરવામાં ઢ�લ ન કર� , કારણ ક� સંભિવત છે ક�

તેનાથી અવલાદ થાય અને �ુદાનો �ઝક કર� તો

તે સવાબમાં તેને પણ ભાગ મળે છે . તેઓએ જ

ફરમાવ્�ુ ક� શાદ� કરો અને વંશ વધારવાની

 Ahvalun Nisa - 97
કોિશષ કરો ક� કયામતના �દવસે તમારામાંથી �ુ ં

અ�ભમાન લ�.

�ીને ક�ુવાવડ થાય અને છોક�ં પડ� �ય તો

કયામતના �દવસે તે બાળક બે�હશ્તન દરવા�

ઉપર ઉ�ુ ં રહ�શે અને તેનો ચહ�રો �ુસ્સાથ

લાલચોળ હશે. બે�હશ્તન દરોગો તેને કહ�શે ક�,

“�દર �.’’

ત્યાર તે બાળક કહ�શે ક� : “જયાં �ુધી મારા મા -

બાપ બે�હશ્તમા ન�હ દાખલ થાય ત્યા �ુધી �ુ ં પણ

બે�હશ્તમા ન�હ ��.’’ તે વખતે

 Ahvalun Nisa - 98
�ુદા એક ફર�શ્તાન �ુકમ કરશે ક�, “આ બાળકના

મા - બાપને પણ તેની સાથે બે�હશ્તમા દાખલ

કરો.’’ હદ�સમાં છે ક�, અપર�ણત મર�ું તે ખરાબ

છે .

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક�, આખી �ુિનયા અને �ુિનયાની તમામ

ચીજો માર� હોય પણ એક ઔરત વગરનો ર�ુ ં તે

પસંદ કરતો નથી અને ફરમાવ્�ુ પર�ણત શખ્સન

બે રકાત નમાઝ અપર�ણત શખ્સન તમામ

રાતની નમાઝ અને તમામ �દવસના રોઝા કરતા

બહ�તર છે .
 Ahvalun Nisa - 99
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

ુ કતી ફ
વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� અિ� કાહો િમન ��

મન રગેબ અન �િુ �તી ફ લૈસ િમ�ી એટલે ક�

“િનકાહ માર� �ુ�લત છે , �ણે માર� �ુ�ઝતથી

મો�ુ ં ફ�રવ્�ુ તો �ણે મારાથી મો�ુ ં ફ�રવ્�ુ.’’

� હઝરતના ક�ટલાક સહાબાઓ અપર�ણત �વન

�ુઝારતા હતા. તેમને હઝરતે વાયાર અને તાક�દ

કર� ક�, “�ઓએ મારો તર�કો ઇખ્તેયા કર� લ છે

તેઓને માટ� જ�ર� છે ક� તેઓ િનકાહ કર� .’’ વળ�

આ પણ ફરમાવ્�ુ ક�, તનાક��ુ તનાસ� ુ તકસો� ફ

ઇ�ી ઓબાહ� બેક��ુલ ઉમમ યવમલ �કયામાહ

 Ahvalun Nisa - 100
એટલે ક�, િનકાહ કરો, વંશવેલો વધારો ક�

કયામતના �દવસે �ુ ં અન્ ઉમ્મતોન સામે તમારા

વધારાપણા ઉપર ફખ કર�શ. જયાર� પરણેલા

શખ્સન ફઝીલતમાં � હઝરત સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક�, “�ુતલ

ે ો

પરણેલો શખ્ એ માણસ કરતાં અફઝલ છે ક� �

રોઝેદાર, નમાઝી હોય પણ શાદ� કયાર િવનાનો

હોય.’’ અને હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક

અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ ક� “પર�ણત શખ્સન બે

રકાત નમાઝ અપર�ણત શખ્સન ૭૦ રકાત

નમાઝથી બહ�તર છે .’’

 Ahvalun Nisa - 101
�ુદાએ પણ પોતાના કલામે પાકમાં લગ્ તરફ

લોકો�ું ધ્યા ખ�ચલ

ે છે - િનકાહ �ક�વા લગ્

કરવાનો �ક
ુ મ ફરમાવેલ છે અને પ�રણામમાં

ફરમાવ્�ુ છે ક�, રોઝીના બારામાં કોઈ �ચ�તા ન કરો,

એ તો તમને આપનારો જ છે .

હદ�સમાં છે ક�, � શખ્ �ુદા પાસે પિવત અને નેક

થવા ચાહ� તો તે શાદ� કર� . પોતાની ગર�બીને

કારણે શાદ� ન કર� તે �ુદા ઉપર અિવ�વાસ

કરવા ��ુ ં છે . કારણ ક� �ુદાએ ફરમાવ્�ુ છે ક�

“તમે ગર�બીમાં પણ લગ્ કરો, �ુ ં તમને શ્રીમ

બનાવીશ.’’
 Ahvalun Nisa - 102
હદ�સમાં છે ક�, મહ�નત કર�ને કોઈની શાદ� કરાવી

આપવી તે ઉ�મ કાયર છે અને કોઈની શાદ�

કરવાની કોિશષમાં તેના બોલેલ એક એક શબ્

અને ઉપાડ�લ એક એક પગલાની ગણતર� પ્રમા

હક તઆલા તેને એક એક વષર્ન આખી આખી

રાત નમાઝ પડવા �ટલો અને એક એક વષર્ન

રોઝા રાખવાનો સવાબ આપે છે અને જ�મતમાં

હ�ર �ુર તેણીઓના મકાન, યા�ુત અને મોતી

�ુધ્ધા તેને આપે છે .

 Ahvalun Nisa - 103
અપર�ણત �ુ�ષની શાદ� કરાવી આપનાર

કયામતના �દવસે એ લોકોમાંથી હશે ક� � લોકો

ઉપર �ુદા પોતાની રહમત કરશે.

જો �ી �ુ�ષમાં �ુસપ
ં થયો હોય તો તેને �ુર

કરાવી બંનમ
ે ાં �ુલહે કરાવનારને હ�ર શહ�દનો

સવાબ મળે છે અને તે �ુલહે કરાવવામાં �

પગલા ઉપાડ� છે અને �ભથી � શબ્દ બોલે છે ,

તે એક એક પગલાં અને એક એક શબ્દન

બદલામાં એક વષર્ન ઇબાદતનો સવાબ મળે છે .

 Ahvalun Nisa - 104
હદ�સમાં છે ક� નેક અને પરહ�ઝગાર �ી સાથે શાદ�

કરો. � શખ્ માલ અને �પ જોઈને જ શાદ� કર�

તો તે બંને ચીજથી મહ��મ રહ� છે અને જો દ�ન

અને ઈમાન જોઈને શાદ� કર� તો માલ અને �પ

બંને મળે છે .

ુ છે .
�ીઓની તાઅર�ફ કરતાં લખે છે ક�, �ી બે� લ

સદ�ુણી �ી સોના અને �પા કરતાં વ�ુ સાર�

અને વ�ુ ઉ�મ છે . ખરાબ ઓરતોથી માટ� પણ

વ�ુ સાર� છે . � �ીનો ખચર થોડો હોય, બાળકો

� ૂબ જ સહ�લાઈથી જન્મત હોય અને મહર પણ

થોડ� હોય તે ઔરત સાર� છે . અને � ઔરતનો

 Ahvalun Nisa - 105
ખચર વધાર� હોય અને બાળકો �ુ�શ્કલીથ જન્મત

હોય અને મહર પણ વધાર� હોય તે ઔરત ખરાબ

છે .

�ુ�aત છે ક� િનકાહ રાતના વખતે પડવા, ક�મક�

�ુદાએ રાતને આરામ અને આનંદને માટ� સજ� છે
અને કમરદર અકરબ (વ��ડો) � તાર�ખે હોય તે
તાર�ખે િનકાહ ન કર� .

શાદ� કરવી વા�બ એટલે ફરજ નથી પણ અગર

વ્ય�ભચારમા ફસાઈ જવાની બીક હોય તો શાદ�
કરવી વા�બ છે અને ઔરતનો ધણી �ુજર� �ય
અને તે બીજો પિત એટલે બી� લગ્ ન કર� તો
 Ahvalun Nisa - 106
�ુનાહ નથી પણ ચા�ર�ય�ુ�ધ્ જ�ર� છે અને
િવધવા �ી માટ� ચા�ર�ય�ુ�ધ્ ઘણી વાર �ુ�શ્ક
બને છે એટલે અકારણ િવધવા �વન �વ�ુ ં ન
જોઈએ. આપણા સમાજમાં �હન્�ુઓન �મ બી�
લગ્ કરવામાં નાનપ સમ� છે જયાર� �હન્�
નેતાઓ બી� લગ્ કરવવા માટ� તનતોડ
મહ�નત કર� છે ત્યાર આપણે ત્યા બી� લગ્નન
�ટ હોવા છતાં તે પ્રત ઉદાસીનતા સેવવામાં
આવે છે તે ક�ટ�ું ખરાબ છે .

****
 Ahvalun Nisa - 107

પ�ત્નન મહ�ર અને પ�ત્નન ઘર�

લઈ જવા િવશે
િનકાહની મહર ક�ટલી ઠરાવવી તે �ી �ુ�ષની

મર�ની વાત છે . જોઈએ તો એક �િપયાની

અથવા લાખ �િપયાની મહર ઠરાવે, �વી બંનન

ે ી

ઇચ્છ. છોકર�ની ઉમર નવ વષર્ન હોય તો િનકાહ

માટ� તેની ર� લેવી જ�ર� છે . મા - બાપની ર�

કામ આવતી નથી. જો છોકર�ને નવ વષર �ુરા

થયાં ન હોય તો મા - બાપની ર� લઈ િનકાહ

પડાવી શકાય છે . એ જ પ્રમા છોકરો જયાં �ુધી

 Ahvalun Nisa - 108
બા�લગ ન થાય ત્યાં �ુધી તેના માં– બાપની ર�

લઇ િનકાહ પડાવી શકાય પણ બા�લગ થયા પછ�

તેની જ ર� લેવી જોઈએ. િનકાહ માટ� જ�ર� છે

ક�, સહ�હ અને �મ �ુદા અને ર� ૂલનો �ુકમ છે

તેમ પડાવે અને જો એ પ્રમા િનકાહ પડનાર

કોઈ પોતાના ગામમાં ન હોય તો બી� ગામમાં

જયાં સહ� િનકાહ પડનાર હોય તેને બોલાવી

િનકાહ પડાવે અને �ુ�એતછે ક�, િનકાહની �ુશ્હાલી

માટ� એક યા બે �દવસ વલીમો કર� એટલે ખા�ુ ં

ખવરાવે.
 Ahvalun Nisa - 109
િનકાહ પડાવતી વખતે મહરનો �ઝક કરવો

જ�ર� છે .

શાદ� કર�ને �ીને �ુ�ષ પોતાના ઘર� લઈ �ય

ત્યાર �ુ�ષ પહ�લે બે રકાત નમાઝ �ુ�ત

ે ની

િનયત કર�ને ફજરની નમાઝની �મ પડ� પછ�

�ુદાના વખાણ કર�ને સલવાત પડ�ને આ દોઆ

પડ�. અલ્લાુ� મ્મર�ક ઉલ્ફતહ

ુ ૃ હા, વ ર� ઝાહા, વ અઝ�ની બેહા,

વ��

વજમએ બયનના બઅહસને

 Ahvalun Nisa - 110

ઇજતેમાઈન, વઅયસર� ઇતેલા�ફન, ફ

ઇ�નક તો�હબ્ �ુ હલાલ વ�કર�

ુ �લુ

હરામ

(યા અલ્લા, આ માર� પત્નીન પ્ર અને �ુશી

નસીબ કર અને મને તેણીથી રા� રાખ અને અમો

ે ાં સંપ અને મોહબ્બ કાયમ રાખ, ક�મક� � ુ ં

બંનમ

હલાલને પસંદ કર� છે અને હરામથી નારાજ છે .)

પછ� એ જ �ુજબ ઔરત પણ �ુ�ત

ે ની િનયત

કર�ને બે રકાત નમાઝ પડ� આ �ુજબ દોઆ પડ�.

 Ahvalun Nisa - 111

ુ ૃ �ૂ
અલ્લાુ� મ્મર�ક ઉલ્ફત � વ��

વર� ઝાહો વઅઝ�ની બેહ�, વજમઅ

બયનના બે અહસને ઇજતેમાઈન, વ

અયસર� ઇતેલા�ફન, ફ ઇ�બ

તો�હબ્ �ુ હલાલ, વ �કર�

ુ �લુ હરામ.
આના અથર ઉપરની �ુઆને લગતા છે .

પછ� પિત પત્નીન સામે �ુએ અને પત્નીન કપાળ

ઉપર હાથ રાખી પોતા�ું મો�ુ ં �કબ્લ તરફ કર�ને

નીચેની �ુઆ પડ�.

 Ahvalun Nisa - 112

અલ્લાુ� મ અલા ક�તાબેક

તઝવ્વજતોહ, વ ફ� અમાનતેક

અખઝતોહા, વબે કલેમાતેક

ઇસ્તહલલ્તો, ફ ઇન કઝયત લી ફ�

ુ
રહમેહા શયઅન ફજઅલ્હ �સ્લેમ

સવીય્ય, વલા તજઅલ્હ

િશકર ્શ્શયત.
 Ahvalun Nisa - 113
(યા અલ્લા, મ� તાર� �કતાબના �ુકમ અ�ુસાર

આની સાથે િનકાહ �� છે . અને તારા રક્ષણમ

લીધી છે , અને તારા પાક કલેમાથી તેણીને હલાલ

કર� છે , માટ� જો તેણીથી કાંઈ અવલાદ અતા

ફરમાવે તો તેને સલામત અને કાિમલ બનાવ.

અને એ�ું કર ક� તેમાં શયતાન શર�ક ન થાય.)

સોહબત કયાર પછ� ઔરત, �ુધ, સીરકો, કશનીજ

અને ખાટા સેબથી પહ�� ું અઠવા�ડ�ું પરહ�ઝ કર�

એટલે ન ખાય. કારણ ક� એ ચીજો ખાવાથી ગભર

સ્થા સદર થઈ �ય છે , અને ઔલાદ અટક� �ય

 Ahvalun Nisa - 114
છે , સીરકો ખાવાથી હયઝ �ુ�શ્કલીથ બંધ થાય છે

વીગેર� .

ચારથી વ�ુ �ીઓ સાથે િનકાહ કરવા હરામ છે ,

પણ ચારમાંથી એકાદ �ુજર� �ય અથવા તલાક

આપે તો બી� કરવી �એઝ છે . એટલે ચારથી

ઓછ� થાય તો ચોથી �ી કરવી �ુરસ્ છે

ઔરતની સગી બહ�ન સાથે િનકાહ કરવા હરામ છે .

પણ ઔરત �ુઝર� �ય અથવા તલાક આપે તો

તેની બહ�ન સાથે િનકાહ કર� શકાય છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 115

િનકાહ તથા વકાલતના� ંુ

� છોકરાના િનકાહ પડાવવાના હોય તે બા�લગ

હોય અને તે� ું તથા તેના બાપ�ું નામ અબ્�ુલ્લ

�બન મોહમ્મ �બન અલી હોય અને �ની સાથે

તેની શાદ� થતી હોય તે છોકર��ું નામ �ુ�િ�તસા

�બન્ત રહ�મ�ુલ્લા હોય અને તે છોકર� પણ

બા�લગ હોય તો પહ�લે તે છોકરાને �ુછ�ુ ં ક�

“અબ્�ુલ્લ તમારા િનકાહ રહ�મ�ુલ્લા ભાઈ

ઇબ્ન �ુરમોહમ્મદન �દકર� �ુ�િ�લસા સાથે

(દા.ત. પાંચ તોલા સોના) ના મહર ઉપર પડવા

 Ahvalun Nisa - 116
માટ� કરાચીમાં �ુલ્લ મોહમ્મ �ફરને વક�લ

કયાર ?’’ તે કહ� ક�, “હા, મ� મારા િનકાહ રહ�મ� ુલ્લા

ભાઈની દ�કર� �ુ�િ� સા સાથે પાંચ તોલા સોના

મહર ઉપર પડવા માટ� �ુલ્લ મોહમ્મ �ફરને

વક�લ કયાર.’’ પછ� છોકર�ને �ુછે, “�ુ�િ� સા,

તમારા િનકાહ મોહમ્મ અલી �બન �ુલામ

મોહમ્મદન દ�કરા અબ્�ુલ્લાહ સાથે પાંચ તોલા

સોના મહર ઉપર પડવા કરાચીમાં મોલવી

�ુસન
ે ભાઈને વક�લ કયાર ? ’’ તે કહ� ક� હા, એ

બંનન
ે ા વકાલતનામા લીધા કહ�વાય. જો ગામમાં

િનકાહ પડાવે તો પણ એ જ પ્રમાણે�

 Ahvalun Nisa - 117
વકાલતના�ુ ં લીધા પછ� િનકાહ પડાવાય છે . અને

બહારગામ િનકાહ પડાવે તો પણ એ જ પ્રમા

વકાલતના�ુ ં લઈ ત્યા મોકલી આપે. અને તે

લખવાની ર�ત પણ ધ્યાનમા રાખવી જોઈએ માટ�

તે નીચે �ુજબ છે :-

ે ુ ં વકાલતના�ું લીયે પછ�

જયાર� ઉપર �ુજબ બંન�

તે �ુજબ છોકરા તરફથી લખી મોકલે.

જનાબ �ુલ્લ �ુસન

ે ભાઈ કરાચી, �ુબ
ં ઈથી લી.

અબ્�ુલ્લ �બન મોહમ્મ અલીના સલામ બાદ

�ણ�ું ક� મ� મારા િનકાહ રહ�મ�ુલ્લા ભાઈ ઇબ્ન

 Ahvalun Nisa - 118
�ુર મોહમ્મદન �ુત્ �ુ�િ�રસાની સાથે પાંચ

તોલા સોનાની મહ�ર ઉપર પડવા તમોને વક�લ

કયાર છે , તો મહ�રબાની કર� મારા િનકાહ પડ�ને

જવાબ લખશો.

*****
 Ahvalun Nisa - 119

છોકર� તરફ�ું વકાલતના�ું આ

�ુજબ મોકલે.
જનાબ �ુલ્લ �ુલમ
ે ાન ભાઈ કરાચી, �ુબ
ં ઈથી લી.

�ુ�િ�મસા �બન્ત રહ�મ� ુલ્લાહન સલામ બાદ

�ણ�ું ક� મારા િનકાહ મોહમ્મ અલી �બન �ુલામ

મોહમ્મદન દ�કરા અબ્�ુલ્લાહ સાથે પાંચ તોલા

સોનાની મહ�ર ઉપર પડવા તમોને વક�લ કયાર છે .

તો મહ�રબાની કર�ને મારા િનકાહ પડ�ને જવાબ

લખશો.
 Ahvalun Nisa - 120
એ �ુજબ બંને જણાના વકાલતનામા લખાવી, અને

તેઓની સહ� લઈને કોઈ ઉપર બીડ� દ� વા ક� બંને

સાહ�બોને આપી િનકાહ પડાવી પાછો જવાબ લખે.

તે પછ� કોઈ �દવસ �ુકરર ્ કર� શાદ�ની ધામ�ુમ

કર� . જો છોકરો અથવા છોકર� નાબા�લગ હોય તો

તેના બાપ તરફથી વકાલતના�ું લે�,ું એ વક�લ

થાય તે તેના બાપને �ુછે, અને એમ વકાલતના�ુ ં

આપે અથવા મોકલે, �મક� અબ્�ુલ્લ નાબા�લગ

હોય તો તેનો બાપ એમ લખે ક� મોહમ્મ અલી,

તમોને મારા દ�કરા

અબ્�ુલ્લાહ િનકાહ રહ�મ� ુલ્લા �બન

 Ahvalun Nisa - 121
�ુરમોહમ્મદન �દકર� �ુ�િ� સાની સાથે પાંચ

તોલા સોનાની મહર ઉપર પડવા માટ� વક�લ

કયાર. તેમજ જો છોકર� નાબા�લગ હોય તો તના

બાપ છોકરાના બાપની �મ વકાલતના�ુ ં મોકલે.

*****
 Ahvalun Nisa - 122

તલાક
�ીને તલાક આપવાની મનાઈ નથી, પણ મક�હ

છે , અને તેને �ુબ જ વખોડવામાં આવેલ છે

તલાક આપવાને �ુદા પસંદ કરતો નથી.

બને ત્યા �ુધી તલાક ન આપવી, પણ

સંજોગો�ુસાર વ્યાજબ કારણસર તલાક આપવી

પડ� તો �ુ�ષને �ુકમ છે ક� તેના ઈદ્દા �ુ�ૃત

�ુધી �ીને ઘરમાંથી કાઢ� ન �ુકતાં તેના ખાવા,

પીવા વીગેર�ની સગવડ પોતાના ઘરમાં સાથે

રાખીને આપે, અને ઔરતને પણ �ુકમ છે ક� ઈદ્

 Ahvalun Nisa - 123
�ુરો થાય ત્યા �ુધી મરદના ઘરમાં રહ�, �ખોમાં

�ુરમો લગાડ�, હાથોમાં મહ�દ� લગાડ�, સારા કપડાં

પહ�ર� બને તેટલા શણગાર સ� �ુ�ષની સામેથી

િનકળે , સંભિવત છે ક� �ુ�ષ તેણી પ્રત આકષાર્

તેને ચાહતો થઈ �ય અને ફર�વાર તેણીને પત્ન

તર�ક� �સ્વકારવ લલચાય તો ઈદ્દા �દર બી�

િનકાહ પડવાની જ�રત રહ�તી નથી તેથી �ુદા

ફરમાવે છે ક�, “મ� ઇદ્ �ુકરર ્ કર� લ છે .’’ તેમાં એ

મસ્લેહ છે ક�, વખતે તેણીનો ધણી તલાકને ફ�રવી

નાખે.
 Ahvalun Nisa - 124
જો તલાક આપ્યા પછ� ઓરતને ઘરમાં રાખવાથી

કાંઈ ફસાદ થવાની બીક હોય તો ઘરમાં ન રાખે,

પણ તેના ખાવા-પીવા વગેર�નો બંદોબસ્ત કર�

દ� વો જોઈએ.

તલાક આપે તો મહરના �િપયા જો પહ�લે ન

આપ્ય હોય તો તે વખતે આપે અને જો તેણી

સાથે �ુ�ૃલ સોહબત કર� ન હોય તો અધ� મહર

આપે.

તલાકમાં �ુબ જ �ુ�શ્કલી છે , તલાક આપવા

માટ� � � શરતો નકક� થએલી છે , તે શરતો � ૂર�

 Ahvalun Nisa - 125
થાય તો જ તલાક આપી શકાય છે . એ પણ

�ુદાની રહમત જ છે ક�, �ુ�ષને �ુસ્સ આવે ક�

�ુરત જ તલાક આપી ન શક�, પણ શરતો �ુર�

થવાની રાહ �ુએ. સમય જતાં �ુ�ષનો �ુસ્સ

ઉતર� �ય અને તલાક આપવા�ું મો�ુફ રાખે.

*****
 Ahvalun Nisa - 126

તલાક આપવાની શરતો નીચે

ુ બ છે .
�જ
(૧.) તલાક આપવાવાળો બા�લગ અને આ�કલ

હોય. દ�વાનો ન હોય.

(ર.) તલાક આપનાર પોતાની રા��ુશીથી તલાક

આપે. કોઈની લાગવગના કારણે તલાક આપે તો

તલાક સહ� ન ગણાય.

(૩.) તલાકનો સીગો બે આ�દલની સામે �ર�

થવો જોઇએ અને તે બંને ધ્યા રાખીને સાંભળે

 Ahvalun Nisa - 127
એકજ વખતે અને એકજ ઠ�કાણે તે બંને ભેગા હોવા

જોઇએ. એ િસવાયની તલાક માન્ રખાય ન�હ.

(૪.) � �દવસે તલાક આપે તે �દવસે ઔરત હયઝ

ક� િનફાસવાળ� ન હોવી જોઈએ, પણ બંનથ

ે ી પાક

હોવી જોઈએ.

(પ.) � ઔરતને તલાક આપે તેણીને તેના નામ

વીગેર�થી ખાસ કર�ને ઓળખાવવી જોઈએ અને �

ગામમાં તલાક આપે તે ગામમાં મરદ - ઓરત

બંને હોય તો ઓરત હયઝ અને િનફાસ બંનથ

ે ી

પાક હોવી જોઈએ.

 Ahvalun Nisa - 128
(૬.) ઓરત હયઝથી પાક થયા પછ� જો તેણી

સાથે તેણીના પિતએ સોહબત ન કર� હોય તો

તલાક આપી શક� છે . પણ જો સોહબત કર� હોય

તો ફર�વાર હયઝ આવે અને તેણી તેનાથી પાક

થાય તેટલો સમય તલાકની �ુ�ૃત લંબાવવી

જોઈએ.

િનકાહ કરતા તલાક બ�ુ જ સખ્ છે . તલાકમાં �

બે આ�દલની શતર છે , તે � ૂબ જ �ુ�શ્ક છે કારણ

ક�, � ગામમાં બે આ�દલ હોય ત્યા પોતાના સંબધ

ં ી

ઉપર વકાલતના�ુ લખી મોકલે એટલે તે શખ્

 Ahvalun Nisa - 129
તેની તરફથી બે આ�દલને ભેગા કર� તેઓની સામે

તલાક આપે.

આ�દલ કોને કહ�વાય તે પણ �ણ�ું જ�ર� છે ,

આ�દલ એને કહ� શકાય ક�, � �ુનાહ� કબીરા

�મક� શરાબ પીવી, વ્યા લે� ું દ� �,ું તેની શરતો

�ુજબ વગેર� કામ ન કરતો હોય, હજ, ઝકાત,

�ુમ્, નમાઝ, રોઝા, વગેર� વા�બાત અદા કરતો

હોય તેને આ�દલ કહ�વાય છે .

તલાક ઘણી ર�તની છે . કોઈમાં તલાક આપ્ય

પછ� ઇદ્દા �ુ�ૃતની �દર િનકાહ પડયા વગર

 Ahvalun Nisa - 130
�ીને પત્ન તર�ક� �સ્વકાર શકાય છે . કોઈમાં

ફર�વાર િનકાહ પડયા િસવાય ઔરતને પત્ન

તર�ક� રાખી શકાતી નથી વીગેર� બાબતો છે . પણ

અહ�યા એવા મસાએલની જ�ર ન ધારતાં જ�ર�

જ�ર� વાતો �ુંકમાં લખી છે .

�ી �ુ�ષમાં અણ બનાવ થાય, અને �ી કંટાળ�

�ય, તો �ીને �ુ�ષથી �ટાછે ડા મેળવવા હોય

તો તેને કાંઈ આપી પોતે તેનાથી �ટ� થઈ �ય

તેને શરામાં �ુલાઅ કહ� છે . અને બંને જણ

એકબી�થી કંટાળ� �ટા થઈ �ય તો તેને

મબારાત કહ� છે , હવે તેમાં �ી �ુ�ષને મહર માફ

 Ahvalun Nisa - 131
કર�ને તલાક લીયે અથવા બી�ુ ં કંઈ આપે તેમાં

તલાકની માફક ક�ટલીક શરતો છે . માટ� સ્થાિન

�ુજતહ�દને અથવા આ�લમને મસઅલો �ુછ� તે

મસઅલા �ુજબ અમલ કરવો.

*****
 Ahvalun Nisa - 132

ઇદ્
ઇદ્ બે �તનો છે . એક તલાકનો ઇદ્ અને બીજો

વફાતનો ઇદ્. તલાકના ઇદ્દા મ તલાક� રજઈ ક�

�ને વગર િનકાહ� ઇદ્દા �ુ�ૃતની �દર પાછ�

ઘરમાં લાવી શકાય છે . તેમાં તેણીને ઘરમાં

રાખવી. ખોરાક�, પોષાક� આપવી વીગેર� તલાકના

પ્રકરણમ આવી ગ�ું છે તે �ુજબ વતર્�ુ જોઈએ.

અને તે �ુ�ૃતમાં બીજો પિત કરવો હરામ છે .

તલાક� બાએન એટલે ઇદ્દા �દર વગર િનકાહ�

ઔરતને પ�ત્ તર�ક� �સ્વકાર શકાય ન�હ વગેર� .

 Ahvalun Nisa - 133
તેમાં �ીને ખોરાક�, પોષાક� દ� વી વા�બ નથી.

ઔરત હમલવાળ� હોય તો ખોરાક� પોષાક�

આપવી જોઈએ.

હયઝ બંધ થવાની ઉમર ન થઈ હોય છતાં હયઝ

ન આવ�ુ ં હોય તેવી �ીની તલાકનો ઇદ્ �ુરા

ત્ માસે �ુરો થાય, આ�લમોમાં મશ�ુર છે ક�,

ઔરત નાબા�લગ હોય, અથવા હયઝ આવે એટલી

ઉમર� ન પહ�ચી હોય અથવા તો િનકાહ કયાર પછ�

ઔરત સાથે સોહબત ન કર� હોય, તેવી �ીને

તલાક આપે તો તેણીઓ માટ� ઇદ્ પાળવાની

 Ahvalun Nisa - 134
જ�રત નથી. હમલવાળ� ઔરતને તલાક આપે તો

તેણીનો ઇદ્ પ્ર�ુ થાય ત્યા �ુધીનો છે .

વફાતનો ઇદ્ પિત �ુજર� �ય ત્યારથ ચાર

મહ�ના અને દસ �દવસનો છે . અને તે ઇદ્ આઝાદ

ઔરત માટ� છે , અને નાબા�લગ હોય, ક� મોટ�

ઉમરની હોય, સોહબત ન કર� હોય વીગેર� કાંઈ

શરત નથી, તે તમામ ઔરતો માટ� એક જ �ુકમ

છે . પણ હમલવાળ� ઔરત માટ� એવો �ક

ુ મ છે ક�,

“બોઅ�ુલ અજલએન’’ એટલે બંનમ

ે ાંથી છે ટ�ની

�ુ�ૃત હોય એટલો ઇદ્ રાખવો જોઈએ. દાખલા

તર�ક� પિત �ુજર� ગયો અને બચ્�ુ પયદા થવાને

 Ahvalun Nisa - 135
છ મહ�નાની વાર હોય, તો બચ્� પયદા થાય ત્યા

�ુધી છ મહ�નાનો ઇદ્ રાખવો અને બચ્� પયદા

થવાને બે મહ�નાની વાર હોય અને પિત �ુજર�

�ય તો ચાર મહ�ના અને દસ �દવસનો ઇદ્

રાખવો.

*****
 Ahvalun Nisa - 136

સોગ
પિતના �ુજર� જવા પછ�, ઇદ્ �ુરો થાય ત્યા �ુધી

સોગ રાખવો �ી ઉપર વા�બ છે . અને તેટલો

સમય �ુરતા બી� લગ્ કરવા હરામ છે . અને

�ુ�ષને ઇદ્દાવા �ીઓ સાથે િનકાહ હરામ છે .

સોગ આ ર�તે પાળવાનો �ુકમ છે ક�, સારા અને

રં ગીન કપડાં � સોગથી િવ�ધ્ ગણાય તેવા

પહ�રવા ન�હ, રં ગીન કપડાથી મતલબ એ છે ક� ,

રં ગીન કપડા શણગારમાં ગણાય તો ન પહ�ર�.

અથા�ત � પહ�રવાથી શણગાર �� છે એમ

 Ahvalun Nisa - 137
કહ�વાય તેવાં કપડા ન પહ�રવાં, �ુશ્બ લગાડવી

ન�હ. શોભા માટ� �ુરમો પણ ન લગાડવો. પણ

�ખની �બમાર�ના કારણે �ુરમો �જવાની જ�ર

હોય તો રાત્ �ુતી વખતે �� અને સવાર� �ુછ

ં �

નાખે, મહ�દ� લગાડવી ન�હ, શણગારની ભાવના

િસવાય મા�ુ ં ઓળ�ું દાંતણ કર�ુ,ં નખ કાપવા,

સારા બીછાના ઉપર બેસ�ું તેની મનાઈ નથી.

*****
 Ahvalun Nisa - 138

ઝેહાર કોને કહ�વાય છે ?

પિત પોતાની પત્નીન પોતાની મહરમ �મક� મા,

બહ�નની પીઠ �વી અરબીમાં કહ�, કોઈ કોઈ

ઓલમા લખે છે ક�, પોતાની ભાષામાં કહ� ક� : � ુ ં

માર� મા અથવા બહ�નને ઠ�કાણે છો’’ તો તે

ઝેહાર કહ�વાય છે . અને ઝેહાર થાય તો ઝેહારનો

કફફારો આપ્ય વગર ઔરત સાથે સોહબત કરવી

હરામ છે . કફફારો આપ્ય પછ� સોહબત કર�

શકાય છે , ઝેહારથી ઔરત હંમશ

ે માટ� હરામ થતી

નથી, તેમ િનકાહ પણ �ુટ� જતાં નથી. ઝેહારમાં

પણ શરતો છે તે શરતો �ુર� હોય તો જ ઝેહાર

 Ahvalun Nisa - 139
થાય અને જો શરતો �ુર� ન હોય તો ઝેહાર થયો

ગણાય ન�હ અને સોહબત હરામ થતી નથી, તેમ

કફફારો પણ વા�બ થતો નથી.

ઝેહારની શરતો : (૧) ઝેહાર કરનાર બા�લગ અને

આ�કલ હોવો જોઈએ, દ�વાનો ન હોય. (ર)

પોતાના ઇ�ખ્તયા અને ઇરાદાથી ઝેહાર કર� તો જ

ઝેહાર થાય. (૩) ઝેહારનો શબ્ �મક�, “� ુ ં માર�

મા અથવા બહ�નને ઠ�કાણે છો.’’ � સમયે ઔરતને

કહ� તે સમયે તે જગ્યા બે આ�દલ માણસો

સાંભળે તો જ ઝેહાર થાય છે . (૪) હયઝની �દર

 Ahvalun Nisa - 140
ઔરત ન હોય અને ઝેહારના શબ્દ કહ� તો જ

ઝેહાર થાય છે .

ઝેહાર થવો ઘણો જ �ુ�શ્ક છે . કારણ ક� , બે

આ�દલની સામે કોણ એવા બેશમ�ભયાર શબ્

ઉચ્ચાર ? તેથી જ વ�ુ િવસ્તારથ નથી લખતાં,

અને સાધારણ ર�તે ઘણાં લોકો પોતાની પત્નીન

ક�યા અને �ુસ્સામા બહ�ન કહ� નાખે છે અને બે

આ�દલ વગેર�ની શરતો �ુર� હોતી નથી. તો એવી

બાબતથી �ી હરામ થતી નથી અને િનકાહ પણ

�ુટ� જતાં નથી, પણ એવા શબ્દ કહ�વા તે

ઇન્સાિનયતથ િવ�ધ્ છે . અને પોતાની બેવ�ૂફ��ુ ં

 Ahvalun Nisa - 141
પ્રદશ કરવા ��ું છે . માટ� ઝબાનને કા�ુમાં

રાખવી બેહતર છે .

ઝેહારનો કફફારો એ છે ક�, એક �ુલામ આઝાદ કર� .

જો તે ન બની શક� તો બે મહ�નાના રોઝા તેની
શરતો �ુજબ રાખે. જો તે પણ ન થઈ શક� તો
સાંઈઠ મીસ્ક�નોન ખા�ું ખવરાવે.

ઝેહાર િસવાય પણ બી� ઘણી વાતો છે , ક� મરદ

કસમ ખાય ક� , સોહબત ન�હ ક�ં, અને પિત પ�ત્
ઉપર વ્ય�ભચારન આક્ષ �ુક� વગેર� ક�ટલાંક
અહકામો છે ક� �ની વારં વાર જ�ર પડતી નથી
તેથી લખેલ નથી. �ુદા ન કર� પણ એવો પ્રસ
ઉભો થાય તો આ�લમને �ુછ� તે પ્રમા અમલ
 Ahvalun Nisa - 142
કરવો. ક�મક� શરએ �ુક�ૃસમાં તમામ �ુલાસા અને
અહકામ છે . કોઈ પણ કામ પોતાની ઇચ્છ
અ�ુસાર અથવા નાત �તના ધારા � શરાથી
ઉલટા હોય તે �ુજબ ચાલ�ું તે સખ્ �ુનોહ છે .
ઇન્સાનન જ�ર છે ક�, દર� ક કાયર �ુદા અને ર� ૂલ
સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન �ુકમ
અ�ુસાર કર�ું જોઈએ. કોઈ પણ બાબતમાં દ�ને
ઇસ્લામન િવ�ધ્ પગ�ું ન ભર�ું કારણ ક� તેમાં
દ�ન અને �ુિનયાની ખરાબી છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 143

�ુ�ષ નામદર હોય અથવા થઈ

�ય તો �ું કર�ું ?
�ુ�ષ પહ�લે તં�ુરસ્ અને વીયર્વા હોય, પણ

પછ� નામદર અને વીયર્હ� થઈ �ય, તો ઓરત

�ુશી હોય તો તેની સાથે રહ�. પણ જો નારાજ હોય

તો હા�કમે શરા પાસે ફ�રયાદ કર� .

હા�કમે શરા પાસે � �દવસે ફ�રયાદ આવે તે

�દવસથી એક વષર્ન તેણીના પિતને �ુ�ૃત આપે

ક�, પોતાના દદર ્ન ઇલાજ કરાવે. જો સારો થાય તો

ઠ�ક, ન�હ તો �ીને તલાક લેવી હોય તો તેની

 Ahvalun Nisa - 144
પાસેથી ફર�જયાત તલાક અપાવશે. અને જો

પહ�લાથી જ નામદર હોય અને �ીએ ક�ુલ કર� લ

હોય અથવા તેણીને ખબર ન હોય વગેર�

િવસ્તારથ છે પણ અત્ તેની જ�રત નથી. �ુ�ષ

જો દ�વાનો થઈ �ય તો તેની શરતો �ુજબ

હા�કમે શરા �ીની મર� હોય તો તલાક અપાવશે.

 Ahvalun Nisa - 145

કઈ કઈ �ીઓ સાથે િનકાહ હરામ

છે ?
મહરમ �ીઓ સાથે િનકાહ હરામ છે અને ક�ટલીક

નામહરમ �ીઓ પણ હરામ છે . તો તે �ીઓ કઈ

કઈ છે તેની ઓળખાણ નીચે �ુજબ છે : � ખાસ

પોતાની સગીઓ હોય, તેવી સાત �ીઓ છે .

(૧) મા અને માની મા તથા બાપની મા, એટલે

નાની તથા દાદ� તે ઉપર �ુધી જોઈએ તેટલા

દર� હોય તે તમામ મહરમ છે .

 Ahvalun Nisa - 146
(ર) દ�કર�, દ�કર�ની દ�કર�, અને તેની દ�કર� તે

જોઈએ તેટલા દર� ઉતર� તે તમામ મહરમ છે

તેમજ દ�કરાની દ�કર� તે પણ નીચે �ુધી તમામ

મહરમ છે .

(૩) બહ�ન, પોતાની બહ�ન � એક મા બાપથી હોય

તે, અથવા બાપ એક અને મા �ુદ� હોય અથવા

મા એક અને બાપ બંને �ુદા �ુદા હોય તો પણ તે

બંને મહરમ છે .
 Ahvalun Nisa - 147
(૪) ભત્ર, એટલે સગા ભાઈની દ�કર� અથવા

તેના દ�કરાની દ�કર� તેની દ�કર�ની દ�કર� તે

તમામ મહરમ છે .

(પ) ભાણેજ, એટલે સગી બહ�નની દ�કર� તે નીચે

�ુધી તમામ મહરમ છે .

(૬) �ઈ, પોતાની �ઈ અથવા પોતાના મા -

બાપની �ઈ તે પણ મહરમ છે .

(૭) માસી, પોતાની માસી અથવા પોતાના મા -

બાપની માસી તે પણ મહરમ છે . � તમામ �ીઓ

મહરમ છે . તેણીઓ સાથે િનકાહ હરામ છે અને

 Ahvalun Nisa - 148
તેણીઓ ઉપર મહરમ �ુ�ષોનો પરદો વા�બ

નથી.

*****
 Ahvalun Nisa - 149

બી� ક�સમની ર� ઝાઈ �ીઓ

� �ી�ું બાળક તેની શરતો �ુજબ �ુધ પીએ તો

તે બચ્ચાન �ુધ પીવરાવવાવાળ� �ી મા તર�ક�

મહરમ ગણાઈ છે અને જયાર� તે મા થઈ તો તેનો

પિત બાપ, તેના દ�કરા દ�કર�ઓ ભાઈ બહ�ન થાય

તે પણ મહરમ ગણાય છે , તેથી તેઓ સાથે િનકાહ

હરામ છે . તેમજ પોતાના સગા મા - બાપના

સગાઓ �વી ર�તે સગા થાય છે તેવી જ ર�તે �ુધ

મા - બાપના સગાઓ પણ સગા થાય છે .

 Ahvalun Nisa - 150
�ુધ પીવાથી � ઉપર �ુજબ�ું સગપણ થઈ �ય

છે , તે �ુધ પીવામાં ક�ટલીક શરતો છે અને જો તે

શરતો �ુર� હોય તો જ ર� ઝાઈપ�ું હાંિસલ થાય.

તેની શરતો નીચે �ુજબ છે .

(૧) �વતી �ી�ું �ુધ પી�ું હોય.

(ર) છાતી થક� �ુધ પી�ું હોય, કોઈ વાસણમાં કાઢ�

પીવરાવ્�ુ હોય તો મરહમપ�ું ન�હ થાય.

(૩) ચોખ્� �ુધ પીએ, એટલે બાળકનાં મોઢામાં

સાકર વીગેર� એવી બી� કોઈ ચીજ હોય ક� �ુધ

 Ahvalun Nisa - 151
તેને મળ�ને પેટમાં �ય તો તે વખતે પણ

મહરમપ�ુ ં હાંિસલ ન�હ થાય.

(૪) તે �ીને બાળક થવાના કારણે �ુધ પેદા થ�ુ,ં

બાળકના જન્ વગર �ુદરતી �ુધ ઉતર� અને તે

�ુધ પીએ તો મરહમપ�ું થ�ું નથી.

(પ) સહ�હ િનકાહના પિતથી �ીને �ુધ થ�ુ ં હોય,

એટલે ઝીનાના કારણથી હમલ રહ�ને �ુધ થાય તે

�ુધ પીએ તો મહરમપ�ું થ�ું નથી.

(૬) �ુધ એટ�ું પીએ ક� તે �ુધથી હાડકાં સખ્

થાય અને ગોશ્ �મે અથવા એક રાત અને એક

 Ahvalun Nisa - 152
�દવસ �ુધ પીએ અથવા દસ યા પંદર વખત

બરાબર ઉપરા ઉપર �ુધ પીએ તો એથી પણ

મહરમપ�ુ ં હાંિસલ થાય છે અને દસ પંદર વખત

� ઉપરા ઉપર �ુધ પીવરાવવા�ુ ં છે તેનો અથર એ

ક� દર� ક વખતે પેટ ભર�ને �ુધ પીએ અને પોતે

�ુક� આપે અને એવી ર�તે પેટ ભર�ને પીએ અને

વળ� એ દસ પંદર વખતની વયમાં બી� કોઈ

�ી�ું �ુધ પી�ું ન હોય.

(૭) એ �ુધ પીનાર બાળક બે વષર્થ વધાર�

ઉમર�ું ન હોય.
 Ahvalun Nisa - 153
(૮) બે બાળકને બે વખત થઈને �ુદ� �ુદ� �ી�ુ ં

�ુધ પીવરાવે તો તે બંને બાળક આપસમાં મહરમ

ન�હ ગણાય.

*****
 Ahvalun Nisa - 154

ત્ર ક�સમની �ુસાહ�રાત �ીઓ

પોતાની પત્નીન કારણથી � �ીઓ સાથે િનકાહ

કરવા હરામ અને ક�ટલીક મહરમ થાય છે તેની

ઓળખાણ નીચે �ુજબ છે .

(૧) પત્નીન મા એટલે સા�ુ મહરમ છે તેમજ

સા�ુની મા, નાની, દાદ� તે ઉપર �ુધી.

(ર) પોતાની પત્ન �ની સાથે સોહબત કર� હોય

તેના પહ�લા ઘરની છોકર�.

 Ahvalun Nisa - 155
(૩) બાપની પત્ન એટલે ઓરમાન મા, તેમજ

દાદાની પત્ન તે ઉપર �ુધી, અને ર� ઝાઈ િપતાની

પત્ન પણ મહરમ છે .

(૪) છોકરાની પત્ન, છોકરાના છોકરાની પત્ન તે

નીચે �ુધી મહરમ છે .

પત્નીન ભત્ર અથવા ભાણેજ સાથે િનકાહ થઈ

શક� છે પણ પત્નીન ર� લેવી જોઈએ, તેણીની

ર� વગર િનકાહ ન થાય.

*****
 Ahvalun Nisa - 156

ચોથી ક�સમની �ીઓ

તલાક વગેર�ના કારણથી તેઓ સાથે િનકાહ કરવા

હરામ થઈ �ય છે . તે �ીઓની ઓળખાણ નીચે

�ુજબ છે :

(૧) �ણીને પતી હોવા છતાં અથવા ઇદ્દા મ કોઈએ

તેણી સાથે ઝીના કયાર હોય અને પછ� તે �ીને

તેનો પિત તલાક આપે અથવા તે �ુજર� �ય તો

પછ� આ ઝીના કરનાર તેની સાથે કદ� પણ

િનકાહ કર� શકતો નથી , હા , િવધવા �ી સાથે

ઝીના થયા હોય તો તેણી સાથે િનકાહ થઈ શક� છે ,

 Ahvalun Nisa - 157
(આ ઠ�કાણે મસઅલો બયાન થયો છે બાક�

ુ ાહ અને હરામ છે તે તો છે
ઝીનામાં બ�ુ જ �ન

જ.)

(ર) �ણીને તલાક� રજઈ આપી હોય અને તેણી

ઇદ્દા મ હોય અને તે �ણતો હોય ક� િનકાહ કરવા

હરામ છે તે છતાં િનકાહ કર� તો તે હરામે

મોઅબ્બ થઈ �ય છે એટલે તે િનકાહ બાિતલ

અને ફર�થી બી� િનકાહ થઈ શકતા નથી, અને

અગર અણ�ણપણે િનકાહ કર� તો ફકત િનકાહ

કરવાથી હરામ ન�હ પણ સોહબત કયાર પછ� હરામે

 Ahvalun Nisa - 158
મોઅબ્બ થઈ �ય છે ક� ફર� કદ� પણ િનકાહ

ન�હ થાય.

(૩) �ણીની સાથે હજના અહ�રામની સાથે િનકાહ

કયાર હોય તે હરામ છે એવો મસઅલો પણ �ણતો

હોય તો હરામે મોઅબ્બદ થઇ �ય છ, પણ

મસઅલો ન �ણતો હોય અને અ�ણથી િનકાહ

કર� અને સોહબત ન કર� હોય તો તે હરામે

મોઅબ્બ ન�હ થાય.

(૪) � ઓરત લેઆન કર� , લેઆનથી મતલબ કોઈ

�ી ઉપર તેનો પિત ઝીનાની તોહમત �ુક� અને

 Ahvalun Nisa - 159
સાક્ ન હોય તો તે િવશે એક બી�એ કસમ

ખાવા�ું છે . તેથી એ ઔરત હરામ થઈ �ય છે .

(૫) �ી �ુગ
ં ી અથવા બહ�ર� હોય અને તેનો પિત

તેને કહ� ક� ત� ઝીના કરાવ્ય છે તો એટ�ું કહ�વાથી

તે �ી હરામ છે .

(૬) કોઈ શખ્ એ�ું બદકામ કર� જ ન�હ, પણ

કદાચ શયતાનના ફર� બમાં આવીને કોઈ �ુ�ષ

બી� �ુ�ષ સાથે � ૃ�ષ્ િવ�ધ્ કર� તો તે

આગલાની મા, બહ�ન અથવા �ુત્ તેના માટ�

 Ahvalun Nisa - 160
હરામ થઈ �ય છે , એટલે તે ત્રણેયમાં કોઈની

સાથે િનકાહ કર� શક્ત નથી.

(૭) નવ વષર �ુરા થયા ન હોય છતાં તેણીનો પિત

સોહબત કર� તો તે �એઝ નથી. �ીને જો

સોહબતથી ખરાબી થઈ તો તે �ી કાયમ માટ�

હરામે મોઅબ્બ થઈ �ય છે .

(૮) કોઈ એ�ું કામ તો કર� જ ન�હ, પણ વખતે

શયતાનના ફર� બથી કોઈ �ઈ અથવા માસી સાથે

વ્ય�ભચા કર� તો પછ� તેણીની છોકર�ઓ સાથે

િનકાહ થઈ શક્ત નથી.

 Ahvalun Nisa - 161

તહારત
તહારત રાખવી તે કાંઈ ફકત �ીઓને માટ� જ

નથી. તે તો �ી અને �ુ�ષ બંને માટ� એક જ �ુકમ

છે . પણ ઘ�ું કર�ને �ીઓ ઠામ ધોવે, ઘરના

કામકાજ કર� તેથી તેણીઓએ તહારત ક�વી ર�તે

થાય તે ખાસ શીખી લે� ું જોઈએ એટલા માટ� આ

િવષય પણ �ીઓના અહકામમાં લખેલ છે .

(૧) કોઈ વાસણ ન�સ થઈ �ય તો તે વાસણને

બે વખત એવી ર�તે ધોઈ નાખે ક� તમામ ઠ�કાણે

બંને વખત પાણી પહ�ચે. અને તે બંને વખત

 Ahvalun Nisa - 162
પાણી નાખી દ�યે તો પાક થઈ �ય છે , ત્

વખત ધોવે તો તે બહ�તર છે . અથવા ન�સ

વાસણમાં ત્ વખત પાણી ભર�ને ખાલી કર� તો

તે પણ �દરથી પાક થઈ �ય છે .

(ર) વાસણ ન�સ ક�વી ર�તે થાય તે �ણ�ુ ં જ�ર�

છે . �મક� ઘરની �દર ગારો, માટ� છાણ, પાક ન

હોય એવી જમીન ઉપરથી લાવીને ઘરમાં લીપે

અથવા ઘરની �દર જમીનનો ગારો માટ�

ે ી જ કાફર વીગેર� એ બનાવેલ હોય તો તે

પહ�લથ

જગ્ય ન�સ કહ�વાય છે . તેના ઉપર ભી�ુ ં વાસણ

રાખે અથવા જમીન ભીની હોય તો, અને �ુ�ુ

 Ahvalun Nisa - 163
અથવા ભી�ું વાસણ રાખે તો તે ન�સ થ�ુ ં

ગણાય.

(૩) �ુતરો વાસણને ચાંટ� અથવા પાણી પીવે તો તે

વાસણને પહ�લે �ુક� માટ�થી માં� પછ� બે વખત

ધોઈને પાક કર� .

(૪) કપડાં ન�સ હોય તો તે બે વખત ધોઈને બંને

વખત નીચોવે તો પાક થાય છે અને જો નદ�,

તળાવ વીગેર�માં કપડા એક જ વખત બોળ�ને

નીચોવે તો પાક થઈ �ય છે .
 Ahvalun Nisa - 164
(પ) જમીન ન�સ થઈ �ય તો તેના ઉપર એવી

ર�તે પાણી નાંખે ક� પાણીથી જમીન પલળ� �ય

અને તડકામાં �ુકાઈ �ય તો તે પાક થઈ �ય

છે . અગર જો હવાથી �ુકાઈ જશે તો પાક ન�હ

થાય.

(૬) ર�ગણા, �ુળા વગેર� ન�સ હોય તો તે બે

વખત ધોઈ નાખે ક� તમામ ઠ�કાણે પાણી પહ�ચે તો

બસ છે .
 Ahvalun Nisa - 165
(૭) શરાબથી, �ુવ્વ અથવા �દર મર� જવાથી �

વાસણ ન�સ થઈ �ય તો તે વાસણને સાત

વખત ધો�ુ ં બહ�તર છે .

(૮) શર�ર ન�સ થાય તો બે વખત ધોવાથી પાક

થઈ �ય છે .

(૯) લોહ� વગેર�થી કપ�ું ન�સ થાય તો પહ�લે તે

ન�સતને સાફ કર�ને પછ� બે વખત ધોઈને પાક

કર� , પણ બનતા �ુધી ન�સતનો ડાઘ કાઢ� છતાં

ડાઘ બાક� રહ� તેની હરકત નથી.

 Ahvalun Nisa - 166
(૧૦) જો કપ�ું કાચા રં ગ�ું હોય ક� ધોવાથી રં ગ

િનકળ્ય જ કર� તે થોડા પાણીથી પાક થ�ુ ં નથી.

પણ તેને તળાવ, નદ� વીગેર�માં બોળ�ને

નીચોવવાથી પાક થઈ �ય છે .

એ વાત ખાસ લક્ષમ રાખવી ક� � પાણીથી પાક

કર� તે પાણી પાક હો�ું જોઈએ, અને પાક કરતી
વખતે પાક પાણીમાં ન�સ હાથ નાખવો ન�હ.
પાક હાથેથી પાણી લે� ું અને હાથ પાક ન હોય તો
બી� કોઈ ર�તે પાણીમાં હાથ નાખ્ય વગર પાણી
લઈ હાથ પાક કર� .

*****
 Ahvalun Nisa - 167

હયઝના મસાએલ
નવ વષર્ન ઉમરની પહ�લા અને પચાસ વષર્ન

ઉમરની પછ� �ીઓને હયઝ�ુ ં � ૂન આવ�ુ ં નથી.

હયઝ ત્ �દવસથી ઓ�ં અને દસ �દવસથી

વધાર� રહ�� ુ ં નથી ત્ �દવસથી ઓ�ં અથવા દસ

�દવસથી વધાર� �ુન આવે તો તે હયઝ ન�હ પણ

ઇસ્તેહાઝ કહ�વાય. �ની સમજણ હવે પછ�

આવશે.

હયઝના �દવસોમાં નમાઝ માફ છે માટ� નમાઝ ન

પડ�, અને પડ� તો હરામ છે . અને હયઝ પછ� કઝા

 Ahvalun Nisa - 168
પણ પડવાની નથી અને હયઝ દરિમયાન માહ�

રમઝાનના રોઝા પણ ન રાખવા, પણ હયઝના

કારણથી �ટલા રોઝા ન રખાણા હોય તેટલા રોઝા

હયઝથી પાક થયા પછ� કઝા િનયતથી રાખવા.

હયઝના સમય દરિમયાન આઠ ચીજો હરામ છે .

(૧) નમાઝ વા�બ અથવા �ુ�તત પડવી હરામ

છે . પણ મય્યતન નમાઝ માટ� હરકત નથી.

(ર) ખાનએ કાઅબાનો વા�બ અથવા �ુ�નત

તવાફ કરવો હરામ છે .

 Ahvalun Nisa - 169
(૩) મકકા અને મદ�નાની મ�સ્જદમા દાખલ થ�ુ ં

હરામ છે .

(૪) બી� હર કોઈ મ�સ્જદમા ઠહ�ર�ું હરામ છે .

(પ) �ુરઆનના હફર , પયગમ્બર અને ઇમામો

અલય્હ��ુસ્સલામ નામ ઉપર હાથ અડાડવો

હરામ છે .

(૬) �ુરએ અઝાએમ પડવા હરામ છે , એટલે �ુધી

ક� એ �ુરાની �બ�સ્મલ્લ પણ ન પડ�. અને તે

ચાર �ુરા છે ક� �ની �દર સજદા વા�બ છે .

પહ�લો � ૂરો � ૂરએ અલીફ લામ મીમ સજદાહ,

 Ahvalun Nisa - 170
બીજો � ૂરો � ૂરએ હામ િમમ િસજદાહ ત્રી � ૂરો

� ૂરએ વ�એજમ
, ચોથો � ૂરો � ૂરએ ઇકરાઅ એ ચાર

� ૂરા િસવાય �ુરઆન પડ� શકાય છે .

(૭) માહ� રમઝાનના તથા બી� કોઈ પણ રોઝા

રાખવા હરામ છે .

(૮) મ�સ્જદમા કોઈ ચીજ રાખવા માટ� જ�ુ ં હરામ

છે .

હયઝ વાળ� �ીઓ ઉપર એ આઠ ચીજ હરામ છે .

એ જ આઠ ચીજો િનફાસ વાળ� �ીઓ ઉપર પણ

હરામ છે . જનાબતના �ુસલવાળા �ી �ુ�ષ ઉપર

 Ahvalun Nisa - 171
પણ એ આઠ ચીજ હરામ છે અને હયઝ અને

િનફાસના સમય દરિમયાન સોહબત કરવી હરામ

છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 172

િનફાસના મસાએલ
બાળક પેદા થતી વખતે અથવા પેદા થયા પછ� �
� ૂન આવે તેને િનફાસ કહ� છે . અને િનફાસના
�ુનની �ુ�ૃત અચોકક્ છે જરા વાર આવીને બંધ
થઈ �ય, તો તે પણ િનફાસ છે , અને વધાર� માં
વધાર� દસ �દવસ �ુધી લોહ� આવે તો પણ
િનફાસ ગણાશે. અને િનફાસ જો દસ �દવસ કરતાં
વધી �ય તો અઢાર �દવસ �ુધી િનફાસ ગણે.
પણ તે દસ ઉપરના �ટલા �દવસ � ૂન રહ� તેમાં
િનફાસ અને ઇસ્તેહાઝ બંને �ુજબ અમલ કર� .
અથા�ત િનફાસમાં હરામ હોય તે કામ ન કર� , અને
ઇસ્તેહાઝ માફક �ુસલ કર�ને નમાઝ પડ�. બાળક
 Ahvalun Nisa - 173
પેદા થવાની પહ�લા �ુન આવે અથવા �બલ�ુલ
�ુન ન આવે તો તેને માટ� િનફાસ�ું �ુસલ વા�બ
નથી. અને નમાઝ પણ માફ નથી, તે પાક છે
નમાઝ પડ� વીગેર� . અને હયઝની �દર �ટલી
ચીજો હરામ છે તેટલી ચીજો િનફાસમાં પણ હરામ
છે , ઘણા લોકોની માન્યત છે ક� �ુવાવડ� �ીને
અડ�ું ન�હ, તેણીના હાથ�ું ખા�ું ન�હ તો તે કાંઈ
શરાથી હરામ ક� મનાઈ નથી.

*****
 Ahvalun Nisa - 174

ઇસ્તેહાઝાન મસાએલ
ઇસ્તેહાઝા�ુ �ુન ઘણે ભાગે પી�ં, ઠં�ુ અને પાત�ં

હોય છે . અને તે હયઝની દસ �દવસની �ુ�ૃત

ઉપરાંત અથવા ત્ �દવસની �દર � �ુન આવે

તે પણ ઇસ્તેહાઝ છે . ઇસ્તેહાઝાન થોડ� ક� ઝાઝી

�ુ�ૃત નથી. જોઈએ તેટલા �દવસ આવે,

ઇસ્તેહાઝામા નમાઝ માફ નથી, નમાઝ પડવી

જોઈએ અને રોઝા રાખવા, ઇસ્તેહાઝાન ત્

�કસમો છે અને દર� કના �ુદા �ુદા અહ�કામ છે ,

ઇસ્તેહાઝા“કલીલા”, “મોતવસ્સેત”, “કસીરા” એ

 Ahvalun Nisa - 175
ત્ પરખ એ છે ક� � રાખવા પછ� તપાસે ક� લોહ�

� પર ચ�ટ� � ું હોય અને �ની �દર દાખલ થ�ુ ં ન

હોય તો કલીલા છે . અને �ની �દર દાખલ થ�ુ ં

હોય પણ �ની બાહ�ર િનકળ્�ુ ન હોય તો

મોતવસ્સેત છે , અને લોહ� �ની �દરથી બાહ�ર

િનકળે તો તે કસીરા છે . કલીલાવાળ�ને જ�ર� છે

ક� દર� ક નમાઝ પડવાની પહ�લા ન�સ જગ્યાન

ઉપરથી ધોઈને પાક કર� , અને � બદલીને

મજ�ુતીથી બાંધ,ે અને દર� ક નમાઝ માટ� �ુ� પણ

�ુ�ું �ુ�ું કર�ને નમાઝ પડ�. મોતવસ્સેત વાળ�

માટ� પણ એ જ પ્રમા કલીલાવાળ�ની �મ પાક

 Ahvalun Nisa - 176
કર� � બદલી �ુ� કર�ને નમાઝ પડવાની છે , પણ

વધાર� એટ�ું જ ક� �ુબ્હન નમાઝ પહ�લા �ુબ્હન

નમાઝ માટ� �ુસલ કર� , અને કસીરાવાળ� માટ�

કલીલાની માફક અમલ કર�ને �ુબ્હન નમાઝ

માટ� �ુસલ કર�ને નમાઝ પડ�, અને ઝોહર અસર

બંને નમાઝ માટ� એક �ુસલ કર� , અને તે પછ�

મગર�બ ઇશા બંને નમાઝ માટ� એક �ુસલ કર� .

આ મજ�ુર અમલ કર� એટલે નમાઝ પડ�, અને

રોઝા પણ રાખે, અને ઇસ્તેહાઝાન અમલ કર�

એટલે હયઝ અને િનફાસમાં � � ચીજો હરામ છે

તે હરામ રહ�તી નથી, ત્રણ �ુસ્લોન �દર બી�

 Ahvalun Nisa - 177
ઘણા મસાએલ છે માટ� � �ુજતહ�દની તકલીદ

કરતી હોય તેમના �ુકમ �ુજબ અમલ કરવો.

�ી ઉપર છ �ુસલ વા�બ થાય છે , (૧) જનાબત,

(ર) હયઝ, (૩) િનફાસ, (૪) ઇસ્તેહાઝ, અને

ચાર� ના �ક
ુ મ ઉપર થઈ �ુકયા છે , (પ) મસે

મય્ય, એટલે કોઈ મય્યતન �ુસલ આપવાની

પહ�લા અડવાથી �ુસલ ચડ� તે, (૬) મય્યત�ુ

એટલે કોઈ �ુજર� �ય તો તેને �ુસલ આપ�ુ ં તે

અને આ છઠ�ું �ુસલ વા�બે ક�ફાઈ કહ�વાય છે .

વા�બે ક�ફાઈ એટલે ખાસ કોઈ ઉપર અથવા

 Ahvalun Nisa - 178
તમામ ઉપર વા�બ છે , પણ કોઈ એક �ુસલ

આપે તો કાફ� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 179

�ુસલ કરવાની ર�ત

�ી �ુ�ષને �ુસલ કરવાની એક જ ર�ત છે . તમામ

�ુસલ કરવાની ર�ત સરખી છે , ફકત િનયતમાં

ફ�ર છે �મક� જનાબત�ુ ં �ુસલ કર�ુ ં હોય તો

પહ�લે તમામ શર�રને પાક કર� એટલે જયાં જયાં

ન�સત લાગી હોય તે બે વખત ધોઈ નાખે, પછ�

િનયત કર� ક� “�ુસલ ક�ં �ં �ુ ં જનાબત�ુ ં (અથવા

હર કોઈ �ુસલ � કર�ુ ં હોય તે) �ુરબતન

એલલ્લા” એમ િનયત કર�ને પહ�લે મા�ુ,ં મો�ુ ં,

ગરદન, કાન વીગેર� તમામ ધોવે એટલે �ુધી ક�

 Ahvalun Nisa - 180
માથાના વાળની નીચે બરાબર પાણી પહ�ચે.

આખી ગરદન ગ�ં નીચે �ુધી ધોવે પછ� જમણી

તરફ�ું અર�ું �ગ ગળા પાસેથી તે જમણો હાથ,

બગલ, પેટ, વાંસો, પગ વીગેર� તમામ ધોવે, �ુંટ�

અને શરમની જગ્યાઓન અરધો ભાગ ધોવો

�ુ�શ્ક છે તેથી તમામ ધોવો, મતલબ એ ક�

અડધામાં જરાએ કો�ં ન રહ� અડધાથી વધાર�

ધોવાય એમાં હરકત નથી. પછ� તે જ ર�તે ડાબી

બા�ુ� ું અર�ું �ગ ધોવે અને તે પણ અરધાથી

ઓ� ન રહ� તેથી જમણી તરફ�ું જરા ધોવે તો

હરકત નથી, આપણા લોકોની આદત છે ક� �ુસલ

 Ahvalun Nisa - 181
બાથ�મમાં કર�એ અને બાથ�મ ન�સ હોય છે

તેથી છાંટા પગ ઉપર ઉડ� અને પગ નીચે હોય તો

તળ�યા ન�સ થાય, માટ� જયાર� પગ ધોવાનો

વારો આવે તે વખતે પહ�લે તે પગને પાક કર�ને

પછ� �ુસલ માટ� ધોવે.

�ી �ુ�ષ બંનન
ે ે માટ� �ુકમ છે ક� જનાબત�ુ ં �ુસલ

કયાર પછ� નમાઝ માટ� �ુ� કરવાની જ�રત નથી

અને બી� �ુસ્લ કયાર પછ� નમાઝ માટ� �ુ� પણ

કર� .

*****
 Ahvalun Nisa - 182

પિત પત્નીન એક બી� પ્રત

ભલમનસાઈ
�ુ�ષની આજ્ઞા મ રહ�� ું �ીની ફરજ છે . પણ તેથી

એમ ન સમજ�ુ ં ક� તમામ પ્રકાર સેવા કરનાર

દાસી છે .

બચ્ચાન �ુધ પીવરાવ�ુ,ં પિતના કપડા ધોવા, ખા�ુ ં

પકાવ�ુ,ં પાણી ભર�ું એ �ી પર વા�બ નથી,

પણ જો તે સવાબ માટ� પોતાની ઇચ્છાથ કર� તો

તે એની મહ�રબાની અને ન કર� તો તેની મર�.

પણ કોઈ કોઈ આ�લમ �ુધ પીવરાવવાને વા�બ

 Ahvalun Nisa - 183
�ણે છે . જો �ી �ુધ ન પીવરાવે તો દાઈ રાખવી

જોઈએ. અથવા �ુધ પીવરાવવાની મ�ુર� માંગે

તો તે આપવી જોઈએ, આ ઠ�કાણે કદાચ વાંચક

�બરાદરના �દલમાં એવો પ્ર થાય ક�, “આવો

�ુકમ શા માટ� �હ�ર કય�, આ ર�તે તો �ી

સ્વચ્છં થઈ �ય’’ તો પ્ર�ન જવાબ �ુબ

જ �ુંકો અને સહ�લો છે ક�, �વી ર�તે �ુ�ષ પ્રત

�ીની ફરજો છે . તેવી જ ર�તે �ી પ્રત �ુ�ષની

ફરજો હોવી જોઈએ. �મ �ુ�ષ પ્રત �ીની ફરજ

છે ક�, તે પિતની સામે ન બોલે, પિતની ર�

િસવાય બાહ�ર ન �ય અને જો એનાથી િવ�ધ્

 Ahvalun Nisa - 184
ચાલે તો તેના ઉપર �ુદાની લાઅનત ઉતર� છે

વગેર� . એ �ુ�ષોને �ુશ કરનાર� વાતો છે , તો

�ીઓના હક તરફ �ુ�ષો�ું ધ્યા ખ�ચવામાં આવે

તો �બરાદરો ના�ુશ ન�હ થાય અને એથી �ીઓ

સ્વચ્છં થઈ �ય એમ માની લઈને �ીઓને

અન્યા ન�હ કર� .

“�ી �ુ�ષની દાસી નથી, પોતે �ુશી હોય તો જ

ઘર�ું કામ કાજ કર� ’’ એ મસાએલ �હ�ર

થવાથી � �ી કામ કરતી હશે તે �ુક� દ� નાર

નથી. પણ આ મસાએલથી �ુ�ષ સમ�, કારણ ક�

ઘણા જણ નાનાં નાનાં કામકાજ માટ� �ીઓ ઉપર

 Ahvalun Nisa - 185
�લ્ કર� છે , અને સહ�જ સાજ �ુલ�ુક રાંધવા

વગેર�માં થઈ �ય છે તો �ુસ્સ થઈ �ય છે .

તેઓને ખબર પડ� ક�, �ુદાએ તમારા કામકાજ

કરવા �ી ઉપર ફરજ કર� લ નથી તેથી �ુદાનો

ખોફ ખાય અને �ી ઉપર થતો �લ્ અટક� , ગર�બ

�ીને પોતા�ુ ં ઘર વહા�ું હોય છે તેથી પોતાના

પિતને વધાર� ખચર ન કરાવતાં પોતે જ ઘરનાં

કામકાજ આટોપે છે .

�ીને શરા �ુજબ એક વષર્મા ચાર જોડ કપડાં

આપવા વા�બ છે , ઉપરાંત જ�ર� ચીજો આપવી

વા�બ છે તે કરતાં વ�ુ હકદાર નથી. અને �ુદ�

 Ahvalun Nisa - 186
�ુદ� ડ�ઝાઈનના કપડા દાગીના અને શણગા�રક

વસ્�ુ �ી માટ� �ુ�ષ કરાવે છે તે �ુ�ષની

સ્વેચ્છા જ. ન ક� �ીઓનો તે હક છે . �મ �ીઓ

સ્વેચ્છા �ુ�ષના કામકાજ કર� છે . તેમ �ુ�ષ પણ

સ્વેચ્છા �ી માટ� સારાં સારાં કપડાં અને દાગીના

લાવી આપે છે , તો તે �ીનો હક નથી ક� નથી તે

�ુ�ષની ફરજ, પણ તે તો �ી �ુ�ષના અરસપરસ

પ્રેમ� �ુદર
ં પ�રણામ છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 187

�ી પ્રત �ુ�ષની ફરજો

�ુ�ષ �ીને ખાવા, પીવા, પહ�રવા, ઓઢવા માટ�

એટ�ું આપે ક�, તે બી� કોઈની મોહતાજ ન રહ�.

એટલે તેને �ુ�ં થાય અને પોતાની શ�ક્ પ્રમા

દર� ક ચીજો સાર� પેઠ� આપે ક�, તેને કોઈ ચીજમાં

તંગી વેઠવી ન પડ�.

�ુ�ષ સારાં કપડાં પહ�ર�, સ્વચ અને �ુદર

ં રહ�

�થી �ી�ું �ુ�ષ પ્રત આકષર્ ટક� રહ� અને

બી� કોઈ પ્રત ન લલચાતાં પોતાના પિતના

પ્રેમમ મગ્ રહ�.

 Ahvalun Nisa - 188
�ીની સામે અજજડ અને જગલીની
ં �મ મેલો અને

ગંદો ન રહ� ક� �ીને કરાહત ઉપ� અને તેના

પ્રત્યે આકષર્ ઓ�ં થાય �મ �ી સારા કપડાં

પહ�ર�, શણગાર કર� , સ્વચ અને �ુદર

ં રહ� તે

�ુ�ષને પસંદ છે . તે જ �સ્થિ �ુ�ષ �ુદર

ં અને

આકષર્ રહ� તે તેની �ુશી�ુ ં કારણ છે .

�ીની �ુલ�ુક અને નાદાનીની સામે ન જોતાં તેને

માફ� આપે, વાત વાતમાં હ�રાન કર� તેને ઈ� ન

આપવી, સહ�જ સાજમાં �ુસ્સ થઈ જ�ુ ં તે

હ�વાિનયત છે . જનાબે ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમે ફરમાવ્� ક� સારામાં

 Ahvalun Nisa - 189
સારો �ુ�ષ એ છે ક� � પોતાની �ી સાથે આનંદ�

થઈને રહ� અને ખરાબમાં ખરાબ એ �ુ�ષ છે ક�

પોતાની �ીને માર� અને હયરાન કર� .

ઈદના �દવસે પોતાની શ�ક્ અ�ુસાર �ી માટ�

શણગારની ચીજો અને ભેટો લાવે, �રવાયતમાં છે

ક� �ને �ુદાવંદ� કર�મ બરકત આપે, તેને માટ�

વા�બ છે ક� પોતાના ઘરના માણસો માટ� હાથ

�ટો રાખે, કારણ ક�, ઘરના માણસોની �સ્થિ ક�દ�

�વી છે અને � શખ્ બરકત થવા છતાં ઘરના

માણસોને કોઈ ચીઝ આપવામાં લોભ કરશે તો

તેની નેઅમત જલદ� બરબાદ થઈ જશે.

 Ahvalun Nisa - 190
પોતાના ઘરના માણસોનો ભાર બી� ઉપર ન

નાખવો, કારણ ક� પોતાના બાલ - બચ્ચાન ખચર

પોતે ન આપતા બી�ને માથે નાખે તે મલઊન

છે .

� �સ્થિતમા �ુદા રાખે, તેવી જ ર�તે પોતાના

ઘરના માણસો સાથે વતાર ્ રાખે, પહ�લે પોતાના

ઘરના માણસોને ખચર કાઢયા પછ� � કાંઈ બચે

તેમાંથી સદકો કાઢ� કોઈ ઉપર ઉપકાર કર� તે

ઉ�મ સદકો છે .
 Ahvalun Nisa - 191
હઝરત ઇમામ ઝય�ુલ આબેદ�ન અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� મારા ઘરના માણસોને ગોશ્ ખાવાની

ઇચ્છ થાય તો, �ુલામ આઝાદ કરવા કરતાં

બ�રમાં જઈ ગોશ્ લઈ આવવાને �ુ ં વ�ુ પસંદ

ક�ં �ં.

એક વખત એક માણસ હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

સેવામાં બે દ�નાર લાવ્ય અને અઝર કર� ક�, “યા

હઝરત �હાદ (ધમર �ુધ્) કરવાવાળા માટ� આ બે

દ�નારનો એક ઘોડો ખર�દ કરો” હઝરતે ફરમાવ્�ુ

“આ દ�નાર લઈ � અને તારા મા - બાપની

 Ahvalun Nisa - 192
જ��રયાતમાં ખચર કર, કારણ ક� તે વ�ુ ઉ�મ છે .’’

આ સાંભળ� તેણે હઝરતના �ુકમ અ�ુસાર તે બે

દ�નાર ખચર કયાર.

થોડા સમય પછ� બી� બે દ�નાર લાવ્ય, ત્યાર

હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક�, “� ું પર�ણત હોય તો તાર�

પત્નીન ખચર્મા વાપર, ક� તે વ�ુ ઉ�મ છે .’’ અને

તેણે હઝરતના �ુકમ પ્રમા વતર્ ક�ુ.ર

થોડા સમય પછ� બી� બે દ�નાર લાવ્ય, ત્યાર

હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક�, “તાર� પાસે જો નોકર હોય તો

 Ahvalun Nisa - 193
તેના માટ� વાપર” તેણે હઝરતના �ુકમનો અમલ

કય�,

ચોથીવાર બે દ�નાર લઈને આવ્ય અને અરજ કર�

ક�, “યા હઝરત આ દ�નારથી �હાદ માટ� ઘોડો

ખર�દ કરવાની માર� ઇચ્છ છે .’’

હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક� “ઠ�ક છે ઘોડો ખર�દ કર, પણ

ન �ુલતો ક� આ કાયર મ� બતાવેલ કાયર કરતા શ્રે

તો નથી જ.’’

હદ�સમાં છે ક� મોઅિમનને જ�ર છે ક� પોતાની

પત્ન સાથે હસી �ુશીથી રહ�, �ટલો પ્ર પોતાની

 Ahvalun Nisa - 194
પત્ન સાથે રાખશે તેટલી ઉ�મતા તેના ઈમાનની

વધાર� છે .

દર� ક �ુ�ષે પોતાની પત્નીન હલાલ, હરામ અને

�ુદાઈ ફરમાનો�ું િશક્ આપ�ું જ�ર� છે અને

દ�નના આદાબ પણ શીખવે.

તેવા �ુ�ષો તો વતર્મા �ુગમાં કોક જ હશે ક� �

પત્નીન અહકામે દ�ન�ું િશક્ આપે, નમાઝ

રોઝાની તાક�દ કર� , પણ તેની બી� બા�ુ જ કામ

શરાથી િવ�ધ્ હોય, �મક� સીનેમા જોવા જ�ુ,ં પર

�ુ�ષ સાથે સ્વચ્છંદતા િવહર�ુ,ં િવવેકહ�ન વાતો

 Ahvalun Nisa - 195
કરવી, ડાન્ કરવા, અને એવા જ બી� હરામ

કાય�થી અટકાવવાને બદલે તે કાય� કરવામાં તેને

સરળતા કર� આપી તેણીને પ્રોત્સા કર� છે તે

આપણી ઇસ્લામીયત�ુ ક�ટ�ું અધ:પતન ! �

�ુ�સ્લ �ીનો એક નખ પણ �ુ�ષની નજર� ન

પડતો, તે �ુ�સ્લ �ી અધર - નગ્ �સ્થિતમા પર

�ુ�ષો સાથે હસે, બોલે અને અમયાર ્�દ ઠઠ્ મશ્કર

કર� તે �ુ�સ્લ �ીની ગૈરત�ું ક�ટ�ું �ુખદ

અવસાન ?

�ુદા કહ� ક�, “નમાઝ પડો, રોઝા રાખો” ત્યાર

આપણી �ીઓ ન નમાઝ પડ� ક� ન રોઝા રાખે, તો

 Ahvalun Nisa - 196
તેની તાક�દ ન કરવી તે ઘ�ું જ ખરાબ છે , કાલે

કયામતના �દવસે �ુદાને જવાબ આપવાનો છે

અને જો આપ�ું �વન આવા જ કાય� પાછળ

વેડફાશે, તો કયા મોઢ� દરબાર� ઇલાહ�માં આપણે

જ�ુ?ં માટ� શર�અતના કા�ુન પ્રમા �ુબ જ

સંભાળ�ને દર� ક કાયર કર�ુ.ં

*****
 Ahvalun Nisa - 197

�ુ�ષ પ્રત �ીની ફરજો

�ુ�ષ પ્રત �ીની એ ફરજ છે ક�, �ુ�ષની સેવા કર� ,

કોઈ કામ �ુ�ષની ઇચ્છ િવ�ધ્ ન કર� , ઘરની

કોઈ પણ વસ્� �ુ�ષની ર� િસવાય કોઈને પણ

ન આપે. અને ર� િસવાય આપે તો �ી �ુનેહગાર

થશે. અને �ુ�ષને સવાબ મળશે. �ુ�ષની ર�

િસવાય સદકો પણ ન કરવો. ઘરની સાર� ર�તે

સાચવણી અને વ્યવસ્ કરવી તે પણ �ીની

ફરજ છે .
 Ahvalun Nisa - 198
પત્ન પિતના ઘરમાં કોઈ મસ્લેહ અને સારા માટ�

કોઈ ચીજની હ�રફ�ર કર� તો તેના ઉપર �ુદા એવી

રહમત કર� ક�, ફર�ને તેના ઉપર અઝાબ ન કર� .

પિતને �ુશ કરવા માટ� પોતે શણગાર સ�, મેલી

અને ગંદ� ન રહ�તાં સ્વચ, �ુદર

ં અને આકષર્

રહ�, હાથને મહ�દ� વગર ન રાખે, પિતની ર�

િસવાય ઘરની બાહ�ર �ય તો આસમાન, ઝમીન,

રહમત અને ગઝબના ફર�શ્તા તે પાછ� ઘર� ન

આવે ત્યા �ુધી તેના ઉપર લાઅનત કયાર કર� છે .

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન સમયમાં એક �ીએ હઝરતને �ુછાવ્�ુ

 Ahvalun Nisa - 199
ક� : “હઝરત મારો પિત �ુસાફર�એ ગયો છે અને

મને કહ�ું છે ક�, “�ુ ં પાછો ન આ�ું ત્યા �ુધી બાહ�ર

જઈશ ન�હ.” પણ હવે મારા િપતા બીમાર છે . માટ�

જો આપ ફરમાવો તો �ુ ં મારા િપતાને જોવા ��.’

હઝરતે જવાબ આપ્ય ક�, “તારા પિતની

ફરમાબરદાર� કર, અને ઘરમાં બેસી રહ�” વળ�

થોડા �દવસ બાદ �ુછાવ્�ુ તો હઝરતે એ જ

ઉપદ� શ કય�,

છે વટ� તેના િપતા �ુજર� ગયો ત્યાર તેણીએ

�ુછાવ્�ુ : “�ુ ં મારા િપતાની નમાઝે જનાઝા માટ�

 Ahvalun Nisa - 200
�� ?’’ હઝરતે ફરમાવ્�ુ : “તને તારા પિતની

તાબેદાર� લા�ઝમ છે .’’

જયાર� તેના િપતાને દફન કર� �ુ�ા ત્યાર હઝરતે

તે �ીને કહ�વરાવ્�ુ ક�, ત� તારા પિતના �ુકમ�ુ ં

પાલન ક�ુ,ર તેના કારણથી તને અને તારા િપતાને

�ુદાએ બક્ આપ્ય.

પત્ન પિતની આજ્ઞા મ રહ� તો �ુ�યત ઇબાદતનો

સવાબ મળે છે અને �ુકમ છે ક�, �ીઓએ �ુ�ષની

ઇચ્છ િવ�ધ્ �ુ�ણત રોઝો પણ ન રાખવો, અને

રોઝાની માનતા પણ ન કરવી.

 Ahvalun Nisa - 201
એક �ીને હઝરતે ફરમાવ્�ુ : “� ુ

�ુતવફફાતીયોમાંથી છો.’’ તેણીએ અઝર કર� “યા

હઝરત �ુતવફફાતી તે કોણ છે ?’’ હઝરતે જવાબ

આપ્ય ક�, “� �ીને એનો પિત એકાંતમાં બોલાવે,

અને તેણી આડાઅવળા બહાના બતાવીને ન

�ય, અને પછ� તેનો પિત �ુઈ �ય તો ત્યા �ુધી

મલાએકા તે ઔરત ઉપર લાઅનત કયાર કર� છે .’’

મન�ુલ છે ક� પત્નીથ અકારણ પણ પિત નારાજ

થઈ �ય તો પણ તેને રા� કયાર વગર પત્ની

�ુ� ું ન જોઈએ. અને જો �ુઈ �ય તો તેણીની

કોઈ ઇબાદત ક�ુલ નથી.

 Ahvalun Nisa - 202
પત્ન પતીને કહ� ક�, “તારામાં ખરાબી િસવાય

સારાપ�ું �ુ ં કોઈ �દવસ જોતી જ નથી.’’ તો તેના

તમામ આમાલ બાિતલ થઈ �ય છે .

� �ી પોતાના પિતને ઇ� આપે, �ુ:ખી કર� ,

તેણીની કોઈ પણ ઇબાદત �ુદા ક�ુલ નથી કરતો,

પછ� ભલે તે નમાઝ પડ�, રોઝા રાખે, �ુલામો

આઝાદ કર� ક� પોતાનો માલ રાહ� �ુદામાં વાપર� .

મન�ુલ છે ક�, � �ુ�ષ પોતાની �ીની બદિમ�ઝી

ઉપર સબર કર� તેને હઝરત અય્�ુ

અલય�હસ્સલા �ટલો સવાબ મળે અને તે

 Ahvalun Nisa - 203
પિતને �ુ:ખ દ� નાર� �ીના આમાલ �કતાબમાં

જગલની
ં ર� તીની ગણત્ પ્રમા �ુનાહ લખાય છે .

સાર� �ીઓ પિતના �ુ:ખમાં ભાગ લ્ય છે અને

ખરાબ �ીઓ �ુખમાં પણ પિતને જપીને

ં બેસવા

દ� તી નથી.

�ુ�ષ �હાદ કર� , અને �ીઓ પિતની તાબેદાર� કર� ,

�ુ:ખ અને બલા ઉપર સબર કર� , એ બંને સવાબ

સરખો છે .

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક�, “એ �ીઓ તમો સદકો કરો,

 Ahvalun Nisa - 204
પછ� ભલે તે અધ� �ુરમો હોય અને પોતાના

પિતની આજ્ઞા મ રહો. કારણ ક� તમારામાંથી ઘણી

�ીઓ દોઝખી થશે.’’ જયાર� આ �ુજબનો ઉપદ� શ

સાંભળ્ય તો �ીઓ રોવા લાગી. એક જણીએ અઝર

કર� : “યા હઝરત, �ુ ં અમો કાફરોની સાથે

દોઝખમાં બળ��ુ ં ? �ુદાની કસમ અમો કાફર

નથી.’’ હઝરતે ફરમાવ્�ુ : “તમો પોતાના પિતથી

તો �ુફ કરો છો. અથા�ત તેઓની નાફરમાની તો

કરો છો.’’

બી� �ીએ અઝર કર� : “યા હઝરત, અમો

સખ્તી ઉપાડ�એ, પ્ર�ુતી વેદના સહ�એ,

 Ahvalun Nisa - 205
બચ્ચાઓન �ુધ પીવરાવીએ �ું એ કાય� અમોને

જ�ેતી બનાવવા માટ� બસ નથી ? અને અમા�

બાળક નેકબખ્ થાય, તોપણ �ું અમો દોઝખમાં

જઈ�ું ?’’ આ સાંભળ� હઝરત રોવા લાગ્ય અને

ફરમાવ્�ુ ક�, “જો તમારા પિતને રં �દા ન રાખો

અને નમાઝ પડો તો કોઈ પણ તમારામાંથી

દોઝખમાં ન�હ �ય.’’

અહ�યા નમાઝ માટ� બહ�નોને બે કડવા - મીઠાં

શબ્દ ક�ુ ં તો તે અસ્થાન ન�હ ગણાય. ઘણીવાર

જોવામાં આવે છે ક�, �ી માતા ન બની હોય,

�લાનો �લનહાર – એકાદ બાળક મેળવવા�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 206
સૌભાગ્ પ્રા ન થ�ું હોય, ત્યાર �ુબ જ નમાઝ

પડ� છે , અને દોઆઓ માંગે છે ક�, “�ુદાવંદા એક

બાળક અતા ફરમાવ’’ એટ�ું જ ન�હ પણ બધી

માનતાઓ માને છે અને જયાર� તેણીની દોઆઓ

અને માનતાઓ રં ગ લાવે છે �ુદા તેણીને ખોળાનો

�ુદનારો
ં આપે છે . પછ� તો પેલી કહ�વત ઢઅથર

સર� વૈદ વૈર�’ અ�ુસાર નમાઝને �ુલવી આપે

છે , �ુસલ્લાન ગોટો વાળ� એકાદ �ુણામાં નાખી દ�

છે . ચાખડ�નો બળતણમાં ઉપયોગ કર� છે . અને

કોઈ �ુછે ક�, ક�મ બહ�ન નમાઝ નથી પડતાં ? તો

જવાબ આપે છે ક� “�ુઓને બહ�ન, આ છોકરો

 Ahvalun Nisa - 207
જરાવાર પણ �ુક્ત જ નથી વળ� ઝાડો પેશાબ

કર� કપડાં ન�સ કર� નાંખે. વાર� વાર� કયાં પાક

કરવા જ�ુ ં ? એટલે નમાઝ પડાતી નથી” પણ

બધી �ીઓ એવી હોતી નથી. ક�ટલીક �ીઓ �ુબ

જ નેક અને આદશર હોય છે . અને તેણી �ુદાની

�ુશીના જ કામ કર� છે .

બહ�નો, યાદ રાખો ક�, આવી જ �ીઓ તે સાચી

�ુ�સ્લ �ીઓ છે . માટ� આવી �ીઓની �વન

કથા ઉપરથી ઉપદ� શ લઈ �ુદાની �ુશીના જ કામ

કરવા. બાક� બાળકના ઝાડા પેશાબની ન�સતના

બહાને નમાઝ તકર કરવી, તે �ુ�સ્લ �ી�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 208
આ�ુષણ નથી, અને તે �ુનાહ�ું કામ છે . તેનો

જવાબ દરબાર� ઇલાહ�માં આપવો જ પડશે. અને

જો નમાઝ પડવાની િનયત સાચી જ હોય તો એ

ન�સતને �ૂ ર કરવાનો ઉપાય સહ�લો જ છે . અને

તે એ ક� નમાઝ પડવાના કપડા �ુદા રાખવા અને

�ટ�ું �ગ ન�સ થ�ું હોય તેટ�ું પાક કર� ધોઈ

નાખ�ુ.ં એટલે ન�સતનો વાંધો રહ�તો જ નથી.

પણ �ુદા બાળકની બક્ષ આપે ત્યાર તેનો �ુક

કરવાને બદલે નમાઝ પણ �ુક� આપવી. તે કોઈ

પણ ર�તે સા� નથી. બલક� �ુનાહ છે .

 Ahvalun Nisa - 209
એક �ીએ હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લમન �ુછ�ું ક� “યા હઝરત, �ુ�ષ

ઉપર સવ�થી વધાર� હક કોનો છે ?’’ હઝરતે જવાબ

આપ્ય ક� “બાપનો,”

વળ� �ુછ�ુ ં ક�, “�ી ઉપર સવ�થી વધાર� હક કોનો

છે ?” હઝરતે જવાબ આપ્ય ક�, “તેના પિતનો,

�ુદા િસવાય બી� કોઈને સજદો કરવો �એઝ

હોત તો �ુ ં �ીઓને �ક
ુ મ કરત ક�, પોતાના પિતને

સજદો કર� .”
 Ahvalun Nisa - 210
�ી પોતાના પિતને બતાવવા િસવાય બી� કોઈને
બતાવવા માટ� શણગાર ન સ�, પણ �ુ:ખની વાત
એ છે ક�, આપણે ત્યાંન �રવાજ એનાથી �બલ�ુલ
�ધો જ છે . એ વાત સ�ુ કોઈ �ણે છે . માટ� એ
વાતને અહ� જ �ુંકાવી નાખીએ છ�એ.
�ીની ચા�ર�ય �ુ�ધ્ માટ� જ�ર� છે ક�, ખરાબ
ચાલની �ી સાથે વાત પણ ન કર� . અને પિતની
ર� િસવાય કોઈ પણ ઠ�કાણે નોકર� પણ ન કર� .
પણ સંજોગવશાત �ુ�ષ �ુજરાન �ુર� ુ ં ન કમાઈ
શકતો હોય તો પોતાની ઇઝઝતની સલામતી રહ�
એવી નોકર� કરવામાં હરકત નથી.

*****
 Ahvalun Nisa - 211

ઝીના
હદ�સમાં છે ક�, જો તમો ઇચ્છત હો ક�, તમાર�

પત્ન બદકામથી પાક રહ�, તો તમો બદકામથી છે ટ�

રહો એટલે તેણી પણ પાક રહ�શે.

ઝીના �ુનાહ� કબીરા છે . અને �ુનાહ� કબીરાનો

અઝાબ વધાર� છે . ઝીનાની બે �કસમ છે . એક, �

�ીનો પિત હોય તેની સાથે ઝીના કરવા, બીજો

પ્રક, પિત ન હોય એવી �ી સાથે ઝીના કરવા.

એ બંનમ
ે ાં �ુનાહ છે . પણ �નો પિત હયાત હોય

તેવી �ી સાથે ઝીના કરવાનો �ુનાહ વધાર� થાય

 Ahvalun Nisa - 212
છે . કારણ ક�, તેમાં �ુદાનો અને તે �ીના પિતનો

બંનન
ે ો �ુનેહગાર થાય છે , કયામતમાં કદાચ �ુદા

તેના �ુનાહને માફ કર� , પણ તે �ીનો પિત માફ ન

કર� તો પણ અઝાબ થશે.

�ી ઝીના કરાવે તો તેને પણ ઘણાં �ુનાહ છે . �

ઝીના કર� તેના માટ� આખેરતમાં તો �ુનાહ છે જ.

�ુિનયામાં પણ તેના માટ� સ� �ુકરર ્ કર� લ છે .

પણ તે સ� પયગમ્બ અથવા ઇમામ કર� શક�

છે .
 Ahvalun Nisa - 213
ઝીનાની સ� બે �તની છે . તેમાં પણ �ુદાનો

ઇન્સા અને રહમત તર� આવે છે . �ી વાળો �ુ�ષ

ઝીના કર� તો તેને સંગસાર કરવો. એટલે એક

ખાડો ખોદ� તેમાં તેને ઉતાર� ઉપરથી પત્થ ફ�ક�

માર� નાંખવો. અને જો ઔરત વગરના �ુ�ષે

ઝીના કર� લ હોય તો તેને ફકત એક્સ કોરડા

મારવા. અને ઔરત માટ� પણ એ જ સંગસાર અને

કોરડાની સ� છે .

શર�અત પ્રમા ઝીના�ું સા�બત થ�ુ ં બ�ુ જ

�ુ�શ્ક છે . જયાર� ચાર આ�દલ સાક્ પોતાની

નઝર� બરોબર ઝીના થતાં �ુએ તે એવી ર�તે ક�

 Ahvalun Nisa - 214
જરાએ આડશ ક� પરદો ન હોય તો ઝીના સા�બત

થાય. તે િસવાય બી� ગમે તે ર�તે �ુએ. અથવા

એક ઘરમાં બે જણને �ુએ, તો પણ તે શરા �ુજબ

સા�બત થાય ન�હ, પણ તે સા�બત ન થવાથી

અઝાબ ઓછો થતો નથી. તેથી ફાયદો એટલો જ

થશે ક� �ુિનયામાં તેને સ� ન થઈ શક�.

ઝીના માટ� �ુદાએ છ અઝાબ �ુકરર ્

કર� લા છે .
 Ahvalun Nisa - 215
૩ �કસમના અઝાબ �ુિનયામાં અને ૩ �કસમના

અઝાબ આખેરતમાં.

�ુિનયામાં અઝાબ એ છે ક�, (૧) - ચહ�રા�ુ ં � ૂર

ઉડ� �ય છે . (ર) - મોહતાજ થાય છે , (૩) -

મૌત જલ્દ આવે છે .

આખેરતના અઝાબ એ છે ક�, (૧) - �ુદા ગઝબ

કર� છે . (ર) - �હસાબમાં સખ્ત થાય છે , (૩) -

હંમશ
ે ા દોઝખમાં રહ� છે , અને મરવા પછ� કયામત

�ુધી ઘણો અઝાબ થાય છે

 Ahvalun Nisa - 216
એ વાત લક્ષમ રાખવી જ�ર� છે ક� કોઈ �દવસ

�ુદાની રહમતથી િનરાશ ન થ�ું જોઈએ. � �

�ુનાહ થઈ ગયા હોય તે �ુનાહોની તૌબા સાચા

�દલથી દરબાર� ઇલાહ�માં કરવી. ઇન્શાઅલ્લ તે

�ુનાહનો બક્ષન પોતાની રહમતથી બક્

આપશે, માટ� તૌબા કરવામાં ઢ�લ ક� શરમ ન

કરવી. શયતાનના ફર� બમાં ન આવતાં જલ્દ�થ

પોતાના �ુનાહોની તૌબા કર� �ુનાહોથી પાક થ�ુ.ં

અલબ� તૌબા કરવાની � શરતો છે તેના ઉપર

અમલ કરવો જ�ર� છે , તેની દરગાહમાં મકકાર

અને દગાબાજની તૌબા ક�ુલ થતી નથી. આ

 Ahvalun Nisa - 217
સ્થળ એક વાત યાદ આવી. જો ક� સાંભળે લી છે .

પણ ઉપદ� શાત્મ હોય અત્ ર�ુ કર�એ છ�એ.

�ુના જમાનાની વાત છે , એક જણ પાસે ઝકાતના

ઘણા પૈસા ભેગા થઈ ગયા. રકમ મોટ� હતી તેથી

આપતા �વ ચાલે ન�હ છે વટ� િવચારતા િવચારતા

એક તરક�બ �ુ� આવી ક� ઝકાત અદા થઈ �ય

અને પૈસા પણ બચી �ય.

તેણે એક મો�ું તર�ુચ મંગાવ્�ુ. તેની ડગળ� કાઢ�,

ઝકાતના પૈસા�ુ ં સો�ું વગેર� ખર�દ� તેમાં ભર�

દ��ુ.ં અને પછ� ડગળ� આબાદ લગાડ� દ�ધી.

 Ahvalun Nisa - 218
ઝકાતના હકદારને બોલાવીને તે તર�ુચ આપીને

કહ�ું : લ્ય ભાઈ, તમારો હક પહ�ચ્ય ને ?’ તેણે

હા કહ� ત્યાંથ ચાલતો થયો.

હવે આ સખાવત કરનાર� પોતાના છોકરાને

શીખવીને ગલીના નાક� ઉભો રાખેલો, તેણે પેલા

માણસને આવતો જોઈને કહ�ું ક� “ક�મ િમયાસાબ

આ તર�ુચ તો ખાસ્ � મ��ું ઉપાડ� લાવ્ય છો �ુ ં

આઠ આનામાં વેચ�ું છે ? તો લાવો” તે �બચારાએ

આઠ પૈસાના માલના આઠ આના આવે છે , એમ

�ણી તર�ુચ વેચી દ��ુ.ં છોકરાએ ઘર� જઈ

પોતાના અબ્બા�નન આપી દ��ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 219
પણ �ુદાને કોઈ ઠગી શક્�ુ જ નથી. �ુદાથી એ

વાત છાની ન જ રહ� શક�, તે સમયમાં પયગમ્બ

ઉપર વહ� ના�ઝલ થઈ “તેને કહ� આપો ક� તાર�

ઠગાઈથી �ુદા ઠગાયો નથી.’’

*****
 Ahvalun Nisa - 220

�ી-�ુ�ષના અહકામમાં તફાવત

વા�બ અને �ુ�ાત બાબતોમાં ક�ટલીક એવી

બાબતો પણ છે ક� �માં �ી �ુ�ષના �ુદા �ુદા

અહકામ છે . તેમાંથી જ�ર� જ�ર� નીચે �ુજબ છે .

(૧) છોકર�ને નવ વષર �ુરા થયે અહકામે �ુદા

વા�બ થાય છે અને છોકરાને પંદર વષર �ુરા થયે

અહકામે �ુદા વા�બ થાય છે .

(ર) અક�કો કર� તો દ�કર� માટ� અક�કા�ુ ં જનાવર

માદા �લએ અને દ�કરા માટ� નર લે તો બહ�તર છે .

 Ahvalun Nisa - 221
(૩) ખતના ( �ુનતા) દ�કરાની કરવી વા�બ છે

અને દ�કર�ની �ુ�રત છે .

(૪) દ�કરાને લખતા શીખવ�ુ ં અને દ�કર�ને ન

શીખવ�ું ક�મક� મક�હ છે .

(પ) �ુ�ષોએ મ�સ્જદમા અને ઔરતોએ ઘરમાં

નમાઝ પડવી બહ�તર છે .

(૬) �ુ� કરવા માટ� �ુ�ષોને �ુ�ીત છે ક� કોણી

ધોતી વખતે પહ�લે કોણીના પાછલા ભાગ ઉપરથી

પાણી નાખે, ઔરતો માટ� �ુ�ોત છે ક� કોણીના

�દરના ભાગ ઉપરથી પાણી નાખે.

 Ahvalun Nisa - 222
(૭) અઝાન અને એકામાહ �ુ�ષો આવાઝથી કહ�.

ઔરતો નામહરમ સાંભળે એમ હોય તો ધીમેથી

કહ�.

(૮) નમાઝની હાલતમાં �ુ�ષે બંને પગ ચાર

�ગળ �ટલા એક બી�થી અળગા રાખવા.

ઔરતોએ બંને પગ ભેગા રાખવા.�ુ�ષોએ બંને

હાથ સીધા પગ પાસે રાખવા. ઔરતોએ છાતી

પાસે રાખવા. ��ુઅની �દર �ુ�ષોએ એવી ર�તે

�ક�ું ક� વાસો એક સરખો બરાબર રહ�. ઔરતોએ

થો�ું �ક�ું �ુ�ષ સજદામાં �ય તો પહ�લે ઝમીન

ઉપર હાથ રાખે, પછ� ગોઠણ રાખે અને સજદામાં

 Ahvalun Nisa - 223
કોણીઓ �ચી રાખે, તશહ�ુદ માટ� બેસે તો બંને

પગ �ધા રાખીને બેસે, ઔરતો સજદામાં �ય તો

પહ�લા ઝમીન ઉપર બેસી �ય પછ� સજદામાં

�ય. સજદામાં કોણી ઝમીન ઉપર રાખે,

તશહ�ુદમાં ઉભડક પગના ત�ળયાં ઉપર બેસે.

(૯) નમાઝની �દર �ુ�ષોએ આગળ પાછળની

શરમની જગા �પાવવી વા�બ છે , એટલે તમામ

કપડાં પહ�યાર ન હોય અને ફકત �ુગ

ં ી પહ�ર� હોય

તો પણ નમાઝ પડ� શકાય. અગર નમાઝ ઇ�ર,

પહ�રણ, અબા, અમામો, પહ�ર�ને પડ� તો બહ�તર છે ,

ઔરતોએ નમાઝ પડતી વખતે તમામ બદન

 Ahvalun Nisa - 224
�પાવ�ું વા�બ છે . તેમાં ફકત મો�ુ ં હાથપગ

�ુધી ઉઘાડા રહ� તો હરકત નથી.

(૧૦) નમાઝ વગર પણ ઔરતોએ નામહરમથી

તમામ બદન �પાવ�ું વા�બ છે પણ નમાઝ

દરિમયાન ઉપર લખ્�ુ તેટલો ભાગ પરાયા

�ુ�ષની સામે �ુલ્લ હોય તો તેમાં ઇખ્તેલા છે .

બાઅઝે ઓલમા �એઝ �ણે છે . છતાં તેઓ પણ

કહ� છે ક� ગરદન, કાન, ગ�ં, માથાના વાળ એ તો

�પાવવા વા�બ છે નમાઝ માટ� પણ એજ �ુજબ

�ુકમ છે . જો ક� તમામ શર�ર �પાવે અને જરાએ

ન દ� ખાય તો બ�ુ જ બહ�તર છે .

 Ahvalun Nisa - 225
(૧૧) ખા�લસ ર� શમી કપ�ું �ુ�ષ માટ� પહ�ર�ુ ં

હરામ છે . ઔરતોએ પહ�ર�ું �એઝ છે .

(૧ર) સોનાના ઝેવર, �મક� વ�ટ�, કપડા વગેર�

�ુ�ષો માટ� હરામ છે ઔરતો માટ� પહ�ર�ુ ં �એઝ

છે .

(૧૩) �ુ�ષ પેશઇમામ હોય તેની પાછળ �ી -

�ુ�ષ સ�ુ જમાઅતની નમાઝ પડ� શક� છે , પણ જો

ઔરત પેશઈમામ હોય તો તેણી પાછળ ફકત

ઔરતો જ જમાઅતની નમાઝ પડ� શક�, �ુ�ષો

પડ� શકતા નથી.

 Ahvalun Nisa - 226
(૧૪) રોઝા રાખીને �ુ�ષ પાણીમાં બેસી શક� છે ,

પણ �ીઓ માટ� મક�હ છે .

(૧પ) કોઈ શખ્ �ુજર� �ય, તેના નમાઝ રોઝા

કઝા હોય. અને તેની પાછળ એક દ�કરો અને એક

દ�કર� હોય તો તે નમાઝ રોઝા ફકત દ�કરા ઉપર

વા�બ છે .

(૧૬) �ુ�ષ ઔરતને તલાક આપી શક� છે પણ

ઔરત �ુ�ષથી તલાક લઈ શકતી નથી. જો ક�

અ�ુક સંજોગોમાં ઔરત તલાક લઈ શક� છે .

 Ahvalun Nisa - 227
(૧૭) �ુ�ષ ઉપર વા�બ છે ક� કમાઈને ઔરતને

ખવરાવે, ઔરત ઉપર વા�બ નથી.

(૧૮) સાક્ષી બાબતમાં એવો �ુકમ છે ક�, માલના

�ુક�ૃમામાં એક આ�દલ �ુ�ષ અને બે �ીઓની

સાક્ ક�ુલ કરવામાં આવે છે અને િનકાહ, તલાક

અને ચાંદની સા�બતી માટ� �ુ�ષની સાક્ ક�ુલ

કરવામાં આવે છે , અને ઔરતની સાક્ ક�ુલ

કરવામાં આવતી નથી. તેમજ �કસાસ અને �ુનના

બારામાં ચાર ઔરતોની સાક્ ક�ુલ કરવામાં

આવે છે અને એક ઔરત િસવાય બી� ઔરતો ન

હોય તો એક ઔરતની સાક્ ચોથા ભાગમાં લા�ુ

 Ahvalun Nisa - 228
પડશે. ઔરતોની ખાનગી વાતોની સાક્ ઔરત

આપે તે ક�ુલ કરવામાં આવે છે . �મક� કોઈ

ઔરત �ુંવાર� છે ક� ન�હ વીગેર� .

(૧૯) ઔરત �ુજર� �ય તો �ુ�ષ માટ� ઇદ્ નથી,

�ુરત જ બી� શાદ� કર� શક� છે , પણ ઔરત માટ�

�ુકમ છે ક� �ુ�ષ મર� �ય તો ચાર મહ�ના દસ

�દવસ �ુધી ઇદ્ રાખે.

(ર૦) વારસામાં દ�કરા કરતાં દ�કર�નો �હસ્સ

ઓછો છે .
 Ahvalun Nisa - 229
(ર૧) �ુ�ષો માટ� આખી ઉમર મા - બાપની

તાબેદાર� કર� તેઓનો �ુકમ પાળવો વા�બ છે ,

અને ઔરતો માટ� શાદ� થયા પછ� પિતની આજ્

પાળવી વા�બ છે , અથા�ત પિતને ના�ુશ કર� મા

- બાપની તાબેદાર� ન કર� .

(રર) �હાદ, જયાર� ઇમામ �હ�ર હોય અને ર�

આપે તો તે �ુ�ષ ઉપર વા�બ છે અને �ીઓ

ઉપર �હાદ વા�બ નથી.

(ર૩) �ુ�ષની વેચાતી લીધેલી લ�ડ� હોય તો તે

લ�ડ� પત્નીન �મ છે , એટલે તેને �ુ�ષથી પરદો

 Ahvalun Nisa - 230
કરવાની જ�રત નથી. પણ જો કોઈ �ી �ુલામ

વેચાતો લીએ તો તે મહરમ નથી, પણ બી�

નામહરમ �ુ�ષોની �મ તે પણ નામહરમ જ છે ,

તેનો પણ પરદો કર� .

*****
 Ahvalun Nisa - 231

�ીઓના જ અહકામ
(૧) હાથમાં મહ�દ� લગાડવી, પણ મહ�દ�ના

�ચતરામણ કરવા મક�હ છે .

(ર) પરાયા �ુ�ષ સાંભળે તેવી ર�તે ન બોલે,

પરાયા �ુ�ષની સાથે વાત કરવાની જ�ર પડ� તો

અવાજમાં ગમ્યત અને મીઠાશ આણી વાત ન

કર� . પણ બને તેટલી કકર ્શત અને કઠોરતાથી

વાત કર� ક� �થી તે� ું �દલ તેણી તરફ આકષાર ્

ન�હ.
 Ahvalun Nisa - 232
(૩) ઔરતોએ આપસમાં એક બી�ની શરમની

જગ્ય ઉપર નજર કરવી હરામ છે . એટલે �ુધી ક�

નવ વરસની દ�કર� થઈ હોય તો પછ� તેની

શરમની જગ્ય ઉપર નજર પણ ન કર� .

(૪) ત્રાજ ત્રોફાવ ન�હ.

(પ) હયઝ અને િનફાસમાં નમાઝ માફ છે , પડ� તો

હરામ છે .

(૬) હયઝ અને િનફાસમાં નમાઝના વખતસર �ુ�

કર�ને �કબ્લ સામે તસ્બી પડવી, �ુદાનો �ઝક

કરવો �ુ�ીત છે .
 Ahvalun Nisa - 233
(૭) માથાના વાળ �ુડં ાવવા હરામ છે .

(૮) પગમાં ઝાંઝર, �ુઘરાવાળો દાગીનો �નો

અવાજ સંભળાય તે પહ�ર�ને પરાયો મરદ સાંભળે

ત્યા િનકળ�ું ન જોઈએ.

(૯) �ુધ્ ઔરતો માટ� �ુવતીની �મ પરદાની

વધાર� તાક�દ નથી.

(૧૦) ઔરતે �ુ�ષનો પોષાક અને �ુ�ષે ઔરતનો

પોષાક પહ�રવો હરામ છે .

(૧૧) �ુ�ષો�ું સ્થા ઔરતો કરતાં ��ુ ં છે માટ�

ઔરતે પોતાના પિત સાથે નમ્રતા વતર્�ુ.

*****
 Ahvalun Nisa - 234

�ુખ્તરન ફઝાએલ
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� તે ઔરત બરકતવાળ� છે ક�

�નાથી પહ�લે દ�કર� અવતર� અને પછ� દ�કરો, એ

જ હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક� �ના ઘરમાં દ�કર�ઓ હોય

તેના ઘરમાં હંમશ

ે ા બાર બરકતો ના�ઝલ થાય છે ,

આસમાનથી બાર રહમતો તેના ઘરમાં આવે છે

અને હંમશ
ે ા તે ઘરની �ઝયારત કરવા ફર�શ્ત

આવે છે . દ�કર�ઓના બાપને હંમશ

ે ા એક વષર્ન

ઇબાદતનો સવાબ મળે છે . ઘરમાં કોઈ ચીજ

બાળકો માટ� લાવવી સાર� છે અને પહ�લે દ�કર�ને

 Ahvalun Nisa - 235
આપે, પછ� દ�કરાને આપે. પણ જમાનો તો એથી

ઉલ્�ુ જ બતાવે છે ! સાર� સાર� ચીજોનો હક પહ�લે

દ�કરાને જ આપે છે .

ઔલાદ પછ� ભલે તે દ�કર� હોય ક� દ�કરો, પોતા�ુ ં

નસીબ સાથે જ લઈને આવે છે અને તેની રોઝી

�ુદા ઉપર છે , ન ક� તેના મા-બાપ ઉપર. તેના મા-

બાપ તો િનિમત ફકત છે . �ખ ઉઘાડ� જોવે તો

ઘણાં નમાયા અને યિતમ બચ્ચા પણ ઉછર� છે .

તો દ�કર�ઓ તો પોતાની જ અવલાદ છે .

 Ahvalun Nisa - 236
હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� “દ�કર�ઓ તો હસનાત છે અને

દ�કરાઓ નેઅમત છે , હસનાત એટલે નેક�ઓનો

સવાબ મળે છે . અને નેઅમતનો �હસાબ દ� વો પડ�

છે .’’ બી� હદ�સમાં છે ક� “દ�કર�ઓ રહમત છે ,

અને દ�કરો નેઅમત છે , �ુદા રહમતના કારણથી

બે�હશ્ આપે છે નેઅમતના કારણથી ન�હ.’’

હદ�સમાં છે ક� અગર કોઈ દ�કર�ને �ુશી કર� તો

તેને �ુદાના ખૌફથી �ુખ્ય રહ�વા �ટલો સવાબ

મળે , બાળક�ઓને શીવણ ભરત વગેર� શીખવ�ુ ં

અને મઝહબી જ્ઞ, �ુરઆન વગેર�ના િશક્ષણ

 Ahvalun Nisa - 237
ઘણી જ તાક�દ છે . છોકર� નવ વષર � ૂરા થાય ક�

�ુરત જ �ુદાના તમામ હકકો �મક� નમાઝ, રોઝા

વગેર� વા�બ થાય છે , માટ� ખાસ લક્ષમ રાખ�ુ ં ક�

નવ વષર � ૂરા થવા પહ�લાં જ નમાઝ, રોઝા અને

તેના મસાએલ�ું િશક્ આપી દ� �,ું બાળક�ની

એવી આદત પાડ� દ� વી ક� પરદો રાખે, ઠઠ્

મશ્કર�થ �ૂ ર જ રહ�, શરમ અને સંકોચને

અપનાવે.

નવ વષર � ૂરા થાય તે દરિમયાનમાં જ તેને

ઈમાનના િશક્ષણ જ�રત છે , �ુદા, ર� ૂલ, ઇમામ

અને કયામતનો એઅતેકાદ કરાવે. અને જો

 Ahvalun Nisa - 238
અજ્ઞાનતા મ જ દસ�ું વષર બેસી જશે અને તેનો

એઅતેકાદ �ુ�ુસ્ ન�હ હોય તો તેને �ુસલમાન

માનવામાં ઘણી �ુશ્ક�લી થશે, પણ � ૂબ જ

શરમની વાત છે ક� આપણે આ બાબતમાં �ુદા

અને ર� ૂલના �ુકમથી આડા ચાલીએ છ�એ.

બાળક� િનશાળમાં ભણવા ન �ય તો માર� �ુટ�ને

પણ મોકલશે, પણ મદર� સામાં �ુરઆને શર�ફ અને

બી�ુ મઝહબી જ્ઞ શીખવવા માટ� મોકલશે ન�હ,

નમાઝ ન પડ� તો પણ તેને કાંઈ કહ�શે ન�હ

બાળક�ને લાડ કોડમાં સ્વચ્છં કર� �ુકવી, બોલક�

કરવી, તે તેના હકમાં �ુશ્મનન ગરજ સાર� છે . ન

 Ahvalun Nisa - 239
�ણે આપણને �ું થઈ ગ�ું છે ક�

આપણા આ ચલનથી આપણા સમાજ�ુ ં ક�ટ�ું

પતન થઈ રહ�ું છે ક� બાળક�ઓ ઘેરથી સ્�ુલમા

જવા પછ� ઘર� પાછ� આવતી જ નથી અને

આપણે સાંભળ�એ છ�એ ક� “ફલાણા �ુવાન સાથે

નાસી ગઈ.’’ છતાં આપણી �ખ ઉઘડતી જ નથી

પણ યાદ રાખો ક� �ુદાના �ુકમની િવ�ધ્ધત

કરવી તે લાભદાયક નથી. તેમાં �ુકસાની જ છે .

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� “હક તઆલા છોકરાઓ

કરતાં છોકર�ઓ ઉપર વધાર� મહ�રબાન છે . �

 Ahvalun Nisa - 240
ઔરત પોતાની મહરમ હોય. �મક� દ�કર�, બહ�ન,

ભત્ર, ભાણેજ વગેર�ને �ુશી કર� તો કયામતના

�દવસે �ુદા તેને �ુશી કરશે.

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

પોતાના એક અસ્હાબન ફરમાવ્�ુ ક� મ� સાંભળ્�ુ છે

ક� તને �ુદાએ દ�કર�ની બક્ષ કર� છે . તેને � ુ ં

ચાહતો નથી તો તે તને �ું �ુકસાન કર� છે ? એ

તો �લ છે , તેની �ુશ્� �ુઘ

ં તેની રોઝી �ુદા ઉપર

છે અને હઝરતર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ દ�કર�ઓના બાપ હતા.

 Ahvalun Nisa - 241
મન�ુલ છે ક� હઝરત ઇબ્રાહ અલય�હસ્સલામ

બારગાહ� ઇલાહ�માં દોઆ કર� ક� અય

પરવર�દગાર મને એક દ�કર� અતા ફરમાવ, ક� �

મારા મરવા પછ� મારા ઉપર રડ�.

� કોઈ પોતાની દ�કર�ની �તૃ ્�ુન ઇચ્છ કર� , તો

કયામતમાં તેના આમાલનામામાં સવાબ ન�હ રહ�

અને �ુદા પાસે �ુનેહગાર થશે.

મન�ુલ છે ક�, એક જણ હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન પાસે

બેઠો હતો, ત્યા તેને કોઈએ ખબર આપી ક� તાર�

 Ahvalun Nisa - 242
ત્યા બાળક� જન્મ છે . આ વધાઈ સાંભળતા જ

તેના ચહ�રાનો રં ગ બદલાઈ ગયો. હઝરતે જો�ુ ં

અને ફરમાવ્�ુ ક� ઝમીન તેને ઉપાડ� છે અને

આસમાન તેના ઉપર છાંયો કર� છે , �ુદા તેને રોઝી

આપે છે , તે તારા માટ� �લ છે , તેની �ુશ્� �ુઘ

ં એ

પ્રમા ફરમાવીને અસ્હાબોન સંબોધીને ફરમાવ્�ુ :

�ને એક દ�કર� હોય તેને માથે મોટો ભાર છે , �ને

બે દ�કર� હોય �ુદાની કસમ તેની ફ�રયાદને

પહ�ચજો, ત્ દ�કર�ના બાપને �હાદ વગેર� માફ

કર� આપો, ઓ �ુદાના બંદાઓ તેને કરજ આપજો,

�ુદાના બંદાઓ તેના ઉપર રહમ કરજો. બી�

 Ahvalun Nisa - 243
�રવાયતમાં છે ક� હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક� ત્

દ�કર�ઓ અથવા ત્ બહ�નોને પાળે તેના ઉપર

બે�હશ્ વા�બ છે , એક અથવા બેને પાળે તો પણ

તેના ઉપર બે�હશ્ વા�બ છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 244

દ�કર�ની શાદ� જલ્દ કરાવી

આપવા િવષે
જનાબે ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામથ

મન�ુલ છે ક� �બ્ર અલય�હસ્સલા �ુદાના

�ુકમથી હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન �ખદમતમાં આવ્ય અને કહ�ુ ં

ક� “યા હઝરત તમારો પરવર�દગાર સલામની

બાદ ફરમાવે છે ક� �ુંવાર� બાળાઓ ઝાડના

મેવાની �મ છે � વખતે મેવો ઝાડ ઉપર પાક�ને

તૈયાર થાય, ત્યાર તેને ઝાડ ઉપરથી ઉતાર� જ

 Ahvalun Nisa - 245
લેવો જોઈએ, અને જો તે મેવો ઝાડ પરથી ઉતાર�

લેવામાં ન આવે તો �ુરજ અને હવા તેને બગાડ�

�ુકશે. તો તે જ ર�તે �ુંવાર� બાળાઓ ઉમર લાયક

થાય ત્યાર શાદ� કરાવી આપવી જ જોઈએ, અને

જો તેની શાદ� કરવામાં ઢ�લ થાય તો તેના બગડ�

જવાનો ભય છે . આ સાંભળ� હઝરત િમમ્બ ઉપર

ગયા અને માણસોને ભેગા કર�ને �ુત્બ પડયા.

અને �ુદા તરફથી � �ુકમ આવેલ હતો તે કહ�

સંભળાવ્ય ત્યાર લોકોએ હઝરતને � ૂછ�ુ ં ક� “યા

હઝરત, અમો અમાર� દ�કર�ઓ કોને આપીએ ?’’

 Ahvalun Nisa - 246
હઝરતે જવાબ આપ્ય ક� “તેનો �ુફવ ( વડ) ને

આપો.’’

લોકોએ � ૂછ�ું “યા હઝરત �ુફવ કોણ છે ?’’ હઝરતે

જવાબ આપ્ય ક� “મોઅિમન લોકો એક બી�ના

�ુફવ છે એટલે મોઅિમનો આપસમાં એક બી�ને

દ�કર�ઓ આપે.’’

અને તે જ વખતે આપે િમમ્બ ઉપર બેઠા બેઠા

પોતાના કાકાની દ�કર� સલાઆહના િનકાહ

િમકદાદ નામના અસ્હા સાથે પડાવી આપ્ય,

અને ફરમાવ્�ુ “એ લોકો, મારા કાકાની દ�કર� મ�

 Ahvalun Nisa - 247
િમકદાદને એટલા માટ� આપી ક� તમારામાં હસબ

નસબનો ભેદભાવ �ુસ

ં ાઈ �ય, પણ � મોઅિમન

હોય તેને જ દ�કર�ઓ આપો.’’

*****
 Ahvalun Nisa - 248

બચ્ચ થવાની દોઆઓ

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમથ મન�ુલ છે ક� નેકબખ્ ફરઝંદ

બે�હશ્તન �લમાંથી એક �લ છે અને ઇન્સાનન

નેકબખ્ત નેક ફરઝંદથી છે અને વંશ વધારવાની

કોિશશ કરજો ક� તમારા વ�ુપણાથી કયામતમાં �ુ ં

ફખર કર�શ.

મન�ુલ છે ક� �ને બાળક થતા ન હોય તે સજદામાં

આ દોઆ પડ�.
 Ahvalun Nisa - 249
રબ્બ હબ્લ િમલ્લ�ુન �રર�યતન તય્યેબત

ઇ� ક સમીઉદ દોઆઅ, રબ્બ લા તઝરની ફરદન

વ અન્ ખય�લ વાર� સીન

�રવાયતમાં છે ક� � કોઈ ચાહ� ક� તેની પત્નીન

હમલ રહ�. તો �ુ�આ

્ ની નમાઝ પછ� બે રકાત

નમાઝ પડ� અને ��ુઅ અને સજદામાં બ�ુ જ વાર

લગાડ�, નમાઝ બાદ આ દોઆ પડ�.

અલ્લા�ુમ ઇ�ી અ�અ

્ લોક બેમા સઅલક બેહ�

ઝકર�ય્ય રબ્બ લા તઝરની ફરદન વ અન્

ખય�લ વાર� સીન, અલ્લા�ુમ હબ્લ િમલ્લ�ુન

 Ahvalun Nisa - 250
�ર�યતન તય્યેબત ઇ�મક અખઝતહા ફ ઇન

કઝયત ફ� રહમેહા વલદન, ફજઅલ્હ ગોલામન

મોબારકન ઝક�ય્ય વલા તજઅલ �લશ્શયતાન

ફ�હ� િશરકન વલા નસીબન.

એક શખ્સ હઝરત ઇમામ મોહમ્મ બા�કર

અલય�હસ્સલામન �ખદમતમાં અઝર કર� ક� “યા

હઝરત મને ફરઝંદ થતો નથી.” હઝરતે ફરમાવ્�ુ

ક� હંમશ
ે ા રાત્ યા �દવસે સો વખત ઇ�સ્તગ્ફ કર,’

બેહતર છે ક� નીચે �ુજબ ઇ�સ્તગ્ફ કર� .

અસ્તગ્ફ��લ્ રબ્બ વ અ� ૂબો એલય્

 Ahvalun Nisa - 251
મન�ુલ છે ક� ઔલાદ થવા માટ� હંમશ
ે ા સવારના

અને સાંજના નીચે �ુજબ અમલ કર� , પહ�લે દસ

વખત પડ�.

અસ્તગ્ફ��લ્ રબ્બ વ અ� ૂબો એલય્હ પછ� નવ

વખત �બુ ્હાનલ્લા અને પછ� એક વખત

અસ્તગ્ફ��લ્ રબ્બ વ અ� ૂબો એલય્હ પડ�.

રાવી કહ� છે ક� ઘણા જણાઓએ અમલ કય�, અને

ઘણા બાળકો થયા. હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક

અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ ક� ફરઝંદની ઇચ્છ હોય

તે હંમશ
ે ા મળસ્ક ઉઠ�ને એકસો વખત ઇ�સ્તગ્ફ
 Ahvalun Nisa - 252
પડ�, અને જો તે વખતે �ુલી �ય તો કઝાની

િનયતથી પડ�.

એક શખ્સ અઝર કર� ક� “યા હઝરત મને ઔલાદ

થતી નથી.” હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક� “જયાર� સોહબત

કરવાનો ઇરાદો કર ત્યાર આ દોઆ પડ.”

અલ્લા�ુમ ઇન રઝકતના ઝકરન સમ્મયતો�

મોહમ્મદ.

હઝરત ઇમામ રઝા અલય�હસ્સલા પાસે એક

શખ્સ આવીને અઝર કર� ક�, “યા હઝરત �ુ ં હંમશ

ે ા

બીમાર ર�ુ ં �ં, અને ઔલાદ થતી નથી.” હઝરતે

 Ahvalun Nisa - 253
ફરમાવ્�ુ ક�, “તારા ઘરમાં અવાઝથી અઝાન

આપ્ય કર,” તે કહ� છે ક�, “મ� એ પ્રમા ક�ુર તો �ુ ં

તં�ુરસ્ થઈ ગયો અને ઘણાં બાળકો પણ થયા.”

એક શખ્સ હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક

અલય�હસ્સલામન પાસે િશકાયત કર� ક�, “યા

હઝરત મને છોકરા થતા નથી.” હઝરતે જવાબ

આપ્ય ક� “જયાર� તાર� પત્ન પાસે જવાની તને

ઇચ્છ થાય તો પહ�લે આ ત્ આયત પડ�ને પછ�

સોહબત કર, ઇન્શાઅલ્લ �ુદા તને એક છોકરો

આપશે.” તે આયતો આ છે .
 Ahvalun Nisa - 254
વઝ� ૂને ઇઝઝહબ મોગાઝેબન ફઝ�ે અન્લ

નકદ� ર અલય્હ ફનાદા �ફઝઝોલોમાતે,

અનલાએલાહ ઇલ્લ અન્ �બુ ્હાન ઇ�ી �ુ ન્ત

મેનઝઝાલેમીન ફસ્તજબ્ લ�ુ વ નજજયનાહો

મેનલ ગમ્મ વકઝાલેક �નુ ્� મોઅમેનીન, વ

ઝક�રય્ય ઇઝ નાદા રબ્બ� રબ્બ લા તઝરની

ફરદન, વ અન્ ખય�લ વાર� સીન

હદ�સમાં છે ક� �ને બાળક ન થતા હોય તો તે

િનયત કર� “જો મને �ુત થશે તો તે� ું નામ અલી

રાખીશ. અને જો એ પ્રમા િનયત કર� તો

ઇન્શાઅલ્લ �ુદા તેને �ુત આપશે.

 Ahvalun Nisa - 255
હઝરત ઇમામ ઝય�ુલ આબેદ�ન

અલય�હસ્સલામથ મન�ુલ છે ક�, “� કોઈ આએ

દોઆને બ�ુ જ પડ� તો તે � ચાહ� તે થાય એટલે

માલ, ફરઝંદ અને દ�ન �ુિનયાની ખયર તેને અતા

ફરમાવે” અને તે દોઆ આ છે .

રબ્બ લા તજરની ફરદન વ અન્ ખય�લ

વાર� સીન વજઅલ્લ િમલ્લ�ુન વયેર�સોની ફ�

હયાતી વયસ્તગ્ફ�રો બઅદ મવતી વજઅલ્હ

ખલ્ક સવીય્ય વલા તજઅલ �લશ્શયતાન ફ�હ�

નસીબા. અલ્લા�ુમ ઇ�ી અસ્તગ્ફ�ર વ અ� ૂબો

એલયક ઇ�લકઅન્ત ગ��ર રહ�મ

 Ahvalun Nisa - 256
ખાસ કર�ને ઔલાદ થવા માટ� એ દોઆ િસ�ેર

વખત પડવા�ું લખ્�ુ છે .

એક શખ્સ હઝરત ઇમામ મોહમ્મ બા�કર

અલય�હસ્સલામન પાસે ઔલાદ થોડ� હોવાની

િશકાયત કર�. હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક� “ત્ �દવસ

�ુધી �ુબ્હન નમાઝ અને ઇશાની નમાઝ બાદ

૭૦ વખત �બુ ્હાનલ્લ અને ૭૦ વખત

અસ્તગ્ફ��લ્ પડો અને પછ� આ આયત પડો.

ઇસ્તગફ� રબ્બ�ુ ઇ�મ�ુ કાન ગફફારા,

�રુ સે�લસ્સમા અલય�ુ મ િમદરારા, વ

 Ahvalun Nisa - 257
ુ �દદ�ુ મ
�મ બે અમવા�લન વ બનીન વ

યજઅલ�ુ મ અન્હાર. ( દર� ક આયત, દર� ક દોઆ

સહ�હ મખરજ સાથે પડવી.)

એ �ુજબ ત્ �દવસ અમલ કર�ને ત્ર રાતના

તાર� પત્ન સાથે સોહબત કર ક� સાર�

ખલકતવાળો �ુદા તને બાળક આપશે.

એક શખ્સ હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક

અલય�હસ્સલામન �ખદમતમાં આવ્ય, અને અઝર

કર� : “યા હઝરત, �ુદાએ મને આઠ �ુત્ર

આપી છે . પણ મૌલા, હ�ુ �ુધી એક પણ �ુત્ર�

 Ahvalun Nisa - 258
મો�ુ ં જોવા �ુ ં ભાગ્યશાળ નથી થયો.” હઝરતે

ફરમાવ્�ુ ઢકામ� ૃ�પ્ અથ� જયાર� તાર� પત્નીન

પગ વચ્ચ બેસ, ત્યાર તારો જમણો હાથ તેણીની

નાફ (�ુટ
ં �) ની જમણી તરફ રાખ અને સાત વખત

� ૂરએ ઇ�ાઅન્ઝલ્ પડ, અને પછ� સોહબત કર.’

તે માણસ કહ� છે ક� “એ �ુજબ કરવાથી �ુદાએ

મને સાત �ુત્ આપ્ય.’”

હઝરત ઇમામ હસન અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ ક�

“બાળકની ઇચ્છ હોય તો ઇ�સ્તગ્ફ � ૂબ જ કયાર
કરો.”

*****
 Ahvalun Nisa - 259

હામેલા �ીનો સવાબ તથા તેણે

�ું કર�ું ? અને હમલથી છોકરો

પૈદા થવાનો અમલ

અહલેબૈતે તાહ�ર�ન અલય્હ��ુસ્સલામ મન�ુલ છે

ક� હમલવાળ� �ીને હર વખત રોઝા રાખવાનો

સવાબ મળે છે , એટ�ું જ ન�હ પણ �હાદ કરવાનો

સવાબ મળે છે .

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� “જયારથી �ીને હમલ રહ�

 Ahvalun Nisa - 260
ત્યારથ બાળકને �ુધ પીવરાવવાની �ુ�ૃત

ખલાસ થાય ત્યા �ુધી તે ઇસ્લામન મદદ માટ�

�ુફફારોની આગે�ુચ અટકાવી હોય અને તેઓની

દગાબાઝીથી બચાવેલ હોય એટલો સવાબ મળે

છે , અને જો એ દરિમયાન તે �ી �ુજર� �ય તો

�ુદા તેને શહ�દનો મરતબો આપે છે .

હમલવાળ� અથવા પ્ર�ુતીમ �ુજર� �ય તો હક

તઆલા તેની �હને કબરમાં રહ�વા આપતો નથી,

પણ કયામત �ુધી તેની �હને પોતાના દરબારમાં

આરામથી રાખે છે .
 Ahvalun Nisa - 261
હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� હમલવાળ� �ી બેહ� નામ�ુ ં ફળ ખાય

તો બાળકનો રં ગ ઉજળો અને આકષર્ થાય છે .

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક�, �ીને બાળક જન્મ ક� � ુરત

જ ખ�ુર ખાય. કારણ ક� જનાબે મરયમે હઝરત

ઈસા અલય�હસ્સલામન જન્ આપ્ય ત્યાર

ફરમાવ્�ુ ક� “ખ�ુર ખાઓ” હક તઆલાએ ફરમાવ્�ુ

છે ક� માર� ઇઝઝત અને જલાલની કસમ છે ક� �

�ી બાળકને જન્ આપીને ખ�ુર ખાય તો તે� ુ ં

બાળક સા�ં બનાવીશ.

 Ahvalun Nisa - 262
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� હમલવાળ� �ીને �ું�ુર

ખવરાવો. કારણ ક� એથી બાળક અકકલમંદ અને

મજ�ુત �દલ�ું જન્મ. જો બાળક જન્મ તો બહા�ુર

થશે. અને છોકર� જન્મ તો તેના પિતનો પ્ર

મેળવવા ભાગ્યશાળ થશે.

હઝરત ઇમામ ઝય�ુલ આબેદ�ન

અલય�હસ્સલામન એવી આદત હતી ક� જયાર�

�ીને પ્ર�ુિત સમય આવે ત્યાર બી� �ીઓને

ઘરની બાહ�ર મોકલી આપતા, કારણ ક� બાળકની

શરમની જગ્ય ઉપર પહ�લે �ીઓની નઝર ન પડ�,

 Ahvalun Nisa - 263
અને જયાર� બાળકના જન્મવાન �ુશ ખબર�

સાંભળતા તો આપ એમ ન �ુછતા ક� �ુત છે યા

�ુત્ ? પણ આપ �ુછતા ક� ખલકત બરાબર છે ક�

ન�હ ? અને જો જવાબ મળતો ક� “ખલકત બરાબર

છે , કાંઈ એબ નથી.’’ તો આપ �ુદાની તાઅર�ફની

એક દોઆ પડતા તેનો ભાવાથર એ છે ક� “�ુદાની

તાઅર�ફ ક�ં �ં ક� તેણે મને એબ વગર�ુ ં બાળક

આપ્�ુ.’’

�ીને હમલ રહયા પછ� જો એવી ઇચ્છ હોય ક�

દ�કરા જ થાય તો જયાર� મહ�નો �ુરો થાય ત્યાર

પોતાની �ીને �કબ્લ સામે મો�ુ ં રખાવીને બેસ ાર� ,

 Ahvalun Nisa - 264
ુ �ુ રસી પડ�, બાદ �ીના સાથળ
પછ� આય�લ

ઉપર હાથ રાખીને કહ� ક� “�ુદાવંદા મ� આ

બાળક�ું નામ મોહમ્મ રાખ્�ુ.’’ તો ઇન્શાઅલ્લ

એ નામની બરકતથી �ુત્ર થશે. �ુત થવા પછ�

પોતા�ું વચન પાળે તે� ું નામ મોહમ્મ રાખે,

કારણ ક� વચન ભંગ કરવાથી તે બાળક �ુબારક

ન�હ થાય.

*****
 Ahvalun Nisa - 265

હમલના રક્ષણ અને પ્ર�ુ સહ�લી

બનાવવાની દોઆ તથા તાવીઝ

�ીને પ્ર�ુ �ુ�શ્ક થઈ પડ� તો હરણના ચામડા

ઉપર નીચેની આયતો લખે અને તેના ઉપર દોરો

બાંધી �ીના જમણા સાથળ ઉપર બાંધે તો

ઇન્શાઅલ્લ પ્ર�ુ આસાન થઈ જશે. બાળકના

જન્ પછ� એ તાવીઝ તળાવ અથવા દ�રયામાં

નાખે. બે અદબી ન થાય. તે આયત આ છે :

�બ�સ્મલ્ �હરરહમા િનરરહ�મ. કઅ�ધ�ુમ યવમ

યરવનહા ુ �ુન
મા�અ લમ યલબ� ુ ઇલ્લ
 Ahvalun Nisa - 266
સાઅતન િમ�નહાર, કઅ��ુ ુમ યવમ યરવનહા

લમ યલબ� ુ ઇલ્લ અિશય્યત અવઝોહાહા

ઇઝકાલિતલમરઅતો ઇમરાન રબ્બ ઇ�ી

નઝરતોલક મા ફ� બતની મોહરર ્ર.

�ીના હમલને �ુર�ક્ રાખવા માટ� લખે છે ક� પાક

ઠામમાં � ૂરએ બય્યના � ૂરો લખીને પીવરાવે તો

પ્ર�ુ �ુધી તમામ આફતથી �ુદાની �હફાઝતમાં

રહ�શે, અને બાળક આસાનીથી જન્મવ માટ� �ીને

પ્ર�ુ વેળાનો �ુખાવો શ� થાય ક� તરત આ નીચે

�ુજબ તાવીઝ લખીને �ીની જમણી રાન ઉપર

 Ahvalun Nisa - 267
બાંધે તો પણ આસાનીથી બચ્� પૈદા થશે. તે

તાવીઝ આ છે :
 Ahvalun Nisa - 268

અખરજ નફસી, િમન્હાઝ મજલીસ

૪ ૯ ર

૩ પ ૭

૮ ૧ ૬

વતોસલ્લ� મી�ી અન્ઝાર

*****
 Ahvalun Nisa - 269

બાળકના જન્ પછ� �ું કર�ું ?

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામથ

મન�ુલ છે ક�, બાળક જન્મ ત્યાર મ�ુરની બરાબર

�વશીર લીએ અને પાણીમાં �ુટં � નાખે, પછ� તે

પાણીના બે ટ�પાં જમણી બા�ુએ નાકમાં અને એક

ટ��ું ડાબી બા�ુ નાકમાં નાખો, અને નાળ

કાપવાની પછ� જમણા કાનમાં અઝાન અને ડાબા

કાનમાં એકામાહ કહો, તો ભરાઈ જવા�ુ ં દદર ન�હ

થાય. �ુસલ આપ્ય પછ� બાળકના કાનમાં

અઝાન આપવી.
 Ahvalun Nisa - 270
�રવાયતમાં છે ક� �ુયાણી અથવા બી� કોઈને કહ�

ક� બચ્ચાન કાનમાં એકામાહ કહ�, તો તેની

બરકતથી �ન વગેર� હરકત કર� શક� ન�હ, અને

દ�વા�ું પણ થાય ન�હ. હઝરત ઇમામ મોહમ્મ

બા�કર અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ ક� બચ્ચાન

તાળવાને �રાતના પાણીથી ઉપાડો અને જમણા

કાનમાં એકામાહ કરો.

�રવાયતમાં છે ક� તાળવાને ખાક� શીફા અને

�રાતના પાણીથી ઉપાડો અને �રાત�ુ ં પાણી ન

હોય તો વરસાદના પાણીથી ઉપાડો, એમ પણ છે

ક� તે પણ ન�હ તો કોઈ મીઠા પાણીથી ઉપાડો.

 Ahvalun Nisa - 271
હઝરત અમી�લ મોઅમેનીન અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� બચ્ચાઓન તાળવાને �ુરમાથી

ઉપાડો ક� હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લમ હસન અને �ુસન

ૈ

અલય્હ�મસ્સલામ તાળવાને �ુરમાથી ઉપાડ�લ

છે .

હઝરતે ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� બચ્� પૈદા થાય તો જમણાં

કાનમાં અઝાન અને ડાબા કાનમાં એકામાહ કહ� તો

શયતાનના ફર� બથી બચશે.

 Ahvalun Nisa - 272
બચ્ચા જન્મ ક� તરત જર�વાળા કપડામાં વ�ટવા

મક�હ છે . અને સફ�દ કપડામાં વ�ટવા �ુ�ાત છે .

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� બચ્ચાઓન તાળવાને ખાક� શીફાથી

ઉપાડો ક� તેથી દરદો અને બલાઓથી અમાન મળે

છે .

તમામ અહલે ઇસ્લા માટ� જ�ર� છે ક� જયાર�

બચ્�ુ પૈદા થાય તો તેના બદન ઉપરથી ન�સત

�ુર કર� , પછ� �ુસલ આપે અને િનયત કર� ક�

ુ લ આ� ંુ �ં આ બચ્ચાન મવ�દ
�સ ુ � ંુ ��
ુ ટત

�ુ રબતન એલલ્લ્લ પછ� પાક પાણીથી પહ�લે

 Ahvalun Nisa - 273
બચ્ચાન માથા અને ગરદનને ધોવે, પછ� જમણી

તરફ�ું અર�ુ �ગ અને પછ� ડાબી બા�ુ� ુ ં અ�ુર

�ગ ધોવે. મતલબ એ ક� આપણે જનાબત

વગેર� � ું �ુસલ કર�એ છ�એ તે �ુજબ �ુસલ આપે.

હઝરત અમી�લ મોઅમેનીન અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� અગર �ુફાના લોકો પોતાના ફરઝંદોના

તાળવાને �રાતના પાણીથી ઉપાડતે તો તે અમારા

દોસ્ થતે.

*****
 Ahvalun Nisa - 274

બચ્ચા�ુ નામ �ું રાખશો ?

�રવાયતમાં છે ક� બાળકના જન્ પહ�લાં જ તે� ુ ં

નામ રાખી લે�.ું ક�મક� અગર હમલ પડ� �ય અને

તે� ું નામ ન રાખ્�ુ તો બાળક કયામતમાં એના મા

- બાપ પાસે જવાબ માંગશે ક� “મા�ં નામ ક�મ ન

રાખ્�ુ ?”

મન�ુલ છે ક�, જનાબે ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન હમલ હ�ુ.ં ત્યાર પૈદા થવા વાળા

બાળક�ું નામ હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ મોહસીન રાખે�.ું પણ

 Ahvalun Nisa - 275
�ુશ્મનન તકલીફથી જનાબે મોહસીન શહ�દ થઈ

ગયા.

બાળકના જન્ પછ� સાત �દવસ �ુધી �ુત હોય

તો મોહમ્મ કહ�� ું અને �ુત્ હોય તો ફાતેમાહ

કહ�� ું �ુ�હત છે . સાત �દવસ પછ� � નામ રાખ�ુ ં

હોય તે રાખે. િપતા ઉપર ઔલાદનો પહ�લો હક એ

છે ક�, સા�ં નામ રાખે.

સા� નામ એ છે ક�, �ના અથર્મા �ુદાની બંદગી

નીકળે . દાખલા તર�ક� અબ્�ુલ્લ, અબ્�ુર ર્હમ,

પયગમ્બર અને ઇમામોના �ુબારક નામો પણ

 Ahvalun Nisa - 276
સારા અને �ુબારક છે . મોહમ્મ, અલી, હસન,

�ુસન
ૈ , જઅફર, તાલેબ તે છોકરાઓના નામ અને

છોકર��ું નામ ફાતેમાહ હશે તે ઘરમાં એ નામની

બરકતથી કંગા�લયત ન�હ રહ�.

�રવાયતમાં છે ક� બાળકના જન્ પછ� છઠ્ �દવસે

બાળક�ું નામ રાખે, �ુત્ હોય તો જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન �ુત્રીઓ �ુબારક નામ

ઉપરથી રાખે, કારણ ક� એવા નામો રાખવાથી

શયતાનને બળતરા થાય છે અને તે કલઈની �મ

ગળે છે અને જો એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ

 Ahvalun Nisa - 277
�ુશ્મનોન નામ રાખે તો તે શયતાનની � ૂશી�ુ ં

કારણ છે .

�રવાયતમાં છે ક� “��ુ ં નામ ઇમામોના નામ

ઉપરથી હોય તેની સાથે િવવેકથી વતર્�ુ, તેને

અપશબ્દ કહ�વા ન�હ, તેના �દલને �ુખાવ�ુ ં ન�હ

અને તેનાથી ના�ુશ થ�ું ન�હ.”

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� “�ને �ુદા ચાર �ુત્ આપે

અને તે ચારમાંથી એક�ું નામ પણ મારા નામ

 Ahvalun Nisa - 278
�ુજબ ન હોય તો �ણે તેણે મારા ઉપર �લ્

કય�.

એક જણે પયગમ્બર �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન �ખદમતમાં અઝર કર� ક� “યા

હઝરત, માર� ઘેર �ુત્ર જન્ થયો છે . તે� ુ ં નામ

�ું રા�ું ? આપે જવાબ આપ્ય ક�, “માર� પાસે

હમ્ઝ નામ બહ�તર છે , અને �ું એ નામ રાખ”

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામન

�ખદમતમાં એક જણે અઝર કર� ક�, “યા મૌલા, મને

�ુદાવંદ� કર�મે એક �ુત આપ્ય.” આપે ફરમાવ્�ુ

 Ahvalun Nisa - 279
ક�, “�ુબારક, તે� ુ ં નામ �ુ ં રાખ્�ુ ?’ તેણે જવાબમાં

અઝર કર� ક� મોહમ્મ નામ રાખ્�ુ છે . એ સાંભળ�ને

આપે પોતાના માથાને નમાવ્�ુ, અને બે ત્ વખત

એ નામનો ઉચ્ચા કય� અને માથાને એટ�ું બ�ુ ં

નમાવ્�ુ ક� �ણે હમણા જમીનને અડ� જશે પછ�

ફરમાવ્�ુ ક� માર�, માર� ઔલાદની, મારા મા -

બાપની, માર� �ીઓની અને તમામ �ુિનયાની

�ન હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ પર ફ�દા થાય. ઓ શખ્, ત�

તારા �ુત્ર� આ�ુ ં �ુબારક નામ રાખ્�ુ. તો હવે

તેને ગાળ આપીશ ન�હ, તેને માર�શ ન�હ, અને એ

 Ahvalun Nisa - 280
વાત લક્ષમ રાખ ક�, � ઘરમાં મોહમ્મ નામ હોય

તે ઘર�ું વાતાવરણ પિવત રહ� છે .’ અને હદ�સોમાં

છે ક� હકમ, હક�મ, ખા�લદ, મા�લક એ નામો રાખવા

ન�હ. અને હા�રસ, મા�લક, અને ખા�લદ એ નામોને

�ુદા પસંદ કરતો નથી. યાસીન નામ રાખ�ુ ં ન�હ,

કારણ ક�, તે નામ ખાસ હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ માટ� છે .

હદ�સમાં છે ક� લોકો મશવેરો કરવા બેસે અને

મોહમ્મ, હામેદ, મહ�ુદ, અહમદ એ નામનો

માણસ � સલાહ આપે, તે સાર� જ હશે.

 Ahvalun Nisa - 281
હદ�સમાં છે ક�, જો બાળક�ું નામ મોહમ્મ રાખો

તો તેની સાથે િવનયથી વત�, તે જયાર� આવે

ત્યાર તેને બેસવા માટ� સા�ં આસન આપો. તેની

સાથે મો�ુ ં ન મચકોડો, મન�ુલ છે ક� � ઘરમાં કોઈ

પયગમ્બર�ુ નામ હોય તો �ુદાએ તઆલા સવાર

સાંજ ફર�શ્તાન મોકલે છે ક�, તેઓ માટ� દોઆ કર� .

*****
 Ahvalun Nisa - 282

અક�કો
બચ્ચાન અક�કો શ્રીમં ઉપર �ુ�ીતે મોવકક�દા

છે , પણ અ�ુક ઓલમા તો વા�બ �ણે છે .

બાળકના જન્ પછ� સાતમે �દવસે અક�કો કરવો

બહ�તર છે . બાળક બા�લગ ન થાય ત્યા �ુધી તેના

બાપ ઉપર અક�કો કરવો �ુ�ાત છે . અને બા�લગ

થઈ ગયા પછ� પોતા ઉપર �ુ�ાત છે . મોઅતબર

હદ�સમાં છે ક� �ને ફરઝંદ પૈદા થાય તેના ઉપર

અક�કો કરવો વા�બ છે .

 Ahvalun Nisa - 283
ક�ટલીક હદ�સોનો સારાંશ એ ક� બાળક અક�કાની

�દર �ુચ
ં વાએલ છે , એટલે જો અક�કો ન કર� તો

બલા અને હલાકતમાં ફસાવાનો ભય રહ� છે .

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામથ

મન�ુલ છે ક� શ્રીમં ઉપર અક�કો કરવો વા�બ

છે અને ગર�બ હોય તો તેને મળે ત્યાર કર� અને ન

મળે તો તેના ઉપર વા�બ નથી, કોઈએ અક�કો

કય� ન હોય, અને �ુરબાની કર� તો તે પણ બસ છે ,

કોઈએ હઝરતને � ૂછ�ું ક� અમોએ અક�કા માટ�

બકરાની તપાસ કર� પણ મળ્�ુ ન�હ, માટ� આપ

ફરમાવો તો અક�કાને બદલે તેની � ક�મત થાય

 Ahvalun Nisa - 284
તેટલા પૈસા સદકો કર�એ. હઝરતે જવાબ આપ્ય

ક� ન�હ, જયાર� મળે ત્યાર અક�કો કરજો.

મોઅિમનોને ખવરાવવામાં અને � ૂન

વહ�વરાવવામાં અથા�ત બક�ં ઝબ્ કરનારને �ુદા

દોસ્ રાખે છે .

કોઈએ માઅ�ુમીન અલય્હ��ુસ્સલામ � ૂછ�ુ ં ક�

બાળક સાતમે �દવસે �ુજર� �ય તો તેનો અક�કો

કરાવવો ક� ક�મ ? જવાબ મળ્ય ક� ઝોહરની પહ�લાં

�ુજર� �ય તો અક�કો ન કર� , પણ ઝોહરની બાદ

�ુજર� �ય તો અક�કો કર� .

 Ahvalun Nisa - 285
ઉમર �બન યઝીદ� હઝરતને � ૂછ�ું ક� યા હઝરત

મને ખબર નથી ક� મારા િપતાએ મારો અક�કો

કય� છે ક� ન�હ, આપે ફરમાવ્�ુ ક� � ું તારો અક�કો

કર. તે વખતે તેણે પોતાની � ૃધ્ધાવસ્થા મ પણ

અક�કો કય�.

હદ�સમાં છે ક� ફરઝંદનો અક�કો સાતમે �દવસે

કરવો. નામ પણ સાતમે �દવસે જ રાખ�ુ.ં માથાના

વાળ પણ તે જ �દવસે ઉતરાવી ચાંદ�ની ભારોભાર

તોળ�ને તેટલી ચાંદ�નો સદકો કરવો. અક�કાની

એક રાંગ �ુયાણીને આપવી, અને બાક�ના

ગોશ્તન સદકો કરવો, અને જો પ્ર�ુ વેળા

 Ahvalun Nisa - 286
�ુયાણીએ મદદ ન કર� હોય, તો �ુયાણીનો �હસ્સ

બાળકની માતાને આપવો ક� �ણી જોઈએ તેમ

તેનો ઉપયોગ કર� . જો �ુયાણી ગેર �ુ�સ્લ હોય

તો તેને અક�કા�ું ગોશ્ ન આપતાં તેની ક�મત

આપવી. અક�કા�ું ગોશ્ ઓછામાં ઓછા દસ

માણસને ખવરાવે. એથી વ�ુ માણસોને પણ

જમાડ� શક� છે .

ઇમામ રઝા અલય�હસ્સલામથ મન�ુલ છે ક�,

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ઇમામ હસન અલય�હસ્સલા અને

ઇમામ �સ
ુ ન
ૈ અલય�હસ્સલામન જન્ પછ�
 Ahvalun Nisa - 287
કાનમાં અઝાન આપી. અને જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા સાતમે �દવસે અક�કો કય�

અને �ુયાણીને એક રાંગ તથા એક અશરફ�

આપી.

અક�કો કરવા માટ� જો �ટ હોય તો પાંચ વષર

અથવા તેથી વધાર� વષર્�ુ હોય, અને જો બક�ં

હોય તો છ મહ�ના અથવા તેથી વધાર� � ુ ં હોય, મ��ું

હોય તો છ મહ�ના અથવા તેથી વધાર� � ુ ં હોય.

બહ�તર છે ક� ખસી કર� લ, �ુટ�લા સ�ગડા વા�ં,

કપાએલા કાન વા�ં અને �ુબ�ં ન હોય, તેમજ

લંગ�ું ક� �ધ�ં પણ ન હોય. જો ક� હદ�સમાં છે

 Ahvalun Nisa - 288
ક�, અક�કો �ુરબાનીની માફક નથી. એટલે જનાવર

ખોડવા�ં હોય તો પણ વાંધો નથી.

�ુત્ર અક�કા માટ� �ુ�લત છે ક� નર હોય અને

�ુત્રી અક�કા માટ� માદા હોય. અને એમ પણ છે

ક� બંને માટ� નર હોય તો બહ�તર છે .

�ુ�aત છે ક�, અક�કા�ું ગોશ્ મા - બાપ ન ખાય,

પણ વ�ું સા�ં તો એ છે ક�, � ખાણામાં ગોશ્

નાખેલ હોય તે ખા�ું પણ ન ખાય. અને એથી

પણ વ�ું સા�ં એ છે ક�, ઘરના તમામ માણસો, �

તેના િપતાના સગા હોય તેઓ પણ ન ખાય,

 Ahvalun Nisa - 289
�ુ�aત છે ક� અક�કાના ગોશ્તન હાડકા ભાંગે ન�હ,

પણ સાંધે સાંધામાંથી �ુદા કર� . અને તે ગોશ્

કા�ું પણ વહ�ચી શક� છે . અક�કો ગર�બોને જ

ખવરાવવો એ�ુ ં નથી, પણ સા�ં તો એ છે ક� ,

ગર�બો અને નેક માણસોને અક�કા�ુ ં ગોશ્

ખવરાવે અક�કા�ું જનાવર ન મળે તો તેટલા પૈસા

દઈ સદકો કરવો ફાયદાકારક નથી, પણ જયાર�

જનાવર મળે ત્યાર અક�કો કર� .

�ુ�aત છે ક�, પહ�લે બાળકના વાળ ઉતરાવે, પછ�

અક�કા�ું જનાવર ઝબ્ કર� , હદ�સમાં છે ક�

માથાના વાળ ઉતરાવવા, વાળની ભારોભાર ચાંદ�

 Ahvalun Nisa - 290
અથવા સો�ું તોળ� સદકો કરવો, અક�કા�ુ ં જનાવર

ઝબ્ કર�ુ,ં તે એક જ સમયે અને એક જ સ્થળ

કર� , માથાના તમામ વાળ ઉતરાવી નાખવા,

ચોટલી ન રખાવવી.

�રવાયતમાં છે ક� એક શખ્ હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

�ખદમતમાં પોતાના �ુત્ર દોઆ કરાવવા માટ�

લાવ્ય, પણ તેના માથા ઉપર ચોટલી હોવાથી

આપે દોઆ ન કર�, અને ફરમાવ્�ુ ક� ‘ચોટલી કાઢ�

નાંખો’
 Ahvalun Nisa - 291
બાળકના વાળ ઉતરાવ્ય પછ� ક�સર ચોળ�ુ,ં

અક�કા�ું લોહ� ચોળવાની મનાઈ છે .

હઝરતે ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામથ

મન�ુલ છે ક� અક�કા�ું જનાવર ઝબ્ કરતી વખતે

છોકરાનો અક�કો હોય તો આ �ુજબ દોઆ પડ�.

�બ�સ્મલ્લા વબીલ્લાહ અલ્લા�ુમ હાઝેહ�

ુ અન ( છોકરા� ંુ તથા બાપ� ંુ નામ લે�)ંુ

અક�ક�ન

લહમોહા બેલહમેહ� વ દમોહા બેદમેહ� વ

અઝમોહા બે અઝમેહ�, અલ્લા�ુમ્મજઅલ

 Ahvalun Nisa - 292
વેકાઅન લે આલે મોહમ્મ�દ અલયહ� વ

આલે�હસ્સલા.

છોકર�નો અક�કો હોય તો આ �ુજબ દોઆ પડ�.

�બ�સ્મલ્લા વબીલ્લાહ અલ્લા�ુમ હાઝેહ�

ુ અન ( છોકર�� ંુ તથા બાપ� ંુ નામ લે�)ંુ

અક�ક�ન

લહમોહા બેલહમેહા, વ દમોહા બે દમેહા,

વઅઝમોહા બે અઝમેહા, અલ્લા�ુમ્મજઅલ

વેકાઅન લે આલે મોહમ્મ�દ અલયહ� વ

આલે�હસ્સલા.

*****
 Ahvalun Nisa - 293

ખતના (�ુનતા) કરવા િવશે

છોકરાની ખતના ( �ુનતા) કરાવવી સાતમે �દવસે

તાક�દ ભર� લી �ુ�તત છે . અને તે પછ� ખતના કર�

તો પણ ચાલે, અને તે બા�લગ થવા પછ� તો

પોતા ઉપર વા�બ થઈ �ય છે . બલ્ક બાઅઝ

ઓલમા લખે છે ક� છોકરો બા�લગ થવાની ન�ક

પહ�ચે તે વખતે મા - બાપ ઉપર વા�બ છે ક�

છોકરાની ખતના કરાવે. હઝરત ઇમામ જઅફર

સા�દક અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ ક� તમો છોકરાની

ખતના સાતમે �દવસે કરાવો ક� તેથી બચ્ચા�ુ

બદન વધાર� પાક થાય છે , અને બદનમાં ગોશ્

 Ahvalun Nisa - 294
જલ્દ પૈદા થાય છે , �ની ખતના ન થઈ હોય

તેના પેશાબથી જમીન કરાહત રાખે છે , ખતના

કરાવતી વખતે આ દોઆ પડવી.

ુ તતોક, વ ��
અલ્લા�ુમ હાઝેહ� �� ુ વતો નબીય્યે

સલવાતોક અલયહ� વ આલેહ�, વઇ�ેબાઉન,

િમ�ાલક વ લે નબીય્યે બે મિશય્યતે વ બે

ઇરાદતેક, વ કઝાએક, લે અિમરન અરદત�ુ વ

કઝાઇન હતમ્ત�, વ અમ�રન અનફઝત�ુ

વઅઝકત�ુ હરર ્ હદ�દ� ફ�ખેતાનેહ�, વહ��મતેહ�,

બે અમ�રન, અન્ અઅરફો બેહ� િમ�ી, અલ્લા�ુમ

ુ ે વ�ઝદની ફ� ઉમર� હ�,

ફતહ�હરહો મેનઝઝો�બ
 Ahvalun Nisa - 295
વદફઈલ આફાતે અન બદનેહ� વલ અવ�અ,

અન �સ્મેહ , વ�ઝદહો મેનલ ગેના, વદફઅ

અન્�ુ ફકર, ફઇ�દક તઅલમો વલ નઅલમો.

મન�ુલ છે ક� એ દોઆ પડવાથી બચ્� કતલ

થવાથી અમાનમાં રહ�શે.

*****
 Ahvalun Nisa - 296

બચ્ચાન �ુધ પીવરાવવા િવશે

મન�ુલ છે ક�, બચ્ચાઓન બે વષર �ુધી �ુધ

પીવરાવ�ુ.ં કોઈ પણ કારણ વગર બે વષર્થ

વધાર� �ુ�ૃત �ુધી �ુધ પીરાવ�ું હરામ છે પણ

બીમાર� વગર� ના અિનવાયર કારણોને �ગે બે

વષર્થ વધાર� �ુ�ૃત �ુધી �ુધ પીવરાવે તો હરકત

નથી. એકવીસ મહ�નાથી ઓછ� �ુ�ૃત �ુધી પણ

�ુધ ન પીવરાવે.
 Ahvalun Nisa - 297
�ુત્ર બે વષર અને �ુત્રી એકવીસ મહ�ના �ુધ

પીવરાવ�ુ ં જોઈએ. એથી ઓછ� �ુ�ૃત �ુધી �ુધ

પીવરાવ�ુ ં તે તેઓ ઉપર �લ્ કરવા સમાન છે .

અ�ુક આ�લમોની માન્યત છે ક�, �ી�ુ ં �ુધ

(ધાવણ) બાળકને પીવરાવે. કારણ ક�, �ી�ુ ં �ુધ

બાળકને પીવરાવવામાં ન આવે તો તેના � ૃત્�ુન

ભય રહ� છે . અને જો તે �વ� ું રહ� તો અશકત

અને નબ�ં થશે. મા�ું �ુધ બાળક માટ� �ુબ જ

�ુબારક છે �ુષ્ટ�દાય ખોરાક છે . બાળકને બંને

સ્તન�ુ �ુધ પીવરાવ�ુ,ં કારણ ક� એક તરફ�ુ ં �ુધ

 Ahvalun Nisa - 298
ખોરાકની ગરઝ સાર� છે . ત્યાર બી� તરફ�ુ ં �ુધ

પાણી�પ હોય છે .

હઝરત અમી�લ મોઅમેનીન અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� બાળકને ધવરાવનાર� �ુરત અને

સીરતમાં નેક હોવી જોઈએ. કારણ ક�, �ુધના �ુણ

બાળકમાં ઉતર� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 299

�ુધ પીવરાવાના મસાએલ

આ મસાએલ �ુબ જ બાર�ક અને ના�ક છે ,

સંભવીત છે ક�, ઘણા બીરાદરો આ મસાએલથી

અ�ણ હશે, તેથી અહ�યા એ મસાએલ �ુલાસાથી

લખીએ છ�એ.

નાની પોતાના નવાસા અથવા નવાસીને �ુધ

પીવરાવી શકતી નથી, અને જો તેની શરતો �ુજબ

�ુધ પીવરાવે તો તેણીની દ�કર� તેના પિત માટ�

હરામ થઈ �ય છે . કારણ ક� � �ી કોઈ બાળકને

�ુધ પીવરાવે તો તે �ીની �ુત્ �ુધ પીનાર

 Ahvalun Nisa - 300
બાળકના િપતા માટ� હરામ થઈ �ય છે . દાદ�

પોતાના દ�કરાના �ુત - �ુત્રી �ુધ પીવરાવી

શક� છે અને �ુધ પીવરાવવાથી તેણીની �ુત્રવ

તેણીના �ુત માટ� હરામ થતી નથી.

� બાઈ બી�ના છોકરા ક� છોકર�ને શરતો �ુજબ

�ુધ પીવરાવે તો એ �ુધ પીવરાવનાર� �ીની

ઔલાદ સાથે �ુધ પીનારના િનકાહ થઈ શકશે

ન�હ, કારણ ક� સગા ભાઈ બહ�નના સંબધ

ં �વો જ

ં �ુધ પીનાર બાળક અને �ુધ પાનાર �ીની

સંબધ

ઓલાદ વચ્ચ બંધાઈ છે , એટલે � �ી�ુ ં �ુધ પી�ુ ં

હોય તે �ી મા તર�ક�, તેણીનો પિત બાપ તર�ક�,

 Ahvalun Nisa - 301
તેણીની દ�કર� બહ�ન તર�ક�, તેણીનો દ�કરો ભાઈ

તર�ક� થાય છે . સગામાંથી હોય ક� સગામાંથી ન

હોય તેમાંથી એક બી�નાં બાળકોને �ુધ પીવરાવે

તો ભિવષ્યન ખ્યા રાખવો ક� એ બાઈની

ઔલાદ સામી બાઈની ઔલાદ સાથે અરસપરસ

શાદ� ન�હ કર� શક�.

દાખલા તર�ક� ઝયનબબાઈએ �ુલ�મ

ુ બાઈના �ુત

ક� �ુત્રી શરતો �ુજબ �ુધ પીવરાવ્�ુ, તો તે

બંનન
ે ી તમામ ઔલાદ વચ્ચ ભાઈ બહ�નનો સંબધ
ં

બંધાશે અને તેઓ એક બી�ની સાથે શાદ� ન�હ

કર� શક�.
 Ahvalun Nisa - 302
ખાસ લક્ષમ રાખવા �વી વાત એ છે ક�, એક જ

�ી�ું �ુધ વધાર� �ુ�ુંબમાં પીવરાવ�ું ન�હ, કારણ ક�

તેથી તો જબરો ગોટાળો થઈ �ય છે . �ુધ પૈસા

લઈને પીવરાવે અથવા મફત પીવરાવે તેમાં કાંઈ

ફ�ર નથી.

�ુધ પીવરાવનાર� �ીની દ�કર� સાથે �ુધ પીનાર

બાળકનો િપતા િનકાહ કર� શકતો નથી. પણ તે

�ી સાથે િનકાહ કર� શક� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 303

ઔલાદની પરવર�શ
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક�, �મ મા-બાપની તાબેદાર�

ન કરવાથી ઔલાદ આક થઈ �ય છે તે જ ર�તે

મા-બાપ પણ આક થઈ �ય છે , મા-બાપ પણાનો

હક ખોઈને �ુનેહગાર થાય છે . મા-બાપને જ�ર� છે

ક� ઔલાદ સાથે સા�ં વતર્ રાખે. સહ�લા કાય�

કરવા�ું કહ�. બાળકના ગ� ઉપરાંત કામ કરવા�ુ ં

ન કહ�, તેઓને પ્યા કર� , માર�ુટ પણ ન કર� .

 Ahvalun Nisa - 304
� કોઈ પોતાની ઔલાદને એક બોસો લીયે તો એક

નેક� મળે છે . � કોઈ પોતાની ઔલાદને �ુશ કર�

તેઓને �ુદા કયામતમાં �ુશ કરશે.

એક શખ્ હઝરતની �ખદમતમાં આવ્ય અને

બોલ્ય ક�, “યા હઝરત, મ� કોઈ �દવસ માર�

ઔલાદને પ્યા નથી કય�” જયાર� તે ચાલ્ય

ગયો ત્યાર હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક�, “�ુ ં આ માણસને

જહ�aમી ��ું �ં. �ને �ુદા બાળકો આપે, તેણે

બાળકો સામે રમત ગમત કર� રા� રાખવા

જોઈએ.
 Ahvalun Nisa - 305
હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� જયાર� બાળક ત્ વષર્�ુ થાય ત્યાર

લાઇલાહ ઇલ્લલ્લ કહ�તાં શીખવો, ત્ વષર, સાત

મહ�ના અને વીસ �દવસ�ું થાય ત્યાર મોહમ્મ�ુ

ુ લુ ્લા શીખવ�ુ,ં જયાર� ચાર વષર �ુરા કર�

ર��

ત્યાર તેની પાસે સલ્લલ્લા અલા મોહમ્મ�દ� વ

આલેહ� સાત વખત બોલાવે. પાંચ વષર �ુરા કર�

ત્યાર તેની પાસે �ુદાને સજદો કરાવો. છ વષર્ન

વયે તેને નમાઝ શીખવો, સાત વષર્ન વયે વ�

અને નમાઝ �ુર��રુ � શીખવી દ�યો અને નમાઝની

તાક�દ કરો, નવ વષર �ુરા કર� ત્યાર વ� અને

 Ahvalun Nisa - 306
નમાઝની તાક�દમાં સખ્તા કરો અને જો વ�

અને નમાઝ તરક કર� તો તેને મારો પણ જયાર�

બાળક �ુ� અને નમાઝ બ�વી લાવે છે ત્યાર

�ુદા તેના મા-બાપને બક્ આપે છે .

હદ�સમાં છે ક�, બાળકને સાત વષર �ુધી રમવા

આપો અને સાતથી ચૌદ વષર �ુધી �ુરઆન,

�કતાબ લખવા વગેર� � ું િશક્ આપો અને ચૌદથી

એકવીસ વષર દ�ન અને �ુન્યવ વ્યાજબ િશક્

આપવાની કોિશક કરો અને એકવીસ વષર �ુધી�ુ ં

પ�રણામ સંતોષકારક આવે તો ઠ�ક, ન�હતર તેની

પાછળ મહ�નત કરવી �ુક� આપો.

 Ahvalun Nisa - 307
છ વષર્ન ઉમરના બે બાળકને એક જ બીછાનામાં

સાથે ન �ુવરાવવાં, બી� �રવાયતમાં છે ક�, દસ

વષર્ન ઉમરના બે બાળકોને એક બીછાનામાં સાથે

ન �ુવરાવવા.

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક�, બાળકોને મઝહબી જ્ઞ વ�ુ

પ્રમાણમ આપો ક� �થી બી� મઝહબવાળાઓ

તેને ભોળવી ન શક�. હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ

ક� તમારા �ુત્રો “તીર મારતાં અને તરતાં

શીખવો,” �રવાયતમાં છે ક� � બાળક આ�ુ ચાલે

 Ahvalun Nisa - 308
અને તેઝ હોય તે ભિવષ્યમા �ુ�ધ્ધશાળ અને

ગંભીર થશે.

*****
 Ahvalun Nisa - 309

નેક ઔલાદ�ું ફળ
ઔલાદ નેક હોય તો મા-બાપની �ુશ�કસ્મત છે .

ઝ�દગીનો સહારો છે , અને �તૃ ્� પછ� પણ કાર� ખૈર

કર� , ફાતેહા પડ� તેથી મા-બાપને ઘણો જ ફ� ઝ

પહ�ચે છે .

હઝરતે ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમથ મન�ુલ છે ક�, હઝરતે ઈસા

અલય�હસ્સલા એક વખત ફરતાં ફરતાં એક

કબર પાસેથી પસાર થયા તો તેમણે �ણ્�ુ ક�, આ

કબરમાં એક શખ્ ઉપર અઝાબ થાય છે , પછ�

 Ahvalun Nisa - 310
બી� વષ� તે જ કબર પાસેથી િનકળ્ય તો તે

મૈયતને અઝાબથી �ુ�ક્ મળ� � ૂક� હતી. આપે

બારગાહ� ઇલાહ�માં સવાલ �� ક�, પરવર�દગાર

આ કબર પાસેથી ગયે વષ� �ુ ં િનકળ્ય, ત્યાર એ

કબરમાં �ુનારા પર અઝાબ થતો હતો, અને આ

વષ� જો� �ં ક�, તેને અઝાબથી �ુ�ક્ મળ� ગઈ

છે . તો કયા કારણથી એને �ુ�ક્ મળ� ? બારગાહ�

ઇલાહ�માંથી વહ� થઈ ક� તેનો �ુત મોટો થયો

અને તેણે એક રસ્તા�ુ સમારકામ કરાવી રસ્તાન

સારો કય� તેથી તેના િપતાને બક્ આપ્ય. આ

�ુજબ ફરમાવીને હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક�, માણસની

 Ahvalun Nisa - 311
પાછળ વારસો તેનો �ુત છે ક�, તેની પાછળ

�ુદાની ઇબાદત કર� . સાર� ઔલાદ હશે, તો

િપતાએ ભે� ું કર� � ું ના�ું સારા કામોમાં વાપરશે.

*****
 Ahvalun Nisa - 312

મા - બાપ પ્રત ઔલાદની

ફરજ
�ુદાએ તઆલા �ુરઆને શર�ફમાં ફરમાવે છે ક� :

વકઝા રબ્બો, અલ્લાતાઅબો� , ઇલ્લ ઇય્યાહ વ

�બલ વાલેદયને એહસાના.

(તારા પરવર�દગાર� સૌ બંદાઓને �ક

ુ મ કય� છે ક�

કોઈની ઇબાદત ન કરો, પણ અલ્લાહન જ

ઇબાદત કરો અને મા-બાપ સાથે બ�ુ જ �ચા

દર�ની નેક� કરો.)

 Ahvalun Nisa - 313
હક�કતમાં મા-બાપ�ું સ્થા બ�ુ જ ��ુ છે , �ુદા

પણ �ુરઆને શર�ફમાં પોતાની ઇબાદત સાથે જ

મા-બાપ સાથે નેક� કરવાનો �ક

ુ મ આપે છે , એ

ફરમાને �ુદરત ઔલાદને મા-બાપ પ્રત્ય ફરજ�ુ ં

ભાન કરાવે છે .

મા-બાપની સાથે અહ�સાન કરવાથી મતલબ એ છે

ક� તેઓ સાથે ભલમનસાઈથી વત�, તેઓને �

ચીજની જ�ર હોય તે માંગ્ય પહ�લે આપી દ� વી,

તેઓની મર� �ુજબ દર� ક કામ કર�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 314
વળ� �ુદા ફરમાવે છે ક�, તારા મા-બાપ અથવા

ે ાંથી એક ઝઈફ થાય તો ફલા�ુલ લહોમા

બંનમ

ઉફફ�ન, એટલે તેઓની સામે ઉફ પણ ન કહો.

અથા�ત તેઓથી �ુસ્સ થઈને બી� શબ્દ તો એક

તરફ પણ ઉફ �વો સામાન્ શબ્ પણ ન

ઉચ્ચારવ તેઓને છણકાવવા પણ ન�હ.

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� � શખ્સન મા-બાપ તેનાથી

રા� હશે તેનાથી �ુ ં પણ રા� �ં. માતાના ચરણો

હ�ઠળ જ�ાત છે . તેઓની આજ્ઞાઓ� પાલન કર�ુ ં

તમારા માટ� જન્ન છે .

 Ahvalun Nisa - 315
હદ�સમાં છે ક�, બે�હશ્તન �ુશ્બ પાંચસો વષર્ન

રસ્તાથ આવે છે , પણ �ણે મા-બાપને નારાજ કયાર

હશે. તે બે�હશ્તન �ુગધ

ં પણ ન�હ લઈ શક� !

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ છે ક� � કોઈ મા-બાપને ના�ુશ

કર� તેને �ુદા કહ� છે ક�, � ું જોઈએ તેવા અમલ કર�

�, પણ �ુ ં તાર� બક્ષ ન�હ ક�ં.

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� મા-બાપ માર� તો પણ તેઓને

�ુસ્સાથ જવાબ ન આપ. તેઓની સામે બોલ

ન�હ, તેઓની સાથે બ�ુ જ િવનયથી વાત કર.

 Ahvalun Nisa - 316
તેઓની સામે અ�ભમાન ન કરતો. હઝરત ઇમામ

જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ છે ક�,

અગર મા-બાપ માર� તો કહ� �ુદા તમને બક્

આપે. �ુલામ મા�લક સાથે ��ું વતર્ રાખે છે ,

તે� ું વતર્ મા-બાપ સાથે રાખ �ું એ �દવસને

યાદ કર ક�, � �દવસે � ું લાચાર હતો, તારામાં

શ�ક્ ન હતી. એ વખતમાં તાર� પરવર�શ ક�વી

ર�તે કર� છે ? ક�વી ર�તે તને સાચવ્ય હતો ? મા-

બાપની સામે �ુસ્સાન નજર� જો ન�હ પણ તેઓની

સામે �ુબ જ નરમી અને આ�ઝીથી નજર કર.

તેઓના હાથ કરતાં તારા હાથને �ચો ન કર,

 Ahvalun Nisa - 317
તેઓના અવાઝ કરતાં તારા અવાઝને �ુલદ
ં ન

બનાવ, તેઓની આગળ ન ચાલતો પણ �ુલામની

માફક તેમની પછવાડ� ચાલ.

હઝરત ઇમામ �ુસા કા�ઝમ અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક�, મા-બાપ�ું નામ લઈને બોલ�ુ ં ન�હ,

તેઓની આગળ ન બેસતા તેઓની પાછળ બેસ�ુ.ં

મા-બાપની બદનામી થાય તે� ું કામ કર�ુ ં ન�હ

�ુદા ફરમાવે છે ક�, � ું �ુદા પાસે દોઆ માંગ ક�

પરવર�દગાર મારા મા-બાપ ઉપર રહમ કર, તેઓ

ઉપર એવી મહ�રબાની કર, ક� � હંમશ

ે ા બાક� રહ�

અને તેઓને બક્ આપ. મા-બાપ જો મોઅિમન

 Ahvalun Nisa - 318
હોય તો કહ�� ું ક� �ુદાવંદા તેને બે�હશ્તમા જગ્ય

આપ અને જો મોઅિમન ન હોય તો કહ� ક�

�ુદાવંદા તેઓને મોઅિમન કર.

હઝરત ઇમામ રઝા અલય�હસ્સલામન કોઈએ

�ુછ�ું ક� યા હઝરત મારાં મા-બાપ બેદ�ન છે ,

તેઓ વાસ્ત દોઆ ક�ં ? હઝરતે જવાબ આપ્ય ક�

હા, તેઓ માટ� દોઆ કર અને જો તેઓ �વતા

હોય તો તેઓ તરફથી સદકો કર અને તેઓ સાથે

ભલમનસાઈ દાખવ. કારણ ક� હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ

 Ahvalun Nisa - 319
છે ક� �ુદાએ મને રહમતની સાથે મોકલ્ય છે ,

સખ્તીન સાથે ન�હ.

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક� મા-બાપની ફરમાંબરદાર� કર અને

તેઓ સાથે નેક� કર અને તેઓ કહ� ક� તારો માલ

આપ તો તે પણ આપી દ� .

મા-બાપનો �ુકમ તમામ કામમાં માનવો વા�બ

છે , પણ � ઠ�કાણે મા-બાપની આજ્ પાળવા જતાં

�ુદાની આજ્ઞા� ઉલ્લંઘ થ�ુ ં હોય ત્યા મા-

બાપની આજ્ પાળવી હરામ છે , જો મા-બાપ કહ�

 Ahvalun Nisa - 320
ક� નમાઝ ન પડ, રોઝા ન રાખ, તો એવા �ુકમો ન

પાળવા, કારણ ક� તેમાં �ુનાહ છે , એવા �ુકમ

કરનાર મા-બાપને પહ�લે નમ્રતા મીઠાશથી

સમ�વવા છતાં પોતાના �ુકમ પાછો ન ખ�ચી લે

તો એ �ુકમનો અનાદર કર�ને �ુદાનો �ુકમ

પાળવો અને વા�બાત અદા કરવી પણ જો

�ુ�aત કામની ના પાડ� તો તે ન કર� . �મક�

�ુ�aત રોઝો રાખવાથી મા-બાપ નારાજ હોય તો

ન રાખે વગેર� .

*****
 Ahvalun Nisa - 321

વારસા વહ�ચણી

કોઈ શખ્ મર� �ય અને પાછળ કાંઈ િમલકત

�ુકતો �ય. તો તેની �ુત્ અને પત્નીન પણ

ભાગ છે અને તે ક�ટલો હક છે તે દર� કના અહકામ

�ુદા �ુદા છે . તે િવશે તવઝી�ુલ મસાઈલ નામની

�કતાબમાં લખેલા છે .

મસઅલા �ુજબ જયાર� કોઈ �ુજર� �ય તો તેના

છોકરા એમ જ માની લે છે ક�, બાપ એક લાખ

�િપયાની િમલકત �ુક�ને મર� ગયો. હવે એ

 Ahvalun Nisa - 322
�િયપા આપણાં જ છે અને બે ત્ ભાઈ હોય તો

તે િમલકત સરખે ભાગે વહ�ચી લે છે અને માને

એક જણ પાળે તેને થોડોક �હસ્સ વધાર� આપે છે

અને બહ�નને જો કંઈ �ુશીથી આપ�ું હોય તો જ

આપે છે . પછ� ભલે બહ�ન કંગા�લયતમાં �વન

િવતાવતી હોય.

પણ એમ ન કર�ું જોઈએ, તે િમલકતમાં માનો

પણ ભાગ છે અને બહ�નનો પણ. બહ�ન �ુંવાર�

હોય ક� પરણેલી. બાપના વારસામાં તેનો હક છે જ

તે દ� વો જ જોઈએ. માટ� મા અને બહ�નનો હક

ગસબ ન કરતાં તેનો હક આપવો જ�ર� છે .

 Ahvalun Nisa - 323
ઓરમાન માને પણ ન�વી રકમ આપી �ુદ� રાખે

તો તે પણ �લ્ છે . તેનો હક પણ તેને આપવો જ

જોઈએ. � પૈસામાં �નો હક હોય તેને ન આપતાં

તે પૈસા રાખી �ુકવા. અથવા પોતાની િમલકતમાં

ભેળવી દ� વા તે �ુનાહ છે .

તેમજ �ી �ુજર� �ય તો તેણીની મહર વગેર�ના

� કાંઈ �િપયા હોય તો તેમાં તેણીના પિતનો,

બાળકોનો અને તેણીના મા-બાપનો હક છે . માટ�

એવો બનાવ બને ત્યાર આ�લમને �ુછાવી તેની

યોગ્ વહ�ચણી કરવી જોઈએ.

 Ahvalun Nisa - 324
વીલ અથવા વિસયત િમલકતના ત્ર ભાગમાંથી

જ થઈ શક� . તેનાથી વ�ુ ન�હ. છતાં પણ ત્ર

ભાગથી વ�ુ અથવા તો �ુર� િમલકતથી પોતાની

મનગમતી વસીયત કર� તો તે વસીયત કરનાર

અને િમલકત લેનાર બંને �ુનેહગાર છે . કારણ ક�

તેમાં બી� હકદારોનો હક ગસબ થઈ �ય છે .

માટ� � શખ્ મરણ પામે તેના વારસદારોએ તેના

મરણ બાદ શરાના કા�ુન પ્રમા વારસાની

વહ�ચણી કરવી જોઈએ.

*****
 Ahvalun Nisa - 325

નસીહતની વાતો
એક શખ્ �ુસાફર�એ જતો હતો, તેની પત્ની

કહ�ું : “મને પણ સાથે લઈ �ઓ’’ તેણે

જવાબ આપ્ય : “મારામાં એટલી શ�ક્ નથી, �ુ ં

તને �ુદાની �હફાઝતમાં સ�પીને �� �ં.’’ તેણીએ

કહ�ું ક� : “ભલે તમો �ુદાની �ુશીના જ કામ

કરજો. પરાઈ �ી ઉપર બદનઝર ન કરતા.

ઇન્શાઅલ્લ અમો પણ બી�ની ખરાબ નઝરથી

બચી�ુ.ં ’’
 Ahvalun Nisa - 326
એક વખત હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લ જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન ઘર� ગયા. ત્યાર જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા ક�ટલાક સવાલ કયાર,

હઝરતે જવાબ આપ્ય. એક સવાલ �ી-�ુ�ષના

હક િવષે પણ �ુછયો. હઝરતે તેનો જવાબ આપ્ય

ક� :

“બેટ�, � �ી પોતાના પિતની તાબેદાર� નથી

કરતી તેના ઉપર ફર�શ્ત લાઅનત કર� છે , જો

તૌબા કયાર વગર મર� જશે તો તે� ુ ં સ્થા

જહ�હમ છે , � �ી પોતાના પિતને કહ� ક�, “�ુ ં મારા

 Ahvalun Nisa - 327
માલમાંથી ખાય છે , પહ�ર� છે .’’ તેવી �ી બે�હશ્તન

જોવા પણ ન�હ પામે, જો �ી પોતાના પિતથી મો�ુ ં

બગાડ� તો આકાશના તારાઓની ગણત્ પ્રમા

તેના આમાલની �કતાબમાં �ુનાહ લખાશે. �ી

પિતને રા� ન�હ કર� તો દોઝખમાં જશે.’’

“બેટ� ફાતેમા, � �ી પોતાના પિતને કહ�શે ક�,

“તારા, ઘરમાં નેક� ��ું કાંઈ છે જ ન�હ.” તેને માટ�

બે�હશ્ હરામ છે . પિતની ર� િસવાય ઘરની

બાહ�ર �ય, અને તેથી �ટલા કદમ ઉપાડશે,

તેટલાં તેના માટ� દોઝખમાં દરવાઝા ઉઘડશે.

દ�કર� ફાતેમા, � ચીજ લાવવાને માટ� પિત

 Ahvalun Nisa - 328
અશકત હોય તે ચીજ જો �ી માગે તો તેણી

�ુદાની રહમતથી �ુર છે , બેટ� ફાતેમા, જો �ુદા

િસવાય બી� કોઈને સજદો કરવો �એઝ હોત તો

�ુ ં �ીઓને કહ�ત ક�, પોતાના પિતને સજદો કર� , �

�ી પોતાના પિતને રા� રાખે તેણીને હજ અને

�ુલામ આઝાદ કરવાનો સવાબ મળે છે .

“બેટ�, નસીબદાર છે એ �ી, �નો પિત તેણીથી

રા� હોય, તેણી �હસાબ આપ્ય િવના બે�હશ્તમા

જવાની, �ીઓની ન�ત એમાં જ છે ક� તેના

પિતની સામે �ુશિમ�ઝીથી રહ�, પિતની ગર�બી

ઉપર સબર અને �ુકર કર� .’’

 Ahvalun Nisa - 329
હઝરતે દાઉદ અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ ક� “ખરાબ

�ીઓ સારા �ુ�ષના માથા ઉપર ભાર �પ છે .

અને સાર� �ીઓ હ�રા જડ�લા તાજ સમાન છે ,

જયાર� પોતાની �ીને જોવે ત્યાર �ખ �ુરાની

થાય છે .’’

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� એક એવો પણ ઝમાનો

આવશે ક� �ીઓ �ુ�ષોને અને �ુત્ મા-બાપને

ત્યાગ દ� શે. એ ઝમાનામાં દ� શ �ુક� પરદ� શ જ�ુ ં

અથવા �ી ન કરવી હલાલ છે . મતલબ ક� બહ�તર

છે .
 Ahvalun Nisa - 330
એક શખ્ કહ� છે ક� �ુદાની કસમ, �ુ ં મર�

ગએલાઓને નથી રોતો. �ુ ં તો ર�ું �ં એ લોકો

માટ� ક� �ઓ પરણેલા છે , બાપડો ! �ી તરફથી

ભાર� ત્ર પામ્ય હશે !

મરવ ગામના કાઝીની �ુત્ પરણાવવા �વડ� થઈ

હતી. તેના પડોશમાં એક ય�ુદ� રહ�તો હતો એક

�દવસ કાઝીએ તે ય�ુદ�ને �ુછ�ુ ં ક� “ભાઈ આ

દ�કર� પરણાવવા લાયક થઈ છે . તો હવે �ુ ં

િવચારમાં �ં ક� દ�કર� કોને આપવી ? તમો કાંઈ

સલાહ આપોને’’ ય�ુદ�એ કહ�ુ ં ક� “કાઝી સાહ�બ,

આપ માર� સલાહ લેવા ચાહો છો ? આપ પોતે જ

 Ahvalun Nisa - 331
કોઈ સારો રસ્ત શોધી કાઢ� શકો છો, આપની

સલાહ લેવા આ�ુ ં ગામ આવે છે . �ુ ં આપને �ુ ં

સલાહ આ�ું ?’’

કાઝીએ કહ�ુ ં ક� “મને �ુછ�ને બધાય કામ કરતાં

હોય એટલે માર� કોઈની સલાહ ન લેવી એ�ુ ં

થો�ુક
ં છે ? માર� મિત �ુઝ
ં ાઈ ત્યાર માર� પણ કોઈ

સારા માણસની સલાહ લઈ કામ કર�ુ ં જોઈએ

�ધ��કયા કરવાથી લાભ નથી જ માટ� આપ

કંઈક સલાહ આપો.’’

 Ahvalun Nisa - 332
ય�ુદ�એ િવચાર કર�ને કહ�ુ ં ક�, “�મના શહ�નશાહો

�ુબ�ુરતી જોઈને છોકર� આપે છે . ફારસના

બાદશાહો શ્રીમંત જોવે છે , અરબના િવદ્વા

�ુળની ઉચ્ચત તપાસીને સગાઈ બાંધે છે . તમારા

પયગમ્બરન એવો મત છે ક�, પરહ�ઝગાર અને

લાયક માણસને દ�કર� આપવી, ન જોવી

�ુબ�ુરતી ક� ન જોવી શ્રીમંત ક� ન જોવી �ુળની

ઉચ્ચત, �ુણયલ સ્વભા અને લાયકાતની તપાસ

કર� દ�કર� આપવી, આપ િવદ્વ છો, આપ િવચાર�

શકો છો. આપને યોગ્ લાગે એમ કરો.’’

 Ahvalun Nisa - 333
કાઝીએ આ સાંભળ�ને કહ�ું ક�, “એ ચાર� િવચારોમાં

મને તો મારા પયગમ્બ સાહ�બના િવચારો જ વ�ુ

વ્યવહા લાગે છે . કારણ ક� માર� , માર� �ુત્રી

�ુબ�ુરતી સાથે ક� શ્રીમંત સાથે અથવા �ુળની

ઉચ્ચત સાથે નથી પરણાવવી માર� તો માર�

�ુત્રી માણસ સાથે પરણાવવી છે , એટલે સારા

માણસની જ પસંદગી કરવી જોઈએ.

પછ� કાઝીએ પોતાનો �ુલામ ક� � �ુણવાન અને

પરહ�ઝગાર હતો તેની સાથે પોતાની �ુત્રી શાદ�

કર� આપી.
 Ahvalun Nisa - 334

*****

અ�ભમાન, લોભ અને ભય એ ત્રણ �ુણો �ુ�ષોને

માટ� કલંક �પ છે . અને �ીઓની એ શોભા છે .

કારણ ક� જો �ી અ�ભમાની હશે તો એના પિત

ઉપર તેણીને અ�ભમાન હશે, બી�ઓને પોતાના

પિત પાસે તરણા સમાન ગણશે. લોભી હશે તો

પિતનો માલ સાર� ર�તે સાંચવશે, વેડફ� ન�હ

નાખે. અને ડરપોક હશે તો પોતાના પિતથી ડરતી

રહ�શ.ે
 Ahvalun Nisa - 335
એ વાત તો સાવ સાચી જ છે અને સવર માન્ છે

ક�, “��ું વાવે તે� ું લણે.’’ ઘ� વાવે તો ઘ� જ

મેળવી શકાય અને બાજરો વાવે તો બાજરો. પણ

બાજરા�ું વાવેતર કોઈ �દવસ ઘ� ન�હ આપી

શક�, એ જ ર�તે જો કોઈ માણસ બી�ની �ી ઉપર

બદનઝર કર� તો બીજો તેની �ી ઉપર બદનઝર

કરવાનો જ. માટ� જો પોતાની �ીની ઇસ્મ-

પિવત્રતા ખેવના હોય, તો પરાઈ �ી ઉપર

નઝર� બદ ન કરવી. એ જ પોતાની �ીની ચા�ર�ય

�ુ�ધ્ધન, ગૈરતની સાંચવણી છે , એ વાતને

 Ahvalun Nisa - 336
અ�ુમોદન આપતી એક વાતાર આ સ્થળ ર�ુ ક�ં

�ં.

એક દંપતીની અ�ુભવ કથા છે , પિત પત્ન બંને

�ુદર
ં �વન �વતાં હતાં. તેમનો એક બી�

પ્રત્ય પ્ર અસીમ હતો આદશર હતો.

એક રાત્ બંને જણ આપસમાં વાતો કરતા હતા.

�ીએ �ુ�ષને ચીડવવા કહ�ુ ં ક�, “તમોને માર�

પિવત્રતા કદર જ કયાં છે ? તમોને �ુદાએ એવી

પત્ન આપી છે ક�, �ણીના નામને કલંક નથી

લાગ્�ુ, કોઈ પરાયા �ુ�ષની નઝર �ુધ્ધા મારા

 Ahvalun Nisa - 337
�ગ ઉપર પડ� નથી.’’ “એ કાંઈ નવાઈની વાત

નથી કારણ ક�, “��ું વાવે તે� ું લણે’’ એ કહ�વત

અ�ુસાર મ� કોઈ �ી ઉપર બદનઝર કર� લ નથી ક�

�થી માર� �ીને કોઈ ખરાબ નઝરથી �ુએ. બાક�

“પ્રેમ �ુ�ધ્ પાનીએ’’ ન�વી લાલચે પણ

લોભાઈ �ય. એ તો �ુ�ષની બીક� જ સીધી

ચાલે.’’ �ુ�ષે સામે જડબાતોડ જવાબ આપ્ય.

“બધી �ીઓ પિતના ડરથી જ પિવત રહ� છે એ�ુ ં

કંઈ નથી. પિવત રહ�વા માટ� પિવત રહ� છે .

�ુદાનો ડર જ તેમને પિવત રાખી શક� છે અને જો

તમે એમ કહ�તા હો ક�, “પ્રેમ �ુ�ધ્ પાનીએ’’

 Ahvalun Nisa - 338
તો ખો�ું છે . સા�ુ ં તો એ છે ક� મકકર અને ફર� બમાં

�ી પાસે “�ુ�ષ �ુ�ધ્ પાનીએ’’ અમો �ીઓને

કાચના શીશામાં ઉતાર� ઉપર �ુચ દો તો પણ

અમાર� �ુકમ� કરવા હોય તો કર� શક�એ છ�એ

અને �ુરઆને શર�ફમાં પણ �ુદાએ ફરમાવે છે ક� :

(�ીઓની �ુચ્ચા �ુબ જ મોટ� છે .) �ીઓ

ફર� બમાં શયતાનને પણ હરાવી શક� છે .’’ પત્ની

�ીની પિવત્ર અને સાથે સાથે �ી ક�ટલી હદ�

�ુચ્ચા કર� શક� છે તે પણ કહ�ુ.ં

આ સાંભળ�ને �ુ�ષને �ુબ જ �ુસ્સ આવ્ય અને

�ુસ્સામા જ કહ�ું ક� “એમ છે તો �, �ુ ં તને ર�

 Ahvalun Nisa - 339
આ�ું �ં ક�, તને ફાવે તેમ કર, પણ મને ખાતર� છે

ક�, � ું તારા ચા�ર�યને કલંક ન�હ લાગવા દ� અને

મને એ પણ ખાતર� છે ક�, મ� કોઈની �ી સાથે

બદકામ નથી ક�ુર તેથી માર� �ી સાથે પણ કોઈ

બદકામ ન�હ કર� .’’

�ી પણ ઝીદ� ભરાણી અને પોતાની એક એક

શણગા�રક વસ્�ુન ઉપયોગ કય�. એક તો �પ

અને �ુવાની અને એ �પ અને �ુવાનીને ઓપ

ચડાવતો શણગાર �ી સોળે કલાએ ખીલી ઉઠ�.

ઘરની બાહ�ર િનકળ� અને શહ�રના એક એક

બઝારમાં ફર� પણ કોઈએ એના ઉપર નઝર વ�ટક

 Ahvalun Nisa - 340
પણ ન કર�. આખર કંટાળ�ને ઘર તરફ પાછ� ફર�

પણ તેના પિતના કો’ક પાપની સ� તો મળવી

જ જોઈએ ને. ગલીના નાકા ઉપર એક જવાને

તેણીનો છે ડો પકડયો અને ખ�ચ્ય. તેણીએ એ તરફ

ધ્યા ન આપતા છે ડો પાછો ખ�ચી લીધો. અને

ઘર� પહ�ચી. ઘર� આવીને

પિતને વાત કર�. પિતએ કહ�ુ ં : “�ુ ં પરહ�ઝગાર

�ં, પણ મને યાદ છે ક� માર� �ુવાનીમાં મ� એક

�ુલ કર� હતી. એક �ીનો છે ડો પકડયો હતો, પણ

શરમાઈને �ુરત જ મ� �ુક� આપ્ય હતો. તે

 Ahvalun Nisa - 341
�ુલના કારણે જ માર� પત્નીન છે ડો આજ

પકડાયો.

*****
 Ahvalun Nisa - 342

અ�ુક ઇસ્લા માન્ મહાન

ખા� ુનોની �ુંક �વન કથાઓ

 Ahvalun Nisa - 343

જનાબે ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ

(૧) જનાબે ફાતેમા ઝહરા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા�ુ � ૂર
જયાર� �ુદાવંદ� કર�મે હઝરત આદમ

અલય�હસ્સલામન પૈદા કયાર ત્યાર તેઓ એકલા

રહ�વાથી ન �ુઝ
ં ાય એટલે જનાબે હવ્વાન પૈદા

કયાર. બંને જણ જ�ાતના બગીચામાં ફરવા

લાગ્ય. અલ્લાહ સ�ર્વે નવાઈ ભર� ચીજો�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 344
અવલોકન કરતા હતા. એક વખત આયનામાં

બંનએ
ે પોતાની �ુરત જોઈ. આયનામાં પોતા�ુ ં

સ�દયર જોઈ બંને પોતા ઉપર મોહ� પડયા. અને

આપસમાં વાતો કરવા લાગ્ય ક� “આપણા કરતાં

પણ વ�ું સ�દયર �ુદાએ કોઈને અપ્�ુ હશે ક� ક�મ ?’

�ુદાવંદ� તઆલાએ �બ્રઈ અમીનને તેઓની

પાસે મોકલ્ય. �બ્રઈ આવીને કહ�ુ ં ક� “અય

આદમ, તમારા �દલની વાતની �ુદાને ખબર પડ�

છે . અને તેણે �ુકમ કય� છે ક� તમો જ�વતમાં ફરો.

તમારા સવાલનો જવાબ આપોઆપ મળ� જશે.”

 Ahvalun Nisa - 345
આદમ અલય�હસ્સલા અને જનાબે હવ્વ ફરતા

ફરતા એવા સ્થળ પહ�ચ્ય તે સ્થળ તેમણે નવાઈ

ભ�ુ� મકાન જો�ુ ં તે મકાન એક હ�રામાંથી

બનાવે� ું હ�ુ.ં લીલા ઝમ�ર ્દન તેની ભીત� હતી.

સફ�દ મોતી�ુ ં છાપ�ં હ�.ું તેમાં જવાહ�રાત અને

સોના�ું િશલ્પીકા ગઝબ�ું હ�ુ.ં મકાનનો

દરવાજો હતો. બંને જણે �બ્રઈલ કહ�ુ ં ક� “ઓ

�બ્ર આ મકાનનો ભેદ કહોને.”

�બ્રઈ જવાબ આપ્ય : “તેના ભેદની તો મને

પણ ખબર નથી. મને �ુદાએ પૈદા કય� ત્યારથ

આ મકાન જોતો આ�ું �ં. માર� ઉમરની ચોકકસ

 Ahvalun Nisa - 346
ગણતર�થી �ુ ં અ�ણ �ં. પણ હા, મને યાદ છે ક�

એક િસતારો ફલકના �ુણામાંથી િનકળે છે . તે

િસતારો ત્ર હ�ર વષ� એક વાર ઉદય પામે છે .

અને તે ફલકની પ્રદ�ક કર� છે . તે િસતારાનો

ઉદય મ� ત્ર હ�ર વખત જોયો છે . આટલી મોટ�

ઉમર હોવા છતાં આ મકાનના ભેદનો મને લેશ

માત ખબર નથી.’’

એ વખતે હઝરત આદમ અલય�હસ્સલામ �ુદાની

બારગાહમાં દોઆ કર� ક� : “અય �ુદાવંદા આ

મકાનના રહસ્યથ મને વા�કફ કર,” એ વખતે

બારગાહ� ઇલાહ�માંથી અવાઝ આવી ક� : “અય

 Ahvalun Nisa - 347
�બ્ર મકાનનો દરવાજો ખોલો .” �બ્રઈ

દરવાજો ખોલ્ય અને તેઓ ત્ર જણ �દર ગયા.

જો�ુ ં તો ત્યા મહ�લની �દર રાતા યા�ુત�ુ ં એક

ુ આરામ
તખ્ છે . તે તખ્ ઉપર એક ખા�ન

ફરમાવે છે . તે� ું �પ અસીમ હ�ુ.ં સૌ કોઈનો શબ્

જથ્થ �ુટ� પણ એના સ�દયર્�ુ વણર્ ન જ થઈ

શક�. તેના ચહ�રા ઉપર કોઈની �ખ �સ્થ થઈ

શકતી ન હતી માથા ઉપર લીલા �ુર�ું તાજ હ�.ુ ં

ગરદનમાં લીલા ઝબરજદનો હાર હતો. કાનમાં

�ુરાની મોતીના લોલક હતા. આસપાસ તારલા

પોતાની ચમક ફ�ક� રહયા હતા. એ ચમક પણ

 Ahvalun Nisa - 348
અવણર્ની હતી. સ�દયર્વત �ુરો િવવેકથી ઉભી

હતી જયાર� આદમ અલય�હસ્સલા અને જનાબે

હવ્વા આ વૈભવ અને �ુદરતની એવી નવાઈ

ભર� કાર�ગર� જોઈ તો એકદમ સજદામાં �ક�

ુ ના �પ પાસે
ગયા અને કહ�ું ક� : “આ ખા�ન

અમા�ં �પ કાંઈ િવસાતમાં નથી ! મા�લક, અમો તો

� ૃણવત છ�એ.’

“અય આદમ, �ુ ં તમો �ણો છો ક� આ ખા� ુન કોણ

છે ?” �બ્રઈ હઝરત આદમ અલય�હસ્સલામન

�ુછ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 349
“ના અમો એનાથી અ�ણ છ�એ. કોઈની �ત

નથી ક� એની સામે મીટ પણ માંડ� શક� તમો

�ણતા હો તો કહો” માનવ િપતાએ એ િવષે

અજ્ઞાન પ્રદિશ કર�.

�ુદાવંદ� કર�મ તરફથી એ રહસ્ય�ુ જ્ઞ થતાં

�બ્રઈ કહ�ું : “આ �ી આખર ઝમાનાના

પયગમ્બ હઝરત મોહમ્મ સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લમન �ુત્ છે , તેમ�ુ ં નામ

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ છે , તેમના વા�લદની

શાનમાં �ુદાએ ફરમાવ્�ુ છે ક� : એ મારા હબીબ

જો � ું ન હતે તો કોઈને પૈદા ન કરત.

 Ahvalun Nisa - 350
�બ્ર ! એ તો કહો, એ ખાત�ુના સર ઉપર �

તાજ છે તે �ું છે ? આદમ અલય�હસ્સલામ સવાલ

કય�.

“તે તાજ હઝરત મોહમ્મદ �ુસ્�ુફ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ છે ક� �ઓ તેમના

િપતા થાય છે .” �બ્રઈ ઉ�ર આપ્ય.

“�બ્ર તેમના ગળામાં � હાર છે તે �ુ ં છે ? ક�

�ના �ુર ઉપર �ખો �સ્થ જ નથી થતી.” આદમ

અલય�હસ્સલામ બીજો સવાલ કય�. “તે તેઓના

 Ahvalun Nisa - 351
પિત હઝરત અલી અલય�હસ્સલા છે .” �બ્રઈ

કહ�ુ.ં

“તેમના કાનમાં � બે લોલક છે તે �ું છે ?” હઝરત

આદમ અલય�હસ્સલામ ત્રી પ્ર કય� “એ બંને

તે બીબીના �ુત્ છે . મોટા �ુત્ર� નામ હસન

અલય�હસ્સલા અને નાના �ુત્ર� નામ �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલા છે .’ �બ્રઈ તે સવાલનો ઉ�ર

આપ્ય.

પછ� હઝરત આદમ અલય�હસ્સલામ સ�ન

ુ ો વ�ુ

પ�રચય �ુછતા કહ�ું ક�, “આ �ુ�ગર્વાર કોણ છે

 Ahvalun Nisa - 352
?’ �બ્રઈ જવાબ આપ્ય ક� “તમાર� જ

નસલમાંથી એ લોકોનો �ુન્યામા જન્ થશે તેઓ

દરબાર� �ુદરતમાં એટલા બધા માનનીય છે ક� , જો

�ુદા તેઓને પૈદા ન કરતે તો, આકાશ ક� ઝમીન,

અષર ક� �ુરશી, િસતારા ક� ચાંદ ક� �ુયર ્�ુ પણ સ�ન

ન કર� . અય આદમ તમો એ �ુ�ગર્વારોન નામ

યાદ કર� લ્ય.”

આદમ અલય�હસ્સલામ કહ�ું મને એ નામો

બતાવો. �બ્રઈ તેઓના નામ કહયા :

“મોહમ્મ, અલી, ફાતેમા, હસન અને �ુસન

ૈ

અલય્હ��ુસ્સલ” આદમ અલય�હસ્સલામ એ

 Ahvalun Nisa - 353
નામોનો બે વખત ઉચ્ચા કય�. એ નામો યાદ

કર� લીધા.

હઝરત આદમ અલય�હસ્સલામ કહ�ું �બ્ર !

એક સવાલ માર� �ુછવો છે . �ુ�ં ? �બ્રઈ કહ�ુ ં

�ુછો.”

“આ બીબીના કાનમાં � લોલક છે , � તેઓના �ુત

છે . તેઓ એક રં ગના નથી પણ �ુદા �ુદા રં ગના

છે એકનો રં ગ લીલો અને બી�નો રં ગ રાતો છે

એ�ું �ું કારણ છે ?’ હઝરત આદમ

અલય�હસ્સલામ પોતાને �ુઝ

ં વતો પ્ર કય�,
 Ahvalun Nisa - 354
પ્ર સાંભળ� �બ્ર રોવા લાગ્ય અને કહ�ુ ં ક� :

એ આદમ તમાર� ઔલાદમાંથી ક�ટલાક માણસો

ઝા�લમ થશે, �ઓ �લ્ કરશે, હસદ કરશે, ક�નો

અને કપટ કરશે, માણસોને ખોટા રસ્ત અને અધમર

તરફ વાળ� લેશે અને એવો પણ સમય આવશે ક�,

આ �ુ�ગર્વારોન નાહક �ુશ્મન કરશે અને

�ુરાઈઓમાં તેઓ એટલા આગળ વધશે ક� , આ

બંને િનદ�ષ ભાઈઓને શહ�દ કરશે અને �નો રં ગ

લીલો છે તેને ઝહ�ર ખવરાવીને શહ�દ કરશે અને

તે ઝહ�રની અસરથી �તકાળે તેના શર�રનો રં ગ

લીલો થઈ જશે. બી�ને મહ�માન બોલાવી,

 Ahvalun Nisa - 355
અમા�ુષી �લ્મ કર�, �ુખ્ય અને તરસ્ય �ુઠ્

ખંજરથી શહ�દ કરશે અને તેના લોહ�થી તે રં ગાઈ

જશે - તે� ું બદન લાલ થઈ જશે.

આ સાંભળ�ને આદમ અલય�હસ્સલા અને જનાબે

હવ્વ ઘ�ુ ં જ રડયા. એ �દન પહ�� ું માનવ �દન

હ�ુ.ં આદમ અલય�હસ્સલા અને જનાબે હવ્વા�ુ

આક્ર ન જો�ું �ય તે� ુ ં હ�.ું �ુરો અને

ફર�શ્તાઓ પણ એ દં પતીને સાથ આપ્ય.

�ુદાએ ફર�શ્તાઓન તઅઝીયત ( ખરખરો) કરવા

માટ� મોકલ્ય. તેઓએ હઝરત આદમ

 Ahvalun Nisa - 356
અલય�હસ્સલા તથા જનાબે હવ્વાન �ુબ જ

�દલાસો દ�ધો અને ધૈયર રાખવા સમ�વ્�ુ.

હઝરત આદમ અલય�હસ્સલા અને જનાબે હવ્વ

ફર�વાર જ�ુતમાં પહ�લાની �મ ફરવા લાગ્ય.

પણ શયતાન, ક� �ણે �ુદાનો �ક

ુ મ થવા છતાં

હઝરત આદમ અલય�હસ્સલામન સજદો ન કરતાં

�ુદાની લાઅનત વહોર� લીધેલ અને તેણે ત્યારથ

જ માનવ�ત સાથે વેર લીધે�,ું તે આદમ

અલય�હસ્સલા અને જનાબે હવ્વાન ફર� બ

આપવા સમય શોધતો હતો. એક વખત તે

બે�હશ્તમા ગયો, પહ�લી ચોક� સાપની હતી અને

 Ahvalun Nisa - 357
બી� ચોક� મોરની હતી, તે બંનન
ે ે તેણે ફર� બમાં

નાખ્ય અને બંનન

ે ી ચોક� પસાર કર�, જનાબે

હવ્વ પાસે ગયો, અને �ુદાએ � મેવો ખાવાની

મનાઈ કર� લી તે મેવો ખાવા માટ� જનાબે હવ્વાન

લલચાવ્ય, અને કહ�ું “આ મેવો ઘણો જ સ્વા�દષ

છે , તેના �વી �લઝઝત બી� કોઈ મેવામાં નથી.’’

જનાબે હવ્વા કહ�ુ,ં મ� આદમ

અલય�હસ્સલામથ સાંભળ્�ુ છે ક�, તે ફળ ખાવાની

�ુદાએ મનાઈ કર� છે .

 Ahvalun Nisa - 358
શયતાને કહ�ું : “ના, તમે �ુલો છો, તે મેવો આ

ન�હ, તમો આ મેવાનો સ્વા તો ચાખી �ુઓ, �ુ ં આ

મેવાના વખાણ ક�ં �ં, તે સાચા છે ક� ખોટા, તેની

તો પરખ કરો ?’’

દાદ� હવ્વ શૈતાનના કહ�વાથી તે ફળ ખાવા

લલચાયાં. અને તે ફળ ખા�ુ,ં પછ� આદમ

અલય�હસ્સલા પાસે આવીને બધી વાત કર�.

આદમ અલય�હસ્સલામ પણ તે ફળ ખા�ુ,ં કહ� છે

ક�, તે ફળ ઘ� હતા.
 Ahvalun Nisa - 359
બી� �રવાયતમાં તે થોડાક ફ�રફાર સાથે છે , અને

તે આ પ્રમા શયતાન હઝરત આદમ

અલય�હસ્સલા પાસે આવીને રોવા લાગ્ય,

હઝરતે � ૂછ�ુ ં ક� “શા માટ� રડ� છે ?’’ તેણે કહ�ુ ં ક�,

“મને રડ�ુ ં તો તમાર� હાલત ઉપર આવે છે ક�

તમોને મળે લી નેઅમત ચાલી જશે, અને તમો મર�

જશો.’’ આદમે � ૂછ�ું “તેનો ઇલાજ �ું છે ?’’ તે

ફર� બીએ જવાબ આપ્ય ક�, આ ઘ��ુ ં ઝાડ છે ,

તેમાંથી ઘ� ખાવ, તો હંમશ

ે માટ� બે�હશ્તમા

રહ�શો.’’
 Ahvalun Nisa - 360
“પણ એ ઝાડ�ું ફળ ખાવાની અમોને મનાઈ છે .’’

હઝરતે વાંધો બતાવ્ય.

“ના, તમો �ુલાવામાં છો, તે આ ઝાડ ન�હ.’’

શયતાને પોતાની વાતની સચ્ચા માટ� �ુદાની

કસમ ખાધી.

તેણે �ુદાની કસમ ખાવાથી આદમ

અલય�હસ્સલા અને જનાબે હવ્વ તેના ફર� બમાં

આવી ગયા, અને તે ઝાડના ફળ ઘ� ખાધા.

એ ઘ� દાદા આદમ અલય�હસ્સલા અને દાદ�

હવ્વાન પેટમાં ગયા ક�, �ુરત જ તેમને પેટમાં

 Ahvalun Nisa - 361
�ુ:ખવા લાગ્�ુ. તેમના માથા ઉપર �

કરામત�ું તાજ હ� ું તે પડ� ગ�ું અને શર�ર

ઉપરથી કપડા પણ આપોઆપ ઉતર� ગયા. �ુરો

અને �ગલમાન તેઓની સામેથી અદ્ર થઈ ગયાં,

અને બંને જણ રોવા લાગ્ય. આ �દન બી�

વાર�ું માનવ-�દન હ�.ું

તેમણે શર�ર �પાવવા માટ� કોઈ ચીજ મેળવવાની

કોિશશ કર�. પણ વ્યથ. આખર ઝાડના પાંદડા

ઉપર તેમની નઝર પડ� અને તે લેવા કોિશશ કર�

તો ડાળો �ચી થઈ ગઈ � ચીજ ખાવાની �ુદાની

 Ahvalun Nisa - 362
મનાઈ હોવા છતાં તેમણે તે ચીજ ખાધી. પ�રણામે

આ� હર� ક ચીજ તેનાથી �ુખ ફ�રવી લે છે . તેઓ

ભાર� કફોડ� અને શરમજનક �સ્થિતમા �ુકાઈ ગયા.

પણ આદમ અલય�હસ્સલામન એવો મહાન

મરતબો ક� �મને ફર�શ્તાઓ સજદો કય�.

તેઓની આવી ક�ણ હાલત જોઈ ��રના ઝાડને

દયા આવી ગઈ. તેણે તેઓની પહ�લાની �ુ�ગ�

ઉપર ધ્યા રાખી, પોતાની ડાળ�ઓ નમાવી દ�ધી,

ક� �થી હઝરત આદમ અલય�હસ્સલા અને

જનાબે હવ્વ પાંદડા લઈ શક�. આદમ

અલય�હસ્સલા અને જનાબે હવ્વા ��રના

 Ahvalun Nisa - 363
પાંદડા લઈ પોતા�ું �ગ ઢાંક�ુ.ં અને ��રના

ઝાડના હકમાં દોઆ કર�.

દરગાહ� �ુદરતમાં એ દોઆ �સ્વકારા. ��રના

ઝાડને �ુછવામાં આવ્�ુ ક� “બે�હશ્તમા તમામ

દરખ્તો તે પાવન-દંપિતને પાંદડા ન આપતાં

પોતાની ડાળ�ઓ �ચી કર� લીધી ત� પણ તેઓ�ુ ં

અ�ુકરણ શા માટ� ન ક�ુર ? ત� શા માટ� પાંદડા

આપ્ય ?’’

��રના ઝાડ� જવાબ આપ્ય : “અય

પરવર�દગાર ! ત� આદમ અલય�હસ્સલામન પહ�લે

 Ahvalun Nisa - 364
� વૈભવ, � ઇઝઝત આપેલ તે મ� જોઈ હતી.

તેની સરખામણીમાં તેમની આવી ક�ણ હાલત

જોઈ મને તેઓ પ્રત ક�ણા થઈ આવી અને મ�

તેઓ સામે માર� ડાળ�ઓ નમાવી દ�ધી ક� તેઓ

�ગ ઢાંકવા માટ� મારા પાંદડાં લઈ શક� છતાં

�ુદાવંદા ! મા�ં આ કાયર �ુનાહ�ુકત હોય તો મને

માફ કર, �ુ ં તૌબા ક�ં �ં.

��રના ઝાડની આ નમ વાણી �ુદરતને પસંદ

આવી. �ુદરત તરફથી અવાજ આવી “અય

��રના ઝાડ �ને અમે મહાનતા આપી, તેની

સાથે ત� � �ુદર
ં વતર્ દાખવ્�ુ, તેના બદલામાં
 Ahvalun Nisa - 365
અમે તાર� ખતા માફ કર� તારા મેવામાં સ્વા

ભય� અને તારા ઉપર આગ હરામ કર�.’’

બી� તરફ આદમ અલય�હસ્સલામન સપર ઉપર

તથા જનાબે હવ્વાન મોર ઉપર સવાર કર�

બે�હશ્તમાંથ રવાના કયાર. આ પ્રસ પાછળ

�ુદરતની મસલેહત હતી ક� આદમ

અલય�હસ્સલામન બે�હશ્તમાંથ ઝમીન ઉપર

મોકલે.

હઝરત આદમ અલય�હસ્સલા શ્રીલંકા પહાડ

ઉપર ઉતયાર . જનાબે હવ્વ યમન પાસે ઉતયાર.

 Ahvalun Nisa - 366
આદમ અલય�હસ્સલા તથા જનાબે હવ્વાન

દરિમયાન એકાવનસો માઈલ�ું �તર હ�ુ.ં

બે�હશ્ તથા જનાબે હવ્વાન �ુદાઈમાં આદમ

અલય�હસ્સલા રડવા લાગ્ય. આદમ

અલય�હસ્સલામન �ખોમાંથી ચાલીસ વષર

અ�ુધારા વહ�તી જ રહ�. આટલા લાંબા સમયની

એકલતા, �દન તથા ખાવા પીવાના �ુ:ખે હઝરત

આદમ અલય�હસ્સલામન શર�રને ગાળ� નાખ્�ુ.

આપની એ �સ્થિ ક�ણ હતી. �ુબ ક�ણ હતી.

અષર અને �ુરસી, ઝમીન અને આકાશના

ફર�શ્તા માથાં ઉઘાડાં કર� પરવર�દગારની

 Ahvalun Nisa - 367
દરગાહમાં દોઆ કરવા લાગ્ય ક� : “ઓ

પરવર�દગાર ! �ુ ં રહ�મ છે , �ુ ં કર�મ છે , � ુ ં તૌબા

ક� ૂલ કરનારો છે . અમો અજ્ઞ છ�એ, �ુ ં જ્ઞા છે .

આદમની શફાઅત કરવાની અમારામાં શ�ક્

નથી. તેને ત� અમસ્ત પૈદા નથી કયાર. અય �ુદા

અમો આદમ અલય�હસ્સલામન િસફા�રશ કરવાની

�ુરઅત કર�એ છ�એ, પણ �ું અમોને માફ કર.

અય દયા�ં આદમ અલય�હસ્સલામન �ુ�ક્

આપ.’’
 Ahvalun Nisa - 368
ફર�શ્તાઓન દોઆએ પરવર�દગારના દયા-

સાગરમાં ઉછાળો આણ્ય. �બ્રઈલ �ુકમ થયો :

“આદમને સંભાળો’’

�બ્ર અલય�હસ્સલા આદમ અલય�હસ્સલા

પાસે આવ્ય. આદમ અલય�હસ્સલામન હાલત

બ�ુ જ ક�ણ હતી. શર�ર ક્ષ થઈ ગ�ુ ં છે ,

ચાલવાની �બલ�ુલ શ�ક્ જ નથી રહ�. નયન�ુ ં

� ૂર પણ �ખ્સ થઈ � ૂ�ું છે , માંસ ગળ� ગ�ુ ં છે ,

હાડ ચામ બાક� રહ� ગયા છે , અિતશય રડવાનાં

કારણે �ખો �ુ� ગઈ છે . �બ્ર નઝદ�ક ગયા

અને � ૂછ�ુ ં ક� : “ઓ આદમ અલય�હસ્સલા ક�વો

 Ahvalun Nisa - 369
હાલ છે ?’’ આદમ અલય�હસ્સલામ �બ્રઈલ

ઓળખ્ય પણ શરમના, માયાર કોઈ જવાબ ન દઈ

શકયા. ફર�વાર �બ્રઈ �ુબ જ મહ�રબાનીથી

કહ�ું : “ઓ આદમ તમે જન્ન્તમ � નામો�ુ ં

િશક્ લી�ું હ�ું તે યાદ છે ?’’

હઝરતે જવાબ આપ્ય : “અત્યાર મને કંઈ યાદ

નથી.’’ એ વખતે �બ્રઈ ફર� વખત પં�તને

પાક અલય્હ��ુસ્સલામ નામ શીખવ્ય. એ પછ�

હઝરતે આદમ અલય�હસ્સલામ દોઆ કર� ક�

“પરવર�દગારા ! મોહમ્મ, અલી, ફાતેમા, હસન,

�સ
ુ ન
ૈ અલય્હ��ુસ્સલામ વાસ્ત આ�ું �ં ક� આ
 Ahvalun Nisa - 370
તારા �ુનેહગાર બંદાને બક્ આપ.’’ એટ�ું કહ�

આપ રડવા લાગ્ય આખર રડતા રડતા બે� ધુ ્

થઈ ગયા.

બારગાહ� �ુદરતમાં એ �ુઆ પહ�ચી અને

�બ્રઈલ �ક
ુ મ થયો ક� : ઓ �બ્ર ! આદમને

કહો ક� તમારામાંથી � સા�ં કામ તરક થએલ તેની

તમને માફ� આપી. * (* હઝરત આદમ

અલય�હસ્સલામ મનાઈ હોવા છતાં ઘ� ખાધા. તે

મનાઈ હરામ કામની ન હતી, પણ સારા માટ� હતી.

વા�બ કામ ન કર�ું તે �ુનોહ છે . સા�ં કામ તરક

કરવાથી �ુનેહગાર નથી.) હઝરત આદમ

 Ahvalun Nisa - 371
અલય�હસ્સલા પયગમ્બ હતા. પયગમ્બર અને

ઇમામો �ુલથી અથવા �ણી જોઈને �ુનાહ કરતા

નથી. દર� ક �ુનાહોથી પાક છે .

હઝરત આદમ અલય�હસ્સલામન સઝા થવા�ુ ં

કારણ એ હ�ુ ં ક� તેમને લાયક ન હ�ુ ં તે કામ

તેમનાથી થઈ ગ�ુ.ં તે �ુનાહ ન હતો. ( દાખલા

તર�ક� સાધારણ માણસે આપસમાં એક બી�ને

મશ્કર�મા હલકા શબ્દ કહ� છે , તે તેઓમાં એબ

નથી કહ�વાતો પણ જો કોઈ સજજન આદમી એવા

શબ્દ બોલશે તો તેવા માટ� એબ કહ�વાશે. ના�.)

પં�તને પાક અલય્હ��ુસ્સલામ �ુબારક નામની

 Ahvalun Nisa - 372
બરકતથી હઝરત આદમ અલય�હસ્સલામ માફ�

મેળવી. પરવર�દગાર ! અમને પણ �ુસીબતમાં એ

નામોનો વાસ્ત આપી દોઆ કરવાની તૌફ�ક આપ,

આમીન.

*****
 Ahvalun Nisa - 373

(ર) જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન શાદ�
હઝરત ઇમામ મોહમ્મ બા�કર અલય�હસ્સલામથ

મન�ુલ છે ક�, જનાબે ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન ઉમર નવ વષર્ન થઈ ત્યાર �ુદાના

�ુકમથી �બ્ર હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન પાસે આવ્ય અને

કહ�ું ક� : “ઓ �ુદાના ર� ૂલ ! હકતઆલા તમોને

સલામની બાદ �ુકમ કર� છે ક�, એ મારા હબીબ !

તમાર� �ુખ્તર નેક અખ્તરન શાદ� કર� આપો.

 Ahvalun Nisa - 374
એક �ુરને બી� �ુરમાં મેળવી દો.” પછ� ક�ટલીક

વાતો કર� �બ્ર ચાલ્ય ગયા.

બી� �દવસે સવારના �ુબ્હન નમાઝ બાદ

પયગમ્બર �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ અસ્હાબોન સંબોધીને ફરમાવ્�ુ ક� : “મને

�ુદાવંદ� કર�મે �ુકમ કર� લ છે ક� �ુ ં ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન શાદ� કર� આ�ુ.”

ં

“યા હઝરત ! સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ તમો ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન કોઈ

અસ્હાબન આપશો, ક� કોઈ બાદશાહને ક� કોઈ

 Ahvalun Nisa - 375
અમીરને આપશો ? અબ્�ુલ્લ ઇબ્ન અબ્બાસ

સવાલ કય�,

હઝરતે જવાબ આપ્ય ક� : “કોઈ બાદશાહની સાથે

ક� કોઈ અમીર ક� કોઈ અસ્હાબન સાથે ફાતેમાની

શાદ� ન�હ ક�ં, પણ ફાતેમાની શાદ� કોની સાથે

કરવી, તે �ુદા પોતે જ નકક� કરશે.”

અસ્હાબો જયાર� આ પ્રમા સાંભળ્�ુ તો સ�ુના

�દલ લલચાયાં. ઘણીવાર માણસ કોઈ વસ્�ુન

ઇચ્છ કરતાં પહ�લાં પોતે એને લાયક છે ક� ન�હ

તેનો િવચાર કરતાં �ુલે છે અને એના �વનમાં

 Ahvalun Nisa - 376
એક ઇ�ન્કલા આવે છે . એ ઇ�ન્કલા કોકના

વેરની �ુનમાં, કોઈ ક્ષ� આવેશના કારણે આવે

છે . એ ઇ�ન્કલા િવચારો પછ�નો ઇ�ન્કલા નથી

હોતો, એટલે એ�ું પ�રણામ �ુબ જ ખરાબ આવે

છે . ક�ટલાંક લોકો એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ

�ુશ્મ થઈ ગયા તે� ું કારણ પણ ખોટ� આશાઓ

અને ઇચ્છા જ હશે. જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન સાથે શાદ� કરવાની અને બી� એવી

જ ખોટ� આશાઓ અ� ૂણર રહ�. તે� ુ ં પ�રણામ તો

એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ �ુશ્મનીમા ન�હ

આવ્�ુ હોય ?
 Ahvalun Nisa - 377
તે રાત્ હ. અ� ૂ બકર� માં� ુ મોકલ્�ુ. સવાર� હ.

ઉમર� પણ પ્રય કર� જોયો. ખા�લદ� પણ કોઈ

સાથે કહ�વરાવ્�ુ. બસીર અન્સાર� પણ મહ�નત

કર�. ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન માંગાઓ

આવતાં જ ગયા. એક અઠવા�ડયામાં સ�રસો જણ

કહ�વરાવી �ુકયા ! સ�ન

ુ ે એક જ જવાબ મળ્ય :

“ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન સગાઈ માર�

સ�ાની વાત નથી, પણ એ સગાઈ �ુદા પોતે જ

નકક� કરશે.”

અબ્�ુર ર્હમ ઇબ્ન ઔફ ક� � અસ્હાબોમા �ુબ જ

મોટો શ્રીમ હતો. તેના વૈભવ અને વેપાર�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 378
ઇિતહાસમાં આ પ્રમા વણર્ છે ક�, એક હ�ર

માણસો પરદ� શની ઉઘરાણી ઉપર જ રહ�તાં, ત્રણ

વેપાર� તેના તરફથી વેપાર કરતા હતા. મદ�ના,

તાએફ, શામ વગેર� શહ�રોમાં તેની ત્રણ �ુકાન

હતી. તે �ુકાનોમાં મેતાઓ અને માણસો �ુરતા

પ્રમાણમ રહ�તા હતા. એક હ�ર �ુલામો તો ફકત

પોતાની સેવાથ� જ રાખતો.

એવા શ્રીમ અબ્�ુર ર્હમા એક માણસને ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

�ખદમતમાં માં� ુ લઈને મોકલ્ય તે માણસે

હઝરતની �ખદમતમાં આવી જનાબે સય્યદ

 Ahvalun Nisa - 379
સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન શાદ� અબ્�ુર ર્હમ સાથે

કર� આપવાની ભલામણ કર�. હઝરતે એને કાંઈ

જવાબ ન આપ્ય, તે માણસ ચાલ્ય ગયો અને

અબ્�ુર ર્હમ પાસે હઝરતના મૌન રહ�વાની વાત

કર�. અબ્�ુર ર્હમા હઝરતના મોનનો અથર ‘હા’

માં કય�,

તેણે બીજો સદ� શ �ખદમતે ર� ૂલ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમમા મોકલ્ય ક�, “�ટલો

માલ, ઘોડા, �ટ, ગાયો, બકરા માર� પાસે છે . તે

ં તમાર� �ુખ્તર નેક અખ્તરન મહ�રમાં આ�ુ ં

બ�ુએ

�ં. એટલો માલ એટલો સામાન �ુ ં આપની

 Ahvalun Nisa - 380
�ખદમતમાં મોકલીશ ક�, �ની ગણતર� કરવી

કઠ�ન થઈ પડશે.”

આ સંદ�શ સાંભળ� હઝરતને �ુબ �ુસ્સ આવ્ય

અને તે ચાર �દનની ચાંદનીમાં રાચનાર �ુ�ષને

બોલાવ્ય અને ઝમીન ઉપરથી �ુઠ� કાંકરા લીધા

અને તેના ખોળામાં નાખ્ય. તે કાંકરા હઝરતના

�ુબારક હાથમાં હતા, ત્યાર �ુદાની તસ્બી પડતાં

હતાં, પણ અબ્�ુર ર્હમાન ખોળામાં પડતા જ �ચી

�ક�મતના પાણીદાર મોતી થઈ ગયા. આપે

ફરમાવ્�ુ ક� “� આને લઈ �, આને તાર�

દૌલતમાં ભેળવી દ� . અબ્�ુર ર્હમ ! મ� સ�રસો

 Ahvalun Nisa - 381
વાર કહ�ુ ં ક�, આ કામ �ુદાના હાથમાં છે . �ુ ં તેનો

ફ�સલો ન�હ કર� શ�ું �ુદાએ �બ્ર સાથે

કહ�વરાવ્�ુ છે ક�, “� ૂરને � ૂર સાથે મેળવી આપો.”

તો એક � ૂર તો ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ છે .

તો ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન શાદ� કરવાની

ઇચ્છ રાખનારમાં એટલી મહાનતા હોવી જોઈએ

ક�, તેનામાં � ૂરપ�ું હોય - �ુદાએ તેને ‘� ૂર’

કહ�લ હોય. અને હવે કોઈ પણ આ િવશે માર�

સાથે વાત કરશે, તો �ુદાને �ુ ં િશકાયત કર�શ.’

તે જ રાત્ �બ્ર ના�ઝલ થયા, અને કહ�ુ ં ક� :

“યા ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

 Ahvalun Nisa - 382
વસલ્લ �ુમ્માન રાત્ ઝોહરા નામનો િસતારો

� માણસના ઘર ઉપર ઉતર� , તેની સાથે ફાતેમાની

શાદ� કર� આપો, મ� પણ ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ તે માણસને આપેલ છે .’’

બી� �દવસે ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ િમમ્બ ઉપર ગયા અને ફરમાવ્�ુ ક� :

“એ લોકો તમો ફાતેમાની ઇચ્છ કરતા હતા. તો

�ણો ક�, મને �ુદા તરફથી વહ� થઈ છે ક�

�ુ�આ
્ ની રાત્ � માણસના ઘર ઉપર િસતારો

ઉતરશે તે માણસને, �ુ ં ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ આપી �ુ�ો �ં. મારા તરફથી તેમના

 Ahvalun Nisa - 383
િનકાહ થઈ �ુકયાં છે . અને તમો પણ તેમના

િનકાહ કર� આપો.’

એક માણસે અઝર કર� : “યા હઝરત સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ, તે ભાગ્યશાળ �ુ�ષ

તમારા અસ્હાબમાંથ છે ?” હઝરતે જવાબ આપ્ય

ક� : “તે માણસ અસ્હાબમાંથ છે .”

આ સાંભળ� વળ� સ�ુએ પોતાની લાયકાતની

નાપણી કયાર િવના જ આશા બાંધી.

�ુમ્માન રાત્ સ�ુએ પોતાના ઘરો શણગાયાર . ઉદ,

અમ્બ અને કસ્�ુર�ન �ુગધ

ં ચોતરફ ફ�લાવી.
 Ahvalun Nisa - 384
કા�ર�ના દ�પકો અને મશાલાથી ઘરોને પ્રકાિ

કયાર. �બચારાઓને એટ�ું પણ ભાન ન રહ�ુ ં ક� ,

િસતારો અલ્લા તરફથી ના�ઝલ થનારો છે . તેને

આપણી મશાલોના અજવાળાંની કંઈએ જ�ર નથી.

ઘરને શણગારવાથી ઘર ઉપર એ િસતારો ન

ઉતર� . પણ એને ઘર ઉપર ઉતારવા માટ�

માઅર� ફતે ઇલાહ�થી �દલને શણગાર�ું જોઈએ.

હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ પણ પોતાના ઘરની છત ઉપર આવ્ય.

તેમની પાછળ પાછળ જનાબે ફાતેમા ઝહરા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ પણ આવ્ય.

 Ahvalun Nisa - 385
મધરાત થઈ, અને ઝોહરા નામનો િસતારો

આકાશથી ઉપર આવવા લાગ્ય. જનાબે સય્યદ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ જો�ુ,ં અને આપે “અલ્લાહ

અકબર”નો ઉચ્ચા કય�, ચોત્ર વખત આપે એ

ઉચ્ચા �� ત્યાર િસતારો � ૂબ જ નીચે આવી

ગયો. અને સ�ુ અગાસીઓ ઉપર ફરવા માંડયો,

સ�ુની આશાને તોડતો હઝરત અલી

અલય�હસ્સલામન અગાસી ઉપર પહ�ચ્ય. અને

ત્યા જ ઉતર� પડયો. અગાસી ઉપરથી સહ�નમાં

જઈ હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન સલામ કર�

અને �ુબારકબાદ� આપી.

 Ahvalun Nisa - 386
તે િસતારો બી� કોઈના ઘેર ન ઉતરતાં હઝરત

અલી અલય�હસ્સલામન ઘરમાં ઉતય�, તેથી

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ કહ�વા લાગ્ય

ક� : “�ુક છે પરવર�દગારનો ક�, �ુ ં મારા

ખાનદાનમાંથી બી� કોઈના ખાનદાનમાં ન ગઈ.”

અને આપ “અલ્હમ્ �લલ્લા” કહ�વા લાગ્ય. અને

તેત્ર વખત કહ� રહયા, ત્યાર તે િસતારો પાછો

આસમાન તરફ જવા લાગ્ય, તે િસતારાની એટલી

બધી રોશની હતી ક�, �ધાર� રાત પણ �દવસ

�વી લાગતી હતી, તે િસતારામાંથી એક અ�બ

 Ahvalun Nisa - 387
તરાહનો અવાજ થયો, અને � રસ્ત આવ્ય તે

રસ્ત ચાલતો થયો,

તેનો પ્રક જોઈ જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ અજબ થયા, અને “�ુબ્હાનલ્લ” કહ�વા

લાગ્ય. તેત્ર વખત કહ� રહયા, ત્યાર તે િસતારો

આસમાન ઉપર પહ�ચી ગયો.

એ પછ�ની �ુમર
ે ાતની રાત્ �બ્ર ના�ઝલ થયા,

અને કહ�ુ ં ક� : “એ ર� ૂલે મક� ૂલ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ, હવે તમો � ૂરને � ૂર

સ�પી આપો.”
 Ahvalun Nisa - 388
પછ� હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ મ�સ્જદમા ગયા, અને તમામ

અસ્હાબોન ભેગા કર� એક �ુત્બ �ુદાવંદ� કર�મની

તા�રફમાં પડયા. પછ� સ�ુને સંબોધીને ફરમાવ્�ુ ક�

: એ મોહા�ર અને અન્સારન લોકો, મને �બ્ર

અલય�હસ્સલામ ખબર આપી છે ક�, હક તઆલાએ

આસમાન ઉપર બય�ુલ મઅ�ુર પાસે તમામ

ફર�શ્તાઓન ભેગા કર� જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન િનકાહ હઝરત અલી

અલય�હસ્સલા સાથે પડ� આપ્ય છે અને મને

�ુકમ થયો છે ક� �ુ ં તેઓ બંનન

ે ા િનકાહ પડાવી
 Ahvalun Nisa - 389
આ�ુ.ં ’’ પછ� હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન �ુકમ

�� ક� “તમે આ �ુત્બ પડો.”

જનાબે અમીર અલય�હસ્સલા પણ એક �ુદર

ં

�ુત્બ પડયા. અને ફરમાવ્�ુ ક� : “અય લોકો તમે

શાક્ રહ�જો ક� જનાબે ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લમ �ુદાના �ુકમથી પોતાની

�ુખ્ત ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન શાદ� માર�

સાથે કર� આપેલ છે .’’ એટ�ું કહ� આપે �ુક્ર

સજદો કય�.
 Ahvalun Nisa - 390
પછ� હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન ફરમાનથી ખ�ુર અને

હલવાના થાળા આવ્ય, અબ્�ુલ્લ ઇબ્ન અબ્બા

તથા જનાબે અક�લ અલય�હસ્સલા ઉઠયા અને

કહ�ું ક� : “સ�ુ અસ્હા પોતાના બાળકો માટ�

તબ�ર ્ સમ� લઈ �ઓ � ખાશે તે નેકબખ્

થશે.’’

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ ત્યાંથ ઉઠ�ને � સ્થળ �ીઓ બેઠ� હતી

ત્યા આવ્ય અને ફરમાવ્�ુ : “ફાતેમા પાસે �ઓ,

એમને �ુબારકબાદ� આપો. એમને �ુશ કરો.

 Ahvalun Nisa - 391
એમની મા ખદ�જ�ુલ �ુબરા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન પોષાક પહ�રાવો. એમને �ુરશી ઉપર

બેસાડો. તમે સ�ુ એમની અતરાફ બેસો અને

અ�ર લગાડો.’’ એટ�ું કહ�ને આપ બાહ�ર આવ્ય.

અને હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન બોલાવી

તેમના કપાળ ઉપર �ુબન

ં ક�ુ.ર

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામ અરજ કર� : “યા

હઝરત ! સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ

�ુ ં મા� બખ્ત બ�રમાં વેચવા લઈ ગયો હતો.

રસ્તામા એક અરબ મળ્ય તેણે � ૂછ�ું ક� : “યા

અલી અલય�હસ્સલા તમો આ વેચવા ચાહો છો

 Ahvalun Nisa - 392
?’’ મ� કહ�ું ‘હા,’ તેણે કહ�ું ક� “�ું લેશો ?” મ� તેને

પાંચસો �દરહમ કહયા. તેણે મને પાંચસો �દરહમ

ગણી આપ્ય.” એમ આપે હઝરતની સામે પાંચસો

�દરહમ �ુકયા.

“યા અલી ! અલય�હસ્સલા તમે તે અરબને

ઓળખ્ય ?’ ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ � ૂછ�ુ.ં “�ુદા અને તેનો ર�ુલ બહ�તર

�ણે છે ?”
 Ahvalun Nisa - 393
“એ �બ્ર હતા, તમાર� પહ�લા એ બખ્ત મને

આપી ગયા છે .” હઝરતે તે અરબની િપછાન

આપી.

સહાબીઓ બકરા, �ટ, ખ�ુર, ચોખા, ઘી વગેર�ની

ભેટ સોગાદ લાવ્ય. હઝરતે દર� ક સહાબીને થોડો

લોટ આપ્ય અને ફરમાવ્�ુ ક� “�ુમ્માન �દવસે આ

લોટની રોટ�ઓ બનાવીને લાવજો.” �ુમ્માન રાતે

ખાવાનો સામાન તૈયાર કય�,

ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન �ુકમ �� ક�

 Ahvalun Nisa - 394
“તમો મોહા�ર અને અન્સા, ન�કના અને �ૂ રના

સ�ુને જમવા માટ� બોલાવો.”

“યા હઝરત ! ક�ટલાંક માણસો શહ�રની બાહ�ર

ખેતીવાડ�માં કામે લાગેલાં છે એ સવ�ને �ુ ં ક�વી

ર�તે બોલા�ું ?’ અલી અલય�હસ્સલામ � ૂછ�ુ.ં

“તમો મ�સ્જદન કોઠા ઉપર �વ અને ત્યાંથ મોટા

અવા� કહો ક� હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ પાસે હાજર થાઓ.”

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

 Ahvalun Nisa - 395
વસલ્લમ હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન �ુ�શ્ક

કાયર્ન સહ�� ું બનાવ્�ુ.

હઝરત અલી અલય�હસ્સલા મ�સ્જદન કોઠા

ઉપર ગયા અને ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન ફરમાવવા �ુજબ બલંદ

અવા� કહ�ુ,ં હવા પંદર પંદર માઈલના છે ટ�

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન અવાઝ લઈ ગઈ

અને સ�ન
ુ ા કણ�માં એ અવાઝ પહ�ચી, બધા ભેગાં

થઈ ગયા. અમીરને ગર�બ, નાનાને મોટામાંથી

કોઈ બાક� ન રહ�ું ત્યાર હઝરતે દસ્તરખા

બીછાવવાનો �ક
ુ મ કય�, સ�ન
ુ ી સામે ખાદ પદાથર
 Ahvalun Nisa - 396
�ુકયા. સ�ુએ ધરાઈને ખા�ું અને પછ� પોતાના

સ્થાન જઈ બેઠા.

જનાબે ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ઉમ્મ સલમાને ફરમાવ્�ુ ક�, : “તમો

હફશા, આયશા, અસમા �બન્ત ઉમૈસ, જઅફર�

તય્યારન પત્ન બની હાશમની તમામ �ીઓને

લઈને ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન ઘર�

�ઓ. તેઓને ખદ�જ� ુલ �ુબરાનો પોષાક

પહ�રાવો, તેમને શણગારો, અ�ર છાંટ�ને �ુગધ

ં

પ્રસા.” આ સાંભળ� તમામ �ીઓ જનાબે ફાતેમા

 Ahvalun Nisa - 397
ઝહ�રા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ પાસે ગઈ અને

હઝરતના ફરમાન અ�ુસાર અમલ કય�,

તે રાત્ શેહબા નામના ઘોડા ઉપર ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ જનાબે

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન સવાર કયાર.

સલમાને ફારસીને �ુકમ થવાથી તેમણે લગામ

પકડ�. અને સ�ુ � ૂશી કરતા, કસીદા પડતા, �ઝકર�

�ુદા કરતા, �ુ�દ પડતા હઝરત અલી

અલય�હસ્સલામન ઘેર પહ�ચ્ય. બની હાિશમના

�ુ�ષો દરવા� �ુધી પહ�ચાડ� પાછા ફયાર અને

બની હાિશમની �ીઓ ઘરની �દર દાખલ થઈ.

 Ahvalun Nisa - 398
પછ� હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ સલમાનને ફરમાવ્�ુ ક� “અલીને કહો ક�

ઘરમાં �ય તથા �ીઓને ર� આપે, પણ અસ્મ

�બન્ત ઉમૈસને અહ� જ રહ�વા દ� જો. ફાતેમાની

માની વસીયત છે ક� ફાતેમાની શાદ� કરો ત્યાર

તેને એકલી ન રાખતા.” આટ�ું કહ�તા આપ�ુ ં

�દય ભરાઈ આવ્�ુ. આપ રડવા લાગ્ય.

ત્ �દવસ પછ� હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન ઘર� ગયા. જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ િપતાની પાસે આવીને બેઠા.

 Ahvalun Nisa - 399
હઝરતે �ુબારકબાદ આપી. જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ શરમાણા અને મા�ુ ં નીચે

નમાવી દ��ુ.ં

થોડ�વાર પછ� મસ્ત ��ુ કર� કહ�ુ ં ક�

“બાબા�ન ! � રાત્ �ુ ં અહ� આવી તેની સવાર� મ�

ઘણી �ીઓને જોઈ ક� તેણીઓ�ું સ�દયર, તેણીઓના

ચહ�રા, તેણીઓની રફતાર �ુિનયાથી �બલ�ુલ �ુદ�

જ �તનાં હતાં. તેણીઓનો શણગાર પણ

�ુિનયાની �ીઓથી �ુદો પડતો હતો. અબ્બા�,

એ �ીઓ કોણ હશે ?”

 Ahvalun Nisa - 400
“દ�કર�, તે �ીઓ જ�ાતની �ુરો હતી અને તેણીઓ

તમને શાદ�ની �ુબારકબાદ દ� વા માટ� આવેલ

હતી.” હઝરતે જવાબ આપ્ય.

એટલામાં બાહ�રથી કોઈએ આવીને કહ�ુ ં ક� :

“�ુરયશની �ીઓ �ુબારકબાદ દ� વા માટ� આવે છે ,

હઝરતે કહ�ું ક� : “આવવા દો.’

તે વખતે હઝરત અલી અલય�હસ્સલા

ઇબાદતની મહ�રાબમાં બેઠા હતા. આપની સામે

એક થાંભલો હતો. તે થાંભલાને �ખના

�ુણામાંથી જોઈ આસમાન તરફ જો�ુ ં અને કંઈક

 Ahvalun Nisa - 401
દોઆ કર�. �ુરત જ તેમાંથી બે ડાળો િનકળ�. તે

બંને ડાળોમાં �ત �તના મેવા હતા. સલમાનને

ફરમાવ્�ુ ક� :

“સલમાન, આ ડાળોમાંથી મેવા તોડો અને આ

�ીઓને આપો.” સલમાને મેવા થાળામાં ભર�
�ીઓ સામે રાખ્ય. પછ� હઝરત અલી
અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ “આ ડાળ� ઉપરનો મેવો
અમારા દોસ્ત માટ� જ છે . અમારા �ુશ્મનોન હાથ
ત્યા �ુધી ન�હ પહ�ચે. તેઓ તે મેવાનો સ્વા ન�હ
લઈ શક�.

*****
 Ahvalun Nisa - 402

(૩) જનાબે ફાતેમા ઝહરા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન ફઝાએલ.

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� : “માર� દ�કર� ફાતેમા

�ુિનયાની બઘી �ીઓ, ક� �ણીઓ થઈ ગઈ છે

અને થશે, તે તમામની સરદાર છે . તેણી મારા

બદનનો �ુકડો છે , માર� �ખ�ું � ૂર છે . મારા

�દલનો મેવો છે , તેણી ઇન્સાનન �ુરતમાં �રૂ છે .”

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન મરતબો

મહાન છે , તેમનાં ક�ટલાંક ફઝાએલ, ક�ટલાંક

 Ahvalun Nisa - 403
મોઅ�ઝા અને િવલાદત�ું રસદાયક વણર્

તોહફ�ુલ મોઅમેનાત તથા �ુર� બેબહા નામના

�ુસ્તકોમા અમો વણર્વ �ુકયા છ�એ.

હઝરત ઇમામ જઅફર સા�દક અલય�હસ્સલામન

�ખદમતમાં એક શખ્સ અઝર કર� : “મૌલા ! ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન ઝહરા શા માટ� કહ� છે ?”

આપે ફરમાવ્�ુ ક� : “ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

ઝહરા કહ�વા�ું કારણ એ છે ક� હક તઆલાએ

જ�લતમાં તેમને રાતા યા�ુતનો મહ�લ આપેલ છે .

તે મહ�લ એક વષર્ન છે ટ� જમીનથી �ચો છે . તેને

 Ahvalun Nisa - 404
અધ્ધ રાખેલ છે , ન કોઈ ચીજના આધાર� છે , ન

કોઈ ચીજ ટાંગેલ છે �બલ�ુલ નોધારો છે .

“લાખ લાખ દરવા� તે મહ�લમાં છે . દરવા�

દરવા� લાખ લાખ ફર�શ્ત પહ�ર�ગીર છે . � ર�તે

જમીનમાં માણસોને � ૂયર �ુરાની પ્રકાિ દ� ખાય

છે . તે જ ર�તે જ�કતવાળાઓને તે મહ�લ દ� ખાય

છે . એથી તેઓ કહ� છે ક� “હાઝે�હઝ ઝહરા ( આ

ચમક�ુ)ં મકાન જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ માટ� છે .” એ જ કારણે જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન ઝહરા કહ� છે .

 Ahvalun Nisa - 405
કયામતને �દવસે જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન શાન ક�વી હશે, તે� ું નવાઈ ભ�ુ� વણર્

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ આ પ્રમા કર� લ છે ક� :

“કયામતને �દવસે માર� બેટ� ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ જ�સતની સાંઢણી ઉપર બેસશે. તે

સાંઢણી�ું �ુખ જ�બતના દ�બાથી શણગાર� લ હશે,

સાચાં મોતીની તેની મેહાર હશે. લીલા જમ�ર ્દન

ં હશે, રાતા યા�ુતની

પગ હશે, �ુધ્ કસ્�ુર�ન �ુછ

તેની �ખો હશે, એક ના�ક અમાર� તેના ઉપર

હશે, તે અમાર�માં �ુદાઈ બક્ષી ભર� હશે,

 Ahvalun Nisa - 406
ફાતેમાના સર ઉપર � ૂરનો એક તાજ હશે, તે

તાજને િસ�ેર �ુણા હશે, તે દર� ક �ુણો મોતી અને

યા�ુતથી જડ�લ હશે, અને તે તારલાઓની �મ

ચમકશે

“તેની જમણી બા�ુ િસ�ેર હ�ર ફર�શ્ત અને

ડાબી બા�ુ િસ�ેર હ�ર ફર�શ્ત હશે, તે સાંઢણીની

મેહાર �બ્રઈલ હાથમાં હશે, અને તેઓ કહ�શે ક� ,

ઓ મહ�શરના લોકો ! તમો તમાર� �ખો બંધ કર�

લીયો, માથા �કાવી દ�યો, કારણ ક� અહ�થી

મોહમ્મદ �ુસ્�ુફ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

 Ahvalun Nisa - 407
વસલ્લમન �ુત્ જનાબે ફાતેમા ઝહરા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ પસાર થઈ �ય.”

“એ સાંભળતા જ તમામ પયગમ્બર, િસદ્દ� અને

શહ�દો પોતાની �ખ બંધ કર� દ� શે. માથા નમાવી

દ� શે, કોઈ પણ ન તો પોતા�ું મા�ું ��ુ ં કરશે ન

�ખો ખોલશે, ત્યા �ુધી ક� ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ ત્યાંથ પસાર થઈ જશે.”

એક વખત �બ્ર અલય�હસ્સલા જનાબે

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન ઘર પાસેથી

િનકળ્ય, ત્યા તેમણે જો�ું ક� જનાબે ફાતેમા

 Ahvalun Nisa - 408
સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �ુઈ ગયા છે . અને �લામાં

ઇમામ �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલા રોવે છે . તેથી

�બ્ર ઇમામ �સ
ુ ન
ૈ અલય�હસ્સલામન �લા

પાસે બેસી ગયા, અને �લો �લાવવા લાગ્ય

એટલામાં જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

�ખ ઉઘડ� અને જો�ું ક� કોઈ �લો �લાવે છે

પણ �લાનો �લાવનાર દ� ખાતો નથી. આ દ્ર

જોઈ તેમને આ�ચયર થ�ુ.ં

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા એ વાત

ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન કર�, હઝરતે જવાબ આપ્ય ક� “દ�કર�

 Ahvalun Nisa - 409
ફાતેમા, આલે મોહમ્મ અલય્હ��ુસ્સલામ સેવાથ�

�ુદાએ ઘણા ફર�શ્તાઓન �ુકરર ્ કર� લ છે , અને

મારા �સ
ુ ન
ૈ ને �લાવનાર �બ્ર હતા.”

ઘણીવાર એ�ું બન�ું ક� જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ઘરનાં કામકાજથી થાક�ને

� ૂઈ જતા. અને જો ઇમામ �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલા

રડતા, ત્યાર �બ્ર અને િમકાઈલ બંને આવતા.

�બ્ર �લો �લાવતા, િમકાઈલ હાલરડાં ગાતા

અને તેનો પહ�લો શેઅર આ હતો ક� :

ઇ�લ�ફલ જ�ંતે નહરન મોતમલ્લ બે લબિનના,

 Ahvalun Nisa - 410
બે અલી�ય્ય વબે ઝેહરા વ �ુસૈિનન વ હસિનન.

અથર : “જ�ાતની �દર �ૂ ધની એક નહ�ર છે , તે

અલી, ફાતેમા, હસન અને �ુસન

ૈ અલય્હ��ુસ્સલ

માટ� વહ� છે .”

પણ �સ ૈ અલય�હસ્સલામ�ુ �દન અટક�ુ ં ન હ�.ુ ં

ુ ન

એ �ુશખબર� ઇમામે �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામન

� ૂશ નહોતી કર� શકતી.

પછ� મીકાઈલ બીજો શેઅર કહ�તા :

ઇ� મન્કાન મો�હબ્બ લ�ુમ,

 Ahvalun Nisa - 411
દખલલ જ�ાતા િમન ગૈ ર� મેહિનન.

અથર : ”કોઈ એ �ુ�ગર્વારોન દોસ્ રાખશે, તે

�હસાબ આપ્ય વગર જિ�તમાં દાખલ થશે.”

એ સાંભળતા જ હઝરત ઇમામે �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલામ�ુ �દન અટક� જ�ુ,ં અને આપ

�ુસ્�ુરાત હતાં. બચપણથી જ નાનાની ઉમ્મતના

લોકો �ઓ એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ દોસ્

રાખે છે તેઓ પ્રત આપને ઘણી જ મોહબ્બ

હતી.
 Ahvalun Nisa - 412
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ જનાબે ફાતેમાને કહ�ુ ં હ�ું ક� : “એ

દ�કર�, અલી અલય�હસ્સલા પાસે કોઈ ચીઝ

માંગશો ન�હ, જો અલી અલય�હસ્સલા પાસે કોઈ

ચીઝ માંગશો, અને અલી અલય�હસ્સલા તે

લાવી ન�હ શક� તો અલી અલય�હસ્સલામન

શરમ�દગી થશે.”

િપતા તરફથી મળે લા એ િશક્ષણ આપ �ુબ જ

વળગી રહ�લાં, એ નીચે આપેલા એક પ્રસ

ઉપરથી જણાઈ આવશે.

 Ahvalun Nisa - 413
એક �દવસ હઝરત અમી�લ મોઅમેનીન

અલય�હસ્સલા બાહ�રથી ઘરમાં આવ્ય તો જો�ુ ં

ક� જનાબે ફાતેમા ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

સખ્ તાવ આવવાને કારણે બે� ધુ ્ પડયાં છે .

આપ તેમની પાસે બેસી ગયા, અને તેમ�ુ ં સર

�ુબારક પોતાના ખોળામાં �ુક�ુ.ં

થોડ�વાર� જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

�ુ�ધ્ આવી, અને �ખો ઉઘડ� ત્યાર હઝરત અલી

અલય�હસ્સલામ � ૂછ�ું ક� : “�ું કોઈ ચીઝ ખાવાની

ઇચ્છ છે ?” પણ જનાબે સૈયદા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હા કંઈયે જવાબ ન આપ્ય. બી�વાર

 Ahvalun Nisa - 414
હઝરત અલી અલય�હસ્સલામ � ૂછ�ુ.ં પણ જનાબે

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ મૌન જ રહયા.

ત્રી�વ જયાર� � ૂબ જ આગ્ કર� � ૂછ�ુ ં ત્યાર

જનાબે સૈયદા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા અઝર કર� :

“યા અબલ હસન, જો મળ� શક� તો અનાર

ખાવાની ઇચ્છ છે .’

આ સાંભળ� અમી�લ મોઅમેનીન અલય�હસ્સલા

અનાર લેવા માટ� ઘરની બાહ�ર િનકળ્ય, અને

અસ્હાબોન કહ�ું : “મને અનારની ખ્વા�હ છે .”

પણ એ મૌસમ અનારની ન હતી. એટલે કોઈએ

જવાબ ન આપ્ય. પણ એક શખ્સ અઝર કર� ક� :

 Ahvalun Nisa - 415
“યા હઝરત, શમઉન ય�દ
ૂ � તાએફથી થોડાંક

અનાર લાવ્ય છે , એટલે તેની પાસે સંભવ છે .”

હઝરત, શમઉનના ઘર� ગયા, દરવાજો ખખડાવ્ય.

શમઉન બાહર આવ્ય. હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક� : “અય

શમઉન ! મ� સાંભળ્�ુ છે ક� �ુ ં તાએફથી અનાર

લાવ્ય છે અને માર� અનારની જ�રત છે તો �ક�મત

લઈને મને અનાર આપ.”

“યા હઝરત ! એ વાત સાચી છે ક� �ુ ં તાએફથી

અનાર લાવ્ય હતો, પણ તે બધાં ખલાસ થઈ

ગયા છે .” શમઉને પોતાની લાચાર� દ� ખાડ�.

 Ahvalun Nisa - 416
“�, તાર� પત્ન પાસે એક અનાર છે , તે લઈ

આવ.” હઝરતે કહ�ુ.ં

અમી�લ મોઅમેનીન અલય�હસ્સલા અને શમઉન

વચ્ચ થતો વાતાર્લા પરદા પાછળ ઉભી રહ�લી

શમઉનની પત્ન સાંભળતી હતી. તેણે પોતાના

પિતને કહ�ું “હઝરત�ું કહ�� ું સા�ું છે , માર� પાસે

હ� એક અનાર છે .’

શમઉન ઘરમાં ગયો અને તે અનાર લઈ આવ્ય.

હઝરતે ચાર �દરહમ આપી તે અનાર ખર�દ�

લી�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 417
અનાર લઈ હઝરત ઘર તરફ જતા હતા. થો�ુક
ં

ચાલ્ય હશે એટલામાં એક બીમારના કણસવાની

અવાઝ આવી. કોઈ પણ માનવી�ું �ુ:ખ ન જોઈ

શકનાર હઝરત અલી અલય�હસ્સલા તે તરફ

ગયા. તેમણે જો�ું ક� એક �ધો �બમાર ઇન્સા

�ુતો છે , તેણે ત�કયાને બદલે �ટ રાખેલી છે .

હઝરત તેની પાસે બેસી ગયા. �બમાર�ુ ં મસ્ત

પોતાના ખોળામાં �ુક�ુ.ં

આપે તે �બમારને માયા�ં અવાઝે � ૂછ�ુ,ં “તાર�

કાંઈ ખા�ુ ં છે ?” �બમારને પોતા ઉપર આટલી

 Ahvalun Nisa - 418
મહ�રબાની થતાં જોઈ કહ�ું “�ુ ં �ુખ્ય �ં અને

અનાર ખાવાની ઇચ્છ છે .”

આ સાંભળ� આપ પાસે � અનાર હ�ુ ં તેમાંથી અ�ુ�

અનાર તેને આપ્�ુ અને કહ�ું આ અનાર ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ર� ૂ�લલ્લા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન �ુખ્ત માટ� લઈ

જતો હતો તેમાંથી તને આ�ું �ં.’

તેણે અ�ુ� અનાર ખા�ું અને બોલ્ય “હ� �ુ ં �ુખ્ય

�ં, બી�ુ ં અનાર મને આપો. �ુદા તમને જઝાએ

ખૈર આપશે.”
 Ahvalun Nisa - 419
આપની દ�રયા �દલી તો મશ�ુર છે . આપે તે અ�ુ�

અનાર પણ તેને આપી દ��ુ,ં આપ ખાલી હાથે ઘર

તરફ વળ્ય.

ઘર તરફ જતાં જતાં આપને એ િવચાર � ૂબ

�ુઝ
ં વતો હતો ક� જો ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

અનાર માંગશે તો �ુ ં �ું જવાબ આપીશ ?

પણ જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા

દશાર ્વે ઇચ્છ વણ સંતોષાએલી રહ� તે �ુદરતને

પસંદ જ ન હ�ુ.ં અલી અલય�હસ્સલા ઘેર ગયા

અને � ૂબ ધીમે ધીમે દરવાજો ખોલ્ય. દરવાજો

 Ahvalun Nisa - 420
ઉઘડતાં જ આપે જો�ું ક� જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ પાસે અનાર ભય� થાળ

પડયો છે અને જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ અનાર ખાઈ રહયા છે .

આપે � ૂછ�ું “આ અનાર કોણ લાવ્�ુ” જનાબે

માઅ�ુમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા જવાબ આપ્ય

ક� કોઈ માણસ દરવા� ઉપર આવ્ય હતો અને

અનાર આપી બોલ્ય ક� આ હઝરત અલી

અલય�હસ્સલામ મોકલ્ય છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 421

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન મરતબો
જયાર� હઝરત અલી અલય�હસ્સલા મ�સ્જદ

નબવીમાંથી ઘર� આવતા ત્યાર જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન એવી આદત હતી ક� આપ

હઝરતને � ૂછતાં ક� યા અબલ હસન ! મારા િપદર�

�ુ�ગર્વાર વાએઝમાં �ુ ં ફરમાવ્�ુ ?’ હઝરત �

કાંઈ સાંભળ્�ુ હોય તે� ું સિવસ્તા વણર્ કરતા.

એક વખત હઝરત અલી અલય�હસ્સલા જયાર�

ઘર� આવ્ય ત્યાર જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

 Ahvalun Nisa - 422
અલય્હા હંમશ
ે �ુજબ � ૂછ�ું ક� “યા અબલ હસન

! મારા િપદર� �ુ�ગર્વાર વાએઝમાં �ું ફરમાવ્�ુ ?’

પણ હઝરતે કોઈ જવાબ ન આપ્ય. બી�વાર

� ૂછ�ું તો પણ હઝરત � ૂપ જ રહયા,

ત્ર વાર આગ્ કર� � ૂછ�ું ત્યાર હઝરતે જવાબ

આપ્ય ક� : “આ� આપના િપદર� �ુ�ગર્વાર

�ુલયમાન પયગમ્બરન �દકર�ની શાદ� તથા તેને

આપેલા જહ�ઝ�ું વણર્ ક�ુર હ�.,ું જનાબે

�ુલયમાને પોતાના જમાઈને એક તાજ આપ્ય

હતો. તે તાજ�ું �ુલ્ ક�ટલાક દ� શોની આવકની

બરાબર હ� ું “
 Ahvalun Nisa - 423
એ વાત સાંભળ� જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હા શરમથી મા�ું નીચે નમાવી દ��ુ.ં કારણ

ક� જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન હઝરત

ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ � જહ�ઝ આપેલ તેમાં એટલી ચીઝો

હતી. એક ચકક�, એક �મો, એક ચટાઈ, એક

ચામ�ુ,ં એક લાકડાનો વાટકો, એક જોડ� પગરખાં,

એક દાતણ, એક �ુરાની ચાદર.

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન વફાત બાદ

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામ સ્વપ્ના મ જો�ુ ં ક�

પોતે એક ભવ્ મહ�લમાં ગયા, તેમાં એક હ�રા

 Ahvalun Nisa - 424
જડ�ું તખ્ હ�,ું તે તખ્ ઉપર એક ખા�ુન �ુતલ
ે

છે . એક છોકર� જવાહ�રનો થાળ લઈ િસરહાને ઉભી

ુ ની �ખ
છે . હઝરત પાસે ગયા ત્યા તે ખા�ન

ઉઘડ� ગઈ, તેમણે હઝરતને જોતા કહ�ુ ં “યા અલી

અલય�હસ્સલા ! તમારા આવવાથી �ુ ં ઘણી જ

ુ ને પહ�ચાની
�ુશ થઈ.” હઝરતે પણ તે ખા�ન

લીધા ક� તેઓ જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

છે .

હઝરત તે તખ્ ઉપર બેસી ગયાઅને � ૂછ�ુ ં “આ

છોકર� કોણ છે ?, તેણી જવાહ�રાતનો થાળ લઈ

ક�મ ઉભી છે ?” જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

 Ahvalun Nisa - 425
અલય્હા કહ�ું ક� “એ �ુલયમાન પયગમ્બરન

�ુખ્ત છે , �ણીના જહ�ઝની વાત મારા િપદર�

�ુ�ગર્વાર કર� હતી. �ુદાએ તેને માર� સેવા માટ�

�ુકરર ્ કર� લ છે , તેણી જવાહ�રાતનો થાળ લઈ

મારા િસરહાને ઉભી રહ� છે . � વખતે �ુ ં ��ું �ં તે

વખતે મારા ઉપરથી તે જવાહ�ર ભય� થાળ ઓળ

ઘોળ કર� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 426

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન મોઅ�જઝો
ત્ �દવસથી જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન ઘરમાં ફાકા હતા, �ુખના કારણે ઇમામે

હસન અલય�હસ્સલા અને ઇમામે �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલા �ુબજ અશકત થઇ ગયા હતા.

વાર� વાર� અમ્માન પાસે ખાવા�ું માંગતા હતા,

પણ ખાવા �વી એક�ય ચીજ ઘરમાં ન હોવાથી

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ એમ કહ�

બાળકોને સમ�વતા હતાં ક�, “તમારા નાના હમણાં

 Ahvalun Nisa - 427
આવશે અને તમારા માટ� કંઈને કંઈ ખાવા�ુ ં

લાવશે.” એ સમ�વવાથી બંને ભાઈઓ સમ�

જતા અને બાહ�ર જતાં અને વળ� થોડ�વાર� પાછા

આવીને એ જ સવાલ કરતાં, વળ� જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ સમ�વતાં, પછ� બાળકોને

સમ�વવા માટ� એક બી� �ુ�ક્ રચી, એક

તપેલીમાં થોડાક કાંકરા અને પાણી નાંખી એ

તપેલી �ુલા પર �ુક� એથી બાળકો સમ� ક�

ખાવા�ું તૈયાર થાય છે .

બંને ભાઈઓ બાહ�રથી આવ્ય, અને ખાવા�ુ ં માંગ્�ુ,

તો જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા કહ�ુ ં ક�

 Ahvalun Nisa - 428
“થોડ�કવાર સબર કરો, �ુઓ ખાવા�ું તૈયાર થાય

છે .” બંને ભાઈઓએ તે જો�ુ ં અને વળ� પાછા

બાહ�ર ગયા.

થોડ�વાર પછ� પાછા આવ્ય અને કહ�ુ,ં “અમ્મ

ખાવા�ું પાક� ગ�ું હશે માટ� અમોને આપો.” ઇમામ

હસન અલય�હસ્સલા �ુલાની પાસે ગયા, અને

તપેલી�ું ઢાંક�ું ઉઘાડ� નાખ્�ુ, અને બોલ્ય, “મા

ખાવા�ું તૈયાર થ�ું હોય ક� ન થ�ુ ં હોય, કા�ુ ં તો

કા�ું ખાવા�ું આપો.” �ુદરતે એ વાત કોઈ �દવસ

પસંદ કર� જ ન હતી ક� �નાથી જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન શરમા�ુ ં પડ�. જનાબે

 Ahvalun Nisa - 429
ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �ુલા પાસે ગયા તો

જો�ુ ં ક� ખાવા�ું તૈયાર થઈ ગ�ું છે . જનાબે

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા ખાવા�ુ ં કાઢ�ુ ં

અને ભાઈઓને

ખવરાવ્�ુ, ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા �ુ� કર�

બે રકાત નમાઝ �ુક્ર પડયાં.

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �હજર�સન

આશર� સાત વષર � ૂવ� જમાદ�ઉલ આખરની ર૦

મી તાર�ખે જન્મ્ અને સને ૧૧ �હજર�

જમાદ�ઉલ આખરની ત્ર તાર�ખે ફકત અઢાર

વષર આ ફાની �ુિનયામાં �ુકામ કર�, હયાતે અબદ�

 Ahvalun Nisa - 430
ભણી �ુચ કર� ગયા. આપ�ુ ં મદફન મદ�નએ

�ુનવ્વરામા જ�ષ� ુલ બક�અમાં છે . �ુદા સ�ુને

જ�ા�ુલ બક�અની �ઝયારત નસીબ કર� . આમીન.

*****
 Ahvalun Nisa - 431

જનાબે ખદ�જ� ુલ �ુબરા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ
�ુ�ષોમાં સ�ુથી પહ�લાં હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ ઉપર

ઈમાન લાવનાર હઝરત અલી અલય�હસ્સલા છે .

અને �ીઓમાં સ�ુથી પહ�લાં ઈમાન લાવનાર

ખદ�જ�ુલ �ુબરા છે , એ વાત ઇિતહાસના

અભ્યાસીઓથ અ�ણી નથી.

 Ahvalun Nisa - 432
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ ક� બે�હશ્તન બહ�તરમાં બહ�તર

ચાર �ીઓ છે .

ુ �ુ બરા સલા�લુ ્લાહ� અલય્, (ર)

(૧) જનાબે ખદ�જ�લ

જનાબે ફાતેમા સલા�લુ ્લાહ� અલય્હ , (૩) જનાબે

મરયમ, (૪) જનાબે આિસયહ.

એક �દવસ હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લ ઘરમાં આવ્ય તો જો�ુ ં ક�

આપની એક બીબી ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

સાથે જગડો કરતી હતી. તે બીબીના શબ્દ ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન કણર્પ

 Ahvalun Nisa - 433
પર અથડાયા. તે કહ�તી હતી ક�

”ઓ ખદ��ની દ�કર� ! �ુ ં તમે એમ માની બેઠાં

છો ક� તમાર� માનો મરતબો અમારા કરતાં વ�ુ ં છે

? તો તમા�ં એ માન�ું ખો�ું છે . ખદ�� પણ

અમારા �વી જ ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન પત્ન જ હતી, વ�ુ કંઈએ

ન�હ.’ એ સાંભળતા જ આપે એ શબ્દ બોલનાર�ને

ઠપકો આપ્ય અને કહ�ું “અર� �ું �ું બક� છે ? �

 Ahvalun Nisa - 434
�ી પોતાના પિતને ચાહ� છે તેણીને �ુદા બરકત

આપે છે .”

જયાર� ખદ�� �ુજર� ગયા ત્યાર જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ અમ્મીન િવરહમાં રોતા હતા.

હઝરતની આસપાસ ફયાર કરતા હતાં અને

હઝરતને વાર� વાર� �ુછતા હતા ક� “અમ્મ કયાં છે

? અબ્બા� !” પયગમ્બર �ુદા એ માતા િપતાની

લાડલી �ુત્રી કઈ ર�તે કહ� “બેટા, તાર� અમ્મ

મર� ગઈ.”
 Ahvalun Nisa - 435
એ વખતે �બ્ર ના�ઝલ થયા અને કહ�ુ ં “હક

તઆલાએ આપને કહ�વરાવ્�ુ છે ક�, ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન મારા તરફથી સલામ કહો.

સાથે કહો ક�, એક �ુદર

ં અને ભવ્ મહ�લ �

આિસયાહ અને મરયમના ઘરની વચમાં છે , તે

મહ�લમાં તાર� અમ્મ રહ� છે .”

એક �દવસ હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લ પોતાની પત્ની પાસે બેઠા

હતા ત્યા �ુદય�ની વાત િનકળ�, તો આપ રડવાં

લાગ્ય, એક �ી �ણે બની અસદના કબીલામાંથી

 Ahvalun Nisa - 436
હતી તેણીએ કહ�ુ ં : “�ુદય� માટ� તો �ુ ં રડો છો
?”

એ સાંભળ� આપે કહ�ુ,ં “�ુદય� માટ� ક�મ ન ર�ું ?

�ુદય� મારા ઉપર એ વખતે ઈમાન લાવેલ ક�

જયાર� તમો મને �ુઠો કહ�તા હતા.” બની અસદના

કબીલાની તે જ �ી કહ� છે ક� જયાર� અમો

હઝરતનો પ્યા મેળવવા ચાહતા હતા ત્યાર અમે

જનાબે �ુદય�ના વખાણ કરતા હતા.

એ વાત તો ઇિતહાસ પ્રિસ છે ક�, ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

ઇસ્લામન પ્રચ માટ� જનાબે ખદ�જ� ુલ �ુબરા

 Ahvalun Nisa - 437
તરફથી સાર� મદદ મળ� હતી. ઉપરાંત

પયગમ્બર ઇસ્લા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ સાથે શાદ� કરવાથી આવી પડ�લી

�ુસીબતો સામે એક યોધ્ધાન વીરતાથી ઝ�મતા

હતા. એમની સાથેનો વ્યવહા પણ �ીઓએ તોડ�

નાખ્ય હતો. વાત એટલે �ુધી પહ�ચી ક�, � વખતે

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન જન્મન

સમય નઝદ�ક આવ્ય ત્યાર તેમણે �ીઓને

કહ�વરાવ્�ુ ક� “હવે પ્ર�ુ કાળ નઝદ�ક છે . અને તે

કાયર �ી જ સાર� ર�તે કર� શક� છે . તો તમો આ

વખતે માર� મદદ કરો.” પણ તે �ીઓના એવા

 Ahvalun Nisa - 438
નસીબ કયાંથી ક�, સય્યદ�ુિ�તસ - �ીઓની

સરદારના જન્ વખતે મદદ કર� ? તેણીઓએ

કહ�વરાવ્�ુ ક�, “એક ફક�ર અને �દરદ ક� �

અબ્�ુલ્લાહ યિતમ છે . તેની સાથે અમોએ ના

પાડવા છતાં લગ્ કયાર અને અમાર� ખફગી

વહોર� લીધી. અમારોને તમારો વ્યવહા ખં�ડત

થઈ �ુ�ો છે . અમે તમને મદદ ન�હ કર�એ.”

આ જવાબથી જનાબે �ુદય�ને બ�ુ જ ઓ�ં

આવી ગ�ુ.ં આપ ભાર� �ુઝ

ં વણમાં પડ� ગયા.

એટલામાં ચાર �ીઓ આવી. તેણી હાશમી �ીઓ

�વી દ� ખાતી હતી. તેણીઓને જોઈ જનાબે

 Ahvalun Nisa - 439
�ુદય� ડર� ગયા. તે �ીઓમાંથી એક જણીએ

કહ�ું : ક�મ ડર� ગયા, �ુદય� ? અમે તો તમાર�

બહ�નો છ�એ. �ુ ં સારા �ં, આ આિસયા છે , આ ઈસા

અલય�હસ્સલામન મા મ�રયમ છે અને આ

હઝરત � ૂસા અલય�હસ્સલામન બહ�ન �ુલ�મ

ુ છે .

તમાર� પ્ર�ુ વેળાએ તમને મદદ કરવા �ુદાએ

અમને મોકલેલ છે .

જનાબે �ુદય�એ હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન ઘણી જ મદદ કર�

હતી. આપની પાસે ઘણો માલ તથા �ુલામો,

લ�ડ�ઓ વગેર� �ુષ્ક હ�ુ.ં તે બ�ુય

ં ઇસ્લામન
 Ahvalun Nisa - 440
પ્રચાર વેગ આપવા હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન ચણ�માં ધર� દ��ુ ં

હ�ુ.ં પાંસઠ વષર્ન ઉમર� �હજર� સન ત્ વષર

� ૂવ� જનાબે �ુદયજ�ુલ �ુબરા વફાત પામ્ય.

ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ

પોતાના હાથે તેમને દફન કયાર. મકકામાં જ�ષ� ુલ

મોઅલ્લ નામનાં કબ્રસ્તા ન આપની કબર છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 441

જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ

(૧) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન જન્
જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન જન્

તાર�ખ માટ� તવાર�ખ નવેશોમાં ભાર� મતભેદ છે ,

છતાં પણ આ વાત ઉપર બધા એક જ મત ધરાવે

છે ક� શાહઝાદ�નો જન્ ઇમામ �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલા પછ� થએલ છે .

 Ahvalun Nisa - 442
ઇિતહાસકારોએ લખેલી બધી વાતો અહ�યા લ�ુ ં

તો �ુબ િવસ્�ૃ થઈ જવાનો ભય છે , પણ તહક�ક

કરનારાઓની તહક�ક ઉપર િવચાર કરતા જનાબે

ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન િવલાદત પાંચમી

શાઅબાન, છ �હજર�ના �દને થએલ છે એમ સહ��

નકક� કર� શકાય, પણ િવદ્વાન પણ તે તાર�ખ

અને તે સાલમાં જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન િવલાદત છે , એમ કહ�લ છે .

�ુિનયા જયાર� જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન � ૂરથી પ્રકાિ થઈ, જનાબે ઝયનબ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન જન્ થયો. ત્યાર સલમાન

 Ahvalun Nisa - 443
ફારસીએ મ�સ્જદમા જઈ હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન �ુશ ખબર� આપી.

હઝરતની �ખોમાં ��ુ આવી ગયા અને કહ�ુ ં ક�

“સલમાન ! � �ુખ્ત પૈદા થઈ છે , �ની તમે

�ુશખબર� આપો છો એના ઉપર ઘણી જ

�ુસીબતો પડશે.”

એ ફરમાવી આપ જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન ઘર� ગયા અને નવાસીને ગોદમાં લઈ

પોતાના ગાલથી તેના ગાલ લગાડયા અને પ્યા

કય�, � ુરત જ આપ ચોધાર ��ુએ રડવા લાગ્ય.

 Ahvalun Nisa - 444
“અબ્બા�, �ુદા આપને ન રડાવે, પણ આપ રડો

છો ક�મ ?” જ. ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા આ

� ૂશીના ટાંણે અબ્બા�નન રડતાં જોઈ પ્ર કય�,

“બેટ�, તાર� આ �દકર� ઉપર અસંખ્ �ુ:ખો પડશે.”

એ સાંભળ� જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

પણ રડવા લાગ્ય.

જનાબે �બ્ર અલય�હસ્સલામ હાજર થઈ

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�
વસલ્લમન આ �ુત્રી� નામ “ઝયનબ” રાખવા
કહ�ુ.ં અને એ �ુત્રી� નામ “ઝયનબ” રાખ્�ુ.

*****
 Ahvalun Nisa - 445

(ર) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન શાદ�
જયાર� જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ઉમર

લાયક થયા ત્યાર એમના માંગાઓ આવવા

લાગ્ય, હઝરત અલી અલય�હસ્સલા બધા

માંગાઓને નકારતા ગયાં.

અબ્�ુલ્લ ઇબ્ન જઅફર� તૈયાર ક� �ઓની ઉમર

તે વખતે બાવીસ વષર્ન હતી, તેમણે માં� ુ

મોકલ્�ુ, ભત્રી� આ માંગણી હઝરતે �સ્વકાર

 Ahvalun Nisa - 446
લીધી, અને જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન અબ્�ુલ્લ સાથે િનકાહ થયા.

જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન પાંચ

અવલાદ થઈ હતી, એક �ુત્ અને ચાર �ુત્,

તેઓના નામ ઔન, મોહમ્મ, અબ્બા અને અલી.

�ુત્રી� નામ ઉમ્મ �ુલ�મ

ુ .

*****
 Ahvalun Nisa - 447

(૩) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ કરબલામાં
જયાર� ઇમામ �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલામ મદ�નાને

“�ુદા હા�ફઝ” કહ� િવદાય લીધી. અને ઈરાક તરફ

પ્રય ક�ુર ત્યાર જ. ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ પણ પોતાના પિત અબ્�ુલ્લાહ ર�

લઈ અમ્મી�ુ મદફન, નાનાનો રોઝો અને કબ્

�બરાદરને છોડ�, ભાઈની સાથે િનકળ� પડયા.

કરબલામાં ઇમામ �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામન ઘોડો

અટકયો, આપે ઘોડો બદલ્ય, એ પણ ન ચાલ્ય.

 Ahvalun Nisa - 448
એ પ્રમા સાત ઘોડા બદલ્ય પરં � ુ એક પણ

ઘોડાએ કદમ ઉપાડયાં ન�હ ત્યાર આપ ત્યા જ

ુ ઉભા કરવાનો �ક
ઉતર� ગયાં અને તં�ઓ ુ મ કય�.

જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હા કહ�વરાવ્�ુ

ક� “ભાઈ, અહ�થી જલ્દ જલ્દ િનકળ� �ઓ,

અહ�યા મારો �વ �ુઝ

ં ાય છે .” ભાઈએ કહ�રાવ્�ુ

“બહ�ન, અહ�થી આગળ ન જવાય, આ ઝમીન પર

તો અમાર� �ુવા�ું છે .” સાંભળતા જ બહ�ન�ુ ં �ગર

થડક� ઉઠ�ુ,ં પણ મા�યાની ઇચ્છાન માન આપ્�ુ.

�ુશ્મન ઇમામ �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામન ઘેર�

વળ્ય, મોહરર ્મન દસમી તાર�ખે લડાઈ શ� થઈ.

 Ahvalun Nisa - 449
જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હા પોતાના

બે �ુત્ ઔન અને મોહમ્મદન પાસે બોલાવ્ય

અને કહ�ુ ં “�ુત્, તમે �ુઓ છોને �સ

ુ ન
ૈ ઉપર

આજ ક�વી �ુસીબત આવી પડ� છે ? �ુસન

ૈ ને તમો

ફકત મામા જ ન સમજતાં. તેઓ ઇમામ પણ છે .

આ વખતમાં તેઓની મદદ કરવી એ

ઇન્સાિનયત�ુ ગૌરવ છે , જો તમે મારા �ુધનો

મા� ૃહક �ુકવવાને ઇચ્છત હો તો �ઓ અને

ૈ અલય�હસ્સલામન �ુશ્મન સાથે લડો અને

�ુસન

લડતાં લડતાં ખપી �ઓ, પણ જો જો �રાત તરફ

ન જતાં.”
 Ahvalun Nisa - 450
ઔન અને મોહમ્મ માતાની આજ્ઞા અ�ુસર�ને

ઇમામ પાસે જઈ ર� માગે છે . �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલા ર� નથી આપતાં, ઔન અને

મોહમ્મ અમ્મ પાસે આવે છે અને મામા પાસે

ર� અપાવવા માટ� િવનવે છે . જનાબે ઝયનબ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ભાઈ પાસે આવીને કહ� છે ,

“ક�મ ભાઈ બહ�નનો હ�દયો ક� ૂલ ન�હ કરો ? ભાઈ

આ વખતે આ �ુત્ કામ ન�હ આવે ? �ુ ં મારા

�ુત્ �વશે, અને અમ્મ ફાિતમાનો બાગ ઉજડશે

? તો તો પછ� આ�ું �વન શા કામ�ુ ં ? ભાઈ,

કયામતના �દવસે અમ્મ મને �ુછશે : ક�મ

 Ahvalun Nisa - 451
“ઝયનબ, મારા �ુસન
ૈ કરતાં પણ તને તારા �ુત્

વહાલા લાગ્યા” ભાઈ તો �ુ ં �ું જવાબ આપીશ ?

ભાણેજોને ર� આપો, ભલે તેઓની ઉમર વષર્ન

ગણતર�એ નાની હોય, પણ પેલા હઝારોના માનવ

- �ુ�ાઓ કરતાં કયાંયે ચ�ઢયાતાં છે . તેઓ

હ�દરના નવાસા છે . જઅફર� તૈયાર �વા દાદાના

પૌત્ છે .’ �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલા બહ�નની િવનંતી

નકાર� ન શ�ા, ઔન અને મોહમ્મદન મૈદાનમાં

જવાની ર� આપે છે , બંને ભાઈઓ સ�ુને છે લ્લ

સલામ કર�, ઘોડા ઉપર સવાર થઈ ઘોડાઓને

દોડાવી �ુક� છે .
 Ahvalun Nisa - 452
બંને ભાઈઓ �ુશ્મનોન ટોળામાં �ુસી જબરો

હાહાકાર મચાવે છે . ન �ણે બંને બાળકોની

તલવાર ફરતી હતી ક� �તૃ ્�ુ�ુ તાંડવ હ�ુ.ં �ુશ્મન

ટપોટપ ઝમીન ઉપર પડ� જતા હતાં.

હઝરત અલી અલય�હસ્સલા અને જઅફર� તૈયાર

અલય�હસ્સલામન �હો મરહબા કહ� �ુત્રો

�ુરવીરતાને જ�ર દાદ દ� તી હશે.

પણ આખર કયાં �ુધી એ બાળકો ટકકર ઝીલે

છે વટ� �ુશ્મનોન તલવારોનો ભોગ થઈ બંને
ભાઈઓ શહાદત પામ્ય.

*****
 Ahvalun Nisa - 453

(૪) જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન શહાદત
કરબલામાં આલે પયગમ્બરન ભયંકર કત્લ આમ

અને એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ અસીર�ની

વાત સ�ુ કોઈ �ણે છે એથી અહ�યા એ િવશે વ�ુ

કંઈ નથી લખતા.

કરબલાના પ્રસ પછ� ઉમ્�ુ મસાએબ - �ુ:ખોની

મા જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હા �દન

અને િવલાપમાં જ બાક�ના �દવસો � ૂરા કયાર.

આપ કમરથી વળ� ગયાં હતાં, માથાના વાળ �વેત

 Ahvalun Nisa - 454
થઈ ગયા હતા, આપ �ુબ જ �ુબળા અને � ૃધ્

થઈ �ુકયા હતા.

મદ�નામાં આવ્ય પછ� સાત મ�હને આપની વફાત

થઈ, અને શામમાં દફન થયાં, એ વખતે આપની

ઉમર પંચાવન વષર્ન હતી.

પણ આપની વફાતની તાર�ખના બારામાં સા�ુ ં તો

એ છે ક�, વફાતની તાર�ખ કોઈ પણ નકક� કર�

શક�ું નથી, ઘણા કહ� છે આપની કબ િમસરમાં છે ,

કોઈ કહ� છે શામમાં છે .

આપને ફર�વાર ક� દ કરવામાં આવ્ય હતા,

 Ahvalun Nisa - 455
એક �રવાયત આ પ્રમા છે :

૬૪ �હજર�માં અબ્�ુલ્લ ઇબ્ન �બૈર� પોતાની

સલ્તનત�ુ એઅલાન કર� દ��ુ.ં ઈરાક અને

અરબમાં ઠ�ક ઠ�કાણે બળવો, �ુલ્લ, તોફાન અને

અરાજકતા વ્યાપ ગઈ.

યઝીદ� મકકા ઉપર �મલ

ુ ો કય�. ખાનએ �ુદાની

�ુરમત �ુટં � અને શહ�રને તારાજ કર� દ��ુ.ં

�ુશામતખોરોએ યઝીદને એમ કહ�ને ઉશ્ક�ય ક�,

“�ુસલમાનો તારાથી ફર� જઈને ઝય�ુલ

આબેદ�ન અલય�હસ્સલામન બયઅત કર� છે .’’ એ

 Ahvalun Nisa - 456
ભંભર
ે ણીથી યઝીદ� �ુ�સ્લ �બન ઉકબાને લશ્ક

લઈ મોકલ્ય. તેણે મદ�ના ઉપર જબ�ં આક્ર

કર� મદ�ના �ત્�ુ, બની હાશમના મહોલ્લામા �ુટં

ચલાવી અને ઇમામે ઝય�ુલ આબેદ�ન

અલય�હસ્સલામન �ગરફતાર કયાર.

જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન એ ખબર

મળતાં જ લાકડ�ને ટ�ક� પડતા આખડતા આવ્ય.

ઇમામ અલય�હસ્સલામન વળગી પડયા અને કહ�ુ ં

ુ ાહ છે .” પણ
“�ુદાની કસમ, મારો ભત્રી બે� ન

જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

વીનવણીઓ �ુ�સ્લ �બન ઉકબાના પાષાણ

 Ahvalun Nisa - 457
�દયને પીગળાવી શક� ન�હ, ભત્રી� સાથે

�ફ�ને પણ �ગરફતાર કર� શામ તરફ લઈ ચાલ્ય.

માગર્મા આપ બારગાહ� �ુદરતમાં એક જ દોઆ

કરતા હતા “�ુદા માર� ઉપર રહમ કર. મને મૌત

આપ, મા�લક �ુ ં ફર�વાર યઝીદના દરબાર ન

પહ��ુ.”
ં (વળ� અહ�યા �રવાયતોમાં ફ�રફાર છે ,

બાઅઝે લખેલ છે ક�) આપ રસ્તામા �બમાર થઈ

ગયા અને વફાત પામ્ય. બી� �રવાયત આ

પ્રમા છે ક� �ગરફતાર થઈને આપ જઈ રહયા

હતા. રસ્તામા એક બાગમાં લશ્કર �ુકામ ��, એ

 Ahvalun Nisa - 458
બાગ એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ એક �ુશ્મનન

હતો.

રાત્રી સમય હતો. શાહઝાદ�ને પોતાની પહ�લી

અસીર�, કરબલાનો ભયંકર હત્યાકાં, �ુશ્મનોન

અમા�ુિષ અત્યાચા યાદ આવ્ય, આપ એકદમ

બેચન
ે થઈ ગયા, આપ�ું �દય હાથમાં ન રહ�ુ ં

અને આપ રડવા લાગ્ય. રડતા રડતા શેહઝાદ�

બે� ધુ ્ થઈ ત્યા વહ�તી પાણીની નીકમાં પડ�

ગયા. આપના પડવાથી પાણીને જવાનો માગર

�ુરાઈ ગયો અને પાણી�ું વહન બંધ થઈ ગ�ુ,ં

 Ahvalun Nisa - 459
માળ� બાગમાં પાણી પાઈ રહયો હતો, તેણે પાણી

આવ�ું બંધ થએલ જોઈ તે જગા ઉપર ગયો.

તેણે જો�ુ ં ક� જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન પડ� જવાથી પાણી બંધ થઈ ગએલ છે ,

તેના હાથમાં એક બેલચો હતો તે તેણે જનાબે

ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન સર �ુબારક

ઉપર માય�, જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હા એક ચીસ પાડ�, સય્યદ સજ�દ

અલય�હસ્સલા ત્યા ગયા, જો�ું ક� �ફ� અમ્મા�ુ

સર ચીરાઈ ગ�ું છે અને પોતે સાંભળે લી ચીસ

 Ahvalun Nisa - 460
જનાબે ઝયનબ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન છે લ્લ

ચીસ હતી.

અફસોસ ! પં�તનને રોનાર�, કરબલાના શહ�દો�ુ ં

માતમ કરનાર�, �સ
ુ ન
ૈ અલય�હસ્સલામન
યતીમોને સંભાળનાર�, �ુશ્મનોન કોરડા ખાનાર�,
ઇસ્લામન નવ�વન બક્ષના, તૌહ�દનો સંદ�શો
સંભળાવનાર� �ુશ્મનોન �ુદાના ખૌફથી
ડરાવનાર�, આિશક� �સ
ુ ન
ૈ , અલી અને ઝહરાની
પ્યાર �ુત્, પયગમ્બર ઇસ્લા સલ્લલ્લા
અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન નવાસી એ બાગમાં
જ દફન થઈ.

*****
 Ahvalun Nisa - 461

જનાબે �ફઝઝા

�ફઝઝા�ુ ં મા - બાપ પાસેથી આવ�ુ.ં

એ વાતને ઇિતહાસ �ુરાવાઓ બતાવે છે ક� �ફઝઝા

�હન્�ુસ્તાન એક મહારા�ની �ુત્ હતાં. (જનાબે

�ફઝઝા િવશે ક�ટલાક�ું એ�ુ ં માન�ું છે ક� આપ

હબશાના રહ�શ હતા. ગમે તેમ હોય ઉપરની

ક�ટલીક વસ્� મરિસયાહના બંદ ઉપરથી લખેલ છે .

બાક� આપ�ું ખાનદાને �રસાલત સાથે રહ��,ુ ં ર૦

વષર �ુધી કલામે ઇલાહ�થી વાતચીત કરવી વગેર�

તો મશ�ુર છે અને તેમાં બધા એકમત છે .) તેઓ

 Ahvalun Nisa - 462
રાજવી વૈભવમાં ઉછરતા હતા, માંગ્�ુ બ�ુ ં મળ�,ુ ં

કોઈ ચીજની ખોટ તેમને ત્યા ન હતી.

જો ક� �ફઝઝાના િપતા �ુસલમાન હતા અને તેઓને

હ�યે હઝરત મોહમ્મ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન મોહબ્બ ભર� હતી. ��ુ ં

કારણ એ હ� ું ક� એક રાતે તેણ સ્વપ્ના મ હઝરત

મોહમ્મ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન જોયાં, તેમના �દવ્ તેજથી રા�

��ઈ ગયો અને સ�ુને તેમનો પ�રચય �ુછવા

લાગ્ય, “આ �દવ્ �ુ�ષ કોણ છે ?” કોઈએ કહ�ુ ં ક�

“આ આખર ઝમાનાના પયગમ્બ હઝરત

 Ahvalun Nisa - 463
મોહમ્મ �ુસ્�ુફ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ છે .”

તે ��ૃત થયો ત્યાર તેના �દલમાં પયગમ્બર

ઇસ્લા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન મોહબ્બત ઘર કર� લી�ું હ�,ુ ં તેણે

િવચા�ુ� ક� હઝરતની �ખદમતમાં �ુ ં જઈ શ�ું તેમ

નથી પણ માર� �ુત્ �ફઝઝાને હઝરતની

�ખદમતમાં હ�દયા તર�ક� મોક�ુ.ં

એમ િવચાર�ને પોતાની �ુત્રી બોલાવીને

સ્વપ્ના વાત કર� અને સાથોસાથ પોતાની

 Ahvalun Nisa - 464
ઇચ્છ પણ પ્રદિશ કર�, �ફઝઝાએ પણ એ વાતને

વધાવી લીધી.

�ફઝઝાના િપતાએ પોતાના િવચારને �ુરત જ

અમલમાં આણ્ય અને �ફઝઝાને રવાના કયાર.

રસ્તામા �ફઝઝાને �ુબ જ િવચારો આવતાં ક� �ની

પાસે �ુ ં જઈ રહ� �ં તે કોઈ મોટો શ્રીમ હશે ? �ુ ં

કોઈ શહ�નશાહ હશે ? �ું તેના �વો બીજો કોઈ

મહાન ન�હ હોય ? �ફઝઝાને �ું ખબર ક� તે જયાં

જઈ રહ� છે ત્યા રોજના ફાકા છે , ગર�બી છે .

 Ahvalun Nisa - 465
આખર� ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન �ખદમતમાં પહ�ચ્ય, ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ �ફઝઝાને

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન સ�પ્ય,

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન જોતાં જ �ફઝઝાને

તેમના પ્રત પ્ર ઉપજયો અને તેમની કનીઝી

સ્વેચ્છ �સ્વકાર� લીધ.

પણ જયાર� જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા

�ણ્�ુ ક�, આ તો કોઈ રાજ�ુત્ છે ત્યાર આપને

�ુબ જ સંકોચ થયો ક�, �ફઝઝાના મનમાં તેના મા-

 Ahvalun Nisa - 466
બાપ પ્રત લાગી આવશે ક� �ુ ં તેઓને દવલી હતી.

�થી આ �ુખ્યાઓન મને સ�પી દ�ધી.

વળ� િવચારવા લાગ્ય ક� એને અહ�યા ગમશે યા

ન�હ ગમે ? તેણી પોતાના મા-બાપને ઘેર �ુદર

ં

કપડા પહ�રતી હશે અને ન �ણે ક�ટલાય શણગાર

કરતી હશે, અને અહ�યા......? એક �ુરાની ચાદર

જ.

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન �દયમાં

િવચારોની �ુઝ
ં વી નાખે એવી �િધ પડ� હતી.

�ફઝઝાએ જો�ું ક� પોતે આવ્ય છે એ ઘરમાં

 Ahvalun Nisa - 467
ગર�બી િસવાય ક�ુય
ં ે નથી. બે બાળકો �ુખથી

બે� ધુ ્ થઈને પડયા છે . �ફઝઝા એ બાળકોની

હાલત જોતા કંપી ઉઠ�, રોઈ પડ� અને પોકાર� ઉઠ�

: “આ બાળકોની �ુખ મારાથી નથી જોવાતી.”

થોડ�વાર પછ� સ્વસ થઈ કહ�ુ ં : “ઘરમાં � કાંઈ

તાંબાના વાસણ હોય તે લાવો.” જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા જવાબ આપ્ય : “આ ઘર

ગર�બ�ું છે . ગર�બના ઘરમાં ત્રાંબા વાસણ

કયાંથી હોય ? હા, એક વાટકો છે ?”

 Ahvalun Nisa - 468
“વાટકો તો વાટકો, � હોય તે લાવો.” જનાબે

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા તે વાટકો આપ્ય.

�ફઝઝાને તાંબા�ું સો�ું બનાવતા આવડ� ુ ં હ�ુ.ં

પોતાના ક�મીયાથી તે તાંબાના વાટકાને સોનાનો

વાટકો બનાવ્ય અને જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન આપીને અઝર કર�. “આ વાટકો બ�રમાં

વેચાવી હસનૈન અલય્હ��ુસ્સલ માટ� જલ્દ

ખાવા�ું મંગાવો, તેઓની �ુખ મને અસ્વસ કર�

�ુક� છે .”

“�ુ ં એ ન�હ લ� ઘરના મા�લકને આપ�.”

શેહઝાદ�એ કહ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 469
એટલામાં હઝરત અલી અલય�હસ્સલા આવ્ય.

�ફઝઝાએ તે વાટકો તેમને આપ્ય. હઝરત બધી

હક�ક્ સાંભળ� હસ્ય અને કહ�ું “�ફઝઝા એ

વાટકો હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ આવે ત્યાર તેમને આપ�.”

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ આવ્ય ત્યાર તે વાટકો હઝરતની

�ખદમતમાં લાવવામાં આવ્ય અને �ફઝઝાના

ક�િમયાની વાત પણ કહ�. આપે એ સાંભળ�

ફરમાવ્�ુ : “�ફઝઝા ? અમને �ુિનયા ક� �ુિનયાના

 Ahvalun Nisa - 470
માલની તમા નથી, નાહક ત� મહ�નત કર�, આ

માર� બે �ગળ�ની વચમાં જો.”

�ફઝઝાએ તે બે �ગળ�ની વચમાં નજર કર� તો

જો�ુ ં ક� પોતે ��ું વણર્ કરવા અશકત છે તે� ુ ં

દ્ર હ�ુ.ં તેણે જો�ું ક� આકાશ �ચરાઈ ગ�ુ ં અને

એક લીલોછમ બગીચો નજર� પડયો. તેમાં અનેકો

અનેક રં ગના અને �ુગધ

ં ોના �લો છે , તે બગીચામાં

એક મહ�લ છે . તે મહ�લમાં જવાહ�રાત જડ�ુ ં તખ્

છે . તે તખ્ ઉપર જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ જલ્વ અફરોઝ છે .

 Ahvalun Nisa - 471
જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હા � પોષાક

અને દાગીના પહ�યાર હતા તે ન તો પોતે જોયા

હતાં ન સાંભળ્ય હતા. જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન સેવામાં અગ�ણત �ુરો ખડ� પગે છે .

�ુલયમાન પયગમ્બ �વા મહાન બાદશાહની

�ુત્ પંખો લઈ હવા નાખી રહ� છે . ઈસા

અલય�હસ્સલામન મા� ૃશ્ જનાબે મ�રયમ ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ઉપરથી હ�રા મોતી

ઓળઘોળ કર� રહયા છે .

ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ

� ૂછ�ું : “�ફઝઝા કંઈ દ� ખાય છે ?” �ફઝઝાએ કહ�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 472
“હા, પણ તે� ુ ં વણર્ કરવાની શ�ક્ મારામાં નથી,

તે અવણર્િન છે .” પછ� આપે �ગળ�ઓને જમીન

તરફ રાખીને કહ�ું “હવે નીચે જો.”

�ફઝઝાએ નીચે નજર કર� તો જો�ું ક� ઘરતીમાં

દટાએલો ખઝાનો ક� �ની સાથે કા�નનો ખઝાનો

પણ હતો, તે જોયો. હઝરતે � ૂછ�ું “�ફઝઝા કંઈ

દ� ખાય છે ?’” �ફઝઝાએ અઝર કર� “હા, ધરતીમાં

દટાએલ બધો ખઝાનો માર� નજરમાં છે , �ુદાએ

સ�ર્વે એક એક સ�નના આપ મા�લક છો. યા

હઝરત, આપને �ુદાએ સવર શ�ક્તમા કયાર છે

મારા ક�િમયાની કંઈએ િવસાત નથી.”

 Ahvalun Nisa - 473
“�ફઝઝા, �ુિનયા ક્ ુ
ભં�ર છે . �ુિનયા ક�

�ુિનયાના માલનો મોહ અમોને નથી, આ બાળકો

� �ુખ્ય છે તેઓ ક�િમયાગર નથી પણ જો ઇચ્છ

તો પત્થરન પહાડો �ુવણર પવર્તમા ફ�રવી નાખે,

એટલી શ�ક્ તેઓમાં છે . અમો દ�નને ચાહ�એ

છ�એ. �ુિનયા સાથે અમોને ક�ુય

ં કામ નથી,

�ુિનયાએ અમોને નથી તજયા, અમોએ �ુિનયાને

ત� છે .’ હઝરતે એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ

સાચી પહ�ચાન આપી. વળ� આગળ કહ�ુ ં “�ફઝઝા,

�દલને �ુરાઈઓના મેલથી સાફ રાખ એ જ સાચો

ક�િમયો છે .”
 Ahvalun Nisa - 474
�ફઝઝાના હ�યે હઝરતનો ઉપદ� શ ઉતર� ગયો અને
એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ મોહબ્બત �ફઝઝા�ુ ં
�દય વસાવી દ��ુ.ં ત્યા પછ� �ફઝઝાએ કોઈ
�દવસ ક�િમયાગીર� કરવાનો નાનો સરખો પ્રય
પણ ન કય�, �ફઝઝાએ �ુદાનો �ુક �� ક� પોતે �
ઘરમાં આવ્ય છે તે ઘરમાં ઉપલક દ્ર�ષ જોતા
�દરદ્ર અને ગર�બી જ દ� ખાય છે , પણ જરા
િનરખીને જોતાં એ ઘરમાં એવી િમલકત છે ક�, �
�ુિનયામાં બી� પાસે હોવી અસંભિવત તો �ુ ં
અશકય છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 475

(ર) જનાબે �ફઝઝાએ �ુરઆનની

આયતોથી આપેલા જવાબ

એકવાર જનાબે �ફઝઝા હજ કરવા જતા હતાં, સાથે

તેમના ચાર �ુત્ હતાં અને બી� માણસોનો પણ

એક મોટો કાફ�લો હતો. રસ્તામા તેઓ

કાફલાથી િવ�ુટા પડ� ગયા અને એક ભયાનક

જગલમાં
ં આવી પહ�ચ્ય. પણ �ણે કરબલાનો

�ુની હત્યાકાં અને શામે ગર�બાની �ુગ

ં ી
 Ahvalun Nisa - 476
ભયાનકતા પોતાની નજર� િનહાળ� હોય તેને કોણ

ડરાવી શક� ?

તેઓ તો અલ્લા અલ્લા કરતાં ચાલ્ય જતા હતા

પાછળથી કોઈ માનવી આવી પહ�ચ્ય. તે

દ� ખાવમાં કોઈ �ૃહસ્ અને ઉદાર�દલ લાગતો

હતો. તેણે જનાબે �ફઝઝાને � ૂછ�ું : “એ નેકબખ્

�ી �ું કોણ છે ?”

જનાબે �ફઝઝાએ તેના જવાબમાં �ુરઆનની

ુ ફ સવફા યઅલ�ન
આયત પડ�. “�ુ લ સલા�ન ુ

� ું સલામ કહ�, ન�ક છે ક�, તે લોકો �ણશે.” એ

 Ahvalun Nisa - 477
સાંભળ� તેને પોતાની �ુલ સમ�ણી અને તે

સમજયો ક� વાત કરવાની પહ�લાં સલામ કરવી

જોઈએ. તેથી તેણે સલામ કર�ને � ૂછ�ુ ં “� ુ ં આ

જગલમાં
ં એકલી ક�મ છો ? અને � ું પગે ચાલી

તાર� મ�ન્ઝલ ક�મ પહ�ચી શક�શ ? કદાચ �ુ ં રસ્ત

પણ �ુલી �ય ?

તેના જવાબમાં પણ �ુરઆની આયત કહ�

વમંય્યહ�દલ્લા ફમા લ�ુ િમમ મો�ઝલ્લ �ુદા

�ને રસ્ત બતાવનાર હોય તેને કોઈ �ુલાવી નથી

શક�ુ”ં
 Ahvalun Nisa - 478
વળ� �ુછ�ુ ં ક� “એ બાઈ �ું ઇન્સાનમાંથ છો ક�

�જ�ાતમાંથી ?” તેના જવાબમાં કહ�ું : યા બની

આદમ ખો� ઝીનત�ુ મ અએ આદમના બેટાઓ ,

તમો તમારો દ� ખાવ �ુદર

ં રાખો. તે સમજયો ક� આ

�ી ��ાતમાંથી નથી. પણ આદમની ઔલાદ છે -

માનવી છે .

“એ બાઈ �ુ ં કયાંથી આવે છે ? તે માણસે તેઓ

કયાંથી આવે છે �ણવા �ુછ�ુ,ં તે પ્ર�ન

ઉ�રમાં પણ આયત કહ� યોનાદવના િમમ

મકાિનમ બઈદ છે ટ�થી લોકોને બોલાવે છે .’ એટલે

 Ahvalun Nisa - 479
તે સમજયો ક� આ બાઈ ઘણે છે ટ�થી આવતી હોય

એમ લાગે છે .

“હવે કયાં જવાનો િવચાર છે ?’ તેણે તેમને કયાં

ુ ી એક વ�ુ પ્ર ��
જ�ું છે તે �ણવાના હ��થ

તેનો ઉ�ર પણ આયએ �ુરઆનીથી આપ્ય :

વ�લલ્લાહ અલ�ાસે �હજ�ુલ બયતે લોકો ઉપર

�ુદાનો હક છે ક� તેઓ ખાનએ કાઅબા હજ કરવા

�ય.” �ુરઆનની આયતોથી જવાબ દ� તી આ

�ીને જોઈને તેને �ુબ આ�ચયર થ�ું તે પ્ર�

કરતો જ ગયો અને જનાબે �ફઝઝા આયતે

�ુરઆન તેના ઉ�રમાં કહ�તા જ ગયા.

 Ahvalun Nisa - 480
“તમોને ઘર� થી િનકળે ક�ટલા �દવસ થયાં ?”

જવાબ આપ્ય. વલકદ ખલકનસ્સમાવાત વલ

અઝ� વમા બયનહોમા ફ� િસ�તે અય્યાિમ (�ુદા

ફરમાવે છે ) “મ� ઝમીન, આસમાન અને તેની

વચમાં � � ચીજો છે તે સવ� છ �દવસમાં

બનાવી.” તે માણસ સમજયો ક� આ બાઈને ઘેરથી

િનકળે છ �દવસ થયા છે .

“એ બાઈ ! તે કંઈ ખા�ું છે ક� ન�હ ?” જવાબ

આપ્ય : વમા જઅલના �ુમ જસદલ લા

ુ �આમ
યઅકો�ન અમોએ પયગમ્બરોન એવાં

શર�ર નથી બનાવ્યા ક� તેઓ ખાય ન�હ. તે

 Ahvalun Nisa - 481
સમજયો ક� તેણીએ કંઈ ખા�ું નથી. પોતા પાસે �

ખાવા�ું હ�ું તે તેમની સામે રાખી ખાવા આગ્

કય�, જનાબે �ફઝઝાએ થો�ુક

ં ખાઈ હાથ રોક�

લીધો. તેણે વ�ુ ખાવા માટ� આગ્ કય�, જવાબમાં

ુ અ
કહ�ું : લા યોકલ્લે�લ્લા નફસન ઇલ્લ �� ્ હા

(�ુદા ફરમાવે છે ) “�ુ ં ઇન્સાનન તેની શ�ક્

અ�ુસાર જ તકલીફ આ�ુ ં �ં” એ સાંભળ� તેણે

આગ્ કરવો પડતો �ુ�ો.

પછ� તેણે કહ�ુ ં “બાઈ � ું પગે ચાલીને ન�હ જઈ

શક� માટ� મારા ઘોડા ઉપર માર� સાથે બેસી �”

તેનો જવાબ �ુરઆનની આયતથી જ આપ્ય હ�મા

 Ahvalun Nisa - 482
ુ ઇલ્લલ્લા લ ફસદતા જો ક� �ુદા
આલેહ�ન

િસવાય વ�ુ �ુદા હશે તો ઝમીન અને

આસમાનમાં ફસાદ થઈ બરબાદ થઈ જશે.’ તે

માણસ સમજયો ક� એક ઘોડા ઉપર �ી અને �ુ�ષ

સાથે બેસે તે� ું પ�રણામ ખરાબીમાં આવવાનો

સંભવ છે તેથી ઘોડા ઉપરથી ઉતર� ગયો અને

જનાબે �ફઝઝાને સવાર કયાર ત્યાર તેમણે આ

આયત કહ� : �બુ ્હાનલ્લ સખ્ખ લના હાઝા

પાક છે એ �ુદા �ણે આ હયવાનને

અમારો તાબેદાર બનાવ્ય છે .”

 Ahvalun Nisa - 483
પછ� જનાબે �ફઝઝા ઘોડા ઉપર અને તેમનો સાથી

પગે ચાલી રવાના થયાં અને કાફલા સાથે મળ�

ગયા ત્યાર તે માણસે � ૂછ�ું “આ કાફલામાં તમારા

પહ�ચાન વાળામાંથી કોઈ છે ? યા “દા� ૂદો”, ઇ�વ

જઅલનાક ખલીફતન �ફલ અઝ� વ યા

મોહમ્મ�ુ’ ઇલ્લ ર� ૂલ, યા “યહયા” ખો�ઝલ

ક�તાબ, યા “� ૂસા” ઇ�ી અ�ાલ્લાહ ’ એ ચાર

પયગમ્બરોન નામ �ુરઆનની આયતથી કહયા,

તેથી તેણે અ�ુમાન ક�ુ્ર (૧) દાઉદ, (ર)

મોહમ્મ, (૩) યહયા , (૪) � ૂસા એ ચાર

નામવાળા માણસો તેણીના સગા હોવા જોઈએ

 Ahvalun Nisa - 484
એમ અ�ુમાન કર� કાફલામાં તેઓની તપાસ કર�

તો એ ચાર નામવાળા માણસો મળ� આવ્યા.

તેઓને �ફઝઝા પાસે લાવીને �ફઝઝાને �ુછ�ુ ં “આ

ચાર� જણ તમારા સગાઓમાંથી છે ?” જવાબમાં

�કતાબે �ુદરતની જ એક આયત કહ� : અલ માલો

ુ હયાિતન �ુન્ય માલ અને

ુ ઝીન�ન
વલ બ�ન

અવલાદ �ઝ�દગીની શોભા છે .” તે માણસે માન્�ુ ક�

આ તેણીના �ુત્ છે .

પછ� જનાબ �ફઝઝાએ પોતાના �ુત્રો સંબોધીને

કહ�ું યા અબિતસ તઅ�રહો ઇન્ન્ખ મિનસ

તઅજરતલ કવીય્�ુ અમીન ( �ુદાએ હઝરત

 Ahvalun Nisa - 485
� ૂસા અલય�હસ્સલામન �કસ્સામા ફરમાવેલ છે )

જયાર� � ૂસાએ એક પયગમ્બરન બકર�ઓને પાણી

પા�ું ત્યાર તેની છોકર�એ કહ�લ ક�, આ માણસે

આપણા ઉપર ઉપકાર કર� લ છે માટ� તેનો બદલો

વાળવો જોઈએ અને આ માણસ �ુબ જ નેકબખ્

અને ભરોસાપાત છે .” એ સાંભળ� તેના છોકરાએ તે

માણસને પોતાની માતાને કર� લ મદદના બદલામાં

ઘણો માલ આપ્ય. એ જોઈ જનાબે �ફઝઝાએ

કહ�ું : વલ્લાહ યોઝાએફો મંય્યશા ( �ુદા

ફરમાવે છે ક�) �ુ ં તેને બમણા આ�ું �ં” જનાબે

�ફઝઝાના �ુત્ માતાની ઇચ્છ સમ� ગયાં અને

 Ahvalun Nisa - 486
�ટલો માલ આપ્ય હતો તે કરતાં વધાર� માલ

આપ્ય.

તે માણસે જનાબે �ફઝઝાના �ુત્રો �ુછ�ુ ં : “એ

ભાઈઓ, આ બાઈ કયા ખાનદાનમાંથી છે ? આવી

નેકબખ્, ચા�ર�યિશલ, હા�ફઝે �ુરઆન અને હાજર

જવાબ �ી હ�ુ �ુધી મ� જોઈ નથી.”

તેઓને જવાબ આપ્ય : “હાઝેહ� ઉમ્મેન �ફઝઝાતો

ુ ઝહરા તેઓ અમાર� માતા છે . તેઓ

�ર� ય�ઝ

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન કનીઝ

�ફઝઝા છે . ભાઈ, વીસ વષર થયાં તેઓ કશીએ

 Ahvalun Nisa - 487
વાત નથી કરતાં િસવાય �ુરઆનની આયતોથી

જ.”

*****
 Ahvalun Nisa - 488

હઝરત અય્�ુ
અલય�હસ્સલામન પિતવ્ર
પત્ન જનાબે રહમત

(૧) હઝરત અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન વૈભવ
હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા પયગમ્બ હતાં,

તેમના ઝમાનામાં તેઓ સ�ુ કરતાં વ�ુ શ્રીમ

હતાં, ક�ટલાંય જગલો

ં અને ક�ટલાંય પહાડો તેમની
 Ahvalun Nisa - 489
મા�લક� હ�ઠળ હતાં. ગાય, બકરા, �ટ વગેર� પણ

ુ ાર હતાં. બાગ બગીચા અને ખેતરોનો તો

બે� મ

કંઈ �ુટો જ ન હતો, પાંચસો જોડ તો ગાય અને

બળદની જ હતી, તે દર� ક જોડ ઉપર એક એક

માણસ �ુકરર ્ હતો, ચારસો �ુલામો તો તે� ુ ં રખો�ુ ં

કરતાં હતાં તે દર� ક �ુલામ સંસાર� હતો, સ�ન

ુ ે

બાલ બચ્ચ હતા.

હઝરતની પત્ની�ુ નામ રહમત હ�ુ.ં જનાબે

રહમત હઝરત �ુ�ફુ અલય�હસ્સલામન

ઔલાદમાંથી હતાં, તેમનાથી હઝરત અય્�ુ

 Ahvalun Nisa - 490
અલય�હસ્સલામન સાત �ુત્ અને સાત �ુત્રી

પ્રા� થએલ હતી.

હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા રહમ�દલ અને

ઉદાર�દલ હતા, કોઈ આશાભય� માનવી તેમનાં

બારણેથી િનરાશ થઈને ન જતો, તેઓ િમસ્ક�ન

ઉપર �ુબ રહમની નજર રાખતા હતા અને

�ુસાફરોની પણ ઘણી જ આગતા સ્વાગત કરતા

હતા, પોતાને મળે લ શ્રીમંતાઈ ઘણો જ �ુદર

ં

સદઉપયોગ કરતા હતા, અને આપ રાત �દવસ

�ુદાનો �ુક અને તેની ઇબાદત કરતા હતા.

 Ahvalun Nisa - 491

(ર) હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા

ઉપર �ુસીબતો�ુ ં આવ�ુ.ં

એક �દવસ હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા પાસે

�બ્ર આવ્ય અને કહ�ુ ં “હ� અય્�ુ, તમોએ

ઘણાં �દવસ તં�ુરસ્ત સાથે વૈભવમાં પસાર કયાર,

પણ હવે �ુદાનો �ુકમ થયો છે ક�, તમાર� ઉપર

�ુસીબતો આવે, અને તં�ુરસ્તીન �બમાર�માં બદલી

નાખે.’’

હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામ તેના જવાબમાં

કહ�ું “જો દોસ્તન ઇચ્છ એવી જ હોય તો માર�

 Ahvalun Nisa - 492
ક�ુલ છે , �ુ:ખ અને દદર ્ન પણ નેઅમત સમ�

આવકાર�શ.”

તે �દવસથી હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા

�ુસીબતો આવવાની રાહ જોતા હતા. એક �દવસ

મ�સ્જદમા બેઠાં બેઠાં લોકોને નસીહતભર� વાતો

સંભળાવતા હતા, ત્યા એકાએક બકરાના રખેવાળે

આવીને કહ�ું હ� અય્�ુ ! બકરાઓ ચરતાં હતાં

ત્યા તો પહાડમાંથી કંઈક એવી ચીજ આવી ક�

બધાં બકરાં હલાક થઈ ગયાં.’’ હ� તો એ પોતાની

વાત �ુર� કરવા નહોતો પામ્ય ક� �ટનો રખેવાળ

પોકાર કરતો આવ્ય “એક એવી ગરમ �ુ આવી ક�

 Ahvalun Nisa - 493
તેણે તમામ �ટનો ભોગ લીધો.” બાગબાને ખબર

આપી ક� “એક િવજળ� પડ� અને તમામ ઝાડ

બળ�ને ખાક થઈ ગયા.” હઝરત અય્�ુ

અલય�હસ્સલા એ �દય હ�બતાવી નાંખે એવી

ખબરો સાંભળતા હતા અને ખા�લકનો �ુક કર�

જતા હતા.

એક પછ� એક �ુ:ખની ખબર આવતી જ ગઈ,

હઝરત �ુક કરતા જ ગયા. એટલામાં બાળકોને

સાંચવનાર બાઈ ઘા નાખતી આવી. હઝરતે

તેણીને શાંત પાડ� હક�કકત �ુછ�, તેણે કહ�ુ ં આજ

આપના બાળકો આપના મોટા �ુત્ર ત્યા મહ�માન

 Ahvalun Nisa - 494
હતા, તે ઘર એકાએક પડ� ગ�ુ ં અને તેમાં આપના

તમામ �ુત્ દબાઈ ગયા.’ એક સાથે સાત સાત

�ુત્રો �તૃ ્� - સમાચાર સાંભળ�ને પણ હઝરતે

�ુબ જ સ્વસ્થતા શાંિતથી મઅ�ુદનો �ુક કય�,

હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા પાસેથી જયાર�

બધો માલ ચાલ્ય ગયો. ઓછામાં �ુ�ં આપ

�બમાર થઈ ગયા. માણસોએ તેમની પાસે આવ�ુ ં

જ�ું ઓ�ં કર� નાખ્�ુ કારણ ક� તેઓ કાલના

શ્રીમ અને વૈભવશાળ� અય્�ુ ન હતા અને

આ� તેઓ એક ગર�બ અને આઝાર� ઇન્સા

હતા.
 Ahvalun Nisa - 495
જયાર� હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા બીમાર

થયા ત્યાર બી� બીમારો ચોતરફથી આવતા અને

તેઓ પાસે િશફાની દોઆ કરવા અઝર કરતાં અને

�ુદાવંદ� આલમ િશફા પણ આપતો. કોઈએ કહ�ુ,ં

“ઓ અય્�ુ તમો પોતા માટ� ક�મ દોઆ નથી

કરતાં ?” હઝરતે જવાબ આપ્ય ક� “મ� �સી વષર

રાહત અને આરામમાં પસાર કયાર અને હવે થોડા

�દવસનાં �ુ:ખ દદર ્થ ગભરાઈને તે �ુર થવા દોઆ

મા�ુ ? મને શમર થાય છે ક�, મારા મઅ�ુદ� આપેલ

ચીજનો �ુ ં અ�સ્વકા ક�ં રાહત અને આરામ પણ

તેણે આપેલ તેને � ર�તે અપનાવેલ એજ ર�તે

 Ahvalun Nisa - 496
તેણે

આપેલ �ુ:ખ અને દદર ્ન પણ અપનાવવાં જ

જોઈએ.
 Ahvalun Nisa - 497

(૩) શયતાનના પછાડા

જયાર� હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામ જરા પણ

સબ અને �ુક્ર મયાર ્દ ન ઓળંગી ત્યાર

શયતાન �ુબ જ �ુઝ

ં ાણો. �ુ�ક્ પ્�ર ુ�ક્

અય્�ુ અલય�હસ્સલામન અડગતા ડગાવવાના

પ્રયત કરવા લાગ્ય, પણ બધી ર�તે તેમાં તેને

િનષ્ફળત જ મળ�. તેની કોઈ પણ �ુ�ક્ સફળ ન

થઈ હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામ�ુ ધૈયર

અખં�ડત જ રહ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 498
શયતાન જયાર� એક� એક પ્રયત્ન િનષ્ફ

િનવડયો ત્યાર તેણે ગામ લોકોને ઉશ્ક�ર�ન અય્�ુબ

અલય�હસ્સલામન �ુ:ખમાં વધારો કરવા પ્રયત

પર પ્રયત કરવા લાગ્ય.. અને એ ર�તે અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન ધૈય્ન
ર તોડવાને લલચાયો.

અય્�ુ અલય�હસ્સલામન શ્રીમંત સરક� ગઈ

અને તં�ુરસ્તી િવદાય લીધી. �દરદ્ર અને

બીમાર� આવી ત્યાર માણસોએ તેમનો સાથ છોડ�

આપ્ય. �ુખમાં લાખ સથવારા હોય છે . �ુ:ખમાં

કોઈ હો�ું નથી. �ુ:ખનો સથવારો િવરલ જ હોય

છે . ફકત એમની પત્ન રહ�મતે તેમનાં આવા

 Ahvalun Nisa - 499
વખતમાં પણ તેમનો સાથ ન છોડયો એમની

રગોમાં પયગમ્બર�ુ �ુન દોડ�ું હ�ુ,ં તેઓ �ુ�ફુ

અલય�હસ્સલામન ઔલાદમાંથી હતાં.

જનાબે રહમત પારકાં કામકાજ કરતાં હતાં, અને �

કંઈ મળ�ુ ં તેમનાથી પોતા�ું અને અય્�ુ

અલય�હસ્સલામ�ુ �ુજરાન ચલાવતા હતાં, તેમાં

પણ શયતાને ફાંસ માર�.

શયતાને એક �ુઢ્ઢા િશકલ ધારણ કર� અને

ગામમાં સ�ુ કોઈને કહ�વા લાગ્ય, “તે �ી (જનાબે

રહમત) �બમાર અય્�ુ અલય�હસ્સલામન સેવા

 Ahvalun Nisa - 500
કર� છે અને બી�ઓને ઘેર આવ�વ કર� છે . તેથી

અય્�ુ અલય�હસ્સલામન �બમાર�નો ચેપ

બી�ને લાગવા સંભવ છે અને જોતજોતામાં આખા

ગામમાં �બમાર� ફ�લાઈ જશે. માટ� તેણીને કોઈ

પોતાના ઘરમાં આવવા દ� શો ન�હ.’’ શયતાનના

આ ફર� બે ગામ લોકોને ભરમાવી દ�ધા અને સ�એ

ુ

જનાબે રહમતને �કારો દ�ધો - રહમત માટ�

પોતાના દ્વા બંધ કર� દ�ધાં. અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન �સ્થિ �ુબ જ ક�ણ થઈ ગઈ.

એક તો �બમાર� હતી જ એમાં �ુખના �દવસો

આવ્ય.
 Ahvalun Nisa - 501
અય્�ુ અલય�હસ્સલામ જનાબે રહમતને કહ�ુ ં :

“આપણે � ઠ�કાણે લોકોને ખા�ુ ં ખવરાવતા હતા -

જયાં સ�ુ કોઈને માટ� આપ�ું રસો�ું સદા �ુલ્�ુ

રહ��,ું ત્યા મને લઈ �વ, સંભવ છે ક� લોકો

આપણા ઉપકારોને યાદ કર� ” જનાબે રહમત

તેઓને ત્યા લઈ ગયા.

એ વખતે પણ શયતાને અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન �બમાર�ના ચેપથી ભરમાવી

લોકોને અય્�ુબ અલય�હસ્સલામ ગામની બહાર

કાઢ� �ુકવા ઉશ્ક�યા. શયતાનના ઉશ્ક�રવાથ લોકો

ઉશ્ક�રાય અને અય્�ુ અલય�હસ્સલામન પત્થ

 Ahvalun Nisa - 502
અને �ટો મારવા લાગ્ય. જનાબે રહમત �બમાર

પિતને ગામ બહાર લઈ ગયાં. ત્યાંથ બી� ગામ

ગયા, ત્યા પણ એજ �સ્થિ થઈ. હદ થઈ ગઈ

માણસના ન�ુણાપણાની ક� કાલ સવાર� � સ�કડો

�ુખ્યાઓન �ુખ ભાંગતો તેને વસ્તીથ �ુર �ુર

જગલ
ં વસાવ�ું પડ�ુ.ં

*****
 Ahvalun Nisa - 503

(૪) જનાબે રહમતનો ક�શ - િવક્

વષ� વીતી ગયાં. જનાબે રહમત �ુર �ુરથી

મજ�ુર� કર� �બમાર પિત તથા પોતા�ુ ં �ુજરાન

�ુર� ું ઘણી જ મહ�નત પછ� મેળવતાં હતાં. એક

�દવસ એક ગામમાં કોઈને ત્યા કંઈક પ્રસ

હોવાથી અચ્છ અચ્છ પકવાનો તૈયાર થતા હતા.

તેની �ુવાસે જનાબે રહમત તે મેળવવા લલચાયા

અને એમણે િવચાર �� ક� “એમને ત્યા કંઈક

મઝ�ુર� મળે તો �� અને તેના બદલામાં કંઈ

ખાવા�ું �બમાર પિત માટ� લઈ ��.” એમ

િવચાર�ને તેઓ ત્યા ગયા. એક �ુઢ્ ક� � તે

 Ahvalun Nisa - 504
ઘરની મા�લકા હતા તેને કહ�ું : એ બાઈ, વષ�

િવતી ગયા, અય્�ુ અલય�હસ્સલામ સા�ં ખાવા�ુ ં

નથી ખા�ુ,ં આ� તાર� ત્યા �ુશીનો પ્રસ છે તો

મને કાંઈક કામ આપ અને તેના બદલામાં થો�ું

ખાવા�ું આપ�.”

ઝમાનો ખાધેલ �ુઢ�યાએ જો�ુ ં ક� રહમતના વાળ

�ુબ �ુદર,
ં લાંબા અને શ્યામવણા છે . જો એ વાળ

માર� �ુત્રી માથા ઉપર હોય તો ઘ�ુ ં જ સા�ં .

એમ િવચાર�ને કહ�ું “કંઈ કામકાજ તો છે ન�હ,

પણ જો તાર� તારા �બમાર પિત માટ� સ્વા�દષ

 Ahvalun Nisa - 505
ભોજન લઈ જ�ું હોય તો તારા વાળ આપ, તેના

બદલામાં �ુ ં તને ખાવા�ું આપીશ.”

આ સાંભળ� જનાબે રહમતને ભાર� આઘાત લાગ્ય

અને વ્યિથ �દલે કહ�ું “અર� ! એક કો�ળયા ધાન

માટ� �ુ�ફુ અલય�હસ્સલામન વંશ અને અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન પત્નીન �ુ ં વાળ ઉતરાવે છે ?

તને શરમ નથી થતી ?” પણ તેણી એકની બે થઈ

ન�હ �ી પોતા�ુ ં બ�ું �ુટં ાવી દ� શે પણ પોતાના

સ�દયર્મા જરા સરખી �ુટ� તે સાંખી શકશે ન�હ,

પણ જનાબે રહમત નામ પ્રમા �ુણો ધરાવતા

હતા, તેમની નજરમાં �બમાર પિતની તસ્વી

 Ahvalun Nisa - 506
તરવરવા લાગી. તેમણે તરત જ તે �ુઢ�યાને

વાળ કાપી આપ્ય. �ુઢ�યાએ બદલામાં ખાવા�ુ ં

આપ્�ુ તે લઈ તેઓ અય્�ુ અલય�હસ્સલા પાસે

આવ્ય.

અય્�ુ અલય�હસ્સલામ જો�ું ક� રહમતના વાળ

કપાઈ ગયા છે ત્યાર તેમણે તે� ું કારણ � ૂછ�ુ.ં

જનાબે રહમતે બધી વાત કહ�, અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન ઘ�ું જ લાગી આવ્�ુ અને �ુદા

પાસે દોઆ કર� અ�ી મસ્નેયઝ�ર વ અન્

ુ ાર્હ�મી -
અરહ�ર અય પરવર�દગાર મને �ુબ

ક�ષ્ પડ�, �ું રહમ કરનાર છે ’ પણ બી�

 Ahvalun Nisa - 507
�રવાયતમાં દોઆ કરવા�ું કારણ �ુ�ું લખવામાં

આવેલ છે , આગળ આવશે.

*****
 Ahvalun Nisa - 508

(પ) જનાબે રહમતને ભરમાવવા

શયતાનના પ્રયત
હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામન �બમાર� �મ

�મ વધતી હતી સંકટોની પરં પરા ઉગ બની જતી

હતી તેમ તેમ અય્�ુ અલય�હસ્સલા સબ અને

�ુક તરફ વ�ુ અને વ�ુ ખ�ચાએ જતા હતા.

શયતાનના બધાય પ્રયત િનષ્ફ નીવડયા, ત્યાર

તેણે પોતાના �ુર�દોની એક સભા બોલાવી અને

તેમાં અય્�ુ અલય�હસ્સલામન ક�વી ર�તે ચલીત

કરવા તે પ્ર ઉપર ચચાર ચલાવી. તેના �ુર�દોએ

 Ahvalun Nisa - 509
કહ�ું “અમે � કાંઈ ફર� બ અને �ુચ્ચા કર�

શક�એ છ�એ એ તારા િશક્ષણ જ. અમે તને �ુ ં

સલાહ આપીએ ? પણ ઘણીવાર મોટાઓ � વાત

�ુલે છે તે વાત નાનાઓના લક્ષમ આવી �ય છે .

એક �ુત અ�ુસાર અમે તને સલાહ આપીએ છ�એ

ક� � �ુ�ક્તથ આદમ અલય�હસ્સલા પાસે સા�ં

કાયર તરક કરાવ્�ુ તે �ુ�ક્તથ જ અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન ફર� બ આપવા પ્રય કર”

શયતાને કહ�ુ ં “આદમ અલય�હસ્સલામન મ�

તેમની પત્ન થક� ફર� બ આપેલ. અય્�ુ

 Ahvalun Nisa - 510
અલય�હસ્સલા માટ� પણ તે અખતરો અજમાવવા

�વો ખરો.

શયતાન માનવ�પ ધારણ કર�ને જનાબે રહમત

પાસે આવ્ય. તેણે જો�ું ક� તેઓ ખાવા�ું પકાવે છે .

તે પાસે ગયો અને કહ�ું “અય કનીઝે �ુદા ! તારો

પિત કયાં છે ?” જનાબે રહમતે જવાબ આપ્ય

“તેઓ ઘણા સમયથી �બમાર છે અને ફલાણી

જગ્યા �ુતા છે . કોઈ વાતે તેમને સા�ં નથી થ�”ુ ં

શયતાને જો�ું ક� પિતની �બમાર�એ રહમતને �ુબ

જ બેચન
ૈ કર� �ુકયા છે . આથી તેણે �ુ:ખથી

દાઝેલ તે �ીના ઝખ્ પર વ�ુ કાર� ફટકો કરતા

 Ahvalun Nisa - 511
કહ�ું ક� “રહમત” ! પહ�લાનો વૈભવ યાદ નથી

આવતો ? સાત સાત �ુત્રો મૌત નથી સાલતી ?

એ સાંભળ� જનાબે રહમત રડ� પડયા. શયતાને

કહ�ું : “તમે �ુ:ખી ન થાઓ, માર� પાસે તેનો

ઇલાજ છે .” જનાબે રહમત એકદમ બોલી ઉઠયા :

“એ કયો ઇલાજ ?”

“આ બક�ં લઈ �વ અને તેને મારા નામથી ઝબ્

કરો. તમારા પિતની �બમાર� ચાલી જશે અને ફર�

પહ�લાં �વી �સ્થિ થઈ જશે.” શયતાને જનાબે

રહમતને લલચાવ્ય.
 Ahvalun Nisa - 512
રહમત તે બક�ં લઈ અય્�ુ અલય�હસ્સલા પાસે

આવ્ય અને તમામ વાત કહ�. એ વાતો સાંભળ�

અય્�ુ અલય�હસ્સલામ કહ�ું “એ શયતાન છે

તને ફર� બ આપી તારા થક� મને �ુદા તરફથી

ફ�રવવા માગે છે તને એટલી પણ ખબર નથી ક�

અમીર� ક� ગર�બી, �ુ:ખ ક� �ુખ એ સવ� અલ્લા

તરફથી જ છે . તે �ને ચાહ� તેને રાહત અને

આરામ આપે છે , ચાહ� તેને �ુ:ખ ક� �ુખ આપે છે ,

ઇન્સાનન ફરજ છે ક� તેના તરફથી � કાંઈ આવે

તેનો હસ્ત �ુખે �સ્વકા કર� .”

શયતાનનો એ પ્રય પણ િનષ્ફ ગયો.

 Ahvalun Nisa - 513
પછ� શયતાને એક બીજો �ુકકો અજમાવ્ય, પોતે

એક �ુબ�ુરત �ુવાન�ુ ં �પ ધારણ કર�, ઘોડા

ઉપર સવાર થઈ જનાબે રહમત પાસે આવ્ય અને

કહ�ું : “એ બાઈ ! � ું મને ઓળખે છે ?” જનાબે

રહમતે તેના ઉ�રમાં નકાર ભણ્ય.

“તારા પિતની તબીયત ક�મ છે ?” તેણે અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન �સ્થિતથ વાક�ફ હોવાનો ડોળ

કય�,

“�ુ ં જમીનનો રા� �ં, મ� જ અય્�ુબન માલ અને

બાળકોને ફના કર� લ છે અને મ� જ તેને આવી

 Ahvalun Nisa - 514
બીમાર�માં ફસાવેલ છે . એ બધી �ુસીબતો તેણે

પોતાના �ૃત્યોથ પોતે જ વહોર� લીધેલ છે . તેણે

માર� પરસ્ત �ુક� આસમાનના �ુદાની ઇબાદત

કર�, હ� પણ સમય છે , �ું મને એક જ સજદો કર,

એટલે બધી �ુસીબતો ક્ષણવારમ �ુર કર� દ�.”

આ સાંભળ� જનાબે રહમતે કહ�ુ ં : “�ુ ં મારા

ં ન કર� શ�ું.’ શયતાને

પિતની ર� િસવાય ક�ુએ

કહ�ું : “જો એ પ્રમા ન કર તો તારા પિતને

કહ�� ક� જમતી વખતે �બ�સ્મલ્લ અને જમી

રહયા પછ� અલ્હમ્દો�લલ્ ન કહ� તો પણ �ુ ં

 Ahvalun Nisa - 515
રા� થઈ જઈશ અને તમો સારા �દવસ ફર�વાર

પ્રા કર� શકશો.”

જનાબે રહમત અય્�ુ અલય�હસ્સલા પાસે ગયા

અને પહ�લથ
ે ી છે લ્લ �ુધી બધી વાત કહ�. એ
સાંભળ� હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામન ઘણો
જ �ુસ્સ આવ્ય અને બોલ્ય : “આ� આખો
�દવસ ત� શયતાનની વાતો સાંભળ� છે અને તેના
ફર� બમાં રહ� છો, કસમ છે �ુદાની આ
�બમાર�માંથી શફા મળશે ત્યાર તને સો લાકડ�ઓ
માર�શ, હમણાં �ુ માર� નજરથી �ૂ ર થઈ �.”

*****
 Ahvalun Nisa - 516

(૬) હઝરત અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન િશફા મળવા માટ�

દોઆ.

�ુદરતે જયાર� હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલામન

કસોટ� કરવા ઇચ્છ�ુ અને અય્�ુ

અલય�હસ્સલા ઉપર સંકટોની હારમાળા આવતી

જ ગઈ. માલ ગયો, અવલાદ ગઈ, �બમાર� આવી,

પત્ન િસવાય બધાએ પોતાના અને પારકાઓએ

સાથ છોડયો, ગામ છોડ� જગલ

ં વસાવ�ુ ં પડ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 517
એમના ઉપર પડતી થોકબંધ �ુસીબતો જોઈ લોકો

નવી નવી વાતો કરતા હતા.

એક વખત અય્�ુ અલય�હસ્સલા પાસેથી બે

માણસો વાતો કરતા િનકળ્ય, તેમાંનો એક જણ

કહ�તો હતો ક� : “અય્�ુ અલય�હસ્સલામથ

�ુદાના �ુકમની િવ�ધ્ધ�ુ કંઈ કામ થ�ુ ં છે તેથી

�ુદા તેઓ ઉપર રહમ કરતો નથી.” આ સાંભળ�

બી� માણસે કહ�ું : “અર� તૌબા કરો તૌબા, તેઓ

�ુદાના પયગમ્બ છે અને �ુદા પોતાના દોસ્તો�ુ

ઇ�મ્તહા લે છે , તેના ઉપર સંકટોની પરં પરા નાંખે

છે . અય્�ુ અલય�હસ્સલામથ ખો�ું કામ ન�હ થ�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 518
હોય પણ �ુદા પોતાના દોસ્ત�ુ ઇ�મ્તહા લઈ

રહયો છે .”

એ વાતો અય્�ુ અલય�હસ્સલામન કાન ઉપર

અથડાણી, એમણે બારગાહ� �ુદરતમાં હાથ �ચા

કર� દોઆ કર� : “એ મા�લક, � ું દ� ખાતી અને ન

દ� ખાતી બધી ચીઝોથી મા�હતગાર છો. �ુ ં �ાર� ય

િનરાંતે �ુતો નથી, મારા પાડોશીઓમાં કોઈને

�ુખ્ય �ુવા દ�ધેલ નથી. કોઈના �ુખ્ય હોવાની

મને ખબર પડતી ત્યાર તેને ખવરાવતો, નવ�ાને

વ�ો આપ્યા છે , માર� પાસે કોઈ કંઈ ઝગડો

લાવતા અને એકાદ જણ �ુસ્સામા કસમ ખાતો તો

 Ahvalun Nisa - 519
તેનો કફફારો માર� પાસેથી �ુ ં આપતો કારણ ક�

કદાચ તેણે ખોટ� કસમ ખાધેલ હોય તો તે

કફફારાથી તેના �ુનાહ માફ થઈ �ય. મા�લક �ુ ં

�ણે છે ક�, કોઈ �દવસ પણ તાર� નાફરમાની નથી

કર�. હંમશ
ે ા તારો આજ્ઞાં� જ રહયો �ં, તાર� જ

ઇબાદત કર� છે , એ બ�ું કરવા�ું કારણ �ુ ં મારાથી

રા� રહ�.”

બારગાહ� �ુદરતમાં અય્�ુ અલય�હસ્સલામન

અવાઝ પહ�ચી. �ુદરત તરફથી જવાબ આવ્ય :

“એ અય્�ુ અલય�હસ્સલા, એ કામો કરવાની

સદ�ુ�ધ્ તમને કોણે આપી હતી ?’” અય્�ુ

 Ahvalun Nisa - 520
અલય�હસ્સલામ મ�મા ખાક લીધી અને અઝર કર� :

“ઓ ખા�લક ત� આપેલ સદ�ુ�ધ્ધથ જ એ કાય�

મારાથી થયા છે .” એટલામાં �બ્ર ના�ઝલ થયા

અને કહ�ુ ં : દોઆ કરો ક� તમારા સંકટો �ુખમાં

ફ�રવાઈ �ય.” અને અય્�ુ અલય�હસ્સલામ

દોઆ કર�.

*****
 Ahvalun Nisa - 521

(૭) હઝરત અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન �ુસીબત �ુર થવી.

હઝરત અય્�ુ અલય�હસ્સલા જયાર� �ુબ જ

અશકત થઈ ગયા અને શૌચ ( �ુદરતી હાજત)

માટ� જ�ું પડ� ું ત્યાર જનાબે રહમત તેમનો હાથ

પકડ� બાહ�ર લઈ જતા અને કોઈ �ુર�ક્ પણ

એકાંત જગ્યામા બેસાર� આવતા અને જયાર�

અય્�ુ અલય�હસ્સલા સાદ કરતા ત્યાર જતા

અને હાથ પકડ� પાછા બીછાના ઉપર �ુવાર�

દ� તાં.
 Ahvalun Nisa - 522
એ પ્રમા એક �દવસ હઝરત અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન �ુક� જનાબે રહમત પાછા

આવ્ય ત્યા અય્�ુ અલય�હસ્સલામન વહ� થઈ

ુ
ક�, ઉર�ક બે �રજલેકા હાઝા �ગ્તસે�ુ બાર� �ુન વ

શરાબ - તમો અહ�યા લાત મારો ક� અહ�યા �ુસલ

કરવાની જગ્ય છે અને િપવા માટ� ઠં�ુ પાણી છે .”

હઝરતે ત્યા લાત માર� ક� � ુરત જ પાણીના બે

ઝરા આપના પગ નીચેથી �ર� ગયાં. એકમાં

ગરમ પાણી હ�ું અને બી�માં ઠં�ુ.ં �બ્રઈ કહ�ુ ં

“આ ગરમ ઝરામાં �ુસલ કરો અને ઠંડા ઝરામાંથી

પાણી પીઓ.”
 Ahvalun Nisa - 523
હઝરતે �ુરત જ તે �ુજબ અમલ કય�. �ુસલ

કરવાથી શર�ર ઉપરથી બધી �બમાર�ઓ ચાલી

ગઈ, પાણી પીવાથી શર�રના �િતરક ભાગની

બધી �બમાર�ઓ ના�ુદ થઈ ગઈ. પહ�લાં કરતાં

હઝરતના �પમાં વધારો થયો અને જવાની પણ

પાછ� આવી. �બ્ર જ�ાતી કપડા લાવ્ય હતા

તે કપડા પ�રધાન કયાર પછ� એક ટ� કરા ઉપર

બેસી ગયા અને �બ્ર સાથે વાતો કરવા

લાગ્ય.

અને અહ�યા જનાબે રહમત હઝરત અય્�ુ

અલય�હસ્સલામન �ુક� આવીને વાટ જોતા હતા

 Ahvalun Nisa - 524
ક�, હમણા બોલાવશે પણ ઘણીવાર થઈ છતાં

અય્�ુ અલય�હસ્સલામન બેસાર� આવ્ય હતા

ત્યા ગયા. પણ અય્�ુ અલય�હસ્સલા તો ત્યા

ન હતા તેથી ગભરાણા ત્યા એક ટ� કરા ઉપર

તેમની નજર પડ� તો જો�ું ક� કોઈ બે માણસ બેઠાં

છે તેથી ત્યા જઈ �ુછ�ું : “અહ�યા એક આઝાર�

(�ુ:ખી - �બમાર) �ુ�ષ હતા તે કયાં ગયા ?’

“�ુ ં એ �બમાર તમારા સગામાંથી હતા ?’ તે બંને

જણે � ૂછ�ુ.ં

“હા, તેઓ મારા પિત છે .’ જનાબે રહમતે કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 525
“જો તમે તેઓને �ુઓ તો ઓળખી શકો ખરા ?”

“હા, ક�મ ન ઓળ�ું ? �ઝ�દગી આખી તેમની સાથે

રહ� �ં.”

“તેઓનો દ� ખાવ ક�વો હતો ?”

એ સાંભળ� જનાબે રહમતે અય્�ુ

અલય�હસ્સલા તરફ �ગળ� ચ�ધતા કહ�ુ ં

“તેઓ જયાર� જવાન હતા ત્યાર તમાર� �વા જ

લાગતા હતા.”

“�ુ ં જ તારો પિત �ં. પરવર�દગાર� આપણા ઉપર

રહમ કર� મને િશફા આપેલ છે અને આપણા ઉપર

 Ahvalun Nisa - 526
આવી પડ�લ સંકટો �ૂ ર કયાર છે ” અય્�ુ

અલય�હસ્સલામ બધી વાત કહ�.

એ સાંભળ� જનાબે રહમતે હષાર ્વેષમા પિતના

ગળામાં પોતાના હાથ િવ�ટાળ� દ�ધા અને બંનન

ે ી

�ખોએ હષાર્� વહાવ્યા અને �ુદાનો �ુક કય�,

�ુદરતે અય્�ુ અલય�હસ્સલામન િમલ્ક ચાલી

ગઈ હતી તે કરતા બમણી આપી. �ુત્રો પણ

સ�વન કયાર અને બી� અવલાદ પણ આપી.

એકવાર હઝરતે અય્�ુ અલય�હસ્સલામન �ુસ્સ

આવવાથી જનાબે રહમતને કહ�ું હ�ું ક� “કસમ છે

 Ahvalun Nisa - 527
�ુદાની ક� આ �બમાર�માંથી મને િશફા મળશે ત્યાર

તને સો લાકડ� માર�શ.” એ કસમ યાદ આવવાથી

આપને �ુબ પસ્તાવ થયો, કારણ ક� આવી

પિતવ્ર ક� �ણે �ુ:ખમાં પોતાનો સાથ આપ્ય

તેને ક�વી ર�તે સો લાકડ� મારવી ત્યાર �ુદરત

તરફથી �ક
ુ મ થયો ક� “અય અય્�ુ

અલય�હસ્સલા ઝીણી ઝીણી સો લાકડ� એકઠ�

કર� તેનો એક �ડો બનાવી રહમતને મારો ક� તેથી

કસમ �ુર� થઈ જશે.” અય્�ુ અલય�હસ્સલામ એ

�ુજબ ક�ુ.ર
 Ahvalun Nisa - 528
જનાબે રહમતે � પિત સેવા કર� તે આદશર છે -

અ�ુકર�ણય છે . આપે કર� લો ક�શિવક્ આપના

પિત પ્રેમ જવલંત શા�હદ� છે .

પરવર�દગારા ! �ુ�સ્લ �ીઓમાં આવી જ પિત

પરાયણતા અને સંકટો સામે પહાડની અડગતા

દાખવવાની શ�ક્ આપે, આમીન.

*****
 Ahvalun Nisa - 529

જનાબે મરયમ
સદ�ઓ પહ�લાં એવો �રવાજ હતો ક�, લોકો પોતાના

બાળકોને બય�ુલ �ુક�ૃસની સેવાથ� નઝર કર�

ુ �ુક�ૃસમાંથી ઝા�ું
દ� તા હતા. તે બાળકો બય�લ

કાઢતાં, દ�વાબ�ી કરતા, આ�બદોની સેવા કરતાં

અને અિનવાયર કારણ િસવાય બય�ુલ �ુક�ૃસની

બાહ�ર ન જતાં.

ઇમરાનની પત્ન �ુ�ાએ પણ પોતે હામેલા હોવાથી

માનતા કર� લ ક�, મારા બાળકને મોહરર ્ કર�શ

 Ahvalun Nisa - 530
એટલે બય�ુલ �ુક�ૃસની �ખદમત માટ� આ�બદો

સાથે બેસાડ�શ.

જયાર� �ુ�ન
ુ ે બચ્� પૈદા થ�ું તો તે એક બાળક�

હતી. તેથી �ુ�એ

ુ પરવર�દગારની બારગાહમાં

દોઆ કર� : “પરવર�દગાર ! મ� તારાથી વાયદો

કર� લ છે ક� � બાળક પૈદા થશે. તેને મોહરર ્

કર�શ, પણ આ તો બાળક� છે , તેને ક�વી ર�તે

મ�સ્જદમા રા�ું ? પરવર�દગારા ! મ� આ�ુ ં નામ

“મરયમ’ (ઇબાદત કરનાર� અથવા સેવા

કરનાર� �ીને મરયમ કહ� છે ) રાખ્�ુ. �ુ ં તેને તથા

 Ahvalun Nisa - 531
તેની ઔલાદને શયતાનના ફર� બથી તારા રક્ષણમ

સ��ુ ં �ં.”

�ુદાએ તઆલા �ુરઆનમાં ફરમાવે છે ક� : “જો ક�

બાળક� પૈદા થઈ છતાં જનાબે મરયમની માના

કહ�વા �ુજબ મ� ક�ુલ કર� ક� �ુશીથી બય�ુલ

�ુક�ૃસમાં રાખે.”

પછ� જનાબે �ુ�ા મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

એક કપડામાં લપેટ� મ�સ્જદમા લઈ ગયા અને

આ�બદોને કહ�ુ ં : “આ માર� નઝર લીઓ.” એ

સાંભળ� બધા આ�બદોએ તે બાળક�ના પાલક

 Ahvalun Nisa - 532
બનવાની ઇચ્છ પ્રદિશ કર� પણ જનાબે

ઝક�રયાએ કહ�ું : “તમો સ�ુ કરતા આ બાળક�નો

પાલક બનવાને �ુ ં વ�ુ હકદાર �ં, વ�ું લાયક �ં.

કારણ ક� તે માર� સાળ�ની બાળક� છે .” પણ તેમની

વાત કોઈએ ન માની, છે વટ� એ પ્રમા નકક� ક�ુર

ક�, સ�ુ પોતાની કલમ નદ�માં નાખે અને �ની

કલમ પાણીમાં �ુબે ન�હ તે આ બાળક�નો પાલક

થાય.

એ પ્રમા નકક� કર� નદ� ઉપર ગયા. તેઓ

ઓગણત્ર જણ હતાં. તેઓ પાસે લોખંડની કલમો

હતી, તે થક� તેઓ તવર� ત લખતાં હતાં. સ�એ

ુ
 Ahvalun Nisa - 533
પોતાની કલમ નદ�માં નાખી, સ�ુની કલમ �ુબી

ગઈ પણ ઝક�રયા અલય�હસ્સલામન કલમ ન

�ુબી તેથી તેઓ મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

�ુતવલ્લ ઠયાર. ઝક�રયા અલય�હસ્સલા મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન પોતાના ઘર� લઈ આવ્ય

અને એક દાઈ પણ તેમણે રાખી. ઝક�રયા

અલય�હસ્સલા પયગમ્બ હતા. યાહયા

અલય�હસ્સલા તેમના ફરઝંદ હોઈ જનાબે

મરયમ અલય�હસ્સલા અને યાહયા

અલય�હસ્સલા માિસયાઈ ભાઈ બહ�ન થાય.

 Ahvalun Nisa - 534
જયાર� જનાબે મરયમ ચાલવા શીખ્ય ત્યાર

ઝક�રયા અલય�હસ્સલા તેમને મ�સ્જદમા લઈ

જવા લાગ્ય અને જનાબે મરયમ

અલય�હસ્સલામન ઉમર નવ વષર્ન થઈ ત્યાર

તો નમાઝ અને ઇબાદતમાં �ુબ જ મશ�ુલ રહ�વા

લાગ્ય અને આપના ચહ�રા ઉપર �ુદાની

નઝદ�ક�ના �ચન્હ બતાવા લાગ્ય.

ઝક�રયા અલય�હસ્સલા જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ પાસે જતા તો ભાર� આ�ચયર

વચ્ચ ગરમીની મોસમમાં ઠંડ�ના અને ઠંડ�

મોસમમાં ગરમીના મેવા જોતા હતા. એક વખત

 Ahvalun Nisa - 535
ઝક�રયા અલય�હસ્સલામ � ૂછ�ું આ મેવા કયાંથી

આવ્ય ? આની મોસમ તો નથી જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા જવાબ આપ્ય ક�, “મારા

પરવર�દગાર પાસેથી આવેલ છે . િનસંશય �ુદા

ુ ાર રોઝી આપે છે .
�ને ચાહ� છે તેને બે� મ

��ુ�ાવ દરિમયાન જનાબે મરયમ પોતાની માસી

- ઝક�રયા અલય�હસ્સલામન પત્ન પાસે રહ�તા

હતા. એક �દવસ ઝક�રયા અલય�હસ્સલામન

ઘરમાં જનાબે મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �ુસલ

કરતા હતા. એકાએક �બ્ર એક �ુવાનના

�પમાં ત્યા આવ્ય. તેને જોઈ જનાબે મરયમ

 Ahvalun Nisa - 536
સલા�ુલ્લાહ અલય્હા કહ�ુ,ં � િવશે �ુરઆનમાં

છે ક�, કાલત ઇ�ી અઉઝો �બરર ્હમાન િમન્ ઇન

�ુ ન્ ત�કય્ય - એ માનવી, �ુ ં તારા �ુષ્કમર્

�ુદાએ રહમાનથી રક્ ઇચ્ �ં, જો � ું

પરહ�ઝગાર હોય તો ચાલ્ય �.”

�બ્રઈ કહ�ું : ઇન્ન્ અના ર� ૂલો રબ્બેક લે

અહબ લક� ગોલામન ઝ�કય્ય - �ુ ં તમારા

પરવર�દગાર તરફથી પયગામ લાવનાર �ં અને

મને એટલા માટ� મોકલ્ય છે ક�, �ુદા તરફથી

પયગામ લાવનાર �ં અને મને એટલા માટ�

મોકલ્ય છે ક�, �ુદા તરફથી એવી �હકમત ક�ં ક� �

 Ahvalun Nisa - 537
થક� તમોને એક �ુત થાય � �ુનાહથી પાક

હોય.”

મ� હ�ુ �ુધી શાદ� નથી કર� લ - માર� પિત નથી

અને �ુ ં બદકામને િધકકા�ં �ં, તો પછ� ક�વી ર�તે

�ુત પ્રા� થશે.” મરયમે શંકા કર�.

�બ્રઈ કહ�ું : “તમારા પરવર�દગાર� કહ�ુ ં છે ક�

તે મારા માટ� આસાન છે . અથા�ત �ી �ુ�ષના

િમલાપ વગર પણ એકલી �ીથી જ બાળક પૈદા

કરવાને �ુ ં શ�ક્તમા �ં, અને તેમ કરવા�ુ ં કારણ

એટ�ું જ ક�, ઇન્સાન માટ� માર� િનશાની અને

 Ahvalun Nisa - 538
માર� �ુજજત થાય. અને માર� ઇચ્છ એ જ છે ક�,

એ ફરઝંદ એ ર�તે જન્મ.”

�ુદરતનો એ �ુકમ સાંભળ� જનાબે મરયમ �ુશી

થયા. �ુરત જ �બ્રઈ હવા ( �હ) ને જનાબે

મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન મોઢામાં �ંફ�. તે

હવા ઉદરમાં જતાં જ જનાબે મરયમને હમલ

રહયો. અને કોઈ �રવાયત �ુજબ ફકત નવ

કલાકમાં જ નવ મહ�નાના હમલની પ્ર�ુિત

�ચન્હ દ્ર�ષ્ટગ થયા.

 Ahvalun Nisa - 539
મયરમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �ુસલખાનામાંથી

બાહ�ર િનકળ્યા ત્યાર તેમને રહ�લ હમલ જોઈને

તેમની માસીને આ�યચર થ�ુ.ં જનાબે મરયમને એ

�સ્થિ �ુબ જ શરમજનક લાગી. તેઓ �ુબ જ

સંકોચાણા, શરમાણા અને ત્યાંથ બાહ�ર િનકળ�

ગયા.

તે �દવસ, બની ઇસરાઈલનો બ�ર ( �ુજર�)

ભરવાનો હતો, �ુર �ુરથી માણસો ચીઝો લેવા અને

વેચવા ભેગા થયા હતા. જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �ુલાહા (કપડાં વણકર ક� એ

ઝમાનામાં તેઓ�ું �ુબ જ માન હ�ુ,ં તેઓનો ધંધો

 Ahvalun Nisa - 540
�ચો ગણાતો તેઓની) પાસે ગયા, અને તેઓને

ખ�ુરના �ુકા ઝાડ�ું �ુછ�ુ,ં તેઓએ તેમની મશ્કર

કર�. જનાબે મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હા શ્ર

(બદદોઆ) આપ્ય ક� “�ુદા તમારા ધંધાને

બદનામ કર� , તમોને લોકોમાં બેઇઝઝત અને �સ્વ

કર� .” ત્યારથ વણકરનો ધંધો હલકો ગણાય છે

અને આજ �ુધી એ

િસલિસલો અ� ુટપણે �ર� છે .

પછ� વેપાર�ઓ પાસે ગયા અને તેઓને તે ઝાડનો

પ�ો �ુછયો. તેઓએ તે ઝાડ�ુ ં તેમને સા�ુ ં ઠ�કા�ુ ં

બતાવ્�ુ તેઓને આપે આિશવાર ્ આપ્ય (દોઆ) ક�

 Ahvalun Nisa - 541
“�ુદા તમારા ધંધામાં બરકત આપે અને

ખલાયકને તમારા મોહતાજ કર� .” આપની એ દોઆ

પણ ફળ�.

જનાબે મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ખ�ુરના ઝાડ

પાસે ગયા. ત્યા જનાબે ઈસા અલય�હસ્સલામન

જન્ થયો. એ વખતે જનાબે મરયમ �ુબ

�ુઝ
ં ાણા, િવચારવા લાગ્ય ક�, “કાશ આ પહ�લા જ

�ુ ં મર� જતે અને માનવીઓના દફતરમાંથી મા�ં

નામ �ુસ
ં ાઈ જતે. આ બાળક પૈદા થવાથી સમાજ

મને બદચાલની કહ�શે. �ુ ં કઈ ર�તે લોકોને

સમ�વી શક�શ ક�, �ુદાના �ક

ુ મથી �બ્રઈ �હ
 Ahvalun Nisa - 542
�ંકવાથી આ બાળકનો જન્ થયો છે . મને સ�ુ

કોઈ ઓળખે છે ક� �ુ ં તેઓના �ુ�ગર્ન �ુત્ �ં.

ઝક�રયા પયગમ્બરન ગોદમાં માર� પરવ�રશ

થઈ છે . આ બદનામીથી કઈ ર�તે બચી શક�શ ?

જગ - �ભને કઈ ર�તે બંધ કર� શક�શ ? જગતના

કાન ઉપર માર� �ુધ્ધત (પિવત્ર) �ા શબ્દોમા

ક�ુ ં ?

એટલામાં �બ્રઈ આવાઝ આપી ક� “અય મરયમ

તમો ગભરાઓ ન�હ તમાર� પાસે નદ� વહ� છે .

તેમાંથી પાણી પીઓ અને નહાઓ અને ઝાડ

 Ahvalun Nisa - 543
ઉપરથી ખ�ુર ખાઓ. તમે િશદ ગભરાઓ છો ?

�ુદા પાસે તમા�ં સ્થા �ુબ જ ��ું છે .”

એ સાંભળ� જનાબે મરયમ સ્વસ થયા, ત્યા �

નદ� હતી, તે �ુકાઈ ગઈ હતી. હઝરત ઈસા

અલય�હસ્સલામન ચણ�નો સ્પશ થતાં જ �

નદ�માં પાણી આવ્�ુ, તેમાં જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા સ્ના ક�ુ.ર જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન �ક
ુ મ થતાં તે ઝાડને

પોતાના ચણ�નો સ્પશ કય�, � ુરત જ તે ઝાડ

નવપલ્લિવ થઈ ઉઠ�ુ.ં તેમાં મેવો લાગ્ય અને

�ુરમા આપોઆપ ઝમીન ઉપર ન પડતાં જનાબે

 Ahvalun Nisa - 544
મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન આજ્ થઈ ક�

ઝાડને હલાવો. અથા�ત કોિશષ કરવાથી જ �ુદા

રોઝી આપે છે . ઇમામ મોહમ્મ બા�કર

અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ છે ક� : પ્ર�ુિત માટ�

ુ માં િશફા
તા� ��ુબ સારામાં સારો ખોરાક છે . ��બ

આપનાર તત્વો�ુ સા�ં પ્રમ રહ� છે �ુદાએ

જનાબે મરયમને ઈસા અલય�હસ્સલામન પ્ર

વેળા ુ
��બ ખાવા કહ�ું હ�.ુ ં ઈસા

અલય�હસ્સલામન જન્ થયો ત્યાર જનાબે

મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન વય દસ વષર્ન

હતી.
 Ahvalun Nisa - 545
પછ� ઈસા અલય�હસ્સલામન �ુદરતે વાચા આપી

તેથી તેમણે મા� ૃશ્રી કહ�ું : “મને એક કપડામાં

લપેટ�ને લઈ �વ. રસ્તામા કોઈ મળે અને કંઈ

�ુછે તો તેને ઇશારાથી કહ�જો ક� મ� રોઝો રાખ્ય

છે .” (એ સમયમાં રોઝો રાખતા ત્યાર �ઝક્ �ુદા

િસવાય ક�ું બોલતા નહોતા.) એ સાંભળ� જનાબે

મરયમ ઈસા અલય�હસ્સલામન કપડામાં લપેટ�

પોતાની કૌમ તરફ આવ્ય. એમના હાથમાં ન�ુ ં

જન્મે�ુ બાળક જોઈ સ�ુ તેમને કટાક કરતાં કહ�વા

લાગ્ય : “અર� , તમે તો ભાર� નવાઈની ચીઝ -

વગર બાપનો �ુત લઈ આવ્ય તમારા માતા -

 Ahvalun Nisa - 546
િપતા તો ખરાબ નહોતા. મરયમ તમને આ �ુ ં

�ુજ�ું ?

જનાબે મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ કોઈને કંઈ

જવાબ ન આપતાં પોતાના ઇબાદત કરવાના

સ્થળ ગયાં. બની ઇસરાઈલના માણસો ત્યા આવ્ય

અને કહ�ુ ં :

“અય હા�નની બહ�ન ( આપને હા�નની બહ�ન

એટલા માટ� કહ�લ ક�, તે સમયમાં હા�ન નામનો

એક કા�ુક અને લંપટ �ુ�ષ હતો.) તમારા �ુકમર્ન

પ્રતા બની ઇસરાઈલની �ુર� કૌમ બદનામ

 Ahvalun Nisa - 547
થઈ.” અને �ને �મ મનમાં આવ્�ુ તેમ કહ�વા

લાગ્�ુ. િસ�ેર �ીઓએ જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ઉપર વ્ય�ભચાર�ુ તોહમત

�ુ� ું

એ વખતે જનાબે મરયમે કંઈ જવાબ ન દ� તાં

હઝરત ઈસા અલય�હસ્સલા તરફ ઇશારો કર�

સમ�વ્�ુ ક� “� કાંઈ �ુછ�ું હોય તે આ બાળકને

�ુછો.” તેઓએ મઝાક કરતા �ું�ઠત સ્વર કહ�ુ ં

“અર� , એને તે �ું �ુછે ? હ� તો હમણાં જ એ

જન્મ્ છે . એ બાળક �ું જવાબ આપશે.”

 Ahvalun Nisa - 548
જનાબે મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ અને બની

ઇસરાઈલ દરિમયાન આ પ્રમા વાતો થઈ રહ�

હતી. એટલામાં �ુદરતે �ુદાથી હઝરત ઈસા

અલય�હસ્સલામન વાચા મળતાં આપે ફરમાવ્�ુ ક�

“�ુ ં �ુદાનો બંદો �ં. તેણે મને �કતાબ આપેલ છે .

તેણે મને પયગમ્બ િન�ુકત �� છે . તેણે મને

બરકતવાળો અથા�ત જ્ઞ આપેલ છે . �બમારોને

શફા આપવા અને �ુદાર્ન સ�વન કરવાને મને

શ�ક્તમા કર� લ છે . �ુ ં જયાં રહ�શ ત્યા

માનવ�તને મારાથી ફાયદો પહ�ચશે. તેણે મને

નમાઝ પડવા, ઝકાત આપવા અને તે� ુ ં િશક્

 Ahvalun Nisa - 549
આપવાનો �ુકમ �� છે ક� જયાં �ુધી �ુ ં ��ુ ં ત્યા

�ુધી એ કાયર ક�ં. મને મારા માના તરફથી નેક

�કરદાર �� અને માનો �ક

ુ મ ન પા�ં તો શક�

થા� એમાનો �ુ ં નથી. મારા જન્મન �દવસથી

લઈને �ુજર� જવાના �દવસ �ુધી અને કયામતમાં

મરવા પછ� ઉઠ�શ ત્યા �ુધી મારા ઉપર �ુદાના

સલામ છે .”

આ મોઅ�ઝો જોઈને બની ઇસરાઈલને યક�ન

થ�ું ક� અમાર� માન્યત ગલત છે . જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા�ુ ચા�ર�ય �ુધ્ છે .

આખ્ખો પ્રસ �ુદાની મહાન �ુદરત થક� જ

 Ahvalun Nisa - 550
બનેલ છે . અને એ ર�તે જનાબે મરયમ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ ઉપર ઘેરાએ�ું શંકા�ુ ં વાદળ

િવખેરાઈ ગ�ુ.ં

જનાબે મરયમ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન �ુદાએ

ઘણો જ �ચો મરતબો આપેલ છે . �ુરઆનમાં પણ

તેમના ઉચ્ સ્થા િવષે એક જ આયતમાં એમની

બે િવશેષતા િવશે �ઝક ફરમાવ્ય છે . એક તો આપ

પયગમ્બરોન નસલથી જન્મ્ હતા, બી�ુ ં એ ક�

આપ એ ઝમાનાની સવ� �ીઓ કરતાં ઉચ્ સ્થા

ધરાવતા હતા ક� �ુ�ષથી અસ્પશ્ રહ�વા છતાં

એક �ુત્ર જન્ આપ્ય.

 Ahvalun Nisa - 551
હઝરત ઇમામ મોહમ્મ બા�કર અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ છે ક� : “જનાબે મરયમ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હ એક સ્વ�પવા �ી હતા અને જયાર�

તેઓ મહ�રાબમાં નમાઝ પડવા ઉપ�સ્થ થતા

હતા ત્યાર મહ�રાબ તેમના � ૂરથી પ્રકાિ થઈ

જ�ું હ�ુ.”
ં

*****
 Ahvalun Nisa - 552

ઉમ્મ વહબ

(૧) કમરની શહાદત

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન ઝમાનામાં

અબ્�ુલ્લ નામનો એક માણસ રહ�તો હતો. તેની

પત્ની�ુ નામ કમર હ�.ું કમરને ઉમ્મ વહબ

(વહબની મા) ના નામથી પણ ઇિતહાસકારો

ઓળખાવે છે .

તેણી હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન મો�હબ્બ

હતી અને બી� �ીઓમાં પણ પોતાના મતનો

 Ahvalun Nisa - 553
પ્રચ કરતી હતી. હઝરત અલી

અલય�હસ્સલામન મોહબ્બ તરફ સ�ુ કોઈને

ખ�ચતી હતી અને મોઆિવયા તરફ િધકકારની

લાગણી પ્રસરાવ હતી.

મોઆિવયાના �પી પોલીસના માણસોએ

મોઆિવયા �ુધી એ વાત પહ�ચાડ�. મોઆિવયાએ

કમરને પોતાના દરબારમાં બોલાવી અને � ૂછ�ુ ં :

“�ુ ં એ વાત સાચી છે ક� �ુ ં મને ખલીફાએ ર� ૂલ

નથી ગણતી ? અને �ું એ વાત સાચી છે ક�, � ુ ં

માર� બદગોઈ કયાર કર� છે ?”

 Ahvalun Nisa - 554
“હા, એ પણ બ�ુએ
ં સા�ુ ં છે . હઝરત અલી

અલય�હસ્સલા સત્ ઉપર છે . અને જો �ુ ં સાચો

હો તો �ુ ં પ્ર ક�ં તેનો જવાબ આપ.” કમર� �ુબ

જ સ્વસ્થતા કહ�ુ.ં

“કહ� �ુ ં તારા સવાલનો જવાબ આપીશ.”

મોઆિવયાએ મહાજ્ઞા હોવાનો દાવો કય�,

“એમ ? �ુદાએ નવ આસમાન પૈદા કર� લ છે તેના

નામ કહ�.” કમર મોઅમેનાએ સવાલ કય�,

મોઆિવયા તેનો જવાબ આપી શકયો ન�હ તેથી

તેણે િવચા�ુ� ક�, આ બાઈ એટલી �હમ્મતથ માર�
 Ahvalun Nisa - 555
સાથે વાતો કર� છે , ત્યાર બાહ�ર તો કોણ �ણે �ુ ં
કહ�તી હશે ? આ �ી માર� સલ્તન અને �ખલાફત
માટ� ભયંકર છે . તેથી તેણે જગ - ત્યા કરવો
જોઈએ - તેણે મર� જ�ું જોઈએ, તે ન મર� �ય
તો તેને માર� નાખવી જોઈએ.

માનવતાના કલંક�પ તેના �ુલામોએ કમર�ુ ં �ુન

ક�ુર અને તેની લાશને ઉકરડા ઉપર ફ�ક� આપી.

અબ્�ુલ્લાહ ખબર પડ� ક� તેની પત્ની�ુ �ુન થ�ુ ં

છે . ત્યાર તેણે તેની લાશ ઉકરડા ઉપરથી લઈ
આવી અવ્વ મં�ઝલે (કબ્રમ) પહ�ચાડ�.

*****
 Ahvalun Nisa - 556

(ર) કમર�ુ ં સ�વન થ�ુ.ં

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન કમરની

શહાદતની ખબર પડવાથી આપ અબ્�ુલ્લાહ ત્યા

ગયા અને તેને સાથે લઈને કમરની કબર ઉપર

તશર�ફ લાવ્ય.

ત્યા તેમણે જો�ું ક�, કમરની કબરના ચાર �ુણા

ઉપર ચાર પંખી બેઠા છે . કબર ઉપર એક છ�દ છે .

તે ચાર પંખીમાંથી એક પંખી તે િછદ વાટ�

કબરમાંથી આવ�વ કર� છે . બાહ�ર આવીને ત્ર

પંખીઓના મ�માંથી અનારનો દાણો લઈ �ય છે .

 Ahvalun Nisa - 557
એ જોઈ હઝરત અલી અલય�હસ્સલામ કહ�ુ ં :

“અબ્�ુલ્લ ! જો�ું માર� મોહબ્બત�ુ ફળ ?

�ુદાએ તાર� પત્નીન સેવામાં ચાર ફર�શ્તા

િન�ુકત કર� લ છે . તેઓ જ�નતના મેવા તેના માટ�

લઈ આવે છે .”

એ પ્રમા કહ�ને આપ બે રકાત નમાઝ પડયાં

અને દોઆ કર� : “ઓ પરવર�દગાર, બહકક�

મોહમ્મ વ આલે મોહમ્મ અલય્હ��ુસ્સલ આ

મોઅમેનાને સ�વન કર.”

 Ahvalun Nisa - 558
હ�ુ આપ આ પ્રમા દોઆ કરતાં હતાં, એકાએક તે

મોઅમેના નવ�વન મેળવી કબરમાંથી બાહ�ર

આવી અને મૌલાના ચરણ ઉપર પડ� ગઈ અને

કહ�વા લાગી : “યા મૌલા, �ુ ં જ�ણતમાં સૈર કરતી

હતી, એટલામાં એક ફર�શ્તા આવીને ખબર

આપી ક�, અમી�લ મોઅમેનીન તને બોલાવે છે .

એટલે તને ન�ું �વન �ુદાએ બક્ષ છે . મૌલા

ફરમાવો �ું �ુકમ છે ?”

“કમર, �ુદાએ તઆલા તને ચાલીસ વષર �ુધી

�વતી રાખશે. તને એક �ુત થશે. તે �ુત

આ�ુરાના �દવસે મારા �સ

ુ ન
ૈ ની મદદ કરશે.
 Ahvalun Nisa - 559
ૈ ના �ુશ્મન સામે લડતાં લડતાં શહ�દ થશે.”
�ુસન

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામ ભાવીના પરદાઓ

ચીરતાં કહ�ુ.ં

બચ્ચ�ક મૌત �જસ �દન મા�ક� આર� થી,

�ુલ્હ બના �ુવા થા હર નવજવાં હમારા.

એ પ્રસંગ વષ� વીતી ગયા. હઝરત અલી

અલય�હસ્સલામન શહાદત થઈ �ુક� હતી. ઇમામે

હસન અલય�હસ્સલામન જનાઝા ઉપર તીરોની

બા�રસ વરસી �ુક� હતી. �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામ

મદ�નાને �ુદા હા�ફઝ કહ� કરબલા�ુ ં જગલ

ં
 Ahvalun Nisa - 560
વસાવ્�ુ. �ુશ્મનો ચાર� �દશાથી �ુસન
ૈ

અલય�હસ્સલામન ઘેર� લીધા હતા.

એ સમયે કમર પોતાના �ુત વહબ તથા �ુત્રવ

સાથે કરબલાના એક ગામડામાં રહ�તી હતી.

વહબની શાદ� થયે હ�ુ થોડાંક જ �દવસ થયા

હતા. હ�ુ તો એ નવપર�ણત દં પિત ઉલ્હા -

�હ�ડોળે �હ�ચકતા હતા.

કમરને �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલામન ઘેર� લીધાની

ખબર પડ�. તેણે વહબને બોલાવી કહ�ુ ં : “બેટા, �ુ ં

મને દવલો નથી. માર� �ુત્રવ�ુ � સૌભાગ્

 Ahvalun Nisa - 561
નંદવા�ું �ુ ં ન જોઈ શ�ું. પણ વહબ કરબલાના

જગલમાં
ં ઝહરાની કમાઈ �ુટં ાઈ રહ� છે , ઝહરાના

લાલને શ�ુએ ચાર� તરફથી ઘેર� લીધેલ છે . �સ

ુ ન
ૈ

અલય�હસ્સલા કરતાં નથી � ું મને વહાલો ક�

નથી તાર� પત્ની�ુ સૌભાગ્. જયાં �ુધી �ુ ં �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલામન મદદમાં ખપી ન �, ત્યા �ુધી

�ુધનો મા� ૃહક �ુ ં ન�હ બ�ુ.ં ”

“મા ! �ુદા તમા�ં ભ�ું કર� . તમોએ મને મા�ં

�વન ઉજવળ કરવાનો રસ્ત બતાવ્ય. પણ મા,

�ુ ં માર� પત્નીન પણ મળ� લ�. માર� શાદ� થએ

હ�ુ સ�ર �દવસ જ થયા છે . મારા ભરોસે તો

 Ahvalun Nisa - 562
તેણી �ુ�ુંબને છોડ�ને અહ� આવી છે . હ�ુ તે

પોતાના નવા સગાઓ સાથે હળ�મળ� પણ નથી

શક�.”

“બેટા ! તાર� પત્નીન મળવાથી �ુ ં નથી રોકતી,

પણ એટ�ું ધ્યાનમા રાખ� ક� “પ્રેમ �ુ�ધ્

પાનીએ” એ કહ�વત અ�ુસાર તે તને ભોળવવાનો

પ્રય કર� તો �ું ભોળવાઈ ન જતો, ક� કયામતને

�દવસે ફાતેમ�ુઝ ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાથ

માર� શરમાવ�ું પડ�.” વહબની માએ કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 563
વહબ પોતાની �ી પાસે ગયા અને બધી હક�કત

િવસ્તારથ વણર્ કર�ને ર� માંગતા કહ�ુ ં :

“વહાલી ! �ુ ં તાર� પાસે મહર બક્ષા અને

મરવાની ર� લેવા આવ્ય �ં. આપણા લગ્

હમણા જ થયા છે . તાર� હય્ય આનંદ�ુ ં તોફાન

ગ��ું હશે. નવ વ�ુ� ું હય્� ન �ણે ક�ટલીએ

આશાઓ�ુ ં સંગ્રહસ્ બને છે . � ું હ�ુ ં એ

આશાઓને �લે �લતી હશે, પણ વહાલી ! આ

સમય આનંદના � ુફાનની સાથે � ુફાની

બનાવવાનો નથી. ઝહરાના લાડલાને �ુશ્મનો

 Ahvalun Nisa - 564
ઘેર� લીધેલ છે , ત્યાર આપણે આનંદથી ઘર� બેસી

રહ�એ તે ક�મ પાલવે ?”

વહાલા ! િસધાવો, �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામન

�ુશ્મનોન લાશોના �ુગ

ં રા ખડકો, મને �ુ:ખ તો એ

વાત�ું છે ક� �ીઓ માટ� �હાદનો �ક

ુ મ નથી. તમે

�ઓ પણ માર� બે િવનંતી માન્ રાખો. એક

ૈ અલય�હસ્સલામન હરમમાં મને સ�પો, બી�ુ ં

�ુસન

વચન આપો ક�, માર� િસવાય તમો બે�હશ્તમા ન�હ

�વ.” વહબે તે બંને િવનંતીનો �સ્વકા કય�,

 Ahvalun Nisa - 565

(૪) વહબની શહાદત

ઉમ્મ વહબ પોતાના �ુત્ર અને �ુત્રવ�ુ લઈને

હઝરતની �ખદમતમાં આવી અને અઝર કર� : “યા

હઝરત, માર� ભેટ �સ્વકાર, મારા આ જવાન

�દકરાને મરવાની ર� આપો ક� એની શહાદતથી

માર� મમતા ઠ�કાણે લાગે.”

હઝરતની ર� લઈ વહબ મયદાનમાં આવ્ય અને

�ુશ્મન ઉપર વનરાજની તાકતથી �મલ

ુ ો કય�.

થોડ�કવારમાં તો ગીધડાઓની �ખ ઠાર� એવો

 Ahvalun Nisa - 566
મડદાનો - ઢગલો કર� દ�ધો. �ુશ્મ ફૌજ

અસ્તવ્ય થઈ ગઈ.

વહબ આખર� �ઝયારત માટ� મૌલાની �ખદમતમાં

આવ્ય. મૌલાની �રકાબને એક �ુબન

ં આપી ફર�

�ુશ્મ ફૌજ સામે આવીને ઉભો આ વખતે �ુશ્મન

બેવડા જોરથી વહબ ઉપર ધસી આવ્ય, પણ

વહબ તો તલવાર િવ�� જતો હતો. �ુશ્મન

ટપોટપ �તૃ ્� - ચીસો નાખતાં ઝમીન ઉપર

પછડાતા હતા.
 Ahvalun Nisa - 567
બ�તેર માણસોને મારવા માટ� હઝારોની ફૌજને

લઈને આવનાર બહા�ુર તો ન જ હોય, તેઓમાં

સામી છાતીએ ઘા કરવાની તાકત નથી હોતી,

તેઓ સદા દગા - ફટકાથી કામ લે છે , વહબ સાથે

પણ એમ જ ક�ુ,ર કોઈએ પીઠ પાછળથી ઘા કર�

વહબના બંને હાથ કાપી નાખ્ય, પછ� તો

�હચકારાઓ ચાર� તરફથી દોડ� આવ્ય અને વહબ

ઉપર ઘા કરવા માંડયા. ઇબ્ન સાદના �ુકમથી

વહબ�ું મા�ું કાપી વહબની માના ખોળામાં ફ�ક�ુ,ં

વહબની માએ વહબ�ું મા�ુ ં હાથમાં લઈ �ુશ્મ

પ્ર ફ�કતા કહ�ું :

 Ahvalun Nisa - 568
“રાહ� �ુદામાં આપેલ ચીઝ અમો પાછ� લેતાં

નથી.”

આ� ૧૩૦૦ વષર પછ� પણ એ િવર માતાના એ

ઉદગારો માનવ - સમાજ માટ� અ�ુલ્ પાઠની

ગરજ સાર� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 569

નસીબા
નસીબા �બન્ત કઅબ નામની બા�ુ ઇસ્લા લાવી.

તેણીને ક�ટલાંક �ુત્ હતા. તવાર�ખથી એમ

સમ�ય છે ક� તેણી િવધવા હતી. તેણીના એક

�ુત્ર� નામ અમ્માર હ�.ું આ કારણે અરબના

દસ્�ુ �ુજબ ઉમ્મ અમ્માર પણ તેણીને કહ�તા

હતા. નસીબા મહ�નત મઝ�ુર� કર�ને � કાંઈ

મેળવતી તેમાંથી અધ� ભાગ અપંગ અને અશકત

ગર�બ �ુસલમાનો �ઓ ક�ું કમાઈ શકતા ન હતા

અને હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

 Ahvalun Nisa - 570
આલેહ� વસલ્લમન મ�સ્જદન ચ�ુતરા ઉપર

રહ�તા હતા તેઓને આપી આવતી હતી.

એક �દવસ તેના એક �ુત્ કહ�ું ક� “મા ! તમે �

કાંઈ મહ�નત મ�ુર� કર� મેળવો છો, તેમાંથી

અધ�અધર ભાગ બી�ઓને આપી દયો છો એ કંઈ

સા�ં કહ�વાય ન�હ.” નસીબાએ જવાબ આપ્ય :

“બેટા તમે કંઈ સમજો છો ક� આ ચાર �દવસની

�ુિનયા તો �મ તેમ પસાર થઈ જ જવાની,

આપણી આ ખયરાત આખેરતમાં બ�ુ જ ઉપયોગી

થશે. �ું તમે જોતા નથી, બેટા, આ �બચારા અપંગ

અને અશકતોને ? એ લોકોની �જ�દગી ફાકા અને

 Ahvalun Nisa - 571
�ુખમાં બસર થઈ રહ� છે . એવા લોકોની ખબર

રાખવાથી �ુદા રા� થાય છે અને તેઓની

દોઆથી �ુદા આપણા ઉપર રહમત વષાર ્વશ. જો

તેઓ ફાકાથી મરણ પામે અને આપણી પાસે

જ�રત કરતા વધાર� બચત હોય તો �ુદા ક�વો

નારાજ થાય ? �ુદાની દયાથી આપણે પેટ ભર�ને

ખાઈએ છ�એ, �ુખ્ય તો રહ�તા નથી જ. માર�

ઇસ્લામ હમદદ� મને એ ર� નથી આપતી ક� �ુ ં

પેટ ભર�ને ખા� અને એ �બચારા �ુખ્ય રહ�.”

જયાર� ઓહદની લડાઈ થઈ ત્યાર એ ખા� ુને

ચાહ�ું ક� પોતે એ લડાઈમાં �હસ્સ લે. આમ

 Ahvalun Nisa - 572
િવચાર કર� તેણી હઝરત સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન �ખદમતમાં આવી અને અરજ

કર� : “યા ર� ૂ�ુલ્લાહ!સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ આ લડાઈમાં �ુ ં પણ શાિમલ

થવા ચા�ુ ં �ં મને ઇ�ઝત આપો.”

“બાઈ ! તમે �હાદ ન�હ કર� શકો. કારણ ક� �ીઓ

માટ� �હાદ સા�કત છે .” � હઝરત સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ.

 Ahvalun Nisa - 573
“�ુ�ર ! જો �ીઓ માટ� લડાઈ કરવાની મનાઈ છે

તો �હાદમાં �ુ ં બી� કોઈ ર�તે �ુ��હદોની સેવા

કર� શ�ું ?”

“એ �હાદ�ું મૈદાન છે . એ જગાએ �ીઓ માટ� જ�ુ ં

ભયજનક છે .”

“ભલે ભયજનક હોય, સંકટોનો પણ સામનો કરવો

પડ�, પણ આપ ર� આપતા હો તો �ુ ં ત્યા આવી

ઇસ્લામીઓન સેવા બ��ુ.ં ”

“તમે ત્યા ઇસ્લામન ક�વા પ્રકાર સેવા કરશો ?”

 Ahvalun Nisa - 574
“સરકાર ! જો આપ ઇ�ઝત આપો તો �ુ ં ત્યા

આવી �ુ��હદોને પાણી પીવરાવીશ, શહ�દ થઈ

જનારને ઉપાડ� એક જગાએ �ુક� આવીશ અને

આકા ! ઝખ્મીઓન મલમપટ� પણ કર�શ.”

“નસીબા ! અમે તમાર� �હ�મતની કદર કર�એ

છ�એ, તમારા જઝબાતને દાદ આપીએ છ�એ.

તમાર� સેવા ભાવના અને ઇસ્લામ જોશને

આફર�ન કહ�એ છ�એ. નસીબા ! તમાર� ઇચ્છ છે .

જગના
ં કષ્ઠ વેઠવા તત્પ છો તો અમે પણ

ઇ�ઝત આપીએ છ�એ. �ુદા તમને આ નેક

કામનો અજર અતા ફરમાવે.”

 Ahvalun Nisa - 575
અને જગે
ં ઓહદના મયદાનમાં ઇસ્લામન આ

બહા�ુર બેટ� પણ આવી. સવારથી સાંજ �ુધી

પાણીથી મશકો ભર� ભર� ઇસ્લામન લશ્કરમા

ફરતી હતી અને તરસ્યાઓન પાણી પાતી હતી.

નસીબા મલમપટ� કરવા�ું પણ �ણતી હોઈ કોઈ

�ુ��હદ ઝખ્મ થતો તો તેને મલમપટ� પણ

કરતી હતી. આમ નસીબા લડાઈના મયદાનમાં

અનેક ર�તે ઇસ્લામન સેવા બ�વતી હતી.

લડાઈ િનણર્યાત્ તબકકામાં પ્રવે ભાર�

ઉગ્રતા ચાલી રહ� હતી. લડાઈ�ુ ં પા�ુ ં �ુફફાર

ભણી ઢળ�ુ ં હ�ુ,ં �ુસલમાનોના કદમ ડગમગી

 Ahvalun Nisa - 576
ગયા અને તેઓએ ભાગ�ું શ� ક�ુ.ર નસીબાએ આ

જો�ુ ં અને એની �ખમાંથી �ુન વરસ્�ુ. તેણે

ભાગે�ુઓને પડકાયાર : “અર� કાયરો ! �ુદાના

ર� ૂલને એકલા �ુક� જતા શરમાતા નથી ? પાછા

આવો” પણ પાછા વળવાની વાત તો એક તરફ

પા�ં વળ�ને કોઈ જો� ું પણ નહો�ુ.ં આ લડાઈમાં

તેના બે �ુત્ અમ્માર તથા અબ્�ુલ્લ પણ

ભાગ લઈ રહયા હતા, તેમની પાસે જઈને કહ�ુ ં

“ખબરદાર, મેદાનથી પીઠ ફ�રવશો ન�હ. જો એક

કદમ પણ પાછળ હટયા તો મારો હક ન�હ બ�ુ.ં ”

બહા�ુર માના આ બહા�ુર બેટાઓ ભાર�

 Ahvalun Nisa - 577
�ંબાઝીથી લડયા અને �ુફફારની ફૌજમાં હાહાકાર

મચાવી દ�ઘો.

દરિમયાન કોઇ મલઊને જોર જોરથી આવાઝ

આપ્ય ક� “મોહમ્મ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ કત્ થઇ ગયા.’’ આ સાંભળતા

જ નસીબા બહાવર� બની હઝરતની પાસે જવા

દોડ�. માગર્મા તેણે જો�ું ક� તેના બંને �ુત્ ઝખ્મ

થઈ જમીન ઉપર પડયા છે . માને જોતા જ તેઓને

સાદ કર� ક�ું : “મા ! અમે અહ� ઝખ્મ થઈને

પડયા છ�એ. પ્યાસથ અમારો હાલ ખરાબ છે . મા

! અમને જલ્દ પાણી પીવરાવો.” પરં � ુ,

 Ahvalun Nisa - 578
મોઅમેનાએ જરા પણ રોકાયા િવના જતાં જતાં

ક�ું ક� “પહ�લે હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન ખબર લઈ આ�ું પછ� તમને

પાણી પાઈશ ” �ુબ્હાનલ્લાહ એ મોઅમેનાન

ઈમાનનો ક�ટલો જોશ હતો ક� જવાન �ુત્રોને ઝખ્

અને તરસ્યા �ૂક� હઝરતની પાસે ગઈ તો જો�ુ ં ક�

હઝરતને �ુશ્મનો ચાર� તરફથી ઘેર� લીધા છે .

�ુમલાઓ ઉપર �ુમલા કર� છે , કોઈ તીર અને કોઈ

પત્થરન વરસાદ વરસાવે છે અને હઝરત અલી

અલય�હસ્સલા હઝરતને બચાવતા �ય છે અને

લડતા �ય છે . એટલામાં ઇબ્ન કય્યેમ નામના

 Ahvalun Nisa - 579
મલઊને હઝરતની ન�ક જઈ ઘા કરવા ચા�ું

તેથી આ મોઅમેનાએ તેને રોક� દ�ધો. તે મલઊને

એ મોઅમેનાના ખભા ઉપર એક એવી તલવાર

માર� ક� �ડો ઝખમ થઈ ગયો, લોહ� વહ�વા લાગ્�ુ.

છતાં આ બહા�ુર મોઅમેનાએ ત્યા પડ�લી તલવાર

લઈને એ મલઊન ઉપર વાર કય� પણ એ

મલઊને બે બખ્ત પહ�યાર હતા તેથી તેને કાંઈ

અસર થયો ન�હ પણ તે એ મોઅમેનાથી ડર�ને

નાસી ગયો.

તે પછ� મોઅમેના ત્યાંથ પોતાના �ુત્ પાસે ગઈ

ત્યા જો�ું ક� બંને �ત:કાળની હાલતમાં હતા તેથી

 Ahvalun Nisa - 580
તે બંનન
ે ે ગળે લગાડ�ને રડવા લાગી અને તે

ખા�ુનની ગોદમાં જ બંનન

ે ી �હ જ�ીતમાં પરવાઝ

ુ ે હાથ �ચા કર�ને

કર� ગઈ. તે વખતે એ ખા�ન

અરજ કર� ક� “�ુદાવંદા તારો �ુક છે ક� આ માર�

કમાણી કામ લાગી.”

*****
 Ahvalun Nisa - 581

એક મશ્શાતા (મા�ું �ુથ

ં નાર�)
�ફરઔનના નામથી ભાગ્ય જ કોઈ અ�ણ્�ુ હશે.

તેણે �ુદા હોવાનો દાવો કર� લ, અને તેનો ઇન્કા

કરનારને �ુબ ર�બાવી ર�બાવી મરાવી નાખતો.

આ� સદ�ઓના દાયદાઓ પછ� પણ એનાં

�લ્મો�ુ વણર્ માણસ માત્ર હ�બતાવી નાખે છે .

એ �ુગમાં �હઝક�લ નામનો �ુદાપરસ્ આદમી

હતો. તેની પત્ન પણ �ુદા પરસ્ મોઅમેના હતી.

�હઝક�લને �ફરઔને મરાવી નાખ્ય હતો.

 Ahvalun Nisa - 582
બનવાકાળ એક �દવસ એ�ું બન્�ુ ક� �ફરઔનની

�ુત્રી� મા�ું ઓળતાં તેના હાથમાંથી કાંગસી પડ�

તેણે તે કાંગસી �બ�સ્મલ્લ કહ�ને ઉપાડ�.

“ત� � અલ્લાહન યાદ કય� તે �ુદા મારો િપતા ક�

કોઈ બીજો ?”

“ના, મ� તારા િપતાની યાદ નથી કર� ? મ� તો

અલ્લાહન યાદ કય� છે ક�, �ણે તારા િપતાને, તને

અને મને પયદા કર� લ છે ! ” �ુદાઈ દાવો કરતા

ઝા�લમની બેટ�ને િનડરતાથી મશ્શતા જવાબ

આપ્ય.
 Ahvalun Nisa - 583
“�ુ ં મારા િપતાને એ વાત કહ� દઈશ.” �ફરઔનની

બેટ�એ ડર બતાવ્ય.

“કહ� દ� �” �ુબ જ શાંિતથી મશ્શતા જવાબ

આપ્ય.

�ફરઔનને પોતાની �ુત્ તરફથી એ વાતની �ણ

થતાં જ તેણે મશ્શતા તથા તેના �ુત્રો

દરબારમાં બોલાવ્યા અને તેણીને �ુછ�ુ ં તારો

પરવર�દગાર કોણ છે ?
 Ahvalun Nisa - 584
“મારો અને તારો પરવર�દગાર આખી �ુિનયા�ુ ં

સ�ન કરનારો સ�નહાર છે .” તેણીએ એક બહા�ુર

�ીને છાજતી િનડરતાથી ઝા�લમને ક�ુ.ં

એ સાંભળતાં જ ઝા�લમ �ુબ જ �ુસ્સ થઈ ગયો,

અને તાંબાની ભઠ્ઠીમ તે વીર માતા અને તેણીના

�ુત્રો જલાવી દ� વાનો �ુકમ કય�. તેણીએ કહ�ુ ં

“ઓ ઝા�લમ, �ું અમોને જલાવી દ�યે છે તો ભલે,

અમારા હાડકાઓને જમીનમાં દફન કર�.’’

�ફરઔને એ વાત �સ્વકાર.

 Ahvalun Nisa - 585
મશ્શાતાહન એક એક પછ� �ુત્ ભઠ્ઠીમ ધક�લાતાં

ગયાં. પણ મશ્શાતાહ�ુ ધૈયર પલવાર પણ ન ડગ્�ુ.

છે લ્લ મશ્શાતાહ�ુ એક ધાવ�ું બાળક ર�ુ.ં તેને

�ુદરતે વાચા આપી. અને ક�ું “સબર કર� મા, � ુ ં

સત્ ઉપર છે .’’ તે બાળકને પણ તે ઝા�લમે

અ�ગ્નન ભેટ ધર� દ��ુ,ં અને સ�ન

ુ ી પછ� તે

મશ્શાતાહન પણ જલાવી દ� વાઈ.

�ુત્રો અ�ગ્નમા ધક�લાતા જોઈ ન �ુજનાર� માતા

તારાં યશોગાન ગાવા, તારા આદશર �વનમાં

ઉતારવા માનવીઓની જમાત માટ� જ�ર� છે .

 Ahvalun Nisa - 586
સલામ હોજો એ ખા�ુન પર �ઓ પોતાના �ુત્

સ�હત રાહ� �ુદામાં �ુરબાન થયા.

*****
 Ahvalun Nisa - 587

ઉમ્મ અયમન
આપણે વાએઝોમાં ઘણી વાર સાંભળ�એ છ�એ તેમ

�કતાબોમાં પણ ઉમ્મ અયમન િવશે કોઈ વાર

આપણે વાંચી �ુકયા છ�એ. પરં � ુ ઉમ્મ અયમન

કોણ હતા, એ િવશે આપણે �ુર� વાક�ફયત નથી

રાખતા. તવાર�ખની �કતાબોમાંથી આપના �વન

િવશે � હક�કતો પ્રા થઈ શક� છે . તે માર�

બહ�નો માટ� આ સ્થળ ર�ુ ં ક�ં �ં.

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન વા�લદ� �ુ�ગર્વા જનાબે અબ્�ુલ્લા

 Ahvalun Nisa - 588
એક કનીઝ વેચાતી લીધી હતી, તે� ું જ નામ ઉમ્મ

અયમન. જો ક� તેઓ બીચારા એક લ�ડ� જ હતા.

પણ તેમના નસીબ જોર કરવાથી તેમને આવા

શર�ફ અને �ુ�ગર ખાનદાનમાં જવાનો યોગ

પ્રા થયો. પ�રણામે એ શર�ફ ખાનદાનના

અખ્લા અને નેક આદતો એટલી બધી પોતામાં

સમાવી લીધી ક� કોઈ તેમને કનીઝ છે , એમ સમ�

શક�ું ન હ�ુ.ં પણ એક �ુ�ગર બીબીના મરતબે

પહ�ચી ગઈ હતી. એ ખર� વાત છે ક� સાર�

સોહબતની સાર� અસર થાય છે અને ખરાબ

સોહબતની ખરાબ અસર થાય છે .

 Ahvalun Nisa - 589
બની હાશમ�ું ખાનદાન એ�ું હ�ું ક� ત્યા લ�ડ�,

�ુલામ, નોકર ક� ચાકર સાથે �ચનીચનો ભેદભાવ

રખાતો ન હતા. �ુલામો અને લ�ડ�ઓને માન

આપતા હતા. તેમની સાથે મગ�ર�થી વતર્ત ન

હતા. આ ઝમાનામાં મોટા ઘરની બા�ુઓ પોતાની

દાસીઓ અને �ુવાઓને તરછોડ� છે . �હકારતની

નજર� જોવે છે . પરં � ુ તેણીઓ સમજતી નથી ક� એ

પણ �ુદાની બંદ�ઓ છે , તેનામાં અને પોતાનામાં

કાંઈ ફરક નથી. અર� , લાતો માર� છે અને પોતાના

આરામ માટ� એટલી આકર� �ખદમત લે છે ક� એ

�બચારા કંટાળ� �ય છે . આવા સ્વભાવવાળાઓ

 Ahvalun Nisa - 590
પોતાના આકા અને સરદાર અઇમ્મ માઅ�ુમીન

અલય્હ��ુસ્સલામ સીરત ઉપર અમલ કરવો

જોઈએ ક� એ �ુ�ગર્વાર �ુલામો અને કનીઝોને

પોતાના �ુ�ુંબના સભ્ય તર�ક� જ લેખતા હતા અને

સગાઓ સાથે �વો �ુ�કુ રાખતા હતા તેવો �ુ�કુ

તેઓ સાથે પણ રાખતા.

હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન વાલેદા જનાબે આમેના ઉમ્મ

અયમનને કનીઝ તર�ક� ન�હ પણ પોતાની બહ�ન

�મ સમજતા અને રાખતા હતા. પોતાની સાથે

બેસાડ�ને જમાડતા હતા, િવવેક અને મોહબ્બતથ

 Ahvalun Nisa - 591
તેમની સાથે વાતો કરતા, ઉપરાંત તેમની પ્રત્

જ�રતો ધ્યાનમા રાખી તે �ુર� કર� દ� તાં. આ

કારણે પણ ઉમ્મ અયમનને એ ખાનદાન સાથે

એટલી મોહબ્બ થઈ ગઈ હતી ક� આપ તેમના

ઉપર �ફદા �ફદા રહ�તા હતા.

એક વખત જનાબે આમેના પોતાના કોઈ સગાને

મળવા મકકાથી મદ�ના ગયા, ઉમ્મ અયમનને

પણ સાથે લેતા ગયા. તેઓ ત્યા આશર� એક

મહ�નો રહ�ને પાછા મકકા તરફ રવાના થઈ ગયા.

રસ્તામા અબવા નામની જગા ઉપર બીમાર થઈ

ગયા, તે વખતે આપની સાથે ઉમ્મ અયમન અને

 Ahvalun Nisa - 592
બાળક હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ િસવાય કોઈ ન હ�ુ.ં પછ� ઉમ્મ

અયમનનો હાથ પોતાના હાથમાં લઈને ફરમાવ્�ુ

ક� “મારા બાળકથી બેખબર રહ�શ ન�હ.’ એમ કહ�

આપે �ખો બીડ� દ�ધી અને આપ ત્યા જ દફન

થયા.

એ વખતે જનાબે ઉમ્મ અયમન બ�ુ જ ગભરાયા,

એ સમયે તેઓનો � હાલ થયો હશે તે સહ�જ

સમ� શકાય છે . એક તો �ુસાફર� અને બી�ુ ં ના�ુ ં

બાળક સાથે હ�ુ,ં �મ તેમ કર�ને મકક� પહ�ચ્ય.

 Ahvalun Nisa - 593
હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ પાંચ વષર્ન થયા ત્યા �ુધી હલીમા

દાઈની પરવ�રશમાં રહયા અને જયાર� ત્યાંથ

પાછા જનાબે આમેનાની પાસે આવ્ય અને જનાબે

આમેના �ુદાની રહ�મતે પહ�ચ્યા તો હઝરત ર� ૂલે

�ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

જનાબે ઉમ્મ અયમન પાળવા લાગ્ય, એ બીબીનાં

નસીબ ક� એવા મહાન �ુ�ગર્ન �ખદમત નસીબ

થઈ અને એટલી મોહબ્બતથ હઝરત સાથે વતાર્

કરતા હતા ક� અ�ણ્ય તો એમજ સમજતાં હતાં ક�

આ હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

 Ahvalun Nisa - 594
આલેહ�

વસલ્લમન મા� ૃશ્ જ છે . હઝરતને એક પળવાર

માટ� પણ પોતાથી અળગા કરતાં ન હતા અને

જયાર હઝરત ઉપર નઝર પડતી ત્યાર તેમના

સર �ુબારક ઉપરથી મા-બાપ�ું છત ઉઠ� ગ�ુ.ં તે

યાદ લાવી આપ બ�ુ જ �દલગીર થતા હતા.

એ વખતે હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લમન દાદા જનાબ અબ્�ુ

�ુ�લીબ હયાત હતા. તેઓ પણ હઝરત ર� ૂલે

�ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

બ�ુ જ ચાહતા અને તેમને કોઈ �તની તકલીફ

 Ahvalun Nisa - 595
થવા દ� તા ન હતા, ઉમ્મ અયમન પણ એ

હઝરતની �ખદમતમાં હતા, પણ જયાર� જનાબે

અબ્�ુ �ુ��લબ અલય�હસ્સલામન વફાતનો

સમય ન�ક આવ્ય ત્યાર તેમણે પોતાના ફરઝંદ

અ�ુ તા�લબ અલય�હસ્સલામન હઝરતની

પરવ�રશ કરવા માટ� �ક

ુ મ કય�. આથી હઝરત

અ�ુ તા�લબ અલય�હસ્સલા અને તેમના બીબી

જનાબે ફાતેમા �બન્ત અસદ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન પોતાના ફરઝંદો કરતા પણ વધાર�

ચાહતા અને તેમની �હફાઝત કરતા હતા, અને એ

 Ahvalun Nisa - 596
વખતે જનાબે ઉમ્મ અયમન હયાત હોવાથી

જનાબે ફાતેમા �બન્ત અસદની �ખદમતમાં રહ�વા

લાગ્ય અને જયાર� હઝરત અ�ુ તા�લબ

અલય�હસ્સલા અને જનાબે ફાતેમા �બન્ત અસદ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �ુદાની રહ�મતે પહ�ચ્ય

જયાર� હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ ચાલીસ વષર્ન વયે પહ�ચ્ય

ત્યાર આપને પયગમ્બર મળ�, (આપે

પયગમ્બર��ુ એઅલાન ક�ુ)ર બાર વષર �ુફફારને

�હદાયત કર� અને છે વટ� �ુફફારના �લ્મથ મકકા

ત�ને મદ�ના �હજરત કર� ગયા ત્યાર બી�

 Ahvalun Nisa - 597
બીબીઓની સાથે જનાબે ઉમ્મ અયમનને પણ

મદ�ના બોલાવી લીધા.

જનાબે ઉમ્મ અયમનની ઉમર ઘણી મોટ� હતી.

તેથી હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ અને હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન

�ખદમત કરવા ભાગ્યશાળ થયા. એટ�ું જ ન�હ

પણ જયાર� હઝરત ઇમામ હસન અલય�હસ્સલા

અને હઝરત ઇમામ �સ

ુ ન
ૈ અલય�હસ્સલા પૈદા

થયા ત્યાર પણ તેઓ હયાત હતા. જો ક� બ�ુ જ

ઝઈફ થઈ ગયા હતા, છતાં પણ બંને

સાહ�બઝાદાની �ખદમત કરવી નસીબ થઈ. ખર� ખર

 Ahvalun Nisa - 598
જનાબે ઉમ્મ અયમન એવા ભાગ્યશાળ હતા ક�

પં�તને પાક અલય્હ��ુસ્સલ તેની ગોદમાં

પરવ�રશ પામ્ય.

મનાક�બમાં લખે છે ક� જયાર� જનાબે ફાતેમા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ �ુદાની રહમતે પહ�ચ્ય

ત્યાર જનાબે ઉમ્મ અયમનને મદ�નામાં રહ�� ુ ં

કડ�ુ ં ઝેર થઈ પડ�ું ક�મક� � માઅ�ુમાની સાથે

રહ�તા હતા તે �ુદાની રહ�મતે પહ�ચી ગયા તેથી

તેમણે કસમ ખાધી ક� હવે �ુ ં મદ�નામાં રહ�શ ન�હ,

જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ િવના ઘર

�ુનસાન થઈ ગ�ું છે , પછ� એક �દવસ તેઓ

 Ahvalun Nisa - 599
મદ�ના �ુક� મકક� જવા રવાના થઈ ગયા. ચાલતા

ચાલતા રસ્તામા એક જગ્યા બ�ુ જ તરશ

લાગી. કયાંય પણ પાણી મળ્�ુ ન�હ એટલે �ુધી ક�

તેઓ સમજયા ક� હવે �ુ ં પાણી વગર હલાક થઈ

જઈશ, ત્યાર �ુદાએ તઆલાના દરબારમાં

આસમાન તરફ મા�ું ��ું કર�ને દોઆ કર� ક� “યા

રબ્બ તકોલની અતશન વ અના ખ�દમતો �બન્ત

નબીય્યે મોહમ્મદ�િન ુ
�સ્તફ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ” એટલે ઓ મારા

પાળવાવાળા �ુ ં પ્યાસન લીધે હલાકતના દર�

પહ�ચી �ં તો �ું તને એ પસંદ છે ક� તરસના લીધે

 Ahvalun Nisa - 600
�ુ ં મર� �� ? છતાં ક� �ુ ં હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન �ુખ્તર

નેક અખ્તરન ખા�દમા �ં. હ�ુ તેમની એ દોઆનો

છે લ્લ શબ્ �ુરો થયો ન હતો ત્યા આસમાનથી

બે�હશ્ત પાણીની એક ડોલ ના�ઝલ થઈ તેથી

તેમણે એ પાણી પીઈને �ુદાનો �ુક �� પછ�

તેઓ મકકા ચાલ્ય ગયા અને એ પાણીની કરામત

થઈ ક� સાત વષર �ુધી તેમને �ુખ ક� પ્યા લાગી

જ ન�હ, જયાર� મકકાવાળાઓને ખબર પડ� ક�

તેમને �ુખ ક� પ્યા લાગતી નથી, તેથી

 Ahvalun Nisa - 601
અજમાઈશ માટ� સખ્ તડકામાં જયાં ત્યા તેમને

મોકલતા હતા પણ તેમને પ્યા લાગતી ન હતી.

છે વટ� એ મોઅઝઝમા કયાં �ુદાની રહ�મતે પહ�ચ્ય

એ કોઈ ઠ�કાણે જોવામાં આવેલ નથી, પણ ઇબારત

ઉપરથી મા�ુમ પડ� છે ક� તેઓ મકકામાં જ ૯પ

વષર્ન ઉમર� �ુદાની રહ�મતે પહ�ચ્ય હશે.

સલામ હોજો અમારા એ મોઅઝઝમા ઉપર ક�

�મને પં�તને પાક અલય્હ��ુસ્સલામ �ઝયારત

નસીબ થઈ.

*****
 Ahvalun Nisa - 602

ફાતેમા �ુરાસાની
ઝા�લમ ખલીફો �ુતવ�કકલ ક� �ણે અલીના પ્યાર

ફાતેમાના નયનોના તારાની કબ િનસ્ત ના�ુદ

કરવા એડ�ચોટ�ું જોર લગાવ્�ુ હ�.ું અર� હળ

ચલાવવાની અથાક કોશીષ કર� પણ બળદોએ

�ુસન
ૈ અલય�હસ્સલામન કબ તરફ કદમ ઉપાડયા

જ ન�હ છે વટ� નહર� અલકમાને ખોદાવીને ત્યા

લાવ્ય, ચાર� તરફ પાણી ફર� વળ્,� વચમાં કબ

સહ� સલામત બાક� રહ�.

 Ahvalun Nisa - 603
ખર� ખર, ફરઝંદ� ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન મઝ�ુમી પર �નવરોને

ગયરત આવી, પાણી શરમથી પાણી પાણી થ�ુ.ં

પણ ઝા�લમના પાષાણ �દયમાં રહ�મનો જન્ જ

ન થયો. સ�કડો ઝવ્વારોન બેરહમીથી કત્

કરાવ્ય.

એ પાપીના ઝમાનામાં એક �ુદા પરસ્, ઈમાનદાર

ખા�ુન ફાતેમા �ુરાસાની એક �ંપડ�માં રહ�તી

હતી. જયાર� �ુતવ�કકલે ઇમામે �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલામન કબ ખોદવાનો �ુકમ આપ્ય

ત્યાર ઝયદ મજ�ુનને ખબર પડવાથી તેઓ ચાર�

 Ahvalun Nisa - 604
તરફ ગામડાઓ, શહ�રો અને આબાદ�માં જઈ

લોકોમાં ગયરત જગાવતા કહ�વા લાગ્ય ક� “અર� ,

�ું આરામથી ઘરમાં બેઠા છો ? ફરઝંદ� ર�ુલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન કબ્ર�

િનશાન પણ િમટાવી દ� વા ઝા�લમ તત્પ થયો

છે .’’

જયાર� ફાતેમા �ુરાસાનીએ િનદા સાંભળ� ત્યાર

માથા ઉપરથી ચાદર ફ�ક� દ�ધી અને ઘરની બાહ�ર

િનકળતી િનકળતી કહ�વા લાગી ક� �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલામન કબ પર આ �લ્ હર�ગઝ

થવા ન�હ દઉ જયાં �ુધી મારા દ� હમાં પ્ર છે .

 Ahvalun Nisa - 605
�ુતવ�કકલના ઝા�લમ િસપાહ�ઓ પહ�લે મારા દ� હ

પર હળ ચલાવે પછ� કબ્ �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલા

પર.

અને ફાતેમા �ુરાસાની પણ આગ વરસાવતી

ચાર� તરફ િનદા કરતી હતી ક� “ફરઝંદ� ફાતેમા

ઝહરા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન કબ્ર� રક્ કરો.’’

પચ્ચી વીર ખા� ુનો લોખંડ� િનણર્ કર� ફાતેમા

�ુરાસાની સાથે કરબલા પહ�ચી અને કબ પાસે

�ુઈ ગઈ. િસપાહ�ઓએ તેણીને ત્યાંથ ઉઠાવવા

ઘણી જ કોિશષ કર� પણ ફાતેમા ત�ુભર પણ

પોતાની જગાથી હટ� ન�હ આખર� તેણી ઉપર

 Ahvalun Nisa - 606
કોરડાઓનો વરસાદ વરસાવ્ય, પણ ફાતેમાએ

મચક આપી ન�હ અત્યાચાર� �તે થાકયા અને

એ બહા�ુર ખા� ુનને એક �ુરસી સાથે બાંધી નહર�

�રાતમાં �ુબાડ� દ�ધી.

માર� માતાઓ અને બહ�નો આ� જગતમાં દર� ક

�ુ�સ્લ ખા�ુન જનાબે સય્ય�ુિ�ીસ સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન કનીઝ હોવાનો દાવો કર� છે . પણ

ક�ટલીક બહ�નોનાં �િતરક �વનમાં ડો�ક�ુ ં

કરવામાં આવે તો ફકત આડંબર જ દ� ખાશે.

�હ�રમાં તો બી� બહ�નોને જનાબે સય્યદ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હા�ુ અ�ુકરણ કરવાનો ઉપદ� શ

 Ahvalun Nisa - 607
આપે છે . પણ તેણીઓના �વન�ુ ં ઉપરછલ્�ુ પણ

અવલોકન કરવામાં આવે તો સાવ ઉલ્�ુ જ દ� ખાશે.

બહ�નોને એ જ નસીહત કર� શક� છે � પોતે પણ

અમલ કરતી હોય.

સલામ હોજો અમારા શેર�દલ ખા� ુન ફાતેમા

�ુરાસાની પર.

*****
 Ahvalun Nisa - 608

આિસયાહ
જનાબે આિસયાહ સલા�ુલ્લાહ અલય્હ માનવ

કલંક �ફરઔનના પત્ન હતા. બે�હશ્તન ચાર

બહ�તર �ીઓમાં હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ તેમની ગણના કર�

ુ �ુબરા સલા�ુલ્લાહ
છે . આ િવશે જનાબે ખદ�જ�લ

અલય્હાન �વનમાં આવી ગ�ું છે .

ઉપરાંત જનાબે ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમ ફરમાવ્�ુ છે ક� “ત્ જણા

પળવાર માટ� પણ કાફર થએલ નથી. એક

 Ahvalun Nisa - 609
મોઅિમને આલે �ફરઔન, બી� જનાબે આિસયાહ

સલા�ુલ્લાહ અલય્હ, ત્ર હઝરત અલી

અલય�હસ્સલા’

જયાર� �ફરઔને મશ્શાતા અને તેના �ુત્ ઉપર

અમા�ુષી �લ્ �ુઝાય�, તેઓને �વતા જ

સળગાવી દ�ધા. જનાબે આિસયા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન આથી ઘણો જ સદમો પહ�ચ્ય. એમણે

આસમાન તરફ જો�ું તો ફર�શ્તા મશ્શાતાહન

�હને લઈ જતા દ� ખાયા. એ દ્રષ આિસયા

સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન ઈમાનને વ�ુ મજ�ુત

ક�ુ.ર
 Ahvalun Nisa - 610
જયાર� �ફરઔન જનાબે આિસયા પાસે આવ્ય ત્યાર

તેણે મશ્શાતાહન જલાવી દ� વાની વાત કર�. ઘણા

સમયથી દાબી રાખેલ ઉભરો આ� ન દબાયો.

આિસયાએ ઉગ્રતા કહ�ું : િધકકાર હોજો �ુજ

ુ ાહ
પર. �ફરઔન ત� એક �ુદા પરસ્ અને બે� ન

�ી સાથે આવો અમા�ુિષ �ુ�કુ કય� !“

“�ુ ં � ું પણ તે �ી �વી દ�વાની થઈ ગઈ છે ?”

“ન તો �ુ ં દ�વાની થઈ ગઈ �ં, ન તે મશ્શાતા

દ�વાની હતી. ઝા�લમ દ�વાનો તો �ુ ં જ છે . �ુ ં તો

 Ahvalun Nisa - 611
મારો, તારો અને બી� બધાનો � ખા�લક છે , તેના

ઉપર ઈમાન લાવી �ં.”

આ સાંભળ� �ફરઔને આિસયાહની માંને બોલાવી

અને કહ�ુ ં : આ તાર� દ�કર� દ�વાની થઈ ગઈ છે .

તેણી �ુસાના �ુદા પર ઈમાન લાવેલ છે . જો તેણી

ન�હ સમ� તો �ુ ં તેને �રબાવી �રબાવીને માર�શ.

આિસયાહની માએ તેમને બ�ુ સમ�વ્ય પણ

સમ�વટ વ્યથ.

�ફરઔને આિસયાહને માર� નાખવા એક ભયંકર

ર�તે કામ લેવા�ું નકક� ક�ુ.ર આિસયાહને �ુવરાવી

 Ahvalun Nisa - 612
હાથ પગ ઉપર ખીલા જડ� દ�ધા અને તેમના

ઉપર ગઝબનાક �લ્ વરસાવ્ય.

�ુસા અલય�હસ્સલા ત્યાંથ િનકળ્ય તેમણે

આિસયાહ ઉપર �ુઝારાતો �લ્ િનહાળ� �ુદા

પાસે �ુઆ કર�.

�ુદાએ આિસયાહને થતી ઇ� �ુર કર�, �ફરઔન

આિસયાહ ઉપર �લ્મન ઝાડ�ઓ વરસાવતો હતો

અને �ુદરત રહમ વરસાવી રહ� હતી.

 Ahvalun Nisa - 613
આિસયાહ સલા�ુલ્લાહ અલય્હા દોઆ કર�

“પરવર�દગાર મારા માટ� બે�હશ્તમા મકાન

બનાવ.”

�ુદાઈ આવાઝ આિસયાહ સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

કાન સાથે અથડાઈ “ઓ આિસયાહ, આકાશ તરફ

જો” આકાશ તરફ નજર કર� તો પોતાના માટ�

બે�હશ્તમા મકાન જોયાં. જોતા જ આિસયાહના

વદન ઉપર �સ્મતર�ખ ��કત થઈ.”

�ફરઔને એ જોઈ કહ�ું “ક�વી દ�વાની છે ? એના

ઉપર આવો �લ્ થાય છે અને તે હસે છે “ પણ

 Ahvalun Nisa - 614
આિસયાહ � જોતાં હતાં તે �ફરઔન નહોતો જોઈ

શકતો. આિસયાહને �ુદાઈ પ્રે �દવ્યચ� આપ્ય

હતા અને �ફરઔન તેથી વં�ચત હતો, �ફરઔન

પાસે હતો ઘમંડનો �ધાપો.

*****
 Ahvalun Nisa - 615

જનાબે ઉમ્મ સલમા

જનાબે ઉમ્મ સલમા�ું અસલ નામ હ�દા હ�.ુ ં તેઓ

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન �ઈ આતેકા �બન્ત અબ્�ુ

�ુ��લબના �દકર� હતા, પહ�લે તેમની શાદ�

અ�ુહલમ �બન અબ્�ુલ્લ �બન અ�ુલ અસદની

સાથે થઈ હતી અને અ�ુ સલમા હઝરત ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન બી�

�ઈનો દ�કરો ભાઈ થતો હતો.

 Ahvalun Nisa - 616
જયાર� નવ �ુ�સ્લમ ઉપર �ુફફારોએ �લ્ કરવો

શ� �� ત્યાર હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લમ એ ઇસ્લામીઓન ફરમાવ્�ુ ક�

તમો હાલ હબશા તરફ �હજરત કર� �વ અને

તેથી આશર� જનાબે �અફર સ�હત �સી જણ

નજ્�શ બાદશાહના પાયપખ્ હબશામાં ગયા

અને ત્યા સાર� હાલતમાં રહ�વા લાગ્ય.

પછ� બે અઢ� વષ� તેઓ મદ�ના આવ્ય, ક�મક� તે

વખતે હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ પણ મકકાથી મદ�ના �હજરત

કર�ને મદ�ના તશર�ફ લઈ ગયા હતા અને તે

 Ahvalun Nisa - 617
પછ� જયાર� ઓહદની લડાઈ થઈ ત્યાર ઉમ્મ

સલમાના પિત અ�ુ સલમા પણ હઝરતની સાથે

ગયા હતા અને લડાઈમાં તેમણે બ�ુ જ બહા�ુર�

બતાવીને શહાદતનો મરતબો પામ્ય અને પાછળ

એક બીબી ઉમ્મ સલમા અને નાના નાના ચાર

બાળકો �ુક� ગયા, જનાબે ઉમ્મ સલમાની ઘણી જ

તંગ હાલત હતી તે સાથે પિત�ું શહ�દ થ�ુ,ં નાના

નાના બાળકો, એ તમામ આફતો આવવા છતાં બ�ુ

જ સબરની સાથે પોતાના �દવસો �ુ�રવા

લાગ્યા. કોઈ પાસે કાંઈ પણ મદદ માંગી ન�હ

 Ahvalun Nisa - 618
બલ્ક મહ�નત મ�ુર� કર� પોતાના બાળકો�ુ ં ભરણ

પોષણ કરતા હતા.

એક પાડોશણ તેમને ત્યા ગઈ અને તે �દવસે

તેમને ત્યા ફાકો હતો, પણ તેમણે કાંઈ �હ�ર ક�ુર

ન�હ છતાં એ પાડોશણ તેમના ચહ�રા ઉપરથી

સમ� ગઈ ક� આજ આપને ત્યા ફાકો છે , તેથી

તરત તેણી પોતાને ઘેર જઈ ક�ટલીક રોટલીઓ

લાવીને તેમને આપી, જનાબે ઉમ્મ સલમાએ પહ�લે

તો બાઈનો �ુક્ર� અદા �� અને એ રોટ�ઓ

પાછ� આપી બ�ુ જ નમ્રતા કહ�ું ક� બાઈ તમો

નારાજ થશો ન�હ, �ુ ં પોતાના અને પોતાના

 Ahvalun Nisa - 619
બચ્ચાઓન મફત�ું ખાવાની આદત પાડવા

ચાહતી નથી. હ�ુ મારા શર�રમાં એટલી શ�ક્ છે

ક� મહ�નત મ�ુર� કર�ને બચ્ચાઓ�ુ ભરણ પોષણ

ક�ં, આ સાંભળ�ને તે બાઈ એ રોટ�ઓ પાછ� લઈ

ગઈ અને તેમની �હ�મત અને સબર ઉપર બ�ુ જ

અજબ થઈ.

એક વખત પહ�લા ખલીફા અને તે પછ� બી�

ખલીફાએ ઉમ્મ સલમાને પોતાની સાથે િનકાહ

કરવા પયગામ મોકલ્ય પણ તેઓએ ઇન્કા કર�

આપ્ય, તે પછ� ક�ટલાક સમય બાદ હઝરત ર� ૂલે

�ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમ

 Ahvalun Nisa - 620
પોતા માટ� માંગણી કર� તો તેઓએ બ�ુ જ

�ુશીથી એ વાત મં�ુર કર� અને હઝરત સાથે

િનકાહ કર� લીધા, િનકાહ થયા પછ� તેમણે

એહલેબૈત અલ્યહ��ુસ્સલામ ઘરવાળાઓ સાથે

એટલી બધી મોહબ્બ વધાર� આપી ક� �ની હદ

હતી જ ન�હ, જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ

પણ પોતાની સગી માની �મ તેમને ચાહવા

લાગ્ય અને હઝરત ઇમામ હસન અલય�હસ્સલા

અને હઝરત ઇમામ �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલા સાથે

એટલા બધા પ્યા અને મોહબ્બતથ વતર્ત હતા

ક� એ બંને સાહ�બઝાદા તેમને સગી નાની તર�ક�

 Ahvalun Nisa - 621
સમજતા હતા અને હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન બીબીઓમાં જનાબે

ઉમ્મ સલમા ઘણાં જ માનવંત હતા.

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન વફાત બાદ તેઓ હયાત હતા અને

કોઈ ખાસ જ�રત િવના ઘરની બાહ�ર િનકળતા ન

હતા, ક�ટલાંકોના ઉશ્ક�રવાથ જયાર� હઝરત ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન બીબી

આએશા હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન સાથે

લડવા બસરા જતા હતા અને જયાર� મકકા

પહ�ચ્ય ત્યાર તેમણે િવચાર �� ક� જનાબે ઉમ્મ

 Ahvalun Nisa - 622
સલમાને પણ માર� સાથે શર�ક કર� લ� તો મારા

માટ� વધાર� બહ�તર થાય, તેથી મકકાથી મદ�નામાં

જનાબે ઉમ્મ સલમાને બોલાવવા માટ� એક કાિસદ

મોકલ્ય. આપે જવાબ મોકલ્ય ક� પહ�લે તો

તમોએ મોટ� �ુલ કર� ક� હઝરત ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન ર�

િસવાય બી� ગામ ચાલ્ય ગયા, અને તે પણ

તેમના જમાઈ અને કાકાના દ�કરા ભાઈ સાથે

લડવા ગયા, તો �ું તમો મને પણ એ કામમાં

સાથે ભાગ લેવા બોલાવો છો ? એ મારાથી કદ�

ન�હ બને અને તમોને ભાર દઈને ક�ુ ં �ં ક� હ�ુ

 Ahvalun Nisa - 623
વખત છે ક� તમો મહ�રબાની કર�ને �ુદા અને

ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

�ુશી માટ� એકદમ પાછા ચાલ્ય આવો અને

હરગીઝ હરગીઝ બસરા જશો ન�હ એ જવાબ

મળવાથી તેઓ પાછા તો ગયા ન�હ અને બસરા

ચાલ્ય ગયા, અને તેમના તરફ ઘણાં �ુસલમાનો

થઈ ગયા, અને હઝરત અલી અલય�હસ્સલામન

છે વટ� બચાવ તર�ક� એ �ુસલમાનો સાથે લડ�ુ ં

પડ�ુ,ં છે વટ� એ �ુસલમાનો હાર� ગયા. તેથી

હઝરત અલી અલય�હસ્સલામ આએશા ઉપર કોઈ

પણ �તની સખ્ત કયાર િવના ઇઝઝત અને

 Ahvalun Nisa - 624
આબ�ની સાથે પદાર્દાર�થ મહ�િમલમાં બેસાડ�ને

ક�ટલાક સવારો સાથે આપીને મદ�ના મોકલી

આપ્ય અને આએશાને બસરાથી ચાલતા વખતે

ઘ�ું મા�ું લાગ્�ુ ક� હઝરત અલી અલય�હસ્સલામ

માર� સાથે મદર સવારોને મોકલ્ય પણ કોઈ

બા�ુને સાથે મોકલી ન�હ, પણ રસ્તામા તેમને

ખબર પડ� ક� આ સવારો તમામ �ીઓ જ છે , પણ

રસ્તામા લોકોને દ� ખાડવા જ મદ�નો પોષાક

પહ�રાવ્ય હતો ક� કોઈ ઇ� પહ�ચાડ� શક� ન�હ.

એક વખત હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ

વ આલેહ� વસલ્લમ એક શીશીમાં માટ� આપીને

 Ahvalun Nisa - 625
ફરમાવ્�ુ ક� “આ માટ� કરબલાની ખાક છે , અને

જયાર� એ માટ�માં તા�ુ લોહ� થઈને જોશ માર� તો

તમાર� સમજ�ુ ં ક� મારો �સ

ુ ન
ૈ કરબલામાં શહ�દ

થયો છે .’’ અને જનાબે ઉમ્મ સલમાએ એ માટ�ની

શીશી સાંચવી રાખી અને સન. ૬૧ �હજર�

મોહરર ્મન દસમી તાર�ખે તેમણે સ્વપ્ના મ જો�ુ ં ક�

હઝરત ર� ૂલે �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ ઘણા જ પર� શાન છે અને સર �ુબારક

ઉપર ખાક પડ� છે , અને ઝાર ઝાર રડ� રહયા છે ,

તેથી આપે �ુછ�ું ક� “યા હઝરત આપનો ક�વો હાલ

છે ?” તો આપે ફરમાવ્�ુ ક� “મારો ફરઝંદ

 Ahvalun Nisa - 626
કરબલામાં શહ�દ થઈ ગયો” એ શબ્દ સાંભળતા

જ તેમની �ખ ઉઘડ� ગઈ અને બ�ુ જ ગમગીની

અને પર� શાનીની હાલતમાં એ શીશી લઈને જો�ુ ં

તો એ માટ��ું લોહ� થઈ ગ�ું હ�ું અને તે જોશ

ખાઈ રહ�ુ ં હ�,ું

તેથી તેઓ એટ�ું રડયા ક� ગશ ખાઈને પડ� ગયા

અને તે જયાં �ુધી હયાત રહયા ત્યા �ુધી હઝરત

ઇમામ �સ
ુ ન
ૈ અલય�હસ્સલામન ગમ તેમના

�દલમાંથી ગયો ન�હ.

 Ahvalun Nisa - 627
છે વટ� હઝરત ઇમામ �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલામન

શહ�દ થએ હ�ુ એક વષર �ુ�ં થ�ુ ં ન હ�ુ ં ત્યા

તેઓ ૮૪ વષર્ન ઉમર� મદ�નામાં વફાત પામ્ય.

 Ahvalun Nisa - 628

ઝનીરાહ ખા� ુન
અ�ુ જહલ મલઉનની એક દાસી હતી અને તેણી

�પી ર�તે ઇસ્લા લાવી �ુક� હતી પણ �હ�ર

કરતી ન હતી. બનવાકાળ એક �દવસ અ�ુ જહલ

મલઉન પોતાના ઘરમાં બેઠો બેઠો હઝરત ર� ૂલે

�ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

માટ� ખરાબ શબ્દ બક� રહયો હતો, ઝનીરાએ એ

શબ્દ સાંભળ્ય તેથી તેણીએ કહ�ુ.ં

“અર� સાહ�બ, તમો હઝરત મોહમ્મ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન આવા શબ્દોથ

 Ahvalun Nisa - 629
યાદ કરો છો ? તો તેઓ એવી બાબતોથી પાક છે

માટ� તેમની શાનમાં એવા શબ્દ કહ�વા જોઈએ

ન�હ.” ઝનીરાએ કહ�ુ.ં

‘અર� દાસી તને માર� વાતોમાં દખલ દ� વાનો હક �ુ ં

છે ? � ું મોહમ્મ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લમન �ું �ણે ? �ુ ં બરાબર ઓળ�ુ ં �ં.” અ�ુ

જહલે જવાબ આપ્ય.

“તમે ત�ૃન ગલત કહો છો એ �ુ�ગર્વા એવા

પરહ�ઝગાર અને �ચ �ુણોથી ભર� લા છે ક� તમામ

અરબમાં તેમના ��ું કોઈ મળ� શક� એમ નથી.”

 Ahvalun Nisa - 630
“અર� કમબખ્ તારા કહ�વાથી એમ સમ�ય છે ક�

�ું �ુસલમાન થઈ ગઈ છો, ક�મ ખ�ંને ?” “તો �ુ ં

�ુસલમાન થ�ું કાંઈ �ુનાહ છે ?”

“અર� �ુનાહ ? સખ્ �ુનાહ છે , �ુ ં �ુ �ણતી નથી

ક� �ુ ં તો �ુસલમાનોના લોહ�નો તરસ્ય �ં”

“કોઈ �ુએ તે મઝહબ પાળે તેમાં તમોને �ુ ં ?”

“અર� નાલાયક �ું � ું �ણતી નથી ક� આપણા

માઅ�ુદોને �ુ�ં બોલે છે .”

“�ને તમો મઅ�ુદ કહો છો તે તો પત્થરન

�ુિત�ઓ છે તે મઅ�ુદ કહ�વાય ન�હ.”

 Ahvalun Nisa - 631
આ સાંભળ�ને અ�ુ જહલ મલઉનને એવો �ુસ્સ

આવ્ય ક� પોતાનો નેઝો લઈને એ �બચાર�ની

�ખમાં એવો ભ�ક� દ�ધો ક� તેણીની એક �ખ

�ટ� ગઈ અને ઝખ્મ થઈ એ પ્રમા એ �બચાર�

ઉપર �લ્ કર�ને મર�ુદ બોલ્ય “ક�મ હવે અમારા

માઅ�ુદોને �ુઠ્ કહ�શ ?’’

એ િનદ�ષ અબળાએ ઝખ્મ થએલી લોહ� �ુહાણ

હાલતમાં જવાબ આપ્ય ક� અલબ�ા, �ુ ં તમારા

પત્થરોન કદ� માનનાર નથી, અર� મા�ં ચાલે તો

એ �ુિતઓ
� �ું ખંડન કર� ના�ુ,ં તે વખતે અ�ુ

જહલ મલઉનના �ુસ્સાન પાર રહયો ન�હ અને

 Ahvalun Nisa - 632
એ જ નેઝા થક� તેણીને માર� નાખી, એ મોઅિમના

હક વાત કહ�વાથી શહ�દ થઈ ગઈ.

*****
 Ahvalun Nisa - 633

ઉમ્મ હા�રસ
કરબલાના બનાવ પછ� શામીઓ એહલેબૈત

અલય્હ��ુસ્સલામ ક� દ કર�ને �ુફાથી શામ રવાના

થયા. ત્યાંથ ચાલતા બારમી મ�ન્ઝલ શીરાઝ

નામના શહ�રની નઝદ�ક પહ�ચ્ય. એ લોકો

શહ�રથી છે ટ� હતા ત્યા તો લોકોમાં ગડબડ ચાલી.

ક�ટલાકોએ મત આપ્ય ક� એ લોકોને આવવા દ� વા

ન�હ.

આ શહ�રમાં ઉમ્મેહા�ર નામની એક મોઅમેના

ખા�ુન રહ�તી નથી. તેણે િનણર્ �� ક� આ

 Ahvalun Nisa - 634
ઝા�લમોને અહ� ઉતરવા દ� વા જ ન�હ, અને તેણી

ઘર� થી િનકળ� પડ�. ગલીઓ અને બ�રોમાં િનદા

કરતી �ુમી વળ�. ઇસ્લામ ગયરતને ઢંઢોળતી

કહ�તી હતી ક� “ઓ બે હયાઓ આલે ર� ૂલને

બેઈઝઝતથી આ ઝા�લમો લાવે અને તમે જોયા

કરો, એ કરતાં તમા�ં મર�ું બહ�તર છે . �ુ ં કસમ

� ૂવર્ ક�ુ ં �ં ક� જો આ

ઝા�લમોને શહ�રમાં પ્રવ કરતા ન�હ રોકો તો �ુ ં

પોતે એ ઝા�લમોનો સામનો કર� એહલબૈત

અલય્હ��ુસ્સલ ઉપર માર� �ન �ુરબાન કર�શ.’’

 Ahvalun Nisa - 635
ઉમ્મ હા�રસના આ લલકારથી લોકોમાં જોશ

વ્યાપ્ અને હ�રો જણ તલવારો લઈ િનકળ�

પડયા. ઉમ્મ હા�રસને કહ�ુ ં “બા�ુ તમે ઘરમાં

બેસો, અમે ઝા�લમોને શહ�રમાં પ્રવ ન�હ કરવા

દઈએ.’’ પણ તેણી તો સ�ુની આગળ આગળ

િનકળ� જ પડ�.

ઉમ્મ હા�રસની સાથે બી� પણ એક ખા� ુન

િનકળ�. આગળ આગળ આ બે બહા�ુર બા�ુઓ

અને પાછળ ત્ હ�ર મદ� તલવાર લઈ િનકળ�

પડયા. યઝીદ� લશ્કરન સામનો થયો. ઉમ્મ

હા�રસે લશ્કરન પડકારતા કહ�ું ક� તમે આ

 Ahvalun Nisa - 636
શહ�રમાં પ્રવ ન�હ પામી શકો. �ુછ�ુ ં કારણ ?

ઉમ્મ હા�રસે તેવર બદલતા કહ�ું ઝા�લમો તમે

એવો �લ્ �� છે ક� તમારા ઉપર ગમે તે ઘડ�એ

અઝાબ ના�ઝલ થવો જોઈએ.

પછ� ગામ લોકોને લલકાર ��, �ું જોઈ રહયા છો

? આ ઝા�લમોને ઠ�કાણે પાડ� એહલબૈત

અલય્હ��ુસ્સલામ �ુક� ્ કરાવી શહ�દોના સર

લઈ લ્ય. ગામ લોકોએ �મલ

ુ ો ��, પણ કયાં

ઝા�લમો�ું િવરાટ સૈન્ અને કયાં ગણતર�ના ગામ

લોકો. થોડો સમય લડાઈ ચાલી. એકાએક ઉમ્મ

 Ahvalun Nisa - 637
હા�રસને એક ઝા�લમે તીર મા�ુ� એ વીર ખા� ુન એ

જ વખતે શહ�દ થઈ ગયા.

*****
 Ahvalun Nisa - 638

સા�ું સ�દયર
સદ�ઓ પહ�લાની આ વાત છે .

એક આ�બદ હતો. દ�નદાર�, પરહ�ઝગાર�. �ુદા

પરસ્ત એ આ�બદની િનશાનીઓ છે . અને તે ત્ર

િનશાનીઓ એનામાં હતી. આથી આપણે તેને

આ�બદ કહ��ુ.ં

નમાઝ પડવી, રોઝા રાખવા, દોઆ કરવી, �ુદાના

સાચા બંદાને છા� એવા કાય� કરવા. હલાલ ર�તે

મળતી રોઝીથી �વન િનવાર ્ કરવો એ એનો

�વનક્.
 Ahvalun Nisa - 639
આ�બદને ધમાલ વગર�ું શાંત, સરળ અને �ુખી

�વન ભાર� ફાવી ગ�ું હ�.ું પણ આવી �ઝ�દગી

�વવા�ું ભાગ્ આ�બદ સાહ�બ�ું નહો�ુ.ં

એમના �વનમાં પણ �ુ:ખના �દવસો આવ્ય. એ

�ુ:ખ હ�ું �ુખ�ુ.ં હલાલ ર�તે મળતી રોઝી બંધ

થઈ.

બે �દવસ �ુખમાં જ િવત્ય. પણ આ�બદને એની

િશકાયત નહોતી, ફ�રયાદ નહોતી, આ�બદને �ુદા

ઉપર �ુરો ભાર� ભરોસો હતો એને ખાતર� હતી ક�

આવે� ું �ુ:ખ મારા સારા માટ� જ છે .

 Ahvalun Nisa - 640
ત્ર �દવસે વ� કરવા માટ� નદ� �કનાર� ગયો.

વ�ની તૈયાર� કર�. એટલામાં એણે જો�ુ ં ક� એક

સફરજન નદ�માં �ય છે . આ�બદ બ�ુ જ �ુખ્ય

હોય તે ખાઈ ગયો.

સફરજન ખાતા તો ખવાઈ ગ�ુ.ં પણ પછ� િવચાર

થયો ક� આ મ� બ�ુ જ ખો�ુ ક�ુ.ર મારા માટ� એ

હલાલ નહો�ુ.ં એ સફરજન ઉગાડવા માટ� તેના

મા�લક� ક�ટલી મહ�નત લીધી હશે આ િવચાર�

આ�બદનો આત્મ ડંખ્ય અને આ�બદ સફરજનના

મા�લકની તપાસ માટ� િનકળ� પડયો.

 Ahvalun Nisa - 641
નદ� કાંઠ� ચાલતાં ચાલતાં એક વાડ� તેની નજર�

પડ�, વાડ� જોતાં જ આ�બદ� અ�ુમાન ક�ુર ક� આ

વાડ� નદ�ના �કનારા ઉપર જ છે , તો સંભિવત છે

ક�, એ સફરજન વાડ�માંથી નદ�માં પડ� ગ�ુ ં હોય

અને નદ�ના જળના સથવાર� માર� વ� કરવાની

જગ્યા આવ્�ુ હશે, માટ� આ વાડ�ના મા�લકની તે

સફરજન ખાધા બદલ માફ� માંગવી. એમ િવચાર

કર� આ�બદ વાડ�માં જઈ વાડ�ના મા�લકને મળ્ય

અને માફ� ચાહ�.

 Ahvalun Nisa - 642
વાડ�વાળાએ કહ�ું : “અમો ત્ ભાઈઓ છ�એ,

અને વાડ�માં અમો ત્ ભાઈઓનો ભાગ છે , તો

મારો ભાગ તો �ુ ં માફ કર� દ� �ં.

પછ� આ�બદ� તે વાડ�વાળાને બંને ભાઈઓનાં

ઠ�કાણાં �ુછ�ને ત્યાંથ િનકળ્ય. પંદર માઈલ

ચાલ્ય પછ� બી� ભાગીદારને ત્યા પહ�ચ્ય અને

તેની પાસે પણ માફ� માંગી. પછ� ત્યાંથ ત્ર

ભાગીદારને ત્યા પણ લાંબી �ુસાફર� કર�ને

પહ�ચ્ય, તેને બધી વાત કર� ત્ર �હસ્સાન માફ�

માંગી.
 Ahvalun Nisa - 643
તેણે આ વાત સાંભળ� કહ�ુ ં : “એક અઠવા�ડયા

પછ� �ુ ં જવાબ આપીશ’’ આ�બદ� કહ�ુ ં :

“સફરજનનો �હસ્સ માફ કર� આપો, પછ� આપને

યોગ્ લાગે એમ કરજો.’’ વાડ�વાળાએ કહ�ુ ં :

“માફ કર�ુ ં ન કર�ું માર� મર�ની વાત છે .’’ એ

સાંભળ� આ�બદ� કરગરતા કહ�ું “ભાઈ, જો તમાર�

માફ ન કર�ું હોય તો ક�મત કહો ક� તે મઝ�ુર�

કર�ને ભર� આપીશ.’’

જયાર� આ�બદને પોતાના ઇરાદામાં મકકમ જોયો

ત્યાર તેણે કહ�ું : “�ુ ં મારો �હસ્સ વહ�ચનાર નથી,

 Ahvalun Nisa - 644
પણ જો માર� ઇચ્છ �ુજબ�ુ ં એક કાયર કરો તો �ુ ં

મારો �હસ્સ માફ કર� આ�ુ.’’

ં

“તે ક�ુ કામ છે ?’’ આ�બદ� �ુશ થતા કહ�ુ.ં

તેણે કહ�ું : “માર� એક �દકર� છે . તેણી �ધળ�

છે , બહ�ર� છે , �ુગ
ં ી છે , અને તેણીને હાથ-પગ પણ

નથી. જો તેણી સાથે િનકાહ કરો તો �ુ ં મારો ભાગ

માફ કર� આ�ુ.ં

આ સાંભળ� આ�બદ� કહ�ું : “સાહ�બ, �ુ ં એક ગર�બ

આદમી �ં, �ુ ં મા�ં પોતા�ું �ુજરાન પણ માંડ માંડ

કર� શ�ું �ં. �ુબ �ુબ મહ�નત પછ� પણ ઘણીવાર

 Ahvalun Nisa - 645
�ુખ્ય રહ�� ુ ં પડ� છે , માર� રહ�વાને ઘર પણ નથી,

આવી �સ્થિતમા �ુ ં પરણીને �ું ક�ં ?’’

“ગમે તે હોય માર� માંગણીનો જો તમો �સ્વકા

કરો તો જ �ુ ં મારો �હસ્સ માફ કર�શ.’’ તેણે છે લ્લ

જવાબ આપ્ય.

બાપડો આ�બદ તર�ુચની હાલતમાં �ુકાઈ ગયો,

છર�ની ઉપર �ય ક� છર�ને નીચે આવે એ તો

કપાવા�ું તો તર�ુચને જ. એને �બચારાને તો

સફરજન - �ુકડો ન માફ કરાવે તો આખેરતની

 Ahvalun Nisa - 646
અને માફ કરાવે તો પેલી ખોડ�લી છોકર� સાથે

�વન જોડાવાની બીક.

આખર ઘણી રકઝક પછ� આ�બદ� તેને �સ્વકાર,

ખોડ�લી દ�કર�ના બાપે પોતાની બેટ�ના િનકાહ

આ�બદ સાથે કર� આપ્ય.

પછ� આ�બદ વરવ�ુ માટ� તૈયાર કર� લ ઓરડામાં

ગયો. ઓરડામાં તેણે એક ઘણી �ુબ�ુરત �ુવતીને

જોઈ, તેની �ુદરતામાં

ં જર�એ ન્�ુનત-�ુટ� ન

હતી, આ�બદ તેને જોઈને � ુરત જ બહાર આવ્ય,

અને પોતાના સસરા પાસે જઈને કહ�ુ ં : “મારા

 Ahvalun Nisa - 647
�વા એક ગર�બ અને રાંક આદમીની મશ્કર

કરવામાં આપને ક�વોક આનંદ મળ્ય ?’’

“આપ �ું કહો છો ? આપતો મારા જમાઈ છો,

આપની મશ્કર �ું કરવા ક�ં ? આ�બદ સાહ�બ’’

“આપે એક સફરજનનો �ુકડો માફ કરાવવા માટ�

માર� સાથે એક�એક અવયવના ખોડવાળ� આપની

�ુત્રી િનકાહ કરાવ્ય, અને હવે જયાર� અમારા

માટ� તૈયાર કરાવેલ ઓરડામાં જઈને જો� �ં તો

એક સ્વ�પવા �ુવતી બેઠ� છે , તેણી એટલી

સ્વ�પવા છે , �ુદર
ં છે ક�, એના ��ું બી�ુ ં �પ,
 Ahvalun Nisa - 648
�ુદરતા
ં જોવી હોય તો જ�ેતની �ુરને જ

િનરખવી પડ�, મને પરણાવેલ છોકર� એથી ઉલ્ટ

જ �પની છે તે� ું �ું કારણ ? આ મશ્કર નથી તો

તે �ુદર
ં �ી મારા ઓરડામાં કયાંથી ?’’

આ સાંભળ� આ�બદના સસરાએ �સ્મ કરતાં કહ�ુ ં

: “આ�બદ સાહ�બ ! આપે જોઈ તે જ છોકર� માર�

�ુત્ અને આપની પત્ન છે . માર� �ુત્રી �

અવયવ �ુટ�ઓ મ� આપને કહ�લ તે સા�ુ ં છે . �ુઓ

સાંભળો, તેણી નામહરમને જોવા માટ� �ધી છે ,

ગીબત અને હરામ વાતો સાંભળવાથી તેણી બહ�ર�

છે , ખરાબ વાતો કરવા માટ� તેણી �ુગ

ં ી છે , હરામ
 Ahvalun Nisa - 649
કામ કરવા અને હરામ કરવા ચાલવા માટ� હાથ

પગ વગરની છે . એ�ું બા�હક સ�દયર તે સા�ુ ં

સૌદયર નથી, પણ તેણી�ું સ�દયર તો મ� જણાવેલી

�ુટ�ઓમાં છે .

આવી �ુત્રી લાયક પિત શોધવા માટ� �ુ ં ઘણા

વખતથી મહ�નત કરતો હતો, પણ તેમાં મને

િનરાશા મળ�. �ુ ં �ચ�તામાં હતો ક�, આવી �ુ�ણયલ

�ુત્રી લાયક પિત �ાર� મળે ક� તેઓના િનકાહ

કર� માર� જવાબદાર�માંથી �ુ ં �ુક� ્ થાવ. આપ

સફરજનનો �ુકડો માફ કરાવવા આટલી મહ�નત

સહન કર� અહ� આવ્ય.

 Ahvalun Nisa - 650
આપની એ લાયકાત અને દ�નદાર� જોઈ મ�

આપને મારા જમાઈ બનાવ્ય, માર� એક �ુત્

િસવાય બી� કંઈ ઔલાદ નથી. માર� તમામ

િમલકત, વાડ� વઝીફા સવ� આપ�ું જ છે .’’

જમાઈ ગોતતાં �ુત્ - િપતાઓ આ ર�તને પસંદ

કર� તો ?

*****
 Ahvalun Nisa - 651

ઇસ્મ પરસ્
પર�ઓને શરમાવે તેવી અફ�ફા નામની અ�ુ

સાલેહની પત્ન હતી. પિત પત્ન પરસ્પ એક

બી� ઉપર અત્યં પ્ર રાખતા હતા.

અ�ુ સાલેહ અલ્લાહન આજ્ઞા� પાલન કરવા

પોતાના ભાઈને અફ�ફાની સં� ૂણર ભલામણ કર�

હજ કરવા ગયો.

ભાભી�ું સ�દયર જોઈ દ�યરના �દલનો કા�ુ ઉઠ�

ગયો. દરરોજ તેના જ િવચાર આવતા. એક વખત

મોકો જોઈ ઘરમાં ગયો. તેણીએ તરત જ મોઢા

 Ahvalun Nisa - 652
ઉપર ચાદર ઓઢ� લીધી. છતાં પણ બેશરમે

મયાર ્દ �ુક� પોતાની નાપાક ઇચ્છ પ્રદિશ કર�.

તેણીની દાસીએ કહ�ું ક� ખબરદાર છે ટ� જ રહ��,

પરં � ુ તે અકકલના �ધળાએ પોતાની ઇચ્છ �ુર�

કરવા �દ પકડ� ત્યાર �ુદાપરસ્ અફ�ફાએ કહ�ુ ં

ક� ગમે તે થાય, મારો પ્ર જશે તો પણ મા�ં

િશયળધન �ુટં ાવીશ ન�હ. આ કઠોર જવાબ

સાંભળ� તેણે કહ�ું યાદ રાખ, તારા ઉપર �લ્મન

ઝડ�ઓ વરસાવવામાં આવશે એટ�ું કહ� ચાલતો

થયો.
 Ahvalun Nisa - 653
ઘર� જઈ �ુબ િવચાર કય�, આખર કશોક િનણર્

કર�. ન્યાયધી (કાઝી) પાસે જઈને કહ�ુ ં સાહ�બ !

મારો ભાઈ હજ કરવા ગયો છે અને માર� ભાભી

વ્ય�ભચા �વા કાય�માં ફસાએલી છે માટ� આપ

તેને યોગ્ િશક્ કરો. ન્યાયાધીશ કહ�ુ ં ક� તારા

ભાઈ સાથે મારો પ�રચય છે . તેની પત્નીન �ુ ં પણ

ઓળ�ું �ં. તે અપિવત કદ� થાય જ ન�હ એવી

ખોટ� વાતો માર� સમક કરવી ન�હ, જયાર� તે

વાત ઉપર �ુબ જ ભાર આપ્ય ત્યાર ન્યાયાધીશ

કહ�ું ક� અગર સત્ હો તો માર� �બ� સાક્

લાવો. તે પાપી ગામમાં જઈ ચાર મકકાર

 Ahvalun Nisa - 654
�ુઢ્ઢાઓ લાંચ આપી ન્યાયાધી સમક ખડા

કયાર. ન્યાયાધી સમ� ગયો ક� આ ભા�ુતી �ુરદા

આવેલા છે તેથી ધમકાવીને કાઢ� �ુ�ા.

જયાર� અફ�ફા ઉપર અત્યાચા કરવામાં ફાવ્ય

ન�હ ત્યાર હા�કમ પાસે જઈને ફ�રયાદ કર� ક� ચાર

ચાર સાક્ષ લાવ્ય છતાં ન્યાયાધીશ ઇન્સા ��

ન�હ, હા�કમે �ુકમ �� ક� તમે આને ન્યા શા માટ�

આપતા નથી ? વાત �ુબ જ વધી જવાથી

ન્યાયાધીશ જો�ુ ં આ મકકાર કોઈ ર�તે તેણીને

િશક્ કરાવ્ય વગર છોડનાર નથી, તેથી

લાચાર�એ �ુ:ખી �દલે �ક

ુ મ આપ્ય ક� અફ�ફાને
 Ahvalun Nisa - 655
સંગસાર કરવામાં આવે. (શર�અતમાં વ્ય�ભચાર�ન

પત્થર માર�ને માર� નાખવાની િશક્ કરવામાં

આવે છે તે.)

�ુકમ મળતાંની સાથે જ તે પાષાણ �દયનો

િસપાહ�ઓ સાથે તેણીનાં ઘર� ગયો. ફર� એ જ

અનીતી ભર� લા કામની માંગણી કર�ને કહ�ુ ં ક� જો

હ�ુ સમ� �. આ આફતમાંથી �ુકત કરા�ુ.ં

તેણીએ િનડર થઈને જવાબ આપ્ય ક� તાર� �

�લ્મ કરવા હોય તે કર પણ યાદ રાખ �ુ ં કદ�

િશયળભંગ કરનાર નથી. � ૃત્�ુન પ્યાલ પી જઈશ

પણ પિવત્ર છોડનાર નથી.

 Ahvalun Nisa - 656
આહ ! પછ� �ુ ં બન્�ુ તે� ું વણર્ કરતા કલમ કંપી

ઉઠ� છે , િનદ�ષ નાર�ને ખાડામાં નાખી ચાર� તરફથી

સંગસાર કર� લીધી. ત્યા બાદ શયતાન ચાલ્ય

ગયો.

�ુદરતની �ૃપાના મો� ઉછળવા લાગ્ય.

ફર�શ્તાઓન �ુકમ �� ક� �ઓ અફ�ફા�ુ ં રક્

કરો.

રહ�મની રહમતથી તેને પત્થરોન ઇ� થઈ ન�હ.

મા�લક�ું સ્મર કર� તેનો �ુક અદા કરતી કહ�તી

હતી ક� ઇલાહ� તારો રા�પો અખંડ રહ� તે માટ�

 Ahvalun Nisa - 657
�ુ:ખને �ુખ સમ� સબ કર� લ છે , તારા િસવાય

માર� સહાય કરનાર કોઈ નથી.

એકાએક તે સ્થળેથ એક અરબ �ટ પર જઈ

રહયો હતો તેના કણ� પિવત અબળાના દદર ્ભયા

શબ્ અથડાણા. તેનો દયા સાગર છણકાણો, જો�ુ ં

તો ખાડામાં પત્થરોથ દટાએલ તે જ અબળા છે ક�

�ને તેના �દયર� સંગસાર કર� હતી, તે સમજયો ક�

આ િનદ�ષ છે તેથી પોતાના ઘર� લઈ ગયો ત્યા

તેની �ીએ �ુબ જ દયા ભાવથી તેનો સત્કા ��

અને કહ�ુ,ં તારો પિત હજથી પાછો ફર� ત્યા �ુધી

 Ahvalun Nisa - 658
આરામથી અહ� રહ�. તેણે ક�ુલ ક�ુર અને

મા�લકનો �ુક અદા કય�,

�ુદરતે તેણીના પિવત આત્મ અને શર�ર સ�દયર્ન

પણ નવા�ઝશ કર� હતી. તેજ સ�દયર અત્યાર

શ�ુના સ્વ�પમા ખ�ું થ�ું હ�ુ.ં

પિતના િવયોગમાં િવરકત અફ�ફા ઉદાસીનતા

સેવી રહ� હતી એક �દવસ તે અરબના ચાકરની

નજર તેણીના ચહ�રા ઉપર પડ� ક� તરત જ આશક

થઈ ગયો. અફ�ફાને �ુબ જ સમ�વી પણ તેણી

એકની બે થઈ જ ન�હ, શકય પ્રયા કયાર, પણ

 Ahvalun Nisa - 659
વ્યથ. જયાર� કોઈ ર�તે તેણી માની ન�હ ત્યાર

ચંડાળ ચાકર� રાત્રી વખતે અરબ �ીના બાળક�ુ ં

મા�ું કાપી �ર� સાથે અફ�ફાના ઓરડામાં �ુક�

આવ્ય.

સવારના અરબ �ીએ પોતાના બાળકને �ુધ

પીવરાવવા ચાહ�ું તો બાળક હ�ું નથી. ગોતાગોત

થઈ રહ� હતી મલઉન ચાકર� કહ�ુ ં ક� આપ�ુ ં

બાળક તો તે મહ�માન બાઈના ઓરડામાં િસર

છે દાએ�ુ પડ�ું છે . બધાય તે �ીના ઓરડામાં

ગયા, ત્યા બાળકને � ૃત્� પામે� ું રકતમાં ભર� � ું

જોઈ અજબ થયા. નાપાક ચાકર� રકતથી

 Ahvalun Nisa - 660
ખરડાએલી �ર� પણ બતાવી તેથી તે બાઈને

ખાતર� થઈ ગઈ ક� આ �ીએ જ મારા બાળકને

માર� નાખ્�ુ છે તેથી તેણીને �ુબ જ માર માય�.

તેણીએ હાથ જોડ�ને કહ�ુ ં ક� બાઈ �ુ ં કાંઈ પણ

�ણતી નથી. અલ્લા ગવાહ છે . આ ચાકરની

દ�લી તમ�ા અ� ૂણર રહ�વાથી માર� િસર આળ

�ુક�લ છે . છે વટ� અરબ અને તેની �ીને યક�ન થ�ુ ં

ક� આ �ુન સ્વાથ ચાકર� જ ક�ુર છે .

�ુખ્યાર અફ�કાએ કહ�ું ક� ભાઇ તમો મને િનદ�ષ

�ણો પણ હવે કોઈ ર�તે તમારા ઘરમાં રહ�� ુ ં

યોગ્ નથી, કારણ ક� આપની �ી જયાર� જયાર�

 Ahvalun Nisa - 661
મને જોશે ત્યાર તેમ�ું બાળક તેને જ�ર યાદ

આવશે અને મારા ઉપર જયાં આટલા અહ�સાન

કયાર છે ત્યા એક વધાર� અહ�સાન �� એમ �ુ ં

સમ�શ, માટ� હવે મને જવા દો. અરબને તેણીની

આ વાત પસંદ આવવાથી જકાતના સો �દરહમ

તથા એક પછે ડ� આપી િવદાય કર� અને કહ�ુ ં ક�

મને દોઆએ ખયરમાં �ુલીશ ન�હ.

અફ�ફા દોઆ દ� તી દ� તી એક ગામમાં પહ�ચી ત્યા

જો�ુ ં ક� એક ઘરડ� �ી ચોધાર ��ુએ રોઈ રહ� છે

અફ�ફાએ તેના �દન�ું કારણ �ુછ�ુ ં તો લોકોએ

કહ�ું ક� તેણીનો �ુત રા�ના સો દ�રહમનો

 Ahvalun Nisa - 662
દ� ણદાર છે . તેથી તેને હવે ફાંસીના માંચડ�

ચડાવવામાં આવશે. તેણીએ સો દ�રહમ �ુઠ્ઠી

હવાલે કયાર અને કહ�ું ક� તારા �ુત્ર �ુકત કરાવ.

�ુઠ્ અફ�ફાના હકમાં આિશવાર્દન વરસાદ

વરસાવતી રા� પાસે ગઈ ત્યા સો દ�રહમ આપી

�ુત્ર �ુકત કરાવ્ય, તેણીનો �ુત �ટ�ને અફ�ફાના

ચરણોમાં પડ� ગયો અને કહ�ું ક� આપે મારા ઉપર

મહા ઉપકાર �� છે આજથી મને આપનો સેવક

સમજો �ુ ં હંમશ
ે ા તમાર� સાથે રહ� સેવા કર�શ,

અફ�ફાએ તેને �ુબ જ સમ�વ્ય અને કહ�ુ ં ક�

તને આઝાદ ( �ુકત) �� �ુ ં તાર� મા સાથે રહ�

 Ahvalun Nisa - 663
પણ તે કોઈ ર�તે માન્ય ન�હ છે વટ� તેણીની સાથે

એક ગામમાં ગયો, અફ�ફા મ�સ્જદમા ગઈ અને તે

બહાર કોટડ�માં �ુઈ રહયો, સવારના �ુબ્હન

નમાઝ પડ� બંને ત્યાંથ રવાના થયા, અફ�ફા હ�ુ

તેને સમ�વતી જ હતી ક� �ું તાર� ગામ જતો રહ�

પણ તે સાથ છોડતો જ ન હતો.

�કસ્મતન કમનસીબી �ુઓ ક� ચાલતા ચાલતા

એક નદ� આવી ત્યા અફ�ફા વ� કરવા લાગી,

એકાએક પવનના �ુસવાટાથી તેણીની ચાદર ઉડ�

ગઈ, તેણીના �ખેરોશનના દશર્ થતાં જ તે

ફર� ફતા થઈ ગયો, ધીર� ધીર� તેણી સમક પોતાનો

 Ahvalun Nisa - 664
ઇશ્ �હ�ર કય�, તેણીએ ક્રોધાયમ થઈ કહ�ુ ં ક�

“અહ�સાન ફરામોશ ! મૌતના પં�માંથી �ુકત

કરાવ્ય તેનો આ બદલો ? તને શરમ નથી

આવતી, ખબરદાર તારા દ�લમાંથી આવા નીચ

િવચારો કાઢ� નાખ�.’’

નદ� �કનાર� એક તરફ નમાઝ પડવા લાગી તે

અહ�સાન ફરામોશ એક વહાણવાળા પાસે જઈને

કહ�વા લાગ્ય ક� માર� સાથે એક �ુદર�

ં છે તેને �ુ ં

વેચવા ચા�ુ ં �ં, જો તમારામાં કોઈની ઇચ્છ હોય

તો ખર�દ કરો, �ને જોવી હોય તે માર� સાથે

ચાલો, ક�ટલાંક લોકો તેની સાથે થયાં, જયાં તેણી

 Ahvalun Nisa - 665
નમાઝ પડતી હતી ત્યા ગયાં, નમાઝની હાલતમાં

તેની ચાદર ખ�ચી તેનો �ુબ�ુરત ચહ�રો જોયો

તમામ જણ ખર�દવાને લલચાયા.

અફ�ફા કરગર�ને કહ�વા લાગી ક� અર� આ અહ�સાન

ફરામોશ મારો નોકર છે તેને મ� ફાંસીના માંચડ�થી

�ુકત કરાવ્ય છે તેનો આ બદલો આપે છે . મારો

પિત હજ કરવા ગયો છે , �ુ ં �ુ:ખી અબળા �ં મારા

પર દયા કરો, આ જગતમાં ગર�બ�ું કોણ સાંભળે

છે ? ગર�બોને �લ્મન ચકક�માં પીસવાને જ

મોટપ માને છે , સ્વાિથ શયતાને તેણી�ુ ં જોત

 Ahvalun Nisa - 666
જોતામાં લીલામ કર� નાખ્�ુ. લીલામમાં વધીને

એક સોદાગર� હ�ર દ�નારમાં તેણીને ખર�દ�.

ુ ાહ અફ�ફાને જબરદસ્તીથ વહાણમાં

�બચાર� બે� ન

બેસાડ� સોદાગર લઈ ગયો. શીયળધનને

સાંચવવા અનેક સંકટોનો સામનો કય� છતાં એ જ

દ� અને રાત રહ�. છે વટ� િનરાશ્ અફ�ફાએ

િન�પાય થઈ નદ�માં �ુદ� પડવાનો િનણર્ કય�,

ત્યા ગયબથી આવાઝ આવી ક� “સબ કર” આ

શબ્દોથ તેણીને આ�ાશન મળ્�ુ ફર� �ુ:ખના

વાદળાંઓ ઘેરાવાં લાગ્ય ત્યાર દોઆ કર� ક� “અય

મઝ�ુમોના સહાય કરનાર ! હવે �ું માર� મદદ

 Ahvalun Nisa - 667
કર, વેદના હવે અસહ થઈ ગઈ છે .’’ ફર� આવાઝ

આવી ક� “અય સાબેરા ! સંકટો પર સબ કર�

અમાર� નેઅમતોનો �ુક કર. હવે � તાર� માંગ�ુ ં

હોય તે માંગ” તેણી �ુપ રહ�, કાંઈ બોલી ન�હ

સોદાગર પોતાની ઇચ્છ �ુણર કરવા તૈયાર થયો ક�

તરત જ એક ગયબી હાથ દ� ખાણો �ને અફ�ફા

િસવાય કોઈ જોઈ શક�ું ન�હ તે હાથે સોદાગરને

�ચક� નદ�માં ફ�ક� દ�ધો. સોદાગરના �ુમ થવાથી

દર� કના �દલની જવાળા ભ�ુક� ઉઠ�. એક પછ�

એક અફ�ફા પાસે ગયા. દર� કને ગયબી હાથે

�વતા �ુસલ મય્ય કરવા નદ�માં પહ�ચાડ�

 Ahvalun Nisa - 668
દ�ધા. એટલે �ુધી ઇશ્કમા �ધળા બની ગયા ક�

બે �ીઓ િસવાય કોઈ વહાણમાં રહ�ું ન�હ, વહાણ

આપમેળે ચાલવા લાગ્�ુ, છે વટ� એક ગામના �કનાર�

પહ�ચ્�ુ. અફ�ફાએ લોકોને જોયા તેથી િવચાર કય�

ક� તેઓની સાથે વાત તો કરવી પડશે માટ� �ીના

પોષાકમાં રહ�� ું ઠ�ક ન ધાર� �ુ�ષનો વેશ ધારણ

કય� અને મોઢા ઉપર કપ�ું નાખ્�ુ, તે ગામના

બાદશાહના માણસો છે ટ�થી જોઈ રહયાં હતાં ક�

આપોઆપ વહાણ ચાલ્�ુ આવે છે તેથી અજબ

થઈને વસ્� �સ્થિ �ું છે તે �ુછવા લાગ્ય.

 Ahvalun Nisa - 669
અફ�ફાએ ધીમેથી જવાબ આપ્ય ક� બાદશાહ

િસવાય કોઈને પણ વાત કહ�વાય તેમ નથી.

જયાર� આ વાતની બાદશાહને ખબર પડ� ત્યાર તે

પોતે નદ� �કનાર� આવ્ય. અફ�ફાએ તેને સિવસ્તા

વાત કહ� અને કહ�ું ક� વહાણમાં � માલ છે તે

માર� જોઈતો નથી. મને એક મકાન આ �કનારા

ઉપર બનાવી આપો તો �ુ ં અલ્લાહન ઇબાદત ક�ં.

તરત જ બાદશાહ� તેણીના માટ� એક મકાન ત્યા

તૈયાર કરાવ્�ુ અને તે વહાણનો માલ અનામત

તર�ક� �ુદો જ રાખ્ય. હંમશ

ે ા બાદશાહ તેણીની

પાસે પરદાની બાહ�ર બેસી �ુદર

ં બોધપાઠ ગ્ર
 Ahvalun Nisa - 670
કરતો અને મા�લકનો આભાર માનતો ક� તેના

ુ આવી લોકોને
ગામમાં આવી �ુદાપરસ્ ખા�ન

�હદાયત કરતી, એટ�ું જ ન�હ પરં � ુ તેની દોઆમાં

એ અસર હતો ક� � દોઆ માગે તે ક�ુલ થતી

�બમારોને શફા મળતી, અલ્ સમયમાં ચાર� તરફ

એ વાત પ્રસ ગઈ.

હવે આપણે અફ�ફાને નદ� �કનાર� �ુક� તેના પિત

અ�ુ સાલેહ�ું �ું થ�ું તે તપાસીએ.

એક વષર પછ� હજ કર�ને અ�ુ સાલેહ ઘર� ગયો તો

ઘર િવરાન પડ��,ું લોકોએ તેના �ુચ્ચ ભાઈએ

 Ahvalun Nisa - 671
અફ�ફા ઉપર આળ �ુક� સંગસાર કરાવી વીગેર�

તમામ દાસ્તા સંભળાવી અને એ પણ કહ�ુ ં ક� તે

તમારો ભાઈ ત્ર જ �દવસે �ધળો થઈ ગયો

અને લકવાની �બમાર�માં ફસાઈ ગયો. આ સાંભળ�

અ�ુ સાલેહ �ુબ જ રોયો, સબ કર�ને ભાઈને જોવા

ગયો. બંને �ખે �ધળો થઈ ગયો છે . શર�ર�ુ ં

અ�ુ� લકવાથી �ુકાઈ ગ�ું છે , છતાં અધમ

�ધળાએ પોતાના ભાઈને કહ�ું ક� માર� ભાભીએ

વ્ય�ભચા કરાવ્ય તેથી સંગસાર કરાવેલ છે . અ�ુ

સાલેહ � કહ�ું ઓ નાલાયક તે એવી અપિવત ન

હતી, આ તારાં કામ છે . પછ� ન્યાયાધી તેમજ

 Ahvalun Nisa - 672
શહ�રના ક�ટલાક અમીરો જોવા આવ્ય અને તે

ચાર� સાક્ષીઓ તપાસ કરાવી તો એ પણ

�ધળા અને લકવાની �બમાર�માં ફસાએલ હતા.

આ વાતની શહ�રમાં ચચાર થવા લાગી ક� અ�ુ

સાલેહના ભાઈના આ કામા છે તેણીની ભાભી તો

બ�ુ જ ભલી અને નેક હતી. અફ�ફાની દોઆ ક�ુલ

થતી હતી તેની આ શહ�રમાં પણ ખબર પડ� હતી

પણ કોઈ �ણ�ું ન હ� ું ક� તે અફ�ફા છે . અ�ુ

સાલેહનો ભાઈ, ચાર �ુઠ્ સાક્, બાળકના �ુન�ુ ં

તોહમત �ુકનાર �ુલામ તથા �ુઠ્ઠી છોકરો ક�

�ને અફ�ફાએ ફાંસીના માંચડ�થી �ુકત કરાવ્ય

 Ahvalun Nisa - 673
હતો તે દર� ક �ધળા થયા હતા તેમજ લકવાથી

અ�ુ� શર�ર ખો�ું થઈ ગ�ું હ�.ું અ�ુ સાલેહ

પોતાના ભાઈને તેમજ બી� દર� ક પોતાના

સગાઓની સાથે શફા માટ� નદ� ક�નાર� આવ્ય.

બાદશાહનો એવો �રવાજ હતો કોઈ પણ શફા માટ�

ત્યા આવતા તો પહ�લે દર� કનાં નામ, ગામ વગેર�

લખવામાં આવતા, અને પછ� અફ�ફા સમક તે ર�ુ

થતાં, જયાર� આ લોકોના નામ તેણી સમક પેશ

થયાં ત્યાર તેણી સમ� ક� આ એ જ ઝા�લમો છે ક�

�ણે મારા ઉપર �લ્મન ઝડ�ઓ વરસાવી છે .

અને મારો પિત પોતાના ભાઈને શફા માટ� લાવેલ

 Ahvalun Nisa - 674
છે , તેથી બાદશાહને બોલાવી અફ�ફાએ બધી વાત

કર� અને કહ�ું ક� તમો �ુકમ કરો ક� �ઓ શફા

માટ� આવ્ય છે તેઓએ કોઈ ઉપર �લ્ કર� લ

હોય અથવા આળ �ુક�લ હોય તો કહ� આપે તો જ

શફા �ુદા અતા કરશે. બાદશાહ� એ વાત માણસ

થક� લોકો સમક �ુક�.

શાહ� ઢંઢ�રો થતાં જ લોકો ગભરાણા, હવે �ુ ં કર�ુ,ં

જો �ુનાહનો ઇકરાર કર� તો પોલ ઉઘડ� �ય તેમ

હતી, એ િવચારમાં હતા ત્યા ફર� ઢંઢ�રો થયો ક�

�ુમ્માન રાત્ � ઇકરાર ન�હ કર� તેને શફા ન�હ

મળે . �ુમ્માન રાત્ અ�ુ સાલેહના ભાઈ િસવાય

 Ahvalun Nisa - 675
દર� ક જણે પોતાના �ુનાહનો ઇકરાર કય� અને

માફ� માંગી. પછ� અફ�ફાએ દોઆ કર� તેથી

�ુદાવંદ� આલમે દર� કને શફા આપી, તે મર�ુદને

સમ�વ્ય પણ તે ગધેડો માન્ય ન�હ, છે વટ� એ

�બમાર�માં જહ�ામમાં પહ�ચી ગયો.

પછ� બાદશાહ� તે વહાણનો માલ તથા પાક દામન

અફ�ફાને અ�ુ સાલેહને સ�પી, અ�ુ સાલેહ � �ુદાનો

�ુક અદા કય� અને તે માલ નેક કામમાં ખચર ��,

દંપિતએ બાક�ના �દવસો અલ્લાહન યાદમાં

િવતાવ્ય.
 Ahvalun Nisa - 676
અફ�ફા �વી ઇસ્મ પરસ્ આદશર નાર�ઓના

પિવત �વન પ્રત્ બહ�નોએ નઝર સમક

રાખવા જોઈએ.

*****
 Ahvalun Nisa - 677

ઘરડો છતાં જવાન

બની ઇસરાઈલમાં એક િવદ્વાન �ુ� બે �ીઓ

સાથે શાદ� કર� હતી. �ુની �ીના બે �ુત્ અને

નવી �ીનો એક �ુત હતો. મરતી વખતે તેણે

વસીયત કર� ક� મારો માલ ત્ �ુત્રોમાં એકનો

છે .

જયાર� તે મરણ પામ્ય, ત્યાર ત્ર ભાઈઓમાં

ઝગડો થયો, છે વટ� કાઝી પાસે ગયા. કાઝીએ કહ�ુ ં

ક� �ુ ં ફ�સલો કર� શ�ું તેમ નથી માટ� તમો બની

 Ahvalun Nisa - 678
ગમામની કૌમના અકકલમંદ �ુઢા પાસે જઈને

ફ�સલો કરાવો.

તેઓ બની ગમામના એક �ુઢા પાસે ગયા, તેણે

કહ�ું ક� �ુ ં આ બાબતમાં કાંઈ કર� શકતો નથી

મારા મોટા ભાઈ પાસે �વ, તેઓ તેની પાસે ગયા

તો જો�ું ક� તેના કરતાં કાંઈક વયમાં ઓછો તેમજ

આધેડ �વો દ� ખાતો હતો, તેની પાસે �કસ્સ પેશ

�� તેણે કહ�ુ ં ક� “આપ, મારા કરતા મોટા ભાઈ છે

તે બ�ુ જ �ુ�ધ્ધશાળ છે તેમની પાસે �વ.’’ તેઓ

ત્યાંથ તેના ત્ર ભાઈ પાસે ગયા તો જો�ુ ં ક�

એક ગાદ� ઉપર એક જવાન બેઠ�લો છે , તે જોઈ

 Ahvalun Nisa - 679
અજબ થયાં, અને પોતાના ઝગડાની વાત કર�

અને કહ�ું ક� પહ�લાં અમો એ �ણવા ઇચ્છ�

છ�એ ક� આપ ત્ર ભાઈઓમાં સૌથી મોટા છો ક�

નાના ? તેણે કહ�ું ક� ભાઈઓમાં �ુ ં સૌથી મોટો �ં

છતાં જવાન દ� ખાવ �ં. તે� ુ ં કારણ એ છે ક� મારા

નાના ભાઈની �ી બ�ુ જ ખરાબ છે . તેણી હર

વખત મારા ભાઈને �ુ:ખ આપ્ય કર� છે તેથી તે

સવ�ના પહ�લા �ુઠ્ થઈ ગયો છે . મારા વચલા

ભાઈની �ી ગાંડા ઘેલા �વી છે , કોઈ વખત મગજ

ઠ�કાણે હોય તો આનંદની વાતો કર� , ન�હ તો �ુછ�ુ ં

જ �ું ? �મ ફાવે તે લવારો કયાર કર� તેથી તે

 Ahvalun Nisa - 680
આધેડ થઈ ગયો છે . માર� �ી મા�લકની �ૃપાથી

બ�ુ જ નેક છે , હંમશ

ે ા માર� આજ્ઞા� પાલન કરવા

તત્પ રહ� છે . તેથી જ �ુ ં ઉમરમાં મોટો હોવા છતાં

જવાન દ� ખા� �ં. પછ� તેણી ક�ટલી સહનશીલ છે

તે બતાવવા તેણી પાસે મેડ� ઉપરથી મહ�માન

માટ� તર�ુચ મંગાવ્�ુ. તે લાવી ત્યાર કહ�ુ ં ક� આ

સા�ં નથી બી�ુ ં લાવો, એવી ર�તે ત્ વખત મેડ�

ઉપર ચડાવી. હક�કતમાં એકને એક તર�ુચ હ�,ુ ં

પણ સાચી ર�તે પિતની એ આજ્ઞા� ઉલ્લંઘ ક�ુર

ન�હ.
 Ahvalun Nisa - 681
ત્યા પછ� તેણે કહ�ું ક� તમારો ફ�સલો ક�ં તે

પહ�લા તમે તમારા િપતાની કબ ખોદ� તેના હાડકાં

માર� પાસે લાવો.

બે જણ તો કોદાળ� લઈને કબ્રસ્ પહ�ચી ગયા,

સૌથી નાનો હતો તે તલવાર લઈને ગયો અને

કહ�ું ક� ખબરદાર િપતાના � ૃત્� દ� હને જરા પણ

ઇ� થવા ન�હ આ�ુ,ં �વ તમે માલ વહ�ચી લ્ય,

માર� કાંઈ જોઈ� ું નથી.

પછ� ત્ર જણ � ૃધ્ પાસે આવ્ય, અને

કબ્રસ્તા કથા વણર્વ, � ૃધ્ સમ� ગયો ક�

 Ahvalun Nisa - 682
હક�કતમાં િપતાનો પ્ર નાના છોકરાના �દયમાં

છે , તે જ તેનો ખરો �ુત છે , તેથી તે તમામ માલ

નાના છોકરાને સ�પી દ�ધો.

કહો બહ�નો છે , કોઈ ઝમાનામાં એવી આદશર �ી ક�

એક જ તર�ુચને ફર� ફર� પિત�ુ ં માન �ળવવા

લાવનાર લાવે ? ન હોય તો એમ તો કહ� જ ન

શકાય. પરં � ુ બ�ુ જ ઓછ�, તેનાથી ઉલ્ટ ગંગા તો

આ ઝમાનામાં �ુબ જ વહ� રહ� છે , જો �ુલે �ુક�

આ ઝમાનામાં પિતએ �ીને બે ચાર �ટા ફ�રા

કરાવ્ય હોય તો તરત જ રોવા પીટવા�ુ ં શ� થઈ

�ય.
 Ahvalun Nisa - 683
પિતની આજ્ઞા� અક્ષ પાલન કરનાર નાર� જ

ઘરડો છતાં જવાન પિત બનાવી શક� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 684

ચા�ર�યિશલ શેઠાણી અને નાપાક

�ુલામ
�ુરાસાનમાં એક માલદાર માણસ રહ�તો હતો. તેની

પત્ન ઘણી જ �ુદર

ં હતી. તેણીએ ફકત પોતાના

સ્�ુ શર�રના અપ્રિ સ�દયર ઉપર બસ ન

કરતાં એના ઉપર �ુદર

ં સંસ્કારન છાંટણા છાંટ�

સ�દયર્ન પણ સ�દયર આપ્�ુ હ�ુ.ં

તેમને ત્યા એક હબશી �ુલામ હતો. તે ચા�ર�ય�ુ ં

દ� વા�ં કાઢ� �ુકયો હતો, બને એટલી જગ

�ુરાઈઓને પોતામાં સમાવી લેતો હતો.

 Ahvalun Nisa - 685
બનવાકાળ એકવાર તે નેકબખ્ બાઈ �ુ� કરતી

હતી. ત્યા એકાએક પેલો નાપાક �ુલામ જઈ

પહ�ચ્ય. તેની નઝર તે પાક દામન �ી ઉપર પડ�

અને તેના હ�યે કામા�ગ્ પ્રજ ઉઠયો. કામાંધ

�ુ�ષની નજર જયાર� જયાર� �ુદરતની �પ-�ૃત્ય

ઉપર પડ� છે ત્યાર ત્યાર તેના હ�યે �પ-�ૃિતને

ચીમળ� ચીમળાવી નાખવાના ગોઝારા ભાવો જ

ઉઠ� છે .

�ુલામ તે વખતે તો ત્યાંથ ચાલ્ય ગયો પણ

ત્યારથ તેના �દવસો પાકદામન �ીને પોતાની

�ળમા ફસાવવાના પ્રયત્નો પસાર કરવા

 Ahvalun Nisa - 686
લાગ્ય, તેણે કામણ �ુમણ, મંત તંત, દોરા ધાગા

કયાર. પ્રસ ગોતી શેઠાણી �બ� પોતાની નાપાક

ઇચ્છ પ્રદિશ કર� પણ વ્યથ.

આખર� તે કંટાળ્ય અને તેણી ઉપર વેર લેવાનો

મન�ુબો કય�. જો ક� તેની શેઠાણીએ તેના ઉપર

કંઈએ �લ્ નહોતો કય�. શ�ુતા�ું કાંઈએ કારણ

નહો� ું આપ્�ુ. તેની હરામ ઇચ્છાન અ�ુ�ુળ ન

થતાં ન ગમ્�ુ અને તેણીને �ુ:ખ આપવા ક�ટબધ્

થયો.
 Ahvalun Nisa - 687
�ુલામે બે પોપટ વેચાતાં લીધાં. બલખી ભાષામાં

એક પોપટને શીખવ્�ુ ક� “શેઠાણીને મ� દરબાન

સાથે �ુતલ
ે ી જોઈ.’’ બી� પોપટને શીખવ્�ુ ક� “હા,

મ� પણ જોઈ.’’ �ુલામ આ પ્રમા પોપટને રોજ

શીખવતો હતો. પોપટને પણ એ બંને વાકયો

બોલવાની આદત પડ� ગઈ.

હવે તે �ુલામના શેઠ અને શેઠાણી બલખી ભાષાથી

અજ્ઞ હતાં તેથી પોપટ �ું બોલે છે તે સમજતા

ન હતાં. શેઠાણીને એ બંને પોપટ પસંદ આવવાથી

પોતાની પાસે જ રાખતી હતી.

 Ahvalun Nisa - 688
એક વાર બલખ દ� શના ક�ટલાક મહ�માન તેમને

ત્યા આવ્ય. પેલો �ુલામ બંને પોપટને ત્યા

લાવ્ય. પોપટ તો પોતાની આદત �ુજબ પેલાં

વાકયો બોલવા લાગ્ય.

મહ�માનો તો એ સાંભળતા જ િવચારમાં પડ� ગયા.

િમજબાને જો�ું ક� મહ�માનો કંઈક િવચારમાં પડ�

ગયા છે . કંઈ કારણ ન સમ�તા મહ�માનોને કારણ

�ુછ�ું ક� : “સાહ�બો ! એ�ું તે �ું થ�ુ ં ક� આપ સ�ુ

એક સાથે �ડા િવચારમાં ગરકાવ થઈ ગયા ?’’

તેઓએ કાંઈ જવાબ આપ્ય ન�હ પણ મેજબાને

બ�ુ આગ્ �� ત્યાર તેમાંથી એક જણે કહ�ુ ં :

 Ahvalun Nisa - 689
“ભાઈ ! આ બંને પોપટ �ું કહ� છે તે સમજો છો ?’’

તેણે ઇન્કા કય� અને પોતાને સમ�વવા િવનંતી

કર�.

મહ�માને કહ�ુ ં : “એક પોપટ કહ� છે ક� “શેઠાણીને મ�

દરબાન સાથે �ુતલ

ે ી જોઈ.” ત્યાર બીજો પોપટ કહ�

છે “હા, મ� પણ જોઈ.’’

આ સાંભળતા જ પેલો એકદમ �ુસ્સ થઈ ગયો

અને તેણે લ�ડ� સાથે કહ�વરાવ્�ુ ક� : “એ ફર� બી �ી

આજ તાર� પરહ�ઝગાર� દ� ખાઈ આવી. આવા �ુઠા

 Ahvalun Nisa - 690
�ૃત્ય કરનાર �ું ભગતડ�નો ડોળ કરતી હતી તને

તો સંગસાર કર� માર� જ નાખવી જોઈએ.

જયાર� પત્ની પિત તરફથી આવેલ સંદ�શ

સાંભળ્ય ત્યાર તેણીએ દરવા� ઉપર આવીને

કહ�ું : “તમે આ �ું કહો છો ? િનદ�ષ �ી ઉપર

આવી તોહમત ન �ુકો. �ુ ં તમને ફર�થી િવન�ુ ં �ં.

�ુદાથી ડરો. તમને મળે લ વાત�ું સત્-અસત્

તપાસો. વગર િવચાર� કાયર કરનારને પસ્તા�ુ જ

પડ� છે .’’
 Ahvalun Nisa - 691
�ુ�ષ ખામોશ થઈ ગયો પણ તેણે કર� લા

િન�ચયની અડગતાની ર� ખા તેના ચહ�રા ઉપર

ઉપસી આવી હતી.

“મારા દામન ઉપર કા�ં ધા�ું હોવાની આપને શી

ર�તે ખાતર� થઈ ?’’ �ીએ � ૂછ�ુ.ં

“આ બંને પોપટ આ ર�તે બોલે છે ’’ પેલા

મહ�માનોએ પોપટના વાકયોનો તર�ુમો કય�,

“પણ શરામાં તો ચાર સાક્ષી જ�ર છે .’’

“આ પોપટ માણસના દ�કરા નથી. માણસના

પેટમાં પાપ હોય, માનવ-�દલ મેલાં હોય, આ

 Ahvalun Nisa - 692
પોપટ�ું ખો�ું બોલવા�ું કાંઈ કારણ નથી, ખો�ું

બોલી શક� પણ ન�હ જો�ું હોય એટ�ું જ બોલે.’’

તેણીના પિતએ કહ�ુ.ં

�ીને કાંઈક િવચાર આવતા કહ�ું : “ના, જો�ુ ં

એટ�ું ન બોલે પણ શીખવ્�ુ હોય એટ�ું જ બોલે.’’

“એટલે ?”

“આ પોપટ એ બે જ વાકયો બોલે છે ક� બી�ુ ં પણ

કાંઈ બોલી શક� છે ?’’ �ીએ પેલા બલખી

મહ�માનોને �ુછ�ુ.ં

“ના, એ િસવાય તો બી�ુ ં કાંઈ બોલતા નથી.’’

 Ahvalun Nisa - 693
આ સાંભળ�ને �ીએ કહ�ું : “આ આપણો �ુલામ

બલખી છે . તેણે મારા ઉપર �ુર� નઝર કર� હતી

અને તેની ઇચ્છાન તાબે થવા કહ�ુ ં : પણ મ� તેની

માગણી �ુત્કાર કાઢતાં તે રોષે ભરાયો અને તેનો

બદલો લેવા માટ� આ બંને પોપટને તે લાવ્ય, અને

પોતાની ભાષામાં આ બે વાકયો બોલતા શીખવે� ું

છે .’’

આ સાંભળ� સ�ન
ુ ે �ીની િનદ�ષતાની ખાતર� થઈ,

પણ વ�ુ ખાતર� કરવા પેલા �ુલામને �ુછ�ુ ં તે

તેણે કહ�ુ,ં ‘આ પોપટ કહ� છે તે મ� માર� નજર�

જોયેલ છે .’’ આ સાંભળ� �ીએ દરબાર� ઇલાહ�માં

 Ahvalun Nisa - 694
હાથ �ચા કર� દોઆ કર�, “ઓ પરવર�દગાર, મારા

પિત અને આ અ�ણ્ય મહ�માનોની સામે મને

શરમ�દા ન કર, માર� િનદ�ષતા � ું જ �ુરવાર

કર.’’ હ�ુ તો તેણી આ પ્રમા દોઆ કર� છે

એટલામાં તો �ુલામના હાથમાં એક બાજ હ�,ુ ં તે

ઉડ�ને તે મર�ુદની �ખમાં પોતાની ચાંચ માર�

�ખ ફોડ� નાખી. તે મર�ુદનો વેદના - �ચત્કા

તેના �ુખમાંથી િનકળે તે પહ�લાં તેની બી� �ખ

પણ ફોડ� નાખી, તે ઝમીન ઉપર પડ� ગયો, અને

તડપવા લાગ્ય.
 Ahvalun Nisa - 695
પાક દામન �ીએ �ુક્ર સજદો કય�, �ુલામે કહ�ુ ં

“મા�લક મને માફ કરો, મ� જ આ બંને પોપટને એ

બે વાકયો બોલતા શીખવ્યા હતાં, એની સ�માં

�ુદરતે મને �વનભરનો �ધાપો દ�ધો.’’

હવે પિતને પત્નીન ચા�ર�યયની �ુધ્ધત માટ�

વ�ુ �ુરાવાની જ�રત રહ� ન�હ.

*****
 Ahvalun Nisa - 696

મજલીસ
ઈમાનને માટ� નાત �તના બંધન નથી, ન

ઝમાનાની ઝં�ર છે , ન સમયની ક� દ છે .

અ�ુભવ િસધ્ વાત છે ક� �ુ�ષો કરતાં �ીઓમાં

ઈમાન�ું પ્રમ વધાર� હોય છે , ઘણી વખતે

ઈમાન �પી દૌલતને પિતથી પણ �પાવવી પડ�

છે .

એક ગામમાં એક ય�દ
ુ �ની �ીએ ઈમાનને પિતથી

�પાવ્�ુ હ�ુ,ં જયાં ઇમામ �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામન

મજલીસ થતી ત્યા �પી ર�તે ભાગ લેતી, પરં � ુ

 Ahvalun Nisa - 697
ર૬૦ �દવસ એવા પસાર થયાં ક� કોઈ સ્થળ સફ�

માતમમાં શર�ક થઈ શક� ન�હ તેથી ઉદાસ રહયા

કરતી.

એક મોઅિમને પોતાના ઘર� અઝાએ �ુસન

ૈ બરપા

કરવા�ું નકક� ક�ુ,ર ય�દ

ુ ાણીને ખબર પડ�, જવા

માટ� િવચાર કય� પણ તે �દવસે તેને ત્યા તેના

પિતએ ચાલીસ મહ�માનોની દાઅવત કર� લી,

મહ�માનીનો સામાન તૈયાર કય� ન હતો છતાં

ઈમાની જોશમાં એકદમ મજલીસમાં ચાલી ગઈ.

મઝ�ુમની સફ� માતમ પર અ�ુઓ સારવા લાગી.

મજલીસ તમામ થઈ લોકો ઘર� જવા લાગ્ય ત્યાર

 Ahvalun Nisa - 698
તેણીને ભાન થ�ુ ં ક� આજ તો માર� ત્યા મહ�માન છે

હવે �ુ ં �ું કર�શ ? સમય પણ ઘણો વીતી ગયો

હતો, �ની મજલીસમાં આવી હતી તેના ઉપર

ભરોસો કર� પિતના ખોફથી

�ુજતી �ુજતી ઘર તરફ ચાલી, ઘરના દરવા�માં

કદમ રાખે છે ત્યા કસ્�ુર�ન �ુશ્બ ચાર� તરફ

પ્રસ રહ� હતી, સ્તબ થઈ િવચારવા લાગી ક�

આવી સોડમ મારા ઘરમાં કયાંથી ? ઘરમાં પ્રવ

થઈ તો અજબ થઈ, મકાન આરાસ્ત કર� લ છે ,

કા�ર� શમા સળગી રહ�લ છે , બીલોર� જયોત

જગમગી રહ� છે , ક�ટલીક બા�ુઓ મહ�માનદાર�નો

 Ahvalun Nisa - 699
સામાન તૈયાર કર� રહ�લ છે , એક મોઅઝઝમા

ત�ુર સળગાવે છે , કોઈ ઠામ ધોઈ રહ� છે , કોઈ

પકવાન બનાવે છે , એક �ુમાર� ઝખ્મ કાને ઝા�ુ

કાઢ� રહ� છે .

શહ�દની શયદા દ�લમાં કહ�વા લાગી, “યા અલ્લા

આ �ુ ં �ું જોઈ રહ� �ં, ન કોઈને જોયેલ છે , ન

ભાળે લ છે .’’ �હમ્મ કર� ત�ુર પાસે ગઈ અને

સલામ કર� કહ�વા લાગી ક� ઓ મોઅઝઝમા તમે

કોણ છો, �ુજ હક�રને ત્યા ઝહ�મત ઉઠાવી રહયા

છો ?’’
 Ahvalun Nisa - 700
આ સાંભળ� તે મોઅઝઝેમા �દન કર� કહ�વા

લાગ્ય, “ઓ નેકબખ્, � ું કયાં ગઈ હતી ?’’ “�ુ ં

�સ
ુ ન
ૈ ે ગર�બની મજલીસમાં ગઈ હતી.

ૈ ની �ુ:ખીયાર� મા
“આહ, �ુ ં તે �ુખ્ય પ્યાસ �ુસન

ફાતેમએ ઝહરા �ં, તારા ઘર� મહ�માન આવવાનાં

હતાં, � ું મારા �ુસન

ૈ ની મજલીસમાં ગઈ હતી તેથી

તને તારો પિત ઠપકો ન આપે તે માટ� જ અમે

મહ�માનદાર�નો સામાન તૈયાર કરવા આવેલ

છ�એ, જો આ માર� �ુત્ર ઝયનબ અને �ુલ�મ

ુ

છે , આ �ુસન
ૈ ની નાની બેટ� સક�ના છે , મ� મારા

હાથે પકવાન તૈયાર કર� લ છે , આ �ુત્રી

 Ahvalun Nisa - 701
�બછા�ું �બછાવ્�ુ છે .’’ એ �ુજબ ફરમાવી તેઓ

અદ્ર થઈ ગયા.

એ જ વખતે તેણીનો પિત મહ�માનોને લઈને

આવ્ય, િવ�ચત સરોસામાન જોઈ અજબ થયો,

તેણીને �ુછવા લાગ્ય, � હક�કત બની હતી તે

તેણીએ કહ� સંભળાવી, પણ તેને ખાતર� થઈ ન�હ,

તે મહ�માનો સાથે જમવા બેઠો, ત્યા ગૈબી આવાઝ

આવી “ખબરદાર, ઈમાન વગર પકવાનને અડશો

ન�હ, પયગમ્બર �ુદા સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લમન વહાલી �ુત્રી હાથે તૈયાર

થએલ છે .’’ ગૈબી અવાઝ સાંભળ� બધાય

 Ahvalun Nisa - 702
હયરતમાં પડ� ગયા, તેણીનો પિત અને ચાલીસ

મહ�માનોએ આ મોઅ�ઝો જોઈ ઇસ્લામન �સ્વકા

��, અને તે ય�દ

ુ �એ

ત્યારથ ફરઝંદ� ફાતેમએ ઝહરા સલા�ુલ્લાહ

અલય્હાન મજલીસ કરવી શ� કર�.

ખર� ખર �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલામન મજલીસથી જ

ધમર્ન પ્રચ થઈ શક� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 703

�ુપછાંવ
માનવી માટ� કસોટ� જ છે . આ� ચડતી તો કાલે

પડતી. સમયના પ્રવ સાથે જ ઇન્સાિનય

�કાઈ રહ� છે .

અબ્બાસીઓન �ખલાફતના ઝમાનામાં બસરાનો

કહ�વાતો ધનવાન આજ િનધર્ હતો. પરં � ુ

એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ પ્રેમ� અ�ુટ ધન

તેની �દય પેટ�માં હ�.ું છતાં દર� ક મ�ુષ્ માટ�

પેટના ખાડા �ુરવા અિનવાયર છે . એહલેબૈત

અલય્હ��ુસ્સલામ પ્રે બસરાનો ત્યા કર�

 Ahvalun Nisa - 704
�ુફાની બ�રોમાં ભટકવા લાગ્ય, એક ખાર�ની

ભવ્ �ુકાને જઈ કહ�ું “મોહમ્મ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લ અને આલે મોહમ્મ

અલય્હ��ુસ્સલામ વાસ્ત આ�ુ ં �ં, મને અલી

અલય�હસ્સલામન નામ ઉપર કંઈક આપો.’’

“અલીના નામ પર એક કોડ� તો �ુ ં માટ� પણ ન�હ

મળે ’’ તે નાપાક ખાર�એ કોપાયમાન થતા કહ�ુ.ં

�કસ્મ પર ��ુઓ સારતો �ુફાની ગલીઓમાં

ઠોકરો ખાઈ રહયો હતો. ત્યા એક નેક ઔરતની

નજર તેના પર પડ� તેને બોલાવ્ય. �ુખીયાએ

 Ahvalun Nisa - 705
પોતાની �ુ:ખીકથા કહ�. ઔરત�ું �દલ કંપી ઉઠ�ુ.ં

તરત જ કણર્ન બોજ હલકો કર� િપતાના

વારસામાં મળે લાં �હરાજ�ડત લોલક એહલેબૈત

અલય્હ��ુસ્સલામ મોહબ્બતમા તેને હવાલે કય�,

ત્ હ�રની �ક�મતના લોલક અલીના નામ પર

િનસાર કરનાર� નાર��ું �દય �ુફાની સરજમીન

ઉપર સખાવત કર� શક� છે . એ�ું બતાવવા

અમી�લ મોઅમેનીન અલય�હસ્સલામન એ પ્રે

તે ખાર� પાસે ગયો. લોલક પર નજર પડતાં જ

સ્તબ થઈ સમ� ગયો ક� હોય ન હોય આ માર�

 Ahvalun Nisa - 706
�ીનાં જ લોલક છે , તરત જ તે બળે લો બાવરો

ઘેર ગયો.

“લોલક શા માટ� ફક�રને આપ્ય ? તે અલીનો

દોસ્ હતો ’’ મોઅિમનાને ધમકાવતાં ઝા�લમ

બોલ્ય.

“મારો માલ મવલાનાં નામ પર આપેલ છે , ફક�રને

ન�હ.’’

“તારો મવલા કોણ છે ?’’ સમ� જવા છતાં

ખાર�એ � ૂછ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 707
“અમી�લ મોઅમેનીન અલી ઇબ્ન અબી તા�લબ

અલય્હ�મસ્સલ મારા મલવા છે .’’ િનડર થઈ

તેણીએ જવાબ આપ્ય.

“�ના પ્રેમમ ત� હાથ વડ� લોલક આપ્યા તે હાથ

જરા લાવ એને �ુ ં તારા દ� હથી �ુદો ક�ં.’’ ખાર�એ

કહ�ુ.ં

“બસ હાથ જ ? મારા આકાના નામ પર મારા

હ�ર પ્ર �ુરબાન છે , પરં � ુ યાદ રાખ�

આખેરતમાં અઝાબ ભોગવવો પડશે.’’ શાંિતથી

હાથ લાંબા કરતા કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 708
ઝા�લમોની શ�ક્ ક�ટલી ? બ�ુ બ�ુ તો આગોશે

લહદમાં �ુવરાવી આપે એટલી જ, વ�ુતો ન�હ જ

ખાર�ની શ�ક્ત િનદ�ષ અબળાના હાથ કાપી

નાખ્ય, ઘરમાંથી કાઢ� �ુક� અને કહ�ું ક� ‘�ુ ં મારા

માટ� હરામ છો, તા�ં �ુન હલાલ છે .’’

�ુફાને છે લ્લ સલામ કર� ભટકતી ભટકતી ત્

માઈલ છે ટ� એક ધમર્શાળાન �દવાર નજદ�ક

પહ�ચી અને ત્યા �ુછાર આવવાથી પડ� ગઈ, ત્યા

એક ઘર�ું જો�ું રહ�� ું હ�ુ,ં તેઓને કોઈ સંતાન ન

હોવાથી તેણીને �ુત્ તર�ક� રાખી. જખમનો ઇલાજ

 Ahvalun Nisa - 709
કરાવ્ય, થોડા સમયમાં �જ આવી ગઈ. આમને

આમ સાત વષર વીતી ગયાં.

એક �દવસ �હ�દમાંથી એક ધનવાન વહ�પાર�એ

નોકર ચાકર સાથે તે ધમર્શાળામા પડાવ નાખ્ય.

શ્રીમ હોવા છતાં નમાઝે શબનો પાબંદ હતો, એક

રાતે નમાઝ પડ� રહયો હતો ત્યા એક �ુણામાં

રોશની દ્ર�ષ્ટગ થઈ, આગળ જઈને જો�ુ ં તો

એક �ંપડ�માં � ૃધ્ �ી �ુ�ષ �ુઈ રહયા છે , તેની

પાસે એક છોકર� �ુસલ્લ પર અલ્લાહન યાદમાં

લીન થએલ છે , ચાર� તરફ � ૂર પ્રસ રહ�ુ ં છે .

 Ahvalun Nisa - 710
સવાર� �હ�દનો શ્રીમ ક�મતી ભેટ સોગાદ લઈ

�ુઢ્ઢી �ંપડ�માં ગયો.

“મારો આ નાચીજ હદ�યો ક�ુલ કરો.’’ શ્રીમં

કહ�ુ.ં

“�ુ ં આપ મારા �વા અશકતથી કાંઈ આશા રાખો

છો ?’’

“આશા તો કાંઈ ન�હ પ...રં ...�ુ’’

ં શ્રીમં

સંકો�ચત થઈ કહ�ુ.ં

“આપ શા માટ� �પાવો છો, � મારાથી બનશે તે

�ખદમત કરવા હાજર �ં.’’ �ુઢ્ઢ કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 711
“�ુ ં આપે આપની �ુત્રી લગ્ કર� લ છે ?’’ શ્રીમં

નીચી નજર� � ૂછ�ુ.ં

“ના’

“તો પછ� આપ તેના માર�....’’

“ઘણી જ આનંદની વાત, પરં � ુ તેણીની ઇચ્છ હશે

તો જ.’’

“એમ જ હો�ું જોઈએ. આપ �ુછ� �ુઓ.’’

�ુઢ્ �દર ગયો, બધી વાત કર�. તેણીએ કહ�ુ ં ક�

“આપ િપતા છો, માર� કાંઈ કહ�વા�ુ ં હોય જ ન�હ.’’

 Ahvalun Nisa - 712
�ુઢ્ તરત જ બાહ�ર આવ્ય અને શ્રીમ સમક

તેણીની ઇચ્છ પ્રદિશ કર�. તરત જ લગ્નન

તૈયાર�ઓ થવા લાગી. લોકોને દાવત દ� વામાં

આવી. મજલીસે �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલા બાદ

લગ્ન�ુ કાયર આટોપી, એક �ુદર

ં બાગ

બગીચાવાળા મકાનમાં તે શ્રીમ તેણીને લઈ

ગયો.

શ્રીમ પાસે �ય તે પહ�લાં તેણી રાત્રી વખતે

�ુસલ્લ બીછાવી સજદામાં પડ� �ુબ રડવા લાગી

અને દોઆ કરતી હતી ક� “ઇલાહ� તારા પ્યારાન

પ્રેમમ મ� હાથ કપાવ્ય, હવે મને �ુ ં શરમ�દ� ન

 Ahvalun Nisa - 713
કર. વાસ્ત મોહમ્મ સલ્લલ્લા અલય્હ વ

આલેહ� વસલ્લ અને આલે મોહમ્મ

અલય્હ��ુસ્સલામ.’’

રડતાં રડતાં તેણી �ુઈ ગઈ. સ્વપ્ના મ જ�ાતમાં

એક �ુદર
ં મકાન લાલ યા�ુત�ું જો�ુ,ં ત્યા

�હરાજ�ડત તખ્ હતો. તેની ઉપર એક મહાન

વ્ય�ક �બરાજમાન થએલ હતી. આસપાસ હઝારો

ફર�શ્તા સફ બાંધી ઉભેલા છે . ત્યા એક ફર�શ્ત

તેણીને એ મહાન �ુ�ગર પાસે લઈ ગયો, તેણી

રડવા લાગી.
 Ahvalun Nisa - 714
જયાર� તેણીને તખ્ પાસે લઈ જવામાં આવી ત્યાર

તે �ુ�ગર્વાર કહ�ું ક� “�ની મોહબ્બતમા ત� હાથ

કપાવ્ય તે �ુ ં અલી ઇબ્ન અબી તા�લબ

અલય્હ�મસ્સલ �, તારો હાથ ખોલ.’’ તેણીએ

હાથ ખોલ્ય તો તે સહ� સલામત હતો. તેણીએ

�ુદાનો �ુક અદા �� પછ� પોતાના પિત પાસે

ગઈ.

એક કમ એક લાખ ચોવીસ હ�ર પયગમ્બરથ

અફઝલ મારા મૌલા અલી ઇબ્ન અબી તા�લબ

અલય્હ�મસ્સલામ મોહબ્બતમા કાળના ચક્ ક�વી

ર�તે પલટાઈ છે તેનો ભેદ હવે �ુલે છે .

 Ahvalun Nisa - 715
એક �દવસ તેઓ બેઠા હતાં ત્યા એક ફક�ર� સવાલ

કય�, શ્રીમં કાંઈ દ� વા ઇચ્છ કર� પણ �ુદરતે

�ુદાથી કોઈ નોકર ચાકર હાજર ન હ�ુ,ં તેથી તેણી

પોતે દ� વા ગઈ. ફક�રનો ચહ�રો જોઈને તેણી

અચકાઈ. સાત સાત વષર્ન િવતાએલી વાતોનો

કંઈક આછો ખ્યા આવ્ય. �ુબ જ િન�રક્ કયાર

પછ� કહ�ું “�ું તે તાર� �ીનો હાથ કાપ્ય ન હતો

? અલીના નામ પર લોલક આપવાથી.’’

“હા �ુ ં એજ �ં.’’ ફક�ર� કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 716
“�ુ ં તો ધનવાન હતો, કંગાળ કયાંથી થયો ?’’

તેણીએ કહ�ુ.ં

“મારા �કસ્મ. ( ફક�ર સમ� ગયો ક� આજ માર�

�ી છે .) મ� તને ઘરમાંથી હાથ કાપીને કાઢ� �ુક�,

પછ� મારા ઘરમાં આગ લાગવાથી માર� માલ

િમલકત � કાંઈ હ� ું તેનો નાશ થયો.” ફક�ર� રડ�ને

કહ�ુ.ં

તે કાંઈ પણ જવાબ આપ્ય વગર ત્યાંથ ચાલ્ય

ગયો.
 Ahvalun Nisa - 717
ફક�રનો �કસ્સ પિતએ સાંભળ્ય ક� તરત જ તેના

પગ પર પડ� ગયો અને કહ�ુ ં ક� “�ુ ં આજથી તારો

સેવક �ં. �ુ ં એ જ ફક�ર �ં ક� �ને તે ક�મતી

લોલક આપ્ય હતા. તેની જ બરકતથી અલ્લાહ

મારા ઉપર �ૃપા કર�.’’ બંનએ

ે તરત જ ખા�લકનો

�ુક અદા કય�,

*****
 Ahvalun Nisa - 718

આત્મસંય
મદ�નએ �ુનવ્વરામા �ુદરતે પર�ઓને લજ્

આવે તેવા સ�દયર્થ ભર�ુર એક મોઅિમનને

�ુત્રી નવાઝીશ કર� હતી. મોઅિમને જનાબે

ઈસા અલય�હસ્સલામન ધમર્ન ત્યા કર� દ�ને

મોહમ્મદ�ન �સ્વકાર કય હતો. તેણીને નમાઝ,

રોઝાથી જ કામ હ�ુ.ં �ુનાહ�ુ ં નામ તેની

ડ�ક્ષનેર�મ ન હ�ુ.ં

એક �દવસ �બમાર સગાની અયાદત માટ� જ�ુ ં એ

સવાબ�ું કાયર છે એ ઇરાદાથી ઘરની બાહ�ર

 Ahvalun Nisa - 719
િનકળ�, રસ્તામા એક �ુવાનની તેનાં નયનો પર

નજર પડ� તરત જ તેના �દયમાં ઇશ્કન જવાળા

ભ�ુક� ઉઠ�, િનશ�દન તેને તેણીના જ સ્વપ્

આવતાં. �ુતા, બેસતાં, ઉઠતાં તેણીની જ �ુન હતી.

સગા-સંબધ
ં ીઓએ તેને �ુબ જ િવનવતા, પણ

તેના શબ્દબાણ તેના �ગરને વ�ધી નાખતા,

મદ�નાની ગલીએ ગલીએ, અને ચોર� ચોર� ચચાર

થવા લાગી, દર મ�હને તેણીને કહ�વરાવતો ક� અય

�ુસ્નન દ� વી, મારો આત્મ ન �ુભાવ હવે તો તારા

પ્રેમમ મારો પ્રાણ જ.

 Ahvalun Nisa - 720
જયાર� તેને આ છે લ્લ સંદ�શ પહ�ચ્ય ત્યાર તેણીએ

કહ�વરાવ્�ુ “�ું માર� આશા છોડ� દ� , માર� પાસે

એવી કઈ ચીજ છે ક� તેના માટ� મૌતને ભેટવા

તૈયાર થયો છે ?’’ તેણીના શબ્દો તેના માટ�

મરહમ�ું કામ ક�ુ,ર તરત જ કહ�વરાવ્�ુ ક�, “તારા

નયનો પર �ુ ં મર� રહ્ �ં.”

મદ�નાનો આ મજ�ું આશાઓના મહ�લ બાંધવા

લાગ્ય, પરં � ુ તેની આશાઓએ િનરાશામાં પલ્ટ

ખાધો, તેણીને પયગામ પહ�ચ્ય ક� તરત જ એક

ચા�ુ લઈ બંને નયનો કાઢ� નાખ્ય અને કહ�ુ “એ

નયનો ન જોઈએ �ના પર નામહરમની નજર

 Ahvalun Nisa - 721
પડ� હોય.” બંને નયનો થાળ�માં રાખી નોકર સાથે

તેને મોકલાવ્ય, નયનો તે થાળ�માં જોઈ તે ગાંડો

જ બની ગયો, �ુગડાઓ ફાડવા લાગ્ય, �ખ્સા

રકતથી રં ગી નાખ્ય, હાથમાં થાળ� લઈ હઝરત

અલી અલય�હસ્સલામન �ખદમતમાં હાજર થયો

અને �ુબ જ રડ� રડ�ને તમામ હક�કત કહ�.

હઝરતે તેને કહ�ું ક� “શા માટ� ત� તેના પર નજર

કર� ?” જવાબ આપ્ય યા હઝરત, માર� �ુલ થઈ

ગઈ, હવે માફ� ચા�ુ ં �ં કદ� એ�ું �ૃત્ ન�હ ક�ં.

 Ahvalun Nisa - 722
હ�ુ આ વાત �ુણર થઈ ન હતી ત્યા તે છોકર�ની

માતા રોતી રોતી હઝરતની �ખદમતમાં હાજર

થઈને ફ�રયાદ કરવા લાગી. આપે કહ�ુ ં ક� “તાર�

�ુત્રી માર� પાસે લાવ.” તેણી તરત જ લઈને

આવી. હઝરતે તેની બંને �ખો તેની જગ્યા

રાખી કપ�ું બાંધીને �ુરએ હમ્ પડયા, તરત જ તે

દ� ખતી થઈ ગઈ, હઝરતના ચરણોમાં પડ� ગઈ ને

તે ત્યાંથ માટ� લઈ કપાળ ઉપર ચોળ�ને કહ�ુ ં ક�

“મારા હ�ર પ્ર આપ પરથી �ુરબાન થાય.”

જયાર� હઝરતના આ મોઅ�ઝાની ય�ુદ� અને

કાફરોને ખબર પડ� ત્યાર ઘણાં �ુસલમાન થયાં.

 Ahvalun Nisa - 723
પછ� હઝરતે તેણીને કહ�ુ ં ક� � ું આને ક�ુલ કર,

તેણે તારા �ફરાકમાં બ�ુ જ �ુ:ખ ઉઠાવેલ છે .

તેણીએ હઝરતની વાતને માન્ રાખી. આપે

બંનન
ે ા િનકાહ પડ� �દલની આશાઓ �ુણર કર�.

ઇસ્મતન પરદા�ુ ં લોખંડ� દ�વાલ એટ�ું રક્

નથી કરતી �ટ�ું આત્મસંય કર� છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 724

વાણી ચા� ુયર

સેવકની �ુબ�ુરત �ીને બાદશાહ� જોઈ અને

બાદશાહની લો�ુપતા �ગી ઉઠ�, કોઈ કામના

બહાને એક કાગળ આપી સેવકને બહારગામ

મોકલ્ય.

તે જ રાતે બાદશાહ વેશપલટો કર� નગરચચાર

જોવાને બહાને મહ�લમાંથી િનકળ્ય, પ્ર� �ુખ

�ુ:ખ �ણી તે� ું િનવારણ કરવાનો પોતાનો ધમર

બાદશાહ � ૂકયો હતો, તેથી જ પોતાને જ�ુ ં જોઈ�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 725
હ�ું ત્યા ન જતાં પોતાને જ�ું હ� ું ત્યા ગયો, એક

�ુખી જોડ��ું �વન રગદોળવા.

દરવા� ઉપર ટકોરા કયાર, દરવાજો ઉઘડયો.

અ�ણી વ્ય�ક્ત જોતાં જ દરવાજો ઉઘાડનાર�

એક ચમક અ�ુભવી, પણ �ુરત જ સ્વસ્થ પ્રા

કર�.

બાદશાહ� �દર જતાં જ કહ�ુ.ં “�ુ ં આ શહ�રનો

બાદશાહ �ં અને તારા દશર્નાથ આવ્ય �ં.”

આ સાંભળ� પેલી �ીએ કહ�ું “ઓ બાદશાહ !

તમારા આ નાપાક ઇરાદાથી �ુદાની પાસે �ુ ં રક્

 Ahvalun Nisa - 726
માં� ું �ં. બાદશાહ, તમારો સમાગમ ઇચ્છનાર

�ીઓ ઘણી હશે, �ુ ં તેમાંની નથી, �ુ ં એ નથી

ઇચ્છત. બાદશાહ, �ુતરાએ એ�ું કર� લ પાણી િસ�હ

નથી પીતો, �ું તમારા સેવક� અભડાવેલ ખા�ુ ં તમે

આરોગશો ?’

તેણીના શબ્દો બાદશાહ ઉપર સાર� અસર કર�,

બાદશાહ તેણીની માફ� માંગી ઘરમાંથી િનકળ�

ગયો, પણ પોતાના પગરખા ત્યા જ �ુલી ગયો.

બનવાકાળ બાદશાહનો મોકલાવેલ સેવક પોતાને

આપેલ કાગળ ઘર� �ુલી ગયો હતો તે લેવા પાછો

 Ahvalun Nisa - 727
આવ્ય. ઘરમાં તેણે બાદશાહના પગરખાં જોતાં

તેણે અ�ુમાન ક�ુર ક� બાદશાહ મારા સાથે ફર� બ

કર� મારા ઘરમાં આવી ન કરવા�ું કર� ગયો.

એ વખતે કંઈ ન બોલતા બે ત્ �દવસમાં

બાદશાહ� બતાવેલ કામ કર� બહારગામથી આવ્ય

અને પોતાની પત્નીન કંઈ પણ �ુલાસો ન કરતાં

પીયર વળાવી દ�ધી.

�દવસો વીતવા લાગ્યા, તેના સાળાએ તેને બે ત્

વાર કહ�ું ક� “એ�ું તે �ું કારણ છે ક� તમો માર�

 Ahvalun Nisa - 728
બહ�નને તેડતાં નથી ? તેણે �ું �ુનોહ �� છે ?

તમો તમા�ં માણસ લઈ �ઓ.”

પણ બાદશાહની બીક� આ �બચારો કંઈ �ુલાસો ન

કર� શકતો.

છે વટ� કંટાળ�ને તેના સાળાએ કાઝી પાસે ફ�રયાદ

કર�. કાઝીએ સાળા-બનેવીને પોતાની કચેર�માં

બોલાવ્ય, બાદશાહ પણ ત્યા બેઠો હતો, સાળાએ

િવચા�ુ� ક� બાદશાહની �બ�માં આવી વાત સાફ

સાફ ન કરતાં કંઈક ભરમમાં ક�,ુ ં એમ િવચાર�ને

તેણે કહ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 729
“કાઝી સાહ�બ, આણે માર� પાસેથી બગીચો લીધો,

તે બગીચો ફળ ફળાદ�થી ભર� લો હતો. તેણે

તેમાંથી મેવા તોડ� લીધા અને હવે મને પાછો

આપવા ઇચ્છ છે , તો તે� ું કારણ �ું છે ? એમ ન

થ�ું જોઈએ.”

કાઝીએ એ�ું કારણ �ુછ�ુ.ં

તો પેલા બાદશાહના સેવક� કહ�ુ.ં

“તેણે કહ�ું તે સા�ું છે , એણે આપેલ બાગ �લ

ફળાદ�થી હય� ભય� હતો, મને પણ �ુબ જ ગમી

ગએલો, પણ એક વખત �ુ ં બગીચામાં જતો હતો

 Ahvalun Nisa - 730
ત્યા માર� નજર� વાઘ�ું એક પગ�ું પડ�ુ ં તેથી �ુ ં

ફર� ગયો અને િવચા�ુ� ક�, આ બાગનો ઉપયોગ

કરવા જતાં કોઈ �દવસ �ુ ં �નથી જઈશ, તેથી એ

બાગ મ� તેને પાછો સ�પી દ�ધો.”

બાદશાહ આ ભરમમાં થતી વાતચીત સમ� ગયો.

તેણે કહ�ું “ભાઈ હવે �ું વાઘનો ડર રાખમાં, � ુ ં

તારા બગીચામાં �, અને આનંદથી તેનો ઉપયોગ

કર, �ુ ં ખાતર�થી ક�ુ ં �ં ક� એ વાઘ તારા

બગીચામાં ગએલ પણ કંઈએ �ુકસાન કર� શક�લ

નથી.’
 Ahvalun Nisa - 731
આ સાંભળ� તે ઘેર ગયો, પોતાની પત્નીન

બોલાવી, અને તેને બધી વાત �ુછ�, તેણીએ બન્�ુ

હ� ું એટ�ું બ�ું કહ� દ��ું પિતએ પત્ન ઉપર

બદ�ુમાન કરવા બદલ માફ� માંગી.

*****
 Ahvalun Nisa - 732

�ુદા પર તવકકલ કરનાર �ી

એક માણસ હજ કરવા મકકા ગએલ. હજ કર�ને તે

જયાર� પાછો આવ્ય ત્યાર તેને રસ્તામા એક �ી

મળ� તે �ીની િવ�ચત વાત તેણે આ પ્રમા કર� લ.

“રસ્તામા જયાર� �ુ ં �ુબ્હન નમાઝથી ફા�રગ થઈ

માર� �ુસાફર� કરવાની તૈયાર� કરવા લાગ્ય,

એટલામાં એક �ુ�ઢયા િનકળ�, તેના હાથમાં એક

લાકડ� હતી અને �ટના વાળની ચાદર ઓઢ� હતી

અને �ઝકર� �ુદા કરતી કરતી ચાલતી હતી.

 Ahvalun Nisa - 733
મ� િવચા�ુ� ક� આ �ી બ�ુ જ ગર�બ લાગે છે . તેથી

જ તો વગર સવાર�એ �ુઢાપામાં તકલીફ વેઠ�

પગપાળા �ુસાફર� કર� છે . મને તેણી ઉપર દયા

આવી, વીસ �દરહમ તેને આપતાં કહ�ુ ં : બાઈ !

આ પૈસા લે અને � ું અહ� રોકાઈ �, પાછળ એક

કાફલો ચાલ્ય આવે છે . તેમાંથી એકાદ �ટ ભાડ�

કર� લે�. મં�ઝલે પહ�ચી મારા ખયમામાં ખાવા

માટ� આવ�.”

તેણીએ મા�ં કહ�� ુ ં સાંભળ્�ુ, મારા પૈસા ઉપર નઝર

ન કરતાં પોતાનો હાથ આસમાન તરફ �ચો કય�,

ન �ણે કયાંથી તેની આખી �ુઠ� �દરહમોથી

 Ahvalun Nisa - 734
ભરાઈ ગઈ તે બતાવતા કહ�ું : “ભાઈ, તમે

�ખસ્સામાંથ �દરહમો કાઢો છો, �ુ ં હવામાં હાથ

ફ�લાવી �દરહમોથી �ુઠ� ભ�ં �ં. તમે એ પૈસા

તમારા ઉપયોગ માટ� રાખો મને એની જ�રત નથી

એટ�ું કહ� તેણી આ આયત પડ� : “વ

મંય્યતવકક અલલ્લાહ ફ હોવા હસ્બો - �ુદા

ઉપર તવકકલ કરનારને �ુદા આપે છે .”

“ભાઈ ! માર� રોઝી �ુદા ઉપર છે , બંદા ઉપર

ન�હ.”
 Ahvalun Nisa - 735
આ સાંભળ� મ� કહ�ું : “વાતો સાંભળ� છે ક� �ુ�ષો

અવ�લયા થાય છે . પણ �ીને તો આ� નજર�

જોઈ. કનીઝે �ુદા ! મને કહ�, ત� આવો �ત્બ ક�વી

ર�તે મેળવ્ય ?” તેણીએ કહ�ું : “આ બધાય�ુ ં

કારણ �ુદા ઉપરનો તવકકલ છે . ભાઈ ! તવકકલ

- શ્રધ �ુબ જ મહાન છે .”

તેણીની આ નસીહત મને વ્યાજબ લાગી અને

તેથી �ુ ં પણ દર� ક કાયર્મા તવકકલ કરવા

પ્રયત્ન ર�ુ ં �ં.”

*****
 Ahvalun Nisa - 736

�ુહારનો ચમત્કા
આગમાં તપાવા નાખેલ લો�ુ ં જયાર� લાલચોળ

થઈ જ�ું ત્યાર એ પોતાનો હાથ આગમાં નાખી

લો�ુ ં કાઢ� લેતો પણ એના હાથને �બલ�ુલ ઇ�

નહોતી થતી અને એ પોતાની ઇ�ચ્છ વસ્�

તેમાંથી બનાવતો.

�ુહારના એ ચમત્કારથ સ�ુને આ�ચયર થ�ુ.ં

કોઈએ તેને એ િસ�ધ્ કયાંથી મળ� એ િવષે �ુછ�ુ ં

ત્યાર તેણે આ પ્રમા પોતાની વાત કહ�લ.

 Ahvalun Nisa - 737
“ઉપરા ઉપર અિત� ૃ�ષ્ અને અના� ૃ�ષ્ટથ પ્

ત્રા ત્રા પોકાર� ગઈ હતી, પણ એક વષર તો

એ�ું આવ્�ુ ક� વરસાદ�ું એક ટ��ુ ં પણ ન વરસ્�ુ.

ધરતી તરસી રહ�, ઝાડપાન �ુકાઈ ગયાં, નદ�

નાળાં કોરાં થઈ ગયા. પ�ુ - પંખીઓનો � ૃત્�-

�કડો તો યાદ ન રહ� એટલી હદ� પહ�ચ્ય હતો.”

સ�ુ �તના સ�ુ ઘમર્ન માણસોએ પોતે માનેલા

�ુદાને, મા�લકને, આ બલા �ુર કરવા પ્રાથર

કરવા લાગ્ય.
 Ahvalun Nisa - 738
એવા વખતમાં માર� �સ્થિ સાર� હતી. માર� પાસે

ન �ુટ� એટલો અનાજનો જથ્થ હતો. પાડોશમાં

એક િવધવા રહ�તી હતી તેને ત્ બચ્ચ હતાં,

તેણી �મ તેમ પોતા�ું અને બાળકો�ુ ં �ુજરાન

ચલાવતી હતી.

આવા સં�ગો તો એની �વા ગર�બોની ગરદન

પકડ� આ �ુિનયામાંથી બી� �ુિનયામાં લઈ જવા

માટ� જ આવે છે ને ? એ િવધવાના �લ �વા

બાળકો �ુખના �ુ:ખે ચીમળાવવા લાગ્ય.

 Ahvalun Nisa - 739
જયાર� એણે જો�ુ ં ક� પરસેવો નીતાર� હવે એક પણ

રોટ�નો �ુકડો મળે એમ નથી, પણ કોઈ �ુદાના

બંદા પાસે જઈ માર� �ુ:ખી હાલત ક�ુ ં અને જો

તેને રહમ આવે તો માર� અને બાળકોની �ન

બચી �ય.

એમ િવચાર�ને તેણી માર� પાસે આવી અને મને

રહમ કરવા િવનવ્ય. એની િવનંતીથી મા�ં �દલ

પીગળ્�ુ. એ �દલજલીનો કાંઈક સહાય કરવા,

કાંઈક આપવા �ુ ં પર
્ ેરા.
 Ahvalun Nisa - 740
શયતાન માનવ�તનો મોટામાં મોટો શ�ુ છે . સારાં

કામ કરતો ઇન્સા તેને નથી ગમતો.

ઇન્સાનમાંથ સારપ ઓછ� કર� નાખવી એજ એ�ુ ં

કામ મ� એક સા�ં કામ કરવાનો િવચાર કય� અને

તેણે મને ફર� બ આપ્ય.

તેના ચહ�રા ઉપર માર� નજર પડ� અને લાગ્�ુ ક�

તેણી �ુદર � ી સારપ �ુઈ ગઈ

ં છે . મારા હય્ય માંહન

અને મ� અઘ�ટત માંગણી �ુક�. માર� િવષય-

વાસના પોષવા અને એના બદલામાં તેણીને

જોઈએ તેટ�ું અનાજ, જોઈએ તેટલા કપડાં, અર�

જોઈએ તે ચીજ આપવા મ� ક�ુલ્�ુ, તેણીએ માર�

 Ahvalun Nisa - 741
માગણી નકાર�, ��ુ સારતી ઘરમાંથી િનકળ�

ગઈ.

પછ� બી� �દવસે માર� પાસે આવી ત્યાર પણ

તેણીની એ જ કાક�ુદ� ભર� િવનંતી, જવાબમાં

માર� નાપાક ઇચ્છ. તેણીનો ઇન્કા અને

��ુભીની �ખે મારા ઘરનો ત્યા

ત્રી�વ તેણી આવી. �ુ ં મારા ઇરાદામાં મકકમ

હતો. મ� તો એ જ માંગણી �ુક�. તેણીએ કહ�ુ ં

“તાર� એ જ ઇચ્છ છે તો ભલે. પણ માર� એક

શરત છે . તા�ં ધાર� � ું નાપાક કાયર કરવા માટ�

 Ahvalun Nisa - 742
એકાંત હો�ુ ં જોઈએ ક� ત્યા તારા અને મારા િસવાય

કોઈ ન હોય.”

મને લાગ્�ુ ક� બાઈ �ુખ� છે . એ�ું કાયર સ�ુની

દ� ખતા તો �ુ ં ન જ કરત. એમ િવચાર�ને �ુ ં તેને

મારા મકાનમાં લઈ ગયો અને તેણીને મ� માર�

ઇચ્છાન અ�ુસરવા કહ�ું તો તેણીએ કહ�ુ ં : “માર�

શરતો યાદ કર.”

મ� કહ�ું : “અર� , આથી વધાર� �ુદર

ં એકાંત કયાં

મળવા�ું હ� ું ?”
 Ahvalun Nisa - 743
“અર� , અહ�યા દ�ઠ અદ�ઠ બ�ુ જોનારો મૌ�ૂદ છે ,

તેનાથી કોઈ ચીજ �પી નથી. એ િસવાય તારાં

અને મારાં, સારા નરસા �ૃત્યોન ન�ધણી રાખનાર

બબ્બ ફર�શ્તાન પણ અહ�યા હાજર� છે , ભાઈ ! � ુ ં

તો �ણે છે ક� આ�ું �ુષ્�ૃત કરવા માટ� �ુ ં માર�

ઇચ્છાથ તૈયાર નથી થઈ. �ુદાથી ડર, એક

ન�ધાર� �ીની ગર�બાઈનો લાભ લઈ તેણીની

પિવત્ર કાં �ુટં � ? ફર�શ્તાઓન નજર� વ્ય�ભચાર

ન બન.” તેણીએ �ુઈ ગએલ માર� સારપને

ઢંઢોળવા પ્રય કય�,

 Ahvalun Nisa - 744
તેણીનો એ પ્રય સફળ થયો. �ુ ં �ુબ જ

શરમાયો. તેણીને સતાવવા બદલ માફ� માગી.

પછ� તેણીને જોઈતી સવ� ચીજો મ� એને આપી.

તેણીએ જતા જતા મારા માટ� દોઆ કર� : “ઓ

પરવર�દગાર ! આ માણસે �વી ર�તે કામા�ગ્નન

ઠંડો કર� દ�ધો, તેવી જ ર�તે � ું તેના ઉપર

�ુિનયાની આગ અને દોઝખની આગ ઠંડ� કર.”

સા�ું ક�ુ ં �ં ત્યારથ આગ મને દઝાડતી નથી અને

આગમાં હાથ નાખી લાલચોળ થએલ લો�ુ ં િવના

હિથયાર� સહ�લાઈથી કાઢ� શ�ું �ં.

 Ahvalun Nisa - 745
એમ કહ� તેણે ભઠ્ઠીમ હાથ નાખી, તપીતપી લાલ

લાચ ચોળ થઈ ગએલ લો�ુ ં કાઢ�ું અને ઢાલ,

તલવાર ક� એ�ુ ં જ બી�ુ ં કંઈ બનાવવા માંડયો.

*****
 Ahvalun Nisa - 746

પ્રાય��
એક વહાણ દ�રયાની સફર ખેડ�ું હ�ુ.ં વહાણ

બરોબર મધદ�રયે હ�.ું ઉપર આકાશ, નીચે પાણી,

એ િસવાય બ�ું ય �ુસાફરોની દ્ર�-મયાર ્દ બહાર

હ�.ું એવામાં પવન �ંકાવા લાગ્ય. વાદળ ઘેરાયાં.

પાણીના મો�ઓ િવરાટ અને િવકરાળ બનવા

લાગ્ય. એની થપાટો વહાણ માટ� અસહ બની.

વાદળો પાણી ઝ�કવા માંડયા, પવને પણ કાર�ુ ં

�પ લી�ુ,ં વહાણમાં બેઠ�લાં સ�ુના �વ તાળવે

ચ�ટયા અને વહાણમાં દોડધામ કર� �ુક�.

 Ahvalun Nisa - 747
વહાણના ના�ુદાએ �ુકમ કય� : “સ�ુ �ુદાની

બંદગી કરો, એની જ પાસે આ આફત �ુર કરવાની

દોઆ કરો, એ કર� તે ખ�ં”

�ુદરતની ચોખટ પર સ�ુ કરગયાર , સ�ુ રડયાં, પણ

�ુદરતે કંઈ ઔર જ ધા�ુ� હ�ુ.ં એક જબરા

જળખડક સાથે વહાણ અથડા�ુ.ં પવન અને

પાણીના મારાથી હમચમી ગએલ વહાણ એ

જળખડક�ુ ં રાક્ષ આ�લ�ગન ન સહ� શક�ુ.ં

સપાટ� ઉપરથી સરક� ત�ળયે જઈ બે�ું, વહાણ

�ુબી ગ�ુ.ં વહાણમાં બેઠ�લા �ી �ુ�ષોએ પાણી

 Ahvalun Nisa - 748
ઉપર થોડાંક વલખા માયાર, છે વટ� તેઓ પણ

વહાણની �મ �ુબી ગયા.

બનવાકાળ એક �ીના હાથમાં વહાણ�ુ ં એક

પા�ટ�ું આવી ગ�ુ.ં તેથી તેણી તેના ઉપર બેસી

ગઈ અને પોતાના પા�ટયા-જહાઝ�ુ ં �ુકાન

�ુદરતને એ�ુ ં સ�પ્�ુ. પા�ટ�ુ ં �કનારા સાથે

અથડા�ું અને ઉ�ુ રહ�ુ.ં �ી �કનાર� ઉતર�.

�કનારા ઉપર એક �ુટારો ફરતો હતો. એના

ત્રાસ જનતા ત્રા ત્રા પોકાર� ગઈ હતી. તેની

નજર આ �ી ઉપર પડ� અને તેને આ�ચયર થ�ુ ં ક�

 Ahvalun Nisa - 749
આ િન�ન દ�રયા �કનાર� આ �ુબ�ુરત �ી કયાંથી

? કદાચ આ માનવી ન હોય પણ કોઈ �જનમાંથી

�ી હોય. આમ િવચાર� તેણે �ુછ�ુ.ં

“�ુ ં ઇન્સા છે ક� �જ�ાત છે .” તેણીએ કહ�ુ ં “�ુ ં

ઇન્સા �ં.”

બસ, એ સાંભળતાં જ તેના હ�યે કામા�ગ્ પ્રજ

ઉઠયો. એ િનસહાય �ીને પોતાના બા�ુપાશમાં

દબાવી. �ીએ તેના હાથમાંથી �ટવા �ુબ વલખા

માયાર પણ િનષ્ફ.
 Ahvalun Nisa - 750
�ુટં ારાને કંઈક િવચાર આવતા તેણીને છોડ� દ�ધી

અને �ુછ�ું : “�ું આટલી બધી કાંપે છે ક� ? �ુ ં

માર� ઇચ્છાન તાબે ક�મ નથી થતી ?”

“�ુ ં �ુદાથી ડ�ં �ં.”

“�ુ ં કોઈ �દવસ તે આ�ું �ૃત્ નથી ક�ુર ?”

“ના, આ કામ પાપ�ુકત છે , �ુદા એ�ુ ં કાયર પસંદ

કરતો નથી.

“આહ, તે આ�ું પાપ કોઈ વાર ક�ુર નથી છતાં � ુ ં

�ુદાથી ડર� છે અને આ કાયર કરવા તત્પ ન થઈ.

પણ �ુ ં તારા ઉપર બળાત્કા ક�ં �ં છતાં �ુ ં

 Ahvalun Nisa - 751
�ુદાના ખૌફથી આટલી બધી કાંપે છે , બહ�ન ! માર�

તો તારાથી િવશેષ ડર�ું જોઈએ !

આમ કહ� તે ત્યાંથ �ુદાના ખૌફથી ડરતો, કાંપતો

અને તૌબા કરતો ચાલી િનકળ્ય. રસ્તામા એક

આ�બદ મળ્ય. તેણે િવચા�ુ� ક� આ આ�બદ

સાહ�બનો સથવારો ઠ�ક છે અને તે તેમની સાથે

થઈ ગયો.

ગરમી સખત હતી, �ુયર પોતાના અ�ગ્ન- �કરણ

ઝ�ક� જતો હતો. તેથી આ�બદ� કહ�ું : ભાઈ ! �ુદા

પાસે દોઆ કરો ક� એકાદ વાદળ મોકલે અને

 Ahvalun Nisa - 752
�ુય્ન
ર અસહ તાપથી આપણને રક્.’’ પોતાના

પાપથી પશેમાન થએલ શખ્સ કહ�ુ ં “ભાઈ ! મ�

�જ�દગીમાં કોઈ સા�ં કાયર ક�ુર હોય એ�ુ ં મને તો

યાદ નથી. �ુ ં કયા મોઢ� �ુદા પાસે �ુઆ ક�ં ?’’

આ�બદ� કહ�ુ ં “ઠ�ક, �ુ ં દોઆ ક�ં �ં, તમે આમીન

કહો.’’

આ�બદ� દોઆ કર�, આ�બદના સથવાર� આમીન

કહ�. �ુદાએ એ દોઆ અને આમીનને ક�ુલ કર�,

એક વાદ�ં મોકલ્�ુ, તે વાદ�ં એ બંને ઉપર છાંયો

કર� ું હ�.ું
 Ahvalun Nisa - 753
આ�બદ અને તેનો સાથી બંને ચાલ્ય જતાં હતાં.

વાદ�ં તેમને છાંયો કર�ુ ં હ�ુ.ં એક સ્થ પાસે

આવતાં તેમના રસ્ત �ુદાં પડયાં, આ�બદ એક

તરફ ચાલ્ય અને તેનો સાથી બી� તરફ ચાલ્ય,

આ�બદ ક� �ની આખી જ�દગી ઇબાદત કરતાં

કરતાં પસાર થએલી, તેની સાથે પે� ું વાદળ ન

જતાં એ ચોર ક� �ણે �વન આ�ું �ુના�હત

�ૃત્યોમા વ્યિત ક�ુર હ� ું તેના ઉપર છાંયો કર�,ુ ં

તેના રસ્ત વળ્�ુ.

આ�બદ� આ�ચયર થઈ કહ�ું : “ભાઈ, � ું કહ�તો હતો

ક�, �જ�દગીમાં કોઈ સા�ં કાયર મ� નથી ક�ુ?ર પણ આ

 Ahvalun Nisa - 754
વાદ�ં તો જો તારા રસ્ત જ વળે છે �ુ ં તો �ુદાનો

વલી લાગે છે .’’

આ સાંભળ� પેલાએ પોતાની �વન - �કતાબ

આ�બદ પાસે ખોલી. તે �કતાબના પાને પાને કાળાં

�ૃત્યોન કહાણીઓ �કાએલી હતી. આ�બદ

સાંભળતો ગયો અને હયરત પામતો ગયો, પેલાએ

�કતાબ�ું છે લ્�ુ પા�ુ,ં દ�રયા �કનાર� પેલી અ�ણી

�ી સાથેનો પ્રસ, તે �ી ઉપર પોતે બળાત્કા

કરવા તત્પ થએલ, પેલી �ી�ું �ુદાના ખૌફથી

ડર� જ�ુ,ં તે જોઈને થએલ પસ્તાવ ઇત્યા� કાંઈ

પણ �પાવ્ય િવના બ�ું જ કહ� દ��ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 755
પેલાની �વન કથાનો શેષ ભાગ સાંભળતાં જ

આ�બદ� કહ�ું : “સાચે જ, �ુદા રહ�માન અને રહ�મ

છે , ભાઈ, તા�ં આ�ું �વન પાપ�ુકત કાય�માં જ

પસાર થ�ુ.ં પણ તારા �વનનો છે લ્લ પ્રસ

અને સાચા �દલથી તૌબા કરવાની િનય્યત તારાં

બધા પાપોને ઢાંક� દ�ધા છે , તૌબા મહાન �ુણ છે .

હવે તા�ં �વન �ુ ં નેક કાય�માં જ વ્યિત કર�.’’

એટ�ું કહ� આ�બદ “અલ્લા અલ્લા’ કરતો

પોતાની મં�ઝલ ભણી વળ્ય.

*****
 Ahvalun Nisa - 756

પિવત �ુ�ષ
મદ�નાની ગલીમાંથી �ટ ઉપર એક માણસ પસાર

થઈ રહયો હતો, એક �ીની નઝર તેના ઉપર પડ�

અને તરત જ તેના ઉપર આિશક થઈ ગઈ.

દાસીને મોકલી તેને બોલાવ્ય.

“આ સમયે �ટ પર તમે કયાં �વ છો ?’’

“�ુ ં બ�રમાં અનાજ ખર�દવા માટ� જઈ રહયો �ં.”

“તમાર� જોઈએ તેટ�ું અનાજ આપવા �ુ ં તૈયાર �ં,

પણ......’’ એમ કહ� તેણીએ �ખો નચાવી.

 Ahvalun Nisa - 757
“�ુ ં મારાથી એ�ુ ં કાયર બને ખ�ં ? �ુ ં માર� બહ�ન

સમાન છે , આ નીચ કાયર મારાથી કદાપી ન�હ

બને.’’

જયાર� તે કોઈ ર�તે માન્ય ન�હ ત્યાર દરવાજો

બંધ કય� અને એકદમ દોડ� તેના ગળામાં હાથ

નાખી વ�ટાઈને બોલી : “હમણા �ુમા�ુમ કર�

લોકોને ભેગા કર�શ, માટ� �ુપ�ુપ માર� આર�

�ુર� કર.’’
 Ahvalun Nisa - 758
“યાદ રાખ ! �ુદા દર� ક સ્થળ છે , ફર�શ્તા પણ

મૌ�ૂદ છે . બહ�ન ! કયામતના �દવસે અલ્લાહન �ુ ં

જવાબ આપીશ ?’’

પરં � ુ તેણી કોઈ ર�તે પણ માની જ ન�હ. છે વટ�

�બચારાને બાંધીને ભાર� �ુર� ર�તે માર માય�.

આખર �બચારાએ િન�પાય થઈ કહ�ું ક� “�ુ ં તાર�

ઇચછા �ુણર કરવા તત્પ �ં, પણ માર� �જ�એ

જવાની જ�રત છે .” આથી તેને �જ� જવા માટ�

�ટો કય�, તેણે �જ�માં જઈ �ર� કાઢ� પોતાની

�ુપ્તેન્દ કાપવા પ્રય કય� પણ તેમાં સફળ

થયો ન�હ. દોઆ કર� ક� : “એ �ુદા આ �ુ ં ભેદ છે

 Ahvalun Nisa - 759
?” એમ કહ� સજદામાં પડ� ગયો. ત્યા ગયબથી

અવાજ આવી ક� “તને ન�ત મળ�” મા�ુ ં ��ુ ં કર�

છે ત્યા જો�ું ક� દ�વાર ફાટ� ગઈ છે અને તેનો �ટ

અનાજથી લદાએલ છે . આ જોઈ �ુદાનો �ુક

કરતાં �ટની લગામ પકડ� હઝરત ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

�ખદમતમાં ગયો. અને તમામ વાત કહ�

સંભળાવી.

હઝરતે ફરમાવ્�ુ ક� માર� પાસે �બ્ર આવ્ય

હતા અને તમામ હક�કત મને કહ� સંભળાવી.

તમામ અસ્હાબો તાર� પિવત્રતા કદર કરતાં

 Ahvalun Nisa - 760
મરહબાના પોકાર કયાર અને �ુદા તરફથી આયત

ના�ઝલ થઈ ક� “� કોઈ �ુદા પર ભરોસો રાખે

અને હરામ કાય�થી છે ટ� રહ� છે તેને બલાથી

ન�ત મળે છે વગેર� .”

એ બાઈએ �જ�માં તેની ઘણી તપાસ કર� પણ તે

જડયો ન�હ. છે વટ� તેને તેની પરહ�ઝગાર�ની ખબર

પડ�. તેણી બ�ુ જ પસ્તા અને ચોધાર ��ુ

વહાવતી પોતાના �ુનાહની માફ� ચાહવા લાગી.

ગયબી િનદા આવી ક� : “એ કનીઝે �ુદા, તાર�

દોઆ ક�ુલ થઈ.” પછ� તે હઝરત ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

 Ahvalun Nisa - 761
�ખદમતમાં ઉપ�સ્થ થઈ. આપે તેના માટ� દોઆ

કર� અને તેણી મદ�નામાં �ુદાપરસ્ તર�ક�

મશ�ર
ુ થઈ.

*****
 Ahvalun Nisa - 762

પીરનીયે પીર
એક પીર સાહ�બ હતા. તેમના �ુર�દો અસંખ્,

�ુર�દોને પીર ઉપર ભરોસો પણ ભાર� , દોરા ધાગા

ઇત્યા� તો ઘ�ુ ં કરતાં. પીર સાહ�બ�ુ ં નામ

સાંભળતા મોટાં મોટાં �જ�ાતના બાદશાહો પગે

પડ�, �ુત, પ�લત ક� પર� તો એમની પાસે ગાય

�વા, હાજરાત, રમલ ઇત્યા� ઘણી વાતો એમના

�ુર�દો કરતાં.

એવા હતા પીર સાહ�બ, એક વાર નમાઝ પડાવતા

પડાવતા “�ુ �ુ’’ કરવા લાગ્ય. પછ� નમાઝ

 Ahvalun Nisa - 763
�ુર� કર�. �ુર�દોએ દસ્તબસ અઝર કર� : “સાહ�બ

! આપ નમાઝમાં �ુ ં બોલતા હતા ?’’

“મ�સ્જ�ુ હરામ (ખાનએ કઅબા) માં �ુતરો �ુસી

ગયો હતો તેથી મ� તેને �ુડકાર� કાઢ� �ુ�ો.”

અપાર અચંબામાં �ુર�દો ગરકાવ થઈ ગયા. એક

તો પીર સાહ�બ પર સ�ન

ુ ે શ્રધ હતી જ, પણ આ

પ્રસ પછ� એ શ્રધ આ�ું અવ�ં જોયા વગર

�ુબ જ આગળ િનકળ� ગઈ.

પીર સાહ�બના આ ચમત્કારન ચચાર રસ્ત રસ્ત,

ગલીએ ગલીએ અને ઘર� ઘર� થવા લાગી.

 Ahvalun Nisa - 764
એક �ીને તેના પતીએ એ વાત કરતા કરતા

નસીહત પણ કર� જ નાખી ક� “�ું પણ પીર

સાહ�બનો પ્યાલ પી અને �ુર�દ બની �.”

“�ુ ં માર� નજર� એમની કરામત જો� તો મને

ખાતર� થાય, માટ� તેમને આપણે ત્યા મહ�માન

બોલાવો.” �ીએ કાંઈક િવચાર કર�ને કહ�ુ.ં

તેના પિતએ એ વાત ક�ુલ કર� અને પીર

સાહ�બને પોતાને ત્યા પધરામણી કરવા અરજ

�ુઝાર�. પીર સાહ�બે આનાકાની િવના દઅવત

 Ahvalun Nisa - 765
ક�ુલી અને શહ�રની અ�ુક ��ણતી વ્ય�ક્

સાથે પેલાને ત્યા પધાયાર.

દસ્તરખ્વ �બછાવ્�ુ. �ીએ �દરથી ખાવા�ુ ં

મોકલ્�ુ. શેઠાણીના �ુચવ્ય �ુજબ નોકર રકાબીમાં

ચોખા અને ઉપર એક એક �ુરઘી એ ર�તે

ગોઠવીને દર� ક જણ પાસે �ુકતો હતો. પણ પીર

સાહ�બની રકાબીમાં નીચે �ુરઘી અને ઉપર ચોખા

એ પ્રમા ગોઠવ્�ુ. પીર સાહ�બ પોતાની રકાબી

�ુરઘી િવહોણી જોઈ �ુસ્સ થઈ ગયા. અને

�ુસ્સાથ લાલપીળા થતાં કહ�ુ ં : “એ�ુ ં �ુ ં કારણ

ક� સ�ન
ુ ે �ુરઘી આપી અને મને જ ન�હ.’’ આ
 Ahvalun Nisa - 766
સાંભળ� પેલી �ીએ �દરથી કહ�ું : “અર� પીર

સાહ�બ ! અહ�થી સ�કડો માઈલ �ુર ખાનએ કાબા

છે , એમાં �ુતરો �ુસતો આપે

જોયો અને તેને �ુડકાર� કાઢયો, ત્યાર આ તો

આપની સામે જ રકાબીમાં ચોખાની નીચે �ુરઘી

છે , તે નથી જોઈ શકતા ?’’ પછ� નોકરને કહ�ુ ં :

“પીર સાહ�બને �ુરઘી કાઢ� દ� .’’

નોકર� ચોખાની નીચેથી �ુરઘી કાઢ� અને પીર

સાહ�બે માન્�ુ ક� આ મહ�માની તો માર� કસોટ� માટ�

હતી. શરમાયા અને ખાધા િવના જ ચાલી

િનકળ્ય.
 Ahvalun Nisa - 767
આ પ્રસ પછ� એ ઢ�ગી પીર ઉપરથી લોકોની

શ્રધ ઉઠ� ગઈ.

*****
 Ahvalun Nisa - 768

મીઠા બોલી કનીઝ

અબ્દ�રહ�મા નામનો એક માણસ કહ� છે : “હજ

કરવાના ઇરાદાથી મ� મારા ગામથી પ્રય ક�ુર

અને બગદાદ પહ�ચ્ય. માર� કનીઝ જોઈતી હતી

તેથી એક કનીઝના વેપાર� પાસે પહ�ચ્ય. તેને મ�

કહ�ું : “માર� કનીઝ જોઈએ છે .” તેણે મને એક

કનીઝ બતાવી. તે દ� ખાવે સ્વ�પવા હતી તેથી

ખર�દ� લેવા �વી લાગી. મ� તેણીને �ુછ�ુ ં : “તા�ં

નામ �ું છે ?”

“મકકા” તેણીએ પોતા�ું નામ દશાર ્વ્�.

 Ahvalun Nisa - 769
“�ુદર,
ં માર� મકકા જ જ�ું હ�ુ,ં પણ તે તો રસ્તામા

જ મળ� ગ�ુ,ં હ� મકકા ! આ �ું છે ?” તેના ગાલ

ઉપર એક તલ હતો તેના પ્ર ઇશારો કરતાં મ�

કહ�ુ.ં

“હાઝા હજ�લ અસવદ - ખાનએ કાઅબામાં �

કાળો પત્થ છે તે.” તેણે સ�સ્મ વદને જવાબ

આપ્ય.

“હજ�લ અસ્વદન �ુબન

ં ભરવામાં સવાબ છે .

મકકા �ુ ં હજ�લ અસવદને �ુ� ુ ં ?” મ� જરા રિસક

બનતા કહ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 770
“લમ ત�ુ � ુ બાલેગીહ� ઇલ્લ બે િશક�ક અનફોસ.”

અથા�ત �ુદા �ુરઆને શર�ફમાં ફરમાવે છે ક� નાણા

ખચ્યા િવના, �ુ:ખો સહયા િસવાય ખાનએ કાઅબા

�ુધી પહ�ચ�ુ ં �ુ�શ્ક છે . મતલબ ક� �ુ ં મને

ખર�દ� લે તો �ુ ં તારા માટ� હલાલ થઈશ તેણીના

�પ કરતાં પણ તેણીની વાતો મને �ુબ ગમી અને

મ� તેને વેચાતી લઈ લીધી.

 Ahvalun Nisa - 771

સાચો પ્ર
“યઝીદનો િવજય થયો છે . લોકો ઉત્સ ઉજવી

રહયા છે , � ું પણ તે માટ� તૈયાર કર.” ઓ�હયત

મલઉને પોતાની પત્નીન કહ�ુ.ં

“�ુશ્મ �ુસલમાન હતો ક� કાફર ? કયાં રહ�તો હતો

? ઓ�હયતની પત્ની �ુછ�ુ.ં

મલઉન નામ બતાવતા અચકાયો કારણ ક� તેણી

અમી�લ મોઅમેનીન હઝરત અલી

અલય�હસ્સલામન હાથ ઉપર ઈમાન લાવી હતી.

શાહઝાદા ઇમામ �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામન ગોદમાં
 Ahvalun Nisa - 772
રમાડ�લ હતા. એ વાતને વષ� વીતી ગયા હતા.

પરં � ુ તેના �દયમાં રોશન થએલો શાહઝાદા

પ્રત્ય પ્રેમદ �ુણર તે� પ્રકા રહયો હતો.

“તે �ુસલમાન અને �ુસાફર હતો.” મલઉને જવાબ

આપ્ય.

“તે� ું નામ �ું હ�ું ?”

“તાર� નામથી �ુ ં કામ છે ?”

“માર� બી�ુ ં કાંઈ કામ નથી. પણ મ� સાંભળ્�ુ છે ક�

યઝીદ ખાનદાને �રસાલતનો �ુશ્મ છે . આથી

મા�ં મન શંકાશીલ રહ� છે . અલ્લા તઆલા મારા

 Ahvalun Nisa - 773
આકા ઇમામે �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલા અને એમના

દોસ્તોન સલામત રાખે.”

આ સાંભળ� મર�ુદ� કાંઈ જવાબ આપ્ય ન�હ આથી

મોઅિમના વ�ુ વહ�માઈ તેનો હાથ પકડતાં કહ�ુ ં :

“જયાં �ુધી મને સંતોષકારક જવાબ ન�હ મળે ત્યા

�ુધી �ુ ં તારો હાથ છોડનાર નથી.”

“નકકામી વાતો ન કર, તાર� તો અમાર� આજ્ઞા�

પાલન કરવા�ુ ં જ છે , અગર તે જ �ુસન

ૈ

અલય�હસ્સલા શહ�દ થયા હશે તો �ુ ં �ુ ં કર�શ

?”
 Ahvalun Nisa - 774
“�ુ ં � ક�ં તે �ું જો�”

“લે તે જ �સ
ુ ન
ૈ અલય�હસ્સલા કત્ થયા છે .” !

ઝા�લમ �ુસ્સામા બરાડયો.

આ સાંભળ� મોઅમેનાએ મા�ું �ુટ�ું અને રડ� રડ�

કહ�વા લાગી ક� : “અર� મલઉન ! ર� ૂલ

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન

નવાસાને કત્ કર�ને ગઝબ કર� નાખ્ય અર�

ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હ બાલ ખોલી

જ�ાતની બાહ�ર િનકળે ને �ુ ં શણગાર ક�ં ? તારા

 Ahvalun Nisa - 775
ઉપર �ુદા લાઅનત કર� , તારા ઘરમાં રહ�� ુ ં હરામ

છે .”

આમ કહ� ઘરમાંથી બહાર િનકળ�. પરં � ુ મલઉન

તેણીના બાલ પકડ� યઝીદના દરબારમાં લઈ

ગયો. યઝીદ� �ક
ુ મ �� ક� તેણીને કત્ કરો. �ુદ

ઓ�હયત તેણીને કત્ કરવા તૈયાર થયો. હાથમાં

તલવાર લઈ કહ�ું ક� “�ુસન

ૈ ની મોહબ્બ �ુક�

આપ તો �ુકત ક�ં.”

“હઝરત ર� ૂલ સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ�

વસલ્લ તેમને ખંભા ઉપર બેસાડતા, �બ્ર

 Ahvalun Nisa - 776
�લો �લાવતા તેની મોહબ્બ �ુક� આ�ુ ં ?

હર�ગઝ ન�હ.” મોઅિમનાએ જવાબ આપ્ય.

મલઉને તલવાર �ચી કર�. મોઅમેનાએ કહ�ુ ં :

“એ �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલા ! ગવાહ રહ�જો, આપની

મોહબ્બતમા કત્ થા� �ં.” તરત જ મલઉનનો

હાથ ખોટો પડ� ગયો. બી� હાથની પણ એ જ

દશા થઈ. મોઢામાં તલવાર પકડ� ત્યા અ�ગ્

પ્રગ અને તે મલઉન બળ�ને ખાક થઈ ગયો.

 Ahvalun Nisa - 777
લોકોમાં એક શોર મચી ગયો. યઝીદને ખબર પડ�

અને તેણે તેણીને ક�દખાનામાં �ુર� દ� વાનો �ુકમ

કય�,

એક �દવસ તેણીના કણ� પર �ત �તના અવાઝો

અથડાયા. તેથી �લરને �ુછ�ુ ં : “આ� ક�મ બ�ુ જ

ઘ�ઘાટ થઈ રહયો છે ?” �લર� કહ�ુ ં ક� “હંમશ

ે ા �ુ ં

� ક� દ�ઓ િવષે �ુછતી હતી તે શામમાં પ્રવે છે .”

તેણીએ �લરને હાથ જોડ� અરજ કર� ક� : “મારા

પગમાં સાંકળ છે . �ુ ં ભાગી ન�હ �� મને

મહ�રબાની કર�ને દરવા� ઉભા રહ�વાની ર�

આપો.”
 Ahvalun Nisa - 778
�લરને રહ�મ આવી જવાથી ર� આપી. તેણી

દરવા� પાસે ઉભી રહ� જોવા લાગી. જયાર�

એહલેબૈત અલય્હ��ુસ્સલામ કાફલો ત્યાંથ

પસાર થયો ત્યાર �ુલીના હાથમાં નેઝા ઉપર

ઇમામ �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલામ�ુ સર હ�ુ,ં તે નેઝો

જમીનમાં �ુતી
ં ગયો. સર ઉતારવા ચાહ�ુ ં પણ

ઉત�ુ� ન�હ છે વટ� નેઝાને કાપી નાખવા તૈયાર

થયા છે , ત્યા ગૈબથી આવાજ આવી ક� “એ શખ્ !

ૈ પોતાની મો�હબ્બાન �ુએ

આ �ું કર� છે ? �ુસન

છે .” �ુલી મલઉન તરત જ �ુછાર ખાઈને પડ�

ગયો.
 Ahvalun Nisa - 779
આ બનાવ જોઈ િશમ મલઉન ભય પામીને ઇમામે

ઝય�ુલ આબેદ�ન અલય�હસ્સલા પાસે ગયો.

હઝરતને સાંકળોથી ખ�ચતો ખ�ચતો નેઝા પાસે

લાવ્યો અન હાથમાં કોરડો લઈ કહ�વા લાગ્ય ક�

તમારા બાપ�ુ ં સર નીચે ઉતારો.”

આહ, �બમાર� કરબલા નેઝા પાસે આવી કહ�વા

લાગ્ય : “બાબા માર� પીઠ ઝખ્મ થઈ ગઈ છે .

હવે તા�ઝયાના સહન થઈ શક્ત નથી” ત્યા બાદ

િશમ મલઉનને ઇમામ અલય�હસ્સલામ કહ�ુ ં ક�

અહ� એક ઔરત મારા વા�લદની �ઝયારત માટ�

તરસી રહ� છે . તે બરાબર �ઝયારત ન�હ કર� ત્યા

 Ahvalun Nisa - 780
�ુધી સર હટવા�ું નથી. આ સાંભળ� િશમ મલઉને

લોકોને �ુર હટાવ્ય તો જો�ું ક� એક ઔરત

ક� દખાનાના દરવા� પાસે ઝં�રમાં ક� દ� બનીને

ઉભી છે , અને �ુસન

ૈ અલય�હસ્સલામ�ુ સર તેણીને

િનહાળ� રહ�ુ ં છે .

પછ� ઇમામે ઝય�ુલ આબેદ�ન અલય�હસ્સલામ

તેણીને �ુછ�ુ ં ક� “� ું �ું �ુએ છે ?” તેણીએ કહ�ુ ં ક�

“માર� ગોદમાં ખેલલ

ે પ્યાર �સ
ુ ન
ૈ

અલય�હસ્સલામન સર �ુબારકને ગોતી રહ� �ં,

બતાવો મારા શાહઝાદા�ું સર કયાં છે ? ઇમામ

અલય�હસ્સલામ ફરમાવ્�ુ ક� “તાર� તરફ � સર

 Ahvalun Nisa - 781
જોઈ રહ�ું છે . તે જ �ુસન
ૈ અલય�હસ્સલામ�ુ સર

છે .” તેણી મા�ું �ુટવા લાગી અને કહ�તી હતી ક� :

“મઝ�ુમ શાહઝાદા ! આપની મોહબ્બતમા ક� દ�

થઈ બેડ�ઓ પહ�ર� છે . આકા ! લાંબા સમયથી

િવ�ુટા પડયા છો, માર� પાસે આવો તો કલે�

લગા�ુ.ં ”

તે જ વખતે મૌલા�ું સર તેણીના ખોળામાં ગ�ુ.ં

�ુકાએલા હોઠો ઉપર મો�ુ ં રાખી િવલાપ કરવા

લાગી ક� “એ માર� ગોદ�માં ઉછર� લા ! તમારા પર

આવા �લ્મ કોણે કયાર ? ર� ૂલ સલ્લલ્લા

અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન ખંભા ઉપર સવાર

 Ahvalun Nisa - 782
થનાર ! જનાબે ફાતેમા સલા�ુલ્લાહ અલય્હાન

ગોદમાં ખેલનાર ! તમારા સરને નેઝા પર કોણે

ચડાવ્�ુ ? તમાર� લાશ કયા જગલમાં

ં પડ� છે ?

કફન મળ્�ુ ક� ન�હ ? અર� તમને કોણે દફન કયાર

હશે ? �ુ�ષોમાં તો કોઈ બાક� રહ�ુ ં નથી. બા�ુઓ

ક� દ થઈ આવેલ છે .”

હરામઝાદા િશમ્ જો�ું ક� તેણી સર �ુકતી નથી

તેથી જોરથી તેની પીઠ ઉપર કોરડો માય� ક�

તેણીની પીઠ ફાટ� ગઈ. નજફ તરફ �ુખ કર�

ફ�રયાદ કરવા લાગી ક� “અય �ુ�શ્ક �ુશા, આપ

�ુઓ છો ને, �ુશ્મન �ુજ િનદ�ષને માર� રહયા

 Ahvalun Nisa - 783
છે ’ આહ, આહ, એક અવાઝ આવી ક� “એ બાઈ !

તને તો એક કોરડો લાગ્ય તેના પર સબ કર�

શક� ન�હ ! અર� , માર� ઝયનબને જો, ક� કરબલાથી

શામ �ુધી તાઅ�ઝયાના ખાતી આવી છે .”

પછ� ઇમામે ઝય�ુલ આબેદ�ન અલય�હસ્સલામ

ફરમાવ્�ુ ક�, “�ખો બંધ કર� લે.” તેણીએ �ખો
બંધ કર�. ત્યા લોકોએ જો�ું ક� બેડ�ઓ તો ત્યા
પડ� રહ� છે , પણ તે મો�હબ્બ ગાયબ થઈ ગઈ છે
!
સાચો પ્ર તે આ�ું જ નામ !

*****
 Ahvalun Nisa - 784

સલમા
ચીન દ� શમાં �ુતન શહ�રમાં વેપાર� સાઅદ �બન

તાહ�ર જગ િવખ્યા હતો. દૌલત એના ચરણો

�ુમી રહ� હતી. પરં � ુ અનેક �ીઓ હોવા છતાં

સંતાનમાં �ુત �ુત્ બે જ હતા. �ુત્ર� નામ ફરખ,

�ુત્રી� નામ સલમા હ�.ું

ફરખના િશક્ માટ� સાઅદને �ચ�તા થવા લાગી,

તપાસ કરતા સાલેહ નામના એક મોલવી સાહ�બ

જડ� આવ્ય. લોકો તેમની પ્રશં �ુબ કરતા.

તેઓ ફરખના િશક્ માટ� �ુકરર ્ થયા.

 Ahvalun Nisa - 785
ફરખની ઉમરના િવકાસ સાથે તેનો િવદ્યાભ્

પણ આગળ વધતો હતો. �ુંક સમયમાં મોલવી

સાહ�બે શ્ ઉઠાવી તેને �ુબ કા�બલ બનાવ્ય.

સાઅદ� ફરખ�ુ ં ઇ�મ્તહા લી�ુ.ં ધાયાર કરતાં પણ

પ�રણામ �ુદર
ં આવવાથી મોલવી સાહ�બ�ુ ં

બ�મ
ુ ાન કર� ઇનામ ઇકરામથી નવા�ઝશ કર�.

પ�રણામે ઘરમાં મોલવી સાહ�બનો પગપેસારો વ�ુ

�ડો ઉતય�.

ગમે તેટ�ું િશક્ મેળવે પણ વેપાર�નો �દકરો

વેપાર� બને એમાં જ પોતાની પ્રિતષ

સમજનારાઓમાં સાઅદ પણ એક હતો. સાઅદ

 Ahvalun Nisa - 786
ફરખને વેપાર� ક્ષેત અ�ુભવ મળે તે માટ�

પ્રવાસમ સાથે લઈ ગયો. પોતાની દર� ક શાખાનો

પ�રચય કરાવ્ય. વ્યાપારન �ણામાં �ણા

પ્ર�નો િવસ્�ૃ છણાવટ કરતો. એક વષર �ુધી

બરાબર વેપારની �ુનહ

ે શીખવાડ� પોતે હજ કરવા

ગયો અને તેને વતન પાછો મોકલ્ય. ફરખ ઘેર

આવ્ય, ત્યાર તેની માતા અને બહ�ન બ�ુ જ

આનંદ પામ્ય.

સાઅદનો પત

મકકએ મોઅઝઝમા,
 Ahvalun Nisa - 787
વહાલા ફરખ,

અલ્લાહન �ૃપાથી હજથી ફા�રગ થયો. તમાર�

તરફ આવવાની તૈયાર�માં હતો. ત્યા બે પત્

મળ્ય. એક ચીનથી બીજો યમનથી. બંને સ્થળ

વેપારના જ�ર� કાયર માટ� જ�ું અિત આવશ્યક છ .

�ુ ં અહ�થી સીધો યમન �� �ં. �ુ ં ત્યાંથ તરત જ

ચીન જવા રવાના થા. હા, એક વસ્�ુન બંદોબસ્

કર�ને ઘેરથી િનકળ� અને તે એ ક� વહાલી સલમા

�ુરઆન શર�ફ ખતમ કર� �ુક� છે . હવે તેના માટ�

વ્યવહા િશક્ � બાક� છે તે માટ� આપણા

 Ahvalun Nisa - 788
સાલેહ મોલવી સાહ�બને �ુબ જ ભલામણ કર�.

ઉપરાંત જ�ર જણાય તો તેમને કાંઈક બક્ષ પણ

આપ� ક� તેથી તેઓ વધાર� ધ્યા આપે. બાક�

ઘરમાં સ�ુને સલામ આપ�.

�લ. સાઅદ

િપતાનો પત ફરખે તરત જ મોલવી સાહ�બને

બોલાવી યોગ્ ભલામણ કર� ચીન તરફ રવાના

થઇ ગયો. ત્યા દર� ક કાયર્ન �ુશળતા �ુવ્ર આટોપી

િપતાને પત લખ્ય ક� આપની ઇચ્છ હોય તો

યમન આ�ુ.ં સાઅદ� જવાબ આપ્ય ક� તમે �ુશીથી

 Ahvalun Nisa - 789
આવો, તેથી ફરખ તરત જ યમન ગયો. િપતા �ુત

એક બી�ને ભેટ� પડયા.

મકકાર મોલવી

સાઅદના ઘરમાં સાલેહ મોલવીને બધા �ુ�ગર

તર�ક� જ માનતા. િપતા �ુત્ર જવાથી વડ�લ

તર�ક� મોલવી સાહ�બ જ હતા. સલમા �ુવાસ્થામા

પ્રવે �ુક� હતી, છતાં મોલવી સાહ�બને િપતા

�ુલ્ સમ� એક�ચતે અભ્યા કર� રહ� હતી. એક

�દવસ મોલવીએ સલમાને સબક આપતાં આપતાં

�ુબન
ં ક�ુ.ર સલમાએ િવચા�ુ� ક� િપતા�ુલ્ ઉસ્તાદ
 Ahvalun Nisa - 790
વાતસલ્યથ પ્રેર બોસો લીધો હશે ! ભોળ�

�બચાર� સલમા ! એને �ું ખબર ક� �ને તેણી બાપ

બરાબર સમ� રહ� છે . તે મહા પાંખડ� અને પાપી

છે આ� મોલવી મકકાર બન્ય હતો. સલમાના

�પ અને જોબનના ગઝબનાક સંગમમાં મોલવી�ુ ં

ફરજભાન અને સારાસાર�ું જ્ઞ તણાઈ ગ�ુ ં હ�ુ.ં

તેણે ફર� એક વાર પોતાની મલીન િનયતની

�હ�રાત કરતી ગંદ� ચેષ્ટ કર�. સલમા વહ�માઈ

અને સચેત બનતા કહ�ું : “મોલવી સાહ�બ ! આપે

મને બોસો ક�મ લીધો ?”

 Ahvalun Nisa - 791
કાંઈ ન�હ, અમસ્ત જ, સલમા ! એ...તો....જરા....

મકકાર મોલવીએ પોત પ્રકાશ �ખો નચાવી.

“મોલવી સાહ�બ ! આપને તો આ�ું છાજ� ુ ં નથી,

પણ આપ મારા ઉસ્તા હોવાથી આપની ઇચ્છાન

નકારવી એ પણ �ુ ં ઠ�ક નથી સમજતી. મોલવી

સાહ�બ ! �ુ ં આપની આજ્ઞા આધીન �ં.’”સલમાએ

મનમાં જ આ પાંખડ�થી �ટકારો પામવા કાંઈક

�ુ�ક્ રચી.

�દલના મેલા પાંખડ� મોલવીને �ણે જગભર�ુ ં

રાજય મળ્�ુ હોય એમ આનં�દત થતા હવસની

 Ahvalun Nisa - 792
ભડભડતી આગ લઈ સલમાની ઇસ્મતન રાખ

કરવા ક�ટબધ્ થયો, પરં � ુ સલમાએ સમય

�ુચકતા વાપર� કહ�ું : “અહ� તો બાર� બારણા

�ુલ્લ છે , નીચે ચાલો.” એમ કહ� સલમા ગઝબની

ઝડપથી નીચે ઉતર� ગઈ અને તેની મા પાસે

જતી રહ�.

આ�બદના �લબાસમાં �પાએલો શયતાન, સાલેહ

ન�હ પણ તાલેહ ( �ુચ્ચ) સમ� ગયો ક� હવે

પોકળ ઉઘા�ું પડ� જશે અને તેણે સલમાના ઘર�

જ�ું ત� દ��ુ.ં બે �દવસ બાદ સલમાની માતાએ

 Ahvalun Nisa - 793
તેને તેડાવ્ય, પણ તે પાંખડ�એ જવાબ મોકલ્ય ક�

હમણા �ુષ્ક કામકાજ હોવાથી ન�હ આવી શ�ું.

મોલવીનો પત

ધમર્ન નામે ધત�ગ ચલાવતા આવા મકકાર

મોલવીઓએ ઇસ્લામન �ુષ્ક �ુકસાન પહ�ચાડ�ુ ં

છે . �બચાર� સલમા િનદ�ષ હોવા છતાં તે મકકાર�

પોતાના દોષને ઢાંકવા સલમાના િનષ્કલં

ચા�ર�યની બદગોઈ કરતા સલમાના િપતાને એક

ગલીચ પત લખ્ય,

ુ ન,
�ત
 Ahvalun Nisa - 794
મોહતરમ જનાબ સાઅદ સાહ�બ, તસ્લી

આપની દોઆથી ખૈ�રયતથી �ં, અને હંમશ

ે ા

આપની ખૈ�રયત ચા�ુ ં �ં. આ પત લખવાનો હ�� ુ

માત એટલો જ છે ક� આપ સાર� પેઠ� વા�કફ છો ક�

�ુર� ચશ્ ફરખની તઅલીમમાં મ� જરા પણ ઉણપ

રાખી નથી, તેમજ સાહ�બઝાદ� સલમા પાછળ

િનશ�દન મહ�નત, મશકકત ઉઠાવી, પણ માર�

બદનસીબીના કારણે માર� એ મહ�નત િનષ્ફ ગઈ

છે . આપના જવા બાદ તેણીએ ધીમે ધીમે

મયાર ્દાન ત્યા કય�, હર કોઈની સાથે ગલીચ

ઠઠ્ મશ્કર કરવા લાગી. વાત એટલે �ુધી વધી

 Ahvalun Nisa - 795
પડ� ક� હવે તેણી િશક્ યોગ્ રહ� નથી. તેણીના

બદ અખ્લાકન વાતો લોક�ભે ચડ� �ુક� છે .

ગર�બ પરવર માર� ઇઝઝતને �ચ ન આવે

આથી તેણીને પડાવવા જવા�ું મ� �ુક� આપ્�ુ છે .

�લ. નમકખાર સાલેહના સલામ

સલમા પર આપિ�નો આરં ભ

મોલવીનો પત વાંચતા જ સઅદના �ગે�ગમાં

એક આગ વ્યાપ ગઈ. ફરખને બોલાવ્ય અને

 Ahvalun Nisa - 796
કહ�ું “ફરખ તાર� મા�ં એક વચન પાળ�ુ ં જ

પડશે.”

“આજ્ કરો િપતા� ! “

“એમ ન�હ બેટા ! કસમ ખાઈને વચન આપ.”

“િપતા� ! આપની આજ્ માર� મન કસમ સમાન

છે .”

“ન�હ બેટા ! કસમ ખાઈને વચન આપ.” આખર�

િપતાને િવ�વાસ અપાવવા કસમ ખાધા. સઅદ�

મોલવીનો પત તેને આપ્ય અને કહ�ું : “સલમા

પ્રત �ુબ પ્યા હતો, પણ હવે નથી. �ુળની

 Ahvalun Nisa - 797
આબ�માં આગ �ુકનાર છોકર�ના �ુકડ� �ુકડા કર�

નાખવા જોઈએ. � બેટા !અલ્લાહન સોગંદ �ુરા

કર.

“આ�ું કાયર િવચાર�ને કર�ું જોઈએ.”

“ન�હ, ન�હ, િવચારવા�ું ક�ું રહ�� ું નથી.”

“િપતા� ! પાછળથી પસ્તા�ુ ન પડ�.”

“બસ � મને �વતો જોવા ઇચ્છત હો તો.”

િપતાની આજ્ઞા આધીન ફરખ તરત રવાના થયો.

�ુંક સમયમાં વતન પહ�ચી ગયો. માતા �ુત્ર

 Ahvalun Nisa - 798
જોઈ હષાર્વેશમા ભેટ� પડ�, ખૈ�રયતના સમાચાર

�ુછ� દસ્તરખ્વ �બછાવ્�ુ. ફરખ જમીને તરત

મોલવીને મળ્ય. તેણે ફરખના કાન ભંભર

ે વામાં

કશી કચાશ રાખી ન�હ મોલવીની વાતો સાંભળ�

તેના �દલમાં અ�ગ્નન શોલા ઉઠવા લાગ્ય.

સલમાને માતાથી િવ�ુટ� પાડવા બનાવટ કરતા

કહ�ું : “મા ! મારા િપતાએ મને સલમાને તેડવા

મોકલ્ય છે .”

“બેટા ! �ુ ં સલમાને ક�મ કર� મોક�ું ? તમારા ગયા

પછ� મા�ં મન એને જ જોઈને કરાર પામે છે . �ુ ં

તેના િવયોગમાં �વી શ�ું તેમ નથી.”

 Ahvalun Nisa - 799
“મા ! અમને સલમાથી ક�ટલી રાહત મળશે ? મારા

િપતા હંમશ
ે ા ઉદાસ રહ� છે . તેઓ પણ સલમાને

જોઈ આનંદ પામશે. માટ� તેને મોકલવી જ પડશે.”

“બેટા ! જયાર� ત� �ઝદ પકડ� છે અને તારા િપતા

બેચન
ે રહ� છે તો � લઈ �. પણ સલમાને �ુબ

સાંચવ�” એટ�ું કહ�તાં કહ�તાં તો મા�ુ ં �દય

ભરાઈ ગ�ું અને તેણી રડ� પડ�. પાડોશની �ીઓ

એકઠ� થઈ ગઈ અને સલમાની માને આ�વાસન

આપ્�ુ.

�ુ દરત સલમાને સહાય કર� છે .

 Ahvalun Nisa - 800
માતાએ મજ�ુર થઈ સલમાને ર� તો આપી, પણ

એના ચ�ુઓ તો સલમાનો �વતો જનાઝો જોઈ

રહયા હતા. સલમા પણ �ુબ રડ�. આખર સલમા

રવાના થઈ.

ઇરાદા�ુવર્ આડા રસ્ત ફરખે સવાર� ઉપાડ�, ચાર

�દવસ પછ� એક ભયાનક જગલમાં

ં પહ�ચ્ય, ત્યા

ઉતર� જઈ હાથમાં ઉઘાડ� તલવાર લઈ કહ�ુ ં :

“અય �ુલાંગર સલમા ! તે �ુ�ુંબની આબ�માં આગ

�ુક� છે , �ુ ં �વવાને લાયક નથી, મરવા માટ�

તૈયાર થઈ �.”
 Ahvalun Nisa - 801
“ભાઈ�ન ! અલ્લા ગવાહ છે , �ુ ં િનદ�ષ �ં, મારા

ઉપર મોલવીએ બોહતાન �ુક�લ છે .” સલમાએ

હાથ જોડ� કહ�ુ.ં

પરં � ુ વહ�મમાં �ધળો થઈ ગએલ પાષાણ

�દયના ભાઈ ઉપર ગર�બ સલમાની િવનંતી કશી

અસર ઉપ�વી શક� ન�હ ફરખે તલવાર ઉપાડ�

પણ �ુદરતની મનશા કાંઈ ઔર જ હતી. ફરખનો

હાથ ખોટો પડ� ગયો, પણ સારાસાર�ુ ં જ્ઞ

�ુમાવી બેઠ�લ ફરખે હ� સલમાને િનદ�ષ

તસલીમ કરવાને બદલે બી� હાથમાં તલવાર

લીધી, પણ બીજો હાથ પણ ખોટો પડ� ગયો. આથી

 Ahvalun Nisa - 802
કાંઈક ભય પામ્ય અને સલમાને િન�ન અરણ્યન

ભયાનકતામાં એકલી �ુક�ને ઘોડા ઉપર સવાર

થઈ ચાલી િનકળ્ય.

ફરખનો ઘોડો માગર્મા તોફાને ચડયો અને ફરખને

કયાંને કયાં લઈ ગયો. આખી રાત સતત દોડયા

જ કય�, સવારના અજવાળા પથરાયાં અને

ફરખના �દયમાં સત્યન પ્રક પ્રગટ, તેને

પોતાની �ુલ�ું ભાન થ�ું અને સલમાની

િનદ�ષતાની પણ ખાતર� થઈ, �ક�� ુ હવે એ ભાન

કવેળા હ�ુ.ં એક રાતમાં ઘોડાએ કોણ �ણે ક�ટલા

 Ahvalun Nisa - 803
માઈલ તેને સલમાથી આઘો હડસેલી દ�ધો હતો

હવે પસ્તાવ િસવાય તેના �હસ્સામા ક�ું ન હ�.ુ ં

નાદાન ફરખ ગમે તેમ �દલને સમ�વી યમન

પહ�ચ્ય અને િપતાથી �પાવી કહ�ું : આપના

�ક
ુ મ અ�ુસાર સલમાને એના ફ�� પહ�ચાડ�

દ�ધી” આ સમાચારથી સઅદ �ુબ �ુશી થયો.

થોડા �દવસ બાદ દ� શમાં સલમાની માતા સઈદાને

�બમાર�નો પત લખ્ય.

સલમાની િવદાય બાદ સઈદા�ું �દલ કોઈ અમંગળ

ં યા જ કર� ું હ�ુ.ં અ�ુરામાં �ુ�ં

શંકાથી �ુ�
 Ahvalun Nisa - 804
સલમાની �બમાર�નો પત આવ્ય. આથી તે ભાર�

�ચ�િતત થઈ ઉઠ�ુ.ં રાત �દવસ �દન અને

સલમાની સેહતની કાઝી�ુલ હા�ત પાસે દોઆ,

એ િસવાય બી� બધામાંથી તેણીનો રસ �ુશ્ થઈ

ગયો હતો. એવામાં સલમાના િપતાનો બીજો પત

આવ્ય.

સઈદ બેગમ

અત્યંત �દલગીર સાથે લખ�ુ ં પડ� છે ક� આ પહ�લાં

વહાલી સલમાની ના�ુરસ્ ત�બયતના સમાચાર

લખી �ુકયો �ં . બાદ સલમાની એ �બચાર� ધીમે

 Ahvalun Nisa - 805
ધીમે �વલેણ બનતી ગઈ. હક�મોના અનેક

ઉપચારો નાકાિમયાબ રહયા અને અમોને રડતા

�ુક� સલમા �ુદાની રહ�મતે પહ�ચી, સલમાના

દાગથી મા�ં �દય ઝખ્મ થઈ ગ�ુ,ં ફરખની

હાલત પણ બહ�નના �તૃ ્�ુથ ભાર� �ુ:ખી છે અને તે

રડયા જ કર� છે . ખૈર, અલ્લાહન ઇચ્છાન આધીન

થઈ અમો સબ કર� લ છે અને તમે પણ સબ કરજો.

�લ. સોગવાર સઅદ

�ુ:ખદાયક સમાચાર સાંપડતાની સાથે જ સઈદા

બેગમ પછાડ�ઓ ખાવા લાગી. સગાં વહાલાઓ

 Ahvalun Nisa - 806
ભેગા થઈ ગયાં. સલમાની માતાનો િવલાપ

પાષાણ �દલને પણ પીગળાવી નાખે તેવો હતો.

સઈદા બેગમ હંમશ

ે ા િવલાપ કરતી હતી. લોકો

બ�ુ સમ�વતા પણ એ�ુ ં �દન અટક� ું ન�હછે વટ�

તેમની ભાણે� સલાહ આપી ક� આપ આ ઘર ત�

દયો, સઈદા બેગમને આ વાત પસંદ પડ�. તેથી તે

ગામનો ત્યા કર� �ુર એક ગામડા પાસે

�ુસાફરખા�ુ ં બંધાવ્�ુ. તેમાં તેણી હંમશ

ે ા

અલ્લાહન ઇબાદત કરતી અને �ુસાફરોને રાહત

પહ�ચાડતી, તે �ુસાફરખા�ું એટ�ું બ�ુ ં મશ�ુર

થઈ ગ�ું ક� �ુર �ુરથી લોકો ત્યા આવી ઠહ�રતા.

 Ahvalun Nisa - 807

ુ ાકાત
શાહઝાદાની �લ

ફરખ ઘોડા ઉપર સવાર થઈ સલમાને િનણર્

અરણ્યમા �ુક� ચાલ્ય ગયો. સલમાએ ફરખના

હાથથી બચાવવા માટ� મા�લકનો �ુક �ુઝાય�,

પરં � ુ બી� જ પળે તેને પોતાની એકલતા�ુ ં ભાન

થ�ું અને આ ભયાનક ઉજજડતામાં પોતાની

અસહાયતનો અહ�સાસ થતાં તેણી ભય પામી. પણ

�ણે ફરખના હાથથી ન�ત અપાવી તે જ સહાય

માટ� કાફ� છે . એવી શ્રધ �દલમાં જન્માવ સલમા

સ્વસ થઈ.
 Ahvalun Nisa - 808
�બયાબાન જગલમાં
ં �ુદરતની મા�લક�ના

ફળફળાદ� ખાઈ સલમા સમય પસાર કરવા

લાગી. િન�ન જગલમાં

ં માનવીનો પડછાયો પણ

દ� ખાતો ન�હ �ાર� ક િવકરાળ પ્રાણીઓ ભાસ

થતો તો ઝાડ ઉપર ચડ� જતી.

એક �દવસ એક હર�ણ�ું પાણીના ચશ્મ પાસે �ુઈ

રહ�ું હ�ુ.ં ત્યા અચાનક એક નવ�ુવાન ઘોડ�સવાર

આવ્ય. હર�ણયાને પકડ� બાંધી દ��ુ,ં ત્યા એક

બીજો માણસ આવ્ય, હાવભાવ ઉપરથી ચાકર

દ� ખાતો હતો. �ુવાને કહ�ું હરણને ઝબ્ કર�

કબાબ બનાવો, પછ� તરત જ તેને ઝબ્ કર�

 Ahvalun Nisa - 809
કબાબ બનાવ્ય. ત્યા બાદ તે ચાકર ઘોડાઓને

ચશ્મ પર ઘમારવા ગયો. �ુવાન એક � ૃક્ષ

શીતળ છાંયડા નીચે લેટ� ગયો. થોડ� વાર પછ�

તેની નઝર ઝાડ પર પડ�, ત્યા એક પર��ુરત

�ુવતી દ� ખાણી, તેણીને જોતાં જ તે આશક થઈ

ગયો, સલમા સમ� ગઈ ક� હવે તેના પં�માંથી

છટક�ું અશકય છે . તેથી �હમ્મતથ બોલી, “અય

બંદ� �ુદા �ું જોઈ રહયા છો ?”

તાર� �ુબ�ુરતી�ું િનર�ક્ કર� રહયો �ં.

 Ahvalun Nisa - 810
આ નામહરમ ઉપર િનરથર્ િનર�ક્ કરવાથી �ુ ં

ફાયદો ? મારા દ� હ પર �ુરતાં વ�ો પણ નથી.

�ુદા ખાતર એક ચાદર આપ, �ુ ં તે ઓઢ� નીચે

આ�ુ”ં સલમાએ કહ�ુ.ં

તરત જ �ુવાને ઝાડ ઉપર ચાદર ફ�ક�, સલમા

નીચે આવી. થોડ�વાર બંનએ

ે મૌન ધારણ ક�ુર

છે વટ� શાંિતનો ભંગ કર� �ુવાને કહ�ુ ં “� ુ ં કોણ છે

?”

“�ુ:ખી અબળા, તમે કોણ છો ?”

“�ુ ં ઇરાનનો શાહઝાદો �ં.”

 Ahvalun Nisa - 811
“આપ�ું નામ ?”

“સલીમ મારા િપતા�ું નામ સોલયમાન”

“તમે અહ� ક�મ આવ્ય છો ?”

“�ુ ં િશકાર કરવા િનકળ્ય હતો પણ િશકાર થઈ

ગયો. તા�ં કયાંથી આવ�ુ ં થ�ું ?”

“માનવીઓ આવ્ય ત્યાંથ.”

“કયાં જવાનો િવચાર છે ?”

“જયાં લોકો �ય છે ત્યા”

 Ahvalun Nisa - 812
“તા�ં વતન ?”

“આ જ મા�ં વતન”

“� ું એકલી જ છે ?”

“હા, એકલી જ �ં.”

“કોઈ વસ્�ુન ઇચ્છ છે ?”

“હા, મરવાની”

“�ુ ં સાચી વાત કહ�. અહ� આવવા�ું ક�મ થ�ુ ં ?”

“મારો ભેદ કહ� શ�ું તેમ નથી.”

 Ahvalun Nisa - 813
“મારા ઉપર ભરોસો કર, �ુ ં તાર� સહાય કરવા

વચન આ�ું �ં”

“જયાર� આપ બ�ુ જ આગ્ કરો છો તો સાંભળો. �ુ ં

�ુતનના વેપાર� સઅદની �ુત્ �ં, મા�ં નામ

સલમા.”

“�ુ ં � ું નેકબખ્, �ુ�ધ્ધશાળ ફરખની બહ�ન છે .”

“હા, તે મારો ભાઈ થાય.”

“બસ બસ, હવે �ુ ં માર� સાથે ઈરાન ચાલ, �ુદા

તા�ં ભ�ું કરશે.”

 Ahvalun Nisa - 814
સલમા સમયને અ�ુસર� સલીમ સાથે જવા તૈયાર

થઈ. સલીમ�ું લશ્ક �ુર રહ� ગ�ું હ�ુ,ં તેને

બોલાવી સલમા માટ� �ુદર

ં સવાર�નો

બંદોબસ્ ��, સલીમ સલમાને લઈ રવાના થયો,

લશ્કરમા વઝીરનો �ુત સાક�બ હતો તેની નઝર

સલમા પર પડ� ગઈ, પર�જમાલ �ુરત જોઈ

કામા�ગ્ ભડક� ઉઠયો, તક સાધી રહયો હતો પરં � ુ

વ્યથ.

સલમાની શાદ�
 Ahvalun Nisa - 815
સલીમ શાહઝાદો સલમાને લઈને મહ�લમાં ગયો,

તેના માતા - િપતાને બધી વાત કર� તેઓ બ�ુ જ

�ુશી થયાં, સલીમના માતા - િપતા સલમાને જોઈ

બ�ુ જ �ુશી થયાં. સલમા તેઓના ચરણોમાં પડ�

ગઈ. બંનએ
ે તેણીને �ુબન
ં કર� આિશવાર્ આપ્ય

અને કહ�ુ ં સલમા આ ઘર તા�ં જ માન� કોઈ

વાતની �ચ�તા કર�શ ન�હ.

સવારના હંમશ
ે ા શાહ� બાગમાં સલીમના િપતા

અને તેની માતા હમીદા બેગમ હવાખોર� માટ�

જતાં, શાહ� �રવાજ પ્રમા હંમશ

ે ા ઘરના તમામ

નાના મોટા સલામ કરવા આવતાં સલમાને પણ

 Ahvalun Nisa - 816
આવ�ું પડ�,ું દસ્�ુ પ્રમા એક �દવસ સલીમના

માતા િપતા બેઠા હતા ત્યા �ક�ને સલમાએ કહ�ુ ં

“આદાબ અઝર’’

“�તી રહ� બેટા’’ હમીદા બેગમે કહ�ુ.ં

સલમાના ગયા પછ� હમીદા બેગમે �ુલયમાનને

કહ�ું “સલમા ક�વી લાયક �ુત્ છે ?’’

“હોય જ ને, �ચ ખાનદાનમાં પરવ�રશ પામેલી

છે .’’
 Ahvalun Nisa - 817
“જયાર� આપ જ ક�ુલ કરો છો ક� �ચ ખાનદાનની

છે તો પછ� સલીમની શાદ� તેની સાથે કર�એ તો

?’’

“મારો પણ એમ જ િવચાર છે , પણ તેણીની ઇચ્છ

હોય તો જ.’’

“તેણી�ું �દલ સલીમ ઉપર છે એ પહ�લથ

ે ી જ �ણી

લી�ું છે .’’

“તો પછ� િવલંબ શા માટ�, �બ�સ્મલ્લ કહ� �ુભ

કાયર્ન તૈયાર� કરો.’’

 Ahvalun Nisa - 818
શાહ� સરં �મ�ુ ં �ુછ�ું જ �ું જોત જોતામાં

લગ્નન તૈયાર�ઓ થવા લાગી. ધામ�ુમથી

સલીમની શાદ� સલમા સાથે થઈ ગઈ.

દંપતી �વનમાં ખ�ં �ુખ તો ત્યાર જ પ્રા થાય

જયાર� �ુદરતની �ૃપાથી શય્ય પર સંતાનો ગેલ

કર� રહયા હોય, સો�હની સલમાની સંકટની સાંકળો

�ુટ�, ને �ુખનાં સોહામણાં સ્વપ્ આવવા લાગ્ય.

બે વષર્મા મા�લક� બે સંતાનોની નવા�ઝશ કર�.

�ુત્ર� નામ �ુ�ફુ અને �ુત્રી� નામ હસીના

રાખવામાં આવ્�ુ.
 Ahvalun Nisa - 819
ફર� આફત

શાહ� �ુ�ુંબમાં �ુ:ખના તો દશર્ જ કયાંથી થાય ?

�ુખ �પી સ્વગ જ હોય, પરં � ુ સલમાના �દલમાં

માતાનો પ્ર ડંખી રહયો હતો. એક �દવસ મોકો

જોઈ પોતાની સા�ુ હમીદા બેગમને કહ�ુ ં “માતા�

આપના ઉપકાર તળે �ુ ં દબાએલ �ં, �ુ ં સાર� ર�તે

��ું �ં ક� આપે મને વ�ુ તર�ક� ન�હ પરં � ુ �ુત્

તર�ક� માનેલ છે છતાં માતા�ુ ં �ુખ�ું જોવાની

આર� છે .’’
 Ahvalun Nisa - 820
“બેટા, તા�ં �દલ જ ચાહ� છે તો ભલે �ુખથ
ે ી માને

મળ� આવ. �ુ ં આ� તારા સસરાને વાત કર�શ.’’

હમીદાએ કહ�ુ.ં

હમીદા બેગમે �ુલયમાનને વાત કર� તો તેમણે

કહ�ું ક� “હમણા ગરમીની મોસમ છે , નાના

બચ્ચાઓન લઈ �ુર દ� શાવર જ�ું ઇચ્છિન નથી,

માટ� �ુલાબી ઠંડ� શ� થાય ત્યાર �ુખથ

ે ી જઈ

આવે.’’

સમયનો પ્રવ રોકાયો ન�હ થોભ્ય થોભાય ન�હ,

ગરમીના દહાડા �ુરાં થયા, સલમાએ ફર� સા�ુ

 Ahvalun Nisa - 821
સમક એ જ વાત �ુક�, હમીદા બેગમે ર� મેળવી

આપી, સફરનો સામાન તૈયાર થવા લાગ્ય, પરં � ુ

પ્ર એક જ હતો ક� સાથે કોણ �ય ? જો સલીમ

�ય તો રાજ �ુ�ુંબને લજ્ આવે, વઝીરના

છોકરાને સાથે લઈ મોકલવી, સલીમનો મત થયો.

ે ાનને તે પસંદ પડ�ું ન�હ કારણ ક� તે �ુવાન

�ુલમ

હતો, છે વટ� િપતા સમક સલીમે તે ભરોસાપાત

અને ઈમાનદાર છે એ�ું �હ�ર ક�ુર લાચાર�એ તેને

સલમાની સાથે મોકલ્ય.

વાંચક એ વસ્� તો યાદ જ હશે ક� આ એજ

વઝીરનો છોકરો સાક�બ હતો ક� � સલમાની

 Ahvalun Nisa - 822
�ુલાકાત માટ� મર� રહયો હતો. કાફલો નોકર

ચાકર સહ�ત રવાના થયો. વીસામો લેવા સાતમી

મંઝીલ પર ખયમાઓ ઉભા કરવામાં આવ્ય. દર� ક

પોતપોતાના ખયમામાં ચાલ્ય ગયા. સાક�બ મોકો

જોઈ સલમાના ખયમા પાસે આવ્ય અને કહ�ુ ં :

“શાહઝાદાનો પત આવ્ય છે .’’

“�દર કોઈ દાસી સાથે મોકલો.’’ સલમાએ કહ�ુ.ં

“ખાનગી છે .’’

“ભલે હોય તમે દ�યો’’

 Ahvalun Nisa - 823
“ન�હ તમોને એકાંતમાં સંભળાવવા�ુ ં લખ્�ુ છે .’’

સાક�બે �ુચ્ચાઈથ �દર ધસી આવતા કહ�ુ.ં

દાસીઓ આઘીપાછ� થઈ. સલમા ગભરાવા લાગી.

“સલમા ! તારા ઇશ્કમા બે વષર િવતાવ્યા, હવે �ુ ં

મને તલસાવ ન�હ.’’ સા�કબે કહ�ુ.ં

સલમા સમ� ગઈ ક� હવે કોઈ ર�તે બચી શક�શ

ન�હ તેથી તેને જરા �ુશ કરવા કહ�ુ.ં “�ુ ં પણ એ

જ ઇચ્છત હતી.”

સા�કબ સમજયો ક� મનની �ુરાદ �ુણર થઈ. તરત

જ તેણે સલમાના ગળામાં હાથ નાખી દ�ધા.

 Ahvalun Nisa - 824
“ખબરદાર નાલાયક ! �ું કર� છે ?’’

“કોણ �ુ ં નાલાયક ?’’

સલમા સમ� ગઈ ક� મામલો િવફર� ગયો છે .

તરત જ તેને ટાઢો પાડતા કહ�ું “બસ જરાક

મશ્કર કર� ત્યા ચમક� ઉઠયા ?’’

“ન�હ ન�હ સલમા ! �ુ ં સમ� ગયો ક� �ુ ં મશ્કર

કર� રહ�લ છે . ચાલો, હવે તૈયાર થા.’’ સા�કબે કહ�ુ.ં

“આપ બ�ુ જ ઉતાવળા, જરા જ��રયાતથી મને

ફાર� ગ થવા દયો, �ુ ં કયાં જનાર �ં.’’

 Ahvalun Nisa - 825
સલમા મોર�માં જવા�ું બહા�ું કર� એક નાના

ખયમામાં થઈ, સા�કબ શય્ય પર જઈને બેઠો.

બા�ુના ખયમામાં જઈ સલમાએ ખંજર કાઢ�ુ ં અને

ખયમાને ચીર�ને બહાર જગલમાં

ં િનકળ� થઈ.

કોઈ સ્થ પનાહ�ું ન મળવાથી છે વટ� એક

�ુવામાં �પાઈ ગઈ.

સલમાનાં બાળકોને માર� નાખવા.

સા�કબ ઘણીવાર રાહ જોઈને બેઠો. પણ સલમા

આવી ન�હ શય્ય ત્યાગ બા�ુના ખયમાની �દર

ગયો, ત્યા જો�ું તો સલમા ન હતી, પણ ખયમાને

 Ahvalun Nisa - 826
ચાક કરવામાં આવ્ય હતો. સા�કબ સમ� ગયો ક�

સલમા છટક� ગઈ. તરત જ તેની તપાસમાં

માણસો સાથે જગલમાં

ં ગયો. તપાસ કરતાં

તેણીનો પ�ો લાગ્ય, સા�કબે તેણીને કહ�ુ.ં “બાહ�ર

આવ, ન�હતર પ્ર જશે.’’

“બેવફા, નમકહરામ, થાય તે કર� લે.’’ સલમાએ

કહ�ુ.ં

સલમા કોઈ પણ ર�તે બાહ�ર આવી ન�હ ત્યાર એક

માણસને �ુવામાં ઉતાય�, �વો તે ઉતય� ક� તરત

જ સલમાએ ખંજરથી તે� ું મા�ુ ં કાપી નાખ્�ુ.

 Ahvalun Nisa - 827
બી�ને મોકલ્ય તેની પણ એ જ દશા થઈ. પછ�

બી� માણસોને �દર ઉતરવા સા�કબે કહ�ુ ં પણ

કોઈ � ૃત્�ુન મોમાં �ય ? કોઈની �હમ્મ ચાલી

ન�હ તેથી સા�કબ લાચાર થયો. છે વટ� ધમક�

આપી ક� “તારા બાળકોને કત્ કર�શ.” તેણીએ

જવાબ આપ્ય ક� “િશયળ �ુટં ાવા કરતાં બાળકો�ુ ં

કત્ થ�ું વધાર� પસંદ છે .”

િનષ્�ુ સા�કબે તરત જ સલમાના �ુત �ુ�ફુ ને

લાવીને તે� ું મા�ું કાપી �ુવામાં નાખ્�ુ. સંકટ પર

સબ કરવાને બદલે સલમાએ �ુ�ફુ �ું સર જોઈ

�ુદાનો �ુક કય� ત્યા હસીના�ું સર ગોદમાં પડ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 828
સબ્ર સીલ �દલ પર રાખી કહ�વા લાગી “મારા

પ્યાર બાળકો ! તમાર� �ુદાઈમાં સબ્ર શમર

આવે એવી ર�તે �ુ ં સબ કર�શ. કયામતમાં મને

�ુક� જ�કતમાં જશો ન�હ.’’

સલમા કોઈ ર�તે �ુવામાંથી િનકળ� ન�હ ત્યાર

સા�કબ સમજયો ક� તે �ુવામાં મર� જશે. પછ�

કાફલામાં એ�ું મશ�ુર ક�ુર ક� સલમા બાળકોને

લઈને ભાગી ગઈ.

સા�કબ પાછો ગયો. બાદશાહને વાત કર� ક� સલમા

સાતમી મં�ઝલથી બાળકોને લઈ ભાગી ગઈ. ઘણી

 Ahvalun Nisa - 829
તપાસ કર� પણ મળ� ન�હલશ્કરવાળાઓ પણ

સાક્ આપી તેથી બાદશાહને ખાતર� થઈ ક� જ�ર

સલમા ભાગી ગઈ હશે.

સલમાની ઘણી તપાસ કર� પણ પ�ો લાગ્ય ન�હ

સલીમ રાત �દવસ િવચારમાં જ રહ�તો હતો.

સલમાના ભાગવા�ું કાંઈ કારણ હ�ું ન�હ તેથી

વધાર� શંકાશીલ થયો. છે વટ� િપતાની ર� લઈ

ફક�રના વેશમાં સા�કબને સાથે લઈ સલમાને

શોધવા િનકળ્ય.

સલીમ સલમા� ંુ મળ�.ંુ

 Ahvalun Nisa - 830
દસ �દવસ �ુધી સલમાએ પાણી વગર �વન

ટકાવી રાખ્�ુ. દસમે �દવસે એક અજપિત પાણી

ભરવા આવ્ય. �ુવામાં ડોલ નાખી ત્યા સલમાએ

ડોલ પકડ�. અજપિતએ �ુવામાં જો�ું ક� એક �ી

બેઠ�લી છે . આથી તેણે કહ�ું : “�ું કોણ છે ?’’

“�ુ ં ગમે તે �ં, પણ અહ� એક કાફલો ઉતય� હતો તે

ગયો ?’’ સલમાએ �ુછ�ુ.ં

“ઘણા �દવસ થયા એ કાફલો ઈરાન તરફ ચાલ્ય

ગયો છે .’’ અજપિતએ જવાબ આપ્ય.

 Ahvalun Nisa - 831
ત્યા બાદ અજપિતએ સલમાને બહાર કાઢ�.

તેણીએ �ુતનનો રસ્ત �ુછયો. તેણે કહ�ુ ં ક� સહ�લો

રસ્ત તો એ છે ક� અહ�થી થોડ� �ુર નદ� છે . ત્યાંથ

વહાણમાં બેસી ફલાણા ગામમાં ઉતર� જ�ુ.ં ત્યા

એક ભવ્ �ુસાફરખા�ુ ં બાંધે� ું છે , ત્યા થોડા

�દવસ આરામ લઈ �ુતન જજો. ત્યાંથ ન�ક છે .

સલમાએ તેને પોતાનાં અલંકારો બક્ષ આપ્યા.

પછ� વહાણમાં બેસી રવાના થઈ.

સા�કબ સાથે સલીમ ભટકતો ભટકતો તે �ુવા

નજદ�ક આવ્ય. જો�ું તો બે બાળકોની લાશ માથા

વગરની પડ� છે . સલીમ લાશ ઓળખી શકયો

 Ahvalun Nisa - 832
ન�હ, પરં � ુ માનવ �દલ ભરાઈ આવ્�ુ. લાશોને

�ુસલ કફન આપી દફન કર�ને આગળ ચાલ્ય.

સા�કબ�ું �દલ ધડકવા લાગ્�ુ, સમજયો ક� હવે

કદાચ આવી બને.

રાત્રી અજપિતને �ુતા �ુતા શયતાની િવચાર

આવ્ય ક� “અલંકારો તો મળ� રહ� પણ આવી

�પાંગનાને જવા દ�ધી એ મોટ� �ુલ કર�.’’ છે વટ�

શયતાન તેના ઉપર ગા�લબ થયો અને નદ� તરફ

ચાલવા લાગ્ય. નદ� �કનાર� અજપિતએ જો�ુ ં ક�

�ુસાફરો વહાણની રાહ જોઈને ઉભા છે . છે વટ�

વહાણ આવ્�ુ. અજપિત, સલીમ અને સા�કબ

 Ahvalun Nisa - 833
વહાણમાં બેઠા. વહાણવાળાએ સામા �કનાર�

ઉતાર�ને ક�ું ક� સામે � �ુસાફરખા�ું દ� ખાય છે

ત્યા ઠહ�રજો. તમોને દર� ક� દર� ક �તની સગવડ

મળશે. ત્ર જણા �ુસાફરખાનામાં ગયા. �ુદા �ુદા

�મમાં ઉતયાર. સલમા પણ પહ�લથ

ે ી જ

�ુસાફરખાનાના �ી િવભાગમાં ઉતર� હતી.

સઈદા બેગમ સલમાના ગમમાં હંમશ

ે ા અહ� તહ�

રહ�તી હતી. પરદ� શથી આવ્ય પછ� સાઅદ, ફરખ

દર મ�હને મળવા આવતા હતા. �ુદરતે �ુદાથી એ

જ �દવસે સાંજના સાઅદ, ફરખ અને મકકાર

 Ahvalun Nisa - 834
મોલવી સઈદા બેગમને મળવા આવ્ય હતા, તેથી

રાત રોકાઈ ગયા.

સલમા માટ� �ુસાફર ખાનાની ખાદ� મા જયાર�

ખાવા�ું લઈ ગઈ ત્યાર તેણે ના પાડ� અને કહ�ુ ં

ક� મને �ુખ લાગી નથી. પછ� સલમાએ તેણીને

�ુછ�ું ક� “આ �ુસાફરખા�ુ ં કોણે બંધાવ્�ુ છે ?’’

“બાઈ એ વાત બ�ુ જ મોટ� છે .’’ ખાદ�માએ કહ�ુ.ં

“�ુ ં મને �ુંકમાં જ કહ�ન,ે મા�ં �દલ બહ�લાય.’’

સલમાએ કહ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 835
“બાઈ સાંભળો ! અહ�થી થોડ� �ુર �ુતન નામ�ુ ં

એક ગામ છે . ત્યા એક વેપાર� રહ�તા હતા. તેની

�ી સઈદા બેગમને એક �ુત અને એક �ુત્ હતી.

�ુત્રી� પરદ� શમાં મરણ થ�ુ ં તેથી સઈદા બેગમે

ઘર છોડ� આ �ુસાફરખા�ું બંધાવ્�ુ છે . અને તેઓ

અહ� જ રહ� છે . દર મહ�ને તેમના પિત અને �ુત

તેમને અત્ મળવા આવે છે . આ� તેઓ બેગમ

સાહ�બાને મળવા આવ્ય છે . આ �ુસાફરખાનાની

હક�કત છે . હવે મહ�રબાની કર� તમે જમી લ્ય.”

“�ુ ં જમનાર નથી.” સલમાએ કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 836
દાસી ચાલી ગઈ અને સઈદા બેગમને કહ�ુ ં

“બેગમ સાહ�બા એક બાઈ �ુસાફરખાનામાં આવી

છે તે જમતી નથી.” સઈદા બેગમ પોતે સલમા

પાસે ગઈ ને ન જમવા�ુ ં કારણ �ુછ�ુ ં ક� “જયાં

�ુધી મારા �કસ્મતન કહાણી તમે અને

�ુસાફરખાનાના તમામ મહ�માન ન�હ સાંભળો ત્યા

�ુધી �ુ ં જમનાર નથી.”

“�ુખીયાની કહાણી સાંભળવાથી માર� �વીને

સંધ્યાર મળે એમ છે , ચાલો માર� સાથે �ુ ં બધાને

ભેગા ક�ં �ં.”

 Ahvalun Nisa - 837
સઈદા બેગમના �ુકમથી મહ�માનને આવ�ુ ં પડ�ુ.ં

સલીમ, સા�કબ, સાઅદ, સાલેહ, ફરખ અને અજપિત

તે ઉપરાંત બી� મહ�માનો પણ �ુસાફરખાનાના

ભવ્ �મમાં ભેગા થયા. એક પરદો બાંધવામાં

આવ્ય, બધાય અજબ થયા ક� આ �ું થઈ રહ�ુ ં છે ,

સલમાને કોઈ ઓળખી શ�ું ન�હ, પરં � ુ સલમાએ

બધાને ઓળખી લીધા.

“ચાલો હવે આપના �કસ્મતન કહાની સંભળાવો.”

સઈદા બેગમે સલમાને કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 838
સલમાએ અવાઝ બેડોળ કર�ને આપિવતી અલેફથી

યે �ુધી સંભળાવી, બાદ કપડામાં વ�ટ� લા બંને

બાળકોના સરો બધાની સામે �ુકયા.

સલમાની આપિ�નો �ત

ત્યા બાદ દર� કની �ખોથી ��ુની ધારા વહ�વા

લાગી. ફરખે મ્યાનમાંથ તલવાર કાઢ� તરત જ

મોલવીની ગરદન ઉડાવી દ�ધી. શાહઝાદા સલીમે

કહ�ું ક� “આ મર�ુદ સા�કબને શા માટ� �વતો

રાખવો જોઈએ ?’’ બસ ફરખે તેને પણ મોલવી

પાસે પહ�ચાડ� દ�ધો.

 Ahvalun Nisa - 839
પછ� તમામ જણે સસરો, દામાદ, સા�ુ સવ� એક

બી�ને મળ્ય. �ુ�ૃતથી �બછડ�લી સલમાને લઈ

બધા �ુતન ગયા.

�ુશહાલીનો બાદશાહને શાહઝાદ� પત લખ્ય.

બાદશાહનો જવાબ આવ્ય ક� બધાય ઈરાન આવો.
તેથી શાહ� �ુ�ુંબ ઈરાન જવા રવાના થઈ ગ�ુ.ં
ઈરાન પહ�ચ્ય પછ� સલમાની નણંદ સાથે
ધામ�ુમથી ફરખની શાદ� કરવામાં આવી.
સલમાની આ �વન - �કતાબ બહ�નો માટ�
માગર્દશર થઈ પડ� તેવી છે .

*****
 Ahvalun Nisa - 840

હઝરત ઇમામ �સ
ુ ૈન
અલય�હસ્સલામન ઝમાનત.
એક સોનીની દ�કર� હતી. તેણી સાસર� થી પીયર

આવી હતી. અમદાવાદ ન�ક એક ગામમાં તે� ુ ં

િપયર હ�.ુ ં

�ુદરતે તેણીને �ટા હાથે �પદાન દ��ું હ�ુ.ં અને

એમ તો તેણી�ું ચા�ર�ય પણ વખાણવા ��ુ ં હ�.ુ ં

છતાંએ તેનો ચહ�રો �ચ�તાથી છવાએલો રહ�તો હતો.

એ�ું કારણ એ હ�ું ક� એ જ ગામનો એક અફગાની

�ુસલમાન એની પાછળ ઘેલો થયો હતો અને

 Ahvalun Nisa - 841
કોઈને કોઈ સાથે વારં વાર પોતાના ગલીચ

ઇરાદાના સંદ�શા કહ�વરાવ્ય કરતો.

તેણીને પોતાની પિવત્ર જોખમાએલી લાગી.

એથી પોતાના મા - બાપને કહ�ું “તમે તમારા

જમાઈને કાગળ લખો ક� અહ�થી મને તેડ� �ય,

અહ� રહ�� ુ ં મને ઠ�ક લાગ�ું નથી.’ મા - બાપે

જમાઈને કાગળ લખ્ય. જમાઈ આવ્ય અને તેની

સાથે �ુત્રી સાસર� વળાવી.

 Ahvalun Nisa - 842
પેલી અફગાનીને ખબર પડ� ક� પોતાની મા�ુકાને

તેનો પિત લઈ �ય છે . તેથી તે તેણીની પાછળ

પડયો.

સોનારણ અને સોની િવસામો ખાવા બગીચામાં

બેઠા હતા. એટલામાં �ુરથી પેલા બેજણને આવતા

જોઈ સોનારણ ગભરાઈ ગઈ અને પોતાના પિતને

કહ�ું તમે જલ્દ જલ્દ કયાંક �પાઈ �વ.”

પેલાએ તે� ું કારણ �ુછ�ું તો કહ�ું : “�ુઓ પેલા

બે જણ આવે છે તે કદાચ તમને માર� નાંખશે.

કારણ ક� તે માર� પાછળ દ�વાનો થયો છે .’’

 Ahvalun Nisa - 843
સોની એક �ુર�ક્ જગ્યા સંતાઈ ગયો.

થોડ�વારમાં તો પેલા બે બદમાશો આવી પહ�ચ્ય.

આવતાં જ તેઓએ સોનારણને �ુછ�ુ ં : “તાર�

સાથે � �ુ�ષ હતો, તે કયાં ગયો ?’’ તેણીએ

જવાબ આપ્ય , અહ� તો કોઈ નથી. �ુ ં એકલી જ

વાડામાં ફરવા આવી �ં.

�ુ�ુ બોલે છે , હ� હમણાં જ તમે બંને સાથે બેઠા

હતા.

“મને કંઈ ખબર નથી.” સોનારણે સ્વસ્થતા

જવાબ આપ્ય.
 Ahvalun Nisa - 844
આ સાંભળ� બંને જણને ક્ર ચડયો અને

સોનારણને સતાવવા લાગ્ય. આખર� તેણીએ

કંટાળ�ને કહ�ુ ં : “તમે ઝમાનત આપો ક� તેને તમે

કોઈ માર�ુટ ન�હ કરો તો �ુ ં ક�ુ ં ક� તે કયાં

�પાએલ છે .

”અમે આ િન�નતામાં કોની ઝમાનત આપીએ ?

અને � ું કોની ઝમાનત માંગે છે ?”

“આ મોહરર ્ મહ�નો છે . તમે �ુસલમાનો આ

મહ�નામાં હસન અને �સ

ુ ન
ૈ અલય્હ��ુસ્સલામ

�ુસીબત ઉપર રડો છો. તો એ હસન અને �ુસન

ૈ
 Ahvalun Nisa - 845
અલય્હ��ુસ્સલામ ઝમાનત આપો.” સોનારણ�ુ ં

વદન શ્રધ તેજથી દ�પી રહ�ુ.ં

“ભલે, અમે તેઓની ઝમાનત આપીએ છ�એ ક�

તારા ધણીને જરા પણ માર�ુટ ન�હ થાય.”

આ સાંભળ� સોનારણે � સ્થળ સોની �પાઈ ગયો

હતો, તે સ્થ તેઓને બતાવ્�ુ. પેલા બંને

જણાઓએ પોતાના કસમની ઝમાનતની કંઈએ

પરવા ન કરતાં �બચારા સોનીને માર� નાખ્ય.

સોનારણે કરબલા તરફ �ુખ ક�ુર અને ફ�રયાદ

કરવા લાગી : “ઓ ન�ધારાના આધાર ! ઓ હસન

 Ahvalun Nisa - 846
અને �ુસન
ૈ અલય્હ��ુસ્સલ ! તમો �ણો છો ક�

ુ ાહ પિત�ુ ં નાહક �ુન ક�ુર

આ લોકોએ મારા બે� ન

અને હવે મા�ં િશયળ �ુટં ાવાની પેરવીમાં છે .

તમાર� ઝમાનત ઉપર તો મ� આ લોકોનો િવ�વાસ

કય�, હવે તો તમે જ આ નરિપશામોના હાથમાંથી

મને �ુકત કરો.”

“લે ચાલ, મો�ું થાય છે . તારા ઝાિમન આવે એ�ુ ં

લાગ�ું નથી. અને આવે પણ કયાંથી ? તેઓના

�તૃ ્� ઉપર તો ક�ટલીએ સદ�ઓના થર બાઝી ગયા

છે .” �ુડં ાઓએ પોતાની �ુસલમાની લજવી.

 Ahvalun Nisa - 847
એકાએક આખા બગીચામાં પ્રક પથરાઈ ગયો.

પેલી સોનારણ અને �ુડં ાઓએ જો�ુ ં તો �ુરથી બે

નકાબપોશ ઘોડ� સવારો આવતા હતા. �ુડં ાઓ

ગભરાયા અને ભાગ્ય પણ ઘોડ� સવારો આવી

પહ�ચ્ય અને પેલા બંને જણાને પકડયા અને એક

વડલા નીચે ઉભા રાખ્ય.

“�ુ ં ક�મ રડ� છે ? કોને ફ�રયાદ કર� છે ?” ઘોડ�

સવારોએ � ૂછ�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 848
સોનારણે બધી વાત કર� અને કહ�ું : “�ુ ં ફ�રયાદ

ક�ં �ં, હસન અને �ુસન

ૈ પાસે ક� તેઓ આવે અને

મને આ �ુસીબતમાંથી �ુ�ક્ અપાવે.’

“તેણી �ુઠ� છે . અમે તો કોઈને માર� લ નથી.” બંને

બદમાશો એક સાથે બોલી ઉઠયા.

� વડલાની નીચે તેઓને ઉભા રાખ્ય હતા તે

વડલાની બે વડવાઈઓ લાંબી થઈ અને

બદમાશોનાં ગળે વ�ટળાઈ અને �ચી થઈ ગઈ.

બદમાશોએ થોડ�કવાર તરફ�ડયાં માયાર અને શાંત

થઈ મર� ગયા.
 Ahvalun Nisa - 849
પછ� સોનીની લાશ પાસે ગયા અને પેલા બંને ઘોડ�

સવારો કાંઈક પડયા અને � ૃત્� પામેલ સોની

આળસ મરડ� બેઠો થયો. તે તઅજ�ુબ પામ્ય ક�

�ુ ં મર� ગયો �ં ક� �વતો �ં ? તેની નજર

પોતાની પત્ન ઉપર પડ� તેથી તેણીએ �ુછ�ુ,ં

“પેલા બદમાશોએ મને માર� નાખ્ય હતો ને ?

તેઓ કયાં છે ? અને આ બંને સાહ�બો કોણ છે ?”

સોનારણે તેને સવ� વાતથી વાક�ફ ��, પછ� બંને

પિત - પત્ન તે �ુ�ગર્વારોન પગમાં પડ� ગયા

અને �ુછ�ુ ં “આપ કોણ છો ?”

 Ahvalun Nisa - 850
“પેલા બદમાશોએ તને �ની ઝમાનત આપેલ એ

હસન અને �ુસન

ૈ અલય્હ��ુસ્સલ છ�એ.”

�ુ�ગર્વારો પોતાનો પ�રચય આપ્ય.

�ુરત જ તે સોની દંપિતએ કલમો પડ� ઇસ્લા

મઝહબ �સ્વકાય.

તીબીસ નામનો �ગ્ર કહ� છે ક�, આ વાતની

�લ્લાન અિધકાર� ક� � �ગ્ર હતો. તેને ખબર

પડ� ત્યાર તેણે સોની સોનારણને પોતાની પાસે

બોલાવ્ય. સોનારણે સવ� વાત તેને કર�.

 Ahvalun Nisa - 851
તે �ગ્ર એ વાત સાંભળ� પોતાની અશ્રધ પ્ર

કરતા કહ�ું : “તમે �ુ�ુ બોલો છો. તમોએ જ તે

બંને જણ�ુ ં �ુન કર� ઝાડ ઉપર લટકાવી દ�ધેલ

છે અને તમે તમારા બચાવ માટ� ઉપ�વી કાઢ�લ

વાતાર કહો છો.”

એમ કહ�ને તે બંને જણને ક�દમાં �ુર� દ�ધા. અને

વ�ુ તપાસ માટ� લાશોને ઝાડ ઉપરથી ઉતાર� એક

ઓરડામાં �ુક� અને પોલીસના માણસોને ઓરડ�ની

ચોક� કરવા �ુકરર ્ કયાર.

 Ahvalun Nisa - 852
બી� �દવસે ઓરડ� ઉઘાડ� જો�ું ક� લાશો �ુમ થઈ

ગઈ છે , તપાસ કરતાં પેલા ઝાડ ઉપર ટ�ગાએલી

હતી.

�ગ્ર ઓફ�સર� કહ�ું : “આ બ�ુ ધત�ગ છે ,

પહ�રગીરો �ુસલમાન છે , તેઓએ લાશોને

ઓરડ�માં લઈ ઝાડ ઉપર લટકાવી દ�ધી છે અને

એમ કર� આ આખીએ ઘટનાને પોતાના

પયગમ્બરન મોઅ�ઝા તર�ક� બતાવે છે .

 Ahvalun Nisa - 853
પછ� ફર�વાર બંને લાશોને ઝાડ ઉપરથી ઉતાર�

પેલી ઓરડ�ઓમાં �ુકાવી અને થોડ�ક પોલીસની

મદદથી પોતે જ પહ�રગીર� આદર�.

અધ� રાત થઈ ગઈ હશે અને �ગ્ર ઓફ�સરની

નઝર� બે ઘોડ� સવારો પડયા. તેઓના ચહ�રા ઉપર

નકાબ હતી. અને હાથમાં એક એક ભાલો હતો. તે

ભાલા વતી લાશ ભણી ઇશારો કય�, તરત જ બંને

લાશો �ચી થઈ ગઈ અને �ુમ થઈ ગઈ. પછ�

પેલા બંને અદ્ર થઈ ગયા.

 Ahvalun Nisa - 854
આ પ્રસ નઝર� જોવાથી �ગ્રેજ ખાત્ થઈ ક�

આ કાયર પેલા સોની દંપિત�ું નથી પણ આ કાયર

એણે ક�ુર છે ક� �નાથી બદલો લઈ શકતા નથી.

સોની અને સોનારણને માન સ�હત �ુ�ક્ મળ�.

*****
 Ahvalun Nisa - 855

�ુ�ધ્ધમા બાળા
તે પોતાના ઝમાનામાં એક જબરો હક�મ હતો.

ઉપરાંત તે મહાન િવદ્વ પણ હતો. તેની

જ્ઞાનભ વાતો સાંભળ� સ�ુ કોઈને આ�યચર થ�ુ.ં

તે અિવવા�હત હતો. કારણ ક� જયાં �ુધી પોતાના

�વી જ િવદ્વ અને ચાલાક �ી ન મળે ત્યા �ુધી

લગ્ ન કરવા, એમ તેણે અહદ �� હતો. હ�

�ુધી તેને એવી �ી મળ� ન હતી !

એક વાર તે �ુસાફર�એ િનકળ્ય. રસ્તામા એક

અરબ મળ્ય. બંનએ

ે એક બી�નો સથવારો
 Ahvalun Nisa - 856
�સ્વકાય. હક�મે અરબને કહ�ું : “ભાઈ ! � ુ ં મારો

રફ�ક થયો છે , તો બરાબર �રફાકત કર�.” અરબે

કહ�ું “�ુ ં �ું ક�ં ?”

“કંઈક એવી ચીઝ લાવ ક� આપણો રસ્ત �ુટ�.”

હક�મે કહ�ુ.ં

“આવા જગલમાં
ં એવી ચીઝ કયાંથી મળે � �ુ ં

લાવી શ�ું ?”

હક�મ સમજયો ક� માર� �ુઢાથર્ભર વાત અરબ

નથી સમજયો.
 Ahvalun Nisa - 857
થોડ�વાર �ુગ
ં ા ચાલ્ય ગયા પછ� હક�મે કહ�ુ ં :

“�બરાદર ! પહ�લે � ું મારા પર બેસે છે ક� �ુ ં તારા

પર બે� ું ?”

અરબ તો થોડ�વાર હક�મ સામે જોઈ જ રહયો.

પછ� કહ�ું “ભાઈ ! તમને ઉપા�ું એટલી શ�ક્

મારામાં નથી અને તમે કોઈ સવાર�ના જનાવર

ું
નથી ક� �ુ ં તમાર� ઉપર બે�.”

આ સાંભળ� હક�મના ચહ�રા પર �સ્મ ર� ખા

�કાઈ.
 Ahvalun Nisa - 858
રસ્તામા એક ખેતર આવ્�ુ. તેમાં અનાજ વાવે� ું

જોઈ હક�મે �ુછ�ું : “�બરાદર ! આ ખેતરની

નીપજ ખાઈ ગયા હશે ક� હવે ખાશે ?”

“અર� યાર ! � ું પણ જબરો છે . હ� ખેતરમાં

અનાજ ઉગ્�ુ નથી, �ુડ

ં �ઓ લાગી નથી અને �ુ ં �ુછે

છે ક� નીપજ ખાઈ ગયા હશે ક� હવે ખાશે ?’

બી� �દવસે તેઓ એક ગામડામાં પહ�ચ્ય. તે

ગામમાં કોઈ �ુજર� ગએલ તેના જનાઝા ઉપર

મય્યતન નમાઝ પડયા પછ� હક�મે પોતાના

 Ahvalun Nisa - 859
અરબ રફ�કને �ુછ�ું “આ માણસ �વતો હશે ક�

મર� ગયો હશે ?”

“અર� � ું તો દ�વાનો લાગે છે , તારા આવા ઢંગધડા

વગરના સવાલોએ તો મા�ુ ં ફ�રવી નાખ્�ુ. હ� તો

હમણાં જ આપણે એના ઉપર મય્યતન નમાઝ

પડયા. હવે તેને દફન કરવા લઈ �ય છે અને

�ુછે છે ક� મર� ગયો ક� �વતો છે ?”

� ગામમાં અરબ રહ�તો હતો તે ગામ આવ્�ુ.

અરબે િવચાર કય� ક� આ મારો રફ�ક દ�વાના

�વો છે . આ ગામમાં કોને ત્યા જશે. ચાલને �ુ ં જ

 Ahvalun Nisa - 860
એને મારો મહ�માન બના�ુ,ં એમ િવચાર� હક�મને

પોતાના ઘર� લઈ ગયો.

એ અરબને એક �ુત્ હતી. તેણીને �પ સાથે િવતા

પણ વર� હતી.

એ અરબ કન્યાનો �રવા હતો ક� જયાર� પોતાનો

િપતા �ુસાફર�થી ઘર� આવતો ત્યાર રસ્તાન એક

એક વાત �ુછતી. આ વેળા પણ દસ્�ુ �ુજબ

રસ્તાન હાલ દ�રયાફત કરવા લાગી.

અરબે વાત કરતાં કહ�ું “આ મહ�માન છે તે બડો

બેવ�ુફ છે . તેણે રસ્તામા એવા તો ઢંગધડા

 Ahvalun Nisa - 861
વગરના સવાલો કયાર છે ક� �ુ ં કંટાળ� ગયો.” એ

કહ�ને બધા સવાલો કર� સંભળાવ્ય.

અરબ કન્ય એ વાત સાંભળ� િવચારમાં પડ� ગઈ.

થોડ�વાર પછ� બોલી “અબ્બા� ! એ આદમી

બેવ�ુફ નથી, પણ એણે કર� લા સવાલથી તો તે

મહાન જ્ઞા લાગે છે . એણે તમાર� પર�ક્ કરવા

ખાતર જ આવા �ુઢાથ� ભયાર સવાલ તમને કયાર

હશે.’ એમ કહ� તેણીએ હક�મના સવાલોના જવાબો

આપ્ય : “પહ�લે તેણે કહ�ું “રસ્ત કાપવાની ચીઝ

લાવ” તો તેનો મતલબ એ ક� કોઈ સાર� વાતાર ક�

�કસ્સ કહો ક� રાહ �ુંક� થતી �ય.’’ બીજો સવાલ

 Ahvalun Nisa - 862
“તમે મારા ઉપર બેસો છો ક� �ુ ં તમારા ઉપર બે� ુ ં

?” એનો મતલબ એ ક� પહ�લે તમે વાત કહો છો ક�

�ુ ં

ક�.ુ ં ત્રી સવાલ “આ ખેતર�ું અનાજ ખાઈ ગયા

હશે ક� હવે ખાશે ?” એટલે આ ખેતરવાળો પહ�લથ

ે ી

અનાજની ક�મત લઈને ખાઈ ગયો હશે ક� હવે

ખાશે ?” ચોથો સવાલ “આ માણસ મર� ગયો છે ક�

�વતો છે ?” એનો અથર એ ક� એની યાદગીર�

જળવાઈ રહ� એવા લોક ઉપયોગી કાય� એણે કયાર

છે ? એકાદ મ�સ્જ ક� મદર� સો બનાવેલ છે ? યા

તે� ું નામ બાક� રાખે એવો �ુત છે ? જો એમાંની

 Ahvalun Nisa - 863
કોઈ ચીઝ હોય તો સમજ�ું ક� �વતો છે ન�હતર

મર� ગએલો, અબ્બા� ! તમાર� �ુલ થઈ. તમે

તેની માફ� માગો અને તેના સવાલોના જવાબ

આપો.

એ સાંભળ� અરબ હક�મ પાસે ગયો અને તેની

માફ� માગતા કહ�ું : “ભાઈ ! રસ્તામા �ુ ં બી�

િવચારમાં હતો એટલે આપના િવતા ભયાર

સવાલોના જવાબ આપવાને બદલે આપને

દ�વાના સમજયો હતો એમ કહ�ને તેના સવાલોના

જવાબ આપ્ય, તે તો �ણે સાચા છે પણ એ

 Ahvalun Nisa - 864
જવાબ ત� તાર� અકકલ �ુિશયાર�થી નથી આપ્ય.

સા�ું કહ� ક� આ જવાબો તને કોણે િશખવ્ય ?”

આ સાંભળ� અરબે કહ�ું : ભાઈ ! તમે સા�ુ કહો

છે , આ જવાબ મ� માર� સમજ�ુવ્

ર નથી આપ્ય,

પણ માર� એક �ુત્ છે તેણી ઘણી જ અકલમંદ

અને �ુિશયાર છે . તેણીએ આ જવાબ મને

શીખવેલ છે .”

હક�મને અરબ કન્યાન મળવાની ઇચ્છ થઈ. તેણે

પોતાની ઇચ્છ પ્રદિશ કરતાં કહ�ું “ભાઈ ! જો � ુ ં

 Ahvalun Nisa - 865
ર� આપે તો તાર� �ુત્રી �ુ ં મ�ં અને તેની સાથે

કાંઈક સવાલ ક�ં ?”

અરબે ઘણી જ �ુશીથી તેની વાત �સ્વકાર. હક�મ

અરબ કન્યાન મળ્ય અને તેણી સાથે થોડાક

સવાલો કયાર.

હક�મે િવચાર �� ક� �વી છોકર�ને �ુ ં શોધતો હતો

તેવી જ આ છોકર� છે . તેણી માર� પત્ન બનવાને

�ુર� �ુર� લાયક છે . એમ િવચાર કર� અરબને

�ુછ�ું “સાહ�બ ! આપની �ુત્ �ુંવાર� છે ક� ક�મ ?”

 Ahvalun Nisa - 866
“�ુંવાર� છે .” અરબે જવાબ આપ્ય. પછ� હક�મે

તેણીની સાથે શાદ� કરવાની ઇચ્છ દશાર ્વ. અરબ

ઘણો જ �ુશ થયો અને તેણે ર� આપી.

હક�મે �ુશી થતા કહ�ું “ઘણા વખતથી �ુ ં આવી

�ીની તપાસ કરતો હતો. હવે આખર� મહ�નત ફળ�

ખર�. કહ�વત છે ક� શોધે તેને મળે .”

આ સાંભળ� અરબ કન્યા કહ�ું “વલ્લઝીન

�હ�ુ ફ�ના લનહદ� ય�ય�ુમ સોબોલના - અથા�ત

�ુદા ફરમાવે છે ક� � કોઈ અમાર� રાહમાં મહ�નત

 Ahvalun Nisa - 867
કર� સત્ વાત શોધે છે તો અમે પણ તેને રાહ�

રાસ્ જ બતાવીએ છ�એ.”

“હાઝા િમન ફઝલે રબ્બ - મારા ઉપર મારા

પરવર�દગારનો ફઝલ છે . એટલે જ તો મને આવી

િવદ્વ પત્ન મળ�.” હક�મ સાહ�બે પણ આનંદ

પામતા કહ�ુ.ં

*****
 Ahvalun Nisa - 868

�હાની �બમાર�ની દવા

બગદાદ શહ�રમાં એક આ�બદ રહ�તો હતો.

ને� ું ને� ુ ં વષર્થ �ુદાની ઇબાદત કરતો હતો.

સંસાર �ુખ એણે ભોગવ્�ુ નહો�ું અને ઇચ્છ પણ

નહોતી.

એક વખત તે �ુરઆન શર�ફની િતલાવત

કરતો હતો. �ુરઆન શર�ફ પડતાં પડતાં આ

આયત પાસે અટક� ગયો. “વન્ક��ુ અયામા

િમન�ુ મ વસ્સાલેહ�ન િમન એબાદ� �ુમ

 Ahvalun Nisa - 869
વએમાએ�ુ મ ઇનય�ુ � ુ ફોકરાઅ �ગ
ુ નેહ�
� લુ ્લાહ

િમન ફઝલેહ� વલ્લાહ વાસેઉન અલીમ”

આ આયતની િતલાવત કરતાં આ�બદ

િવચારમાં પડ� ગયો. તેને તરત જ ર� ૂલે �ુદા

સલ્લલ્લા અલય્હ વ આલેહ� વસલ્લમન હદ�સ

ુ કતી, ફમન રગે બા

યાદ આવી ક� “અિ� કાહો ��

અન �નુ ્ન્ ફ લયસા િમ�ી” એટલે િનકાહ કરવા

�ુ�નત છે અને � કોઈ મ્હાર �ુ�ીતથી મો�ુ ં ફ�રવે

તે મારામાંથી નથી.
 Ahvalun Nisa - 870
આ�બદ તરત જ એ વખતના એક મશ�ુર

આ�લમ પાસે ગયો અને આ બાબતમાં તેની

સલાહ �ુછ�.

આ�લમે કહ�ુ ં : “પરણ�ુ ં એ નેક કામ છે ,

એનાથી ખરાબીથી બચાય છે .’’

પછ� આ�બદ ત્યાંથ િનકાહ કરવાનો

િવચાર કર�ને ઉભો થયો, ત્યાર આ�લમે કહ�ુ ં “જો

જો �પ અને પૈસા સા�ુ ં ન જોતા, પણ કાંઈક

અકકલમંદ, પિવત અને ચા�ર�યયિશલ �ી મેળવી

તેની સાથે િનકાહ કરજો.’’

 Ahvalun Nisa - 871
આ�બદ� પોતાના ઓળખીતાઓને પોતાના

િનકાહ કરવાની ઇચ્છ દશાર ્વ, અને કોઈ �ુ�ણયલ

�ીની શોધમાં રહ�વાને કહ�ુ.ં

આ�બદ સાહ�બને જોઈતી હતી તેવી જ

�ુ�ણયલ �ી મળ� આવી, તેથી તેની સાથે િનકાહ

કયાર, અને પત્નીન લઈ સ્વ�ૃહ આવ્ય.

ઘરમાં આવતાં જ �ીની નજર� પડ�લો

�ુિનયાદાર�નો સામાન જોયો, અને વળ� તે સામાન

પણ અમીર ઉમરાવના ઘર �વો હતો, તેથી

તેણીએ આ�બદ સાહ�બને કહ�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 872
“અર� સાહ�બ ! �ુ ં તો તમને �ુિનયાથી છે ટ�

રહ�નારા સમજતી હતી, ને તમો પણ દરવેશીનો

દાવો કરો છો તો પછ� આ �ુિનયાદાર�નો સામાન

શા માટ� જમા કર� લ છે ? �ું �ુિનયા અને આખેરત

સાથે રહ� શકશે ? આપને એ કહ�વત તો યાદ છે ને

ક�, �ુબ્ �ુ �ુિનયા રાઅસો �ુ લ્લ ખતીયાત -

�ુિનયાની મોહબ્બ તમામ �ુનાહોનો સરદાર છે .

આ�બદ તો હ�રતમાં પડ� ગયો, આજ �ુધી

તે� ું તો માન�ું હ�ું ક�, “પ્રેમ �ુ�ધ્ પાનીએ”

પણ આ �ી તો મોટામાં મોટા આ�લમથી પણ

 Ahvalun Nisa - 873
િવદંતામાં ચડ� એવી લાગી, એની વ�ુ પ�રક્ લેવા

�ુછ�ું “�ું જહ�ઝમાં �ું લાવી છે ?’’

“�ુ ં જહ�ઝમાં લાવી �ં સહનિશલ શર�ર,

શા�કર �દલ અને �ઝક કરનાર� �ભ.’’

આ�બદને એ જહ�ઝ �ુબ જ ગમી ગયો,

પછ� �ુછ�ું : “�ું કાઈ ��

ુ રર �ણે છે ?’’

“હા, બાગબાની અને ખેતી�ું કામ ��ુ ં �ં.’’

“તાર� પાસે એના સાધનો છે ?’’

 Ahvalun Nisa - 874
“હા, મા�ં �દલ ઝમીન છે , નેક કાય� બીજ

છે , પાણી માટ� �ખો�ુ ં જળ કાફ� છે , ખેતી�ુ ં

કામકાજ કરવા માટ� હાથપગ છે , જયાર� અનાજ

ઉગે છે , ત્યાર તવકકલના મૈદાનમાં જમા ક�ં �ં,

ઇબાદતની મોગર�થી દાણા કા�ુ ં �ં, શેખાની

હવાથી કચરો સાફ ક�ં �ં, તે તમામ �ુદાની

રહમતના ખઝાનામાં ભેગા ક�ં �ં, અને �ુલતાને

આ�દલના દરબારમાંથી તેનો બદલો મળવાની

ઉ�મ્મ રા�ુ ં �ં.’’

 Ahvalun Nisa - 875
આ સાંભળ�ને આ�બદ� કહ�ું “માર� ને� ુ ં

વષર્ન �મર થઈ, પણ આવી વાતો તો કોઈ

�દવસ સાંભળ� નથી, હ� કંઈક વ�ું કહ�.’’

�ીએ કહ�ું “મોઅિમનના �દલમાં દસ

બગીચા છે . તેના નામ (૧) તવહ�દ, (ર) ઇલ્,

(૩) �હલ્, (૪) ઇખ્લા, (પ) નમ્ર, (૬)

સખાવત, (૭) �કસ્મ, (૮) ર� ઝા, (૯) તવકકલ

અને દસમો બગીચો ઉ�મ્મદન છે .

“તે બગીચા ક�વા છે અને તેની �ળવણી

ક�વી ર�તે કરવી જોઈએ ?’’

 Ahvalun Nisa - 876
“પહ�લો બગીચો તવહ�દનો છે . એટલે �ુદા

એક જ છે . એવી માન્યત. એ બગીચાને સાફ

રાખવા માટ� શંકા�પી કાંટાઓને �ુર કરવા જ�ર�

છે . બીજો બગીચો ઇલ્મન, તેમાં અજ્ઞાનતા

�ધકારને પેસવા ન દ� વો જોઈએ. ત્રી બગીચો

�હલ્મન. તેમાંથી શ�ુતા અને અદ� ખાઈને િવદાય

કરવી. ચોથો બગીચો ઇખ્લાસન, તેમાંથી

�રયાકાર�ના કાંટા વીણી વીણીને ફ�ક� દ� વા. પાંચમો

બગીચો તવાઝોઅનો. તેમાંથી અહંકારના કચરાને

સાફ કરવાની જ�રત છે . છઠો બગીચો સખાવતનો,

તેમાંથી લોભ, કં�ુસાઈના કાંટા કાઢ� નાખો. સાતમો

 Ahvalun Nisa - 877
બગીચો �કસ્મતન, તેમાંથી બેસબર�ના કાંટાને �ુર

કરો. આઠમો બગીચો ર� ઝાનો, તેની �દરથી

�ુદાની રઝા ઉપર રાઝી ન રહ�વાના કાંટાને કાઢ�

નાખો. નવમો બગીચો તવકકલનો, તેમાંથી

�ધશ્રધ્ધ કાંટાને સાફ કરો. દસમો બગીચો

ઉ�મ્મદન, તેમાંથી �ુદાની ઉ�મ્મદથ નાઉ�મ્મ કર�

તેવા ખોટા ખોફ�પી કાંટાની જડ ઉખેડ� ફ�ક� દ� જો.’’

જયાર� આ�બદ� �ુર� બેબહા ( બે� લ

ુ મોતી)

�વી અ�ુલ્ વાણી સાંભળ� ત્યાર રડવા લાગ્ય

અને પોકાર� પોકાર� કહ�વા લાગ્ય ક� “હાય, ને� ુ ં

વષર્ન માર� ઝ�દગી નકામી જ વીતી. આ દસ

 Ahvalun Nisa - 878
બગીચામાંથી એક પણ બગીચો �ુ ં �ુધાર� નથી

શ�ો.’’ એમ કહ�તો તે વ�ુ રડવા લાગ્ય.

“તમે એટ�ું બ�ું શા માટ� રડો છો ?” �ીએ

�ુછ�ું

“�ુ ં ક�મ ન ર�ું ? �ુનાહ �પી �બમાર�થી

તડપી રહયો �ં.”

“લ્ય, �ુ ં દવા બતા�ું �ં. ઇન્શાઅલ્લ

એનાથી તમને ચોકકસ િશફા મળશે. પહ�લે આ

ત્ ચીજો લઈ આવો. (૧) ફકર ઉપર સબ્ર બી,

(ર) આ�ઝીની હરડ� (૩) �ુદાના ખૌફથી ડરતા

 Ahvalun Nisa - 879
રહ�વાના �ુળ, એ ત્ર ચીજોને તૌબાની ખરલમાં

તવફ�કના દસ્તાથ વાટ�, પરહ�ઝગાર�ની તપેલીમાં

નાખી ખૌફના પાણીથી પલાળ� ઇખ્લાસન આગથી

ઉકાળો. પછ� �ઝક્ર કબખીરથી ( ચમચમથી)

બાહ�ર કાઢ� �હકમતના હાથમાં લ્ય અને પછ�

�ુદાની રાહમાં કોિશશ કરવાના કપડાથી ગાળો.

�ુક્ર સાકરથી મીઠ� કર�, મોહબ્બતન પંખાથી

ઠંડ� કરો, પછ� ઇ�સ્તગ્ફાર ચમચીથી ખાઓ,

ઇન્શાઅલ્લ તમાર� તમામ �બમાર�ઓ �ુર થઈ

જશે.
 Ahvalun Nisa - 880
આ બોધવાણી સાંભળ� આ�બદ તો પોતાની

પત્ન સામે જોઈ જ રહયો..

*****
 Ahvalun Nisa - 881

ચોર�ની તપાસ કરવાની િવ�ચત

ર�ત.
જમશેદશાહના ઝમાનાની આ વાત છે .

એક માણસ દ� શ પરદ� શની �ુસાફર� કરતો

હતો, તેણે જમશેદશાહની ન્યા પરાયણતાની

અનેક વાતો સાંભળે લ, એ વાતો સાંભળ� તેને

જમશેદશાહને મળવાનો શોખ થયો.

અને એક �દવસ તેણે જમશેદશાહની

રાજધાની તરફ પ્રય ક�ુ.ર જમશેદશાહને ભેટ

 Ahvalun Nisa - 882
આપવા માટ� એક �ુદર
ં મોતી પણ સાથે લી�ુ.ં

રસ્તામા દર� ક મં�ઝલે તે મોતીને જોયા કરતો હતો.

રસ્તામા તેને ત્ સાથીદારો મળ્ય. તેઓ

પણ જમશેદશાહની રાજધાની તરફ જ જતા હતા.

એક વાર મોતીવાળો માણસ પોતાના મોતીને

જોતો હતો, એટલામાં એક જણની નઝર તે મોતી

ઉપર પડ� અને તે મોતી લેવા લલચાયો. મોકો

મળતાં તેણે તે મોતી ચોર� પણ લી�ુ.ં

દસ્�ુ �ુજબ એક મં�ઝલ ઉપર પેલાએ

મોતીને જોવા પોતાના સામાનમાં તપાસ કર� તો

 Ahvalun Nisa - 883
મા�ુમ પડ�ુ ં ક� મોતી �ુમ થઈ ગ�ુ.ં તેણે િવચાર

કય� ક� આ વાત માર� મારા સાથીદારોને ન કરવી.

કારણ ક� જો તેઓ સંપી ગયા હશે તો નાહક મને

ઇ� કરશે. એમ િવચાર� તે કાંઈ બોલ્ય ન�હ.

છે વટ� એક �દવસ તેઓ જમશેદશાહની

રાજધાની પહ�ચ્ય, મોતીવાળા માણસે વઝીર પાસે

જઈ પોતાના મોતી ચોરાઈ જવાની વાત કર� અને

વઝીર� એ વાત બાદશાહને કહ�.

બાદશાહ� ત્ર સાથીદારોને બોલાવ્ય અને

કહ�ું “આ માણસ રસ્તામા તમારો સાથી હતો અને

 Ahvalun Nisa - 884
રસ્તામા જ તેની પાસે� ું મોતી �ુમ થએલ છે . તો

�ણે લી�ુ ં હોય તે સત્ વાત કર�, મોતી પા�ં

આપી દ� .”

ત્ર જણે ઇન્કા કય�, બાદશાહ� તેઓને

ર� આપી. પણ તેઓની પાછળ પોતાના િવ�વા�ુ

માણસોને દ� ખર� ખ માટ� મોકલ્ય.

બાદશાહ મહ�લમાં ગયો પણ પેલા મોતીની

ચોર� ન પકડાયાથી �ચ�તામાં હતો. તેની �ુત્ર

જો�ુ ં ક� િપતા�નો ચહ�રો �ચ�તાથી ઘેરાએલો છે

 Ahvalun Nisa - 885
તેથી �ુછ�ું ક� “િપતા� ! આ� તમે ક�મ ઉદાસ

દ� ખાઓ છો ?”

�ુત્ ! એક આદમી ઘણે �ુરથી માર�

�ુલાકાત માટ� આવ્ય છે . તે મને ભેટ આપવા એક

ક�મતી મોતી લાવ્ય હતો, પણ રસ્તામા ચોરાઈ

ગ�ું છે . અને તેનો ચોર તેના ત્ સાથીદારોમાંથી

કોઈ પણ એક છે એમ તે� ું માન�ું છે . મ� એ ત્ર

જણને માર� પાસે બોલાવ્ય અને તેઓને �ુછ�

જો�ુ,ં પણ તેઓએ સાફ ઇન્કા કર� દ�ધો. હવે �ુ ં

િવચાર ક�ં �ં ક� કોઈને પણ ઇ� કયાર િવના સાચા

 Ahvalun Nisa - 886
ચોરને ક�વી ર�તે પકડવો ?” જમશેદશાહ� પોતાની

�ુત્રી િવસ્તારથ હક�કત કહ�.

“િપતા� ! એ કાંઈ �ું મોટ� વાત છે ? તમે

એ ચાર� જણને માર� પાસે મોકલજો. �ુ ં તપાસ કર�

સાચા �ુનેહગારને પકડ� પાડ�શ.”

બી� �દવસે પેલા ચાર જણ શાહઝાદ�

પાસે આવ્ય. શાહઝાદ�એ તેઓ�ું સા�ં સ્વાગ

ક�ુ.ર તેઓની સાથે થોડ� આડ� અવળ� વાતો કર�ને

તેઓને િવદાય કરતા કહ�ું “તમે રોજ અહ�

આવતા રહ�જો. માર� તમારા દ� શ - િવદ� શના

 Ahvalun Nisa - 887
અ�ુભવોની વાતો અને પ્રવ - વણર્ન સાંભળવા

છે . કારણ ક� મને એવી વાતો બ�ુ જ પસંદ છે .”

પછ� તો રોજ એ ચાર� જણા આવવા

લાગ્ય અને દ� શ િવદ� શને પોતાના અ�ુભવની

વાતો શેહઝાદ�ને સંભળાવતા હતા.

એક �દવસ શેહઝાદ�એ કહ�ું : “સાહ�બો ! �ુ ં

તમાર� પાસે એક વાતનો �ુલાસો માં� ુ �ં, તમે

�ુ�ધ્ધ�ુવર એનો જવાબ આપશો.”

“જ�ર, અમે અમાર� સમજ �ુજબ આપી�ુ.ં ”

પછ� શેહઝાદ�એ નીચેની કહાની કહ�.

 Ahvalun Nisa - 888
“એક બાદશાહ હતો, તેને અવલાદમાં માત

એક �ુત્ જ હતી. બાદશાહ તેણીને �ુબ ચાહતો.

એકવાર શેહઝાદ� પોતાની સહ�લીઓ સાથે

શાહ� બાગમાં ફરતી હતી. ફરતાં ફરતાં એક

�લછોડ પાસે આવી. છોડ ઉપર �લ ન હતાં, કારણ

ક� એ �લની મોસમ ન હતી. બાગબાનનો �ુત

સમ� ગયો ક� શેહઝાદ�ને આ �લની ઇચ્છ થઈ

છે . તેથી તેણે કયાંકથી એ �લ લઈ આવ્ય અને

શહ�ઝાદ�ને આપ્�ુ.
 Ahvalun Nisa - 889
વગર મોસમ�ું �લ મળતાં શેહઝાદ� ઘણી

જ �ુશી થઈ બાગબાનના �ુત્ર કહ�ું “બોલ,

તાર� �ું મર� છે ? � ું � માગીશ તે �ુ ં આપીશ.”

બાગબાનનો છોકરો હ� નાનો હતો તેને

સારાસાર�ું ક�ું ભાન નહો�,ું તેણે �ુરત જ કહ�ુ ં

“ઓ શાહઝાદ� ! �ુ ં બી�ુ ં તો કાંઈ નથી ઇચ્છત

તમે જયાર� તમારાં લગ્ થાય અને તમે પિત�ૃહ�

સીધારો, એ વખતે તમારા પિત પાસે જવા માટ�

શણગાર સજો, તે શણથાર સ�હત તમે માર� પાસે

આવજો. �ુ ં એ જોવા ઇચ્� �ં ક� તમે ક�વા �ુદર

ં

દ� ખાઓ છો “
 Ahvalun Nisa - 890
શેહઝાદ� તેની એવા િવ�ચત માગણી

સાંભળ� હસી અને તેના કહ�વા પ્રમા ક�ુલ થઈ.

ખેર, એ વાતને તો વષ�ના પદાર ્ઓ ઢાંક�

દ�ધી. માળ� �ુત્ર તો એ વાત �ુલાઈ ગઈ. પણ

રાજ�ુંવર� પોતા�ું વચન નહોતી �ુલી.

રાજ�ુત્રી લગન થઈ ગયાં. બાદશાહ�

�ુત્રી વળાવી.

રાજ�ુંવર�એ પિતને �રઝવવા શણગાર

સજયા અને પિત પાસે જઈ કહ�ું “મ� બાગબાનના

 Ahvalun Nisa - 891
�ુત્ર આ પ્રમા વાયદો કર� લ છે માટ� �ુ ં ત્યા

જઈ આ�ુ”ં

પિતએ કશો જવાબ ન આપ્ય.

“તમે મારા પિત છો, તમારા �ુકમને

અ�ુસર�ું મા�ં આ�ુષણ છે , પણ વચન આપીને

ફર� જ�ું એ કંઈ સા�ં નથી તમે ર� આપો ક� �ુ ં

તેને મળ� આ�ુ”ં પત્ની વચન પાળવામાં પિત

પાસે સહાય યાચી.

પિતએ ર� આપી, રાજ�ુત્ વચન�ુ ં

પાલન કરવા બાગમાં િનકળ�.

 Ahvalun Nisa - 892
રસ્તામા એક વાઘ બેઠો હતો, વાઘે ઇચ્છ�ુ

ક� તેણીને ખાઈ �ય. શેહઝાદ�એ કહ�ું “હ� વાઘ !

મ� માળ�ના દ�કરાને વચન આપ્�ુ છે એ વચન�ુ ં

પાલન કર� પાછ� ફ�ં પછ� ઠ�ક પડ� તેમ કર�.”

વાઘ રસ્તામાંથ ખસી ગયો અને શેહઝાદ� આગળ

વધી.

થોડ�ક છે ટ� ગઈ તો એક ચોર મળ્ય. ચોર�

િવચાર કય� ક� �ુ ં ઘણાં વખતથી નાની નાની ચોર�

ક�ં �ં પણ એનાથી મા�ં દા�રદ ફ�ટ� ું નથી આ�

તો મા�ં �કસ્મ જોર કર� છે અને આ છોકર�ને

 Ahvalun Nisa - 893
�ુટં વાથી મને ઘણો જ માલ મળશે. એમ િવચાર�

શેહઝાદ�ના માગર્મા આડો ઉભો રહયો.

“�ુ ં કોણ છે ?” શેહઝાદ�એ �ુછ�ુ.ં

“માની લેને �ુ ં ચોર �ં અને તારા

ઝવેરાતની ચોર� કરવા માં� ુ �ં.”

“એમ છે તો ભલે, પણ માર� એક િવનંતી

માન્ રાખ આ બાગમાં મળવા મ� એક જણને

વચન આપ્�ુ છે . �ુ ં તેને મળ� આ�ુ ં પછ� �ુ ં મારા

શર�ર ઉપરના ઝવેરાત �ુટં � લે�.”

“ભલે,” ચોર� પણ ર� આપી.

 Ahvalun Nisa - 894
શેહઝાદ� બાગમાં ગઈ, માળ� - �ુત હતો,

તેને જગાડયો, તેણે �ખો ખોલી જો�ું તો તેની

સામે એક �ુદર
ં અને જોબનભર� �ી ઉભી છે ,

માળ� - �ુત તો તેને જોઈ જ રહયો. રાજ - �ુત્ર

તેને પેલો પ્રસ યાદ અપાવ્ય અને કહ�ું ક� �ુ ં

ફકત વાયદો વફા કરવા જ આવેલ �ં.

રાજ�ુત્ પાસેથી બચપણમાં �ુખ્તાભ�ુ

ર

વચન લેવા માટ� તે શરમાણો અને રાજ�ુત્રી

ચરણોમાં પડ� ગયો અને બોલ્ય, રાજ�ુમાર� માફ

કરો, મ� �ુખ્ત
ર ામા આપ પાસેથી એ�ુ ં વચન લીધેલ

અને આપે તેને એટ�ું બ�ુ ં મહત્ આપ્�ુ સાચે,

 Ahvalun Nisa - 895
આપ ઘણા સારા છો હવે આપ �વ આપના પિત

આપની રાહ જોતા હશે.”

શેહઝાદ� પાછ� ફર� અને ચોર પાસે આવી.

ચોર �ુઈ ગયો હતો. તેને જગાડયો અને કહ�ુ ં “�ુ ં

વચન પ્રમા પાછ� આવી �ં.’

સાચે, “પ્રેમ �ુ�ધ્ પાનીએ” �ુશ્મનન

�ુતલ
ે ો જોઈ �ુપ�ુપ ચાલી ન જતા જગાડ� છે .

ચોર� શેહઝાદ�ના આ કાયર્ન બેવ�ુફ�માં ખપાવ્�ુ.

ભલે �ુ ં બેવ�ુફ રહ�. પણ મારા વચન�ુ ં

પાલન કરવા જવા માટ� તે મહ�રબાની કર� મને

 Ahvalun Nisa - 896
જવા દ�ધી એ અહ�સાન �ુ ં ક�મ �ુ� ું ? હવે �ુ ં પાછ�

આવી �ં, મારા ઝવેરાત �ુટં � લે.”

આ સાંભળ� ચોર� કહ�ું : “હ� નેક ઔરત !

તારા �વી બાવફા �ીને ઇ� કરવી તે અિત

ખરાબ કાયર છે . �ું �ુશીથી તારા પિત પાસે �.”

પછ� તેણી વાઘ પાસે આવી અને કહ�ુ ં “મ�

તને આપેલ વચન પ્રમા �ુ ં આવી �ં, કઝાથી

કોઈને �ુ�ક્ નથી મળતી, મને એનો ડર નથી.

હવે તાર� મરઝીમાં આવે એ પ્રમા કર.”

 Ahvalun Nisa - 897
વાઘે કહ�ું “�ુ ં કાંઈ વાઘ નથી, પણ �જન

�ં. જયાર� તે માળ� �ુત્ર વચન આપ્�ુ ત્યાર �ુ ં

ત્યા જ હતો. ત્યારથ �ુ ં િવચાર કરતો હતો ક�

ઇન્સા વચન પ્રમા વતર્ કરતો હશે ક� ક�મ ?

હવે મને ખાતર� થઈ ક� ઇન્સા પણ વચન અને

વતર્નન મેળ સાધે છે ’’ એમ કહ� વાઘ અદ્ર

થઈ ગયો.

શેહઝાદ� ઘર� આવી અને પોતાના પિતને

તમામ હક�કત કહ�.

 Ahvalun Nisa - 898
આ �કસ્સ �ુરો કર� જમશેદશાહની

શેહઝાદ�એ તે ચાર� જણને �ુછ�ું “માળ� �ુત, ચોર,

વાઘ અને શેહઝાદ�નો પિત એ ચારમાં મહાન કોણ

?”

એ પ્ર સાંભળ� એક જણે કહ�ુ ં “માર�

સમજ �ુજબ તો માળ� �ુત સ�ુથી વ�ુ મહાન

અને નેક છે . તેણે એક સ્વ�પવા �ુવતીની

પિવત્ર �ળવી.”

બી�એ કહ�ું “ના, ચોરને મહાન સમજવો

જોઈએ. કારણ ક� હઝારોના દાગીના એક �ીના દ� હ

ઉપર હતા અને �ી વળ� એકલી જ હતી, ધણી

 Ahvalun Nisa - 899
સહ�લાઈથી તેણીને �ુટં � શકત છતાં �ુટં યા વગર

જ તેણીને જવા દ�ધી.”

ત્રી કહ�ુ,ં પેલો વાઘ જો �જન ન હોત

તો તેને જ મહાન ગણવો જોઈએ ક�મક� િશકાર તો

વાઘને મન ધણી જ આનંદની વાત છે .

ચોથાએ કહ�ું “ના સ�થ

ુ ી મહાન તો

શેહઝાદ�ના પિતને માનવો જોઈએ. મ�ુરજિનના

આનંદનો ત્યા કર� પોતાની પત્ન ઉપર િવ�વાસ

�ુક� �ધાર� રાતમાં શણગાર સ� જવા દ� વી તે

કાંઈ નાની�ુની વાત નથી.”

 Ahvalun Nisa - 900
ચાર� જણના જવાબ સાંભળ� શેહઝાદ�એ

કહ�ું “તમો સ�ુના ઉ�રો વ્યાજબ અને સાચા છે .

કારણ ક� તમે ચાર� જણની �ુદ� �ુદ� દ્ર� �ુજબ

િવચાર કર�ને જવાબ આપેલ છે .”

એમ કહ�ને નોકરોને �ક
ુ મ ��, આ ચાર�

જણને પહ�રામાં રાખો, કોઈ ભાગી જવા પામે ન�હ.

પછ� તેણી પોતાના િપતા પાસે ગઈ અને

તેને તમામ વાતથી વાક�ફ કર�ને કહ�ુ,ં �ણે માળ�
- �ુત્ર તાર�ફ કર� તેને કામાંધ સમજવો, કોઈ
પણ �ીની સમય મળતા પિવત્ર �ુટં વા ન �ુક�.
�ણે વાઘની તાર�ફ કર� તે હરામ હલાલની
 Ahvalun Nisa - 901
ખાતર� કયાર િવના કોઈ પણ ખાવાની ચીઝ
મળવાથી ખાઈ જશે. �ણે શેહઝાદ�ના પિતની
તાર�ફ કર� તેને બેશરમ અને લજ�હ�ન સમજવો
અને �ણે ચોરની તાર�ફ કર� તે જ મોતીનો ચોર
હોવો જોઈએ, તેની તપાસ કરવાથી મોતી મળ�
જશે.”

જમશેદશાહ� પેલા ચોરને જરા કડકાઈથી

તપાસ કર� તો એ મોતી તેની પાસેથી મળ�
આવ્�ુ.

*****
 Ahvalun Nisa - 902

હા�ન રશીદ અને એક કનીઝ

હા�ન રશીદના એક �ુ�ુર�યાએ હા�નને

કહ�ું “નાતક� નામના એક માણસ પાસે શાહ�

ઝનાનામાં શોભે એવી કનીઝ છે . એમ તો એ�ું �પ

અસીમ છે . સાથે એ�ું જ્ઞ મોટા મોટા આ�લમોને

પણ કાન પકડાવે છે . એથી વ�ુ �ુદર

ં અને

કણર્િપ છે એનો કંઠ, એ બોલતી હોય તો એમજ

લાગે ક� એ મોતી વષાર વષાર ્વ જ �ય અને

આપણે એમાં નહાતા જઈએ.

 Ahvalun Nisa - 903
“એમ છે , ત્યાર તો તેણી શાહ�

ઝનાનાખાનામાં જ હોવી જોઈએ. એક સામાન્

પ્ર�જન તે એવી કનીઝનો શો શોખ “

નાતક�ને બાદશાહ� તે�ું થ�ું નાતક�

આવ્ય, તેને �ક
ુ મ થયો ક� તાર� કનીઝને

બાદશાહના મનોરં જનને માટ� ઝનાનાખાનામાં

મોકલી દ� .”

નાતક�ના વદન પર �ચ�તા છવાઈ ગઈ,

હ�� ુ હ�બતાઈ ગ�ુ,ં શાહ� ફરમાનને ન અ�ુસર� તો

બાદશાહનો રોષ ઉતર� એમ હતો. નાતક� �ચ�ત ા� ુર

 Ahvalun Nisa - 904
વદને ઘેર આવ્ય. કનીઝે મા�લક�ું �ચ�ત ા� ુર �ુખ

જો�ુ ં એટલે કહ�ુ ં “મા�લક આપના ગમને �ુદા �ુર

કર� , આ� આપ આટલા બધા ગભરાએલા અને

ઉદાસ ક�મ દ� ખાઓ છો ?”

“કનીઝ ! આજ �ુધી તાર� સાથે મા�ં

�વન �ુખ અને આરામમાં વ્યિત થ�ુ.ં પણ

પ્રારબ્ એ વાત હવે નથી ગમતી.” એમ કહ�

નાતક�એ દરબારમાં થએલ બધી વાત કહ�.

“મા�લક ! તમે ડરો મા, મને હા�ન પાસે

મોકલો, અને �ુદા ઉપર શ્રધ રાખો, આપણા

 Ahvalun Nisa - 905
ઉપર આવી પડ�લ આ બલા ચોકકસ �ુદા �ુર

કરશે, કનીઝે નાતક�ને �હ�મત આપતા પોતાને

હા�ન પાસે મોકલવા કહ�ુ.ં

“કનીઝ ! તાર� સીરતના વખાણ સાંભળ્ય

છે , પણ �પ તો નઝર� જો�ુ.ં ખર� ખર, તા�ં �પ

જોતા �ખો ધરાતી જ નથી.”

યઝીદો �ફલ ખલક� મા યશાઅ ખલકમાં

�ુદા � ચાહ� તે વધાર� કર� છે .” કનીઝે જવાબમાં

�કતાબે �ુદરતની આયત કહ�.

 Ahvalun Nisa - 906
“ઓહો, ત� તો �ુરઆનથી જવાબ આપે છે

ને �ુરઆનની આયતો પણ �ણતી લાગે છે . હ�

કનીઝ ?”

હાઝા િમન ફઝલે રબ્બ હા, એ મારા

પરવર�દગારનો ફઝલ છે .” કનીઝે ફર�વાર કલામે

�ુદરતનો ઉચ્ચા કય�,

કનીઝ શબ્ મોતી વેરતાં તારા �ુખથી

થોડ�ક �ુરઆનની આયતો સંભળાવ. હા�ને

કનીઝના મીઠા હલકથી થતી �ુરઆન શર�ફની

િતલાવત સાંભળવાની તત્પરત દાખવી.

 Ahvalun Nisa - 907
કનીઝે �ુરઆને શર�ફની િતલાવત શ�

કર�.

�બ�સ્મલ્ �હરરહમા િનરહ�મ, ઇ� ૂ હાઝા

અખી લ�ુ િત�ઉ

્ ન, વ િત�ઉ
્ ના નઅજતન વલેયા

ુ
નઅજ�ન વાહ�દા ફકાલા અક�ફલનીહા વ

અઝઝની �ફલ ખેતાબ. આ આયત સાંભળ� હા�ન

રડવા લાગ્ય. કનીઝના કહ�વાના ભાવાથર્ન તે

સમ� ગયો અને તેણે મનમાં િનણર્ કય� ક�

કનીઝને તેના મા�લકથી િવ�ુટ� પાડવી ન�હ.

 Ahvalun Nisa - 908
એ આયતની તફસીર ન �ણતા વાંચકોને

હા�નના રડવા�ુ ં કારણ અને તેના િનણર્ પલટા�ુ ં

�ું રહસ્ છે , એ ન�હ સમ� શક� માટ� નીચે એની

તફસીર આપીએ છ�એ.

હઝરત દાઉદ અલય�હસ્સલામન ભાઈ�ુ ં

નામ ઔરયા હ� ું તેઓએ એક કન્યાન માતા -

િપતા પાસે કન્યા�ુ માં� ુ મોકલ્�ુ હ� ું તેઓએ એ

માં� ુ ક�ુલ્�ુ પણ હ�ુ ં અને થોડા જ સમયમાં તે

કન્યાન મા - બાપે ઔરયા સાથે પોતાની �ુત્રી

િનકાહ કરવાથી ઇન્કા કર� દ�ધો.

 Ahvalun Nisa - 909
પછ� દાઉદ અલય�હસ્સલામ એ કન્ય સાથે

િનકાહ કરવાની તત્પરત બતાવી. કન્યાન

િપતાએ દાઉદ અલય�હસ્સલામન વાત �સ્વકાર

અને દાઉદ અલય�હસ્સલામન લગ્ એ કન્ય

સાથે થઈ ગયા. એ વખતે દાઉદ

અલય�હસ્સલામન નવ્વા�ુ પત્ન હતી આ લગ્નથ

એકસોનો મેળ થઈ ગયો.

આ વાત જયાર� ઔરયાએ �ણી ત્યાર તેને

ઘ�ું જ મા�ું લાગ્�ુ, કારણ ક� દાઉદ

અલય�હસ્સલામન નવ્વા�ુ �ીઓ હતી, છતાં પણ

એમના ભાઈના � કન્ય સાથે લગ્ થવાના હતા,

 Ahvalun Nisa - 910
પણ કાંઈક વાંધો પડતા અટક� ગએલ તો એ

કન્યાન માતા - િપતાને સમ�વી પોતાના

ભાઈના લગ્ કરાવી દ� વાનાં બદલે એ કન્યાન

પોતે જ પરણી બેઠા. તેથી ઔરયાને ખો�ું લાગ�ુ ં

માનવ - સ્વભા માટ� સંભિવત પણ છે .

દાઉદ અલય�હસ્સલામ�ુ એ કાયર

�ુનાહ�ુકત નહો�ુ.ં તો એમને શોભાસ્પ પણ

નહો� ું આથી �ુદાએ કંઈક ઠપકો આપવા, કંઈક

તરક� ઔલાની �ણ કરવા બે ફર�શ્તાઓન

માનવ�પમાં એમની પાસે મોકલ્ય.

 Ahvalun Nisa - 911
હઝરત દાઉદ અલય�હસ્સલામન �વન

ક્ આ પ્રમા હતો. એક �દવસ લોકોના ઝગડા,

તકરાર અને વાંધાની પતાવટ કરતા. એક �દવસ

લોકોને નસીહત કરતા. એક �દવસ પોતાના

કામકાજની વ્યવસ્ કરતા અને એક �દવસ

�ુદાની ઇબાદતમાં પસાર કરતા હતા.

�ુદાએ દાઉદ અલય�હસ્સલામન ઇબાદત

કરવાના �દવસે બે ફર�શ્તાઓન માનવ �પમાં

દાઉદ અલય�હસ્સલામન પાસે મોકલ્ય.

 Ahvalun Nisa - 912
ફર�શ્તા આવ્ય, દરબાને કહ�ું : “આ�

દાઉદ અલય�હસ્સલા ન�હ મળે , કારણ ક� આ�

તેમનો પ્રાથર �દન છે .”

ફર�શ્તા આ જવાબ સાંભળ� ભ�ત

ઉપરથી દાઉદ અલય�હસ્સલામન ઇબાદત

કરવાના સ્થ ઉપર ગયા.

દાઉદ અલય�હસ્સલા ફર�શ્તાઓન �ઈ

િવચારમાં પડ� ગયા ક� આ લોકો અહ� કયાંથી

આવ્ય ? ફર�શ્તાઓ દાઉદ અલય�હસ્સલામન

િવચારમાં પડ� ગએલ જોઈ કહ�ું : દાઉદ

 Ahvalun Nisa - 913
અલય�હસ્સલા ! અમે કાંઈ આપના શ�ુ નથી.

પણ અમારા બંને વચ્ચ એક બાબતમાં વાંધો

ે ાં સમ�ુતી કરાવી
પડ�લો છે . આપ અમો બંનમ

આપો.”

“તમાર� �ું વાંધો પડયો છે તે કહો.” હઝરતે

કંઈક સ્વસ થતા કહ�ુ.ં

તેમાંથી એક જણે ઉપર આવી ગએલ વાત

કહ�. ( કનીઝે � આયતની હા�ન સમક િતલાવત

કર� હતી તે) �ુર� આયતનો તર�ુમો આ પ્રમા

છે : તે ફર�શ્તા દાઉદ અલય�હસ્સલામન કહ�ુ ં :

 Ahvalun Nisa - 914
“આ મારો ભાઈ છે , તેની પાસે નવ્વા�ુ બકર�ઓ

છે . માર� પાસે એક બકર� હતી (એટલે મને

મળવાની હતી) પણ એ બકર� માર� પાસે રહ�

એવી ગોઠવણ ન કરતાં આ મારા ભાઈએ પોતાની

પાસે સો બકર�ઓ થાય, એટલા માટ� એ બકર�

પણ લઈ લીધી. તો �ું આ તેણે વ્યાજબ કર� લ છે

?”

દાઉદ અલય�હસ્સલામ �ુકાદો આપ્ય :

“એ તો તારા ભાઈએ તારા ઉપર �લ્ ��

કહ�વાય. આ કાયર તેને શોભા આપના�ં નથી,

ઇત્યા�.”
 Ahvalun Nisa - 915
ફ�સલો સાંભળ� ફર�શ્ત દાઉદ

અલય�હસ્સલામન સામેથી અદ્ર થઈ ગયા.

હવે દાઉદ અલય�હસ્સલા સમજયા ક� આ

તો મારો જ ઇન્સા �ુદાએ માર� ઝબાનથી

કરાવેલ છે . મ� � �ી સાથે િનકાહ કયાર તેના

િનકાહ મારા ભાઈ સાથે થવાના હતા, પણ કાંઈ

તકરાર થતાં અટક�લ તો માર� તે �ીના મા -

બાપને સમ�વી મારા ભાઈના િનકાહ કરાવી

આપવા જોઈતા હતા. પણ એમ ન કરતાં મ� જ

તેણી સાથે િનકાહ કયાર. એ મ� સા�ં નથી ક�ુ.ર

 Ahvalun Nisa - 916
આપ પોતાના આ કાયર્થ �ુબ શરિમ�દા

થયા અને પસ્તાય, પોતાનાથી તરક� ઔલા

(બહ�તર કામ છોડ�ું તે �ુનાહ ન ગણાય.) થવાથી

ખૌફ� �ુદાથી ડયાર અને તરત જ સજદામાં પડ�

જઈ રડવા લાગ્ય. ચાલીસ ચાલીસ �દવસ �ુધી

આપ સજદામાં રડતા રહયા, નમાઝ પડવા િસવાય

આપ સજદામાંથી મા�ું �ચકતા ન હતા. આપ

એટ�ું રડયા ક� � જગ્ય ઉપર ��ુ પડતાં હતાં

ત્યા ઘાસ ઉગી િનકળ્�ુ

ચાલીસ ચાલીસ �દવસ દાઉદ

અલય�હસ્સલા આ પ્રમા પ�ચાતાપ કરતા

 Ahvalun Nisa - 917
રહયા. ત્યાર �ુદાઈ પયગામ આવ્ય ક� “એ દાઉદ

અલય�હસ્સલા ! તમે સાફ �દલથી તૌબા કર�.

આથી અમે તમાર� તૌબા ક�ુલ કર� અને તમને

બક્ આપ્ય.’’ આ િવષે �કતાબે �ુદરતમાં છે

ફગફરના લ�ુ ઝાલેક ફ ઇ�ા લ�ુ ઇન્દન લ�લ્ફ

વ �ુસ્ મઆબ અમે દાઉદને બક્ આપ્ય અને

તેમણે તરક� અવલા કર� લ તેથી � સવાબ ચાલ્ય

ગયો હતો તે સવાબ આપ્ય અને તે માટ� અમાર�

પાસે દાઉદનો મહાન મરતબો છે .

હવે આપણે હા�ન અને કનીઝનો આગળ

વધતો વાતાર્લા સાંભળ��ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 918
કનીઝે આ આયત કહ�, હા�ન આયતના

�ુઢાથર્ન કનીઝના કહ�વાના ભાવાથર્ન સમજયો.

તેણે કનીઝને કહ�ું “કનીઝ ! તાર� વાતો ઉપરથી

એમ દ� ખાય છે ક� � ું તારા મા�લકને બ�ુ જ દોસ્

રાખે છે અને તારા �દલમાં એના પ્રત્ય પ્ર

સાર� જગ્ય રોક� રહયો છે .”

ુ ેહ�મ �ુદાએ એક
અલ્લ બયન કો�બ

બી�ના �દલમાં મોહબ્બ આપેલ છે .” કનીઝે

વળ� કલામે �ુદરતની િતલાવત કર�.

 Ahvalun Nisa - 919
લા તખાફ� વલા તહઝની ઇ�ા રાદ�ુહો

એલયક� આ આયત �ુદાએ �ુસા

અલય�હસ્સલામન મા� ૃશ્રી ફરમાવેલ. �ુસા

અલય�હસ્સલામન નદ�માં નાખ્ય અને �ુસા

અલય�હસ્સલામન મા� ૃશ્ ગમગીન થવા લાગ્ય

તો �ુદાએ ફરમાવ્�ુ “એ �ુસાની મા ! ડરો ન�હ, �ુ ં

તમારા �ુત્ર તમાર� પાસે પહ�ચાડ�શ.” આ વખતે

હા�ને પણ �ુરઆનની આયત કહ�ને કનીઝને

સમ�વ્�ુ ક� ડરતી ન�હ, તારા મા�લક પાસે તને

સહ� સલામત પહ�ચાડ� આપીશ.

 Ahvalun Nisa - 920
પછ� હા�ને કનીઝને ઘ�ું ઈનામ આપી

માન સ�હત િવદાય કર�.

*****
 Ahvalun Nisa - 921

બેવફા ઔરત
નયશા�ુરની પ્ એનાથી ત્રા ત્રા

પોકાર� ગઈ હતી. એણે કંઈક એકલ દોકલ

વટ�મા�ુ્ન
ર �ુટં યા હતા. કંઈકના ઘર ફાડયા હતા,

કંઈકના ખઝાના �ુટં યા હતા અને ન �ણે ક�ટલી

હત્ય કર� હશે.

પણ આખર� નયશા�ુરની સલતનત તેને

પકડવામાં ફળ��ુત થઈ હતી.

આ� જ તેને �ુળ�એ ચડાવેલ. શાહ� �ુકમ

હતો ક� ત્ �દવસ �ુધી તેની લાશને ત્યા જ

 Ahvalun Nisa - 922
રાખવી. જો લાશ �ુમ થઈ જશે તો ચોક�દારને

�ુળ�એ ચડાવવામાં આવશે.

પણ ચોક�દારાના �ુભાર્ગ્ પહ�લી જ રાતે

ચોરના સાથીઓ લાશને ઉપાડ� ગયા.

જયાર� ચોક�દારને ખબર પડ� ક� લાશ �ુમ

થઈ ગઈ છે , ત્યાર ગભરાઈ ગયો ક� હવે આપણી

આવરદા �ુંકાઈ ગઈ. સવારના ચોકકસ મને

�ુળ�એ ચડાવાશે.
 Ahvalun Nisa - 923
સવારની વાત સવાર� , અત્યાર કાંઈક શોધ

ક�ં, અને પ�ો લાગી �ય તો, એમ િવચાર કર�

તેણે શોધ કરવી શ� કર�.

તે એક કબ્રસ્તા ન ગયો, �ુરથી એક કબર

પાસે પ્રક જણાયો. આથી તે ત્યા ગયો. તેણે

જો�ુ ં ક� એક તાઝી કબર છે , કબરની પાસે એક

શ્યા વ�ધા�ર�ણ �ી બેઠ�લી છે , તેણીના �પ ��ુ ં

�પ ભાગ્ય જ જોવા મળે . િસપાહ� તે� ું �પ જોતાં

જ પોતા ઉપર આવેલ આફતને � ૂલી ગયો. તેણે

પેલી �ીને કહ�ું “�ુદર�

ં ! હ�બતાવી માર� એવી
 Ahvalun Nisa - 924
કબ્રસ્તા ભયંકરતામાં �ું કામ આવી છે ? �ુ ં

�ા �ુ:ખે અહ� બેઠ� બેઠ� રડ� છે ?”

તેણીએ કહ�ું “િસપાઈ આ કબર મારા

પિતની છે . તેની સાથે અનેક વષ� મ� �ુખમાં

ગાળ્ય . મારા ઉપરનો તેનો પ્ર અજોડ હતો.

માર� મર� પ્રમા વતર્વાન તે હંમશ

ે ા ઉત્સા�હ

રહ�તો અને તેના ઉપરનો મારો પ્યા એટલો જ

પ્ર હતો. �ુ ં પણ તેના �ુખે રાચતી. એવો

અમારો પ્યા હતો અને એ જ પ્યારન આવેશમાં

એક �દવસ અમો બંનએ

ે શપથ લીધા ક� બેમાંથી

કોઈ પણ મર� �ય તો બી�એ ફર�વાર િનકાહ ન

 Ahvalun Nisa - 925
કરતાં મરનારની કબર ઉપર બેસીને �વન

વીતાવ�ુ,ં �કસ્મતન અવળાઈથી મા�ં સૌભાગ્

નંદવા�ુ.ં

હવે મારા વચન�ું �ુર���ુ ં પાલન કરવા

માટ� �ઝ�દગીના છે લ્લ �વાસ �ુધી �ુ ં અહ� જ બેસી

રહ�શ.”

“અર� , એ કોમળાંગી ? તા�ં એ ગ�ુ ં નથી.

આ �ુ:ખ તાર� �ુકોમળ કાયા ન�હ વેઠ� શક�.

�ુદાએ પર�ઓને લજવે તે� ું �પ દ��ું છે , �ુવાની

દ�ધી છે , એને �ું આવી ર�તે કાં વેડફ� ? અને

 Ahvalun Nisa - 926
ઇસ્લામમા પણ કબર ઉપર બેસવાનો �ુકમ નથી.

�ી �ુ�ષ માટ�, �ુ�ષ �ી માટ�, એ તો �ુદરતનો ન

તોડ� શકાય એવો િનયમ છે . માટ� શયતાની

ફર� બથી �ુકત થા અને બી� લગ્ કર� લે. �માં

બહ�તર� છે .” િસપાહ�એ પોતા ઉપર આવી પડ�લ

�ુસીબતને �ુલી જઈ પેલી �ીને લલચાવી.

ઔરતે િસપાહ�ની વાત સાંભળ� પોતાની

પ્રિતજ્ િવસાર�, પિતના પ્યારન �ુલાવી દ�ધો

અને તે િસપાહ� સાથે િનકાહ કરવા સંમત થઈ.

 Ahvalun Nisa - 927
પણ િસપાહ�ને હવે પોતાની �સ્થિત�ુ ભાન

થ�ું અને તેનો ચહ�રો ગભરાટથી પીળો થઈ ગયો.

એ જોઈ પેલી �ીએ કહ�ુ ં “ક�મ હવે �ું િવચાર ફર�

ગયો ? તો પછ� મને �ુ ં કામ લગ્ માટ� તૈયાર

કર�?”

એ સાંભળ� િસપાહ�એ પોતાની �સ્થિતથ

તેણીને વા�કફ કર�ને કહ�ું “બકરાને પોતાની

�નની પડ� છે અને કસ્સાબન ગોશ્તન �ફકર છે .

�ુ ં તને મારા �વથી પણ વ�ું ચા�ુ ં �ં, પરં � ુ �ુ ં

આવા સંજોગોમાં �ુકાઈ ગયો �ં. � ું જ કહ�ને

વહાલી �ુ ં �ું ક�ં ?”

 Ahvalun Nisa - 928
“અર� , એમાં તે �ુ ં મારા પિતને મર� ગયે

હ� લાંબો સમય નથી થયો. એની લાશને પેલા

ચોરના �ુદાર્ન જગ્યા સહ�લાઈથી �ુક� શક��ુ.ં ”

�ી બેવફાઈના છે લ્લ પાટલે જઈને બેઠ�.

આ સાંભળ� િસપાહ� તો હ�બત ખાઈ ગયો

ક� હ� તો હમણા જ આ �ી પોતાના પિતના

પ્રેમ �ુણ ગાઈ રહ� હતી. તેના મરણના શોકમાં

પોતાની તમામ �ઝ�દગી નકામી બનાવી રહ� હતી.

એજ �ી પોતાના એવા પ્રે પિતની લાશની

બેઇઝઝતી કરવા તત્પ થઈ છે ખર� જ આ �ી

 Ahvalun Nisa - 929
ઘણી જ ભયંકર છે , માર� પણ એનાથી સાવચેત

રહ�વાની જ�ર છે .

પણ એ સમયે તો એ મૌન જ રહયો. કબર

ખોદ� પેલા િનદ�ષ માનવીની લાશને �ુળ�એ

ચડાવી દ�ધી.

બે �દવસ થઈ ગયા, બાદશાહને ખબર

આપી ક� હવે ચોરની લાશ�ુ ં �ું કર�ુ ં ? બાદશાહ�

જલાવી દ� વાનો �ુકમ કય�,

પણ િસપાહ�માં કાંઈક માણસાઈ હતી. એણે

િવચા�ુ� ક� આ િનદ�ષની લાશને �ુળ�એ ચડાવી

 Ahvalun Nisa - 930
બેઇઝઝતી તો કર�, પણ હવે બાળ�ને એના ઉપર

વ�ું �લ્ ન કરવો જોઈએ. એમ િવચાર� લાશને

દફનાવી દ�ધી અને કબર ઉપર �ુરઆન પડાવી

તેની �હને સવાબ બક્ આપ્ય.

પેલી બેવફા �ીને તેણે કહ� દ��ુ ં ક� “તાર�

સાથે લગ્ કરવા મા�ં મન માન�ુ ં નથી, કારણ ક�

� ું પોતે જ તારા પિતના વખાણ કરતા કહ�તી હતી

ક� તારા ઉપરનો તેનો પ્ર અજોડ હતો, છતાં તે

તેની મય્ય સાથે અમા�ુષી વતર્ ક�ુ,ર તે જોઈ

મને તારા પ્રત પ્રેમ બદલે િધકકાર જ ઉપજયો

છે .”
 Ahvalun Nisa - 931
તેણી ઘણી જ રડ� �ુટ�, ઘણી ઘણી

િવનવણી કર� પણ િસપાહ� પોતાના ઇરાદામાં

મકકમ જ રહયો

*****
 Ahvalun Nisa - 932

�ી ક� શયતાન ?
તેના શર�રમાંથી ન સમ�ય એ ર�તે પણ

ગમે એવી �ુશ્� આવ્ય જ કરતી હતી. લોકોએ

તે� ું કારણ �ુછ�ું તો તેણે આ પ્રમા વાત કહ�.

“�ુ ં કાપડનો વેપાર કરતો હતો. એની

આવકમાંથી મા�ં �ુજરાન ઘણી જ સાર� ર�તે

ચાલ�ું અને એથી મને સંતોષ હતો. મારા એ

સંતોષી �વનમાં એક પ્રસ એવો બની ગયો ક�

ત્યારથ મારા શર�રમાંથી �ુશ્� જ આવ્ય કર� છે .’’

એમ કહ� નીચે પ્રમા પોતાનો પ્રસ કહયો.

 Ahvalun Nisa - 933
એક વાર એક �ી માર� �ુકાને કાપડ

ખર�દવા આવી. તેણે માર� પાસેથી ક�ટલીક

�ક�મત�ું કાપડ લી�ુ,ં પણ �ક�મત ત્યા ન આપતાં

પોતાના ઘર� થી લઈ જવા કહ�ુ.ં તેથી મ� એના

મકાન�ું ઠ�કા�ું �ુછ� લી�ુ.ં

અને �ુ ં તેના ઘર� ઉઘરાણીએ ગયો. તેણે

મને �દર બોલાવ્ય, ઘરનો ઠાઠમાઠ જોતા જ �ુ ં

અ�બ થઈ ગયો. મને લાગ્�ુ ક� �ુ ં કોઈ

બાદશાહના ઘર� જ આવેલ �ં. પેલી �ીએ મને

એક આસન ઉપર બેસાય� અને તેણીએ પોતાના

�ુખને પદાર્થ મહ��મ ક�ુ.ર મ� તેના �ુખ પ્ર

 Ahvalun Nisa - 934
જો�ુ.ં તેણી ઘણી જ �પાળ� �ી હતી. �ુ ં કિવ નથી,

ન�હતર તેના �પ�ું વણર્ કરત. પણ �ુ ં એમ નથી

કર� શકતો. કારણ �ુ ં એક સાધારણ કાપ�ડયો �ં,

છતાં એટ�ું તો કહ�શ ક� આપે �ુરના �પની તો

વાતો સાંભળ� છે ને ? બસ સમ� લ્ય ક� એ�ુ ં �પ

ુ ��ું જ હ�.ું
�ર

તેણી િનલર્જતાથ મારા પડખામાં બેસી

અશ્લી મઝાક કરવા લાગી. તેના હાસ્યમા નર�

�ુડં ાઈ જ દ્ર�ષ્ટગ થતી હતી.

 Ahvalun Nisa - 935
ઘડ�ભર તો �ુ ં મોહ પામ્ય, પણ મારો

�તરઆત્મ પોકાર� ઉઠયો “વ નહન અિનલ હવા,

ફ ઇન્ન જ�ોતા માઅવા - � કોઈ પોતાના

નફસને હરામ કામથી બચાવે તો તેના રહ�વા�ુ ં

સ્થ જ�ાત છે .’’ (હદ�સમાં છે ક� એક શખ્સ

�ુદાના ખૌફથી �ુનાહ�ુ ં કામ તરક કર� લ તે વખતે

એ આયત ના�ઝલ થઈ હતી. એ આયત એના

માટ� છે ક� એવા સંજોગો હોય ક� બદકાયર કરવાથી

કોઈ અટકાવે એમ ન હોય, છતાં �ુદાની �ુશી માટ�

તે બદકાયર ન કર� અને એ જ પ્રમા મજ�ુર શખ્સ

અમલ કર� લ છે .)
 Ahvalun Nisa - 936
મારા �તરાત્માન એ આવાઝને સાંભળ�

મ� �દલમાં નકક� ક�ુર ક� ગમે તે થાય પણ માર�

મા�ં ચા�ર�ય �ુધ્ રાખ�ું જ.

તેણીએ મને કહ�ું “જો મારા ઘરમાં

કપડાની કશીયે ખોટ નથી. તાર� �ુકાને �ુ ં કાપડ

ખર�દવા નહોતી આવી, પણ મને તારાથી ઇશ્

થઈ ગયો છે . તાર� �ુલાકાત માટ� �ુ ં તલસી રહ�

હતી. આથી બહા�ું કર� તારા િમલનનો આ પ્રસ

યોજયો.” એમ કહ� તેણી મારા ઉપર ઢળ� પડ�.

 Ahvalun Nisa - 937
તેણીને �ુર હડસેલી �ુ ં એકદમ ઉભો થયો

અને તેની નાપાક ઇચ્છાન અ�ુ�ુળ થવાનો સાફ

ઇન્કા કર� દ�ધો. આથી તેણી �ુબ છે ડાઈ અને

કનીઝોને �ુકમ �� ક� “આને મારો,” કનીઝો મને

મારવા લાગી અને એટલો માય� ક� મારા

શર�રમાંથી �ુન િનકળવા લાગ્�ુ. આખર� , �ુ ં થાકયો

અને બહા�ું કર� આ આફતથી ઉગરવાનો િવચાર

કરતા કહ�ું “�ુ ં તાર� ઇચ્છાન આધીન થઈશ.”

તેણીએ કનીઝોને ત્યાંથ ચાલ્ય જવાનો

�ુકમ કય�, કનીઝોના જવા પછ� મ� પાયખાને

જવાની હાજત કહ�. તેણીએ મને પાયખા�ુ ં

 Ahvalun Nisa - 938
બતાવ્�ુ. �ુ ં ત્યા ગયો અને ન�સત લઈ મારા

�ગ ઉપર લીપી બાહ�ર િનકળ્ય. માર� આવી

હાલત જોઈ �ગમાંથી આવતી બદ�ુથી તેણીને

� ૃણા ઉપ� અને મારા માગર્માંથ ખસી ગઈ. આ

તકનો લાભ લઈ �ુ ં દરવા� પાસે ગયો, દરવા�

તા�ં હ�,ું પણ તાળાને મારો હાથ અડતાં જ તા�ં

ઉઘડ� ગ�ું અને એ પાપાલયમાંથી �ુ ં બહાર

િનકળ્ય.

ઘર� આવીને મ� મારા �ગ ઉપરથી

ન�સત �ુર કર� અને શર�રને સ્વચ અને પાક

ક�ુ,ર એટલામાં કોઈક� આવી મને પહ�રવા માટ�

 Ahvalun Nisa - 939
કપડા આપ્ય અને મારા શર�રમાં �ુશ્� લગાડ�ને

કહ�ુ,ં “ઓ પરહ�ઝગાર ઇન્સા ! ત� તારા નફસની

ખ્વાહ�શન �ુર કર� અને આખેરતના ખૌફથી હરામ

કાયર ક�ુર ન�હ, તેથી અમોએ તને એ બલામાંથી

બચાવ્ય છે . હવે આ �ુશ્� તારા �ગમાંથી આવ્ય

જ કરશે.’’ એમ કહ� તે માણસ અદ્ર થઈ ગયો.

*****
 Ahvalun Nisa - 940

�હલ્ય�ુિ-સા અથવા �ી ચા�ર�ય

તે મહાજ્ઞા હતો અને પોતાને �ી

ચા�ર�યનો પાર પામી ગએલ ( સં� ૂણર �ણકાર)

માનતો અને મનાવતો, સાથે પોતાની �તને

�ીઓના ફર� બથી �ુર�ક્ પણ સમજતો.

તે �હલ્ય�ુિ� સ ( �ી ચા�ર�ય) નામની

�કતાબ લખતો હતો. તેણે એમાં �ી ચા�ર�યની

અવનવી વાતો લખી હતી અને વ�ુ મેળવવા માટ�

તે દ� શ િવદ� શનો પ્રવ કરતો.

 Ahvalun Nisa - 941
એજ શોધમાં તે એકવાર �ુસાફર�એ

િનકળે લ. બની અસદની વસ્તીમા પહ�ચ્ય. રાત

પડ�, ત્યા જ રહ� જવાનો િવચાર કય�,

ઉતારાની શોધમાં ફરતો હતો. એટલામાં

તેની નઝર એક ઔરત ઉપર પડ�. તેણીએ કહ�ુ ં :

“બાઈ ! � ું મહ�માનને દોસ્ રાખે છે ?”

“જ�ર, મહ�માન તો �ુદરતની મહાન બ�ક્

છે . જો ક� મારા પિત ઘર� નથી, છતાં �ુ ં આપની

સેવામાં ઉણપ ન�હ આવવા દ�.” �ીએ તેને

 Ahvalun Nisa - 942
પોતાને ત્યા ઉતરવા આગ્ �� અને

�હલ્ય�ુિ�તસાન લેખક ત્યા જ ઉતયાર.

આ�લમ સાહ�બ પોતા�ું િપ્ �ુસ્ત

�હલ્ય�ુિ�બસ વાંચી રહયા હતા. �ીએ �ુછ�ુ ં “એ

ક�ું �ુસ્ત છે ક� આપ ભાર� રસ�ુવ્

ર વાંચી રહયા

છો ?”

“�હલ્ય�ુિ� સ, એ �ુસ્ત �ુ ં લ�ુ ં �ં, હ�ુ

અ�ુણર છે .”

“અને અ�ુણર જ રહ�શે. કારણ ક� ચારણી

વતી દ�રયાને ખાલી કરવા મથો છો. એ �ુસ્ત

 Ahvalun Nisa - 943
તમે કોઈ �દવસ પણ �ુણર ન�હ કર� શકો �ુદરતે

પણ �ીઓના ફર� બ અને મકકાર િવષે કહ�ુ ં છે ક�

“ઇ�a કએદા �ુ � ્ અઝીમ �ીઓના ફર� બ મોટા

છે .” માટ� મા�ં માનતા હો તો એ કાયર પાછળ

સમય ન�હ �ુમાવતા.” �ીએ વણમાગી સલાહ

આપી.

“અર� , એમ તે કાંઈ �ુ ં મારો પ્રય �ુક�

દઈશ ! તમે એક �દવસ જોશો ક� �ુ ં મા�ં �ુસ્ત

�ુ�ં કરવા સમથર થયો �ં.” આ�લમ પોતાની

વાતને વળગી રહ�તા કાંઈક ઘમંડથી બોલ્ય.

 Ahvalun Nisa - 944
“ઠ�ક ત્યાર, પણ તમે જો જો કયાંક તમારો

ઘમંડ લજવાઈ ન �ય.” �ીએ ચેતવણી આપી.

પછ� બી� �દવસે આગ્ કર�ને આ�લમને

રો�ો, તે �દવસે �ીએ શણગારની સ�ુથી વ�ુ

�ુલ્યવા વસ્�ુઓથ પોતા�ું શર�ર શણગા�ુ� અને

નાઝો �દાઝની સાથે આ�લમની સામે આવી

નયનબાણ આ�લમના �દલ ઉપર ફ�કવા લાગી.

આ�લમના હોશહવાસ �ુમ થવા લાગ્ય. �ીએ

જો�ુ ં ક�, �હલ્ય�ુિ�થસાન લેખક સાહ�બ પીગળ્ય છે ,

ત્યાર �ખો નચાવીને કહ�ુ ં “જરા �દર આવોને.”

 Ahvalun Nisa - 945
નયનોના બાણથી િવ�ધાઈ ગએ�ું �દય આ

શબ્ કરવત ન સહ� શ�ુ.ં આ�લમ ભાન �ુલ્ય

અને �દર ગયો, અહ� તો �ણે �ી

ચા�ર�ય�ુવામાં પ્રવે �ુક�ું હ�.ું

આ�લમે ઝબાન ખોલી. ઓ �દલ�બા, ઓ

�નેમન, ઓ �ુરશીદજહાં, ઓ �હ�રવાં, ઇત્યાદ

ઘ�ું યે બોલી નાખ્�ુ.

�ીએ જો�ુ ં ક� આ�લમ �ુર��રુ ો બની ગયો

છે ત્યાર તેણે કહ�ુ ં :

 Ahvalun Nisa - 946
“અર� તમોને થ�ુ ં છે �ું ? તમો આવા

િવદ્વ, અકકલમંદ, �હલ્ય�ુિ� સાન મહાન લેખક,

�ી ચા�ર�ય પામનાર, તમા�ં આ કાયર �બલ�ુલ

છાજ�ું નથી.”

“એ બ�ું એ �ુ ં હતો, અત્યાર તો �ં તારા

ચરણોનો દાસ.”

એટલામાં એક કનીઝે આવીને કહ�ુ ં : “અર�

બાઈ સાહ�બ, અહ�યા તમે �ું કરો છો ? ખ્વા

સાહ�બ �ુસાફર�થી આવી ગયા છે .”

 Ahvalun Nisa - 947
એ સાંભળ� પેલી �ી ગભરાઈ ગઈ.

તેણીએ સ�લો શણગાર ઉતાર�ને એક �ુણામાં

ફ�ક� દ�ધો. અને આ�લમ પ્ર જોઈને કહ�ું : “હવે

�ું થશે ! જો મારો પિત આપને અહ� એકાંતમાં

ે ું આવી બન્�ુ
જોશે તો ચોકકસ આપણા બંન�

સમજો.”

એ સાંભળતાં જ લેખક સાહ�બનો ઇશ્ ઠર�

ગયો અને કાંપવા મંડયા. એની આવી હાલત જોઈ

�ીએ કહ�ું : “તમો આ પેટ�માં �ુઈ �વ.”એમ

કહ�ને એક પેટ� બતાવી, તે તેમાં �ુઈ ગયો. �ીએ

પેટ� બંધ કર�.

 Ahvalun Nisa - 948
પછ� તેણી પોતાના પિત પાસે ગઈ અને

તેની સાથે હસતી, બોલતી તેનો હાથ પકડ�

પેટ�વાળા ઓરડામાં લાવી બેસાડયો.

પિત પત્ન આપસમાં વાતો કરતાં હતા,

�ીએ કહ�ું : “મઝાન દરવાદ�એ મકો હ�યલગામ

ક� અઝ મકર� ઝના ઉફતી � ુ દરદામ - ઔરતોના

મકકર ફર� બના જગલમાં

ં પગ ન રાખ કારણ ક�

ઔરતોના ફર� બમાં ફસાઈને �ુવાર

ં થઈ જઈશ.”
 Ahvalun Nisa - 949
“ક�મ, આ� આમ બોલે છે ? �ુ ં તો કાંઈ

સમજતો નથી “ આવી િવ�ચત વાત સાંભળ�ને

�ુ�ષે કહ�ુ.ં

એ સાંભળ�ને �ીએ કહ�ું “આપણે ત્યા એક

મહ�માન આવ્ય હતો. તે �હલ્ય�ુિ��સ નામ�ુ ં

�ુસ્ત લખે છે . મ� તેને કહ�ું “ભાઈ ! એ કાયર ભાર�

�ુ�શ્ક છે . માટ� � ું એ રહ�વા દ� .” પણ તેણે મા�ં

કહ�� ું ન માન્�ુ આથી તેને �ી ચા�ર�યનો થોડોક

સાક્ષાત્ કરાવવા �ુ ં તેની પાસે ગઈ અને તેને

મારા હાવભાવથી મારા ફર� બમાં ફસાવ્ય, એટલામાં

તમે આવી પહ�ચ્ય.

 Ahvalun Nisa - 950
“ખર� ખર, આ વાત સાચી છે ?’ �ુ�ષે �ુછ�ુ ં

“હા, ખો�ું બોલનાર �ુદાનો �ુશ્મ છે , �ુ ં

રજ માત પણ ખો�ું નથી બોલી, તેમ મ� ખયાનત

પણ નથી કર�.”

આ સાંભળતા જ �ુ�ષ �ુસ્સાથ લાલપીળો

થઈ ગયો અને બોલ્ય “કયાં છે , નમક હરામ ?

અર� , એણે મારો મહ�માન થઈ માર� �ી ઉપર જ

બદનઝર કર� �ુ ં એને બરાબર િશક્ કર�શ.”

અર� , પણ તમે માર� વાતો તો સંભાળો. �ુ ં

ક�ુ ં �ં �ુ ં પિવત્ર જ , મ� તો ફકત તેનો ઘમંડ

 Ahvalun Nisa - 951
તોડવા ખાતર �ીચા�ર�યનો સહ�જ ચમત્કાર

બતાવ્ય” �ીએ પિતને શાંત કરતા ક�ુ.ં

“ન�હ�, �ુ ં તા� ક�ું સાંભળવા નથી માગતો,

એ બદમાશ કયાં �પાયો છે ? એ કહ�.’ �ુ�ષનો

�ુસ્સ સહ�જ પણ શમ્ય ન�હ.

આ ગરમાં ગરમ ચચાર પેલો પેટ�માં પડયો

પડયો સાંભળતો હતો, તેના ગભરાટનો તો પાર જ

ન હતો, એ તો મૌતને હાથવ�તમાં જ જોતો હતો.

છે વટ� જયાર� પિતએ પત્નીન �ુબ

ધમકાવી, ત્યાર તેણીએ કહ�ું : “આ પેટ�માં છે ”

 Ahvalun Nisa - 952
�ુ�ષ ક્રોધાવેશમ જયાં પેટ� ઉઘાડવા �ય છે ,

ત્યાર �ીએ કહ�ુ ં : “મરા યાદ તોરા ફરામોશ -

મને યાદ છે તમે �ુલી ગયા છો.”

“આનો �ું અથર ? તને �ુ ં યાદ છે અને �ુ ં �ુ ં

�ુલી ગયો �ં ?” �ુ�ષે પેટ� ન ઉઘાડતાં �ુછ�ુ.ં

“આપણે બંને એ નકક� કર� લ ક� મશ્કર�મા

�ુ ં તમને ક� તમે મને કાંઈ કહો તો તે સા�ુ ં ન

માન�ુ,ં પત્ની �ુલાઈ ગએલી વાત યાદ

અપાવી.
 Ahvalun Nisa - 953
“યા અલ્લા ! આ ક�વી મશ્કર ? �ીઓ

ઉપર �ુદાની લાઅનત હોજો, ખર� ખર, �ીઓ

ફર� બમાં શયતાનને પણ વટલાવે તેવી હોય છે .”

�ુ�ષે પોતાની હાર ક�ુલ કર�.

પછ� પિતને હસાવતી, બહ�લાવતી બી�

ઓરડામાં લઈ ગઈ.

થોડ�કવાર પછ� પાછ� આવી અને પેટ�

ખોલી, અધ�ુવા થઈ ગએલ મહ�માનને બાહ�ર

કાઢયો અને “ક�મ ભાઈ ! તમે આવા મહાન િવદ્વ

હોઈ મારા �વી સાધારણ �ીના ફર� બમાં આવી

 Ahvalun Nisa - 954
ગયા એ તો સા�ં થ�ું ક� �ુ ં તો પાકદામન �ી �ં.

પણ માર� જગાએ કોઈ બદઝાત હોત તો આ�

ચોકકસ તમા�ં પતન થાત.”

“બહ�ન ! તમે સા�ુ કહો છો, મ� તમારા પર

�ુર� નઝર કર� તે માટ� �ુ ં તમાર� માફ� ચા�ુ ં �ં.
બાક� તમે તો ગઝબ જ ��, તમારા પિતને સવ�
સત્ વાત કહ�, તેમને �ુસ્સામા લાવ્ય અને છે ક
છે લ્લ પળે તમે મને ઉગાર� લીધો, એ માટ� �ુ ં
તમારો આભાર� �ં, હવે કોઈ �દવસ માર� િવતાનો
મારા ચા�ર�યનો ઘમંડ ન�હ ક�ં.”

*****
 Ahvalun Nisa - 955

માતા ક� રાક્ષ ?
એ માણસ બની ઇસરાઈલમની કૌમમાંથી

હતો. �ુિનયાની દૌલતથી તો એ ગર�બ હતો, પણ

દ�નદાર��ું ધન ઠ�ક ઠ�ક જમા ક�ુર હ�.ું

એક �દવસ લાકડાનો ભારો લાવ્ય અને

એક �દરહમમાં વેચ્ય. એ �દરહમ લઈ ઘર� જતો

હતો. રસ્તામા ફક�ર બોલતો હતો ક� “છે કોઈ

�ુદાનો લાલ છે ક� મને કંઈક આપે.”

ફક�રનો સવાલ સાંભળ�ને ક�ઠયારાએ તે

�દરહમ આપી દ�ધો.

 Ahvalun Nisa - 956
ક�ઠયારો ખાલી હાથે ઘર� આવ્ય.

ક�ઠયારણને વાત કર� અને તે �દવસે �ુખ્ય જ

રહયા.

બી� �દવસે એક �દરહમ મળ્ય, તે લઈને

ઘર� આવતો હતો. રસ્તામા એક માણસ મળ્ય,

તેની પાસે એક �ુદર

ં પંખી વેચવા�ું હ�ુ.ં ક�ઠયાર�

તેની �ક�મત �ુછ� પેલાએ તેને એક �દરહમ કહયો.

ક�ઠયારાએ તે ખર�દ� લી�ુ.ં

 Ahvalun Nisa - 957
ક�ઠયારણે કહ�ું : “પંખી તો �પા�ં લઈ

આવ્ય છો, પણ આપણે ખા�ું �ું અને તેને

ખવરાવી�ુ �ું ?

તે �દવસે ક�ઠયારો કયાંકથી ઉધાર લાવ્ય

અને �મ તેમ તે �દવસ તો �ુરો કય�,

એક �દવસ પેલા પંખીએ કંઈ િવ�ચત

અવાજ કય�, ક�ઠયારો પંખીની પાસે ગયો, તેણે

જો�ુ ં ક� પંખીએ ��ુ આપેલ છે . ક�ઠયારાએ ��ું

હાથમાં લઈ જો�ું તેને લાગ્�ુ ક� સા�ું ��ું નથી,

પણ �ક�મતી હ�રો લાગે છે .

 Ahvalun Nisa - 958
તેણે ક�ઠયારણને વાત કર�. ક�ઠયારણે એ

�હરો ઝવેર� પાસે લઈ જવા કહ�ુ.ં

બી� �દવસે ક�ઠયારો તે હ�રો લઈ ઝવેર�

પાસે ગયો. ઝવેર�એ હ�રાને તપાસ્ય, પર�ક્ કર�

અને કહ�ું આ હ�રા�ુ ં નામ “ગવહર� શબચરાગ”

છે , જો તાર� વેચવો હોય તો પાંચ હ�ર દ�નાર

આવશે.

ક�ઠયારાએ તે હ�રો વેચી નાખ્ય.

 Ahvalun Nisa - 959
પછ� તો તેણે �ુદર
ં મકાન લી�ુ,ં લાકડાં

વેચવા�ું બંધ ક�ુર અને રાત �દવસ �ુદાની

ઇબાદતમાં જ મશ�ુલ રહ�તો.

ક�ઠયારણ �ુખચેનથી રહ�વા લાગી. �ુદાની

મહ�રબાનીથી એક બાળક પણ તેમના ઘરને હ�ુર

ભ�ુ� રાખવા પ્રા થ�ુ.ં પે� ું પંખી દર વરસે એક

હ�રો આપ� ું હ�ુ.ં

ત્ વષર વીતી ગયા. ક�ઠયારાને હજ

કરવાનો શોખ થયો. તેણે પત્નીન કહ�ું “�ુ ં હજ

કરવા �� �ં, આ પંખી અને આપણા �ુત્ર

 Ahvalun Nisa - 960
સંભાળ રાખ�.” દાસ દાસીઓને પણ ભલામણ

કર�. ઉપરાંત બાળકની સંભાળ રાખવા એક દાઈને

ખાસ �ુકરર ્ કર�.

અહ� થોડોક સમય તો �ુશીમાં િવત્ય. પણ

એક �દવસે ક�ઠયારણ હમામમાં નહાવા જતી હતી.

રસ્તામા એક લંપટ �ુ�ષની િવકાર� નઝર તેના

પર પડ�. તેણે ક�ઠયારણનો પીછો પકડયો, તેણીના

ઘર �ુધી આવ્ય, ઘર�ું ઠ�કા�ું બરાબર યાદ રાખી

લી�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 961
તે માણસ એક દલ્લાલ પાસે ગયો અને

તેણીને બધી વાત કર� કહ�ુ,ં “ગમે તેમ કર�ને પણ

મારો અને તેણીનો મેળાપ કરાવી આપ.”

દલ્લાલ ક�ઠયારણને કંઈક બહાના હ�ઠળ

મળ�, તેણી સાથે વાતચીત કર�. પછ� તો વાર�

વાર� મળવા લાગી. એક �દવસ મોકો જોઈ તેણે

નાપાક ઇન્સાનન પયગામ કહયો.

પણ ક�ઠયારણે એ વાતથી ઇન્કા કય�,

એથી દલ્લાલ િનરાશ થઈ ન�હ, પણ

પોતાનો પ્રય ચા�ુ રાખ્ય અને આખર� એક

 Ahvalun Nisa - 962
�દવસ અ�લીલ વાતો કર� ક�ઠયારણની વાસનાને

ઉ�ે�જત કર�. દલ્લાલા જો�ું ક� અત્યાર

ક�ઠયારણનો દ� હ, �ુ�ષ દ� હ માગે છે . તેણીએ � ુરત

જ પેલાના પ્રેમ વાત કર� અને બદનસીબ

ક�ઠયારણ ક�ુલ થઈ.

પછ� ક�ઠયારણનો આશક રોજ આવવા

લાગ્ય. બંને પોતાની ઇચ્છ સંતોષતા એશ

ઇશરતમાં �દવસો પસાર કરવા લાગ્ય.

એવામાં એક �દવસ પેલા પંખીએ અવાજ

કય�, ક�ઠયારણ ત્યા ગઈ, પંખીએ �હરો �ુકયો હતો.

 Ahvalun Nisa - 963
ક�ઠયારણના આશક� �ુછ�ુ ં “આ �ું ?”ક�ઠયારણે તે

પંખીની બધી વાત કર�ને કહ�ુ ં “આ બધો પ્રત

આ પંખીનો છે .”

બી� �દવસે ક�ઠયારણનો આશક એ

ઝમાનાના એક મહાન આ�લમ પાસે ગયો અને

તેને �ુછ�ું “તવર� તમાં તમે કોઈ ઠ�કાણે વાંચ્�ુ છે

ક� રાહ� �ુદામાં કોઈ એક �દરહમ આપે તો �ુદા

તેને એક પંખી આપે અને તે પંખી દર વષ� �ડાને

બદલે �ુલ્યવા હ�રો આપે.”

 Ahvalun Nisa - 964
આ�લમે જવાબમાં કહ�ુ ં : “હા, અને તે

પંખીની ખાિસયત એ છે ક� પંખીનો ખાનારો

બાદશાહ થાય.”

એ સાંભળ� પેલા માણસે કાંઈક િવચાર ��

અને ક�ઠયારણને ઘર� જવા�ુ ં બંધ ક�ુ.ર

�દવસો િવત્ય, પણ ક�ઠયારણનો આશક

દ� ખાતો ન હતો. ક�ઠયારણ િવરહ અ�ગ્નમા

સળગવા લાગી. તેણીએ દલ્લાલાન બોલાવી કહ�ુ ં

“તેઓ હમણા માર� ત્યા આવતા નથી. તેઓને તો

 Ahvalun Nisa - 965
કાંઈ રોષ ભરાવવા�ું કારણ આપ્�ુ નથી. તમે

એમની પાસે �વ અને સમ�વો.

દલ્લાલ ક�ઠયારણના આશક પાસે ગઈ,

તેને સમ�વ્ય, તેણે કહ�ું “તેને ત્યા � પક્ છે ,

તેના માંસ�ું મને પ્ર ભોજન કરાવે તો �ુ ં આ�ુ.”

ં

ક�ઠયારણે આ વાત �ણી તો જવાબ

આપ્ય. એ તો ન�હ બને, એના કારણથી તો અમને

આ સાહબી મળ� છે . એની હત્ય તો �ુ ં ન�હ જ ક�ં,

ભલે તેઓને ન આવ�ું હોય તો ન આવે.”

 Ahvalun Nisa - 966
“અર� , �ું આ�ું બોલે છે ? આશક કરતાં તને

તા�ં પક્ વ�ુ વહા�ું ? �ું જવાન છો, �જ�દગીમાં

આનંદ �ુટં વાના �દવસો તો �ુવાકાળમાં જ આવે

છે . આવા �દવસોમાં તારા આિશક �વા

છે લછબીલાનો સાથ છોડવો �ુખાર ્ છે .”

દલ્લાલા ક�ઠયારણને ભોળવી.

ક�ઠયારણ તેણીના ફર� બમાં ફસાઈ, તેણે

કહ�ું “ભલે, તેમને કહ�જો ક� આ� રાતે એ પક્ષી�

પ્ર ભોજન �ુ ં તેમને જમાડ�શ.” દલ્લાલ ગઈ.

 Ahvalun Nisa - 967
રાતે પેલો આવ્ય, પંખીને ઝબ્ ક�ુર

ક�ઠયારણ ગોશ્ પકાવીને લાવી, પેલાએ કહ�ુ ં

“આ ગોશ્ �ુ ં એકલો જ આરોગીશ.” ક�ઠયારણે

કહ�ું “ભલે.”

પેલો ખાવા લાગ્ય. એટલામાં ક�ઠયારણનો

�ુત આવ્ય, અને તેણે ગોશ્ ખાવાની હઠ કર�,

તેને બી� ખાવાની ચીજો આપી, બેહલાવવાના

પ્રય કયાર , પણ બાળહઠના તો દાખલા દ� વાય છે

ને? બાળક� ઝીદ ન �ુક�, છે વટ� તે પંખીના માથાનો

ભાગ આપીને બાળકને શાંત કય�,

 Ahvalun Nisa - 968
એ માણસ પંખી�ું ગોશ્ ખાઈ ગયો. પણ

�દવસો વીતવા છતાં બાદશાહ� મળવાના કોઈ

�ચન્હ ન બતાયાં, તેથી િવચાર �� ક� કદાચ

પંખીનાં માથામાં જ એ તાસીર હોય તો.

ફર�વાર તે આ�લમ પાસે ગયો, અને બોલ્ય

ક� “સાહ�બ ! તે �દવસ મ� એક પંખી િવશે સવાલ

કર� લ એ િવશે આ� વ�ુ �ુલાસો �ુછવા આવ્ય

�ં. આપે કહ�લ ખાિસયત પંખીના ગોશ્તમા છે ક�

તેના માથામાં.”
 Ahvalun Nisa - 969
“એ ખાિસયત તો ફકત માથામાં છે .”

આ�લમે જવાબ આપ્ય.

“સાહ�બ ! કોઈએ એ મા�ું ખાધેલ હોય તો

�ું એના ગોશ્તમા પણ એ તાસીર હોય છે ?”

“હા, એ મા�ું ખાનારના કાળ�માં એ

તાસીર હોય છે .” આ�લમે સ્હ�જભાવ કહ�ુ.ં

વળ� આિશક �રસાણો, એણે દલ્લાલ સાથે

કહ�વરાવ્�ુ ક� જો માર� મા�ુકા એના બાળક�ુ ં

કાળ�ુ ં મને ખવરાવે તો જ �ુ ં ત્યા જઈશ.”

 Ahvalun Nisa - 970
એ સાંભળ� દલ્લાલ પણ ઘડ�ભર હ�બતાઈ

ગઈ, પણ પછ� તેણી તે કામ માટ� તૈયાર થઈ.

દલ્લાલા ક�ઠયારણને આિશકનો સંદ�શો

પહ�ચાડયો. એ સંદ�શો મળતા તો ક�ઠયારણ

�ુસ્સાથ લાલપીળ� થઈ ગઈ અને કહ�ું “�ુ ં એ

માતાને �ુત - હત્ય કરવા કહ�વરાવે એ તો માણસ

છે ક� રાક્ ? એ તો કોઈ �દવસ ન�હ બને, વળ�

મારો પિત હજ કર�ને પાછો આવે એને �ુ ં �ુ ં

જવાબ આ�ું ? ના, ના એ તો હર�ગઝ ન�હ બને. �ુ ં

એવા આિશક િવના ચલાવી શક�શ.”

 Ahvalun Nisa - 971
“અર� છોકરો, છોકરો �ું કર� છે ? હ�ુ � ું કયાં

�ુત - પ્રા�પ્ ઉમર વટાવી ગઈ છે . કાલે સવાર�

આ �ુત્ર પણ વ�ુ �ુદર

ં �ુત્ર માતા બનવાને

�ું ભાગ્યશાળ થઈશ. બાક� છોકરા માટ� પ્રેમી ન

તરછોડાય.” ફર�વાર ક�ઠયારણ દલ્લાલાન

�ળમાં આવી અને તેણે �ીઓની નાઝ �ુ�

ં �વો

વાત્સલ્યભ વચ્ચેથ �ુદો કય�, તેણી �ુત -

હત્ય માટ� તૈયાર થઈ.

પણ �ુદા રાખે તેને કોણ માર� શક� ?

દલ્લાલ અને ક�ઠયારણની વાતચીત બાળક માટ�

રાખેલ દાસીએ સાંભળ�, તેણીએ િન�ચય �� ક�,

 Ahvalun Nisa - 972
ગમે તેમ થાય પણ બાળકને તો �ુ ં બચાવીશ. પણ

એ �બચાર� �ું કર� ? એણે તો �ુદરતના દરવા�

મા�ું પટ�ું : “�ુદાવંદા, આ બાળકની માતા,

માતા નથી રહ�, તેણી તો �ુત - હત્યાર બનવા

ક�ટબધ્ થઈ છે , અને તેનો િપતા તો તારા ઘરનો

તવાફ કરવા ગએલ છે . મા�લક,હવે તો �ુ ં જ રસ્ત

�ુ�ડ ક� આ બાળકની �ુ ં ક�વી ર�તે રક્ ક�ં ?” આ

પ્રમા દોઆ કર� રહ� છે , એટલામાં એના કણ�

કોઈ અદ�ઠની અવાઝ અથડાઈ, “�ું બાળકને

ફલાણા પહાડ પાસે લઈ �, ત્યા �ું �ુદરતનો

તમાશો જોઈશ. એ પહાડ પાસે પથ્થરન એક

 Ahvalun Nisa - 973
તખ્ છે , તેના ઉપર બાળકને બેસાર�.” દાસીએ

અવાઝ સાંભળ� �ુદાનો �ુક �� અને �ુપ�ુપ

ઘરમાંથી િનકળ� ગઈ.

રાતે ક�ઠયારણનો આિશક આવ્ય,

ક�ઠયારણ �ુત્ર લેવા માટ� દાસીના ઓરડામાં

ગઈ પણ ત્યા દાસી ન હતી. પછ� આસપાસ

દાસીની ઘણી શોધ કર� પણ દાસી ક� બાળક

કોઈનો પ�ો ન લાગ્ય.

પહાડ પાસે દાસી પહ�ચી, ત્યા પત્થરન

તખ્ હતો. દાસી ત્યા પહ�ચી ક� તરત જ તે પત્થ

 Ahvalun Nisa - 974
ફાટયો અને અવાઝ આવી “આની �દર બાળકને

�ુક� દ�, �ુદા એને સાંચવશે.” દાસીએ એ બાળકને

�દર �ુકયો પત્થ આપો આપ બંધ થઈ ગયો એ

જોઈ દાસીએ િનરાંતનો સાંસ લીધો ક� હવે કોઈની

તાકત નથી ક� આ બાળકનો વાળ પણ વાંકો કર�

શક�. એની રક્ષા ભાર તો હવે �ુદા ઉપર છે એમ

િવચાર�ને હવે �ું થાય છે તેની રાહ જોતી ત્યા

બેઠ�.

થોડ�વાર થઈ હશે ત્યા �ુરથી ઢોલ

પડઘમના અવાઝ આવવા લાગ્ય. દાસી િવચાર
કર� છે ક� આ �ું હશે, એટલામાં તેની નઝર� એક
 Ahvalun Nisa - 975
મો�ું લશ્ક પડ�ુ.ં દાસીએ જો�ું ક� એ લશ્ક
આવી પહ�ચ્�ુ અને પેલા પત્થરન ઘેર� લીધો.

એ લશ્કરમાંથ એક જણે કહ�ુ ં “બાઈ

અમોને ખબર મળ� છે ક� અહ�યા એક બાળક મળ�
આવશે અને તેને અમાર� અમારો બાદશાહ
બનાવવો છે . તો અહ�યા તો એ બાળક નથી, એ
બાળક કયાં છે તે � ું બતાવી શક�શ ?” �ુછનાર
લશ્કરન મોવડ� �વો લાગતો હતો.

દાસીએ પેલો પત્થ બતાવીને સમ�વ્�ુ ક�

આમાં છે . સવ� જણ એ પત્થરન જોવા લાગ્ય.
એકાએક પત્થ ફાટયો, તેમાંથી બાળકને લઈ
લીધો. પછ� દાસી અને બાળકને સાથે એક સોનેર�
�બાડ�માં બેસાડ� ધામ�ુમથી શહ�રમાં લઈ ગયા.
 Ahvalun Nisa - 976
શહ�રમાં આવી બાળકનો િવધીસર
રાજયા�ભષેક કય�, રાજયની લગામ દાસીના
હાથમાં આપી.

બાળકને બાદશાહ બનાવવાની ક�ળવણી

આપવા દાસી િવદ્વ ઉસ્તાદોન રોક� પોતે
રાજયની વ્યવસ્ કરતી હતી. એના રાજયઅમલ
પ્ માટ� ભાર� �ુખદાયી િનવડયો.

ક�ઠયારો હજ કર�ને પાછો આવતો હતો,

એને બાપડાને બની ગએલા પ્રસંગ કશી ખબર
ન હતી. દાસીને ઘણી મહ�નત પછ� ખબર મળ� ક�
મારો મા�લક હજ કર�ને પાછો આવે છે અને આ
શહ�ર પાસેથી િનકળનાર છે .
 Ahvalun Nisa - 977
ખબર મળતાં જ તેણીએ તેના સ્વાગતન
તૈયાર� કરવા માંડ�. હા�ઓના કાફલાના
આવવાના વખતે શહ�રની બાહ�ર ઇ�સ્તકબા માટ�
લાવ લશ્ક સ�હત બાળ બાદશાહને લઈ ગઈ.

હા�ઓનો કાફલો આવી પહ�ચ્ય. તેમાંથી

ક�ઠયારાને શોધી કાઢયો. તેની પાસે બાળકને લઈ
આવી અને બોલી : “અબ્બા�નન તઅઝીમ કરો.’’
એ સાંભળતા જ બાળક િપતાના કદમોમાં પડ�
ગયો.

ક�ઠયારો �બચારો હયરાન થઈ ગયો.

થોડ�કવાર તો �ુઢ
ં ની �મ જોઈ જ રહયો. પછ�
સ્વસ થઈ બાળકને ઉભો કય�, આ બ�ું �ું છે ?
એમ �ુછતો હોય એવી ર�તે દાસીની સામે જો�ુ.ં
 Ahvalun Nisa - 978
દાસીએ તેને પહ�લથ
ે ી તે છે લ્લ �ુધી વાત
કહ�. આ સાંભળતા જ િપતાએ �ુત્ર ગોદમાં લઈ
લીધો અને ઘણીવાર �ુધી �ુબન
ં કરતો રહયો.

દાસીએ રાજયવ્યવસ્થા બધાં કાય�

બાળરા�ના િપતાને ભળાવ્ય.

થોડાક �દવસ પછ� ક�ઠયારણ અને તેના

આિશકને પકડ� મંગાવ્ય. તેમને વ્ય�ભચારન
�ુનાહસર સંગસાર કર� માર� નાખ્ય.

*****

સમાપ્