Zigor Zuzenbidea I

ZIGOR-ZUZENBIDEA-I-3.
pdf
student_00
Derecho Penal I
1º Grado en Criminología
Facultad de Derecho - Campus Gipuzkoa

Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea
Reservados todos los derechos.

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
1.GAIA: ZUZENBIDE PENAL OBJEKTIBOA
1. ZUZENBIDE PENALA ZENTZU OBJEKTIBOAN ETA SUBJEKTIBOAN
● OBJEKTIBOA → Arau penalen multzoa, Zigor Kodean bilduta. Gaur egungoa

1995ekoa, zenbait erreformekin (2015 aldaketa handiak)
● SUBJEKTIBOA → Ius Puniendi: Zigortzeko eskubidea edo ahalmena ↔

ESTATUARENA
2. ZUZENBIDE PENALA ZENTZU OBJEKTIBOAN: DEFINIZIOA
VON LISZTEN DEFINIZIOA (XIX. mendea): Estatuak ezarritako arau juridikoen multzoa,
zeinak honako hauek lotzen dituen: delitua, egitate bezala, eta zigorra, bidezko ondorio
bezala. Definizioa osatu beharra denborarekin:
1. Delituaren ondorioa → ZIGORRAz gain, segurtasun neurriak

- Egozgarria: imputable
- Egotzezina: inimputable (20.1 art) Erantzukizun penalik ez, horren ordez
SEGURTASUN NEURRIAK ezarri (zentro pskiatrikoa adb.)
2. Arau juridikoak nori zuzendua → HARTZAILEA

- Epaile + magistratuak: zigorrak eta segurtasun neurriak ezartzeko
betebeharra
- Hiritarrak: zigorraren mehatzuen bidez, delituak gauzatzeko debekua
3. PRINTZIPIOAK ETA BALIOESPENAK: Proportzionaltasun printzipioa adb. (zigorra

delituarekiko proportzionala)
3. ZUZENBIDE PENALA GIZARTE KONTROLEKO TRESNA GISA
● HELBURUA → Elkarbizitzaren aurkakoak diren portaerak

ekiditea, zigor ezberdinen mehatxuaren bidez (legezko mehatxua)
● ELKARBIZITZA BERMATZEKO ARAUAK →

○ Juridikoak: Zigor Zuzenbidean
○ Juridikoak ez direnak: Arau sozial idatzi gabekoak (isiltasuna adb.)
● GIZARTE-KONTROLA →
○ Informala: Familia, eskola, lagunak
○ Formala: Zuzenbidearen adar desberdinen bidez ↔ Formalizatuena Zigor
Zuzenbidea.
■ Portera eta zigor larrienetan
■ Estatuak dauka monopolioa
■ Arau juridikoen bidez bakarrik: LEGEZKOTASUN-PRINTZIPIOA
(Lege maila duen arau baten bidez)
a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-5232299
Reservados todos los derechos. No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
ZUZENBIDE PENALA ZUZENBIDE ADMINISTRATIBOA
● Portaera larrienak ● Ez da hain formalizatua

● Zigorra (pena) ● Zehapena (sanción)
● Aurrekari penalak ● Aurrekari penalik ez
● Prozesu penala ● Prozesu penalik ez
● Epaile/magistratuek ezarri ● Administrazioak ezarri
TIPIFIKATUA: Delitu bezala sailkatuta dagoen portaera
● ULTIMA RATIO / SUBSIDIARIOTASUN PRINTZIPIOA: Zigor zuzenbidea beste

gizarte kontroleko tresnak huts egitean erabili daiteke bakarrik
4. ZUZENBIDE PENALAREN EDUKIA: ELEMENTUAK
- Arau juridikoak
- Delituak
- Zigorrak eta segurtasun-neurriak
● DELITUA
○ Kontzeptu FORMALA → Zigor kodean tipifikatua dagoena, legegileak

aurreikusten duena
○ Kontzeptu MATERIALA → Giza portaera tipikoa, zuzenbide kontrakoa,
erruduna eta zigorgarria:
1. ONDASUN JURIDIKOEN (O.J) BABES ESKLUSIBOAREN PRINTZIPIOA: Ondasun

juridikoak babesteko bakarrik parte hartu dezake kode penalak
O.J : Zigor kodearen bidez babestu nahi dena (bizitza adb.), elkarbizitza baketsua
bermatzeko ezinbestekoa dena
2. ZUZENBIDE PENALAREN IZAERA FRAGMENTARIOA: Zigor kodea bakarrik

ondasun juridikoen aurkako eraso larrienetan erabili daiteke
3. ULTIMA RATIO EDO SUBSIDIARIOTASUN PRINTZIPIOA: Beste gizarte kontroleko

tresnak huts egiten dutenean erabili daiteke zigor kodea
Printzipioek zigor kodearen aplikazio mugatzen dute.
● ZIGORRAK ETA SEGURTASUN-NEURRIAK
ZIGORRA SEGURTASUN NEURRIAK
● Adibideak: Espetxea, isunak, ● Adibideak: Zentro psikiatrikoa

gizarte-lanak ● Ez da legezko mehatxua edo
● Legezko mehatxua, kaltea edo gaitza
gaitza ● Oinarria: arriskugarritasuna
● Oinarria: erruduntasuna (Delitua gauzatzeko arriskutsua
(egozgarria den pertsona) dena baina delitua jada gauzatu
duena)
Derecho Penal I
Banco de apuntes de la
2.GAIA: ZUZENBIDE PENALAREN HELBURUA
1. SARRERA
● HELBURUA → Gizarte kontroleko tresna, elkarbizitza baketsua bermatzeko

helburua duena
● MUGAK → Estatu totalitarioak VS Estatu demokratikoa
↓
Elkarbizitza baketsua bermatzeko neurriak hartzea mugarik ez
Elkarbizitzarako ezinbestekoak diren Ondasun Juridikoen aurkako erasorik

jasanezinenak ekiditea du helburu
2. ELKARBIZITZARAKO EZINBESTEKOAK DIREN ONDASUN JURIDIKOEN

AURKAKO ERASORIK LARRIENAK EKIDITEA
● Zuzenbide Penala = Gizarte-kontroleko tresna:

○ Formalizatuena
○ Subsidiarioa: Beste gizarte kontroleko tresnak huts egitean erabili daiteke
bakarrik
○ Ondasun Juridikoen babes esklusiboaren printzipioa: Ondasun Juridikoak
babesteko bakarrik parte hartu
○ Zuzenbide Penalaren izaera fragmentarioa: Ondasun Juridikoen aurkako
eraso larrienetan
● ONDASUN JURIDIKOAK
○ Elkarbizitza baketsua bermatzen duten elementuak

○ Zuzenbidearen adar desberdinek babesten dituzte
○ Interes etiko, moral edo erlijiosorik ez da babesten
Ondasun Juridiko Penalak → Zigor Zuzenbidea babesten dituenak. Elkarbizitza baketsua

bermatzeko ezinbestekoak edo oinarrizkoak direnak.
○ Ondasun Juridikoen sailkapena:

■ OINARRIZKOAK → Bizitza, osotasun fisikoa
■ MATERIALAK → Ondarea, jabetza
■ IDEALAK → Ohorea (honor), askatasuna
○ Ondasun juridiko-penalen sailkapena:

■ INDIBIDUALAK → Bizitza, sexu-askatasuna
■ KOLEKTIBOAK → Ingurumena, trafiko-segurtasuna
■ Gaur egun biak babesten dira: TEORIA DUALISTA
3.GAIA: ARAU JURIDIKO-PENALA
1. KONTZEPTUA
- Arau juridikoak zuzenbideko adar guztietan daude. Jokaera jakin bat izatea agintzen
duten mezuak dira.
- Ez dira printzipioak, izan ere, ez dute zehaztasun nahikorik ezta agindu zehatzik
ematen.
● ARAU JURIDIKO VS LEGEZKO TESTUA → Legezko testuak arau juridikoa

adierazteko bidea da, hau da, arau juridikoak jasotzen dituen testua.
● ARAU JURIDIKO MOTAK

○ Lehen mailakoak → Agindua hiritarrari
○ Bigarren mailakoa → Agindua epaileari
Biak aldi berean jokatzen dute
2. EGITURA
● Arau jurudiko guztiek bi elementu dituzte:

○ Egitazteko aurresuposamendua → Delitua
○ Ondorio juridikoa → Zigorra edo segurtasun-neurriak
● XEDAPEN PENALAK
○ OSOAK → Arau penalaren elementu guztiak zehazten dituztenak
○ OSATUGABEAK → Garrantzitsua den elementu bat falta da, beste xedapen
batera edo batzuetara jo beharra dago arau penalaren elementu guztiak
ezagutzeko
■ Zuriz eratutako lege penala: Igorpena zigor kodearen kanpo dagoen
beste erregelamnedu batera jo beharra (adb. 363 art.)
3. FUNTZIOA
● Baloraziozko arauak → BALORAZIOA

● Determinaziozko arauak → AGINDUA (adb. arau juridko-penalak)
● Zuzenbide Penalaren funtzioa → AURREZAINTZA (prevención)
4.GAIA: ZIGORREN ETA SEGURTASUN-NEURRIEN HELBURUA
1. ZIGORREN HELBURUAK
1.1. TEORIA ABSOLUTUAK (Teorías de la retribución) → ORDAINKETA
● ZIGORRA → Justiziaren eskakizuna. Delituagatik ordaintzeko modua. Absolutua

esaten zaio testuingurua ez duelako kontuan hartzen
● OINARRIA:
○ Erlijiosoa: Kristautasuna
○ Etikoa: Kant → Bere ustez gizakia ezin da helburu sozialetarako erabili.
Zigorrak ez du erabilgarritasun sozialik. (Irlaren adibidea)
○ Juridikoa: Hegel
■ Borondate orokorra → Borondate berezia → Borondate orokorra
■ Tesia → Antitesia → Sintesia
Delitugilearen borondate berezia borondate orokorra gailendu. Borondate orokorra berriro
gailentzeko zigorra ezarri behar da.
● ZIGORRAREN HELBURUAK / FUNTZIOAK:

○ Ez du errabilgarritasun sozialik → Justizia egiteko funtzioa
○ Berme funtzioa: Zigorra delituarekiko proportzionala izan behar da
(elementu positiboa)
● KRITIKA: Gaur egun zuzenbide estatu sozial eta demokratiko batean, aurrezaintza
da helburura eta ez justizia egitea
1.2 TEORIA ERLATIBOAK → AURREZAINTZA
● ZIGORRA → Delitua ekiditeko funtzioa (aurrezaintza), testuingurua kontuan hartu. Bi

aurrezaintza mota:
○ AURREZAINTZA OROKORRA → Gizarteari zuzenduta (Kolektibitateari)

■ Feuerbach, Filiangieri, Bentham
● Negatiboa: Zigorra legean jasotzen denan, hiritarrei

zuzendutako legezko mehatxua (mezu bat kolektibitateari
delituak ez gauzatzeko), BELDURRA
● Positiboa: Delitua gauzatzean zigorra ezarri, aurreikusten
denean Zigor Zuzenbidearen baieztapen positiboa ematen da
■ Kritikak → Ez da nahikoa aurrezaintza orokorrarekin bakarrik

zigorraren beharra justifikatzeko. Proportzionaltasunik eza.
○ AURREZAINTZA BEREZIA → Pertsona konkretuari zuzenduta (Delitugilea)
■ Von LIszt (XIX. mendea)
● Bidezko zigorra = Berriro deliturik ez gauzatzeko beharrezkoa
dena. Beraz, pertsona bakoitzak zigor ezberdina behar du
● Delitugilearen arabera, zigor desberdina ezarri, funtzio
desberdina betezteko:
○ Noizbehinkakoa: oroigarri gisa, mehatxua
○ Ohikoa baina “zuzendu” daitekeena: “Zuzenketa” /
bergizarteratzea (reinsercion social)
○ Ohikoa baina “zuzendu” ezina: inokuizazioa, pertsona
gizartetik kanporatzea (gaur egun ez da onartzen)
■ Kritika →
● Pertsona batzuek delitua gauzatu arren ez dute behar zigorrik,
berriro egiteko arriskurik ez dagoelako (krimen pasionala adb.)
● Bizgizarteraztea ezin da inposatu, ezin da pentsatzeko modu
bat inposatu.
Aurrrezaintza orokorra eta berezia konbinatzea beharrezkoa da zigorraren beharra

justifikazteko
1.3. GAUR EGUNGO TEORIAK (Eklektikoak)
● Teoria eklektiko → Aurreko teorien elementuak nahastu

○ Zuzenbide Penalaren funtzioa: Gizartea babestea
○ Bi korronte nagusi:
■ Gizartearen babesa bidezkoa den “ordainketaren” bidez
(aurrezaintza-funtzioa osagarri gisa): Z. penalak bi funtzio, gizarte
babesa + justizia egikaritzea
■ Gizartearen babesa delituen aurrezaintzaren bidez: Z. penalak funtzio
bakarra, gizartearen babesa
● ROXIN: momentuaren arabera zigorrak funtzio desberdinak.

○ Zigorra legean aurreikusten denan → aurrezainta orokorra
○ Epaileak zigorra aplikatzen duenean → aurrezaintza berezia
○ Zigorra betearazten denean → aurrezaintza berezia
2. SEGURTASUN-NEURRIEN HELBURUAK
● OINARRI MATERIALA
○ Zigorra: Erruduntasuna (Egozgarria)
○ Segurtasun-neurria: Arriskugarritasun kriminala (Egotzezina)
↓
Kausak 20.1, 20.2, 20.3 art. (salbuesle osoa)
○ Zigorra + segurtasun-neurria: Erdi-egozgarria (21.1 art.) (salbuesle es osoa)
● SEGURTASUN-NEURRIEN FUNTZIOA
○ Arriskutsua den pertsona jakin batek etorkizunean delituak ez gauzatzea →
AURREZAINTZA BEREZIA
● ZIGORREN ETA SEGURTASUN-NEURRIEN ARTEKO HARREMANA
○ Sistema MONISTA → Ez da egiten desberdintasunik. Denak errudun, zigorra
○ Sistema DUALISTA → Desberdintasuna egin, denbora ez da deskontatzen
○ BIKARIOTZA-SISTEMA (99 art.)→Lehenengo S.N aplikatu eta gero zigorra,

S.N denbora deskontatzen da zigorra aplikatzean)
20 art. Salbuesle osoak

21.art. Aringarriak (atenuantes)
22. art. Astungarriak (agravantes)
3. ZIGORRAREN HELBURUA ESPAINIAKO ZUZENBIDE PENALEAN
● Zigorraren helburua estatu ereduaren araberakoa da:
○ Antzinean → Mendeku pribatua

○ Estatu teokratikoetan → Ordainketa funtzioa
○ Monarkia absolutua → Aurrezaintza orokorra mugarik gabea
○ Estatu liberal → Aurrezaintza orokor mugatua
○ Estatu sozial → Aurrezaintza orokorra eta berezia
● Espainia → Zuzenbide Estatu sozial eta demokratikoa
○ Aurrezaintza mugatuaren funtzioa

○ E.K 25.2 art. + ELOO 1 art. (Espetxeen lege organiko orokorra): Zigor
askatasun-gabetzaileen funtzioa = pertsona berreztea eta birgizarteratzea
○ Aurrezaintza orokorra + berezia → Biak konbinatu behar dira zigorraren
funtzioa azaltzeko
● Nola konbinatu aurrezaintza orokorraren eta bereziaren funtzioak?

○ Zigorra legean aurreikusten denean → Orokorra
○ Epaileak zigorra aplikatzean → Berezia
○ Zigorra betearaztean → Berezia
5.GAIA: ESTATUAREN ZIGORTZEKO AHALMENAREN-MUGAK I
1. SARRERA
● Zuzenbide penala:
○ Zentzu objektiboa → Arau penalen multzoa, gehienak Zigor Kodean bilduta
○ Zentzu subjektiboa → Zigortzeko ahalmena (ius puniendi), Estatuak bakarrik
du zigortzeko ahalmena
● Mugak eratortzen dira indarrean dagoen estatu eredutik. Indarrean dagoen estatu
ereduak 3 ezaugarri, ezaugarri bakoitzetik printzipio eta muga batzuk eratorri:
○ ZUZENBIDE-ESTATUA → Legezkotasun printzipioa, zigortzeko ahalmena

zuzenbidearen mende egon behar da
○ ESTATU SOZIALA → Zigor Zuzenbidea bakarrik erabili gizartea babesteko
beharrezkoa denan
○ ESTATU DEMOKRATIKOA → Duintasuna, berdintasuna…
2. ZUENBIDE_ESTATUA IZATETIK ERATORRITAKO MUGA:

LEGEZKOTASUN-PRINTZIPIOA
2.1 PRINTZIPIOAREN SORRERA
● Nullum crimen, nulla poena sine lege (Feuerbach): Deliturik ez eta zigorrik ez
legean aurreikusita ez badago
○ Frantziar iraultzaren testuinguruan sortu

○ Nullum crimen + nulla poena + sine lege
● Aurrekariak:
○ Magna Charta (1215)
○ Constitutio Criminalis Carolina (1532)
Ez zuten legezkotasun printzipioa gaur egun ulertzen den bezala, hau da, zentzu
modernoan ulertzen den bezala. Ohitura ulertzen zuten Zigor Zuzenbidearen iturri
bezala.
● LEGEZKOTASUN PRINTZIPIOA ZENTZU MODERNOAN:
- Botere banaketa eta kontratu soziala (Gizakiak onartzen du egoera naturaleko

testuinguru batetik estatu zibileko egoera batera igarotzea, horren truke, bizitza
politikoan parte hartu eta hori kontrolatu, botere legegilearen bidez)
- Legea herriaren boterearen adierazpena → Lega bermea DA herritarrontzat,

delituak eta zigorrak legean jasota egon behar dira
- Segurtasun juridikoa → Pertsona batek ezer egin aurretik jakin dezake zer
den delitua eta zein den ondorioa
- Berme politikoa → Herritarrok botere legegilea aukeratu eta botere legegileak
legea egiten du, beraz, delituak eta zigorrak izango dira herriak delitu eta
zigor izatea nahi dituen horiek.
2.2 BERMEAK
● BERMEAK. Legezkotasun printzipioaren 4 azpi-pintzipioak:
○ BERME KRIMINALA → Nullum crimen sine lege: Deliturik ez legean

jasota egon gabe.
○ BERME PENALA → Nulla poena sine lege: Legean jasota ez dagoen
zigorra ezin da aplikatu
○ BERME JURISDIKZIONALA → Zigorra ezarriko da epai judizial bidez
eta legean jasotako prozedura jarraituz
○ BETEARAZPENARI LOTUTAKO BERMEA → Zigorren eta
segurtasun-neurrien betearazpena legeak arautzen duen bezala
● ARAU JURIDIKOAK BETE BEHARREKO BALDINTZAK (bermeak bete ahal

izateko)
○ LEX PREVIA →
■ Aldez aurretiko legea: Delitua egin baino lehen indarrean egon
behar da legea. Atzera eraginkortasunaren debekua
(irretroactividad)
■ Arau orokorra: Lege penala ezin da atzera eraginez aplikatu
■ Salbuespena: Delitugilerentzako faboragarriagoa den arau
penal berriaren atzera eraginkortasuna
○ LEX SCRIPTA →
■ Ohituraren debekua: Ohiturak ez du balio zerbait delitu bezala
klasifikatzeko edo delitu horren zigorra zehazteko
■ Lege mailako araua: Lege organiko batean jasota egon behar
da
○ LEX STRICTA →
■ Arau penalean zehaztasunez jasota egoteko beharra →
Tipikotasuna
■ Analogia in malam partem
2.4 ANALOGIAREN DEBEKUA
● Analogia in malam partem / Analogia in bonam partem → Z. Kodeko 4.1 art

(Delitugilearen kalterako) (Delitugilearen mesedetan)
↓ ↓
DEBEKATUTA ONARTUA
* Analogia: Lege penalean jasota ez dagoen kasu bati baina antzekoa den
kasu bati lege penal hori aplikatzea
● ANALOGIA VS INTERPRETAZIOA
○ INTERPRETAZIOA:
■ Arau penalaren “esanahi literal posiblearen” barruan sartzen
denean
■ Arrazoizkoa bada eta balio konstituzionalarekin bateragarri
bada
■ Delitugilearen mesederako edo kalterako izan daiteke
○ ANALOGIA:
■ Delitugilearen kalterako bada debekatuta dago, bakarrik haren
mesederako denean erabili
■ Arau penalaren “esanahi literal posiblearen” barruan sartzen
ez den kasua, baina analogoa
2.3 LEGEZKOTASUN PRINTZIPIOA ESTATU ESPAINIARREAN
● ESPAINIAR KONSTITUZIOA: 25.1 art. + 9.3 art.
● ZIGOR KODEA
○ Berme kriminala → 1 art.
○ Berme penala → 2 art.
○ Berme jurisdikzionala → 3.1 art.
○ Betearazpenarekin lotutako bermea → 3.2 art.
6.GAIA: ESTATUAREN ZIGORTZEKO AHALMENAREN-MUGAK II
1. ESTATU SOZIALETIK ERATORRITAKO MUGAK
1.1 ESKU-HARTZE PENALAREN BEHARREZKOTASUN PRINTZIPIOA
● Gizartea babesteko beharrezkoa. Elkarbizitza baketsua bermatzeko, delituen

aurrezaintzaren bidez
● Baina eraginkorra al da delituak ekiditeko?

○ Berrerortze tasa handia
○ Terrorismo delituak eta antzekoak: Adibidez terrorista bat bere buruaz
beste egiteko prest badago, zigorraren legezko mehatxuak ez du
eraginik
● Akatsak izan arren, Zuzenbide Penala beharrezkoa eta eraginkorra da
○ Delituren bat gauzatu duten pertsonez gain, kontuan hartu behar dira
ere Zigor Kodea existitzen delako deliturik gauzatu ez dutenak
○ Egoera kaotikoetan pertsonak ez dakitenez Zigor Kodea aplikatuko
zaizkien ala ez, delitu tasa igo egiten da
○ Eraginkorragoa da zigorraren aplikazioaren segurtasuna, zigorraren
larritasuna baino. Adibidez, heriotza zigorra zegoen herrialdeetan
abolitu ondoren delitu tasa ez da igo.
1.2 ONDASUN JURIDIKOEN BABES ESKLUSIBOAREN PRINTZIPIOA
● Zigor Zuzenbidea bakarrik erabili behar da ondasun juridikoak babesteko

● Ondasun juridikoak → Gizartea babesteko eta elkarbizitza baketsua
bermatzeko ezinbestekoak. Interes sozialak babesten dira ez moralak
(adulterioa)
● Definitzeko zailtasunak
○ Duten garrantziagatik babes penala merezi duten interes sozialak
○ Nola erabaki zeintzuk merezi dute babes penala?
■ Norbanakoak sistema sozialean parte hartu ahal izateko
ezinbesteko baldintzak
■ Sistema sozialean parte hartzeko aukerak
1.3 ZUZENBIDE PENALAREN IZAERA ZATIKATUA ETA SUBSIDIARIOTASUN

PRINTZIPIOA
● Izaera zatikatua + ultima ratio = gutxieneko esku-hartzearen printzipioa

● IZAERA ZATIKATUA →
○ Ondasun jurdiko bat jokoan dagoenean
○ Eraso larrienen aurrean bakarrik
● ULTIMA RATIO → Beste tresnak huts egitean edo nahikoak ez direnean
○ Hain kaltegarriak ez diren bideen lehentasuna → Izarea zigorgarria ez
duten tresnak → Izaera penalik ez duten zigorrak (zibilak,
administratiboak) → Zigor penalak (penas)
2. ESTATU DEMOKRATIKOTIK ERATORRITAKO MUGAK
2.1 GIZATASUN PRINTZIPIOA
Antzinako erregimenetik ilustraziorako trantsizioan zigorrak gizakiarragoak izatea bilatzen

zen.
● Zigorren garapen historikoa:
○ Gorputz + heriotza zigorrak
○ Espetxe-zigorra (gaur egun gehien erabilia)
○ Zigorren betearazpen gizatiarragoa (espetxe zigorra baino beste zigorrak
erabiltzea)
● Nelson Mandela arauak → Espetxeratuei eman beharreko gutxieneko eskubideak
2.2 ERRUDUNTASUN PRINTZIPIOA
● Erruduna → errugabearen kontrakoa

● Azpi-printzipioak:
○ ZIGOR PERTSONALAREN PRINTZIPIOA: Pertsona batek ez du beste

pertsonen delituengatik erantzukizunik. Erantzukizun kolektiborik ez (2010etik
baldintza batzuk beteta erantzule penala da pertsona juridikoa, 31 bis art.)
○ EGITATEARENGATIKO ERANTZUKIZUNAREN PRINTZIPIOA: Pertsona

egiten duenagatik eta ez denagatik edo pentsatzen duenagatik ezarri behar
zaio erantzukizun penala
Kontrakoa - Derecho penal de autor (pertsona izateko moduarengatik zigortu)
○ DOLOAREN EDO ERRUAREN PRINTZIPIOA: Erantzukizun penal

objektiborik ez. Portaera batek delitu bat eragin izana ez da nahikoa zigor
penal bat ezartzeko, frogatu behar da doloz (nahita) jokatu duela.
Zuhurtziagabekeria (inprudencia) zigortzeko espreski adierazita egon behar
da, bestela doloz.
○ EGOZPEN PERTSONALAREN PRINTZIPIOA: Zigorra ezarri ahal izateko

pertsona egozgarria izan behar da, motibazio arrazional normala izan behar
du, zigorrak ezarritako legezko mehatxua ulertzeko gai izan behar da.
2.3 PROPORTZIONALTASUN PRINTZIPIOA
Egitatearen eta zigorren arteko proportzionaltasuna. Segurtasun-neurriak egitatearekiko

proportzionalak izan behar dira, baita pertsonaren arriskugarritasunarekiko proportzionalak
ere.
● Aurrezaintza orokor positiboan oinarrituta. Gizartean eragindako kalteak kontuan
hartu. (adb. bizitzaren aurkako delitua>trafiko-segurtasunaren aurkako delitua)
○ A.O POSITIBOA → Delitua egitean eta zigorra ezartzean zuzenbidearen

baieztapen positiboa ematen da
○ A.O NEGATIBOA → Legezko mehatxua zuzendu gizarteari
2.4 BIRGIZARTERATZE PRINTZIPIOA
● Estatu demokratikoa: hiritar guztiek bizitza sozialean parte hartzeko aukera izatea →
Zuzenbide Penalean, zigorrak betetzen ari direnak bizitza sozialean parte hartzeko
eskubidea.
● Ondorioak:
○ Ahal den neurrian, askatasun-gabetzaileak ez diren zigorrak edo neurriak
ezarri
○ Zigor edo neurri askatasun-gabetzaileak beharrezkoak direnean,
betearazpena desozializazioa ekiditeko egituratu:
■ Kanpoko munduarekin harremana (bisitak, irteera baimenak,
3.gradua)
■ Tratamendu pertsonalizatua (ikasketak, lan egitea, terapiak, tailerrak)
Haien helburua ez da bere nortasuna aldatzea, espetxe tratamendua ezin da

inposatu. Hala ere, espetxeratuek badakite haientzat onuragarria dela, beraz,
gehienetan onartzen dute.
● E.K 25 art. + ELOO 1 art. → Birgizarteratze printzipioa jaso
7.GAIA: LEGEDIA PENALAREN APLIKAZIO-EREMUA:
DENBORA-MUGAK
1. PROMULGAZIOA EDO ALDARRIKAPENA ETA INDARGABETZEA
Egitatearen momentuan indarrean dagoen lege penala ezarri.
● PROMULGAZIOA EDO ALDARRIKAPENA : Noiz sartu indarrean

○ Kode Zibileko 2.1 art.
○ Arau orokorra: BOEn argitaratzetik 20 egunetara sartu indarrean
○ Salbuespena → Legean besterik xedatzen bada.
Argitaratuta baina ez indarrean = VACATIO LEGIS
● INDARGABETZEA:
○ Kode Zibileko 2.2 art.: Ondoren aldarrikatutako lege bidez
○ Legean espresuki xedatutako norainokoa
○ Lege berriarekin bateraezina den guztia indargabetu
○ Konstituzio kontrakoa bada? KALO 38.1 + 40.1 art.
2. ARAU PENALEN ATZERA ERAGINKORTASUN EZA
● Kode Zibileko 2.3 art.: *Legeak esan arren ezin da atzera eraginkortasunez
aplikatu, konstituzio kontrakoa izango litzateke
● Zigor Kodeko 1.1 (berme kriminala) + 2.1 art. (berme penala)
3. SALBUESPENA: FABORAGARRIA DEN ARAU PENALEN ATZERA

ERAGINKORTASUNA
Ez da erraza izaten zehaztea zein den faboragarriagoa
4. DELITUA GAUZATZEN DEN UNEA
● Normalean ez du arazorik planteatzen

● Arazoak: Portaera edo emaitzaren unea?
○ Zigor Kodeko 7 art. → PORTAERAREN MOMENTUA
○ DELITU JARRAITUAK? Zigorra zehazteko arau berezia, 74.1 art. Lan edo
testuinguru berean hainbat delitu gauzatu dituenean eta ezin denean kasu
bakoitza indibidualizatu (adb. sexu abusuak)
○ DELITU IRAUNKORRAK? Delitu bakarra baina denboran zehar iraun (adb.

bahiketa). Azkeneko momentuan indarrean dagoen lege penala ezarri. Berdin
da lege berria onuragarriagoa bada, ez dago atzera eraginkortasun debekurik
8.GAIA: LEGEDIA PENALAREN APLIKAZIO-MUGAK:
LURRALDE-MUGAK
1. PRINTZIPIO OROKORRA: LURRALDETASUN-PRINTZIPIOA
● Locus regit actum: Egintza juridikoak egin ziren tokiko legeak arautzen ditu. Delitua
gauzatu den lurraldearen ZIgor Kodea aplikatu.
● Kode Zibileko 8.1 art. + BJLO (Botere Judizialaren Lege Organikoa) 23.1 art
● Oinarria:
○ Subiranotasuna → Zigor Zuzenbidea da estatu baten subiranotasunaren
adierazpen argiena
○ Frogak → Egitatea gertatu den lekuarentzat errazagoa da horren frogak
aurkitzea, beste leku batentzako baino
● Lurraldearen osagaiak: Lurra, airea, eta itsasoaren espazioa + itsasontzi eta aireontzi
espainiarrak
● Delitua non gauzatu den zehazteko arazoak:
○ Jardueraren irizpidea
○ Emaitzaren irizpidea
○ UBIKUITATEAREN PRINTZIPIOA → Delitua bi lekuetan gertatu dela ulertu
daiteke, jardueraren edo emaitzaren lekuan epaitu daiteke, zigorgabetasuna
ekiditeko helburuarekin
2. LURRALDETASUN-PRINTZIPIOAREN SALBUESPENAK
Egitatea Espainiatik kanpo gertatu baina zenbait baldintza beteta Espainiaren

jurisprudentziaren ardura izan daiteke
2.1 NORTASUNAREN PRINTZIPIOA
EGOERA BALDINTZAK (BJLO 23.2 art.)
● Delitugilea → espainiarra ● Egitateen lekuan ere zigorgarria

● Delitua → atzerrian izatea
● Espainiar jurisdikzioaren ardura ● Kereila auzitegi espainiarraren
aurrean tarteratzea
● Egitateen lekuan ez errugabetu,
indultatu edo zigortu izana
* KEREILA → Denuntzia bezalakoa, baina, prozesu penalaren alderdietako bat

izatea eskatzen du (akusatzailea)
2.2 BABESAREN EDO DEFENTSAREN PRINTZIPIOA
● Delitugilea → espainiarra edo ● Delituen zerrenda: traizioa,

atzerritarra bakearen edo Estatuaren
● Delitua → atzerrian independentziaren aurkakoak,
● Espainiar estatuaren interesen Koroaren aurkakoak, asaldaketa…
kontrako delitua ● Kereila auzitegi espiniarraren
● Espainiar jurisdikzioaren ardura aurrean tarteratzea
2.3 JURISDIKZIO UNIBERTSALAREN PRINTZIPIOA
● Delitugilea → espainiarra edo ● Delituen zerrenda: genozidioa,

atzerritarra gizateriaren aurkako krimenak,
● Delitua → Atzerrian gerra krimenak; tortura;
● Nazioarteko ordenamendu derrigorrezko desagerpenak;
juridikoen aurkako delitua itsas-lapurreta; terrorismoa …
● Espainiar jursidikzioaren ardura ● Delitu bakoitzean baldintza
gehigarriak
● Nazioarteko auzitegi batean edo
egitateen lekuan prozesua EZ hasi
izana ↦ *Bermea (23.5 art.)
● Kereila auzitegi espainiarren
aurrean tarteratzea
* 1/2014 LO → Erreforma handiak sartu. 2014ko erreformaren aurretik askotan erabiltzen

zen salbuespen hau (muga gutxi), baina, erreformaren ostean muga handiak ezarri ziren
* Bermea (23.5 art.) → Estatu batek prozesu penala behar bezala aurrera eramateko
baliabiderik edo asmorik ez badu, Espainia bere jurisdikzioan hartu dezake
● NORTASUNAREN PRINTZIPIOA → Delitugilea espainiarra

● BABESAREN EDO DEFENTSAREN PRINTZIPIOA → Espainiar estatuaren
interesen kontrakoa
● JURISDIKZIO UNIBERTSALAREN PRINTZIPIOA → Nazioarteko ordenamendu
juridikoen aurkakoa
3. ESTRADIZIOA
Estau batek beste estau bati eskatu edo agindu ustezko delitugile bat entregatzea epaitzeko
edo zigorra betetzeko. Zigorgabetasuna ekiditeko helburuarekin. Nazioarteko elkarlaneko
tresna da.
● Estradizio AKTIBOA → PKL 824-833 art. Espainiak beste estatu bati eskatu
● Estradizio PASIBOA → 4/1985 Legea. Beste estatu bat Espainiari eskatu
● BERMEAK / MUGAK:
○ Legezkotasun printzipioa
○ Inkriminatze bikoitzaren printzipioa → Bi estatuetan delitua tipifikatuta egon
behar da
○ Berezitasun printzipìoa → Ustesko delitugilea zein delitugatik epaitu nahi den
zehaztu behar da eta horregatik bakarrik epaitua izan daiteke
○ Naziokoak ez entregatzeko printzipioa
○ Delitu politikoengatik ez entregatzeko printzipioa
○ Kommutazio eta judizializatze printzipioak
■ Konmutazioa: Heriotza-zigorra edo tratu txarrak jasotzeko arriskua
badago ez da estradizioarik egingo
■ Judizilizatzea: Salbuespeneko auzitegi batek epaitzeko bada ez da
estradizioa onartuko
4. EUROPAKO ATXILOTZE AGINDUA
● KONTZEPTUA →
○ Bakarrik Europar Batasuneko estatuen artean.
○ Sinpleagoa eta automatikoagoa da, elkarrekitotasuna dagoelako.
○ Epaitu nahi duen epaileak beste estatuko epaileari zuzenean eskatu behar
dio (ebazpen judiziala)
● HELBURUA → Epaitzea edo ezarritako zigor zein segurtasun-neurriak betetzea
● ARAUDIA →
○ Europar Batasuneko Kontseiluaren 2002/584/JAI Ebazpen markoa
○ 3/2003 Legea → 23/2014 Legea (II. Titulua)
● ORGANO ESKUMENDUNAK→
○ Agindua EMAN: Kasua ebazten ari den apaitegia edo auzitegia
○ Agindua BETE: Entzutegi Nazionaleko Intrukzio Epaitegi Zentrala
4.1. ESPAINIAK AGINDUA EMATEKO BALDINTZAK (23/2014 Legeko 37. art.)
● EPAITZEKO
○ Espainiar legediak zigor/SN askatasun-gabetzailea aurreikustea delitu
horrentzat
○ Aurreikusitako gehieneko muga gutxienez 12 hilabetekoa izatea
● ZIGORRA EDO SEGURTASUN-NEURRIA BETEARAZTEKO

○ Zigor/SN askatasun-gabetzailea izatea
○ Gutxienez 4 hilabeteko iraupena izatea
4.2. ESPAINIAK AGINDUA BETETZEKO BALDINTZAK (23/2014 Legeko 47. art.)
● 20.1 ARTIKULUETAKO DELITUREN BAT BADA

○ Gehieneko muga gutxienez 3 urte
○ Agindua ematen duen Estatuan gutxieneko iraupena badu
○ Kasu horretan, pertsona entregatu, inkriminatze bikoitza betetzen den
edo ez kontrolatu gabe
● GAINONTZEKO KASUETAN
○ Askatasun gabetzailea
○ Gehieneko muga gutxienez 12 hilabete
○ Pertsona entregatzeko, inkriminatze bikoitzaren baldintza betetzea
eska dezake
4.3. ESPAINIAK AGINDUA BETETZEA UKATZEKO ARRAZOIAK (23/2014 48.)
● UKATZEKO DERRIGORREZKO ARRAZOIAK

○ Indultua edo behin betiko largespena Espinian
○ Beste estatu batean jada epaitua
○ Adingabea
● UKATZEKO HAUTAZKO ARRAZOIAK

○ Prozesu penalaren hasiera Espainian (egitate berean oinarrituta)
○ Betearazpeneko atxilotze agindua eta espainiarra bada
■ Espainian beteko du zigorra edo S.N. Salbu agindua eman
duen Estatuan bete nahi badu.
■ Espainiar bat Europar Batasuneko beste Estatu batean
epitzeko bada axtilotze agindua? Baldintzapeneko entrega
egingo da, hau da, zigorra edo S.N espainian beteko du.
5. NAZIOARTEKO ZUZENBIDE PENALA
● ZENTZU HERTSIAN
○ Delitu guztien artean larrienak: genozidioa, gizateriaren aurkako krimenak,

gerra krimenak eta eraso krimenak
○ Nazioarteko Auzitegi Penala: aurreko krimenak gauzatu dituzten pertsonak
epaitzeko helburua
■ Nuremberg eta Ekialde Urruna → Aintzindariak
■ Ad Hoc auzitegiak: JNAP (jugoslavia) eta RNAP (Ruanda) → Krimen
edo delitu zehatzak epaitzeko sortuak (genozidioa, gizateriaren
aurkako krimenak eta gerra krimenak)
■ NAP → Erromako Estatutuan oinarrituta (2002), 2002tik aurrera
gertatutakoak epaitu. Hasieran 3 krimenak epaitzen ziren, 2018an
eraso krimena tipifikatu
● ZENTZU ZABALEAN
○ Nazioarteko hitzarmenetan jasotako delituak: tortura, gizakien trafikoa,

esklabotasuna… Egokiagoa izango litzateke delitu “transnazionalak”
○ Estatuetako barne auzitegiak epaitu
9.GAIA: LEGEDIA PENALAREN INTERPRETAZIOA
1. KONTZEPTUA ETA GARRANTZIA
● Arau juridikoak interpretatu behar dira aplikatu ahal izateko

○ Egitateak arau penal batean subsumitu (barnebildu) behar dira.
○ Zigorra zehaztu
● Silogismo Logikoa*
○ Premisa NAGUSIA → Arau penalak deskribatzen dituen egoerak
○ Premisa TXIKIA → Kasu konkretuko egitateak
Kasu konkretuko egitateak zer artikuluetan subsumitzen diren lortzeko interpretatu behar da
arau juridikoa.
2. LEGEZKOTASUN PRINTZIPIOA ETA ANALOGIA IN MALAM PARTEM

3. INTERPRETAZIO MOTAK ETA METODOAK
3.1 SUBJEKTUAREN ARABERA
● BENETAKO INTERPRETAZIOA → Botere legegileak egindakoa. Legean bertan

egingo da interpretazioa. Adibidez, 238 eta 239 art.
● INTERPRETAZIO JURISPRUDENTZIALA → Epaile edo magistratuek egindakoa.

Interpretazio gorena Konstituzio Auzitegia izango da. Adibidez, Zigor Kodeko 153 art.
● INTERPRETAZIO DOKTRINALA → Adituek egindakoa. Adibidez, osotasun

moralaren interpretazioa ez zen legegilearena egindakoa zioen adierazpenean, eta
zenbait egileek, lan desberdinen bitartez, osotasun moralaren interpretazioa zehaztu
zuten.
3.2 METODOAREN ARABERA
● INTERPRETAZIO GRAMATIKALA → Interpretazio literala. Kasu guztietan ez da

nahikoa
● INTERPRETAZIO TEOLOGIKOA → Arau juridikoa ustez duen helburua kontuan

hartuta egindakoa. Adibidez 153 art.
● INTERPRETAZIO LOGIKO-SISTEMATIKOA → Hainbat arau juridiko kontuan

hartzea arau bat esaten duena interpretatzeko.
● INTERPRETAZIO HISTORIKOA → Aurrekari historikoak kontuan hartuta egindakoa
3.3 EMAITZAREN ARABERA
● INTERPRETAZIO ADIERAZLEA → Arau juridikoaren edukia adierazi
● INTERPRETAZIO MURRIZTAILEA → Edukia “mugatu” egiten du. (Adb. berrerortzea

Z.K 22.8 art.)
● INTERPRETAZIO HEDATZAILEA → Edukia “hedatu” egiten du
4. LEGE-PILAKETA (Z.K 8. art.)
● OINARRIA: NE BIS IN IDEM → Inork ezin izango da epaitu, ezta behin baino
gehiagotan zigortu ere, egitate beragatik, betiere subjektu eta oinarri berekoa bada.
● LEGE-PILAKETA VS DELITU-PILAKETA
○ LEGE-PILAKETA → Zigor Kodeko 8. art. 2 artikulu dira aplikagarri baino

bakarra aukeratu behar da, artikulu hori nahikoa da gaitzespen osoa barne
hartzeko
○ DELITU-PILAKETA → Zigor Kodeko 73-77 art. Artikulu bat baino gehiago
aplikagarri, eta guztiak aplikatu behar dira gaitzespen osoa barne hartzeko.
● DELITU-PILAKETA
○ ERREALA
– Definizioa: Hainbat egitate eta hainbat artikulu aplikatu

– Zigorraren zehaztapena, Zigor Kodeko:
73. art. → Ahal denean zigorrak aldi berean beteko ditu
75. art. → Aldi berean bete ezin direnean, zigorrak elkarren segidan bete
76. art. → Muga maximoak ezartzen ditu
○ IDEALA
– Definizioa: Egitate bakarrean 2 delitu edo gehiago gauzatzea. Adibidez, polizia jotzea:
lesio delitua eta autoritatearen aurkako atentatua.
– Zigorraren zehaztapena: ZK 77.1 eta 77.2. art.
○ MEDIALA
– Definizioa: Delituetako bat bitarteko beharrezkoa izatea beste delitu bat gauzatu ahal
izateko. Adibidez, dokumentuak faltsutzea maula egin ahal izateko.
– Zigorraren zehaztapena: ZK 77.1 eta 77.3. art.
● LEGE-PILAKETA
○ BEREZITASUN-PRINTZIPIOA
• Lehentasuna: xedapen bereziena

• Adibidea, 139. artikulua (ez da berdina norbait hiltzea edo norbait hiltzea bera bizkarra
ematen zegoenean)
○ SUBSIDIARIOTASUN-PRINTZIPIOA
• Lehentasuna: xedapen nagusia

• Adibidea, 29. artikulua
● EGILEA (28. art.):
○ Egitatea beren kabuz, elkarrekin edo beste baten bidez egiten dutenak
○ Beste bat edo batzuk zuzenean horretara bultzatzen dituztenak
○ Egitate bat eginez ekintza gauzatzen laguntzen dutenak, egitate hori gabe
aurrera eraman ezin daitekeena
● PARTAIDEAK (29. art.):

○ Zopikuna (cómplice): Egileari baino zigor txikiagoa ezarri
○ Ezinbesteko laguntzailea: egilearen zigor = ezarri
○ Induktorea: egilearen zigor = ezarri
○ KONTSUNZIO-PRINTZIPIOA
• Lehentasuna: xedapen zabalena edo konplexuena

• Adibidea
○ ALTERNATIBOTASUN-PRINTZIPIOA
• Lehentasuna: zigorrik astunena aurreikusten duen xedapena

• Kritika: Botere legegileak huts edo akatsa egiten du eta emaitza delitugileak pairatzen du
* Indubio pro reo: Zalantza kasuetan delitugilearen mesedetan ezarriko da zigorra
10.GAIA: ZIGORREN SISTEMA
1. SARRERA
● Zuzenbide Penalaren edukia: elementuak

○ Arau juridikoak
○ Delituak
○ Ondorio juridikoak
■ Zigorrak (egozgarriak)
■ Segurtasun neurriak (egotzezinak)
● Zigor penalen adibideak: isunak, kartxela zigorra, gizartearentzako lanak...
2. ZIGOR ASKATSUN-GABETZAILEAREN ETA BETEARAZTE-SISTEMAREN

BILAKAERA HISTORIKOA
● ANTZINAKO ZUZENBIDEA
○ Heriotza eta gorputz-zigorrak
○ Helburua delitugilea desagertaraztea zen, beraz, espetxe zigorra behin
behineko neurria zen epaitu bitartean
● ILUSTRAZIOA (XVIII-XIX, mendeak)

○ Sistema penal berriaren oinarriak eta zigor gizatiarragoak ezarri:
espetxe-zigorra nagusitu
○ Heriotza-zigorraren aplikazioa asko mugatu zen, gerrarako erabilia
○ Beccaria, korrontearen adierazle nagusia: De los delitos y de las penas
(1764)
● XX. MENDEA
○ Heriotza-zigorra desagerrarazteko mugimendua. Herrialde askotan
desagertu, Espainian adibidez
○ Zigor askatasun-gabetzaileen erabilera gutxitzeko mugimendua. Espetxe
zigorraren erabilera murriztu
○ Tratamendu ideologiaren krisia. Kritika: Espetxea ez du lortzen
birgizarteratzea. Ezin da birgizarteratzea inposatu, ezin da bere nortasun
ideología indarrez aldatu
○ 1995eko Zigor Kodea eta ondorengo erreformak: zigor larriagoak,
birgizarteratzea zailagoa, atzera pausoa
3. ZIGOR MOTAK ESPAINIAR ZIGOR KODEAN
● Zigor Kodeko 32. art.:

○ Zigor nagusiak (tipo penal jakin batean delitu horretarako aurreikusten
duen zigorra
○ Zigor erantsiak (zigor nagusiaren iraupen berdina)
○ ZIgor askatasun gabetzaileak

○ Beste eskubide batzuez gabetzen duten zigorrak
○ Isuna
● Zigor Kodeko 33. art.:

○ Zigor astunak
○ Zigor ez hain astunak
○ Zigor arinak
3.1 ZIGOR KODEKO 32. ART.
● ZIGOR ASKATASUN-GABETZAILEAK: ZK 35. art.

○ Bizi arteko espetxe-zigor berrikusgarria
○ Espetxe-zigorra
○ Lokalizazio iraunkorra
○ Isuna ez ordaintzeagatik sortutako erantzukizun penal subsidiarioa
● BESTE ESKUBIDE BATZUEZ GABETZEN DUTEN ZIGORRAK: ZK 39. art.

○ Desgaikuntza:
■ Erabatekoa → Ohore, enplegu eta kargu publiko guztiak behin betiko
kendu eta aplikatzen den bitartean eskuratzeko ezintasuna
■ Berezia → Askotarikoak izan daiteke
○ Enplegu edo kargualdi publikoa etetea
○ Baimenez gabetzea: gidatzeko edo armak edukitzeko/erabiltzeko baimena
○ Leku jakin batean bizilekua izateko edo leku jakin batzuetara joateko debekua
○ Biktimarengana hurbiltzeko edo biktimarekin komunikatzeko debekua
○ Gizartearentzako lanak
○ Guraso-ahalaz gabetzea (patria potestad)
● ISUNA
○ Arau orokorra → ISUN-EGUN SISTEMA: zenbat denboran ordaindu.
Egunean zenbat ordaindu behar da gaitasun-ekonomikoaren arabera
kalkulatzen da
○ Salbuespena → ISUN PROPORTZIONALAREN SISTEMA: Kantitate fijoa
ezarri egindako delituaren larritasunarekiko proportzionala
3.2 ZIGOR KODEKO 33.ART.
● ZK 33.art.: ZIGOR MOTAK

○ ZK 33.2 art.: Zigor astunak
○ ZK 33.3 art.: Zigor ez hain astunak
○ ZK 33.4 art.: Zigor arinak
○ ZK 33.5 art.: Isuna ez ordaintzeagatik sortutako erantzukizun penal
subsidiarioa. Ordezkatzen duen izuna kontuan hartu behar da astuna, arina
edo ez hain astunak den kalkulatzeko
● ZK 13. art.: DELITU MOTAK

○ ZIgor astuna aurreikusita → delitu larria
○ Zigor ez hain astuna aurreikusita → delitu ez hain larria
○ Zigor arina aurreikusita → delitu arina
11.GAIA: ZIGOR ASKATASUN-GABETZAILEAK
1. SARRERA
● ZIGOR ASKATASUN-GABETZAILEAK: ZK 35-37. art

● Zigor Kodeko 35 art.
○ Espetxe-zigorra
○ Bizi arteko espetxe-zigor berrikusgarria
○ Une oro lokalizatua egoteko zigorra
○ Isuna ez ordaintzeagatik sortutako erantzukizun penal subsidiarioa
2. ESPETXE-ZIGORRA (ZK 36. art.)
● Zein motatako zigorra? ZK 33. art.

○ Larria: 5 urte baino gehiago
○ Ez hain larria: 3 hilabete-5 urte
● MUGAK (ZK 36.2 art.)
○ BEHEKO MUGA: 3 HILABETE

Zigor Kodean ez dago 3 hilabete baino gutxiagoko zigorra aurreikusita.
- 71.2. artikuluaren arabera derrigorrez ordezkatu behar da 3 hilabeteko gutxieneko mugara
iristen ez bada.
- Gehiengoaren iritzia: 2003ra arte muga 6 hilabetekoa zen, 3 hilabetera aldatzea oso
kritikatua izan zen muga txikiegia zela aldarrikatuz. Beren ustez 3 hilabete nahiko
dira pertsona bat desozializatzeko.
- Talde murriztu baten iritzia: Kasu zehatz batzuetan justifikatuta da, ondo sozializatuta
dauden delitugileen (politikariak, trafiko segurtasunaren aurkako delituak gauzatzen
dituztenak) kasuan, desozializatzeko arriskua ez dagoelako. Horiei egindako kritikak:
- Nola erabaki ondo sozializatuta daudenak zeintzuk diren?
- Ez da bidezkoa
○ GOIKO MUGA: 20 URTE

- Arau orokorra: 20 urte
- Salbuespena:
- Tipo penal jakin batzuk, adibidez 139. art. 20 urte baino gehiago aurreikusi
- Delitu-pilaketa erreala (ZK 76.art.): Ezarritako zigor larrienaren hirukoitza,
biderketa eginda 20 urte baino gutxiagokoa bada. Salbuespena:
a) MUGA MAXIMOA 25: Bi delitu edo gehiago gauzatu eta horietako

batentzat Zigor Kodeak 20 urte arterako espetxe-zigorra aurreikusi.
b) MUGA MAXIMOA 30: Bi delitu edo gehiago gauzatu eta horietako
batentzat Zigor Kodeak 20 urte baino gehiagoko espetxe-zigorra
aurreikusi
c) MUGA MAXIMOA 40: Bi delitu edo gehiago gauzatu eta ZIgor
Kodeak horietako birentzat 20 urte baino gehiagoko espetxe-zigorra
aurreikusi
d) MUGA MAXIMOA 40: Bi terrorismo delitu edo gehiago gauzatu eta
horietako batentzat Zigor Kodeak 20 urte baino gehiagoko
espetxe-zigorra aurreikusi
● Behin-behineko espetxealdia kontuan? Epaiketa egin bitartean espetxean.

Zegokiona baino denbora gehiago egonez gero, BJLO (Botere Judizialaren Lege Organikoa)
294. artikuluan zehazten da, bakarrik egitatea gertatu ez denean kalte ordaina izateko
eskubidea duela. Negritaz azpimarratutakoa (“por inexistencia del hecho imputado” eta “por
esta misma causa”) konstituziokontrakoa da 2019tik. Ondoren, errugabetzen den kasu
guztietan kalte ordaina izateko eskubidea du.
3. BIZI ARTEKO ESPETXE-ZIGOR BERRIKURGARRIA (ZK 36.art)
● 1/2015 LO
● Bereziki larriak diren delituak. Oso kasu gutxitan aurreikusita, erabilpena oso
mugatuta dago. (Adibidez 140. art. aurreikusi, printze printzesaren hilketak)
Legegileak aukeratu zein diren delitu larrienak.
● Berrikusgarria? Ez da konstituziokontrakotasuna berrikusgarria delako. Kondenatuak
bere jarrerarekin lortu dezake berrikustea. Zeinek berrikusi? sententzia ezarri zion
organo berbera (epaile edo auzitegiak).
● BERRIKUSPENA LORTZEKO BALDINTZAK: ZK 92.1 / 2. art.
○ Gutxieneko denbora espetxean: segurtasun epea

■ Arau orokorra → 25 urte
■ ZK 78 bis 2 artikuluko salbuespenak → Delitu pilaketa errealean
berrikusteko epea luzeagoa, kasuaren arabera, 28, 30 edo 35
urtekoa.
○ 3. graduan sailkatuta egotea: Astelehenetik ostegunera espetxean lo egin
○ Birgizarteratzearen aldeko pronostikoa. Inguruabarrak eta bere portaera
hartuko dira kontuan.
○ Terrorismo kasuetan, baldintza gehigarria: Helburuak eta jarduerak alde
batera utzi izana eta autoritateekin modu aktiboan kolabratzea. Frogapena,
informe teknikoen bidez, espreski arbuiatzea eta biktimei espreski barkamena
eskatzea.
● ONDORIOAK (ZK 92.3. art.)

○ Betearazpena eten eta baldintzapeko askatasuna lortu: 5 eta 10 urte bitarteko
iraupena.
○ Ondoren? Erabat aske eta erantzukizun penala azkendu. Bitarte horretan
posible izango da bere berrikuspena baliogabetzea, eta pertsona espetxera
bueltatzea. Erabaki hori espetxe zaintzarako epaileak hartuko du.
● BERRIKUSPENA BALIOGABETZEA (ZK 92.3. art.)
○
Espetxe-zaintzarako epailearen erabakia
○
Etetea emateko baldintzak aldatu direla uste badu. Arriskugarrigabetasun
pronostikoa ez bada mantentzen bertan behera geratu daiteke. 96. art. hiru
kausa jaso etetea baliogabetzeko.
Ulertzen da berrikuspena baliogabetzen denean 92.4 artikuluko bermeak aplikatuko direla.
● BERRIKUSPENA UKATZEN DENEAN (ZK 92.4. art.)

Bi urtean behin derrigorrez berrikusi beharko du epaileak eta ofizioz egin, inork eskatu gabe.
Bestela, barneratua eskatzen dion bakoitzean, epaileak muga bat ezartzeko aukera, urte
beteko muga.
● HIRUGARREN GRADUA (ZK 36.1. art.)

○ 15 urte gutxienez espetxean
○ 20 urte gutxienez terrorismo kasuetan
○ ZK 78 bis 1 artikuluko salbuespenak, 18 edo 22 urtekoa
● KRITIKA
Konstituzionala da, baina doktrinaren gehiengoa zigor honen aurka dago. Zergatik
kritikatzen dute?
○ Birgizarteratzearen aurkako da, alde daudenak berrikusi ahal denez
birgizarteratzearen aldekoa.
○ Ez da gizatiarra, gizatasun printzipioaren aukakoa
○ Segurtasun epeak oso luzeak dira, beraz birgizarteratzearen kontrakoa
○ Ez da beharrezkoa, ez dago daturik eraginkortasuna frogatzeko.
○ Ez hain garrrantzitsua
- Legezkotasun printzipioa (delitua eta zigorra jasotzean
zehastasunareki jaso) → Zehaztasun falta, legezkotasun
printzipioaren aurkakoa
- Berdintasun printzipioaren aurkako → Ez da gauza bera 20 urteko
edo 60 urteko pertsona bati ezartzea.
- Proportzionaltasun printzipioa → Epaileak ez du margenik ez dago
beste zigor mota ezartzeko aukera.
4. UNE ORO LOKALIZATUTA EGOTEKO ZIGORRA (ZK 37. art.)

○ ARINA: Egun bat gutxienez – 3 hilabete gehienez iraun behar du. 2015eko
erreforman zenbait akats, 37. artikuluak 6 hilabeteko gehieneko muga
ezartzen du. 37. art. 2010 urtean errefomatu eta 33 artikulua 2015ean. Lege
berriena da indarrean dagoena : 3 hilabete
● Zertan datza?
○ Bizilekuan edo epaileak zehaztutako lekuan egoteko betebeharra.
■ Espetxean bete daiteke? BAI, kritikatua da, teorian espetxe zigorraren
alternatiba delako
○ Jarraian edo zatika bete? Zatika bete ahal izateko aukera dago
○ Bide mekanikoak edo elektronikoak: Pultsera (aukerakoa)
5. ISUNA EZ ORDAINTZEAGATIK SORTUTAKO ERANTZUKIZUN PENAL

SUBSIDIARIOA (ZK 35. eta 53. art.)

○ EZ HAIN LARRIA EDO ARINA: Ez iraupenagatik, baizik eta ordezkatzen
duen isunaren arabera
● BI ISUN MOTA
○ ISUN-EGUN SISTEMA (arau orokorra) → Isuna zenbateko iraupena duen

Zigor Kodeak zehaztu, tipo penalaren larritasunaren arabera. Egunean
zenbat ordaindu behar den egoera ekonomikoaren arabera kalkulatu
.
■ Erantzukizun penal subsidiarioa: ZK 53.1. art.
● Espetxe-zigorra: Ordaindu gabeko bi kuota espetxe-egun bat
● Gizartearentzako lanak (kondenatuaren adostasuna): 2 isun
egun gizartearentzako lanaldi bat
● Une oro lokalizatuta egoteko zigorra (delitu arinen kasuan
bakarrik)
○ ISUN PROPORTZIONALA: Kantitate jakin bat zehaztu eurotan.
■ Erantzukizun penal subsidiarioa: ZK 53.2. art. Epaileak edo

auzitegiak erabaki behar du zenbateko iraupena duen. Muga
maximoa 1 urte.
● Espetxe-zigorra:
● Gizartearentzako lanak (kondenatuaren adostasuna)
● 5 urte baino gehiagoko espetxe-zigorraren kasuan EZ da ezarriko erantzukizun penal

subsidiarioa
● Kondenatuaren egoera ekonomikoa hobetzen bada? Ez du isuna ordaindu beharko,
horren ordezkoa bete duelako.
12. ZIGOR ASKATASUN GABETZAILEEN BETEARAZPENA,
ORDEZKATZEA ETA ETETEA
1. ZIGOR ASKATASUN-GABETZAILEEN BETEARAZPENA ORDEZKATZEA
1.1. 1/2015 LEGE ORGANIKOA
● 1/2015 Lege Organikoa baino lehen: ZK 88.art. → 2 urte baino gehiagoko

espetxe-zigorraren ordez isuna edo gizartearentzako lanak ezarri
● 1/2015 Lege Organikoaren ondoren,
○ ZK 88. artikuluko ordezkapena desagertu , ordez ETETEA
○ ZK 80.3: Ordezkapen modalitate bakarra, atzerritarrei aplikatu (edozein
atzerritarrei, naiz eta legez egon edo Europar Batasuneko hiritarrak izan).
Espetxe zigorraren ordez, kanporaketa
1.2 ATZERRITARREI EZARRITAKO ESPETXE-ZIGORREN ORDEZKAPENA

(ZK 89. art.)
● ZK 89.1. art.: urtebete baino gehiagoko (baina bost urte edo 5 urte baino
gutxiagoko) espetxe- zigorraren kasuan
○ Atzerritar guztiei + derrigorrez: ORDEZKAPENA → zuzenean kanporatu
(arau orokorra)
○ Salbuespena: Epaileak erabaki dezake zigorraren zati bat BETEARAZI
(gehienez ⅔) + ondoren ORDEZKATU
■ Zein kasutan?
Ordena juridikoaren defentsa bermatzeko edo delituarekin urrratutako
arauaren indarrearengotasunean konfiantza berrezartzeko
● ZK 89.2. art.: bost urte baino gehiagoko espetxe-zigorraren kasuan

○ Atzerritar guztiei + derrigorrez: Zigorra osorik edo zati batean BETEARAZI +
ondoren ORDEZKATU
○ Zein neurritan betearazi? Ordena juridikoa bermatzeko edo delituarekin
urrratutako arauaren indarrearengotasunean konfiantza berrezartzeko.
Horren arabera erabaki zenbateraino betarazi zigorra.
Bietan (89.1 eta 2) aurreikusten da atzerritarrak 3. gradu edo baldintzapenezko

askatasuna lortzean kanporatua izango direla. Helburua da delitua gauzatu duen
atzerritarra espainiar lurraldetik kanporatzea.
2015eko 89.4 artikuluko xedapena

● Ordezkapenik EZ (ZK 89.4. art.).
○ Proportzioz kanpokoa denean. Zeren arabera erabaki?
■ Egitatearen inguruabarrak eta delitugilearen inguruabar pertsonalak
kontuan hartuta
■ Bereziki Espainian finkatuta egoteagatik (arraigo)
○ EBko hiritarrak?:
■ Kanporatzeko aukera
■ Baina mugatuagoa: Baldintza gehigarriak, ZK 89.4. art. (2.
paragrafoa) → Beharrezkoa da ordena edo segurtasun
publikoarentzat mehatxu larria izatea
○ 177 bis, 312, 313 eta 318 bis artikuluetako delituak gauzatu dituenean
atzerritarra ez dute kanporatuko (debekatuta). Trata delitua, langileen
eskubideen eta hiritar atzerritarren eskubiden aurkako delituak. Espetxe-
zigorra osorik bete. Kanporatzea mesede bat izango litzatekeela ulertzen
delako.
Ordenamendu juridikoa du bakarrik jurisdikzio penalak osatzen, baita administratiboa ere.

LOEX (ley orgánica de extranjería). 57.2 art eta 57.8. art.: Atzerritarrak kanporatzeko
betebeharra kasu batzuetan:
● 57.8.: Jursisdikzio penal ez ditu kanporatuko baina administratiboak bai, eta bete
ondoren kanporatu
● 57.2. : Atzerritarrak delitu bat egin eta kondenatu badute legean urtebetetik gorako
espetxe-zigorra aurreikusta duen dolosko delitu batengatik
● Ordezkapenaren ondorioak
○ Espainian bizitzeko edo lan egiteko baimena lortzeko prozedura
administratibo oro bertan behera geldituko da.
○ 5-10 urte bitarteko epean Espainiara itzultzeko debekua. Epaileak epea
erabaki.
○ Epea amaitu aurretik itzultzen bada? Bi egoera desberdindu:
■ Mugan harrapatu → jatorrizko herrialdera bueltatu
■ Espainia barruan harrapatu → ordezkatutako espetxe-zigorra bete.
Epaileak erabaki dezake osorik ez betetzea. Kondena bete eta gero
kanporatu
2. ZIGOR ASKATASUN-GABETZAILEEN BETEARAZPENA ETETEA
2.1 ETETE ARRUNTA (ZK 80-87. art. )
● Sarrera
○ Zer nolako zigorrak eten daitezke? 2 urte baino gehiagokoak ez (2 urte bai)
diren zigor askatasun gabetzaileak
○ Zein kasutan? Epaileak uste duenean ez dela beharrezkoa kondena betetzea
deliturik berriro ez gauzatzeko
○ Zeinek erabaki? Epaia eman zuen epaileak. Zein irizpidetan oinarrituta?
Erabaki arrazoitua, kontuan hartuta aurrekariak, inguruabarrak, delitgilearen
inguruabar pertsonalak, eteteak izango dituen ondorioak…
● Beharrezko baldintzak (ZK 80.2.art.) (baldintzak bete arren epaileak erabaki dezake
ez ematea)
○ 1. delitua. 4 salbuespen:
■ Ez dira kontuan hartuta zuhurtziababekeriazko delituak
■ Delitu arinak
■ Ezereztatutako aurrekari penalak (anulados)
■ Ezereztatuta egon beharko liratekeenak
○ Bi urte baino gehiagoko zigor askatasun-gabetzailea EZ izatea
○ Erantzukizun zibila eta konfiskazioa bete izana. Gaitasun ekonomikoak
kontuan hartuko dira. Ezin badu ordaindu konprometitu beharko da
etorkizunean ordainduko duela eta epailearentzat sinisgarria izan behar da.
● Etetearen iraupena
○ Zigor arinak → 3 hilabete eta urtebete artekoa
○ Bi urte baino gehiagokoak ez diren zigor askatasungabetzaileak → 2 urte 5
urte (arau orokorra)
○ ZK 80.5. art. → 3 eta 5 urte artekoa
● Epaileak ezar ditzakeen baldintzak (ZK 83-85.art.) (AUKERAZKOA)

○ ZK 83. artikuluko debekuak eta betebeharrak
○ ZK 84. artikuluko neurriak
■ Bitartekaritzaren ondorioz alderdiek adostutako akordioa betetzea
■ Isuna. 2 isun egun espetxe egun bat
■ Gizartearentzako lanak. Lanaldi bat espetxe egun bat
Isuna eta gizartearentzako lanak gehienez zigorraren ⅔ mugarekin
○ ZK 85. art.: Aukera eman ezarritako baldintzak bertan behera usteko
aldatzeko edo arinagoengatik aldatzeko inguruabarrak aldatu direla uste badu
● Etetea baliogabetzea (revocación de la suspensión): ≠ Zigorra kentzea (remisión de

la pena)
○ Etetea baliogabetzea (ZK 86. art.)
■ Zein kasutan?
● Beste delitu bat gauzatu, baina epaileak frogatu beharko du
etorkizunean delituak gauzatzeko arriskua dagoela. Delitua
gauzatuz gero espetxe-zigorra bete, jatorrizkoa eta berria.
● 83. art. eta 84.art. jasotako debekuak hainbatetan eta modu
larrian urratu
● Erantzukizun zibila ez betetzea edo konsfiskaziorako
informazio okerra ematea
■ Ondorioak
○ Zigorra kentzea (ZK 87.art)
2.2 SALBUESPENEZKO ETETEA (ZK 80.3. art.)
● ZK 80.2.1. eta 80.2.2. artikuluko baldintzak bete ez arren

● Beharrezko baldintzak:
○ Ohiko delitugilea EZ izatea. Nola jakin? ZK 94. artikulua
○ Indibidualki bi urte baino gehiagoko espetxe-zigorra EZ izatea
○ Kaltearen erreparazioa/ordainketa edo 84.1. art.
○ Isuna edo gizartearentzako lanak (84.2./3. art.) Derrigorrez ⅕ eta ⅔ artean
● Subsidiarioki etete arruntaren arauak
2.3 DROGA MENPEKOTASUN KASUETAKO ETETEA (ZK 80.5. art.)
● Sarrera
○ ZK 80.2.1. eta 80.2.2. artikuluko baldintzak bete ez arren (1 delitua eta 2
urteko muga gaindiezina)
○ Delitua ZK 20.2. artikuluko substantzien menpekotasunaren ondorioz gauzatu
izana
● Beharrezko baldintzak
○ Menpekotasuna gainditu izana edo tratamenduan egotea (eta hori bukaerara
arte ez uztea)
○ Bost urte baino gehiagoko zigor askatasun-gabetzailea EZ izatea
● Subsidiarioki etete arruntaren arauak.
● Berezitasunak:
○ Etetearen iraupena desberdina: 3 eta 5 urte artekoa.
○ Zigorra azkentzeko baldintza gehigarria: frogatzea droga menpekotasuna
gainditu duela edo gainditzeko bidean dagoela. Epaileak erabaki dezake
iraupena 2 urte gehiago luzatzea. Bestela espetxe-zigorra bete.
2.4. GAIXOTASUN LARRIEN KASUETAKO ETETEA (ZK 80.4. art.)
● Sarrera
○ Edozein zigorren betearazpena etetea
○ Inolako baldintzarik gabe
○ Gaixotasun oso larria izatea, pairamen sendaezinekin (padecimientos
incurables)
■ Salbuespena: Delitua gauzatzean arrazoi berarengatik beste zigor
baten betearazpena etenda izatea
● Konstituzio Auzitegiak balantzan jarri behar du:
○ Segurtasun kolektiboa
○ Kondenatuaren bizitza eta osotasun fisikoa
● GEEA (Giza Eskubideen Europar Auzitegia)
2.5. ZIGOR ETA SEGURTASUN-NEURRI ASKATASUN-GABETZAILEAK BATERA
APLIKATZEN DIREN KASUETAKO ETETEA (ZK 99. art.)
● Zein kasutan? Erdi egozgarria den pertsonen kasuan.

● Lehenengo segurtasun neurria
● Ondoren, hainbat aukera:
○ Zigorraren betearazpena
○ Zigorraren betearazpena eten: lortutako hobekuntzak arriskuan jartzeko
arriskua dagoenean
○ 96.3. art.: Askatasun gabetzaileak ez diren segurtasun-neurriak, zigorraren
betearazpena agindu ordez
2.6. EPAI IRMOAREN ONODREN BURU-NAHASTE IRAUNKO ETA LARRIA

ANTZEMATEN DEN KASUETAKO ETETEA(ZK 60. art.)
● Kondenatua ez denean gai zIgorraren esanahi ulertzeko

● Espetxe-zaintzarako epaileak erabaki:
○ Osasun-laguntza bermatu beharra
○ Segurtasun-neurriak ezartzeko aukera
● Osasun mentala berreskuratuz gero?
○ ZIgorraren betearazpena
■ Salbuespena: Zigorra preskribatu badu edo ekitatezko arrazioetan
oinarritatuta epaileak uste badu ez dela beharrezkoa betetzea
2.7 EPAIAREN BETEARAZPENA BEHIN BEHINEKOZ ETETEA (ZK 4.3/4. art.)
● ZK 4.3. art.
○ Epaia eman duen epaileak Gobernuari indultua eskatzeko aukera
● ZK 4.4. art. Indultuari buruz erabaki arte, behin behineko izaerarekin zigorraren
betearazpena eten daiteke.
3. BALDINTZAPENEKO ASKATASUNA
- BALDINTZAK: ZK 90.1. artikulua
● Hirugarren graduan sailkatuta egotea. Helburua delako progresiboki askatasuna

lortzea
● Kondenaren ¾ bete izana. Arazoak planteatu:
○ Delitu-pilaketa kasuetan, legeak ezarritako gehieneko mugaren 3/4 edo
ezarritako zigor guztien baturaren 3/4?
■ Arau orokorra: 76. artikuluko muga maximotik
■ 78. artikulua: 76. artikulua aplikatzearen ondorioz, bete behar duen
urte kopurua berez bete behar duen erdiaren baino txikiagoa denean,
baldintzapeko askatsuna lortzeko ¾ totaletik kalkulatuko da.
● Jokabide ona eduki izana:
○ 67. art.ELOO kontuan hartu. (Espetxeen Lege Organiko Orokorra)
○ Ez du balio jokabide ona izatearekin, baita eskatzen da izaera positiboko
zantzuren bat: ikastea, lan egitea, tailerretan parte hartzea…
● Delitutik eratorritako erantzukizun zibila bete izana: Malgutasunez: Ez badu

osorik ordaindu ezin duelako, hitz ematen badu eta sinesgarria bada posible izango
da baldintzapenezko askatasuna ematea.
● Terrorismo delituen eta erakunde kriminalaren kasuak: Kondenatuak talde

terroristaren helburuak eta jarduerak bertan behera uztea eta autoritateekin modu
aktiboan kolaboratzea.
● Zk 83.artikuluan aurreikusitako obligazioak eta debekuak ezarri daitezke.
2015. urtetik aurrera baldintzapeko askatasuna etete bat konsideratzen da, eta,
hoorek ondorio garrantzitsuak dakar. 2015. urtera arte ulertzen zen betearazpen
gradu bat zela.
- ONDORIOAK:
● Betearazpena etetea
○ 2 eta 5 urte bitarteko iraupena
○ Muga: Inoiz ez zigorra betetzeko geldintzen zaion denbora baino gutxiago.
Kasu horietan 5 urte baino gehiagoko iraupena izan dezake.
○ Arazoa: Zigorra betetzeko gelditzen zaion denbora baino iraupen luzeagoa
izan dezake.
■ 2015etik gutxienez 2 urte; salbuespenik gabe
○ Bizi arteko espetxe-zigor berrikusgarria betetzen ari direnen kasuan: 5-10
urte (ZK 92. art.)
● Etetea baliogabetzen bada?

○ 1/2015 LO
○ Baldintzapeko askatasunean igarotako denbora, 2015. urtetik aurrera, ez da
deskontatzen
- BALDINTZAPEKO ASKATASUNA AURRERATZEA

Salbuespenak daude, baldintza gehigarri batzuk beteta aurreratu daiteke
baldintzapeko askatasuna
● ZK 91. art.: 70 urtetik gorakoak eta oso gaixo larriak
○ ZK 90. artikuluko baldintzak (salbu gutxieneko epea bete izana)
○ Salbuespena: inolako baldintzarik ez: barneratuaren bizitzarentzako
arrisku nabariko egoera
■ Txosten medikuak
■ Aske ustea arrisku nabarmenik ez ekartzea
13.1. BESTELAKO ZIGORRAK
1. BESTE ESKUBIDE BATZUEZ GABETZEN DUTEN ZIGORRAK
1.1 KONTZEPTUA
● ZK 32. art. Zigorrak sailkatu izaeraren arabera:

○ Zigor askatasun-gabetzaileak (ZK 35. art.)
○ Beste eskubide batzuez gabetzen duten zigorrak (ZK 39. art.)
○ Isuna
● TERMINOLOGIA
○ Zigor eskubide-gabetzaileak (guztiak dira eskubide gabetzaileak) ≠ Beste
eskubide batzuez gabetzen duten zigorrak (askatasuna ez dena)
○ Gizartearentzako lanak?
● IRAUPENA: ZK 40. art : Buruz ez da jakin behar gehineko eta gutxieneko mugak
● ZIGOR NAGUSIA (legeak delitu bati buruz ezartzen duena) ETA ERANTSIA (legeak
zigor nagusiarekin batera ezartzen dituen eskubidezz gabetzeko zigorrak)
1.2 AURREIKUSITAKO ZIGORRAK
● ZK 39. art.
○ Desgainkuntza:
■ Erabatekoa
■ Berezia
○ Enplegu edo kargualdi publikoa etetea
○ Baimenez gabetzea:
■ Gidatzeko eskubideaz gabetzea
■ Armak edukitzeko/eramateko eskubideaz gabetzea
○ Debekuak
■ Leku jakin batean bizilekua izateko edo leku jakin batzuetara joateko
debekua
■ Biktimarengana edo beste pertsona batzuengana hurbiltzeko edo
horiekin komunikatzeko debekua
○ Gizartearentzako lanak
○ Guraso-ahalaz gabetzea
● DESGAIKUNTZAK
- ERABATEKOA (ZK 41. art.): Ohore enplegu eta kargu publiko GUZTIAK behin betiko
kenduko zaizkio. Nahiz eta hautazkoa izan. Kondenak irauten duen bitartean ezingo ditu
karguak berriro lortu. Kondena bukatzean ez du automatikoki berreskuratu, prozesu guztiak
jasan beharko ditu.
- BEREZIA (ZK 42., 44., 45. eta 46. art.): Gai jakin bati eragin. Askotarikoak izan daiteke.
Sententziak zehaztu behar du zer enplegu eta kargu politikori ezartzen zaion. Betiko galduko
ditu. Kondenaren iraupenean ezin du berriro eskuratu. Bukatzean ez du atomatikoki
berrskuratuko.
○ Enplegu edo kargualdi publikorako desgaikuntza (ZK 42. art.): Bukatzean
ez da automatikoki berreskuratzen
■ ≠ Enplegu edo kargualdi publikoa etetea (ZK 43. art.): Etetea kondena
irauten duen bitartean eten baina bukatzean berreskuratu
○ Sufragio pasiborako eskubidea egikaritzeko desgaikuntza (ZK 44. art.):

Hauteskundeetan burua aurkesteko eta hautatua izateko ezintasuna.
○ Lanbide, ogibide, industria edo merkataritzarako, edo bestelako

jarduera edo eskubide egikaritzeko desgaikuntza (ZK 45. art.): Kondena
irauten duen bitartean ezingo dira jarduera horren egikaritzea egin
○ Guraso-ahala, tutoretza-, zaintza- edo kuradoretza eskubideak edo

animaliak edukitzeko eskubidea egikaritzeko desgaikuntza (ZK 46. art.):
Kondena irauten duen bitartean horiek egikaritzeko ezintasuna. Epea pasata
berreskuratu.
■ ≠ Guraso-ahalaz gabetzea (ZK 46. art.) : Betirako galdu, 18 urte
beteta de por sí galduko du.
● GIZARTEARENTZAKO LANAK (ZK 49. art.)
○ EZAUGARRIAK
■ Kondenatuaren adostasuna beharrezko da, duintasunean oinarritu.
Ezin da gatibu lanik inposatu.
■ Onura publikoko jarduera jakin batzuetan laguntzea
■ Ordainsaririk ez, hau da, soldatarik ez jaso
○ BALDINTZAK
■ Espetxe-zaintzarako epailearen kontrola
■ Duintasunaren errespetua eta interes ekonomikoak lortzeko
helbururik ez
■ Administrazioak hornitutako lana (hitzarmenak): Zuzenean edo
hitzarmenak sinatzea entitate publiko edo pribatuekin, baina onura
publikoak lortzeko
■ Gizarte Segurantzaren babesa
■ Egunean gehienez 8 ordu
Malgutasuna aplikatzen da bere bizitza ahalik eta gutxien aldatzeko, zigorra zatika betetzea
posible da.
2. ISUNA
2.1 GARAPEN HISTORIKOA

● Oso erabilia den zigorra
● ABANTAILAK
○ Zigor gizatiarragoa eta ez hain desozializatzailea
○ Kostu ekonomikoa izan beharrean (espetxe zigorra garestia da),
diru-sarrera suposatzen du
● DESABANTAILAK
○ Ez da bidezko isuna ezartzea gaitasun ekonomikoa kontuan hartu
gabe. Hori konpontzeko bi sistema sortu:
■ Isun egun sistema: iraupena gaitasun ekonomikoa kontuan
izan gabe baina kuota ezartzeko gaitasun ekonomikoa
kontuan hartuko da (kuota periodikoak)
■ Proportzionala: ditu kantitate globala
○ Kondenatua kaudimen gabea (insolvente) bada? Erantzukizun penal
subsidiarioa ezarri
○ Ezin da bermatu isuna delitugileak ordaintzen duenik
2.2 ISUN MOTAK
● ISUN-EGUN SISTEMA
○ Arau orokorra, gehienetan erabilia
○ Bi elementu:
■ Kuotaren iraupena → Zigor Kodeak ezarri delituaren larritasunaren
arabera
● Gutxieneko muga: 10 egun
● Gehieneko muga: 2 urte
■ Kuotaren zenbatekoa → Kondenatuaren baliabide ekonomikoen

araberakoa
● Gutxieneko muga: 2€/eguna
● Gehieneko muga: 400€/eguna
● ISUN PROPORTZIONALAREN SISTEMA

○ Espresuki jasota dagoenean bakarrik
○ Sortutako kalterekiko, delituaren objektuaren balioarekiko edo delitutik
lortutako etekinarekiko proportzionala
■ ZK 52.2 art.: egoera ekonomikoa astungarri eta aringarriak baino
garrantzitsuagoa da
2.3 EZ ORDAINTZEAREN ONDORIOAK: ERANTZUKIZUN PENAL SUBSIDIARIOA

○ EZ HAIN LARRIA EDO ARINA: Ez iraupenagatik, baizik eta ordezkatzen
duen isunaren arabera
● BI ISUN MOTA
○ ISUN-EGUN SISTEMA (arau orokorra) → Isuna zenbateko iraupena duen

Zigor Kodeak zehaztu, tipo penalaren larritasunaren arabera. Egunean
zenbat ordaindu behar den egoera ekonomikoaren arabera kalkulatu
.
■ Erantzukizun penal subsidiarioa: ZK 53.1. art.
● Espetxe-zigorra: Ordaindu gabeko bi kuota espetxe-egun bat
● Gizartearentzako lanak (kondenatuaren adostasuna): 2 isun
egun gizartearentzako lanaldi bat
● Une oro lokalizatuta egoteko zigorra (delitu arinen kasuan
bakarrik)
○ ISUN PROPORTZIONALA: Kantitate jakin bat zehaztu eurotan.

■ Erantzukizun penal subsidiarioa: ZK 53.2. art. Epaileak edo
auzitegiak erabaki behar du zenbateko iraupena duen. Muga
maximoa 1 urte.
● Espetxe-zigorra:
● Gizartearentzako lanak (kondenatuaren adostasuna)
● 5 urte baino gehiagoko espetxe-zigorraren kasuan EZ da ezarriko erantzukizun penal

subsidiarioa
● Kondenatuaren egoera ekonomikoa hobetzen bada? Ez du isuna ordaindu beharko,
horren ordezkoa bete duelako.
13.2. BESTELAKO ZIGORRAK
3. ZIGOR ERANTSIAK
● KONTZEPTUA (ZK 54. art.):

○ Zigor erantsiak: Tipo penal bakoitzean espreski jasota ez dauden arren beste
zigor batzuekin batera aplikatzen direnak Zigor Kodeak dioenean
○ Zigor nagusia: Tipo penal bakoitzean espreski Zigor Kodean jasotzen den
zigorra
● ZK 55.art.
- 10 urte edo gehiagoko espetxe-zigorra (espetxea izan behar da zigor nagusia
bestela ez)
- Zigor erantsiak: Iraupena zigor nagusiaren iraupen berebera da arau orokorra
- Erabateko desgaikuntza derrigorrez.
- Desgaikuntza berezia edo guraso-ahalaz gabetzea hautazkoa
● ZK 56.art.
- 10 urte baino gutxiagoko espetxe-zigorra
- Zigor erantsiak: Iraupena zigor nagusiaren iraupen berdina
- Enplegu edo kargualdi publikoa etetea
- Sufragio pasiborako eskubidea egikaritzeko desgaikuntza berezia
- Bestela desgaikuntza berezietako edozein edo guraso-ahalaz gabetzea
Derrigorrezkoa da horietako bat edo batzuk aplikatzea, epaileak erabaki dezake zein
aplikatu.
● ZK 57. art.
Delituen zerrenda jaso. Delitua zerrendan badago 57. art. aplikatu bestela ez. Aukera dago
zigor erantsi bat aplikatzeko, hautazkoa da. Ez da eskatzen 10 urteko espetxe zigorra.
- ZK 48. artikuluko debekuren bat edo batzuk ezartzeko aukera.

- Zigor nagusiaren iraupena
- Larria edo ez hain larria: Iraupena ez da izango zigor nagusiaren berdina.
Larria bada gehienez 10 urteko eta ez hain larria 5 urteko iraupena.
- Zigor nagusia espetxe-zigorra bada: Delitua larria bada espetxe
zigorraren iraupena +1 eta espetxe zigorraren iraupena +10 arte.
Delitu ez hain larria bada +1/+5
- Delitu arina: Gehienez 6 hilabeteko iraupena.
- ZK 57.2. art. salbuespena. Genero indarkeriako kasuetan derrigorrez ezarriko zaio

ZK 48.2. artikuluko debekua (biktimarengana hurbiltzeko debekua)
4. DELITUTIK ERATORRITAKO ERANTZUKIZUN ZIBILA ETA ONDORIO

ERANTSIAK
4.1. DELITUTRIK ERATORRITAKO ERANTZUKIZUN ZIBILA
1. KONTZEPTUA
● ZK 109 et seq. art. (et seq = eta hurrengoak)

● Erantzukizun penala + erantzukizun zibila
● ERANTZUKIZUN ZIBILA:
○ Delituak eragindako kalte-galerak konpontzeko betebeharra (daños y
perjuicios)
○ Non erabaki?
■ Jurisdikzio penalean (arau orokorra)
■ Salbu biktimak uko egiten badio edo jurisdikzio zibilean galdatzea
erabakitzen badu
Biktimak uko egin dezake kalte-ordainda jasotzeari baino delitugileak zigorra jasoko du
(erantzukizun penala). Biktimak ezin du erabaki erantzukizunari uko egitea.
2. EDUKIA
● Delituak eragindako kalte-galerak konpontzeko beharra: Nola? Hiru modu:
○ ITZULKETA
■ Ahal bada, hartutako gauza bera itzuli. Narridurak eta kalteak jasan
baditu horiek ordaindu.
■ Nahiz eta hirugarren pertsona batek eduki itzuli behar da. Hirugarren
pertsonak fede ona badu eta legez lortu badu, berreskaera eskubidea
izango du.
○ SORTUTAKO KALTEA KONPONTZEA

■ Zerbait emateko, egiteko edo ez egiteko betebeharra
■ Nork bete? Erantzule sibilak edo beste batek
■ Zehazteko irizpideak: kaltearen izaera eta erantzulearen ezaugarri
pertsonalak eta ondarezkoak
○ KALTE MATERIAL ETA MORALEN ORDAINA EMATEA

■ Kaltetuari, bere ahaideei edo 3. pertsoei eragindakoa
■ Sortutako kaltea eta irabazi gabekoa (lesioak erginez gero ezin badu
lanik egin irabazi ezin izango duena)
○ NOLA ZEHAZTU ZENBATEKOA? Epaileak zehaztuko du, erabaki arrazoitua

izango da, eta horretarako perituen txostena kontuan hartu eta hainbat
arlotan baremoak erabili (ez dira lotezleak)
3. ERANTZULE ZIBILAK (ZK 116, et seq. art.)
● Normalean delitua egiten duena izango da erantzule zibila, hau da, erantzule penala
ere izango da erantzule zibila. Baina:
○ Delitugilea bi edo gehiago badira: Epaileak zehaztuko du delitugile bakoitzari
ezarriko zaion kuota
○ Egilea eta sopikuna:
■ Erantzukizun solidarioa → Zorudn guzteik dute ordainketaz
arduratzeko betebeharra. Edozein zordun solidariori eska dakioke
ordainketa, nagusia den edo ez alde batera utzita, eta haietako inork
ezin duela ordaindu frogatu gabe.
* (Erantzukizun solidaria: Bi pertsonen artean erantzukizun solidario badute, biktima
zuzenean joan daiteke osoa eskatzera. EGILEEN ETA SOPIKUNEN ARTEAN)
■ Erantzukizun subsidiarioa → Zordun nagusiak zorra ordaindu ezin
badu edo ordaindu ez badu, erantzule subsidiarioei dagokien
ordainketa eskatu ahal izango zaie.
Delitugileen artean eta sopikunen artean erantzukizuna solidarioa baina beraien artean
erantzukizun subsidiarioa.
● Erantzukizun penala EZ (ZK 20.1, 20.2, 20.3, 20.5, eta 20.6 artikuluetan
oinarrituta), baina erantzukizun zibila BAI
○ 20.1 eta 20.3 artikuluak → anomalia edo aldakuntza psikikoa (20.1) edo
oharmenean aldakuntza (20.3)
■ Delitugileak bakarrik ez, legezko edo egitezko babesa ematen
dutenak ere ordaindu
○ 20.2 artikulua → Toxikazio osa, erantzukizun zibila berdin ordaindu
● ERANTZULE ZIBIL SUBSIDIARIOAK (ZK 120.art.)

○ Gurasoak edo tutoreak, erabateko ordezkaritza-ahalmena duten kuradoreak.
Baldintzak: beraien arteko elkarbizitza eta zuhurtziagabekeria dagoela frogatu
○ Kumunikabideen titularrak: Komunikabide horien bidez gauzatutako
delituetan
○ Establezimenduen titularrak: Autoritate arauak urratu eta delitua horren
ondorioz gertatu bada
* Adingabeen erantzukizun penala dutenean (14 eta 18 urte artean) LO 5/2000

Adingabeen erantzukizun zibila eta gurasoen erantzukizun zibil solidarioa. Ez da frogatu
behar gurasoek arreta gabekeriaz jardun dutela (erantzukizun zibil objektiboa).
61.3.art. (5/2000 LO) 120.1.art. (ZK)
Adingabea Kuradoretzapean duena (eta elkarbizitza)
Gurasoak, tutoreak, harreragileak eta Erabateko ordezkaritza-ahalmena duten

legezko edo egitatezko zaintzaileak kuradoreak
(hurrenkera)
Erantzukizun zibil solidarioa Erantzukizun zibil subsidiarioa
Erantzukizun objektiboa Zuhurtziagabekeria frogatu beharra
4.2 ONDORIO ERANTSIAK
1. KONFISKAZIOA (ZK 127 et seq.art.) (comiso o decomiso)
● Honako hauen galera derrigorrez:

○ Delitutik eratorritako efektuak (delituaren ondorioz sortzen direnak)
○ Delitua gauzatzeko erabilitako ondasunak, bideak eta tresnak
○ Delitutik eratorritako irabaziak
● Zein kasutan?
○ Dolozko delitu batengatik (nahita eginda) zigor penala ezarri denean
○ Zuhurtziagabekeriazko delitu batengatik urtebetetik gorako zigor-askatasun
gabetzailea ezarri denean
● Balio bereko bestelako ondasunak konsfiskatzea

● ARAU BEREZIAK: 127.bis.art.
2. NORTASUN JURIDIKORIK EZ DUTEN ERAKUNDEEI APLIKAGARRI ZAIZKIEN
NEURRIAK (ZK 129.art.)
Pertsona juridiko batek (adibidez enpresa bat) erantzukizun pneala izan dezake, hau da,
zigorra ezarri dakioke, baina nortasun juridikoa izan behar du.
● Zein kasutan?
○ Honako hauen baitan, horiekin elkarlanean edo horien bitartez delituak
gauzatzen direnean
■ Noratsun juridikorik EZ duten erakundeak.
■ ZK 31 bis artikuluan barneratuta EZ daudenak
○ Zigor Kodeak espreski hala aurreikusten duenean edo pertsona juridikoen

erantzukizun penala aurreikusita duten delituetan
● APLIKAGARRI DIREN NEURRIAK

○ ZK 33.7. artikuluko c) eta g) azpi-ataletan aurreikusitako neurrietako bat edo
batzuk
○ Edozein motako jarduerak (nahiz eta horiek zilegi izan) gauzatzea behin
betiko debekatzea
3. LAGIN BIOLOGIKOAK HARTZEA (ZK 129 bis art.)
● Epaileak kondenatuaren lagin biologikoak hartzea agintzeko aukera

● Zertarako?
○ ADN identifikatzaileak lortzeko (identitatea eta sexua ezagutzeko informazio
genetikoa bakarrik)
○ Horiek poliziaren datu-basean gordetzeko
● Zein kasutan?
○ Delituen zerrenda: delitu LARRIAK
■ Bizitzaren, osotasunaren, askatasunaren edo sexu-askatasunaren
aurkako delitua edo terrorismo-delitua
■ Bizitza edo osotasuna arrisku larrian jartzen duen delitua
○ Berriro delituak gauzatzeko arriku nabaria dagoela usten duenean epaileak
Delitugileak borondatez ematea nahi ez duenean, neurri ertsagarriak erabili daitezke ADNa
lortzeko.
5. PERTSONA JURIDIKOENTZAKO ZIGORRAK
● Pertsona juridikoen erantzukizun penala (ZK 31.bis art.)

○ Erantzukizun penala (5/2000 LO) → zigorrak
○ Numerus clausus sistema: Zigor Kodean espreski jasota dauden kasuetan
bakarrik ezarri daiteke
○ Pertsona juridikoari erantzukizun penala egozteko bideak (ZK 31 bis 1, a) eta
b) art.):
■ Euren izenean edo kontura egindako delituak, eta euren onura
zuzenerako edo zeharkakorako, haien legezko ordezkariek edo
pertsona juridikoaren izenean erabakiak hartzeko eskumena dutenek,
edo antolaketa- edo kontrol-eskumenak dituztenek (Pertsona
juridikoen goi-karguak edo administratzaileak)
■ Sozietate-jarduerak egikaritzean egindako delituak, euren izenean
edo kontura, eta euren onura zuzenerako edo zeharkakorako, aurreko
lerrokadan aipaturiko pertsona fisikoen agintaritzaren mende
daudenek egindakoak, egitate horiek egin ahal izan badituzte euren
ikuskapena, zaintza eta kontrola egikaritzeko eginbeharra era larrian
urratu dutelako (la ataleko pertsonen menden dauden langileeak)
○ Pertsona fisikoaren erantzukizun penala + pertsona juridikoaren erantzukizun
penala
■ ZK 31 ter 1.art.
○ Petsona juridikoei bakarrik aplikagarri zaien salbueslea

■ Izaera bereko delituen aurrezaintza lortzeko (edo horiek gertatzeko
arriskua nabarmen txikiagotzeko) neurri egokiak jasotzen dituen
antolaketa- eta kudeaketa-eredua onartu eta betearazi izana (delitua
gauzatu baino lehen)
■ Corporate Compliance Program
○ Pertsona juridikoei aplikagarri zaizkien aringarriak: ZK 31 quater art.
○ Pertsona juridikoentzako aurreikusitako zigorrak: ZK 33.7. art.
■ Isuna (isun-egun sistema edo isun proportzionala)
■ Pertsona juridikoa desegitea
■ Jarduerak etetea (5 urteko gehieneko muga)
■ Lokalak eta establezimenduak ixtea (5 urteko gehieneko muga)
■ Etorkizunean jarduerak gauzatzeko debekua (aldi baterako edo behin
betiko), baldin eta delitua jarduera horretan gauzatu, ahalbidetu edo
estali bada
■ Diru-laguntza edo laguntza publikoak eskuratzeko, sektore
publikoarekin kontratatzeko, eta zerga-onurak, zerga-pizgarriak edo
Gizarte Segurantzakoak eskuratzeko desgaikuntza (15 urteko
gehieneko muga)
■ Esku-hartze judiziala, langileen eta hartzekodunen eskubideak
zaintzeko (5 urteko gehieneko muga)
○ Zigorraren zehaztapenerako arau bereziak: ZK 66 bis art.
14. ZIGORREN ZEHAZTAPENA
1. ZIGORRA ZEHAZTEKO EREDUAK ETA UNEAK
● ZIGORRAREN ZEHAZTAPENA
○ Zein motatako zigorra?
○ Zenbatekoa?
○ Ordezkapena eta etea
● EREDU DESBERDINAK:
○ Muturreko legalismoa → Legeak marko penala ezarri, epaileak marginik ez
○ Epailearen erabakimen askea → Legeeak ezer ez jasotzea eta epaileak
erabaki zigorra
○ Espainian: legalismoa + epailearen erabakimena
■ Legeak marko penala ezarri
■ Epaileak zigorra zehaztu (marko penalaren barruan)
2. ZIGORREN LEGEZKO ZEHAZTAPENA
● MARKO PENALA EZARRI:
○ ZK 61. art.: burututako delitua + egilea → Marko penala mantendu

○ ZK 12. + 62. art.: saiakuntza-gradua → Gradu bat edo bi jaitsi
○ ZK 12. + 62. art.: saiakuntza-gradua → Gradu bat jaitsi
○ ZK 70. art.: gradua igo/jaitsi. Nola egin?
■ ZK 70.4. (bizi arteko espetxe-zigorrari gradu bat jaitsita 20 eta 30 urte
arteko espetxe-zigorra da ) eta 70.3. art.
■ ZK 71.1. eta 71.2. art.: 3 hilabete baino gutxiagoko espetxe-zigorra
ezin da ezarri, derrigorrez ordezkatu behar da.
● MARKO PENALA ZEHAZTU:

○ ZK 21.1. + 68. art. : Salbuesle ez osoa (gradu bat edo bi jaitsi)
○ ZK 21-23. + 66. art.: Aringarri ata astungarriak
3. ZIGORRAREN ZEHAZTAPEN JUDIZIALA
● Zentsu hertsian ≠ zenztu zabalean

● Epailearen erabakimena ≠ arbitrariotasuna (ez da onartzen)
○ ZZK 21-23. + 66. art.
■ Egitatearen larritasuna
■ Delitugilearen inguruabar pertsonalak: zigorraren helburua
birgizarteratzea delako
○ Isuna
■ Isun-egun sistema
● Iraupena
● Kuotaren zenbatekoa: egoera ekonomikoa kontuan hartu,
dikriminazioa ekiditeko
■ Isun proportzionalaren sistema:

Ez dago kuotarik, totalean ordaindu behar den kantitatea. Aringarri eta
astungarriak baloratzean, horiek baino garrantzitsuagoak dira egoera
ekonomikoa.
15. ERANTZUKIZUN PENALA AZKENTZEA ETA BERE
ONDORIOAK
1. ERANTZUKIZUN PENALA AZKENTZEA
● ZKko I. Liburuko VII. Titulua

● Erantzukizun penala azkentzeko arrazoiek bertan behera uzten dute erantzukizun
penala
● Erantzukizun penala azkentzeko arrazoiak: ZKko 130. art.
○ Zigorra ezarri ondoren
■ Zigorra betetzea; zigorra behin betiko kentzea; zigorraren preskripzioa
○ Zigorra ezarri aurretik

■ Laidotuaren barkamena; delituaren preskripzioa
○ Zigorra ezarri aurretik zein ondoren

■ Errudunaren heriotza; indultua
1.1. ERRUDUNAREN HERIOTZA
● ZKko 130.1.1. art.

● Erantzukizun penal pertsonala
● Oinordekoek erantzukizun penalik ez
● Erantzukizun zibila: Oinordekoek herentzia onartzen badute ordaindu beharko dute
1.2. ZIGORRA BETEZEA
● ZKko 130.1.2. art.

● ZIgor penala osorik betetzea
● Zigorra betetzea
○ Baldintzapeneko askatasuna lortzean: oraindik ez du azkendu
○ Nahiz eta erantzukizun zibila ez ordaindu
1.3. ZIGORRA BEHIN BETIKO KENTZEA (ZK 87.1/2. art.)
● ZKko 130.1.3. art.

● Zigorraren exekuzioa eteten denean
○ Etete-epea igaro eta baldintzak bete (87.1. art.)
○ 80.5 artikuluaren kasuan (87.2. art.)
■ Baldintzak: mendekotasun gainditu izana edo tratamenduan jarraitzea
■ Bestela:
● Zigorra bete
● Dagozkion txostenek tratamenduak jarraitzea beharrezkoa
dela adierazten badute, etete-epea luzatuko du epaileak
(gehienez 2 urte)
1.4. INDULTUA
● ZKko 130.1.4. art.

● Oinarria: Erregearen grazia-eskubidea (EKko 62.i art.)
○ Grazia-eskubidea legearen arabera erabiltzea
○ Indultu orokorrik baimendu gabe. (Indultu orokorra: delitu jakin bat egiten
duten pertsona guztiei indultua ematea) Indibiduala izan behar da.
● 1870ko indultu legean oinarritu, 1/1988 Legeak erreformatutakoa
○ Botere Exekutiboaren (Gobernua) eskumena, Errege-Dekretu bidez
● Indultu orokorra ≠ amnistia
○ Indultu orokorra: zigorra azkendu + aurrekari penalak mantendu
○ Amnistia: zigorra azkendu + delitua bera ahaztu (aurrekari penalak ezabatu)
● Motak:
○ Indultu orokorra (debekatuta) (delitu mota jakin bat egikaritu duten guztiei) ≠
Indultu berezia (pertsona jakin batzuei)
○ Indultu osoa (zigorra osorik barkatu) ≠ Indultu partziala (zigorraren zati bat
barkatu). Biak baimenduta
1.5 LAIDOTUAREN BARKAMENA (ofendido)
● ZKko 130.1.5. art.

● Baldintzak
○ Delitu arinak + laidotuaren salaketa/kereila bidez ikertutakoak edo legeak
hala aurreikusten duenean
○ Barkamena
■ Espresuki
■ Epaia eman baino lehen
○ 2021. urtetik, adingabeen edo desgaitasuna duten pertsonen kasuan, OJ
pertsonalen aurkako delituak badira, barkamenak ez du erantzukizun penala
azkenduko.
1.6. DELITUAREN PRESKRIPZIOA
● ZKko 130.1.6. eta 131. art.

● Epea pasatzea (delitua gertatu zenetik) delitua epaitu gabe.
● Oinarria
○ Zigorraren beharrik ez denbora luzea pasa delako
○ Froga arazoak denbora luzea pasa delako
● PRESKRIPZIO-EPEA
○ Delituari ezarritako zigorraren araberakoa
○ 131.1. art: epeak
■ 20 urte: delituari legez ezarritako gehieneko epea 15 urte edo
gehiagoko kartzela-zigorra denean •
■ 15 urte: delituari legez ezarritako gehieneko epea 10 urte baino
gehiagoko (eta 15 baino gutxiagoko) kartzela-zigorra denean, edo 10
urte baino gehiagoko desgainkuntza denean
■ 10 urte: delituari legez ezarritako gehieneko epea 5 urte baino
gehiagoko (eta 10 baino gutxiagoko) kartzela-zigorra edo
desgaikuntza denean
■ 5 urte: gainontzeko delituetan, delitu arinetan eta irain edo kalumnia
delituetan izan ezik (kasu horietan, urte batean preskribatuko du)
● Ez dute sekula preskribatuko: Gizateriaren aurkako delituak, genozidio

delitua, gatazka armatuetan babestutako ondasun eta pertsonen aurka
egindako delituak eta hilketa zein erailketa terroristak
1.7. ZIGORRAREN PRESKRIPZIOA
● ZKko 130.1.7. eta 133. art.

● Epea pasatzea (zigorra epaian ezarri zenetik edo zigorraren exekuzioa eten zenetik)
zigorra bete gabe
● ZKko 133. art.: epeak
○ 30 urte: 20 urte baino gehiagoko kartzela-zigorra ezarri bazaio
○ 25 urte: 15 urte edo gehiagoko kartzela-zigorra (baina 20 baino gehiagokoa
ez) ezarri bazaio
○ 20 urte: 10 urte baino gehiagoko kartzela-zigorra (baina 15 baino
gutxiagokoa) edo 10 urte baino gehiagoko desgainkuntza ezarri bazaio
○ 15 urte: 5 urte baino gehiagoko kartzela-zigorra (baina 10 baino gehiagokoa
ez) edo 6 urte baino gehiagoko desgainkuntza (baina 10 baino gehiagokoa
ez) ezarri bazaio
○ 10 urte: gainontzeko zigor larrietan
○ 5 urte: zigor ez hain larrietan
○ Urtebete: zigor arinetan
● Ez dute sekula preskribatuko: = delituaren preskripzioa

● Epea noiztik? Epai irmotik (sentencia firme) edo kondena urratzen denetik (134. art.)
2. AURREKARI PENALAK
● Erantzukizun penala azkendu arren, aurrekari penalak mantendu

● ZIgortuen eta Auzi iheslarien Erregistro Nagusian, ezarritako zigorra inskribatuta
egongo da (PKL 252)
AURREKARI PENALEN FUNTZIOA:

● Etorkizunean lege penala edo prozesala aplikatzerako garaian:
○ Berrerortzearen astungarria aplikagarri (ZKko 22.8.art.)
○ Zigorra etetea eta ordezkatzea ekidin
■ Etete arrunta: ZKko 80.2.1. art .: lehenengo delitua izatea
■ Salbuespenezko etetea: ZKko 80.3. art.: ohiko delitugilea ez izatea
● Kargu publikoak betetzea ekidin; pasaportea eskuratzea ekidin; armak edukitzeko

baimenak ukatu; lanpostuak lortzeko zailtasunak, etab
○ Birgizarteratzeko oztopoa izan ez daitezen, aurrekari penalak ez dira
publikoak (ziurtagiriak lortzeko aukera oso mugatua): ZKko 136.4. art.
AURREKARI PENALAK EZEREZTATZEA:
● BALDINTZAK (ZKko 136.2.art.)

○ Ez da beharrezkoa erantzukizun zibila ordaindu izana
○ Ezarritako denbora igaro izana deliturik gauzatu gabe:
■ 136.1. art.: epeak
● Zigor arinak: 6 hilabete
● 12 hilabete baino gehiagokoak ez diren zigorrak eta
zuhurtziagabekeriazko delituetan ezarritakoak: 2 urte
● 3 urte baino gutxiagoko zigor ez hain larriak: 3 urte
● 3 urte edo gehiagoko zigor ez hain larriak: 5 urte
● Zigor larriak: 10 urte
■ Noiztik zenbatu? Zigorra azkentzen den egunaren biharamunetik
● Pertsona juridikoen aurrekari penala ezereztatzea

● Segurtasun neurrien ezereztatzea: Ez dira aurrekari penala, egotzezina delako,
oharrak dira. Oharrak ezereztatuko dira erantzukizun penala bukatzen den
momentuan.
16. SEGURTASUN-NEURRIAK
1. KONTZEPTUA, OINARRIA ETA BERMEAK
● KONTZEPTUA:
○ Ondasun Juridikoez gabetzea edo horiek mugatzea

○ Delituaren ondorio juridikoa da, (bi ondorio juridiko izan daiteke zigorra edo
segurtasun-neurriak)
● OINARRIA: ARRISKUGARRITASUNA
○ Arriskugarritasun kriminala → Etorkizunean berriro delitu bat gauzatzeko

arriskua. Segurtasun-neurria ezartzeko beharrezko da.
○ Arriskugarritasun soziala: ez da nahikoa segurtasun-neurria ezartzeko
● BERMEAK : ZK 6.art.
○ Arriskugarritasun kriminala
■ Delitu aurreko segurtasun-neurrien debekua
■ 20.1 (anomalia psikikoa), 20.2, (toxikazio osoa) 20.3 (aldakuntza
hautematean) eta 21.1. artikuluen kasuan bakarrik (egotzezinezko
kausak)
○ Parekotasuna
■ Ezin dira ezarriko litzaiokeen zigoraa baino astunagoak edo
luzeagoak izan
■ Arriskugarritasuna ekiditeko beharrezkoa den iraupena bakarrik
○ Bikariotza- sistema:
Erdiegozgarrien kasuan (99.art.). Zigorra eta segurtasun-neurria ezartzea,
lehenengo segurtasun-neurria eta gero zigorra. SN denbora zigorretik
deskontatuko da
2. ARRISKUGARRITASUNA
● APLIKAZIO EREMUA
○ Egotzezinak
■ ZK 20.1. art.
■ ZK 20.2. art.
■ ZK 20.3. art.
○ Erdi -egozgarriak: ZK 21.1.art.
3. SEGURTASUN-NEURRI MOTAK ESPAINIAR ZIGOR KODEAN
● ASKATASUN-GABETZAILEAK (ZK 96.2.art.)

○ ZK 101. art.: Zentro psikiatrikoan barneratzea (Egotzezinezko kausa 20.1. art)
○ ZK 102. art.: Mendekotasuna gainditzeko zentroan barneratzea
(Egotzezinezko kausa 20.2.art.)
○ ZK 103. art.: Heziketa bereziko zentroan barneratzea (Egotzezinezko kausa
20.3.art.)
● ASKATASUN-GABETZAILEAK EZ DIRENAK (ZK 96.3. art.)

○ Lanbiderako degainkuntza
○ Espainian legez bizilekurik ez duten atzerritarrak nazio-lurraldetik kanporatze
○ Zaintzapeko askatasuna (libertad vigilada)
■ Egozgarriei aplika daitekeen segurtasun-neurri bakarra
■ Zein kasutan egozgarriei? Zigorra bete ondoren. Zigorrarekin nahikoa
ez denean. Bakarrik Zigor Kodean espreski jasota dagoen delituetan.
(sexu askatasunaren aurkakoak eta terrorismo delituak).
● Delitua larria bada 5 eta 10 urte artekoa
● Delitu ez hain larri 1 eta 5 urte artean.
■ Zertan datza? ZK 106.1. art.
○ Familia-zaintza (custodia familiar). Delitugilea familiko kide baten
zaintzapean. Epaileak erabaki zein den.
○ Ibilgailu motordunak gidatzeko eskubideaz gabetzea
○ Armen litzentzia edo baimenaz gabetzea
4. SEGURTASUN-NEURRIEN BETEARAZPENA
● IRAUPENARI DAGOKIONEZ MUGARIK?
○ Zigor abstraktuaren iraupena (zigorrarekiko parekotasuna)

○ Arriskugarritasuna ekiditeko beharrezkoa den denboran bakarrik,
arriskugarritasuna desagertzean segurtasun-neurria ere
○ ZK 105.art.:
○ Sententzian gehieneko muga ezarri,
● EPAILEAK HAR DITZAKEEN ERABAKIAK (segurtasun-neurria bete bitartean, ZK

97.art.)
○ Neurria mantendu
○ Neurria bertan behera uztea: Arriskugarritasuna desagertzen bada
○ Neurria ordezkatzea: Arinagoak diren beste neurriengatik
○ Neurriaren betearazpena etetea: betetzeko geratzen zaion denboran
● NEURRIEN BETEARAZPENA URRATZEN BADA?

○ Segurtasun-neurria askatasun-gabetzailea → Zentro berean edo egokiagoa
den batean barneratzea
○ Ez askatasun-gabetzailea: Segurtasun-neurri askatasun-gabetzailea ezarri
5. ESPAINIAN LEGEZ BIZI EZ DIREN ATZERRITARREI EZARRITAKO
SEGURTASUN-NEURRIEN ORDEZKAPENA
● ZK 108.art.: Edozein segurtasun-neurri ordezkatu. Salbu delituaren izaerak

segurtasun-neurria Espainian betetzea gomendatzen badu
● 1/2015 Lege Organikoa
● ORDEZKAPENAREN EZAUGARRIAK:
○ Edozein segurtasun-neurrien kasuan
○ Espainian legez bizi ez diren atzerritarrei bakarrik eta derrigorrez
● ORDEZKAPENAREN ONDORIOAK:
○ Prozedura administratiboak artxibatzea
○ 10 urtetan Espainiara itzultzeko debekua
○ Epe horretan itzultzen saiatuko balitz? Bere jatorrizko herrialdera bueltatu eta
epea hasieratik zenbatzen hasi

Zigor Zuzenbidea I

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zigor Zuzenbidea I

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ZIGOR-ZUZENBIDEA-I-3.

Facultad de Derecho - Campus Gipuzkoa

Reservados todos los derechos.

1. ZUZENBIDE PENALA ZENTZU OBJEKTIBOAN ETA SUBJEKTIBOAN

● OBJEKTIBOA → Arau penalen multzoa, Zigor Kodean bilduta. Gaur egungoa

● SUBJEKTIBOA → Ius Puniendi: Zigortzeko eskubidea edo ahalmena ↔

2. ZUZENBIDE PENALA ZENTZU OBJEKTIBOAN: DEFINIZIOA

1. Delituaren ondorioa → ZIGORRAz gain, segurtasun neurriak

2. Arau juridikoak nori zuzendua → HARTZAILEA

3. PRINTZIPIOAK ETA BALIOESPENAK: Proportzionaltasun printzipioa adb. (zigorra

3. ZUZENBIDE PENALA GIZARTE KONTROLEKO TRESNA GISA

● HELBURUA → Elkarbizitzaren aurkakoak diren portaerak

● ELKARBIZITZA BERMATZEKO ARAUAK →

● Portaera larrienak ● Ez da hain formalizatua

TIPIFIKATUA: Delitu bezala sailkatuta dagoen portaera

● ULTIMA RATIO / SUBSIDIARIOTASUN PRINTZIPIOA: Zigor zuzenbidea beste

4. ZUZENBIDE PENALAREN EDUKIA: ELEMENTUAK

○ Kontzeptu FORMALA → Zigor kodean tipifikatua dagoena, legegileak

1. ONDASUN JURIDIKOEN (O.J) BABES ESKLUSIBOAREN PRINTZIPIOA: Ondasun

2. ZUZENBIDE PENALAREN IZAERA FRAGMENTARIOA: Zigor kodea bakarrik

3. ULTIMA RATIO EDO SUBSIDIARIOTASUN PRINTZIPIOA: Beste gizarte kontroleko

Printzipioek zigor kodearen aplikazio mugatzen dute.

ZIGORRA SEGURTASUN NEURRIAK

● Adibideak: Espetxea, isunak, ● Adibideak: Zentro psikiatrikoa

● HELBURUA → Gizarte kontroleko tresna, elkarbizitza baketsua bermatzeko

Elkarbizitzarako ezinbestekoak diren Ondasun Juridikoen aurkako erasorik

2. ELKARBIZITZARAKO EZINBESTEKOAK DIREN ONDASUN JURIDIKOEN

● Zuzenbide Penala = Gizarte-kontroleko tresna:

○ Elkarbizitza baketsua bermatzen duten elementuak

Ondasun Juridiko Penalak → Zigor Zuzenbidea babesten dituenak. Elkarbizitza baketsua

○ Ondasun Juridikoen sailkapena:

○ Ondasun juridiko-penalen sailkapena:

■ Gaur egun biak babesten dira: TEORIA DUALISTA

● ARAU JURIDIKO VS LEGEZKO TESTUA → Legezko testuak arau juridikoa

● ARAU JURIDIKO MOTAK

● Arau jurudiko guztiek bi elementu dituzte:

● Baloraziozko arauak → BALORAZIOA

● Zuzenbide Penalaren funtzioa → AURREZAINTZA (prevención)

1.1. TEORIA ABSOLUTUAK (Teorías de la retribución) → ORDAINKETA

● ZIGORRA → Justiziaren eskakizuna. Delituagatik ordaintzeko modua. Absolutua

● ZIGORRAREN HELBURUAK / FUNTZIOAK:

1.2 TEORIA ERLATIBOAK → AURREZAINTZA

● ZIGORRA → Delitua ekiditeko funtzioa (aurrezaintza), testuingurua kontuan hartu. Bi

○ AURREZAINTZA OROKORRA → Gizarteari zuzenduta (Kolektibitateari)

● Negatiboa: Zigorra legean jasotzen denan, hiritarrei

■ Kritikak → Ez da nahikoa aurrezaintza orokorrarekin bakarrik

Aurrrezaintza orokorra eta berezia konbinatzea beharrezkoa da zigorraren beharra

1.3. GAUR EGUNGO TEORIAK (Eklektikoak)

● Teoria eklektiko → Aurreko teorien elementuak nahastu

● ROXIN: momentuaren arabera zigorrak funtzio desberdinak.

● ZIGORREN ETA SEGURTASUN-NEURRIEN ARTEKO HARREMANA

○ Sistema MONISTA → Ez da egiten desberdintasunik. Denak errudun, zigorra

○ Sistema DUALISTA → Desberdintasuna egin, denbora ez da deskontatzen

○ BIKARIOTZA-SISTEMA (99 art.)→Lehenengo S.N aplikatu eta gero zigorra,

20 art. Salbuesle osoak

3. ZIGORRAREN HELBURUA ESPAINIAKO ZUZENBIDE PENALEAN

● Zigorraren helburua estatu ereduaren araberakoa da:

○ Antzinean → Mendeku pribatua

● Espainia → Zuzenbide Estatu sozial eta demokratikoa

○ Aurrezaintza mugatuaren funtzioa

● Nola konbinatu aurrezaintza orokorraren eta bereziaren funtzioak?

○ ZUZENBIDE-ESTATUA → Legezkotasun printzipioa, zigortzeko ahalmena

2. ZUENBIDE_ESTATUA IZATETIK ERATORRITAKO MUGA: