M.02A.CSP.

CTĐM

ĐI LÂM SÀNG KHÁM BỆNH NHÂN SUY THƯỢNG THẬN DO THUỐC

MÃ BÀI GIẢNG: CSP 2

• Tên bài: Khám bệnh nhân suy thượng thận do thuốc

• Đối tượng học tập: Y3 - BSĐK
• Số lượng: 25 sinh viên
• Thời lượng: 4 tiết (200 phút)
• Giảng viên: PGS.TS. Đỗ Trung Quân, Ths. Đặng Bích Ngọc
• Địa điểm giảng: Khoa Nội tiết Đái tháo đường - Bệnh viện Bạch Mai
- Mục tiêu học tập
1. Kiến thức (nếu có)
1.1. Giải thích được các nguyên nhân gây ra suy thượng thận do thuốc
1.2. Phân tích được các triệu chứng lâm sàng của suy thượng thận do thuốc
2. Kĩ năng
2.1. Khám được triệu chứng lâm sàng của suy thượng thận do thuốc
3. Thái độ
3.1. Tôn trọng người bệnh, nghiêm túc và thành thạo quá trình khám
3.2. Giải thích được tình trạng bệnh cho người bệnh.
1. Chỉ tiêu thực hành

Chỉ tiêu
STT Tên kỹ năng Thực hành có Làm
Quan Làm
hướng dẫn của thành
sát đúng
GV thạo
1 Chào, hỏi tên người bệnh, giới thiệu tên bác sỹ. giải 2 1 1 1
thích mục đích và lý do khám để người bệnh yên tâm
hợp tác
2 Khai thác được tiền sử dùng thuốc có chứa 2 1 1 1
glucocorticoid
- Tiền sử dùng thuốc: là thuốc người bệnh/ bác sĩ hay
lạm dụng dùng để giảm đau ngay cả khi mắc các
bệnh thông thường.
- Thuốc tễ: Nguồn gốc thảo dược.
- - Các loại phương thức có thể dùng: nhỏ mắt, mũi,
dạng hít, xịt, bôi ngoài da…
3 Khám phát hiện các triệu chứng của hội chứng Cushing 2 1 1 1
gây ra do dùng glucocorticoid
+ Thay đổi hình thể: Tăng cân nhanh, béo trung tâm, u
mỡ sau gáy
+ Mặt tròn, đỏ, trứng cá, ria mép,rậm lông
+ Rạn da đỏ ở bụng, lưng, ngực, vú
+ Dễ chảy máu dưới da. Teo cơ
+ Biểu hiện của loãng xương
+ Các triệu chứng của THA, ĐTĐ, nhiễm trùng, đục
thủy tinh thể, trầm cảm…
+ Không xạm da và niêm mạc mà mất sắc tố da ở
những vùng có sắc tố tự nhiên như đầu vú, bộ phận
sinh dục
4 Khám phát hiện các triệu chứng suy thượng thận cấp 2 1 1 1
Trên người bệnh có biểu hiện Cushing
- Hay gặp: mệt mỏi có thể có sốt nhẹ
- RL tiêu hóa: chán ăn, nôn, buồn nôn, đau bụng,
ỉa chảy
- Hạ đường huyết
- RL tim mạch: HA tụt, chi lạnh, mạch nhanh,
nhỏ khó bắt, thiểu hoặc vô niệu…→ Cơn suy
TT cấp
5 Thông báo kết thúc khám và giải thích cho người bệnh 2 1 1 1
6 Trình bày kết quả khám 2 1 1 1

2. Bảng kiểm dạy học

STT Các bước thực hiện Ý nghĩa của từng bước Tiêu chuẩn phải đạt
1 Chào, hỏi tên người bệnh, giới Tạo quan hệ tốt với Câu nói có chủ ngữ, đúng
thiệu tên bác sỹ, giải thích lý người bệnh, thể hiện sự ngữ pháp. Xưng hô phù
do và mục đích khám tôn trọng người bệnh; hợp độ tuổi người bệnh.
để người bệnh đồng ý Quần áo, trang phục phù
và hợp tác trong quá hợp.
trình thăm khám
2 Hướng dẫn người bệnh tư thế Người bệnh thoải máu, Người bệnh ngồi thoải
khám và bộc lộ vùng khám tư thế phù hợp mái
3 Khai thác được tiền sử dùng Phát hiện được các triệu Khám đúng kỹ thuật,
thuốc có chứa glucocorticoid chứng bất thường thành thạo
-Tiền sử dùng thuốc: là thuốc Phát hiện được các triệu
người bệnh/ bác sĩ hay lạm chứng
dụng dùng để giảm đau ngay
cả khi mắc các bệnh thông
thường.
-Thuốc tễ: Nguồn gốc thảo
dược.
- Các loại phương thức có thể
dùng: nhỏ mắt, mũi, dạng hít,
xịt, bôi ngoài da…
4 Khám phát hiện các triệu Phát hiện các triệu Khám đúng kỹ thuật,
chứng của hội chứng Cushing chứng bất thường thành thạo
gây ra do dùng glucocorticoid Phát hiện đươc các triệu
+ Thay đổi hình thể: Tăng cân chứng
nhanh, béo trung tâm, u mỡ sau
gáy
+ Mặt tròn, đỏ, trứng cá, ria
mép,rậm lông
+ Rạn da đỏ ở bụng, lưng,
ngực, vú
+ Dễ chảy máu dưới da. Teo cơ
+ Biểu hiện của loãng xương
+ Các triệu chứng của THA,
ĐTĐ, nhiễm trùng, đục thủy
 tinh thể, trầm cảm…
+ Không xạm da và niêm mạc
mà mất sắc tố da ở những vùng
có sắc tố tự nhiên như đầu vú,
bộ phận sinh dục
5 Khám phát hiện các triệu Phát hiện các triệu khám đúng kỹ thuật,
chứng suy thượng thận cấp chứng bất thường thành thạo
Trên người bệnh có biểu hiện Phát hiện được các triệu
Cushing chứng
-Hay gặp: mệt mỏi
-RL tiêu hóa: chán ăn, nôn,
buồn nôn, đau bụng, ỉa chảy
-Hạ đường huyết
-RL tim mạch: HA tụt, chi
lạnh, mạch nhanh, nhỏ khó bắt,
thiểu hoặc vô niệu… Cơn
suy TT cấp
6 Thông báo kết thúc khám, chào Tôn trọng, cảm ơn Thông báo rõ ràng
và cảm ơn người bệnh người bệnh Người bệnh hiểu
kết thúc khám
7 Trình bày kết quả khám Đánh giá kỹ năng trình Trình bày ngắn gọn, rõ
bày và tóm tắt triệu ràng, đầy đủ
chứng

3. Bảng kiểm lượng giá

Thang điểm
3
0 1 2
STT Các bước thực hiện Làm
Không Làm Làm
thành
làm sai đúng
thạo
1 Chào, hỏi tên người bệnh, giới thiệu tên bác
sỹ, giải thích lý do và mục đích khám
2 Hướng dẫn người bệnh tư thế khám và bộc
lộ vùng khám
3 Khai thác được tiền sử dùng thuốc có chứa
glucocorticoid
-Tiền sử dùng thuốc: là thuốc người bệnh/
bác sĩ hay lạm dụng dùng để giảm đau ngay
cả khi mắc các bệnh thông thường.
-Thuốc tễ: Nguồn gốc thảo dược.
-Các loại phương thức có thể dùng: nhỏ mắt,
mũi, dạng hít, xịt, bôi ngoài da…
4 Khám phát hiện các triệu chứng của hội
chứng Cushing gây ra do dùng
glucocorticoid
+ Thay đổi hình thể: Tăng cân nhanh, béo
trung tâm, u mỡ sau gáy
+ Mặt tròn, đỏ, trứng cá, ria mép,rậm lông
+ Rạn da đỏ ở bụng, lưng, ngực, vú
 + Dễ chảy máu dưới da. Teo cơ
+ Biểu hiện của loãng xương
+ Các triệu chứng của THA, ĐTĐ, nhiễm
trùng, đục thủy tinh thể, trầm cảm…
+ Không xạm da và niêm mạc mà mất sắc tố
da ở những vùng có sắc tố tự nhiên như đầu
vú, bộ phận sinh dục
5 Khám phát hiện các triệu chứng suy thượng
thận cấp
Trên người bệnh có biểu hiện Cushing
-Hay gặp: mệt mỏi
-RL tiêu hóa: chán ăn, nôn, buồn nôn, đau
bụng, ỉa chảy
-Hạ đường huyết
-RL tim mạch: HA tụt, chi lạnh, mạch
nhanh, nhỏ khó bắt, thiểu hoặc vô niệu…→
Cơn suy TT cấp
6 Thông báo kết thúc khám, chào và cảm ơn
người bệnh
7 Trình bày kết quả khám

Tổng điểm tối đa của bảng kiểm: 21 điểm

0 - 1 điểm = 1 3 - 4 điểm = 2 5 - 6 điểm = 3 7 - 8 điểm = 4 9 - 10 điểm = 5

11 - 12 điểm = 6 13 - 14 điểm = 7 15 - 16 điểm = 8 17 - 19 điểm = 9 20 - 21 điểm = 10

4. Yêu cầu về mẫu báo cáo (VD: Làm bệnh án, làm file ppt trình bày…)
Làm được 01 bệnh án bệnh nhân suy thượng thận do thuốc
5. Tài liệu học tập
- Giáo trình Kỹ năng y khoa, Nguyễn Đức Hinh và cộng sự, NXB Y học, 2019.
- Bệnh học Nội khoa tập 2, Ngô Quý Châu và cộng sự, NXB Y học, 2018
- Triệu chứng học nội khoa tập 2, Ngô Quý Châu và cộng sự, NXB Y học , 2017
6. Tài liệu tham khảo
- Bệnh học Nội khoa tập 2, Ngô Quý Châu và cộng sự, NXB Y học, 2018
- Triệu chứng học nội khoa tập 2, Ngô Quý Châu và cộng sự, NXB Y học, 2017
7. Danh sách giảng viên tham gia giảng dạy

STT Họ tên giảng viên Email

1 PGS.TS. Đỗ Trung Quân dotrungquan@hmu.edu.vn
2 PGS.TS. Nguyễn Khoa Diệu Vân Dieuvan62@hmu.edu.vn
3 PGS.TS. Vũ Bích Nga vubichnga11@hmu.edu.vn
4 TS. Nguyễn Quang Bảy quangbay70@hmu.edu.vn
5 Ths. Phạm Thu Hà thuhapham@hmu.edu.vn
6 BSCKII. Bùi Phương Thảo buiphuongthao@hmu.edu.vn
7 Ths. Lê Thanh Huyền lehuyen@hmu.edu.vn
8 Ths. Đặng Bích Ngọc dangbichngoc@hmu.edu.vn
9 Ths. Nguyễn Thị Hương Nguyen-hương@hmu.edu.vn