საქართველოს მთავრობის

დადგენილება №___

2023 წლის ______

ქ. თბილისი

„ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის
2017 წლის 30 ოქტომბრის N488 დადგენილებაში ცვლილების შეტანის თაობაზე

მუხლი 1

„ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-20 მუხლის მე-4 პუნქტის შესაბამისად, შეტანილ იქნეს ცვლილება „ადრეული და
სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2017 წლის 30 ოქტომბრის N488
დადგენილებაში (www.matsne.gov.ge, 01/11/2017; 430040000.10.003.020197) და დადგენილების პირველი მუხლით დამტკიცებული ადრეული და
სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტები ჩამოყალიბდეს ამ დადგენილების დანართის შესაბამისად.

მუხლი 2

დადგენილება ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი

 დანართი

ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო

სტანდარტები

თავი I. ზოგადი დებულებები

მუხლი 1. ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტების რეგულირების სფერო და მიზნები
1. ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტები (შემდგომში – სტანდარტები) განსაზღვრავენ თუ რა ცოდნას,
უნარ-ჩვევებს, ღირებულებებსა და დამოკიდებულებებს უნდა იძენდეს ბავშვი ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების
ფარგლებში, ასევე, განსაზღვრავს ადრეული აღზრდისა და განათლების მომსახურების ან/და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების
მომსახურების ან/და მხოლოდ სასკოლო მზაობის პროგრამის მიმწოდებელი დაწესებულების (შემდგომში - დაწესებულება) გარემოსა და
საგანმანათლებლო ხარისხის სტანდარტს.
2. სტანდარტი სავალდებულოა ყველა დაწესებულებისათვის (მიუხედავად მათი სამართლებრივი ფორმისა).
3. სტანდარტის მიზნებია:
ა) ადრეული ან/და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულებებში ხარისხიანი სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო
პროცესისათვის ხელის შეწყობა;
ბ) ადრეული ან/და სკოლამდელი ასაკის ბავშვის განვითარების მიზნით მისაღწევი შედეგების განსაზღვრა დაბადებიდან ზოგადი განათლების
დაწყებითი საფეხურის პირველ კლასში შესვლამდე;
გ) დაწესებულებების მიერ თითოეულ ბავშვთან, მათ შორის, შეზღუდული შესაძლებლობის და/ან სპეციალური საჭიროების მქონე ბავშვებთან
ინდივიდუალურ საჭიროებაზე მორგებული სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო პროცესის წარმართვის უზრუნველყოფისთვის პროგრამის
ხარისხის მახასიათებლების განსაზღვრა;
დ) ბავშვის ჰოლისტური განვითარების უზრუნველყოფა;
ე) სკოლისათვის მომზადების უზრუნველყოფა;
ვ) დაწესებულებებში ხარისხიანი სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო პროცესის წარმართვისათვის აუცილებელი გარემოს მახასიათებლების
განსაზღვრა
ზ) ბავშვის განმავითარებელი უსაფრთხო და პოზიტიური სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო გარემოს შექმნის ხელშეწყობა.

მუხლი 2. ტერმინთა განმარტება

ამ სტანდარტებში გამოყენებულ ტერმინებს, ამ სტანდარტების მიზნებისათვის, აქვთ შემდეგი მნიშვნელობა:

ა) ავერსიული რეაქცია – რეაქცია, რომელიც გამოიხატება თავის არიდებით ან დისტრესით და გამოწვეულია უსიამოვნო, მუქარის გამომხატველი ან
სხვა არასასურველი სტიმულით (მაგალითად, ბავშვმა გამოავლინა ავერსიული რეაქცია ვაშლის წვენის მიმართ, როცა ჭიქაზე ხელის გაკვრით წვენი
მაგიდაზე დაღვარა და თქვა, რომ ის უგემურია);
ბ) ასერტულობა – უნარი, გამოხატო საკუთარი სურვილები, გრძნობები, საჭიროებები და დაიცვა საკუთარი უფლებები ისე, რომ ანგარიში გაუწიო
სხვების გრძნობებს და არ დაარღვიო მათი უფლებები;
გ) ბავშვის ინდივიდუალური პორტფოლიო – კრებული, რომელიც მოიცავს ბავშვის ნამუშევრებს, დაკვირვების/შეფასების შედეგად მიღებულ
მრავალფეროვან ინფორმაციას, ბავშვების სურათებს სხვადასხვა საქმიანობის შესრულებისას და სხვა;
დ) ბილინგვური განათლება (ორენოვანი განათლება) - განათლების ფორმა, რომელიც გულისხმობს საგანმანათლებლო პროგრამის ორ ენაზე სწავლებას;
ე) დაწესებულება – საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დაფუძნებული იურიდიული პირი, რომელიც უზრუნველყოფს ადრეული აღზრდისა
და განათლების მომსახურების ან/და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების მომსახურების მიწოდებას ან/და მხოლოდ სასკოლო მზაობის პროგრამის
განხორციელებას;
ვ) ემპათია – ადამიანის უნარი, წარმოიდგინოს, როგორ გრძნობს, რას განიცდის სხვა კონკრეტულ სიტუაციაში და გამოიჩინოს ზრუნვა მის მიმართ
(მაგალითად, ბავშვი სანუგეშებლად ამხანაგს თავის საყვარელ სათამაშოს სთავაზობს);
ზ) ენაში ჩაფლობა (იმერსია) - ბილინგვური განათლების ფორმა, რომელიც გულისხმობს მეორე ენის სწავლებისას ბავშვის „ჩაფლობას“ არამშობლიურ
ენობრივ გარემოში. მაგ. ეროვნული უმცირესობის წარმომადგენელი ბავშვებისთვის სახელმწიფო ენის სწავლება მიმდინარეობს ყოველდღიურ
კონტექსტში ისევე ბუნებრივად და ძალდატანების გარეშე, როგორც მშობლიური ენაზე;
თ) ერთი ენა ერთი ადამიანი - მიდგომა, რომელიც ხორციელდება ბილინგვურ ჯგუფში აღმზრდელის მიხედვით ენების გამიჯვნის გზით. მაგ. ორი
აღმზრდელი ბავშვს სხვადასხვა ენაზე ესაუბრება, რომელთაგან ერთი ბავშვის მშობლიური ენაა;
ი) თამაში – ბავშვის ქცევის წამყვანი ფორმა, რომელიც ხელს უწყობს ბავშვის მრავალმხრივ განვითარებას;
კ) თემი - ადამიანთა ჯგუფი, რომელიც ცხოვრობს ერთ კონკრეტულ ტერიტორიაზე ან ადამიანთა ჯგუფი, რომელიც განიხილება როგორც საერთო
იდენტობის, ინტერესებისა და მიზნების ერთიანობა;
ლ) თვითრეფლექსია – საკუთარი გამოცდილების კრიტიკული გადამუშავების პროცესი, ასევე საკუთარი ქცევისა და აზროვნების ანალიზი,
გაცნობიერება, შეფასება, დაგეგმვა და კონტროლი;
მ) ინდოქტრინაცია - იდეის ან რწმენის ვინმესთვის გამეორების პროცესი, სანამ ისინი არ მიიღებენ მას კრიტიკისა და შეკითხვის გარეშე, მაგ:
რელიგიური/პოლიტიკური/იდეოლოგიური ინდოქტრინაცია;
ნ) ინტერაქცია – ორი ან მეტი ადამიანის მიერ ერთმანეთისადმი, სხვა საგნების ან მესამე პირისადმი ყურადღების მიქცევა;
ო) კეთილდღეობა – მდგომარეობა, რომელიც მოიცავს ბედნიერებისა და კმაყოფილების განცდას. ის გულისხმობს ინდივიდის ეფექტიან სოციალურ
ფუნქციონირებასა და მიდრეკილებას ოპტიმიზმისადმი, ღიაობისადმი, ცნობისმოყვარეობისა და მედეგობისადმი;
პ) კომპეტენტურობა – თავდაჯერებულობის განცდა რაიმეს წარმატებით შესრულებასთან დაკავშირებით;
ჟ) კურიკულუმი - საგანმანათლებლო მიდგომა, რომელიც განსაზღვრავს საგანმანათლებლო პროცესის მიზანს, შინაარსსა და ფორმას;
რ) მედეგობა – ინდივიდის უნარი, გაუმკლავდეს და მოერგოს ყველა ტიპის ცხოვრებისეულ გამოწვევასა და ცვლილებას ბიოლოგიური,
ფსიქოლოგიური და გარემოს რესურსების გამოყენებით;
ს) მეთოდოლოგია – პრინციპების, აქტივობებისა და მიდგომების სისტემური ერთობლიობა, რომლის გამოყენებითაც ხორციელდება ბავშვის აღზრდა
და განათლება;
ტ) მე – კონცეფცია - ზოგადი წარმოდგენა საკუთარ თავზე;
უ) მეორადი მასალა – საგანმანათლებლო რესურსის ტიპი, რომელიც ერთხელ უკვე გამოიყენეს და საგანმანათლებლო მიზნებიდან გამომდინარე
შესაძლებელია მეორედ გამოყენება (მაგალითად, ღილები, ქსოვილები, ძველი ჟურნალ-გაზეთები, პლასტმასის ან ქაღალდის კონტეინერები და სხვ.);
ფ) მიკუთვნებულობა, მიკუთვნებულობის განცდა – ბავშვის, როგორც პიროვნების, გარდაუვალი ნაწილი. ბავშვს მიკუთვნებულობის განცდა აქვს
თავისი ოჯახის, მის ირგვლივ არსებული კულტურული ჯგუფისა (სამეზობლო, თემი) და კიდევ უფრო ფართო საზოგადოების მიმართ მის ცხოვრებაში.
ბავშვის მიკუთვნებულობის განცდა ურთიერთდამოკიდებულების საჭიროების აღიარებაა მის მიერ და მის მიმართ, აყალიბებს იდენტობას და ბავშვს
აღაქმევინებს, თუ ვინ არის ის და როგორი შეიძლება იყოს/გახდეს;
ქ) მოდელირება - მაგალითის მიცემა იმ უნარის, ქცევის თუ ვერბალური გამოთქმის, რომელიც გვინდა, რომ ბავშვმა ისწავლოს;
ღ) მონიტორინგი – პროცესი, რომელიც გულისხმობს მონაცემების სისტემურ შეგროვებას, დამუშავებასა და გაანალიზებას. მონიტორინგის მიზანია
დაწესებულების პროგრესის შეფასება და შესაბამისი რეკომენდაციების მიწოდება. მონიტორინგი შეიძლება იყოს შიდა – რომელსაც ახორციელებს
უშუალოდ სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულების თანამშრომელი/თანამშრომლები ან გარე – რომელსაც ახორციელებს ნებისმიერი
სხვა გარეშე პირი/ორგანიზაცია;
ყ) მოქნილობა - სიტუაციის შესაბამისად შეცვლის ან ცვლილების უნარი;
შ) მულტიდისციპლინური გუნდი – სპეციალისტების გუნდი, რომლის მიზანია სპეციალური საჭიროების მქონე ბავშვის საჭიროებების შეფასება და
ქმედითი ღონისძიებების დაგეგმვა და გატარება, ბავშვის საგანმანათლებლო პროცესში ჩართვის მიზნით. მულტიდისციპლინური გუნდის უცვლელი
წევრები არიან ბავშვის მშობელი და აღმზრდელ-პედაგოგი/აღმზრდელი. დანარჩენი შემადგენლობა განისაზღვრება საჭიროებებიდან გამომდინარე –
ფსიქოლოგი, ოკუპაციური თერაპევტი, მეტყველების თერაპევტი, სპეციალური პედაგოგი, მეთოდისტი და სხვა. მულტიდისციპლინური გუნდი
შესაძლოა შეიქმნას როგორც დაწესებულების ფარგლებში, ასევე მუნიციპალიტეტის დონეზე;
ჩ) მულტილინგვური განათლება - განათლების ფორმა, რომელიც გულისხმობს საგანმანათლებლო პროცესში ორზე მეტი ენის გამოყენებას;
ც) პოზიტიური დისციპლინა – დისციპლინის მოდელი, რომელიც გამოიყენება მშობლების ან დაწესებულების თანამშრომელთა მიერ. მისი მიზანია
ბავშვის განვითარება ორმხრივ პატივისცემაზე დაფუძნებული ურთიერთობის ფონზე. პოზიტიური დისციპლინა მიმართულია გამოსავალზე,
პოზიტიური ქცევის შეთავაზება კი − დასწავლაზე და არა არასასურველი ან უარყოფითი ქცევის დასჯაზე;
ძ) პროაქტიული ზრუნვა – მოქმედება, რომელიც მიმართულია პრობლემის მოგვარებასა და გამოწვევების გადალახვაზე;
წ) პროგრამა - ადრეული ან/და სკოლამდელი ასაკის ბავშვისთვის, ასევე, მისი მშობლისთვის/კანონიერი წარმომადგენლისთვის მიწოდებული
მომსახურების საგანმანათლებლო კომპონენტს (კურიკულუმს);
ჭ) პროზელიტიზმი - განსხვავებული მრწამსის მქონე ადამიანებთან საკუთარი რელიგიური თუ პოლიტიკური მრწამსის პროპაგანდა;
ხ) პროსოციალური ქცევა – ნებისმიერი ქმედება, რომელიც მიმართულია ინდივიდის მიერ სხვათა დახმარებაზე. პროსოციალური ქცევის
განხორციელების მთავარი მოტივი სხვა ადამიანის დახმარებაა. პროსოციალურ ქცევას წარმოადგენს ალტრუიზმიც, რომელიც საკუთარი
უსაფრთხოებისა და ინტერესების გაუთვალისწინებლად, მეორე ადამიანისთვის დახმარების გაწევას ნიშნავს;
ჯ) რისკიანი თამაში – თამაში, რომელიც ბავშვს სთავაზობს გამოწვევებსა და შესაძლებლობების გამოცდას და არ შეიცავს საფრთხეს
ჯანმრთელობისთვის;
ჰ) საგანმანათლებლო პერსონალი – დაწესებულების თანამშრომლები, რომლებიც უშუალოდ არიან ჩართულები საგანმანათლებლო პროცესში (მაგ.,
აღმზრდელ-პედაგოგი, აღმზრდელი, კურიკულუმის კოორდინატორი/მეთოდისტი და სხვა);
ჰ1) საგანმანათლებლო რესურსი – ყველა ის მასალა, რომელიც გამოიყენება დაწესებულებაში საგანმანათლებლო პროცესის განხორციელებისას (მაგ.,
ქარხნული წესით დამზადებული, თუ ხელნაკეთი სათამაშოები, ბუნებრივი, სამხატვრო და საკანცელარიო, ღია და მეორადი მასალა, ბეჭდური მასალა
და ა.შ.);
ჰ2) საქმიანობა – ინდივიდის ან ჯგუფის მიერ განხორციელებული ნებისმიერი პროცესი. ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების
პროგრამის ფარგლებში, საქმიანობა შეიძლება იყოს წამოწყებული ბავშვის მიერ, უფროსის მიერ ან განპირობებული რუტინით. რუტინული საქმიანობა
ყოველდღიურად მეორდება და მნიშვნელოვანია საგანმანათლებლო პროცესის წარმატებულად განხორციელებისთვის: ჯგუფში მიღება, კვება,
დასვენება, ჩაცმა, ხელის დაბანა და სხვა. ბავშვის ჰოლისტური და მრავალმხრივი განვითარების ხელშესაწყობად აუცილებელია მრავალფეროვანი
გამოცდილება, რომელიც უზრუნველყოფილია სხვადასხვა ტიპის საქმიანობებით: დრამატული, წესებიანი, შემოქმედებითი, კვლევითი თამაშები და
სხვა;
ჰ3) სპეციალური საჭიროებების მქონე (სსმ) ბავშვი - ბავშვი, რომელიც სწავლის სირთულეების დასაძლევად საჭიროებს დამატებით/სპეციალურ
სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო მომსახურებას;
ჰ4) ტრანზიცია – პროცესი, რომელიც გულისხმობს ბავშვის გადასვლას სახლიდან ან ბავშვთა ადრეული ინტერვენციის (განვითარების) პროგრამიდან
ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სივრცეში ან გადასვლას ადრეული ან/და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სივრცეში
არსებულ სხვადასხვა პროცესს შორის ან ბავშვის გადასვლას ადრეული და სკოლამდელი აღზრდიდან და განათლებიდან ზოგადი განათლების
დაწყებითი საფეხურის პირველ კლასში;
ჰ5) უნივერსალური დიზაინი – გარემოს, შენობების ინფრასტრუქტურის მოწყობა/ადაპტაცია, საჭირო ტექნოლოგიებით აღჭურვა იმისთვის, რომ გარემო
მაქსიმალურად ხელმისაწვდომი იყოს ყველა ადამიანისთვის, მათ შორის, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისთვის, რომელთაც აქვთ
გადაადგილების სირთულე, სმენის ან მხედველობის დარღვევა და სხვა. უნივერსალური დიზაინი, ასევე გულისხმობს კურიკულუმს, რომელიც
ითვალისწინებს ყველა ბავშვის ინტერესსა და შესაძლებლობას, შეფასების სისტემასა და სწავლების მეთოდებს;
ჰ6) ღია კითხვა - კითხვა, რომელზე პასუხიც მსჯელობას საჭიროებს. პასუხი ვერ გაიცემა მხოლოდ „კი“ ან “არა” სიტყვებით, რიცხობრივი მონაცემებით,
ან როდესაც მასზე პასუხი არ არის ყველასათვის ცხადი და ერთი;
ჰ7) ღია მასალა – საგანმანათლებლო რესურსის ტიპი, რომლის გამოყენება შესაძლებელია სხვადასხვანაირად. ღია მასალა შესაძლოა იყოს როგორც
ბუნებრივი წარმოშობის (მაგ., კენჭები, ჯოხები, ფოთლები, ბუმბული და ა.შ.), ასევე ქარხნული (მაგ., მინისა და ხის ბურთულები, მუყაოს ყუთები,
ქსოვილის ნაჭრები და ა.შ.). ბავშვების მიერ ღია მასალის გამოყენება ხელს უწყობს წარმოსახვის, შემოქმედებითობისა და კრიტიკული აზროვნების
განვითარებას;
ჰ8) შეცდომებისადმი ტოლერანტული გარემო – ფუნქციური დანიშნულების შესაბამისი გარემო, სადაც მინიმუმამდე არის დაყვანილი შემთხვევითი
ქმედებების დროს არასასურველი შედეგები;
ჰ9) „ხარაჩოს“ მეთოდი – ბავშვისთვის ნაბიჯ-ნაბიჯ დახმარების გაწევა, რათა მან უფრო ეფექტიანად გააკეთოს ის, რის გაკეთებაც მას ჯერ
დამოუკიდებლად არ შეუძლია, დროთა განმავლობაში ნაკლები დახმარების გაწევა და დამოუკიდებლად მოქმედების საშუალების მიცემა;
ჰ10) ჰოლისტური განვითარება – თვითაქტუალიზაციისა და სწავლის პროცესი, რომელიც მოიცავს ინდივიდის ფიზიკურ, სოციალურ, ემოციურ და
სულიერ ზრდას კომპლექსურად. ბავშვის მრავალმხრივი/ჰოლისტური განვითარება გულისხმობს მათი ემოციური, ფიზიკური, ინტელექტუალური,
შემოქმედებითი, სულიერი და ურთიერთობების საჭიროებების თანხვედრას. განვითარებისადმი ამგვარი მიდგომა ახალისებს მზრუნველს, დაინახოს
ბავშვი, როგორც მთლიანი პიროვნება და არა ცალკეული განვითარების სფეროების ნაკრები.
მუხლი 3. ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტების სტრუქტურა

სტანდარტები აერთიანებს ორ ძირითად სტანდარტს:

ა) ბავშვის აღზრდისა და განათლების სტანდარტს, რომელიც მოიცავს სასკოლო მზაობის საგანმანათლებლო სახელმწიფო სტანდარტს;
ბ) პროგრამის ხარისხის მახასიათებლებს.

მუხლი 4. ბავშვის აღზრდისა და განათლების სტანდარტი

1. ბავშვის აღზრდისა და განათლების სტანდარტში წარმოდგენილია ის უნარ-ჩვევები და ცოდნა, რომელსაც უნდა ფლობდეს ბავშვი დაბადებიდან
6 წლის ასაკის ჩათვლით. მოცემული დოკუმენტი ხელს უწყობს ბავშვის ჰოლისტურ და მრავალმხრივ განვითარებას, მაღალხარისხიანი სერვისების
ჩამოყალიბებას, აწვდის ადრეულ და სკოლამდელ აღზრდასა და განათლებაში ჩართულ მხარეებს ინფორმაციას ბავშვის განვითარების ასაკობრივი
ნიშანსვეტების შესახებ და წარმოადგენს საბაზისო დოკუმენტს კურიკულუმის, მეთოდოლოგიური სახელმძღვანელოებისა და სხვა დოკუმენტების
შესამუშავებლად.
2. ბავშვის აღზრდისა და განათლების სტანდარტით გათვალისწინებული ნორმების შესრულება სავალდებულოა ყველა დაწესებულებისთვის.

3. სტანდარტების შესრულების მიზნით, ადგილობრივი თვითმმართველობა საჯარო დაწესებულებებში ახორციელებს მონიტორინგს და

უზრუნველყოფს პერსონალის სათანადო მხარდაჭერას.
4. ბავშვის აღზრდისა და განათლების სტანდარტის დოკუმენტის გამოყენება სავალდებულოა დაწესებულების საგანმანათლებლო პერსონალისთვის,
რომელთა მოვალეობაშიც შედის ბავშვზე ორიენტირებული საგანმანათლებლო პროგრამის დაგეგმვა და განხორციელება და შეფასება.
5. ბავშვის აღზრდისა და განვითარების სტანდარტი წარმოდგენილია განვითარების სფეროებად და თემატურ მიმართულებებად ოთხ ასაკობრივ
ჯგუფში: 0-დან 18 თვემდე, 12-დან 36 თვემდე, 30 თვიდან 60 თვემდე და 54 თვიდან 72 თვემდე ასაკის ბავშვები.
6. ბავშვის განვითარება პირობითად ხუთ სფეროდ არის მოცემული. ისინი ერთმანეთისგან განსხვავდება, მაგრამ ერთმანეთზე მნიშვნელოვნად
არის გადაჯაჭვული. განვითარების სფეროების ცალმხრივი განვითარება არ არსებობს, ერთი სფეროს განვითარება იწვევს დანარჩენების წინსვლას და
პირიქით. ეს სფეროებია:

ა) ფიზიკური და სენსორული განვითარება - გულისხმობს ბავშვის ხელშეწყობას, განივითაროს ნატიფი მოტორიკის, უხეში მოტორიკისა და
სენსორული უნარები;
ბ) სოციალურ-ემოციური განვითარება - გულისხმობს ბავშვის ხელშეწყობას, განივითაროს ის უნარები, რომელიც სჭირდება პოზიტიური
ურთიერთობების ჩამოსაყალიბებლად როგორც გარშემომყოფებთან, ისე საკუთარ თავთან; რომ შეიცნოს საკუთარი თავი, ისწავლოს საკუთარი
ემოციების, იმპულსებისა და ქცევის მართვა, ისწავლოს თანამშრომლობა და სხვა;
გ) კომუნიკაციური უნარების, ენისა და მეტყველების განვითარება - გულისხმობს ბავშვის ხელშეწყობას, განივითაროს კომუნიკაციური უნარები,
როგორც სწავლისა და სოციუმში არსებობის განუყოფელი მოვლენა;

დ) შემეცნებითი განვითარება - გულისხმობს ბავშვის ხელშეწყობას, განივითაროს სააზროვნო უნარები ცნობისმოყვარეობისა და შემოქმედებითობის
გამოყენებით;

ე) დამოუკიდებლობა და ადაპტური ქცევის განვითარება - გულისხმობს ბავშვის ხელშეწყობას, განივითაროს დამოუკიდებლობა და ადაპტური ქცევა
იმისთვის, რათა ისწავლოს თანამედროვე და ცვალებად სამყაროში გამოწვევებთან გამკლავება.

7. საგანმანათლებლო პერსონალის მიერ ბავშვის განვითარების სხვადასხვა პერსპექტივიდან დანახვის მიზნით, განვითარების სფეროებს გამოეყო
თემატური მიმართულებები, რომლებიც აერთიანებს ცალკეულ დარგებთან დაკავშირებულ სტანდარტებს. თემატური მიმართულებების სტანდარტები
მოიაზრებს ბავშვის მიერ უფრო კომპლექსური ინფორმაციისა თუ ცოდნის დაუფლებით, ერთი მხრივ, განვითარების სფეროებში მოცემული უნარების
დახვეწას და დახელოვნებას და, მეორე მხრივ, დარგობრივი ცოდნისა და ინფორმაციის შეძენას. თემატური მიმართულებები სამ ძირითად ჯგუფში
გაერთიანდა: ა)ხელოვნება, ბ)წიგნიერება, გ)მეცნიერება.

ა) ხელოვნება:
ა.ა) ვიზუალური ხელოვნება - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას ვიზუალურ ხელოვნებაში და შესაძლებლობის მიცემას, გამოხატოს
საკუთარი თავი, ფიქრები, ემოციები მრავალფეროვანი სამხატვრო მასალის/რესურსის და ხელოვნების ამ ფორმების საშუალებით;
ა.ბ) საშემსრულებლო ხელოვნება - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას საშემსრულებლო ხელოვნებაში და შესაძლებლობის მიცემას,
გამოხატოს საკუთარი თავი, ფიქრები, ემოციები მუსიკის, პლასტიკის და გათამაშების საშუალებით;
ბ) წიგნიერება -სიტყვები და აზრები - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას წიგნთან და მხატვრულ ნაწარმოებებთან დაკავშირებით;
გ) მეცნიერება:
გ.ა) მე და ჯანსაღი ცხოვრება - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას ჯანსაღ კვებასთან, ჰიგიენასა და ფიზიკურ აქტივობებთან
დაკავშირებით;
გ.ბ) ცოცხალი სამყარო - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას ცოცხალი და არაცოცხალი ბუნების და ეკოლოგიის საკითხებთან
დაკავშირებით;
გ.გ) სხეული და მოვლენები - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას ფიზიკასა და ქიმიასთან დაკავშირებულ საკითხებში;
გ.დ) მე და სამყარო - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას სოციალური მეცნიერებებისა და მასთან დაკავშირებული საკითხების მიმართ;
გ.ე) რიცხვები და სიდიდეები - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას მათემატიკური კატეგორიების მიმართ: საგანთა დაჯგუფება
სხვადასხვა ნიშნით, თვლა, გაზომვა, სივრცითი მიმართებები და სხვა;
გ.ვ) ადამიანი და მანქანები - გულისხმობს ბავშვის ინტერესის დაკმაყოფილებას თანამედროვე ტექნოლოგიებთან დაკავშირებით.
8. თემატურ მიმართულებებში მოცემული სტანდარტები განვითარების სფეროების ნაწილია და უმეტესად განვითარების რამდენიმე სფეროს
აერთიანებს:

ცხრილი 1.
ბავშვის განვითარების სფეროები
1. სფერო: ფიზიკური და სენსორული განვითარება

მსხვილი მოტორიკა წვრილი მოტორიკა სენსორულ-მოტორული

სტანდარტი 1.1.
ბავშვი აკონტროლებს სხეულის
მოძრაობას, მოძრაობს
მიზანმიმართულად,
კოორდინირებულად და ინარჩუნებს
წონასწორობას (მოცემული
ინდიკატორების მისაღწევად,
თითოეულ ბავშვს აქვს შესაძლებლობა,
გამოიყენოს ადაპტური აღჭურვილობა
ან დამხმარე მოწყობილობა).
2. სფერო: სოციალურ-ემოციური განვითარება
სტანდარტი 1.2.
ბავშვი აკონტროლებს და
კოორდინირებულად იყენებს
სხეულის წვრილ კუნთებს.
განვითარება
სტანდარტი 1.3.
ბავშვი იყენებს შეგრძნებებს
(მხედველობას, სმენას, შეხებას,
გემოვნებას, ყნოსვას) რომ
შეასრულოს გარკვეული
მოძრაობები, შეძლოს
კოორდინაცია, გარემოს აღქმა და
შეცნობა.

თვითშეფასება ემოციური კომპეტენცია სოციალური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.1; სტანდარტი 2.2; სტანდარტი 2.3;
ბავშვი ამჟღავნებს ცოდნას და რწმენას ბავშვი ამჟღავნებს ემოციურ ბავშვი ავლენს პროსოციალურ
საკუთარი თავისა და კომპეტენციებს. ქცევას.
შესაძლებლობების მიმართ.
3. კომუნიკაციური უნარების, ენისა და მეტყველების განვითარება
რეცეპტული ენა ექსპრესიული ენა და პრაგმატული ენა წერა-კითხვის საბაზისო
მეტყველება უნარები
სტანდარტი 3.1. სტანდარტი 3.2. სტანდარტი 3.3. სტანდარტი 3.4.
ბავშვი ავლენს მოსმენის ბავშვი თავისი აზრების ბავშვი ზეპირ ბავშვი იყენებს წერისა და
უნარს და გებულობს გამოსახატავად იყენებს მეტყველებას სხვადასხვა კითხვის უნარებს.
მოსმენილის მნიშვნელობას. სიტყვებს, მიზნისათვის იყენებს.
ჟესტიკულაციას და
საუბრობს გამართულად.
4. შემეცნებითი განვითარება
ცნობისმოყვარეობა და ყურადღება შემოქმედებითობა და პრობლემის აზროვნება და კვლევა
გადაჭრა
სტანდარტი 4.1. სტანდარტი 4.2. სტანდარტი 4.3.
 ბავშვი ავლენს ცნობისმოყვარეობას ბავშვი შემოქმედებითად უდგება ბავშვი ავლენს გამოცდილების
სიახლის მიმართ, შეუძლია შეაჩეროს ყოველდღიურ საქმიანობას და ინტერპრეტაციის უნარს, სწვდება
და შეინარჩუნოს ყურადღება მოცემულ ეძებს პრობლემის გადაჭრის მიზეზშედეგობრიობას, იწყებს
ამოცანაზე. სხვადასხვა გზებს. კრიტიკულ და სიმბოლოებით
აზროვნებას.
5. დამოუკიდებლობა და ადაპტური ქცევის განვითარება
დამოუკიდებლობა და თვითმოვლა დაცულობა ადაპტური ქცევა
ინიციატივა
სტანდარტი 5.1. სტანდარტი 5.2; სტანდარტი 5.3; სტანდარტი 5.4;
ბავშვი ავლენს ინიციატივას ბავშვი ავლენს პირადი ბავშვი ავლენს, რომ თავს ბავშვი ამჟღავნებს
და დამოუკიდებლობას. ჰიგიენისა და გრძნობს დაცულად, ის მოქნილობას და გარემოსა
თვითმომსახურების ამჟღავნებს ნდობას და და ყოველდღიური
უნარ-ჩვევებს. უსაფრთხოების წესების საქმიანობის ცვლილებას
ცოდნას. თავის ქცევას უსადაგებს.

განვითარება მრავალმხრივი გამოცდილებით

6. ხელოვნება 7. წიგნიერება 8 მეცნიერება
ვიზუალური ხელოვნება წიგნთან მე და ჯანსაღი ცხოვრება ადამიანი და მსოფლიო
ურთიერთობა
სტანდარტი 6.1. სტანდარტი 7.1 სტანდარტი 8.1. სტანდარტი 8.4.

ბავშვი ინტერესდება ბავშვი ბავშვი სწავლობს ჯანსაღი ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა სივრცეს,
ვიზუალური ხელოვნებით და ინტერესდება და ცხოვრების წესს, სწორად დროს, სხვადასხვა კულტურას,
იყენებს მას სიამოვნებას იღებს კვებას, ჰიგიენას და ტრადიციებს, სამოქალაქო საკითხებს.
თვითგამოხატვისთვის. მხატვრული ფიზიკურ აქტივობას.
ნაწარმოებებით. დედამიწა და გარემო რიცხვები და სიდიდეები
საშემსრულებლო ხელოვნება

სტანდარტი 6.2. სტანდარტი 8.2. სტანდარტი 8.5.

ბავშვი ინტერესდება ბავშვი აკვირდება და ბავშვი იყენებს მათემატიკურ უნარებს.
საშემსრულებლო ხელოვნებით შეისწავლის ბუნებას და
და იყენებს მას მასთან ადამიანების
თვითგამოხატვისთვის. ურთიერთდამოკიდებულე
ბას.
სხეული და მოვლენები ადამიანები და მანქანები

სტანდარტი 8.3 სტანდარტი 8.6.

ბავშვი ინტერესდება და
ეცნობა საგნებისა და ბავშვი იყენებს ტექნიკას შესაბამისი
დანიშნულებით.
 მოვლენების ფიზიკურ
მახასიათებლებს.
ბავშვი იწყებს ცხოვრების
ჯანსაღი წესის გაცნობას,
სწორად კვებას, ჰიგიენას და
ფიზიკურ აქტივობას:

9. სტანდარტი წარმოადგენს ბავშვისთვის მისაღწევ შედეგს, რომელიც ყველა ასაკში ერთი და იგივეა.
10. სტანდარტში ბავშვის განვითარება პირობითად დაყოფილია განვითარების სფეროებად და თემატურ მიმართულებებად, რომლებიც ერთმანეთზე
მნიშვნელოვნად არის გადაჯაჭვული. მათი ცალმხრივი განვითარება შეუძლებელია. მიმართულებების სტანდარტები განვითარების სფეროების
გამჭოლია და ხშირად რამდენიმე განვითარების სფეროს მოიცავს, თითოეული მათგანის კატეგორიებში მოცემული ინდიკატორები აერთიანებს
სხვადასხვა უნარებს.
11. როგორც განვითარების სფეროებში, ასევე თემატურ მიმართულებებში თითოეული სტანდარტი გაშლილია შესაბამის კატეგორიებად და
ინდიკატორებად.
12. კატეგორია არის სტანდარტის უფრო ვიწრო ერთეული, რომელიც გულისხმობს ერთ კონკრეტულ უნარს ან კომპეტენციას.
13. ინდიკატორი წარმოადგენს კონკრეტულ ქმედებას/ქცევას, რომელსაც ბავშვი ავლენს კონკრეტული უნარის დაუფლების/ქონის დროს.
ინდიკატორები მოცემულია უწყვეტი თანმიმდევრობით.
14. ცხრილი 2 აღწერს სტანდარტის თითოეული ასაკობრივი ნაწილის სქემას:

ცხრილი 2:
ასაკობრივი ჯგუფი
I.სფერო
ქვესფერო
სტანდარტი 1.1.
ინდიკატორი ინდიკატორი ინდიკატორი
კატეგორია

ინდიკატორი ინდიკატორი
კატეგორია
 ინდიკატორი ინდიკატორი ინდიკატორი ინდიკატორი
კატეგორია

მუხლი 5. პროგრამის ხარისხის სტანდარტი

1. პროგრამის ხარისხის სტანდარტი განსაზღვრავს 0-დან ზოგადი განათლების დაწყებითი საფეხურის პირველ კლასში შესვლამდე ბავშვებისთვის
განკუთვნილ, ხარისხიანი პროგრამის მახასიათებლებს: პროცესს, გარემოს, დამოკიდებულებებსა და დაწესებულების თანამშრომელთა როლს
ხარისხის უზრუნველყოფის საქმეში;

2. პროგრამის ხარისხის სტანდარტით გათვალიწინებული ნორმების შესრულება სავალდებულოა ყველა იმ დაწესებულებისათვის, რომელიც
უზრუნველყოფს ადრეული აღზრდისა და განათლების ან/და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების მიწოდებას ან მხოლოდ სასკოლო
მზაობის პროგრამის განხორციელებას;

3. პროგრამის ხარისხის სტანდარტის მიზანია საქართველოს მასშტაბით ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების - როგორც საჯარო,
ისე კერძო დაწესებულებებში - ხარისხიანი საგანმანათლებლო პროცესის წარმართვა და ხელშეწყობა მინიმალური პროგრამული მოთხოვნების
განსაზღვრის გზით;

4. აღნიშნულ დოკუმენტში ყოველი მიმართულება წარმოდგენილია მისაღწევი შედეგების - „სტანდარტების“ სახით. თითოეული
სტანდარტისთვის განსაზღვრულია შედეგის მიღწევის მაჩვენებლების - „ინდიკატორების“ - ჩამონათვალი. ცხრილი 3 აღწერს პროგრამის
ხარისხის სტანდარტის თითოეული თავის სქემას;

ცხრილი 3

თავი 1

სტანდარტი 1.1.
ინდიკატორი 1.1.1.
ინდიკატორი 1.1.2.
სტანდარტი 1.2.
ინდიკატორი 1.2.1.
ინდიკატორი 1.2.2.
ინდიკატორი 1.2.3
 5. პროგრამის ხარისხის სტანდარტი რვა მიმართულებად არის წარმოდგენილი, ესენია:

ა) კეთილდღეობა - მოიცავს იმ ძირითად ასპექტებს, რომლითაც ხასიათდება კეთილდღეობა: თავდაჯერებულობა, ბედნიერების შეგრძნება, ფიზიკური
და ფსიქიკური ჯანმრთელობა. დოკუმენტის ამ ნაწილში მოცემულია ის შედეგები, რომელიც ეხება როგორც ბავშვის, ასევე, დაწესებულების
თანამშრომლების ფიზიკურ და ფსიქიკურ კეთილდღეობას;

ბ) კურიკულუმი და მეთოდოლოგია - გულისხმობს იმ მეთოდურ საშუალებებს, რომლითაც ხდება ბავშვის მრავალმხრივი განვითარება ადრეული და
სკოლამდელი აღზრდისა და განვითარების სტანდარტების მიღწევის მიზნით;

გ) ფიზიკური გარემო - გულისხმობს ბავშვის განვითარების ხელშემწყობი ფიზიკური გარემოს მახასიათებლებს;

დ) ურთიერთობა - აღწერს თუ რა სახის ურთიერთობები არის მისაღწევი ადრეული ან/და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულების
სივრცეში;

ე) საგანმანათლებლო პროცესი - მოიცავს ბავშვზე ორიენტირებული საგანმანათლებლო პროცესის შემადგენელ კომპონენტებს და პროცესის ეფექტიანად
წარმართვის მახასიათებლებს;

ვ) ოჯახის და თემის მონაწილეობა - აღწერს იმ შედეგებს, რომლებიც ხელს უწყობს ბავშვის ოჯახის აქტიურ მონაწილეობას დაწესებულების
ყოველდღიურ საქმიანობებში და უზრუნველყოფს პოზიტიურ ურთიერთკავშირებს ბაღსა და ბავშვის ოჯახს შორის;

ზ) მრავალფეროვნება და ინკლუზია - მოიცავს მახასიათებლებს, რომლებიც უკავშირდება დაწესებულებაში მრავალფეროვნებისა და განსხვავებულობის

პატივისცემასა და თითოეული ბავშვის თანაბარ ჩართულობას მიუხედავად მისი საჭიროებისა, გენდერული, კულტურული, ეთნიკური, რელიგიური
თუ სხვა ნიშნით განსხვავებულობისა;

თ) მართვა და შეფასება - გულისხმობს ხარისხიანი პროგრამის დაგეგმვის, განხორციელებისა და შეფასების პრინციპებს.

 თავი II ბავშვის აღზრდისა და განათლების სტანდარტი

მუხლი 6. 0-დან 18 თვემდე ასაკის ბავშვის განვითარების სფეროები და თემატური მიმართულებები:

1. ფიზიკური და სენსორული განვითარება

1.1. მსხვილი მოტორიკა
სტანდარტი 1.1.

ბავშვი აკონტროლებს სხეულის მოძრაობას, მოძრაობს მიზანმიმართულად, კოორდინირებულად და ინარჩუნებს წონასწორობას.

მუცელზე წოლისას, თავსა მუცელზე წოლისას, თავსა და მუცელზე წოლისას, თავსა და

მუცელზე წოლისას რამდენიმე და გულმკერდის ზედა გულმკერდს ზევით სწევს, გულმკერდს ზევით სწევს, ერთ
წამით სწევს თავს (მოცემული ნაწილს ზევით სწევს, მტევნებს ეყრდნობა. ხელს ეყრდნობა და მეორეს
მუცელზე წოლა

ინდიკატორების მისაღწევად, იდაყვებს ეყრდნობა. იყენებს მისაწვდომად.

თითოეულ ბავშვს აქვს
შესაძლებლობა, გამოიყენოს
ადაპტური აღჭურვილობა ან
დამხმარე მოწყობილობა).
ზურგზე წოლისას თავს ორივე ზურგზე წოლისას ხელები ფეხი პირისკენ მიაქვს. ზურგზე წოლისას წევს თავს.
ზურგზე

მხარეს ატრიალებს. შუახაზზე მიაქვს.

წოლა

წამოწევისას თავი უჭირავს. ზის უმნიშვნელო საყრდენის დამოუკიდებლად ჯდომისას ზის დამოუკიდებლად,
ჯდომა

დახმარებით. მომენტალურად ეყრდნობა ხელებზე დაუყრდნობლად.

ხელებს.
ფეხზე ადგომას საყრდენის დგას საყრდენის დახმარებით. დგას დამოუკიდებლად. დახრილ ზედაპირზე ან
დგომა

დახმარებით ცდილობს. მატრასზე დგომისას,

წონასწორობას ინარჩუნებს.
 ბრუნდება მუცლიდან ზურგზე და ცოცავს ხელებსა და მუხლებზე (უკან დადის დახმარებით ან საყრდენზე დადის დამოუკიდებლად.
ტრანზიციული მოძრაობები

პირიქით (ნახევარი ბრუნი; სრული და წინ). ხელმოკიდებული.

ბრუნი; რამდენიმე ბრუნი).
და სიარული

1.2. წვრილი მოტორიკა

სტანდარტი 1.2.
ბავშვი აკონტროლებს და კოორდინირებულად იყენებს სხეულის წვრილ კუნთებს.

ნივთებს ცერა თითის მის წინ არსებული საგნებისკენ იყენებს მარწუხებრივ ჩაჭერას (საგნებს ცერა იშვერს საჩვენებელ თითს
ჩაჭიდება

გამოუყენებლად იჭერს ხელს იწვდენს და ხელს ავლებს. და საჩვენებელი თითით იღებს). (დანარჩენი თითები მომუშტული
(რეფლექსური ტაცება). აქვს).

ცდილობს, სათამაშო, საგანს ხელს უშვებს ორივე ხელში დაჭერილ ხელს სტაცებს სათამაშოს და სათამაშო ერთი ხელით
მიწვდენა

ბოთლი ან ძუძუ ორი შემთხვევით ან როდესაც სათამაშოებს ერთმანეთს ხელიდან ხელში გადააქვს. უჭირავს შუახაზზე და
ხელის

ხელით დაიჭიროს. მზრუნველი ართმევს. ურტყამს. მეორეთი მანიპულირებს.

ცდილობს კუბურის კუბურაზე დადებას. აგებს კოშკს 2 კუბურით.

საგნებით მანიპულირება

კუბურები

ფურცლავს სქელფურცლებიან წიგნს (ბევრ მას შემდეგ, რაც მზრუნველი ფურცელს გამოაცალკევებს,
ფურცელი

ფურცელს ერთად). ეხმარება მას გადაფურცვლაში.

უყურებს მზრუნველს, როგორ იწყებს ჯღაბნას (ფანქარი და ფურცელი იჭერს ფანქარს და ცდილობს
თვალის

კოორდ
ინაცია

წერს. ზოგჯერ ეხება ერთმანეთს, მაგრამ შეიძლება დაჯღაბნოს ფურცელზე ან

ხელის
წერა

ფურცელზე ნაკვალევი არ დარჩეს). რომელიმე სხვა ზედაპირზე.

და
 ჭრილებიანი დაფიდან შეუსაბამებს და ათავსებს წრიული ფორმის შეუსაბამებს და ათავსებს
დაფა გეომეტრიული ამოალაგებს წრიულ ფორმებს. ნაწილს გეომეტრიული ფორმის ჭრილებიან ოთხკუთხა ფორმის ნაწილს
ფორმის ჭრილებით დაფაზე. გეომეტრიული ფორმის ჭრილებიან
დაფაზე.

1.3. სენსორულ-მოტორული უნარები

სტანდარტი 1.3.
ბავშვი იყენებს შეგრძნებებს (მხედველობას, სმენას, შეხებას, გემოვნებას, ყნოსვას) რომ შეასრულოს გარკვეული მოძრაობები, შეძლოს კოორდინაცია, გარემოს აღქმა და
შეცნობა.

თავს სინათლისა და ხმაურის უსმენს ხმებს 30 წამის განმავლობაში. უსმენს ლაპარაკს ისე, რომ არ გაურბის ჰყვება მუსიკას სხეულის მოძრაობებით.
მხედველობა

მიმართულებით აბრუნებს. ყურადღება სხვა ხმებზე.

სმენა და

მოძრავ ნივთებს თვალს აყოლებს. რამდენიმე წამით აჩერებს მზერას მზერას აჩერებს ახლოს და შორს მდებარე
ფერად ნივთებზე. საგნებზე.
მოსწონს ფიზიკური სამყაროს შეისწავლის იკვებება თითებით (ეხება და ჭამს მოსწონს „ჭუჭყიანი“ რეაგირებს სხვადასხვა
შეხება და ტაქტილური პირისა და ხელების მრავალფეროვან ტექსტურის საქმიანობები (მაგ., წყლით, შეგრძნებებზე (ტემპერატურა და
და გემო
შეეხება

სტიმულაცია. საშუალებით (პირში იდებს საკვებს) საკვებით). გემო).

და „სინჯავს“ ყველა საგანს).
ცნობს დედის რძის სუნს. სუნავს სხვადასხვა სუნებს (არ აქვს ავერსიული უსიამოვნო სუნზე მოძრაობითა და სახის
ყნოსვა

რეაქცია რუტინულ სუნებზე). გამომეტყველებით რეაგირებს.

მოსწონს ანცი, მოძრავი თამაში. ბაძავს მოზრდილის მოძრაობებს (მაგ., ცეკვავს).

კინესთეტიკა

ზურგზე და მუცელზე წოლისას ინარჩუნებს წონასწორობას ინარჩუნებს წონასწორობას ხელებსა და ინარჩუნებს წონასწორობას მუხლებზე
წონასწორობა

აქვს წონასწორობის რეაქციები. ჯდომისას ფეხებზე დგომისას. დგომისას.

 2. სოციალურ-ემოციური განვითარება

2.1. თვითშეფასება

სტანდარტი 2.1;
ბავშვი ამჟღავნებს ცოდნას და რწმენას საკუთარი თავისა და შესაძლებლობების მიმართ

უღიმის მზრუნველს. როდესაც მზრუნველი გარემოს ძირითადი როდესაც თავს ართმევს თავს უსაფრთხოდ ძირითადი მზრუნველის
ეძახის, თავს მისკენ მზრუნველის ახალ ამოცანას (მაგ., გრძნობს ახლობელ გარდა გამორჩეულ
აბრუნებს. დახმარებით შეიცნობს, დამოუკიდებლად დგას ან უფროსებთან (მაგ., ურთიერთობას ამყარებს
თუმცა ასევე ბედავს დადის), მზრუნველს ეძებს მათ, როდესაც კიდევ ერთ უფროსთან,
უიმისოდ მოქმედებასაც. უყურებს. ეშინია ან დაწყნარება რომელიც რეგულარულად
სურს). და ჰარმონიულად
მიჯაჭვულობა

ურთიერთობს მასთან.
ძირითადად ტირის, როდესაც ამჟღავნებს მიჯაჭვულობას, წყენას და უკმაყოფილებას მარტო აღიზიანებს ძირითად მზრუნველთან
მზრუნველი გადის ოთახიდან. ამჯობინებს იყოს ძირითად დარჩენისას, ტირილით გამოხატავს განშორება (მაგ., როცა დედა მიდის
მზრუნველთან, ვიდრე სხვებთან. და ეძახის მზრუნველს. სამსახურში).
შეისწავლის საკუთარ აჩვენებს და ხმით მიანიშნებს საკუთარი სახელის გაგონებაზე როდესაც ეკითხებიან, ცნობს და ეძახის საკუთარ თავს
სხეულს (მაგ., აკვირდება სარკეში დანახულ სხეულის მოძრაობით, სახის მიუთითებს საკუთარი სარკეში.
იდენტობა

საკუთარ ხელებს, სწვდება გამოსახულებაზე. გამომეტყველებით ან ხმით სხეულის ნაწილებზე (მაგ., სადა
თვით-

ფეხის თითებს). რეაგირებს. გაქვს ცხვირი? მაჩვენე შენი

ყური).
ტირის ემოციის გამოსახატავად და მიუთითებს ან მიიწევს სურვილის მიზნის მისაღწევად დაჟინებით მცირე ხნით (10-15 წუთით) ირთობს საკუთარ
ინიციატივა

მოთხოვნილებების გამოსახატავად არჩეული საგნისაკენ გამოსცემს ერთსა და იმავე ხმას და თავს.

დასაკმაყოფილებლად. ან ადამიანებისაკენ. ერთი და იმავე მოძრაობით იწევს
რაღაცისკენ.

ერთსა და იმავე ხმას საწადელის მიღწევას ეცვლება გამომეტყველება ამა ახალი აქტივობის
კომპეტენტურობა

გამოსცემს ან იმეორებს სიხარულით გამოხატავს. თუ იმ მოქმედების განხორციელებისას მზრუნველს

ჟესტს, რომელიც ეფექტიანია შესრულებისას, როცა რაიმე შეჰყურებს და იღიმება
(მაგ., განმეორებით არხევს ამოცანის გადაჭრას ცდილობს. წარმატების შემთხვევაში.
სათამაშოს, როცა აღმოაჩენს,
რომ ის ხმას გამოსცემს).
 2.2. ემოციური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.2;
ბავშვი ამჟღავნებს ემოციურ კომპეტენციებს.

ჰბაძავს სხვა ბავშვებს (მაგ., ტირის, როდესაც სხვა იღებს ისეთივე გამომეტყველებას და გამოხატავს აღიქვამს სხვის მიერ გამოხატულ სხვადასხვა ემოციას
ემოციების

ბავშვები ტირიან). ისეთსავე ემოციას, როგორსაც მზრუნველის (მაგ., სიხარულს, შიშს, მოწყენილობას).
გაგება

სახეზე ამოიკითხავს.

იღიმება, როდესაც ხედავს ნაცნობ სახეს. როდესაც დახმარება, დამშვიდება თამაშისას გამოხატავს ემოციებს (მაგ., გამოხატავს ემოციებს, განცდებს ნაცნობი
ან ყურადღება სჭირდება, იღიმება ან იცინის, კეთილგანწყობას ადამიანების, ცხოველების ან საგნების
მზრუნველს ამაზე, ტირილით, პასუხობს ღიმილით, სიცილით, მიმართ (ეხუტება და კოცნის მშობლებს).
ემოციების
გამოხატვა

ხმით ან სხეულის მოძრაობით ხელის ქნევით. იღუშება, როდესაც

მიანიშნებს. რაღაც აწუხებს ან არ შეუძლია თავი
გაართვას ამოცანას).
ადვილად წყნარდება, როდესაც დასამშვიდებლად მიმართავს ბევრს ხმაურობს, ხმამაღლა იცინის, ავლენს უსაფრთხოების შეგრძნებას
ქცევის მართვა
ემოციების და

ანუგეშებს მზრუნველი ან თავს ირთობს მზრუნველს, ეძებს გზებს სიამოვნებს თავისი ხმის გაგონება. ახლობელ მზრუნველებთან, ეძებს მათ,
სატყუარათი, თითებით, ეღუღუნება ყურადღების მისაპყრობად და როდესაც ეშინია ან დაწყნარება სურს.
საკუთარ თავს, ეხუტება და ეფერება წყვეტს ტირილს, როგორც კი მისი
რბილ სათამაშოს, საბნის კუთხეს. მოთხოვნა დაკმაყოფილდება.

მზრუნველის დახმარებით უყალიბდება ჩართულია რამდენიმე ელოდება და წინასწარ ემზადება ემორჩილება მზრუნველის მარტივ
იმპულსების

სიფხიზლის და კვების თანმიმდევრული რეგულარულ აქტივობაში (მაგ., სასურველი ქმედებისათვის (მაგ., მითითებას (მაგ., წაიღე, მოიტანე, მომეცი,
და ქცევის

ციკლი (მაგ., გამოხატავს უკმაყოფილებას უმღერის ან ედუდუნება საკუთარ ეზოში გასვლის დროს ხელებს იწვდის დადე).
მართვა

ძილის დარღვევის შემთხვევაში). თავს ძილის წინ). მზრუნველისაკენ, რომ ხელში

აიყვანოს).

2.3. სოციალური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.3;
ბავშვი ავლენს პროსოციალურ ქცევას.
 იმის გასარკვევად, რომელი მზრუნველის ამა თუ იმ იცის, რომ შეუძლია იწყებს იმის გააზრებას, რომ
სოციალური მოლოდინები

ქცევაა მისაღები და რომელი - მოქმედებიდან გამომდინარე, ითამაშოს ნებადართული ზოგიერთი ნივთი მას ეკუთვნის,
მიუღებელი, მზრუნველს ხვდება, რის გაკეთებას ელიან ნივთებით, მაგრამ თუ ზოგიერთი - სხვას (მაგ.,
აკვირდება. მისგან და როგორ უნდა აკრძალულ ნივთს აიღებს, სათამაშოზე
მოიქცეს. მზრუნველი შეუძლია თქვას „ჩემია“, შეუძლია
და ნორმები

აუცილებლად მიაქცევს შეასრულოს მითითება: „მოიტანე

ყურადღებას. ბებოს სათვალე!“)

იმის მიხედვით, რა სხვებს აგებინებს თავის ჰბაძავს ნაცნობი უფროსების მზრუნველების მიმართ ამოწმებს მზრუნველის იმეორებს ან ჰბაძავს
აწუხებს, სხვადასხვა მოთხოვნებს. მიმიკასა და ჟესტებს (მაგ., სიყვარულს გამოხატავს რეაქციას საკუთარ ქცევაზე რაღაც მოქმედებებს,
ხმით ტირის. ხელს იქნევს სახის (მაგ., ტირის იმიტომ, რომ როდესაც იცის, რომ
დამშვიდობების ნიშნად, გამომეტყველებით, მზრუნველმა უპასუხოს). სხვები უყურებენ.
ურთიერთობა

გზავნის სხეულის მოძრაობით,

ჰაეროვან კოცნას). ცდილობს
ურთიერთობების
დამყარებას.
უნებურად ეღიმება ამჟღავნებს, რომ აკვირდება და ჰბაძავს სხვა სხვა ბავშვისთვის სხვა ბავშვების მიმართ უხარია სხვა ბავშვების
სხვა ბავშვის სიამოვნებს სხვა ბავშვების მოქმედებას, სათამაშოს გამორთმევას ამჟღავნებს ინტერესს, გარემოცვაში ყოფნა.
სოციალური თამაში

დანახვაზე. ბავშვებთან ცდილობს სხვა ბავშვების, ცდილობს. ცდილობს მიუახლოვდეს და

ურთიერთობა (მაგ., და-ძმის მსგავსად მოქცევას. შეეხოს მათ.
ხელის გაწვდენით,
სხეულის
მოძრაობით, ხმოვანი
სიგნალებით).
იპყრობს მზრუნველის ყურადღებას და გამოკვეთს, რას ანიჭებს უპირატესობას და თავისი მოთხოვნის საპასუხოდ
კონფლიქტის

აგებინებს, რა სჭირდება. რა აქვს განზრახული, შეკითხვებზე „კი- ცდილობს მზრუნველის დახმარების

მოგვარება

არა“ პასუხების მეშვეობით. მიღებას.

3. კომუნიკაციური უნარების, ენისა და მეტყველების განვითარება

3.1. რეცეპტული ენა
სტანდარტი 3.1.
ბავშვი ავლენს მოსმენის უნარს და გებულობს მოსმენილის მნიშვნელობას.
 უყურებს მოსაუბრის საკუთარი სახელის ხშირად გამოყენებულ როდესაც აკრძალვის მიზნით ადეკვატურად რეაგირებს ნაცნობ
თვალებსა და პირს. გაგონებაზე იხედება და/ან სიტყვაზე მზერის ფიქსაციით „არას“ ეუბნებიან, ჩერდება. სიტყვებზე (მაგ., თითს იშვერს,
სიტყვების მნიშვნელობა

ხმას გამოსცემს. რეაგირებს (მაგ., როცა ესმის ასახელებს, იღებს, უყურებს ან

სიტყვა „დედა“, უყურებს აწვდის).
დედას).

მოსაუბრის მარტივ სიტყვიერ მოთხოვნას ასრულებს ერთსაფეხურიან ინსტრუქციას (მაგ., „აიღე

მოქმედებით პასუხობს (მაგ., უკრავს ტაშს, უქნევს თოჯინა!“)
ინსტრუქციები

ხელს, აწვდის სათამაშოს).

3.2. ექსპრესიული ენა და მეტყველება

სტანდარტი 3.2.
საკუთარი აზრების გამოსახატავად ბავშვი იყენებს სიტყვებს, ჟესტიკულაციას და გამართულად საუბრობს (ექსპრესიული მეტყველება).

ადამიანების, ობიექტების თავის სურვილს პასუხობს ხელის ურთიერთობისას ესმის თითით მინიშნება და მიუთითებს
მიმართ, ინტერესს ჟესტებით დაქნევაზე. იყენებს ჟესტებს, სახის თვითონაც იყენებს დისტანციაზე მყოფ
გამოხატავს მინიმუმ 1 გვატყობინებს (მაგ., გამომეტყველებას, კომუნიკაციისთვის. ობიექტზე ეზოში -
წუთის განმავლობაში. ხელების მაღლა ბგერებს. ყურადღების
აწევით მისაქცევად,
არავერბალური

მიგვანიშნებს, რომ ინფორმაციის

ხელში აყვანა უნდა). მისაღებად და სხვა.

ღუღუნებს. გამოსცემს ბგერებს ტიტინებს, იწყებს მარცვლების სიტყვის მნიშვნელობის წარმოთქვამს პირველ სიტყვებს.
ურთიერთობისათვის (მაგ., წარმოთქმას („და-და“, „ბა-ბა“ და გამოსახატავად იყენებს
ტირის სხვადასხვა ხმით). სხვ.). ბგერათმიმდევრობას (მაგ.:
ვერბალური

ნტა – წყლისა და
წყურვილის
აღსანიშნავად).

3.3. პრაგმატული ენა

სტანდარტი 3.3.
 ბავშვი ზეპირ მეტყველებას სხვადასხვა მიზნისათვის იყენებს.

იმის მიხედვით, რა ღუღუნებს და ღუღუნებს და იმეორებს სხვის მიერ გამოთქმული ბგერების ურთიერთობისათვის
აწუხებს, ყურადღების მზრუნველის ლაპარაკის წარმოთქმულ ბგერებს. შეცვლით მიახვედრებს იყენებს სიტყვებს,
ინტერაქცია

სხვადასხვაგვარად მისაქცევად საპასუხოდ ბგერებს მზრუნველს, რა სურს. სხვადასხვა აზრის

ტირის. სხვადასხვა ბგერას წარმოთქვამს. გამოსახატავად ცვლის
გამოსცემს. ინტონაციას.

3.4. წერა-კითხვის საბაზისო უნარები

სტანდარტი 3.4.
ბავშვი იყენებს წერისა და კითხვის უნარებს.

წარმოთქვამს ცალკეულ ბგერებსა და მარცვლებს იწყებს ბგერებს შორის სიტყვების წარმოთქმის ნაცნობ ლექსებს ასრულებს
ბგერებსა და მარცვლებს. იმგვარად წარმოთქვამს, რომ განსხვავების აღქმას და გასაიოლებლად მიმართავს ბოლო სიტყვით.
მიამსგავსოს მზრუნველის სხვადასხვაგვარად რეაგირებს გარკვეულ ხერხს (მაგ., პირველ
მიერ წარმოთქმულს, ჰბაძავს განსხვავებულ ხმებზე. მარცვალს იმეორებს - „დადე“-ს
ფონოლოგია

სხვადასხვა ბგერას. ნაცვლად ამბობს „დადა“-ს;

მარცვალს ცვლის და „ლამაზი“-ს
ნაცვლად ამბობს მისთვის უფრო
მარტივ ვარიანტს _ „ვაზაზი“.).
წიგნი წასაკითხად მიაქვს მზრუნველთან. ერთმანეთისგან განასხვავებს სურათსა და ნაწერს.
კითხვა

მოძრავ საგანს თვალს აყოლებს. ფანქარს მუშტში იჭერს და ჯღაბნას ცდილობს. აკეთებს უნებლიე მონახაზებს და სხვებს აჩვენებს.
წერა

4. შემეცნებითი განვითარება
4.1. ცნობისმოყვარეობა და ყურადღება
სტანდარტი 4.1.
ბავშვი ავლენს ცნობისმოყვარეობას სიახლის მიმართ, შეუძლია შეაჩეროს და შეინარჩუნოს ყურადღება მოცემულ ამოცანაზე.
 ახალ ხმებზე და ახალ სახეებზე დაკვირვებით საგნებს სხვადასხვა მხრიდან გარემოს შესასწავლად და იჩენს ინტერესს ახალი
ცნობისმოყვარობა

ბგერებზე მიყურადებით, ან ქცევის შეცვლით შეისწავლის (ათვალიერებს ასათვისებლად იყენებს საქმიანობებისა და სათამაშოს
თავის მობრუნებით, რეაგირებს. საგნებს). შეგრძნების სხვადასხვა შემადგენელი ნაწილების
კიდურების მოძრაობით ორგანოებს. მიმართ.
რეაგირებს.

მზრუნველს თვალებში ყურადღებას ამახვილებს აკვირდება სახეს 1-2 წუთის განაგრძობს საქმიანობას დროის
კონცენტრაცია

უყურებს. ობიექტებზე, ცდილობს განმავლობაში. გარკვეულ მონაკვეთში (3-5

ყურადღების

მისწვდეს, დააკვირდეს, ხელი წუთის განმავლობაში).

სტაცოს.

4.2. შემოქმედებითობა და პრობლემის გადაჭრა

სტანდარტი 4.2.
ბავშვი შემოქმედებითად უდგება ყოველდღიურ საქმიანობას და ეძებს პრობლემის გადაჭრის სხვადასხვა გზებს.

საგნებს პირში იდებს, ანჯღრევს, საგნებს აჯახუნებს, ისვრის ან იმეორებს ნანახ მოქმედებას (მაგ., იწყებს საგნების განსხვავებულად და
შემოქმედებითობა

ეპოტინება და ხელით სინჯავს. აგდებს. ცდილობს კუბურების ერთმანეთზე შემოქმედებითად გამოყენებას (მაგ.,
დაწყობას, მას ცლის სათამაშოების ყუთს,
შემდეგ, რაც ნახავს, რომ სხვა აწყობს გადმოაბრუნებს და ზედ აშენებს კოშკს).
მათ ერთი მეორეზე).

პრობლემის გადასაჭრელად ცდილობს ცდილობს დასწვდეს ეძებს სათამაშოს, რომელიც ახლახან ზოგიერთ შემთხვევაში
პრობლემის

მზრუნველს მოუხმოს. გაგორებულ სათამაშოს. მოეფარა თვალს (მაგ., ეძებს თოჯინას, არასტანდარტულად იყენებს საგნებს
გადაჭრა

რომელსაც (მაგ., სახლობანას თამაშის დროს

ნაწილობრივ აფარია საბანი). ჩანგლის მაგივრად ფანქარს ხმარობს).

4.3. აზროვნება და კვლევა

სტანდარტი 4.3.
ბავშვი ავლენს გამოცდილების ინტერპრეტაციის უნარს, სწვდება მიზეზშედეგობრიობას, იწყებს კრიტიკულ და სიმბოლოებით აზროვნებას.

გამოხატავს ემოციას საგნის მხედველობის არეში ავლენს საგნების მუდმივობის შეგრძნებას (მაგ., ეძებს სათამაშოს ეთამაშება, როგორც ცოცხალს.
სიმბოლური
აზროვნება

მოქცევისას ან თვალსაწიერიდან დაკარგვისას. და პოულობს საგანს, რომელიც დაუმალეს).

 ჰბაძავს ცხოველების ხმას. იწყებს წარმოსახვით თამაშს (მაგ., აჭმევს
ინტერპრეტაცია მიზეზშედეგობრიობა რეალობა და

თოჯინას, არწევს ხელში და ა.შ.).

ფანტაზია

ანჯღრევს სათამაშოს და ურტყამს ჟღარუნას, ეძებს ან იყურება დავარდნილი საგნისაკენ. შედეგის მისაღებად მრავალჯერ იმეორებს
რადგან სიამოვნებს მათ მიერ გამოცემული ხმის ქმედებას.
გაგონება.

თვალს აყოლებს მოძრავ ადამიანებს და საგნებს. ავლენს, რომ იცნო სათამაშო ან თამაში, რომლითაც ხვდება, რომ ქცევა დაკავშირებულია რაიმე
დაკავებული იყო წინა დღეს და სიხარულს გამოხატავს. მოვლენასთან (მაგ., როცა დედა ქურთუკს
აცმევს, ხვდება, რომ ეს გარეთ გაყვანას
მოასწავებს).

ანჯღრევს სათამაშოს, რომელიც ხმას აკვირდება მოვლენებს და საგნებს სხვადასხვა ობიექტებზე, საგნებზე ესმის ნაცნობი საგნების
კვლევა

არ გამოსცემს და ელოდება სხვადასხვა გზით შეისწავლის (მაგ., დასაკვირვებლად იყენებს ხუთივე დანიშნულება (მაგ., კოვზს იღებს
ხმიანობას. პირში იდებს, ანჯღრევს, ისვრის). შეგრძნებას. ჯამიდან და პირში იდებს).
5.დამოუკიდებლობა და ადაპტური ქცევის განვითარება
5.1. დამოუკიდებლობა და ინიციატივა
სტანდარტი 5.1.
ბავშვი ავლენს ინიციატივას და დამოუკიდებლობას.

გამოხატავს ინტერესს გარემოს მიმართ. მზრუნველს შორდება გარემოს ცდილობს, რომ თვითონ გააკეთოს და უძალიანდება
ავტონომია

დასათვალიერებლად, თუმცა ამოწმებს მის მზრუნველს (მაგ., უნდა თვითონ ჭამოს, ჩაიცვას)
ადგილმდებარეობას.

ცდილობს მისწვდეს და ხელი მოჰკიდოს დამოუკიდებლად ითვისებს გარემოს იწყებს ახალი მოქმედებების ათვისებას და მოსწონს უფროსების მიბაძვა.
დამოუკიდებლობა

სხვადასხვა საგნებს. (მაგ., მიცოცავს მისთვის საინტერესო საგნებით სარგებლობისას სხვადასხვა ხერხს
ობიექტისაკენ) მიმართავს (მაგ., ადრე თუ პირში იდებდა
სათამაშოს, ახლა ათვალიერებს და
თამაშობს).

აქვს ამოჩემებული საგნები, ადამიანები, გემოები.

არჩევანი
 ტრიალდება ნაცნობი ხმებისკენ. ჯდება და დგება სხვის დაუხმარებლად, ცდილობს გარკვევას, სად იმყოფება ახალ გარემოში
ინიციატივა

საყრდენად იყენებს სხვადასხვა საგნებს. მოხვედრისას - ათვალიერებს გარემოს და შეიცნობს მას.

5.2. თვითმოვლა
სტანდარტი 5.2;
ბავშვი ავლენს პირადი ჰიგიენისა და თვითმომსახურების უნარ-ჩვევებს.

ძუძუსკენ ან ბოთლისკენ ხელის
გაწვდით მიანიშნებს შიმშილზე.
კვება
როდესაც კვებავენ, ორივე ხელს მზრუნველს ჭიქის (ბოთლის) დაჭერაში ეხმარება. იჭერს და სვამს ჭიქიდან (ცოტათი
ბოთლზე აწყობს. ღვრის)
ჭამს თითებით იჭერს კოვზს (იყენებს იკვებება კოვზით, მიაქვს პირთან
დამოუკიდებლად. როგორც სათამაშოს, (ცოტათი ღვრის).

უჭირავს, ურტყამს, პირში

იდებს).
ეხმარება (მაგ., სწევს ხელს), როდესაც იძრობს ქუდს. იძრობს წინდებს.
ჩაცმა-გახდა

მზრუნველი აცმევს მაისურს.

გამოხატავს, ტირილით და/ან სახის მიმიკის ავლენს შარდვისა და დეფეკაციის კონტროლის

ტუალეტის ჩვევა

შეცვლით მიანიშნებს, რომ ჩასველებულია და პატერნებს (მშრალია 1-2 საათის განმავლობაში;

საჭიროებს გამოცვლას. დეფეკაცია მოსალოდნელია ხშირად კვების შემდეგ).

5.3. დაცულობა
სტანდარტი 5.3;
ბავშვი ავლენს, რომ თავს დაცულად გრძნობს, ამჟღავნებს ნდობას და უსაფრთხოების წესების ცოდნას.
 ცნობს ძირითად მზრუნველს. ასხვავებს ნაცნობ და უცნობ სახეებს. ესმის „არას“ მნიშვნელობა, თუმცა ყოველთვის არ
უსაფრთხოება

ემორჩილება აკრძალვას.

ნაცნობი ბავშვების ან/და უფროსების ძირითად მზრუნველთან ერთად უცხო გარემოში ილტვის ძირითადი მზრუნველის თანდასწრებითა და
დაცულობის

საზოგადოებაში ყოფნისას გამოხატავს თამაშობს. მზრუნველისაკენ. დახმარებით მშვიდად თამაშობს სათამაშო

თანხმობასა და კმაყოფილებას. მოედანზე უცხო ბავშვების გვერდით.
განცდა

5.4. ადაპტური ქცევა

სტანდარტი 5.4;
ბავშვი ამჟღავნებს მოქნილობას და გარემოსა და ყოველდღიური საქმიანობის ცვლილებას უსადაგებს თავის ქცევას.

აქტიურად აკვირდება გარემოს. ქცევის ცვლილებით მზრუნველის დახმარებით თავისუფლად გრძნობს თავს უცხო
მიანიშნებს, რომ ამჩნევს ახალ აღმოაჩენს და შეისწავლის ახალ გარემოში, როდესაც მის გვერდით
გარემოს. გარემოებებს. მზრუნველი იმყოფება, ცდილობს
მოქნილობა

მისი თანდასწრებით შეიცნოს

ახალი და უცნობი გარემო.

იმეორებს წარუმატებელ მოქმედებებს (მაგ., დგება, ქცევის დასასწავლად იმეორებს რთულ ქმედებებსა თავდაჯერებულობის განცდისთვის იმეორებს ნაცნობ
მედეგობა

ეცემა და ისევ დგება). და საქმიანობებს. ქმედებებს.

6. მიმართულება - ხელოვნება
6.1. ვიზუალური ხელოვნება
სტანდარტი 6.1.
ბავშვი ინტერესდება ვიზუალური ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.
 მზერას მიაპყრობს სინათლეს, აკვირდება კონტრასტული, სინჯავს სხვადასხვა ფაქტურის, მასალის ინტერესდება სურათებით,

დამოკიდებულება
მკვეთრი ფერის სათამაშოებს. მკვეთრად განსხვავებული ფერის ზედაპირს. მოსინჯავს საგნებს, რომლებსაც ილუსტრაციებითა და სხვადასხვა
სათამაშოს. შესაძლოა ჰქონდეთ სხვადასხვანაირი ნაკეთოებებით.
ესთეტიკა და
კრიტიკული

ზედაპირი.

ინტერესდება სხვადასხვა სახატავი მასალით, მაგ., გამოცდილებისა და კვლევისათვის იყენებს სხვადასხვა

თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი

სინჯავს, ხელს უჭერს, ფხვნის, ამოწმებს, როგორ მასალას (მაგ., საღებავს, ფანქრებს, სათამაშო ცომს,
კვალს ტოვებს. სამგანზომილებიან მასალებს).

6.2. საშემსრულებლო ხელოვნება

სტანდარტი 6.2.
ბავშვი ინტერესდება საშემსრულებლო ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.

მშვიდდება წყნარი, სასიამოვნო მელოდიის მოსმენისას რეაგირებს ინტერესდება ცეკვით (თვალს უპირატესობას ანიჭებს ნაცნობი
დამოკიდებულება

მუსიკის მოსმენისას. შეძახილებითა და სხეულის ადევნებს და ცდილობს აჰყვეს სხვის სიმღერებისა და რიტმის მოსმენას.
მოძრაობით, აქტიურად გამოხატავს ცეკვას).
ესთეტიკა და
კრიტიკული

ემოციებს.

სხვადასხვა ემოციური ცდილობს აჰყვეს სიმღერას, მუსიკას. სხვადასხვა საგნებით სხვადასხვა სხვადასხვანაირად მოძრაობს მუსიკის
მდგომარეობისას განსხვავებული ხმებს გამოსცემს. თანხლებით ან უიმისოდ (მაგ., ცეკვით,
მუსიკა
თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი

ინტონაციით ღუღუნებს და ტაშის დაკვრით, სხეულის რხევით,

გამოსცემს ხმებს. რომელიც არ შეესაბამება რიტმს).
იმეორებს ნაცნობ მოქმედებებს (მაგ., ყურთან მიაქვს თამაშის დროს მიზნობრივად იყენებს რეალურ
დრამა

ტელეფონი). ნივთებს.

7. მიმართულება - წიგნიერება
სტანდარტი 7.1.
ბავშვი ინტერესდება და სიამოვნებას იღებს მხატვრული ნაწარმოებებით.
 ინტერესდება ილუსტრირებული წინებით
დამოკიდებულება
ესთეტიკა და
კრიტიკული

უყურებს წიგნებს, როგორც იკვლევს წიგნებს (მაგ., ხელით ეხება, ყურადღებას აქცევს წიგნში არსებულ ინტერესდება წიგნით (მაგ., წიგნს თან
ურთიერთობა

საგნებს. გემოს უსინჯავს, ცდილობს გადაშალოს ფერად ილუსტრაციებს. დაატარებს, ფურცლავს, გვერდებს
მზრუნველის დახმარებით, დახიოს). ათვალიერებს და ა.შ.).
წიგნთან

8. მიმართულება - მეცნიერება
8.1. მე და ჯანსაღი ცხოვრება
სტანდარტი 8.1.
ბავშვი სწავლობს ცხოვრების ჯანსაღ წესს, სწორად კვებას, ჰიგიენას და ფიზიკურ აქტივობას.

აქტიურად ამოძრავებს ცდილობს დაეუფლოს ახალ ერთვება აქტივობებში, რომელიც შინ თუ გარეთ ხალისით მონაწილეობს მზრუნველის
ხელ-ფეხს. მოძრაობებს (მაგ., მოითხოვს მოძრაობასა და ერთვება თამაშებში, მიერ მართულ ფიზიკურად
ფიზიკური
აქტივობა

გადაბრუნება, წამოჯდომა, გადაადგილებას (მაგ., ცოცვა, დგომა, რომლებიც მოითხოვს აქტიურ საქმიანობაში (მარტივი
საგნის ხელში დაჭერა და სიარული, სათამაშოს ყუთში ჩადება ფიზიკურ აქტივობას. მოძრაობებით) 3-5 წუთის
სხვა). და სხვა). განმავლობაში.
ჩამოყალიბებული აქვს და ჩართულია მზრუნველის დახმარებითა და ერთვება ჯამრთელობის ხელშემწყობ
ყოველდღიურ ინდივიდუალურ ხელშეწყობით ჩართულია თვითმოვლის ყოველდღიურ აქტივობებში (მაგ.,
ჯანსაღი
ქცევა

რუტინაში (მაგ., კვება, საჭირო ოთახი, რუტინაში (ჰიგიენა, ძილი და კვება). დასვენება, კვება, კბილების გახეხვა).
ძილი, ჰიგიენა).
მიუთითებს სხეულის ერთ ნაწილზე მაინც, მიუხედავად იმისა, შეუძლია თუ არა
ანატომია

სხეულის ამ ნაწილის დასახელება (მაგ.: ხელი, ცხვირი).

8.2. დედამიწა და გარემო

სტანდარტი 8.2.
 ბავშვი აკვირდება და შეისწავლის ბუნებას და მასთან ადამიანების ურთიერთდამოკიდებულებას.

ბუნებაში ყოფნის დროს გამოხატავს მრავალფეროვან ბუნებრივ მასალასა და მრავალფეროვანი ბუნებრივი მასალისა
არაცოცხალი

ემოციას (მაგ., ყვავილების ამინდზე დასაკვირვებლად იყენებს და ამინდის შესასწავლად იყენებს

დანახვისას, ნიავის დაბერვისას, სენსორულ შეგრძნებებს. სენსორულ შეგრძნებებსა და მარტივ
თოვლის მოსვლისას). ხელსაწყოებს.

ამჩნევს, რომ ცხოველი, ან მცენარე ინტერესს გამოხატავს მცენარეების, აკვირდება ცოცხალ არსებებს ბუნებაში
ცოცხალი

მოსავლელია ცხოველებისა და ფრინველების მიმართ. (მაგ., აკვირდება, ხელში იყვანს ჭიაყელას,

ბუნება

ცდილობს დაიჭიროს ჭიანჭველა).

იცის, სად არის ნაგვის ყუთი და სად უნდა ჩაყაროს ნაგავი.

ეკოლოგია

8.3. სხეული და მოვლენები

სტანდარტი 8.3.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა საგნებისა და მოვლენების ფიზიკურ მახასიათებლებს.

სხვადასხვა ზომის, ფორმის,
ტექსტურისა და ფერის საგნების
შესასწავლად, იყენებს სენსორულ
შეგრძნებებს.
ქიმია
ამჩნევს ნივთიერებათა გარდაქმნას;
(მაგ., ამჩნევს, როგორ საქმიანობს
მზრუნველი - ამზადებს სათამაშო
ცომს წყლისა და ფქვილის შერევით
და სხვა.)
მონაწილეობს მზრუნველის მიერ მართულ
ნივთიერებათა კვლევის საქმიანობებში
(მაგ., თამაშობს ქვიშაში, წყალში და სხვა)
და ამ დროს თავის სენსორულ
შეგრძნებებთან ერთად იყენებს მარტივ

ხელსაწყოებს (ნიჩაბი, ძაბრი, სხვადასხვა

ზომის ჭურჭელი და სხვა).
საგნებს ადგილს უნაცვლებს. სხვადასხვა ზომის, წონისა და ფორმის საგნებს
სხვადასხვანაირად გადააადგილებს (მაგ.,
ფიზიკა

განსხვავებული სიჩქარით, სხვადასხვა საშუალებით -

ჩანთით, კონტეინერით, ხელში დაჭერით).

8.4. ადამიანი და მსოფლიო

სტანდარტი 8.4.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა სივრცეს, დროს, სხვადასხვა კულტურას, ტრადიციებს, სამოქალაქო საკითხებს.
 ცნობს მისთვის ითხოვს სასეირნოდ გაყვანას („ატა- იცის, სად არის შენახული საყვარელი თამაშისას ცდილობს სივრცითი
გეოგრაფია

ჩვეულ ადგილებს ატა“). სათამაშო და საჭმელი. მიმართებების დაუფლებას (მაგ., თამაშისას

(ოთახს, სახლს). ცდილობს ჩაძვრეს და ჩაიმალოს მუყაოს
ყუთში ან გაძვრეს გვირაბში).
ემორჩილება ყოველდღიურ, განმეორებად მოქმედებებს ხვდება, როდის იწყება და მთავრდება ესა თუ ის იცის, რას ნიშნავს რეჟიმი (მაგ., როდესაც მზრუნველი
ისტორია

– მზრუნველის დახმარებით იცავს კვებისა და ძილის მოქმედება (მაგ., ტაშს უკრავს მუსიკის ამბობს: „სადილის შემდეგ ეზოში გავალთ“, მისთვის უკვე
რეჟიმს. დამთავრებისას). ნათელია, რომ ჭამის დამთავრების შემდეგ ეზოში
გასასვლელად უნდა გაემზადოს).
სიამოვნებს ოჯახის წევრების ამჩნევს ადამიანებს შორის არსებულ იცის ოჯახის წევრების სახელები და მათი
საზოგადოებაში ყოფნა (იღიმება, მარტივ განმასხვავებელ ნიშნებს (მაგ., კუთვნილი ნივთები და ამჩნევს ოჯახის
კულტურა და
ტრადიციები

თავდაჯერებულად იქცევა). ამჟღავნებს ინტერესს ადამიანის წევრებს შორის არსებულ მარტივ

მიმართ, რომელიც ატარებს განმასხვავებელ ასაკობრივ ნიშნებს.
სათვალეს ან სამკაულს, რომელიც
განსაკუთრებულად ბრწყინავს).
ასრულებს მარტივ მითითებებს და დამკვიდრებულ ყოველდღიურ რუტინას (მაგ., საგარეო ფეხსაცმელს იხდის
მოქალაქეობა

და იცვამს საშინაოს, როდესაც შედის ჯგუფში; ჭამის წინ ხელებს იბანს; მზრუნველის გარეშე არ გადადის
ქუჩაზე).
იყენებს სხვადასხვა პროფესიის რეკვიზიტებს (მაგ., ფონენდოსკოპს, ჩაქუჩს, პოლიციელის ქუდს და სხვა.).

8.5. რიცხვები და სიდიდეები

სტანდარტი 8.5.
ბავშვი იყენებს მათემატიკურ უნარებს.

საგანთა გროვიდან ამოარჩევს ერთ საგანს (მაგ., „მომეცი თეფში!“).

დაჯგუფება
საგნების

შეთავაზებულ ფერად ფანქრებზე მზერას აჩერებს და სპონტანურად ირჩევს ერთ

რომელიმე ფერს.

აჩვენებს თითებით ან ასახელებს თავის ასაკს. მზრუნველის დახმარებით ცდილობს თვლას თითებით.
რიცხვები

თამაშობს სხვადასხვა ზომისა და ფორმის ერთმანეთში აწყობს ორ ან სამ სხვადასხვა ზომის

სათამაშოებით. სათამაშო კონტეინერს.
გაზომვა

8.6. ადამიანები და მანქანები

 სტანდარტი 8.6.
ბავშვი შესაბამისი დანიშნულებით იყენებს ტექნიკას.

აკვირდება მანქანებისა და ელექტრონული თამაშისას იყენებს სათამაშო ან იცის, რას და სად უნდა დააჭიროს თითი
ყოველდღიური

მოწყობილობის გამოყენებას (მაგ., მეორად ტექნიკას (მაგ., სათამაშო მექანიკური სათამაშოს მოსამართად.
ტექნოლოგია

კომპიუტერის, მობილურის, მაგნიტაფონის, ტელეფონს ან კამერას, კომპიუტერის

ფოტოკამერის, პლანშეტის და სხვა). კლავიატურას, ძველ მობილურს და
სხვა).

აკვირდება და შეისწავლის სათამაშო ან ნამდვილ სამედიცინო ინსტრუმენტებს,

და ხელსაწყოები
ინსტრუმენტები

სამშენებლო ინსტრუმენტებს და მანქანებს.

მუხლი 7. 12-დან 36 თვემდე ასაკის ბავშვის განვითარების სფეროები და თემატური მიმართულებები

1. ფიზიკური და სენსორული განვითარება

1.1. მსხვილი მოტორიკა
სტანდარტი 1.1.
ბავშვი აკონტროლებს სხეულის მოძრაობას, მოძრაობს მიზანმიმართულად, კოორდინირებულად და ინარჩუნებს წონასწორობას (მოცემული ინდიკატორების მისაღწევად,
თითოეულ ბავშვს აქვს შესაძლებლობა, გამოიყენოს ადაპტური აღჭურვილობა ან დამხმარე მოწყობილობა).

დახრილ ზედაპირზე ან იცუცქება და დგება. დგება ფეხის წვერებზე. ბურთს ფეხს ურტყამს.
მატრასზე დგომისას,
დგომა

წონასწორობას ინარჩუნებს.

დადის დახმარებით ან დადის დადის უკუსვლით. თამაშის მიზნით დადის ფეხის თავს არიდებს
საყრდენზე დამოუკიდებლად. წვერებზე. დაბრკოლებებს (მაგ. გვერდს
გადაადგილება

ხელმოკიდებული. უვლის ან გადააბიჯებს).

სიარული
ფეხით
 დარბის სწრაფი საკმაოდ კარგად დარბის. დარბის და დაუხმარებლად დარბის ფეხის წვერებზე. სირბილისას კუთხეებში
სირბილი სიარულით (ყოველთვის ჩერდება, თავს არიდებს მკვეთრად უხვევს.
უდგას ერთი ფეხი ძირს). დაბრკოლებებს.

დახმარებით იწყებს დახმარებით, ფეხის დამოუკიდებლად, დამოუკიდებლად, ფეხის კიბეზე ადის ფეხის კიბეზე ჩამოდის ფეხის
კიბეზე ასვლას. მოუნაცვლებლად ფეხის მოუნაცვლებლად მონაცვლეობით, მონაცვლეობით.
იწყებს კიბეზე მოუნაცვლებლად ჩამოდის კიბეზე. მზრუნველის ან კიბის
ჩასვლა
კიბეზე
ასვლა-

ჩამოსვლას. ადის კიბეზე. მოაჯირის დახმარებით.

ველოსიპედით გადაადგილდება სამთვლიან ველოსიპედს მოკლე სამთვლიან ველოსიპედს ატარებს

ველოსიპედი

სატერფულების გარეშე. მანძილზე ატარებს სატერფულების სატერფულების ალტერნატიულად

გამოყენებით და ზოგჯერ ფეხის კვრით გამოყენებით.

ადგილზე ხტის. გადახტება მოკლე მანძილზე. ახტება დაბალ დაბრკოლებას.

ხტომა

ძვრება ტახტზე. დამოუკიდებლად ძვრება სასრიალოს სავარჯიშო კიბეზე მიძვრება და ხტება

კიბეზე და ჩამოსრიალდება ქვედა საფეხურიდან
ძრომა

ბურთს აგორებს. ბურთს თავს ზემოთ აგდებს და ბურთს მოშორებით მდგარ ყუთში გაჩერებულ მდგომარეობაში მყოფი
სროლა და

ინარჩუნებს წონასწორობას. აგდებს. მკერდზე მიკრობით იჭერს დიდი ზომის

დაჭერა

ბურთს.

1.2. წვრილი მოტორიკა

სტანდარტი 1.2.
ბავშვი აკონტროლებს და კოორდინირებულად იყენებს სხეულის წვრილ კუნთებს.

იშვერს საჩვენებელ თითს (დანარჩენი თითები მომუშტული აქვს). იჭერს ფანქარს შუა თითზე დაყრდნობით, ცერა და საჩვენებელ თითებს შორის.
მანიპული
საგნებით

ჩაჭიდება
რება
 სათამაშო ერთი ხელით საგნებს დიდ ყუთში პატარა ნივთებს მცირე ზომის ატრიალებს კარის სახელურს. ხსნის პატარა შეფუთულ ნივთს.

მიწვდენა
ხელის უჭირავს შუახაზზე და აწყობს. კონტეინერში (მაგ., ბოთლში)
მეორეთი მანიპულირებს. აწყობს.

აგებს კოშკს 2 აგებს კოშკს 4 აგებს კოშკს 6 სამი კუბურით აწყობს აგებს კოშკს დაახლოებით 3 კუბურით აშენებს ხიდს
კუბურები

კუბურით. კუბურით. კუბურით. მატარებელს. 8 კუბურით. (ნიმუშის მიხედვით).

მას შემდეგ, რაც მზრუნველი გადაფურცლავს თითო-თითო ჩაჭრის მაკრატლის გამოყენებით ჭრის სწორ ხაზზე, ჩაჭრის
ფურცელი და

ფურცელს გამოაცალკევებს, ფურცელს. (ერთით და არა განგრძობითი განცალკევებული მოძრაობებით.

მაკრატელი

ეხმარება მას გადაფურცვლაში. მოძრაობებით).

იჭერს ფანქარს და ცდილობს იჭერს ფანქარს და ცდილობს იჭერს ფანქარს და ცდილობს ხატავს პირველ განზრახულ მონახაზს ან
დაჯღაბნოს ფურცელზე ან გადახატოს ვერტიკალური ხაზები. გადახატოს წრე და ჰორიზონტალური სპონტანურ ფორმებს (თითქოს ნახატს
წერა

რომელიმე სხვა ზედაპირზე ხაზები. ხატავდეს ან წერდეს).

შეუსაბამებს და ათავსებს წრიული შეუსაბამებს და ათავსებს შეუსაბამებს და ათავსებს
თვალის და ხელის კოორდინაცია

დაფა გეომეტრიული
ფორმის ჭრილებით

ფორმის ნაწილს გეომეტრიული ოთხკუთხა ფორმის ნაწილს სამკუთხედის ფორმის ნაწილს

ფორმის ჭრილებიან დაფაზე. გეომეტრიული ფორმის გეომეტრიული ფორმის ჭრილებიან
ჭრილებიან დაფაზე. დაფაზე.

მყარ თოკზე მსხვილი მძივის აცმას თოკზე სამ მსხვილ მძივს ასხამს. თოკზე ასხამს საშუალო ზომის მძივებს.
მძივები

ცდილობს, მაგრამ თოკი ვერ

გამოაქვს ბოლომდე.

1.3. სენსორულ-მოტორული უნარები

სტანდარტი 1.3.
ბავშვი იყენებს შეგრძნებებს (მხედველობას, სმენას, შეხებას, გემოვნებას, ყნოსვას) რომ შეასრულოს გარკვეული მოძრაობები, შეძლოს კოორდინაცია, გარემოს აღქმა და
შეცნობა.

ჰყვება მუსიკას სხეულის ათვალიერებს ნივთებს და რეაგირებს დაძახებაზე. ბაძავს ცხოველებს ხმითა და სიამოვნებს, წიგნს რომ
მხედველობა

მოძრაობებით. ნაცნობი მოძრაობით. უკითხავენ და

სმენა და

საგნების/დამახასიათებლების დამოუკიდებლად
იდენტიფიკაციას აკეთებს. ათვალიერებს.
 მოსწონს „ჭუჭყიანი“ რეაგირებს სხვადასხვა ეხება, სინჯავს და შეიცნობს თამაშობს წყლითა და ქვიშით. ნაცნობ ნივთებს შეხებით
საქმიანობები (მაგ., წყლით, შეგრძნებებზე (ტემპერატურა სხვადასხვა ზედაპირისა და ცნობს.
და გემო
შეეხება

საკვებით). და გემო). მასალის საგანსა და

ნივთიერებას.
უსიამოვნო სუნზე მოძრაობითა და სახის ყნოსვის შეგრძნებას იყენებს საგნების შესამეცნებლად. ყნოსვის შეგრძნებას იყენებს საგნების და მასალის
ყნოსვა

გამომეტყველებით რეაგირებს. იდენტიფიკაციისა და დიფერენცირებისთვის.

ბაძავს მოზრდილის მოძრაობებს (მაგ., შეისწავლის უცნობ გარემოს (მიდის მოსწონს ჭიდაობა და „უხეში“ თამაშები. სივრცეში კოორდინირებულად,
კინესთეტიკა

ცეკვავს). ჯერ ერთ, მერე მეორე საგანთან). დაბრკოლებების გადალახვით

გადაადგილდება (მაგ., შემოუვლის
მაგიდას ან რაიმე სხვა საგანს, თუ ეს საგანი
მას გზაზე ეღობება).

2. სოციალურ-ემოციური განვითარება
2.1. თვითშეფასება
სტანდარტი 2.1;
ბავშვი ამჟღავნებს ცოდნას და რწმენას საკუთარი თავისა და შესაძლებლობების მიმართ

თავს უსაფრთხოდ გრძნობს ახლობელ
უფროსებთან (მაგ., ეძებს მათ, როდესაც
ეშინია ან დაწყნარება სურს).
მიჯაჭვულობა
ძირითადი მზრუნველის გარდა დამოუკიდებლად ან თანატოლებთან საყვარელი ადამიანების მიმართ
გამორჩეულ ურთიერთობას თამაშის დროს პერიოდულად მესაკუთრის დამოკიდებულება აქვს (მაგ.,
ამყარებს კიდევ ერთ უფროსთან, ამოწმებს მზრუნველის მზადყოფნას სიტყვიერად გამოხატავს „ჩემი დედიკო“).
რომელიც რეგულარულად და დასახმარებლად, რათა

ჰარმონიულად ურთიერთობს თავდაჯერებულად იგრძნოს თავი.

მასთან.
აღიზიანებს ძირითად მზრუნველთან განშორება (მაგ., როცა დედა მიდის ნაცნობ გარემოში იოლად ეგუება მზრუნველთან განშორებას
სამსახურში).
როდესაც ეკითხებიან, მიუთითებს ცნობს და ეძახის საკუთარ თავს რეაგირებს, როდესაც სახელით იცის საკუთარი, ოჯახის წევრების,
იდენტობა

საკუთარი სხეულის ნაწილებზე (მაგ., სარკეში. მიმართავენ. აღმზრდელებისა და რამდენიმე

თვით-

სადა გაქვს ცხვირი? მაჩვენე შენი ყური). თანატოლის სახელი.

 მცირე ხნით (10-15 წუთით) ირთობს ცდის საკუთარ შესაძლებლობებს, სათამაშოდ იწვევს მზრუნველს, არის აკეთებს არჩევანს, რა ტანსაცმელი ჩაიცვას,
საკუთარ თავს. ამოწმებს, სად გადის აკრძალვებისა თამაშის ინიციატორი, წამომწყები. რა ითამაშოს.
და შესაძლებლობების
ზღვარი (მაგ., იმეორებს იმ
ინიციატივა

მოქმედებას, რომლის
შესრულების დროს ერთხელ უკვე
განიცადა მარცხი).
ახალი აქტივობის ისე მოქმედებს, თითქოს იყენებს სიტყვებს: „მე“, „ჩემი“, აღიარებს საკუთარ მიღწევებს. ცდილობს იზრუნოს საკუთარ
განხორციელებისას შეუძლია ახალ ამოცანასთან „ვიცი“, „მე თვითონ“. გამოხატავს სიხარულს და თავზე.
კომპეტენტურობა

მზრუნველს შეჰყურებს და ან აქტივობასთან გამკლავება უზიარებს სხვებს (მაგ.,

იღიმება წარმატების (მაგ., ცდილობს მზრუნველს აჩვენებს
შემთხვევაში. მზრუნველისათვის შესრულებულ ნამუშევარს-
განკუთვნილი ცოცხით „შეხედე, რა გავაკეთე“).
გამოგავოს იატაკი).

2.2. ემოციური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.2;
ბავშვი ამჟღავნებს ემოციურ კომპეტენციებს.

აღიქვამს სხვის მიერ განასხვავებს თავის განცდებს სწორად აღიქვამს საკუთარ ამჩნევს და ასახელებს სხვების ამჟღავნებს
გამოხატულ სხვადასხვა - სიხარულს და სევდას. ემოციებს და იცის, რომ ემოციებს (მაგ., სიხარულს, ცნობისმოყვარეობას, როდესაც
ემოციას (მაგ., სიხარულს, ჩვეულებრივია, როდესაც შიშს, მოწყენილობას). სხვა ბავშვი ნაწყენია.
ემოციების

შიშს, მოწყენილობას). ზოგჯერ მოწყენილობას

გაგება

გრძნობს, ზოგჯერ - სიხარულს

და ზოგჯერ გაბრაზებას.
გამოხატავს ემოციებს, განცდებს ნაცნობი ადამიანების, ცხოველების ან ასახელებს რამდენიმე გრძნობას, როგორიცაა: სიხარული, წყენა, შიში.
ემოციების
გამოხატვა

საგნების მიმართ (ეხუტება და კოცნის მშობლებს).

ავლენს უსაფრთხოების შეგრძნებას ახლობელ მზრუნველებთან, ეძებს მათ, ეძებს მზრუნველის მხარდაჭერას და ყურადღებას, როდესაც ძლიერი ემოციები
ქცევის მართვა

როდესაც ეშინია ან დაწყნარება სურს. იპყრობს.

ემოციების და
 ემორჩილება მზრუნველის მარტივ მითითებას უმეტეს შემთხვევაში ცვლის ქცევას მზრუნველის იწყებს იმპულსების კონტროლს (მაგ., ამბობს - „არა“,
(მაგ., წაიღე, მოიტანე, მომეცი, დადე). მოთხოვნის მიხედვით. როდესაც უწვდიან აკრძალულ ნივთებს. ცდილობს
იმპულსების და
ქცევის მართვა

თავი შეიკავოს და ფეხი არ დაადგას იატაკზე

დაგდებულ წიგნს).

2.3. სოციალური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.3;
ბავშვი ავლენს პროსოციალურ ქცევას.

იცის, რომ შეუძლია იწყებს იმის გააზრებას, ეხმიანება მზრუნველის ითვალისწინებს და იცავს გამოართმევს და იცის, რომ „ცუდ ქცევას“
სოციალური მოლოდინები

ითამაშოს რომ ზოგიერთი ნივთი სიტყვიერ მისალმებას, მარტივ წესებს, შეხსენების მზრუნველის მზრუნველისაგან
ნებადართული მას ეკუთვნის, ზოგიერთი შეგებებას. შემთხვევაში, ხვდება, რა დახმარებით, თვითონაც უარყოფითი რეაქცია
ნივთებით, მაგრამ თუ - სხვას (მაგ., სათამაშოზე შედეგი მოჰყვება წესების აძლევს თამაშის დროს მოჰყვება.
აკრძალულ ნივთს შეუძლია თქვას „ჩემია“, დარღვევას. თანატოლებს
და ნორმები

აიღებს, შეუძლია შეასრულოს სათამაშოებს. სათამაშოს

მზრუნველი მითითება: „მოიტანე პატრონს უბრუნებს.
აუცილებლად ბებოს სათვალე!“)
მიაქცევს ყურადღებას.
იმეორებს ან ბაძავს რაღაც იმეორებს მოქმედებას, ჰყავს გამორჩეული მზრუნველს ესაუბრება ჰბაძავს მზრუნველის ქცევას (მაგ.,
მოქმედებებს, როდესაც იცის, რათა მიიღოს პასუხი თანატოლები, რომლებთანაც ახლახან დასრულებული წიგნს „კითხულობს“ იმ
ურთიერთობა

რომ სხვები უყურებენ. მზრუნველისაგან ან უყვარს თამაში. საქმიანობის შესახებ. მზრუნველთან ერთად, რომელიც
სიტყვიერად მიმართავს უკითხავს).
მზრუნველს ყურადღების
მისაპყრობად.
სხვა ბავშვების მიმართ უხარია სხვა ბავშვების ბავშვებთან ერთად ეხალისება სხვა ბავშვის ნაცნობ ბავშვებთან ზოგჯერ განცალკევდება
სოციალური თამაში

ამჟღავნებს ინტერესს, გარემოცვაში ყოფნა. თამაშობს გარკვეული გვერდით თამაში. თამაშის დროს მზრუნველისაგან
ცდილობს ხნის განმავლობაში და ბუნებრივად ამჟღავნებს მეგობართან სათამაშოდ.
მიუახლოვდეს და იმეორებს მზრუნველის მათ მიმართ
შეეხოს მათ. ქცევას (მაგ., „ატარებს კეთილგანწყობას.
მანქანას“, „აჭმევს
თოჯინას“).
 გამოკვეთს, რას თავისი მოთხოვნის მზრუნველის განაცხადებს უფლებას ემორჩილება მზრუნველის
ანიჭებს საპასუხოდ ცდილობს დახმარებას საკუთრებაზე (მაგ., მზრუნველის ჩარევას, დახმარებით
უპირატესობას და რა მზრუნველის პოზიტიურად და ამბობს: „ჩემია!“) სათამაშოების გამო ურთიერთობს სხვა
აქვს განზრახული, დახმარების მიღებას. კეთილგანწყობით წარმოქმნილი დავის ბავშვებთან კონფლიქტის
კონფლიქტის

შეკითხვებზე „კი-არა“ პასუხობს. დროს, რაც დავის, მოსაგვარებლად.

მოგვარება

პასუხების მეშვეობით. უთანხმოების

მოლაპარაკების გზით
მოგვარებას გულისხმობს.

3. კომუნიკაციური უნარების, ენისა და მეტყველების განვითარება

3.1 რეცეპტული ენა
სტანდარტი 3.1.
ბავშვი ავლენს მოსმენის უნარს და გებულობს მოსმენილის მნიშვნელობას.

ადეკვატურად რეაგირებს ნაცნობ ესმის პირის ნაცვალსახელები ესმის ზმნების მნიშვნელობა ესმის ზედსართავი სახელების ესმის ყველა ძირითადი ზმნის,
სიტყვებზე (მაგ., თითს იშვერს, და რამდენიმე ზმნისა და (ასახელებს ან ანსახიერებს). მნიშვნელობა (მაგ., ცხელი, უმრავლესი ძირითადი
სიტყვების მნიშვნელობა

ასახელებს, იღებს, უყურებს ან ზედსართავის მნიშვნელობა. ჭუჭყიანი, ზედსართავის, ზოგიერთი

აწვდის). ბედნიერი/გახარებული, წინდებულის/თანდებულის
სველი, მშრალი). მნიშვნელობა.
ესმის 50-80 სიტყვის მნიშვნელობა (მიანიშნებს ესმის რამდენიმე ასეული სიტყვის მნიშვნელობა.
ყოველდღიური მოხმარების ნივთებსა თუ სურათებზე).

ასრულებს ერთსაფეხურიან ასრულებს ერთსაფეხურიან ინსტრუქციას ასრულებს ორსაფეხურიან ასრულებს ორსაფეხურიან ინსტრუქციას,
ინსტრუქციები

ინსტრუქციას (მაგ., „აიღე ორი საგნის ამორჩევით (მაგ., „მიეცი თოჯინას ინსტრუქციას, რომელშიც რომელშიც მოქმედებები შეიძლება არ
თოჯინა!“) ბოთლი“, როცა ბოთლი იქვეა). მოქმედებები ერთმანეთს უკავშირდებოდეს ერთმანეთს (მაგ., „თუ
უკავშირდება (მაგ., „აიღე ხელსახოცი შეიძლება, აალაგე შენი სათამაშოები და
და პირი მოიწმინდე“). მერე ჩაიცვი ფეხსაცმელი!“).

3.2. ექსპრესიული ენა და მეტყველება

სტანდარტი 3.2.
საკუთარი აზრების გამოსახატავად ბავშვი იყენებს სიტყვებს, ჟესტიკულაციას და გამართულად საუბრობს.
 ესმის თითით მინიშნება და მიუთითებს დისტანციაზე ამყარებს ურთიერთობას ერთდროულად იყენებს თავისი განცდების, არჩევანის,
თვითონაც იყენებს მყოფ ობიექტზე ეზოში - უსიტყვებოდ - სხეულის მარტივ სიტყვებსა და ჟესტებს. სურვილის გამოსახატავად,
არავერბალური

კომუნიკაციისთვის. ყურადღების მისაქცევად, მოძრაობით, სახის თავისუფლად იყენებს

ინფორმაციის მისაღებად და გამომეტყველებით. სხვადასხვა საშუალებას -
სხვა. როგორც სიტყვებს, ისე
ჟესტებს.

წარმოთქვამს პირველ სიტყვებს. წარმოთქვამს ორ სიტყვას ერთმანეთთან იყენებს უარყოფით იმ მნიშვნელობების

5-20 მარტივ სიტყვას. აკავშირებს. შესიტყვებებს (მაგ., „არ გამოსახატავად, რომელთა
მინდა!“). აღმნიშვნელებიც არ იცის,
თავად აწარმოებს, იგონებს
ახალ სიტყვებს (მაგ., ნაცვლად
იმისა, რომ თქვას - „კოვზით
ურევს“, ამბობს -
„ანკოვზიალებს“, „ადექის“
ვერბალური

ნაცვლად - „აჯექის“).
წარმოთქვამს 100-მდე სიტყვას.

3.3. პრაგმატული ენა

სტანდარტი 3.3.
ბავშვი ზეპირ მეტყველებას სხვადასხვა მიზნისათვის იყენებს (პრაგმატული განვითარება).

ურთიერთობისათვის იყენებს მარტივ შეკითხვებზე ერთი საუბრობს პასუხობს „რა“, „სად“ „ვინ“ შთაბეჭდილებებს უზიარებს
ინტერაქცია

სიტყვებს, სხვადასხვა აზრის სიტყვით პასუხობს. უმრავლესობისათვის შეკითხვებზე - პასუხი უფრო სხვებს.
გამოსახატავად ცვლის გასაგებად. ვრცელია, ვიდრე „კი“ ან „არა“.
ინტონაციას.
ამბავს ცალკეული სიტყვების თავისთვის ლაპარაკობს ამბავს ორ-სამ სიტყვიანი აღწერს იმას, რაც აღიქვა
წარმოთქმით გადმოსცემს. თამაშის დროს და ასახელებს წინადადებებით გადმოსცემს. წარსულში. მოვლენის
იმას, რასაც ხედავს ან აკეთებს. აღწერის დროს
ამბის მოყოლა

ქრონოლოგიის დაუცველად
ჩამოთვლის იმ ერთეულებს,
რაც მისთვის
მნიშვნელოვანია.
3.4. წერა-კითხვის საბაზისო უნარები

სტანდარტი 3.4.
ბავშვი იყენებს წერისა და კითხვის უნარებს.
 ნაცნობ ლექსებს ასრულებს მზრუნველის დახმარებით იმიტირებს ტემპსა და სიჩქარეს იმეორებს ფრაზებს მისთვის მღერის სიმღერებს, ამბობს
ბოლო სიტყვით. ტაშით ჰყვება მარტივ რიტმს. (მაგ., ტაშის დაკვრა ჩქარა, ნაცნობი ლექსებიდან, შეუძლია ლექსებს, მონაწილეობს
ტაშის დაკვრა ნელა ან მოკლე, ერთსტროფიანი ლექსის თამაშებში, რომლებიც ენის
პირიქით - ჯერ ჩქარა, შემდეგ დაზეპირება. ბგერების ჟღერადობასა და
ნელა). რიტმიკასთან არის
დაკავშირებული (მაგ.,
მზრუნველის დახმარებით
ფონოლოგია

სიმღერას ტაშს აყოლებს ან

ტაშს უკრავს მაშინ, როდესაც
ამას სიმღერის შინაარსი
მოითხოვს).
წიგნი წასაკითხად ერთმანეთისგან ხვდება, რომ სურათი განასხვავებს სხვადასხვა ნაცნობი წიგნის ცნობს ისეთ ნიშნებს,
მიაქვს მზრუნველთან. განასხვავებს სურათსა და და სიტყვები ავსებს ბეჭდვით გამოცემას. სურათის მიხედვით, სიმბოლოებს, რომლებიც
ნაწერს. ერთმანეთს. (მაგ., გაზეთს, წიგნს). წინასწარ ამბობს, რა გარემოში ხვდება (მაგ.,
კითხვა

მოხდება წიგნში სიტყვებს - „ღიაა“,

შემდეგ. „დაკეტილია“).
აკეთებს უნებლიე მონახაზებს და ცდილობს კონტურებიანი ფიგურის ან მიზანმიმართულად აკეთებს ავლებს ჰორიზონტალურ და ვერტიკალურ
სხვებს აჩვენებს. ნახატის გაფერადებას. მარტივ მონახაზებს, ვითომ წერს. ხაზებს.
წერა

4. შემეცნებითი განვითარება
4.1. ცნობისმოყვარეობა და ყურადღება
სტანდარტი 4.1.
ბავშვი ავლენს ცნობისმოყვარეობას სიახლის მიმართ, შეუძლია შეაჩეროს და შეინარჩუნოს ყურადღება მოცემულ ამოცანაზე.

იჩენს ინტერესს ახალი აქვს გამორჩეული და ინტერესდება და სვამს უპირატესობას ანიჭებს სვამს კითხვებს სვამს შეკითხვებს :
საქმიანობებისა და საყვარელი სათამაშო. შეკითხვებს მისთვის ერთ რომელიმე ადამიანების „რატომ?“, „სად?“
ცნობისმოყვარეობა

სათამაშოს შემადგენელი უცხო მოქმედებას (მაგ., საქმიანობის შესახებ

ნაწილების მიმართ. ადამიანებისა და
საგნების შესახებ (ვინ
არის ეს, რა არის ეს?).
განაგრძობს საქმიანობას დროის თავისივე ინიციატივით
კონცენტრაცია
კუბურებით თამაშს, (მაგ., როცა ხედავს,
ბურთის გაგორებას, რომ ბაბუა რეცხავს
ხატვას ან სხვ.). მანქანას, ეკითხება:
„რას აკეთებ, ბაბუ?“).
დაჟინებით მოითხოვს მის მიერ თავისივე ინიციატივით წამოწყებულ

გარკვეულ მონაკვეთში (3-5 წუთის წამოწყებულ საქმიანობაში წამოწყებული საქმიანობის საქმიანობაში ჩართულია დაახლოებით 30
ყურადღების

განმავლობაში). ჩართულია გარკვეული დროის დამთავრებას. წუთის განმავლობაში.

განმავლობაში (5-10 წთ).
4.2. შემოქმედებითობა და პრობლემის გადაჭრა
სტანდარტი 4.2.
ბავშვი შემოქმედებითად უდგება ყოველდღიურ საქმიანობას და ეძებს პრობლემის გადაჭრის სხვადასხვა გზებს.

იწყებს საგნების განსხვავებულად და საგნებს განსხვავებულად და შემოქმედებითად იყენებს ცდილობს მოქნილად და გონივრულად მიუდგეს
შემოქმედებითობა

შემოქმედებითად გამოყენებას (მაგ., ცლის (მაგ., ჯოხს იყენებს როგორც ცხენს, ან ამოცანას, მის გადასაჭრელად ცვლის მოქმედების
სათამაშოების ყუთს, გადმოაბრუნებს და ზედ თოფს და ა.შ.). ხერხს.
აშენებს კოშკს).

ზოგიერთ შემთხვევაში უკვე ნაცნობ წარმატებულ პრობლემის გადაჭრას ცდილობს პრობლემის გადასაჭრელად იყენებს
არასტანდარტულად იყენებს საგნებს სტრატეგიას იყენებს ახალ სხვადასხვა გზით (ცდისა და მინიმუმ ორ განსხვავებულ სტრატეგიას.
პრობლემის

(მაგ., სახლობანას თამაშის დროს სიტუაციაში. შეცდომის მეთოდით) და

გადაჭრა

ჩანგლის მაგივრად ფანქარს ხმარობს). წარუმატებლობის შემთხვევაში,

ითხოვს დახმარებას.

4.3. აზროვნება და კვლევა

სტანდარტი 4.3.
ბავშვი ავლენს გამოცდილების ინტერპრეტაციის უნარს, სწვდება მიზეზშედეგობრიობას, იწყებს კრიტიკულ და სიმბოლოებით აზროვნებას.

სათამაშოს ეთამაშება, როგორც თამაშისას ერთდროულად იყენებს ძველ, ნაცნობ საგნებს ცდილობს ანსახიერებს ადამიანის, საგნის,
ცოცხალს. როგორც სათამაშოს, ისე რეალურ ახალი დანიშნულება მოუძებნოს (მაგ., ცხოველის რომელიმე ძირითად
ნივთს (მაგ., თოჯინას აჭმევს თოჯინისთვის საჭმლის მახასიათებელს, მაშინაც კი, თუ
სიმბოლური
აზროვნება

ნამდვილი კოვზით). მომზადებისას, დანის ნაცვლად, განსასახიერებელ ობიექტს ვერ

დასაჭრელად ფანქარს იყენებს). ხედავს (მაგ., აჩვენებს, რისი
გაკეთება შეუძლია ძაღლს და ყეფს).
ჰბაძავს ცხოველების ხმას. იწყებს წარმოსახვით თამაშს (მაგ., ისეთი რეაქცია აქვს მსახიობზე, როლებისა და სიტუაციების
აჭმევს თოჯინას, არწევს ხელში და კოსტიუმირებულ ადამიანებზე, გათამაშებისას ხმას, მეტყველებას
რეალობა და

ა.შ.). თითქოს ისინი ნამდვილად ის და ქცევას ერთმანეთს შეუსაბამებს

ფანტაზია

პერსონაჟები ყოფილიყვნენ, (მაგ., ჩვილის განსახიერებისას

რომლებსაც განასახიერებენ. დახოხავს და „აღუ-აღუს“ გაიძახის).
შედეგის მისაღწევად მრავალჯერ იმეორებს ლოგიკურად იწყებს ორი მოვლენის ერთმანეთთან ინტერესდება და სვამს შეკითხვებს
იმეორებს ქმედებას. დაკავშირებულ მოქმედებებს (მაგ., დაკავშირებას (მაგ., იმიტომ სხვების მოქმედებასთან
მიზეზშედეგო-

ბანს და ამშრალებს თოჯინას). დაბნელდა, რომ მზე ჩავიდა). დაკავშირებით, რათა დაინახოს
საბოლოო შედეგი (მაგ., ითხოვს
ბრიობა

ხელში აყვანას, რომ დაინახოს

როგორ იხარშება კარტოფილი).
 ხვდება, რომ ქცევა დაკავშირებულია რაიმე შეუძლია საგნის მსგავსით ჩანაცვლება (მაგ., ქვაბის ერთ მოქმედებას მეორეთი ანაცვლებს (მაგ., ეს
ინტერპრეტაცია

მოვლენასთან (მაგ., როცა დედა ქურთუკს აცმევს, თავსახურს იყენებს, როგორც მანქანის საჭეს). არ გამომივიდა, სამაგიეროდ, ეს გავაკეთე).
იცის, რომ ეს გარეთ გაყვანას მოასწავებს).

ესმის ნაცნობი საგნების დანიშნულება (მაგ., კოვზს აკვირდება და მზრუნველის დახმარებით ცდისა და შეცდომის მეთოდით პოულობს
კვლევა

იღებს ჯამიდან და იდებს პირში). მანიპულირებს საგნებით, რათა შეძლოს მსგავსებისა მისთვის საინტერესო ობიექტის გამოყენების
და განსხვავების შემჩნევა. გზას.

5. დამოუკიდებლობა და ადაპტური ქცევის განვითარება

5.1. დამოუკიდებლობა და ინიციატივა
სტანდარტი 5.1.
ბავშვი ავლენს ინიციატივას და დამოუკიდებლობას.

ცდილობს, რომ თვითონ გააკეთოს და ავლენს დამოუკიდებლობის სურვილს და ცდილობს ითხოვს რაღაცების დამოუკიდებლად კეთებას (მაგ.,
ავტონომია

უძალიანდება მზრუნველს (მაგ., უნდა თვითონ მზრუნველის მოშორებას. კვების, ჩაცმის დროს ან სათამაშოს მუშაობის
ჭამოს, ჩაიცვას) გამორკვევისას).

იწყებს ახალი მოსწონს უფროსების ათვალიერებს უჯრებსა სათუთად ეპყრობა მონაწილეობს დალაგებაში იჩენს მაგიდის გაშლის
მოქმედებების მიბაძვა. და თაროებს, ატრიალებს მტვრევად საგნებს (სათამაშოების, სურვილს.
ათვისებას და საგნებით სახელურებს. ტანისამოსის და სხვ.) და
სარგებლობისას იცის საკუთარი ნივთების
დამოუკიდებლობა

სხვადასხვა ხერხს ადგილი.

მიმართავს (მაგ., ადრე
თუ პირში იდებდა
სათამაშოს, ახლა
ათვალიერებს და
თამაშობს).
აქვს ამოჩემებული საგნები, ადამიანები, მიუთითებს თავის არჩევანზე და უპირატესობას ანიჭებს ამა თუ იმ აკეთებს მარტივ, „კი თუ არა“ არჩევანს.
არჩევანი

გემოები. მზრუნველს „არა“-ს ეუბნება. სათამაშოს, წიგნს და თამაშს.

ცდილობს გარკვევას, სად იმყოფება მზრუნველთან „მიწოდების თამაშის“ ინიცირებას უკეთებს საქმიანობას გამოთქვამს თავის აზრს, რისი გაკეთება
ინიციატივა

ახალ გარემოში მოხვედრისას - წამოსაწყებად იწყებს საგნების მისთვის ახალი მასალის სურს.
ათვალიერებს გარემოს და შეიცნობს სროლას. გამოსაყენებლად.
მას.
5.2. თვითმოვლა
სტანდარტი 5.2;
ბავშვი ავლენს პირადი ჰიგიენისა და თვითმომსახურების უნარ-ჩვევებს.

იჭერს და სვამს ჭიქიდან (ცოტათი ცალი ხელით უჭირავს პატარა ჭიქა თითებით სწორად იჭერს ასხამს სასმელს პატარა დოქიდან ან ბოთლიდან.
ღვრის). კოვზს.
იკვებება კოვზით, საგნებს განასხვავებს თამაშობს საკვებით.
მიაქვს პირთან საკვებისგან, თუმცა იყენებს ჩანგალს და საკუთარ თავს ემსახურება
(ცოტათი ღვრის). შეიძლება მაინც გაუსინჯოს ხელსახოცს. მაგიდასთან (საკვების
გემო, თუკი ისინი გადაღებისას შეიძლება
გემრიელად გამოიყურება ცოტა დაეყაროს, ან
(მაგ., სათამაშო ცომი, ზედმეტად ცოტა ან ბევრი
კვება

საპონი და სხვ.). გადაიღოს).

იძრობს წინდებს. იხდის ფეხსაცმელს, როცა სხვისი დახმარებით იცვამს სხვისი დახმარებით იხდის სხვისი დახმარებით იცვამს
გაუხსნიან. ფეხსაცმელს. ტანსაცმელს (ჟაკეტი, მაისური, ტანსაცმელს (ქუდი, ფეხსაცმელი,
შარვალი, ფეხსაცმელი, წინდა წინდები, შარვალი, საცვალი,
და საცვალი; შეიძლება მაისური, ჟაკეტი, ქურთუკი;
დახმარება დასჭირდეს დახმარება შეიძლება დასჭირდეს
ჩაცმა-გახდა

შესაკრავებთან და შესაკრავებთან და წაღმა-უკუღმა

ვიწროყელიან ტანსაცმელთან) პირის გასარკვევად).
შეუძლია დიდი ელვის აწევ-ჩაწევა ხსნის დიდი ზომის ღილებს კრავს დიდი ზომის ღილებს

ავლენს შარდვისა და მზრუნველის დახმარებით წინასწარ იტყობინება უმეტესწილად სწორად დამოუკიდებლად იყენებს
დეფეკაციის კონტროლის ჯდება ქოთანზე ან საჭიროების შესახებ ასახელებს საჭიროებას, ტუალეტს, დახმარება სჭირდება
ტუალეტის ჩვევა

პატერნებს (მშრალია 1-2 ტუალეტის ადაპტირებულ (შეიძლება ორივე განასხვავებს შარდვასა და გასუფთავებაში (ქაღალდის
საათის განმავლობაში; საჯდომზე. ფუნქციისთვის ერთსა და დეფეკაციას. რაოდენობასა და გამოწმენდაში).
დეფეკაცია მოსალოდნელია იმავე სიტყვას იყენებდეს).
ხშირად კვების შემდეგ).

მზრუნველის დახმარებით იბანს და იმშრალებს ხელს. დამოუკიდებლად იმშრალებს ხელებს.

ცხვირს იხოცავს მზრუნველის დახმარებით. ცხვირს იხოცავს, მაგრამ მზრუნველის შეხსენება

სჭირდება, რომ ბოლომდე მოიწმინდოს ან/და
ჰიგიენა

ცხვირსახოცი ურნაში ჩააგდოს.

მზრუნველის დახმარებით ცდილობს კბილების გახეხვას
5.3. დაცულობა
სტანდარტი 5.3;
ბავშვი ავლენს, რომ თავს დაცულად გრძნობს, ამჟღავნებს ნდობას და უსაფრთხოების წესების ცოდნას.

ესმის „არას“ მნიშვნელობა, თუმცა მოზრდილის გაფრთხილებას ითვალისწინებს უსაფრთხოების თავიდან იცილებს რისკებსა და ნაცნობ
ყოველთვის არ ემორჩილება აკრძალვას. საშიშროების შესახებ სიტყვიერად წესებს (მაგ., ქუჩაზე გადასვლისას საფრთხეს (მაგ., არ ჰკიდებს ხელს
უსაფრთხოება

ან სახის ხელს ჰკიდებს მზრუნველს). გახურებულ ზედაპირს, ბასრ საგნებს).

გამომეტყველებით პასუხობს
(მაგ.,სიტყვაზე, „ცხელია!“, უკან
იხევს).
მზრუნველის თანდასწრებითა და მზრუნველის დახმარებით მზრუნველის დახმარებით იწყებს იცავს ჯგუფური მოქმედების მარტივ
დაცულობის

დახმარებით მშვიდად თამაშობს უერთდება მოთამაშე ბავშვების რიგითობის დაცვას და განაწილებას. წესებს.
სათამაშო მოედანზე უცხო ბავშვების ჯგუფს.
განცდა

გვერდით.

5.4. ადაპტური ქცევა

სტანდარტი 5.4;
ბავშვი ამჟღავნებს მოქნილობას და გარემოსა და ყოველდღიური საქმიანობის ცვლილებას უსადაგებს თავის ქცევას.

თავისუფლად გრძნობს თავს უცხო სახლის გარეთ, მაგრამ ნაცნობ ამჟღავნებს, რომ მარტივად და სვამს კითხვებს გარემოს შესახებ ან
გარემოში, როდესაც მის გვერდით გარემოში, შორდება ძირითად მშვიდად იცვლის ადგილს განსხვავებულად იქცევა, როცა ახალ
მოქნილობა

მზრუნველი იმყოფება, ცდილობს მისი
თანდასწრებით შეიცნოს ახალი და უცნობი
გარემო.
თავდაჯერებულობის განცდისთვის
მედეგობა
მზრუნველს. მზრუნველთან ერთად (იქნება ეს გარემოში ხვდება.
სახლი, ეკლესია, მანქანა, მაღაზია თუ
სათამაშო მოედანი).
ითხოვს - „კიდევ/მეტი“, იმისთვის, საკუთარი მიღწევები კმაყოფილებას მიზნის მისაღწევად იყენებს მზრუნველის

იმეორებს ნაცნობ ქმედებებს. რომ რაღაც განმეორებით სცადოს, განაცდევინებს. მიერ შემოთავაზებულ ალტერნატიულ
გზებს.

6. მიმართულება - ხელოვნება
6.1. ვიზუალური ხელოვნება
სტანდარტი 6.1.
ბავშვი ინტერესდება ვიზუალური ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.
 ინტერესდება სურათებით, სიამოვნებითა და ინტერესით გამოხატავს მოწონება/არმოწონებას სვამს შეკითხვებს ვიზუალური

დამოკიდებულება
ილუსტრაციებითა და სხვადასხვა ათვალიერებს ვიზუალური ვიზუალური ხელოვნების ხელოვნების ნამუშევრების შესახებ.
ნაკეთობებით. ხელოვნების სხვადასხვა ნამუშევრების მიმართ.
ესთეტიკა და
კრიტიკული

ნამუშევარს.

გამოცდილებისა და კვლევისათვის ხატავს ფერად ნახატებს, ფერებს მასალას იყენებს მისი დამოუკიდებლად წამოიწყებს ნამუშევრის
თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი

იყენებს სხვადასხვა მასალას (მაგ., სპონტანურად ურევს ერთმანეთში. დანიშნულებისამებრ (ხატავს მარტივი შექმნას (ასახელებს რა დახატა, განმარტავს
საღებავს, ფანქრებს, სათამაშო ცომს, მონასმებით. ბავშვი ნამუშევარში რა რას ნიშნავს).
სამგანზომილებიან მასალებს). გულისხმობს ამა თუ იმ ობიექტს,
თუმცა ნახატი არ ჰგავს ამ ობიექტს).

6.2. საშემსრულებლო ხელოვნება

სტანდარტი 6.2.
ბავშვი ინტერესდება საშემსრულებლო ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.

უპირატესობას ანიჭებს ნაცნობი სიამოვნებით ადევნებს თვალს სხვების აკვირდება და ბაძავს თამაშს, სვამს შეკითხვებს საშემსრულებლო
დამოკიდებულება

სიმღერებისა და რიტმის მოსმენას. მიერ შესრულებულ ცეკვას, სიმღერას, რიტმულ მოძრაობას. ხელოვნების ნაწარმოებების
დრამატულ წარმოდგენას, ისმენს მნიშვნელობის გასაგებად.
ესთეტიკა და
კრიტიკული

სიმღერას; იმეორებს სხვების

მოქმედებებს.

სხვადასხვანაირად მოძრაობს იყენებს რიტმულ ინსტრუმენტებს და სიმღერას მღერის საცნობი ფორმით იმეორებს მუსიკის მელოდიასა და
მუსიკის თანხლებით ან უიმისოდ ერთმანეთისგან ასხვავებს ჩქარ/ნელ (შეიძლება ინსტრუმენტის ან მეორე ცეკვის ილეთებს; მუსიკაზე აყოლებს
(მაგ., ცეკვით, ტაშის დაკვრით, რიტმსა და ხმამაღალ/ხმადაბალ ადამიანის ხმის თანხლებით). შარფებს, ლენტებს, ინსტრუმენტებს და
მუსიკა

სხეულის რხევით, რომელიც არ მუსიკას. სხვ.

თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი

შეესაბამება რიტმს).
თამაშის დროს მიზნობრივად თამაშის დროს საგანს სხვა საგნის ბაძავს რამდენიმე ცხოველის, საგნის გაითამაშებს რეალურსა და თავის
იყენებს რეალურ ნივთებს. მნიშვნელობით იყენებს (მაგ., მაგიდა ხმას ან მოძრაობას და თამაშისას გამოგონილ სიტუაციებს.
დრამა

ვითომ სახლია, მის ქვეშ ძვრება). იყენებს რეკვიზიტებს.

 7. მიმართულება - წიგნიერება

სტანდარტი 7.1.
ბავშვი ინტერესდება და სიამოვნებას იღებს მხატვრული ნაწარმოებებით.

ინტერესდება ილუსტრირებული წიგნებს სიამოვნებითა და გამოხატავს მოწონება/არმოწონებას სვამს შეკითხვებს წაკითხული წიგნის
დამოკიდებუ
ესთეტიკა და
კრიტიკული

წიგნებით. ინტერესით ათვალიერებს. წაკითხულით შესახებ.

ლება

ინტერესდება წიგნით (მაგ., სიამოვნებით ისმენს წიგნის კითხვისას სვამს სიამოვნებით ათვალიერებს აქვს გამორჩეული, საყვარელი
წიგნს თან დაატარებს, წაკითხულ მცირე ზომის შეკითხვებს პერსონაჟების სხვადასხვა თემაზე შექმნილ წიგნები, იხსენებს სხვადასხვა
ფურცლავს, გვერდებს ზღაპრებსა და მოთხრობებს შესახებ. წიგნებს. პერსონაჟსა და მოქმედებას
ათვალიერებს და ა.შ.). სურათებისა თუ სხვა ნაცნობი წიგნებიდან.
წიგნთან ურთიერთობა

ილუსტრაციების ჩვენებით, ან
სამაგიდო თეატრის
პერსონაჟებისა თუ
სათამაშოების თანხლებით.
ცდილობს სწორად დაიჭიროს წიგნი, წიგნი სწორად, ვერტიკალურ იცის, რომ წიგნი მარცხნიდან მარჯვნივ
ჰბაძავს უფროსს წიგნის წაკითხვაში. მდგომარეობაში უჭირავს . იკითხება, თითს აყოლებს, ვითომ
კითხულობდეს.
ამბავს ცალკეული სიტყვების წარმოთქმით გადმოსცემს. მონაწილეობს საყვარელი ამბის მოყოლაში, ამატებს
თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი

სიტყვებს, აკეთებს კომენტარებს.

8. მიმართულება - მეცნიერება
8.1. მე და ჯანსაღი ცხოვრება
სტანდარტი 8.1.
ბავშვი სწავლობს ჯანსაღი ცხოვრების წესს, სწორად კვებას, ჰიგიენას და ფიზიკურ აქტივობას.

შინ თუ გარეთ ხალისით ერთვება მონაწილეობს მზრუნველის მიერ თავისუფლად დარბის ეზოში ან მონაწილეობს მზრუნველის მიერ მართულ
თამაშებში, რომლებიც მოითხოვს მართულ ფიზიკურად აქტიურ სახლში. ფიზიკურად აქტიურ საქმიანობაში 5-10
ფიზიკური
აქტივობა

ფიზიკურ აქტივობას. საქმიანობაში (მარტივი წუთის განმავლობაში.

მოძრაობებით) 3-5 წუთის
განმავლობაში.
 ერთვება ჯამრთელობის ხელშემწყობ სვამს კითხვებს და პასუხობს ჯანმრთელ იცის, ვინ ემსახურება მის ჯანმრთელობას (მაგ.,
ჯანსაღი

ყოველდღიურ აქტივობებში (მაგ., დასვენება, ჩვევებთან/ქცევასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს. კბილის ექიმი, ექთანი, პედიატრი).
ქცევა

კვება, კბილების გახეხვა).

მიუთითებს სხეულის ერთ ნაწილზე მიუთითებს სხეულის მინიმუმ 3 მიუთითებს სხეულის მინიმუმ 6 აჩვენებს სურათზე სხეულის 6 ნაწილს.
ანატომია

მაინც, მიუხედავად იმისა, შეუძლია თუ ნაწილზე. ნაწილზე.

არა სხეულის ამ ნაწილის დასახელება
(მაგ., ხელი, ცხვირი).

8.2. დედამიწა და გარემო

სტანდარტი 8.2.
ბავშვი აკვირდება და შეისწავლის ბუნებას და მასთან ადამიანების ურთიერთდამოკიდებულებას.

მრავალფეროვანი ბუნებრივი მასალის თამაშობს ბუნებრივი მასალით და ამოიცნობს ცოცხალი და არაცოცხალი იცის ბუნების ელემენტებისა და მათი
არაცოცხალი

და ამინდის შესასწავლად იყენებს
სენსორულ შეგრძნებებსა და მარტივ
ხელსაწყოებს.
აკვირდება ცოცხალ არსებებს ბუნებაში
ცოცხალი
აკვირდება მზეს და ღრუბლებს.
მონაწილეობს ცხოველის ან/და
ბუნების ფიზიკურ მახასიათებლებს
(მაგ., ზომა, ფორმა, ფერი და
ტექსტურა).
მახასიათებლების გამომხატველი სიტყვები
- წყალი, ქვა, ქვიშა, მზე, თოვლი, წვიმა,
ღრუბელი, ცივი, ცხელი, თბილი, სველი,
მშრალი და ა.შ.
აქვს წარმოდგენა მარტივ ბუნებრივ

(მაგ.. აკვირდება, ხელში იყვანს მცენარის მოვლაში. კანონზომიერებებზე (მაგ., იმისათვის, რომ
ბუნება

ჭიაყელას, ცდილობს დაიჭიროს მცენარე გაიზარდოს, მას ესაჭიროება

ჭიანჭველა). წყალი, ცხოველს კი წყალი და საკვები).
იცის, სად არის ნაგვის ყუთი და სად იცის, რომ ადამიანებს საჭიროებები ცნობს და ერიდება მის გარემოში ცდილობს დაახარისხოს განმეორებით
ეკოლოგია

უნდა ჩაყაროს ნაგავი. აქვთ (მაგ., საკვები, წყალი, არსებულ სახიფათო მწერებსა და გამოყენებადი და გადასაგდები ნაგავი.
თავშესაფარი, ტანსაცმელი). ცხოველებს.

8.3. სხეული და მოვლენები

სტანდარტი 8.3.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა საგნებისა და მოვლენების ფიზიკურ მახასიათებლებს.
 მონაწილეობს მზრუნველის მიერ
მართულ ნივთიერებათა კვლევის
საქმიანობებში (მაგ., თამაშობს
ქვიშაში, წყალში და სხვა) და ამ
ქიმია
ურევს ნივთიერებებს ახლის მონაწილეობს მზრუნველის მიერ ამჩნევს და მიუთითებს ცვლილებაზე
მისაღებად (მაგ., ქვიშასა და წყალს, მართულ კულინარიულ მატერიაში (საბოლოო შედეგს, ცვლილების
ორი განსხვავებული ფერის საქმიანობებში. პროცესს, სხვაობებს).
საღებავს).

დროს თავის სენსორულ

შეგრძნებებთან ერთად იყენებს
მარტივ ხელსაწყოებს (ნიჩაბი,
ძაბრი, სხვადასხვა ზომის
ჭურჭელი და სხვა).
სხვადასხვა ზომის, წონისა და თამაშობს სათამაშოებით, საგნის დასახასიათებლად იყენებს საუბრობს საგნებისა და სხეულების
ფორმის საგნებს სხვადასხვანაირად რომელშიც ბურთი სხვადასხვა შესაბამის სიტყვებს - სწრაფი, ნელი, გადაადგილების შესახებ.
ფიზიკა

გადააადგილებს (მაგ., გზით ჩამოგორდება. წინ, უკან.

განსხვავებული სიჩქარით,
სხვადასხვა საშუალებით - ჩანთით,
კონტეინერით, ხელში დაჭერით).

8.4. ადამიანი და მსოფლიო

სტანდარტი 8.4.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა სივრცეს, დროს, სხვადასხვა კულტურას, ტრადიციებს, სამოქალაქო საკითხებს.

თამაშისას ცდილობს სივრცითი მიმართებების გამოხატავს ინტერესს ისეთი საგნების მიმართ, სწავლობს და ხვდება ისეთ ფიზიკურ მიმართებებს,
გეოგრაფია

დაუფლებას (მაგ., თამაშისას ცდილობს ჩაძვრეს და როგორიცაა გლობუსი, რუკა, ბინოკლი და ა.შ. როგორიცაა „ახლოს“ და „შორს“. „ზემოთ“ და „ქვემოთ“,
ჩაიმალოს მუყაოს ყუთში ან გაძვრეს გვირაბში). „შიგნით“ და „გარეთ“.

იცის, რას ნიშნავს რეჟიმი (მაგ., როდესაც შეუძლია გაიხსენოს ინფორმაცია საუბრისას იშველიებს დროსთან ერთმანეთთან აკავშირებს ძველ და ახალ
მზრუნველი ამბობს: „სადილის შემდეგ ახლო წარსულიდან, ახლახან დაკავშირებულ ისეთ სიტყვებს, მოვლენებს.
ისტორია

ეზოში გავალთ“, მისთვის უკვე ნათელია, დასრულებული მოქმედება (მაგ., როგორიცაა „დღეს“, „გუშინ“ და სხვ.
რომ ჭამის დამთავრების შემდეგ ეზოში როცა ეკითხებიან, წეღან კარზე ვინ
გასასვლელად უნდა დააკაკუნა, მიუთითებს ადამიანზე,
გაემზადოს). რომელმაც ეს გააკეთა).
იცის ოჯახის წევრების სახელები და მონაწილეობს ოჯახურ მონაწილეობს საოჯახო იცის, როგორ არის გადანაწილებული
კულტურა და
ტრადიციები

მათი კუთვნილი ნივთები და ამჩნევს დღესასწაულებში. დღესასწაულების სამზადისში. თავის ოჯახში ფუნქციები, ანუ ვინ რას
ოჯახის წევრებს შორის არსებულ მარტივ აკეთებს, რას საქმიანობს.
განმასხვავებელ ასაკობრივ ნიშნებს.
 ასრულებს მარტივ მითითებებს და დამკვიდრებულ იცავს რამდენიმე მარტივ წესს. იცის, რომ საყიდლებისათვის და სხვა
ყოველდღიურ რუტინას (მაგ., საგარეო ფეხსაცმელს მომსახურებისათვის საჭიროა ფული.
მოქალაქეობა

იხდის და იცვამს საშინაოს, როდესაც შედის

ჯგუფში; ჭამის წინ ხელებს იბანს; მზრუნველის
გარეშე არ გადადის ქუჩაზე).
იყენებს სხვადასხვა პროფესიის რეკვიზიტებს (მაგ.,
ფონენდოსკოპს, ჩაქუჩს, პოლიციელის ქუდს და
სხვა.).
ცნობს მისთვის ნაცნობი პროფესიების ცნობს სახელმწიფო დროშასა და სახელმწიფო ჰიმნს.
წარმომადგენლებს (ექიმს, მასწავლებელს,
პოლიციელს, მძღოლს).

8.5. რიცხვები და სიდიდეები

სტანდარტი 8.5.
ბავშვი იყენებს მათემატიკურ უნარებს.

საგანთა გროვიდან ამოარჩევს ერთ საგანს (მაგ., საგნებს არათანმიმდევრულად ახარისხებს (მაგ., მზრუნველის დახმარებით, საგნებს ერთი ნიშნით
„მომეცი თეფში!“). იწყებს ფორმის მიხედვით და განაგრძობს ფერის ახარისხებს.
დაჯგუფება
საგნების

მიხედვით).
შეთავაზებულ ფერად ფანქრებზე მზერას აჩერებს და სპონტანურად ირჩევს ერთ ამოიცნობს და ასახელებს მინიმუმ ერთ ფერს.
რომელიმე ფერს.
ნივთის ზომის, წონისა და მდებარეობიდან შესაბამის კონტურზე აწყობს სხვადასხვა ზომის თხოვნის შემთხვევაში, ნივთებს ალაგებს საგნის შიგნით,
სივრცითი აღქმა

გამომდინარე, მოზომავს მოძრაობას მის ასაღებად. გეომეტრიულ ფიგურებს. საგანზე და საგნის ქვეშ,
ფორმა და

განასხვავებს ცნებებს - „ერთი“ და „ბევრი“. იყენებს სიტყვას - მეტი. ესმის ცნებები – ყველა, არცერთი.
რიცხვები

მზრუნველის დახმარებით ცდილობს ითვლის საგნებს მზრუნველთან ითვლის სამამდე ითვლის ხუთამდე.
თვლას თითებით. ერთად.

ერთმანეთში აწყობს ორ ან სამ იყენებს ზომის აღმნიშვნელ სიტყვებს ავსებს და ცლის ჭურჭელს (მაგ., წყლით მოთხოვნის მიხედვით ორ ერთნაირ
გაზომვა

სხვადასხვა ზომის სათამაშო - დიდი და პატარა. ან ქვიშით). საგანს შორის ამოირჩევს უფრო დიდს
კონტეინერს. ან უფრო პატარას.

8.6. ადამიანები და მანქანები

სტანდარტი 8.6.
ბავშვი იყენებს ტექნიკას შესაბამისი დანიშნულებით.
 იცის, რას და სად უნდა დააჭიროს თითი როდესაც სთხოვენ, შეუძლია იცის ჯგუფში არსებული ტექნიკის ასახელებს ტექნიკას გამოყენების ან
ინსტრუმენტები ყოველდღიური

მექანიკური სათამაშოს მოსამართად. აანთოს ან ჩააქროს შუქი. ჩამრთველი და გამომრთველი ჩვენების დროს (მაგ., ტელეფონი,
და ხელსაწყოები ტექნოლოგია

სპეციალური ღილაკის დანიშნულება ტელევიზორი, მობილური და სხვა) და

აკვირდება და შეისწავლის სათამაშო ან ნამდვილ
სამედიცინო ინსტრუმენტებს, სამშენებლო
ინსტრუმენტებს და მანქანებს.
და შეუძლია მისი შესაბამისად საუბრობს თავის გამოცდილებაზე.
გამოყენება.
მარტივ ინსტრუმენტებს მიზნობრივად იყენებს (მაგ., საუბრობს და კითხვებს სვამს სპეციფიკური
სათამაშო ჩაქუჩს სათამაშო ლურსმნის ჩასარჭობად ინსტრუმენტებისა და მანქანების და მათი
იყენებს, ფონენდოსკოპი დათუნიას გულთან მიაქვს). დანიშნულების შესახებ (მაგ., სამედიცინო,
სამშენებლო, სამეცნიერო).

მუხლი 8. 30-დან 60 თვემდე ასაკის ბავშვის განვითარების სფეროები და თემატური მიმართულებები

1. ფიზიკური და სენსორული განვითარება

1.1. მსხვილი მოტორიკა
სტანდარტი 1.1.
ბავშვი აკონტროლებს სხეულის მოძრაობას, მოძრაობს მიზანმიმართულად, კოორდინირებულად და ინარჩუნებს წონასწორობას (მოცემული მაჩვენებლის მიღწევის პროცესში
გათვალისწინებულია, რომ ბავშვი იყენებს დამხმარე საშუალებას ან ადაპტურ აღჭურვილობას)

ბურთს ფეხს ურტყამს. ერთი წამის განმავლობაში იცავს წონასწორობას ცალ ფეხს ურტყამს მისი ზურგზე წოლის შემდეგ
დგომა

დამოუკიდებლად დგება ფეხზე დგომისას ხელებით მიმართულებით მოძრავ ადგომისას, არ კარგავს

ცალ ფეხზე. წელზე. დიდი ზომის ბურთს. წონასწორობას.
თამაშის მიზნით დადის თავს არიდებს დადის 6 მეტრი დიამეტრის სიარულის დროს თან დააქვს დიდი ზომის საგნები,
სიარული

ფეხის წვერებზე. დაბრკოლებებს (მაგ., წრეზე. რომლებიც იატაკის ხილვადობას

გვერდს უვლის ან უზღუდავს.
გადააბიჯებს).
დარბის ფეხის წვერებზე. სირბილისას კუთხეებში მკვეთრად სირბილისას მიმართულებას იცვლის დარბის „ჭენებ-ჭენებით“.
სირბილი
ფეხით გადაადგილება

უხვევს. გაჩერების გარეშე.

კიბეზე ადის ფეხის კიბეზე ჩამოდის ფეხის კიბეზე ადის დამოუკიდებლად, კიბეზე ფეხის მონაცვლეობით დამოუკიდებლად
მონაცვლეობით, მონაცვლეობით ფეხის მონაცვლეობით. ჩამოდის.
ჩასვლა
კიბეზე
ასვლა-

მზრუნველის ან კიბის მზრუნველის ან კიბის

მოაჯირის დახმარებით. მოაჯირის დახმარებით.
 სამთვლიან ველოსიპედს ატარებს სატერფულების ატარებს სამთვლიან ველოსიპედს, აჩერებს და ძრავს.
ველოსიპედი

ალტერნატიულად გამოყენებით.

ახტება დაბალ ხტება კიბის ქვედა აბამს ნახტომებს ორივე ფეხით ხტება ადგილზე ფეხის წინ ხტება (რომელიმე ფეხი
ხტომა

დაბრკოლებას. საფეხურიდან. ხტომისას. მონაცვლეობით. წამყვანია).

სავარჯიშო კიბეზე მიძვრება და ხტება ქვედა კოტრიალობს წინ მიმართულებით. ძელზე ხელების მოჭიდებით ეკიდება.
საფეხურიდან
ძრომა

გაჩერებულ მდგომარეობაში მყოფი მკერდზე იატაკს ურტყამს დიდი ზომის ბურთს და ბურთს ისვრის თავზე გადატარებით.
დაჭერა
სროლა

მიკრობით იჭერს დიდი ზომის ბურთს. ასხლეტილს იჭერს.

და

1.2. წვრილი მოტორიკა

სტანდარტი 1.2.
ბავშვი აკონტროლებს და კოორდინირებულად იყენებს სხეულის წვრილ კუნთებს.

ფანქარს იჭერს შუა თითზე დაყრდნობით, ცერა და საჩვენებელ

ჩაჭიდება

თითებს შორის.

ხსნის პატარა შეფუთულ ნივთს. ფანქარს ავლებს შიგნიდან ამოჭრილ ფორმებს. ერთმანეთზე ამაგრებს ხრახნიან საგნებს (მაგ.
შეთანხმებულ
იმოძრაობები

ბოთლის სახურავს და ა.შ.

ხელების

3 კუბურით აშენებს ხიდს აწყობს მარტივ ფაზლს (სამნაწილიან დემოსტრირების შემდეგ იმეორებს აწყობს მარტივ სურათს, ან 8-10
და ფაზელი
საგნებით მანიპულირება

(ნიმუშის მიხედვით). სწორ ხაზს ან ჩასასმელ ფაზლს). ორგანზომილებიან კონსტრუქციებს. ნაწილისაგან შემდგარ ფაზლსა და
კუბურები

მოზაიკას.

ჭრის სწორ ხაზზე, ჩაჭრის ნახაზის მიხედვით ჭრის წრეებსა და დამოუკიდებლად გამოჭრის პატარა შეუძლია ფიგურების გამოჭრა (ფიგურები
მაკრატელი

განცალკევებული დაკლაკნილ ხაზებს. ოთხკუთხედებსა და სამკუთხედებს. შემოხაზულია სქელი ხაზით).

მოძრაობებით.
 ხატავს პირველ წრეს ხატავს ფანქრით, ძერწავს და ფანქრით ხატავს ოთხკუთხედს, ძერწავს დომინანტური ხელით შეუძლია მეორე
განზრახულ მონახაზს ან იხატავს. და იხატავს. ხელის ირგვლივ კონტურის შემოვლება.
სპონტანურ ფორმებს
თვალის და ხელის

(თითქოს ნახატს ხატავდეს

წერა
კოორდინაცია

ან წერდეს).
თოკზე ასხამს საშუალო ზომის მძივებს. თოკზე აცვამს პატარა ზომის მძივებს, კუბურებს, პატარა მძივებს აცვამს ფერისა და ფორმის პატერნის
მძივები

ცილინდრებს მარტივი ფორმის პატერნის მიხედვით. დაცვით.

1.3.სენსორულ-მოტორული უნარები
სტანდარტი 1.3.
ბავშვი იყენებს შეგრძნების ორგანოებს (მხედველობას, სმენას, შეხებას, გემოვნებას, ყნოსვას) რომ შეასრულოს გარკვეული მოძრაობები, შეძლოს კოორდინაცია, გარემოს აღქმა
და შეცნობა. ებს (მხედველობას, სმენას, შეხებას, გემოვნებას, ყნოსვას) საკუთარი შეგრძნებების სამართავად.

სიამოვნებს, წიგნს რომ უკითხავენ და დამოუკიდებლად ათვალიერებს. ხმოვან სიგნალებზე შესაბამისად რეაგირებს ტაშით იმეორებს მარტივ რიტმებს.
(ზარის დარეკვაზე კარისკენ მირბის).
მხედველობა
სმენა და

ნაცნობ ნივთებს მსგავს საგნებს: მსგავს საგნებს: მსგავს საგნებს: მსგავს საგნებს: წრიულ, საგნებს
შეხებით ცნობს. ცხელს/ცივს, პრიალას/ხორკლიანს; მკვრივს/რბილს, სამკუთხედისა და ამოიცნობს
შეეხება და გემო

სველს/მშრალს, წებოვანს/არა წებოვანს; წვრილი/მსხვილი, აწყვილებს ოთხკუთხედის ფორმას, შეხებით.

აწყვილებს ან არჩევს გრძელს/მოკლეს, ან არჩევს ტაქტილური ასევე მსუბუქსა და მძიმეს,
ტაქტილური შეხებით. აწყვილებს ან არჩევს შეხებით. აწყვილებს ან არჩევს
ტაქტილური შეხებით. ტაქტილური შეხებით.
ყნოსვით ამოიცნობს და ერთმანეთისგან არჩევს საგნებს (მაგ., როდესაც გრძნობს შემწვარი კარტოფილის სუნს, ამბობს, რომ ეს შემწვარი კარტოფილის სუნია).
ყნოსვა

სივრცეში კოორდინირებულად, დაბრკოლებების გადალახვით

გადაადგილდება (მაგ., შემოუვლის მაგიდას ან რაიმე სხვა საგანს, თუ ეს საგანი მოძრაობით ყვება მუსიკის რიტმს
კინესთეტიკა

მას გზაზე ეღობება).

2. სოციალურ-ემოციური განვითარება
2.1. თვითშეფასება
სტანდარტი 2.1;
ბავშვი ამჟღავნებს ცოდნას და რწმენას საკუთარი თავისა და შესაძლებლობების მიმართ.

საყვარელი ადამიანების გამოხატავს მზაობას ასრულებს ინსტრუქციას და საქმიანობს ახალგაცნობილი დამოუკიდებლად ცდის ახალ
მიმართ მესაკუთრის მონაწილეობა მიიღოს და ემორჩილება ავტორიტეტულ ადამიანის თანდასწრებით ან საქმიანობებს.
მიჯაჭვულობა

დამოკიდებულება აქვს (მაგ., დაკავდეს ახალი ფიგურას (მაგ., მშობელს, მასთან ერთად.
სიტყვიერად გამოხატავს „ჩემი საქმიანობებით (ცდისა და აღმზრდელ-პედაგოგს,
დედიკო“). შეცდომის მეთოდით). აღმზრდელს, ძიძას და სხვ.).
ნაცნობ გარემოში იოლად ეგუება მზრუნველთან განშორებას იოლად ახდენს ახლობელ მზრუნველთან განშორებას

იცის საკუთარი, ოჯახის საკუთარ თავს აღწერს საკუთარ იცის იმ ადგილის სახელი აღწერს ოჯახს და ესმის, ესმის, რომ არის ადამიანი,
იდენტობა

წევრების, სახელითა და გვარით ძირითად ფიზიკურ (ქალაქი, სოფელი), სადაც რომ მისი წევრები რომელსაც აქვს აზრები,
თვით-

აღმზრდელებისა და მოიხსენიებს. მახასიათებლებს ცხოვრობს. გარკვეულ ერთობას შეგრძნებები, ემოციები,

რამდენიმე თანატოლის (გარეგნობას). ქმნიან. სხეული.
სახელი.
აკეთებს არჩევანს, რა ირჩევს ინდივიდუალურ მზრუნველს აძლევს მზურნველს სთხოვს
ინიციატივა

ტანსაცმელი ჩაიცვას, რა საქმიანობას (მაგალითად, საშუალებას, რომ ამოცანის დახმარებას როგორც

ითამაშოს. ხატავს ან თავსატეხს აწყობს). შესრულებაში დაეხმაროს. თავისთვის ასევე
მეგობრისთვის

აღიარებს საკუთარ ცდილობს იზრუნოს ცდის და ამოწმებს გამოხატავს სიხარულს ამჟღავნებს თავისი სიფრთხილეს იჩენს საგნებით
მიღწევებს. გამოხატავს საკუთარ თავზე. საკუთარ თავს, შესწევს ახალი უნარ-ჩვევის შესაძლებლობების მანიპულირებისას, კარგად
სიხარულს და უზიარებს თუ არა უნარი ახალი დაუფლების გამო (მაგ., ცოდნას (მაგ., ამბობს: ესმის მათი დანიშნულება და
სხვებს (მაგ., მზრუნველს მოქმედებების ამბობს: „უკვე შემიძლია „მე შემიძლია იცის გამოყენება.
კომპეტენტურობა

აჩვენებს შესრულებულ განსახორციელებლად, ჩემით ვიქანაო სასრიალოს

ნამუშევარს-„შეხედე, რა ასევე იქცევა საქანელაზე!“). წვერზე ავცოცდე“).
გავაკეთე“). შეზღუდვების მიმართ,
აინტერესებს და
ცდილობს გაარკვიოს,
სად გადის მისი
შესაძლებლობების
ზღვარი.

2.2. ემოციური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.2;
ბავშვი ამჟღავნებს ემოციურ კომპეტენციებს.

ამჩნევს და ასახელებს სხვების ამჟღავნებს ცნობისმოყვარეობას, სხვების განცდების სწორად გაგებისა აღწერს შემთხვევას, როდესაც მისმა ქცევამ
ემოციების

ემოციებს (მაგ., სიხარულს, შიშს, როდესაც სხვა ბავშვი ნაწყენია. და შესაბამისად გამოხმაურებისთვის სხვისი ემოცია განაპირობა (მაგ., ლუკას ეწყინა,
გაგება

მოწყენილობას). იყენებს დრამატულ თამაშს. როდესაც უარი ვუთხარი დაჭერობანას

თამაშზე).
 ასახელებს რამდენიმე გრძნობას, თავის მსჯელობასა და გამოხატულ ემოციას სახის ასახელებს და საუბრობს საკუთარი გრძნობებისა და
ემოციების
გამოხატვა
როგორიცაა: სიხარული, წყენა, შიში. გამომეტყველებას უსადაგებს. განცდების შესახებ.

ეძებს მზრუნველის არ აფრთხობს დღის განრიგში ძლიერ ემოციებს ასახელებს საკუთარ ძლიერი განცდების შემდეგ
მხარდაჭერას და ყურადღებას, ცვლილებები და ამის გამო არ (გაბრაზებას, წყენას) ემოციებს და მზრუნველის ცდილობს დაწყნარებას და უარს
ემოციების
და ქცევის

როდესაც ძლიერი ემოციები ჭირვეულობს. კონსტრუქციულად მცირე დახმარებით არ ამბობს მზრუნველის

მართვა

იპყრობს. გამოხატავს. ცდილობს საკუთარი თავის დახმარებაზე.

გაკონტროლებას.
იწყებს იმპულსების რადგან დღის განრიგი ჯგუფური საქმიანობის იცავს წესებს მზრუნველის მზრუნველის
კონტროლს (მაგ., ამბობს - მეორდება, იცის რა იქნება დროს თავის რიგს მიერ ორგანიზებულ გაძღოლით/მხარდაჭერით
იმპულსების და

„არა“, როდესაც უწვდიან შემდეგ. ელოდება (იცავს თამაშში და ელოდება თავის უმტკივნეულოდ გადადის ერთი
ქცევის მართვა

აკრძალულ ნივთებს. რიგითობას, ამჟღავნებს რიგს. მოქმედებიდან მეორეზე და

ცდილობს თავი შეიკავოს და მოთმინების უნარს). გარემოების შესაბამისად იქცევა
ფეხი არ დაადგას იატაკზე
დაგდებულ წიგნს).

2.3. სოციალური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.3;
ბავშვი ავლენს პროსოციალურ ქცევას.

იცის, რომ „ცუდ თანატოლებს ავლენს, რომ მისთვის სხვებისგანაც მოითხოვს აღწერს სხვა ბავშვის კარგ საკუთარ ქცევას
მოლოდინები და

ქცევას“ სათამაშოებსა და სხვა გასაგებია კავშირი ორ წესების დაცვას (მაგ., დედამ საქციელს. სხვადასხვა გარემოს
სოციალური

მზრუნველისაგან საგნებს მზრუნველის მოქმედებას შორის. ჩვეულ ადგილას დადოს უსადაგებს (მაგ.,
ნორმები

უარყოფითი დახმარებით უყოფს და სათამაშო). მუზეუმი, სათამაშო

რეაქცია მოჰყვება. უნაწილებს. მოედანი თუ
ტრანსპორტი).
მზრუნველს ჰბაძავს მზრუნველის არჩევს დამოკიდებულებას ინფორმაციის მისაღებად გამოხატავს საკუთარ ასრულებს
ესაუბრება ახლახან ქცევას (მაგ., წიგნს - „მომწონს – არ მომწონს“ ხშირად უსვამს კითხვებს აზრსა და მოლოდინს. მზრუნველის
ურთიერთობა

დასრულებული „კითხულობს“ იმ და შეუძლია მიზეზის უფროსს. მითითებებს და მისგან

საქმიანობის მზრუნველთან ერთად, ახსნა. იღებს რჩევებს.
შესახებ. რომელიც უკითხავს).
 ზოგჯერ დრამატული თამაშის სხვა ბავშვებთან ერთ ბავშვთან მაინც იცავს თამაშის წესებს უერთდება სხვადასხვა
სოციალური თამაში

განცალკევდება დროს ირგებს ერთობლივი თამაშის ინარჩუნებს მეგობრულ (მაგ., რიგითობას თამაშის თამაშით დაკავებული
მზრუნველისაგან სხვადასხვა როლს (მაგ., წამომწყებია, ამჟღავნებს, ურთიერთობას. დროს). ბავშვების ჯგუფს.
მეგობართან სახლობანას რომ სიამოვნებს მათთან
სათამაშოდ. თამაშისას შეიძლება თამაში.
იყოს დედა, მამა, შვილი,
მძღოლი, ძაღლი და ა.შ.).
ემორჩილება მზრუნველის მზრუნველის დახმარებით, მზრუნველის ყურადღებას პრობლემის გადასაჭრელად კონფლიქტურ სიტუაციაში ხსნის
ჩარევას, სათამაშოების გამო ურთიერთობს სხვა ამახვილებს პრობლემურ იყენებს მარტივ და საკუთარ პოზიციას.
წარმოქმნილი დავის დროს, ბავშვებთან კონფლიქტის სიტუაციაზე და მისი განსხვავებულ სტრატეგიებს
რაც დავის, მოსაგვარებლად. დახმარებით აწარმოებს, მართავს (მაგ., ითხოვს
კონფლიქტის

უთანხმოების მოლაპარაკებას სხვა ბავშვებთან მზრუნველის დახმარებას,

მოგვარება

მოლაპარაკების გზით პრობლემის როდესაც მას არ რთავენ ნებას

მოგვარებას გულისხმობს. გადასაჭრელად. ითამაშოს ან ხელს უშლიან
თამაშში).

3. კომუნიკაციური უნარების, ენისა და მეტყველების განვითარება

3.1. რეცეპტული ენა
სტანდარტი 3.1.
ბავშვი ავლენს მოსმენის უნარს და გებულობს მოსმენილის მნიშვნელობას.

ესმის ყველა ძირითადი ზმნის, ესმის სივრცითი მიმართებების ესმის პასიური წინადადებები განმარტავს სიტყვებს. კითხულობს ახალი და
სიტყვების მნიშვნელობა

უმრავლესი ძირითადი გამომხატველი სიტყვებისა და (მაგ., სათამაშო გატყდა, საუზმე უცნობი სიტყვების
ზედსართავის, ზოგიერთი თანდებულების მნიშვნელობა მზადაა). მნიშვნელობას.
წინდებულის/თანდებულის (მაგ., შიგნით, გარეთ, ზემოდან,
მნიშვნელობა. ქვეშ).

ესმის რამდენიმე ასეული სიტყვის მნიშვნელობა. ესმის 1500-ზე მეტი სიტყვის მნიშვნელობა.
ასრულებს ორსაფეხურიან ინსტრუქციას, თანმიმდევრულად ასრულებს ლოგიკურად მითითებებს ასრულებს მოცემული
ინსტრუქციები

რომელშიც მოქმედებები შეიძლება არ დაკავშირებულ 4 მარტივ მითითებას. თანმიმდევრულობით, რომელშიც მოქმედებები

უკავშირდებოდეს ერთმანეთს (მაგ., „თუ შეიძლება არ უკავშირდებოდეს ერთმანეთს.
შეიძლება, აალაგე შენი სათამაშოები და მერე
ფეხსაცმელი ჩაიცვი!“).

3.2. ექსპრესიული ენა და მეტყველება

სტანდარტი 3.2.
საკუთარი აზრების გამოსახატავად ბავშვი იყენებს სიტყვებს, ჟესტიკულაციას და გამართულად საუბრობს.
 თავისი განცდების, არჩევანის, სურვილის ფუნქციურად და გააზრებულად იყენებს კომუნიკაციის არავერბალურ ფორმებს: ჟესტებს, სახის
არავერბალური

გამოსახატავად, თავისუფლად იყენებს გამომეტყველებას, სხეულის ენას

სხვადასხვა საშუალებას - როგორც სიტყვებს, ისე
ჟესტებს.

იმ მნიშვნელობების იყენებს საგნის, იყენებს საგნის ზომის, იწყებს წინადადებაში სწორად იყენებს მოყოლის დროს
გამოსახატავად, მოქმედების, ფერის, კუთვნილების, სიტყვების შესაბამისი ქვემდებარის ბრუნვას, ერთმანეთთან აკავშირებს
რომელთა მდგომარეობის დანიშნულების ფორმით ხმარებას, იყენებს ათანხმებს არსებითსა რამდენიმე წინადადებას.
აღმნიშვნელებიც არ აღმნიშვნელ აღმნიშვნელ სიტყვებს. ბრუნვის, პირისა და და ზედსართავ
იცის, თავად აწარმოებს, სიტყვებს. რიცხვის ნიშნებს. სახელებს ბრუნვასა და
იგონებს ახალ სიტყვებს რიცხვში.
ვერბალური

(მაგ., ნაცვლად იმისა,

რომ თქვას - „კოვზით
ურევს“, ამბობს -
„ანკოვზიალებს“,
„ადექის“ ნაცვლად -
„აჯექის“).
წარმოთქვამს 100-მდე სიტყვას. ამბობს 5000-ზე მეტ სიტყვას

3.3. პრაგმატული ენა

სტანდარტი 3.3.
ბავშვი ზეპირ მეტყველებას სხვადასხვა მიზნისათვის იყენებს.

შთაბეჭდილებებს უზიარებს სხვებს. თავისუფლად გადასცემს სვამს კითხვებს პასუხის მისაღებად სხვებისთვის იდეების გასაზიარებლად და
ინტერაქცია

შეტყობინებას. (მაგ., რატომ? როდის? როგორ?). ინფორმაციის მოსაპოვებლად, იყენებს

მეტყველებას.

აღწერს იმას, რაც აღიქვა წარსულში. მოვლენის მზრუნველის დახმარებით ყვება მოკლე გამოგონილ ზღაპრიდან ან მოთხრობიდან გამოყოფს და სხვა
ამბის მოყოლა

აღწერის დროს ქრონოლოგიის დაუცველად ისტორიას, ან იხსენებს წარსულში მომხდარ ამბავს. ადამიანს უყვება მისთვის მნიშვნელოვან ფრაგმენტს.
ჩამოთვლის იმ ერთეულებს, რაც მისთვის
მნიშვნელოვანია.

3.4. წერა-კითხვის საბაზისო უნარები

სტანდარტი 3.4.
ბავშვი იყენებს წერისა და კითხვის უნარებს.
 მღერის სიმღერებს, ამბობს ლექსებს, განასხვავებს მსგავსი ჟღერადობის ასახელებს სიტყვას, რომელიც იწყება ასახელებს სიტყვის პირველ მარცვალს
მონაწილეობს თამაშებში, რომლებიც მქონე სიტყვებს (მაგ., სკამი და სამი). მზრუნველის მიერ შეთავაზებული ასო-
ენის ბგერების ჟღერადობასა და ბგერით.
ფონოლოგია

რიტმიკასთან არის დაკავშირებული

(მაგ., მზრუნველის დახმარებით
სიმღერას ტაშს აყოლებს ან ტაშს
უკრავს მაშინ, როდესაც ამას
სიმღერის შინაარსი მოითხოვს).
ცნობს ისეთ ნიშნებს, სხვადასხვა ნიშანსა და ერთმანეთისაგან განასხვავებს ნაბეჭდსა და ცნობს რამდენიმე ასოს. აცნობიერებს, რომ წიგნის
სიმბოლოებს, სიმბოლოს აღიქვამს განასხვავებს ასოებსა ნაწერს. წაკითხვისას ხმამაღლა
კითხვა

რომლებიც გარემოში როგორც ინფორმაციის და რიცხვებს. წარმოთქმული სიტყვები

ხვდება (მაგ., სიტყვებს - წყაროს. უკავშირდება ნაბეჭდ
„ღიაა“, „დაკეტილია“). ტექსტს.
ავლებს თამაშისას იყენებს საკუთარ სახელს ხატავს სიმბოლოებს, მზრუნველს სიტყვების გამოთქვამს საკუთარ
ჰორიზონტალურ და წარმოსახვით წერას. ნიმუშს ამსგავსებს. რომლებიც შეხვედრია და დაწერას სთხოვს. იდეებს, აზრებს და
წერა

ვერტიკალურ ხაზებს. ახსოვს. მზრუნველს მათ ჩაწერას

სთხოვს.

4. შემეცნებითი განვითარება
4.1. ცნობისმოყვარეობა და ყურადღება
სტანდარტი 4.1.
ბავშვი ავლენს ცნობისმოყვარეობას სიახლის მიმართ, შეუძლია შეაჩეროს და შეინარჩუნოს ყურადღება მოცემულ ამოცანაზე.

სვამს შეკითხვებს: სვამს შეკითხვებს, რათა მიიღოს ინტერესდება, ატარებს აქვს გამოკვეთილი იჩენს ახალი მოვლენების
„რატომ?“, „სად?“ ინფორმაცია მოვლენების „ექსპერიმენტებს“, რათა ინტერესების სფერო (მაგ., შესწავლისა და ახალი
ცნობისმოყვარეობა

შესახებ და გაიგოს, როგორაა თვითონ გაერკვეს ზოგიერთი დინოზავრები, სატვირთო გამოცდილების შეძენის
მოწყობილი სამყარო, ანუ მოვლენისა და საგნის არსში. მანქანები, შინაური ინტერესსა და სურვილს.
ითხოვს ამა თუ იმ მოვლენის ცხოველები და სხვ.).
გასაგებად ახსნას (მაგ., რატომ
ანათებს მზე?).
თავისივე ინიციატივით წამოწყებულ გარეგანი გამღიზიანებლების უბრუნდება დაწყებულ წარუმატებლობის შემთხვევაშიც კი ცდილობს
კონცენტრაცია
ყურადღების

საქმიანობაში ჩართულია მიუხედავად, განაგრძობს თავის საქმიანობას, რომელიც შეასრულოს მოქმედება და გადაჭრას ამოცანა
დაახლოებით 30 წუთის არჩეულ საქმიანობას. შეაწყვეტინეს.
განმავლობაში.
4.2. შემოქმედებითობა და პრობლემის გადაჭრა
სტანდარტი 4.2.
ბავშვი შემოქმედებითად უდგება ყოველდღიურ საქმიანობას და ეძებს პრობლემის გადაჭრის სხვადასხვა გზებს.

ცდილობს მოქნილად და იყენებს ფანტაზიას, იგონებს თამაშობს წარმოსახვით სხვადასხვა საგნების შეუძლია შეთხზას ამბავი,
შემოქმედებითობა

გონივრულად მიუდგეს ახალ თამაშებს, დრამატული თამაშებს (მაგ., სახლობანას, კომბინაციით ქმნის რაღაც მოიგონოს ახალი სიტყვები და
ამოცანას, მის გადასაჭრელად თამაშის დროს იგონებს ახალ მაღაზიობანას და სხვ.). ახალს (მაგ.,მაგიდის ქვეშ მელოდია.
ცვლის მოქმედების ხერხს. სცენარებს. ზეწრისა და გადასაფარებლის
გამოყენებით აწყობს კარავს).

პრობლემის გადასაჭრელად პრობლემის გადასაჭრელად ასახელებს ან ხატავს ასახელებს იმ საჭირო საგნებს, ცვლის ქცევას ახალი
იყენებს მინიმუმ ორ სხვადასხვა გზას ეძებს და პრობლემის გადაჭრის გზას. რომლებიც პრობლემის ინფორმაციისა და გამოცდილების
განსხვავებულ სტრატეგიას. საბოლოოდ ერთ-ერთს გადასაჭრელად შეიძლება შესაბამისად (მაგ., კუბურებით
პრობლემის

ირჩევს. გამოიყენოს. კოშკის აგებისას, როდესაც

გადაჭრა

ხედავს, რომ ენგრევა, ცვლის

კონსტრუქციას).

4.3. აზროვნება და კვლევა

სტანდარტი 4.3.
ბავშვი ავლენს გამოცდილების ინტერპრეტაციის უნარს, სწვდება მიზეზშედეგობრიობას, იწყებს კრიტიკულ და სიმბოლოებით აზროვნებას.

ანსახიერებს ადამიანის, საგნის, აღწერს იმ საგანს ან პიროვნებას, დრამატულ თამაშში სათამაშოს იყენებს დრამატულ თამაშში იყენებს
ცხოველის რომელიმე ძირითად რომელსაც იმ მომენტში ვერ ხედავს როგორც ნამდვილ, რეალურ საგანს წარმოსახვით ობიექტს (მაგ., ასახიერებს
სიმბოლური
აზროვნება

მახასიათებელს, მაშინაც კი, თუ
განსასახიერებელ ობიექტს ვერ
ხედავს (მაგ., აჩვენებს, რისი
გაკეთება შეუძლია ძაღლს და ყეფს).
როლებისა და სიტუაციების
რეალობა და
(მაგ., აღწერს, რომ ძაღლი, რომელსაც
ჰქვია ჯერი, არის შავი და ყეფს. აქვე იგი
ხელებით აჩვენებს, თუ რა ზომისაა
ჯერი).
აინტერესებს, ზღაპრისა და ანიმაციური
(მაგ., საუბრობს სათამაშო ტელეფონით, მორევის მოძრაობას, როცა ხელში
როგორც ნამდვილით). არაფერი უჭირავს).
ერთვება კომპლექსურ დრამატულ ზღაპრის ან ანიმაციური ფილმის გმირებს

გათამაშებისას ხმას, მეტყველებას ფილმის გმირები ნამდვილად თამაშებში (მაგ., რაღაც კონკრეტულ რეალურ ადამიანებთან აკავშირებს.
ფანტაზია

და ქცევას ერთმანეთს შეუსაბამებს არსებობენ თუ არა. თემაზე აგებულ თამაშში, რომელშიც

(მაგ., ჩვილის განსახიერებისას მრავალი მონაწილეა და განსხვავებული
დახოხავს და „აღუ-აღუს“ გაიძახის). სიტუაციები თამაშდება).
ინტერესდება და სვამს შეკითხვებს სვამს შეკითხვას „რატომ?“, რათა ამოიცნობს და განსაზღვრავს იმ გამოთქვამს ვარაუდს რაიმე ქცევასთან
მიზეზშედეგობრი

სხვების მოქმედებასთან გაარკვიოს, თუ რატომ ხდება ესა თუ ის საგნებს, რომელთა ზეგავლენა სხვა დაკავშირებულ შესაძლო შედეგზე (მაგ.,
დაკავშირებით, რათა დაინახოს მოვლენა, ან რა აკავშირებს მას ამა თუ საგნებზე თვალსაჩინოა (მაგ., „ლურჯი როდესაც
ობა

საბოლოო შედეგი (მაგ., ითხოვს იმ მოვლენასთან. საღებავის წყალში შერევით წყალმა შუქს ჩავაქრობ, დაბნელდება).
ხელში აყვანას, რომ დაინახოს ლურჯი ფერი მიიღო“).
როგორ იხარშება კარტოფილი).
 ერთ მოქმედებას მეორეთი იხსენებს წარსულში ხმამაღლა ფიქრობს და ცდილობს პრობლემის პრობლემის მოგვარებამდე, წინასწარ
ინტერპრეტაცია

ანაცვლებს (მაგ., ეს არ მომხდარ რეალურ მსჯელობს მიმდინარე გადაჭრას წარმოსახვაში. ცდილობს მოქმედების გააზრებას.
გამომივიდა, სამაგიეროდ, მოვლენებს (მაგ., ნივთის სიტუაციის, მოვლენის შესახებ.
ეს გავაკეთე). დანახვისას იხსენებს მის
მფლობელს).

ცდისა და შეცდომის სწორად აღიქვამს და აკვირდება უფროსების ცდებს გარემოს გამოსაკვლევად აკვირდება ბუნების მოვლენებს (მაგ.,
მეთოდით პოულობს განასხვავებს შეგრძნებებს. და აღწერს თავის დაკვირვებას იყენებს სტანდარტულ სვამს კითხვას: „რატომ?“).
მისთვის საინტერესო (მაგ., მზრუნველმა ორი ფერის იარაღს (მაგ., გამადიდებელ
კვლევა

ობიექტის გამოყენების საღებავი შეურია, ბავშვი შუშას, მაგნიტს და სხვ.).

გზას. ამბობს: „ყვითლისა და
ლურჯის შერევით მივიღებთ
მწვანეს“).

5. დამოუკიდებლობა და ადაპტური ქცევის განვითარება

5.1. დამოუკიდებლობა და ინიციატივა
სტანდარტი 5.1.
ბავშვი ავლენს ინიციატივას და დამოუკიდებლობას.

ითხოვს რაღაცების დამოუკიდებლად კეთებას (მაგ., კვების, ჩაცმის დროს ან სათამაშოს მუშაობის გამორკვევისას).
ავტონომია

მონაწილეობს დალაგებაში იჩენს მაგიდის გაშლის სურვილს. დამოუკიდებლად მოიპოვებს მასალას შეუხსენებლად აბრუნებს ნივთებსა და
დამოუკიდებლობა

(სათამაშოების, ტანისამოსის და სხვ.) და თავისი ჩანაფიქრის მასალას თავის ადგილას.

იცის საკუთარი ნივთების ადგილი. განსახორციელებლად (მაგ.,
აპლიკაციის
გასაკეთებლად იღებს ფერად
ფურცლებს).

აკეთებს მარტივ „კი თუ არა“ დამოუკიდებლად წყვეტს, შემოთავაზებული ორი შესაძლებელი რამდენიმე თამაშის დროს
არჩევანს. რომელი გამოიყენოს საქმიანობიდან საქმიანობიდან ერთ-ერთში დამოუკიდებლად ირჩევს
არჩევანი

შემოთავაზებული ორი დამოუკიდებლად ირჩევს ერთვება. თავის როლს.

მასალიდან (მაგ., პასტელებით ერთ-ერთს.
ხატოს თუ ფანქრებით).
 გამოთქვამს თავის აზრს, რის ირჩევს წიგნს და მიაქვს მიაქვს სათამაშო მზრუნველს, შეუხსენებლად ან უერთდება უკვე დაწყებულ
ინიციატივა

გაკეთება სურს. მზრუნველთან წასაკითხად. თანატოლთან. თხოვნის გარეშე, თვითონ თამაშს და ეძებს საკუთარ
სთავაზობს დახმარებას როლს (ადგილს).
ყოველდღიურ
საქმიანობაში.

5.2. თვითმოვლა
სტანდარტი 5.2;
ბავშვი ავლენს პირადი ჰიგიენისა და თვითმომსახურების უნარ-ჩვევებს.

ასხამს სასმელს პატარა დოქიდან ან ასუფთავებს დაღვრილ მაგიდასთან ემსახურება საწრუპით სმის დროს ჭიქა გადააადგილებს სითხეს ღია
ბოთლიდან. სითხეს. საკუთარ თავს, დასვრის გარეშე ცალ ხელში უჭირავს, დოქში/ჭიქაში დასხმის
ისხამს და იღებს საკვებს. გარეშე (მინიმუმ ¾ სავსე)
იყენებს საკუთარ თავს ყლაპავს საკვებს მომდევნო ამზადებს მარტივ საკვებს შეუძლია საკვების დანით
ჩანგალს და ემსახურება ლუკმის ჩადებამდე. (ფცქვნის, ანაკუწებს, აცლის გადასმა.
ხელსახოცს მაგიდასთან შეფუთვას და სხვ.).
კვება

(საკვების
გადაღებისას
შეიძლება ცოტა
დაეყაროს, ან
ზედმეტად ცოტა
ან ბევრი
გადაიღოს).
სხვისი დახმარებით იცვამს იხდის დამოუკიდებლად, მცირედი საგარეო ტანსაცმელს თავის ადგილას ყოველდღე ერთსა და იმავე დროს,
ტანსაცმელს (ქუდი, ფეხსაცმელი, დახმარებით. აწყობს. შეუხსენებლად იხდის ტანსაცმელს (მაგ.,
წინდები, შარვალი, საცვალი, ძილის წინ).
ჩაცმა-გახდა

მაისური, ჟაკეტი, ქურთუკი; ტანსაცმელს ტანსაცმელს სწორად, წინა და ყოველდღე ერთსა და იმავე იკრავს ტანსაცმლის წინა
დახმარება შეიძლება დასჭირდეს დამოუკიდებლად, მცირედი უკანა მხარის შესაბამისად დროს, შეუხსენებლად იცვამს მხარეს განთავსებულ ელვას.
შესაკრავებთან და წაღმა-უკუღმა დახმარებით იცვამს, იცვამს. თასმებს ერთდროული (მაგ., ეზოში გასვლის წინ).
პირის გასარკვევად). ფეხსაცმელსაც - შესაბამის გამოქაჩვით უჭერს.
ფეხზე.
კრავს დიდი ზომის ღილებს ხსნის ყველანაირ შესაკრავს (მაგ., თასმა, ელვა და ღილი)
უმეტესწილად სწორად დამოუკიდებლად რეგულარულად, ტუალეტის ქაღალდს იწმენდს ტანსაცმელს საჭირო
ტუალეტის ჩვევეა

ასახელებს საჭიროებას, იყენებს ტუალეტს, დაუკითხავად შედის სწორად ხევს და დამოუკიდებლად. ოთახიდან გამოსვლამდე
განასხვავებს შარდვასა დახმარება სჭირდება საჭირო ოთახში. გამოყენების შემდეგ ისწორებს.
და დეფეკაციას. გასუფთავებაში უნიტაზსაც რეცხავს.
(ქაღალდის რაოდენობასა
და გამოწმენდაში).
 დამოუკიდებლად იმშრალებს ონკანს დამოუკიდებლად კეტავს, ხელს იბანს და იმშრალებს პირს დამოუკიდებლად პირს საპნით იბანს, როდესაც
ხელებს. როდესაც სთხოვენ. მზრუნველის უმნიშვნელო იმშრალებს, თუმცა შეიძლება სთხოვენ.
დახმარებით. შეხსენება დასჭირდეს.
ცხვირს იხოცავს, მაგრამ ცხვირის ირგვლივ მოხოცვისას დამოუკიდებლად ხველისას ან ცხვირს დამოუკიდებლად
მზრუნველის შეხსენება იწმენდს ცხვირსახოცით, ცხვირსახოცს ცხვირზე იხოცავს ცხვირს, თუ დაცემინებისას ხელსახოცს იხოცავს.
სჭირდება, რომ თუ შეახსენებენ. მოიჭერს. შეახსენებენ. ან ხელს იფარებს.
ბოლომდე მოიწმინდოს
ან/და ცხვირსახოცი
ურნაში ჩააგდოს.
მზრუნველის დახმარებით პასტას ათავსებს ჯაგრისზე და კბილებს იხეხავს ანერწყვებს კბილის პასტას. გამოყენების შემდეგ რეცხავს
ჰიგიენა

ცდილობს კბილების გახეხვას. ასველებს. ჰორიზონტალური და კბილის ჯაგრისს და თავის

ვერტიკალური მოძრაობებით. ადგილას აბრუნებს.

5.3. დაცულობა
სტანდარტი 5.3;
ბავშვი ავლენს, რომ თავს დაცულად გრძნობს, ამჟღავნებს ნდობას და უსაფრთხოების წესების ცოდნას.

თავიდან იცილებს რისკებსა და ნაცნობ ცნობს სახიფათო მზრუნველის დახმარებით იცავს იცის სასწრაფოს ნომერი და ისიც, რა
საფრთხეს (მაგ., არ ჰკიდებს ხელს სიტუაციებს/ნივთებს. უსაფრთხოების ძირითად წესებს (მაგ., შემთხვევაში უნდა გამოიყენოს.
გახურებულ ზედაპირს, ბასრ საგნებს). უცნობებთან ურთიერთობისას,
უსაფრთხოება

ქუჩაზე გადასვლისას და სხვ.).

მზრუნველს მიმართავს ტკივილის და
დისკომფორტის შეგრძნებისას.
იცავს ჯგუფური მოქმედების მარტივ
დაცულობ
ის განცდა
ატყობინებს ბავშვებს და უფროსებს, როდესაც საფრთხეს ნებისმიერი საფრთხის/დაშავების შემთხვევაში
გრძნობს (მაგ., „ნუ ისვრი ქვას!“, „ბაჩა ქვას ისვრის!“). ატყობინებს უფროსს დახმარების საჭიროებას
სიტყვიერად ან ჟესტებით.
ერთვება ჯგუფურ თამაშებში, თავის განცდებს უზიარებს გამოხატავს ინტერესს სიახლის მიმართ,

წესებს. ასრულებს სხვადასხვა როლს რამდენიმე ახლობელ ადამიანს. სვამს კითხვებს, ცდილობს საკუთარი
(ლიდერის ან რიგითი მონაწილის). თავის ახალ საქმეში გამოცდას.

5.4. ადაპტური ქცევა

სტანდარტი 5.4;
ბავშვი ამჟღავნებს მოქნილობას და გარემოსა და ყოველდღიური საქმიანობის ცვლილებას უსადაგებს საკუთარ ქცევას.
 სვამს კითხვებს გარემოს შესახებ ან განსხვავებულად თავის ქცევას სხვადასხვა გარემოს უსადაგებს. მზრუნველის ხელმძღვანელობით,
მოქნილობა

იქცევა, როცა ახალ გარემოში ხვდება. უმტკივნეულოდ გადადის ერთი მოქმედებიდან

მეორეზე, იქცევა გარემოების შესაბამისად.

მიზნის მისაღწევად იყენებს როცა რამე ისე არ ხდება, ცდილობს შეცდომების წარუმატებელი მცდელობის ამჩნევს, რომ ყველა უშვებს
მზრუნველის მიერ როგორც მას სურდა, გამოსწორებას და არ წყვეტს შემდეგ დახმარებას ითხოვს. შეცდომებს და რომ
შემოთავაზებულ სიმშვიდეს ინარჩუნებს. საქმიანობას პირველივე პოზიტიური გამკლავების
მედეგობა

ალტერნატიულ გზებს. წარუმატებლობისას. ხერხების გამოყენება ხელს

უწყობს გამოცდილებიდან
ახლის სწავლას

6. მიმართილება - ხელოვნება
6.1. ვიზუალური ხელოვნება
სტანდარტი 6.1.
ბავშვი ინტერესდება ვიზუალური ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.

სვამს შეკითხვებს ინტერესდება ნამუშევრის ერთმანეთისგან ასხვავებს ადამიანებს შთაბეჭდილებებს ინტერესდება განსხვავებული
დამოკიდებულება
დამოკიდებულება

ვიზუალური ხელოვნების შინაარსით, სვამს კითხვებს ან ხელოვნების სხვადასხვა უზიარებს ვიზუალური კულტურიდან წარმოშობილი
ნამუშევრების შესახებ. მარტივად აღწერს, რა ხატია ან ფორმას (მაგ., ხელოვნების ნიმუშების შესახებ, ვიზუალური ხელოვნების
ესთეტიკა და
კრიტიკული

რა არის ნახატზე გამოსახული. ფოტოსურათსა და რომელთაც თავის გარემოში ნამუშევრებით (მაგ., ძველი
ქანდაკებას). ხვდება. ეგვიპტური, აფრიკული, შუა
საუკუნეების ევროპული).

დამოუკიდებლად პლასტილინით ან თიხით ქმნის სქემატურ ნახატებს და ხატავს ავტოპორტრეტს, ნახატების,

წამოიწყებს ნამუშევრის იწყებს მარტივი ფორმების ხშირ შემთხვევაში ეს ნახატი რეალურ და წარმოსახვით სამგანზომილებიანი
თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი

შექმნას (ასახელებს რა გამოძერწვას. ჰგავს ნაგულისხმევ საგანს, საგნებსა და ადამიანებს, კონსტრუქციებისა და

დახატა, განმარტავს რა რას ხატვისას იყენებს სხვადასხვა განვლილ თემატიკასთან განსხვავებული მასალის
ნიშნავს). ფერს. დაკავშირებულ ნახატებს. საშუალებით, წარმოადგენს
საგნებს, ობიექტებს, აზრებსა
და ემოციებს.

6.2. საშემსრულებლო ხელოვნება

სტანდარტი 6.2.
ბავშვი ინტერესდება საშემსრულებლო ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.
 სვამს შეკითხვებს უსმენს და უყურებს ერთმანეთისგან განასხვავებს ადამიანებს შთაბეჭდილებებს ინტერესდება სხვადასხვა

დამოკიდებულება
საშემსრულებლო საბავშვო წარმოდგენასა თუ საშემსრულებლო ხელოვნების უზიარებს საშემსრულებლო ქვეყნების, რეგიონისა და
ხელოვნების ნაწარმოებების თოჯინურ სპექტაკლს. სხვადასხვა ფორმას (მაგ., ხელოვნების იმ სხვადასხვა კულტურის მუსიკალური
ესთეტიკა და
კრიტიკული

მნიშვნელობის გასაგებად. ცეკვას და თეატრალურ ფორმის შესახებ, რომლებსაც ინსტრუმენტებით, ცეკვებით,

წარმოდგენას). თავის გარემოში ხვდება. მუსიკის ჟანრებით.

სიმღერას მღერის საცნობი იმეორებს მუსიკის მონაწილეობს ჯგუფურ დამოუკიდებლად და თავისი აკეთებს სიმღერებისა და
ფორმით (შეიძლება მელოდიასა და ცეკვის მუსიკალურ და მოძრაობით ინიციატივით წამოიწყებს რითმის იმპროვიზაციებს ან
შემოქმედებითი თვითგამოხატვა

ინსტრუმენტის ან მეორე ილეთებს; მუსიკაზე საქმიანობებში და იცავს პირად მუსიკისა და მოძრაობის ნაცნობი სიმღერების
ადამიანის ხმის აყოლებს შარფებს, ლენტებს, სივრცეს. საქმიანობებს. სიტყვებს ან მელოდიას
მუსიკა

თანხლებით). ინსტრუმენტებს და სხვ. ცვლის ახლის

გამოსაგონებლად.
გაითამაშებს რეალურსა და როლის მიხედვით იცვლის თამაშობს სხვა თანატოლებთან სთხოვს სხვებს მისი მონაწილეობს მზრუნველის
თავის გამოგონილ ხმის ტემბრსა და სახის ერთად; იძლევა ინსტრუქციებს წარმოდგენის ყურებას. მიერ მართულ
სიტუაციებს. გამომეტყველებას. ან მიყვება სხვა თანატოლისას. თეატრალიზებულ
თამაშებში.
დრამა

7. მიმართულება - წიგნიერება
სტანდარტი 7.1.
ბავშვი ინტერესდება და სიამოვნებას იღებს მხატვრული ნაწარმოებებით.

სვამს შეკითხვებს წაკითხული განასხვავებს საბავშვო შეუძლია გამოთქვას საკუთარი აზრი ყურადღებით ისმენს სხვა ხალხების
ესთეტიკა და კრიტიკული

წიგნის შესახებ. ლიტერატურის ძირითად ჟანრებს იმის შესახებ, მოთხრობის რომელი ლეგენდებს, ზღაპრებს.
(მაგ., ლექსი, პროზა). ნაწილი მოეწონა და რომელი - არა.
დამოკიდებულება

აქვს გამორჩეული, საყვარელი წარმოსახვითი თამაშისას იყენებს იმახსოვრებს ფრაზებს საყვარელი გამოთქვამს საკუთარ აზრს იმის შესახებ,
ურთიერთ

წიგნები, იხსენებს სხვადასხვა წიგნებს, ვითომ თავის „შვილს წიგნებიდან. მოთხრობის რომელი ნაწილი მოეწონა და
წიგნთან

პერსონაჟსა და მოქმედებას ნაცნობი ზღაპარს უკითხავდეს“. რომელი - არა.

ობა

წიგნებიდან.
 იცის, რომ წიგნი მარცხნიდან მარჯვნივ იკითხება, დამოუკიდებლად ათვალიერებს წიგნებს, ჟურნალებსა იცის, რომ წიგნს აქვს სათაური და ჰყავს ავტორი,
თითს აყოლებს, ვითომ კითხულობდეს. და სხვა ბეჭდურ გამოცემებს. ილუსტრატორი, ან ფოტოგრაფი.
მონაწილეობს საყვარელი ამბის იყენებს წიგნიდან მიღებულ მზრუნველის დახმარებით შეუძლია დამოუკიდებლად იგონებს მარტივ ამბავს
თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი

მოყოლაში, ამატებს სიტყვებს, შთაბეჭდილებებს რუტინული მოკლე, გამოგონილი ისტორიის და შეუძლია მისი ილუსტრირება ან
აკეთებს კომენტარებს. საქმიანობების და სხვადასხვა ტიპის მოყოლა. მზრუნველს სთხოვს მის ჩაწერას.
თამაშებისას

8. მიმართულება - მეცნიერება
8.1. მე და ჯანსაღი ცხოვრება
სტანდარტი 8.1.
ბავშვი სწავლობს ჯანსაღი ცხოვრების წესს, სწორად კვებას, ჰიგიენას და ფიზიკურ აქტივობას.

მონაწილეობს მზრუნველის მიერ მართულ ფიზიკურად აქტიურ საქმიანობაში 5- სიხარულით ერთვება სხვადასხვა ფიზიკურ აქტივობაში (მაგ., დარბის, დაცოცავს,
ფიზიკური
აქტივობა

10 წუთის განმავლობაში. დახტის).

იცის, ვინ ემსახურება მის საუბრობს ჯანსაღ ქცევებზე, მათ შორის ასახელებს ჯანსაღი ქცევების არჩევს ჯანსაღ ქცევას არაჯანსაღისაგან.
ჯანმრთელობას (მაგ., კბილის ექიმი, ჰიგიენასთან, კვებასთან, ძილთან, მაგალითებს (მაგ., საუბრობს წამლის
ჯანსაღი
ქცევა

ექთანი, პედიატრი). ავადმყოფობასთან, ფიზიკურ მოხმარებაზე და მასთან დაკავშირებულ

აქტივობასთან დაკავშირებით. უსაფრთხოებაზე, ბაქტერიებზე).
აჩვენებს სურათზე სხეულის 6 ნაწილს. ერთვება სხვადასხვა ტიპის თამაშებში, იცის, რომ აქვს შინაგანი ორგანოები ერთვება საუბარში სხეულის
ანატომია

რომლებიც ეხება სხეულის ნაწილებსა (მაგ., გული, ძვალი, კუჭი). ნაწილებისა და შინაგანი ორგანოების
და/ან შინაგან ორგანოებს. დანიშნულებაზე.

8.2. დედამიწა და გარემო

სტანდარტი 8.2.
ბავშვი აკვირდება და შეისწავლის ბუნებას და მასთან ადამიანების ურთიერთდამოკიდებულებას.

იცის ბუნების მათ თავისებურებებზე აინტერესებს ბუნება და მისი ბუნებრივი მასალის, არაცოცხალ და ცოცხალ
ელემენტებისა და მათი დაყრდნობით, განასხვავებს მოვლენები და სვამს კითხვებს, მოვლენებისა და ციური ბუნებას აკვირდება და
მახასიათებლების ცოცხალ და არაცოცხალ ხშირად თამაშობს უფრო მეტის სხეულების შესასწავლად შეისწავლის ჩანაწერების,
არაცოცხალი
ბუნება

გამომხატველი სიტყვები - ბუნებას (მაგ., სუნთქავს, გასაგებად (მაგ., რაში გამოიყენება იყენებს ხელსაწყოებს ჩანახატებისა და სურათების
წყალი, ქვა, ქვიშა, მზე, მოძრაობს, იზრდება) და წყალი, როგორი ფოთლები (გამადიდებელ შუშას, შეგროვებით და სხვებსაც
თოვლი, წვიმა, ღრუბელი, აჯგუფებს ცხოველებსა და არსებობს, როგორ ჩნდება ბინოკლს, უზიარებს.
ცივი, ცხელი, თბილი, მცენარეებს, მიწისა და წყლის სხვადასხვანაირი ჩრდილი). ვიდეო/ფოტოკამერას,
სველი, მშრალი ა.შ. ცხოველებს. პრიზმას და სხვ.).
 აქვს წარმოდგენა მარტივ ასახელებს შინაურ და გარეულ ამჩნევს და სვამს შეკითხვებს
ბუნებრივ ცხოველებს, ფრინველებს, ხილსა ცხოველების, მცენარეების
კანონზომიერებებზე (მაგ., და ბოსტნეულს; მცენარეებსა და ზრდისა და ცვლილებების
ცოცხალი

იმისათვის, რომ მცენარე ცხოველებს ერთმანეთს ადარებს შესახებ, ასევე შეუძლია

გაიზარდოს, მას თვალსაჩინო ნიშნების მიხედვით. მარტივად მოყვეს, თუ როგორ
ესაჭიროება წყალი, იზრდება და იცვლება
ცხოველს კი წყალი და მცენარე, ცხოველი.
საკვები).
ერთვება საუბარში სეზონურ ამინდთან აწყვილებს ტემპერატურაზე სხვებთან ერთად საუბრობს საუბრობს წელიწადის
სეზონებზე და მათ შესაბამის ტანისამოსს და დასაკვირვებლად იყენებს მიმდინარე სეზონსა და დროებზე და აღწერს
სეზონები

დამახასიათებლებზე აქტივობას (მაგ., წვიმაში თერმომეტრს. ამინდის ცვლილებებზე. მათთვის დამახასიათებელ

(მაგ., შემოდგომაზე ხეებს ვიყენებთ ქოლგას, სიცივესა და ამინდს შესაბამისი სიტყვების
ფოთლები სცვივა) თოვლში ვიკეთებთ გამოყენებით (მაგ., მზიანი,
ხელთათმანებს). წვიმიანი, თოვლიანი).
ცდილობს დაახარისხოს მონაწილეობს საქმიანობებში, იცის, რომ ადამიანი არის ცნობს და ყურადღებას აქცევს ადამიანის ქმედებებიდან,
განმეორებით რომელიც გარემოს ცოცხალი არსება და ცნობს იმ საგნებსა და მოვლენებს, განასხვავებს, რომელია
გამოყენებადი და მოფრთხილებისთვის მისთვის საზიანო საგნებსა და რომლებიც გარემოს გარემოსთვის უსაფრთხო და
ეკოლოგია

გადასაგდები ნაგავი. მნიშვნელოვანია (მაგ., იყენებს
მეორად მასალას, ნაგავს ყრის
ურნაში, უვლის მცენარეებსა
და ცხოველებს, ზრუნავს, რომ
წვიმის დროს არ დაზიანდეს
ფოტოაპარატი).
მოვლენებს (მაგ., ხანძარი, აბინძურებს ან აზიანებს (მაგ., რომელი - საფრთხის
დაბინძურებული წყალი). კვამლს, გადაყრილ მინის შემცველი (მაგ., ნაგვის დაყრა
ტარას, პლასტიკატს). აზიანებს მცენარეებს; მოვლა
ხელს უწყობს ზრდას).

8.3. სხეული და მოვლენები

სტანდარტი 8.3.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა საგნებისა და მოვლენების ფიზიკურ მახასიათებლებს.

ამჩნევს და მიუთითებს სვამს კითხვებს და ატარებს იცის, რომ ნივთიერება ამჩნევს, რომ საგნების ფორმა გამოთქვამს ვარაუდს რა
ცვლილებაზე მატერიაში ექსპერიმენტებს შეიძლება არსებობდეს მყარ, დამოკიდებულია მათ მოხდება კვლევის დროს
(საბოლოო შედეგს, ნივთიერებების თხევად და აირად აგრეგატულ მდგომარეობაზე (მაგ., „ ყინული წყლად
ცვლილების პროცესს, გამოსაკვლევად. მდგომარეობაში. (მაგ., მყარ ნივთიერებებს გადაიქცევა“).
სხვაობებს). განსაზღვრული ფორმა აქვთ,
სითხე იღებს კონტეინერის
ქიმია

ფორმას, რომელშიც ის ასხია,

გაზს კი ფორმა არ აქვს).
 საუბრობს საგნებისა და
სხეულების
ფიზიკა
გადაადგილების შესახებ.
8.4. ადამიანი და მსოფლიო
სტანდარტი 8.4.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა სივრცეს, დროს, სხვადასხვა კულტურას, ტრადიციებს, სამოქალაქო საკითხებს.
სწავლობს და ხვდება ისეთ
ფიზიკურ მიმართებებს,
როგორიცაა „ახლოს“ და
გეოგრაფია
„შორს“. „ზემოთ“ და
„ქვემოთ“, „შიგნით“ და
„გარეთ“.
ერთმანეთთან აკავშირებს
ძველ და ახალ მოვლენებს.
ისტორია
იცის, როგორ არის
გადანაწილებული თავის
კულტურა და
ტრადიციები
ოჯახში ფუნქციები, ანუ ვინ
რას აკეთებს, რას საქმიანობს.
იცის, რომ საყიდლებისათვის
და სხვა მომსახურებისათვის
საჭიროა ფული.
მოქალაქეობა
სვამს საგნების მოძრაობასა და
სხვა ფიზიკურ მოვლენებთან
დაკავშირებულ კითხვებს.
იცის, საგნების განთავსების
ადგილი მათი დანიშნულების
მიხედვით (მაგ., გაზქურა -
სამზარეულოში, საწოლი -
საძინებელში, ხე - პარკში).
იყენებს დროსთან
დაკავშირებულ სიტყვებს და
ავლენს წარსულის შესახებ
ცოდნას (მაგ., დღე და ღამე,
დილა, საღამო, დღეს, გუშინ,
ხვალ; „მე რომ პატარა ბაია
ვიყავი…“).
მონაწილეობს ეროვნულ-
ტრადიციულ
დღესასწაულებში.
იცის, რომ სხვადასხვა
ადგილას სხვადასხვა წესი
მოქმედებს (მაგ., თეატრში,
საბავშვო ბაღში, ოჯახში და
სხვ.).
იცნობს ბაზისური ენერგიის ატარებს ექსპერიმენტებს უზიარებს ადამიანებს საკუთარ
წყაროებს (მაგ.,მზის შუქი, საგნების შესასწავლად და დაკვირვებებს ფიზიკური
ქარი, წყალი). იდეების გამოსაცდელად, მოვლენების შესახებ და
წინასწარ პროგნოზირებს ადარებს მათ დაკვირვებებთან.
შესაძლო შედეგებს.
იცის იმ ქალაქისა თუ სამეზობლოში ამოიცნობს იცის, რომ გზებს თავიანთი
სოფლის სახელი, სადაც ნაცნობ ადგილებს. საგზაო ნიშნები და სახელები
ცხოვრობს. აქვთ, სახლებს კი - ნომრები.
საკუთარ ფოტოებს ავლენს, რომ ელოდება თანამიმდევრულად აღწერს
ქრონოლოგიურად ალაგებს რეგულარულ მოვლენებს და რომელიმე მარტივი ამბის ან
(დაბადებიდან დღემდე). შეუძლია დაასახელოს მოვლენის მიმდინარეობას.
ყოველდღიური რეჟიმი (მაგ.,
პირველი - დილის წრეა,
სადილის მერე წიგნს
ვკითხულობთ და სხვ.).
იცის საკუთარი ოჯახის ინტერესდება სხვა ბავშვების ცნობს ეროვნულ მუსიკას,
ისტორია (ცნობს ოჯახის ეთნიკური და კულტურული ცეკვას, საკვებს, ტანსაცმელს.
წევრებს სურათზე, იცის წარმომავლობით და სხვა
მათი პროფესიები, ხატავს ერების ლეგენდებით,
ოჯახურ პორტრეტებს). ზღაპრებით, სიმღერებითა და
ტრადიციებით.
იცის ჯგუფის წესები და რა იცის, რომ უფროსები ასახელებს ფულის ერთეულს
შედეგი შეიძლება მოჰყვეს შესრულებული სამუშაოსათვის (ლარი, თეთრი).
მის დარღვევას. იღებენ გასამრჯელოს და ამის
საშუალებით ყიდულობენ
სხვადასხვა ნივთს ან
სარგებლობენ გარკვეული
მომსახურებით.
 ცნობს სახელმწიფო დროშასა და
სახელმწიფო ჰიმნს.
წარმოსახვით თამაშებში ასახიერებს
სხვადასხვა პროფესიის ადამიანს.
მონაწილეობს
გადაწყვეტილებების მიღების
პროცესში და აცნობიერებს თავის
როლს/პასუხისმგებლობას
ჯგუფში.
ავლენს ლიდერობის/წამყვანობის სურვილს
საქმიანობაში ან მზრუნველს სთავაზობს
დახმარებას.

8.5. რიცხვები და სიდიდეები

სტანდარტი 8.5.
ბავშვი იყენებს მათემატიკურ უნარებს.

მზრუნველის დახმარებით საგნებს ობიექტს რომელიმე კრებით ახარისხებს საგნებს ერთი ნიშნის ახარისხებს საგნებს სხვადასხვა ნიშნის
დაჯგუფება

ერთი ნიშნით ახარისხებს. კატეგორიას მიაკუთვნებს (მაგ., (ფერი, ზომა, ფორმა) მიხედვით მიხედვით, ხსნის რატომ.
საგნების

ძაღლი და კატა - ცხოველი; თეფში და ორ ან მეტ ჯგუფად.

ფინჯანი - ჭურჭელი).
ამოიცნობს და ასახელებს ერთ ფერს. ამოიცნობს და ასახელებს სამ ფერს. ამოიცნობს და ასახელებს ხუთიდან რვა ფერს.

შესაბამის კონტურზე თხოვნის შემთხვევაში, ამოიცნობს და ასახელებს სამ გადაიხატავს სხვადასხვა ამოიცნობს და გეომეტრიული
სივრცითი

აწყობს სხვადასხვა ნივთებს ალაგებს საგნის ფორმას (მაგ., ოთხკუთხედი, კონსტრუქციებს (მაგ., სახელწოდებით მოიხსენიებს
ფორმა და

აღქმა

ზომის გეომეტრიულ შიგნით, საგანზე და საგნის სამკუთხედი, წრე). კუბურებით აშენებული რამოდენიმე სამგანზომილებიან
ფიგურებს. ქვეშ, კოშკი). ფორმას (მაგ., სფერო, კუბი,
ცილინდრი, პირამიდა).
იყენებს სიტყვას - მეტი. ესმის განასხვავებს ასოებს ციფრებისაგან. ყოველღიურ ცხოვრებაში იყენებს იცის, რომ რიცხვი აღნიშნავს რაოდენობას (მაგ.,
ცნებები – ყველა, არცერთი. რიცხვებს და თვლას (მაგ., იღებს იმდენ ვაშლს, რამდენსაც სთხოვენ).
ითვლის ბურთების რაოდენობას
რიცხვები

ყუთში).
ითვლის ხუთამდე. გადაითვლის მაქსიმუმ 4 საგანს. ამოიცნობს ციფრების სიმბოლოს 1 ამოიცნობს ციფრების სიმბოლოს ათამდე.
დან 5 ის ჩათვლით, აკავშირებს
საგნის რაოდენობასთან.
ავსებს და ცლის მოთხოვნის მიხედვით ორ ერთმანეთს ადარებს სხვადასხვა ასახელებს დიდ ან პატარა, ადეკვატურად იყენებს ზომის
ჭურჭელს ( მაგ., წყლით ერთნაირ საგანს შორის საგნის ზომებს, რომლებიც მძიმე ან მსუბუქ, გრძელ ან აღმნიშვნელ სიტყვებს (მაგ., დიდი,
ან ქვიშით). ამოირჩევს უფრო დიდს ან ყოველდღიურ ცხოვრებაში მოკლე საგნებს საგანთა პატარა, გრძელი, მოკლე, მძიმე და
გაზომვა

უფრო პატარას. ხვდება (მაგ., გვერდიგვერდ მიწოდებული წყვილიდან მსუბუქი).

აწყობს სხვადასხვა ადამიანის და აფასებს ზომას (მაგ., „მე
ფეხსაცმელს იმის სანახავად, უკვე ვწვდები ყვითელ
თუ რომელი უფრო გრძელია). თაროს“).

8.6. ადამიანები და მანქანები

სტანდარტი 8.6.
 ბავშვი იყენებს ტექნიკას შესაბამისი დანიშნულებით.

ასახელებს ტექნიკას
გამოყენების ან ჩვენების
დროს (მაგ., ტელეფონი,
ტელევიზორი, მობილური
ყოველდღიური
ტექნოლოგია
იყენებს ტელეფონს ახლობელ ემორჩილება შემუშავებულ ტექნიკას მიზნობრივად იყენებს ტექნოლოგიებს
ადამიანებთან სასაუბროდ და წესებს ტექნიკის იყენებს. ინფორმაციის მოსაპოვებლად;
ტელევიზორს, მუსიკალურ გამოყენებისას (მაგ., იყენებს შეუძლია მიჰყვეს მზრუნველის
ცენტრს ელემენტარულ მხოლოდ განსაზღვრული ინსტრუქციას იმისთვის, რომ

და სხვა) და საუბრობს თავის
გამოცდილებაზე.
საუბრობს და კითხვებს სვამს
სპეციფიკური
ინსტრუმენტები და
დონეზე (მაგ., ხმის აწევ-
დაწევა).
აწყვილებს პროფესიის
წარმომადგენელსა და მის მიერ
დროით, ეპყრობა
სიფრთხილით, დებს თავის
ადგილას, აქრობს შუქს, თუ
ოთახში არავინ არის).
დრამატული თამაშის დროს
რეალურ ან სათამაშო
იპოვოს სასურველი ინფორმაცია
ინტერნეტში.
საუბრობს მანქანების სახელოსნოში უფროსის
მრავალფეროვნებაზე, ზედამხედველობის ქვეშ იყენებს

ინსტრუმენტებისა და გამოყენებულ ტექნიკას (მაგ., სამედიცინო ინსტრუმენტებს რომელიც გამოყენებულია სხვადასხვა სამშენებლო იარაღს
ხელსაწყოები

მანქანების და მათი მეხანძრე და სახანძრო მანქანა, ისე იყენებს, როგორც ნანახი სხვადასხვა პროფესიაში (მაგ., სახრახნისს, ჩაქუჩსა და
დანიშნულების შესახებ (მაგ., მშენებელი და ჩაქუჩი, ექიმი და აქვს ექიმთან. (სახანძრო, სასწრაფო, ლურსმანს).
სამედიცინო, სამშენებლო, ნემსი). სატვირთო მანქანა,
სამეცნიერო). თვითმფრინავი, გემი და სხვ.).

მუხლი 9. 54-დან 72 თვემდე ასაკის ბავშვის სასკოლო მზაობის საგანმანათლებლო სახელმწიფო სტანდარტი:
განვითარების სფეროები და თემატური მიმართულებები:

1. ფიზიკური და სენსორული განვითარება:

1.1. მსხვილი მოტორიკა

სტანდარტი 1.1.
ბავშვი აკონტროლებს სხეულის მოძრაობას, მოძრაობს მიზანმიმართულად, კოორდინირებულად და ინარჩუნებს წონასწორობას (მოცემული ინდიკატორების მისაღწევად,
თითოეულ ბავშვს აქვს შესაძლებლობა, გამოიყენოს ადაპტური აღჭურვილობა ან დამხმარე მოწყობილობა).
ზურგზე წოლის შემდეგ ადგომისას, ურტყამს ფეხს დიდი ზომის ბურთს შეუძლია ცალ ფეხზე ბრუნვის, დატრიალების დროს ინარჩუნებს
არ კარგავს წონასწორობას. (მაგ. ფეხბურთის ბურთს), ისე რომ დგომა არანაკლებ 30 წამის წონასწორობას
განმავლობაში
დგომა

აძლევს სასურველ მიმართულებას.

 სიარულის დროს თან დააქვს სწორ ხაზზე (შეიძლება იყოს ფიცარი დადის წყლიანი ჭიქით ისე, რომ არ ეღვრება.
დიდი ზომის საგნები, ან დახაზული ხაზი) გავლისას
რომლებიც იატაკის ინარჩუნებს
სიარული
ხილვადობას
წონასწორობას.
უზღუდავს.
ფეხით გადაადგილება

დარბის „ჭენებ-ჭენებით“. დარბის ისე, რომ თავს არიდებს დაბრკოლებებს.

სირბილი

კიბეზე, ფეხის კიბეზე ადის/ჩადის ისე, რომ მოძრაობისას უჭირავს ნივთი ერთ ან ორივე ხელში.
მონაცვლეობით
კიბეზე ასვლა-

დამოუკიდებლად
ჩამოდის.
ჩასვლა

ატარებს სამთვლიან ველოსიპედს, აჩერებს და ძრავს. სამთვლიანი ველოსიპედის ტარებისას, უხვევს, არიდებს დაბრკოლებებს, აჩერებს
და ძრავს.
ველოსიპედი

წინ ხტება (რომელიმე შეუძლია ჩამოხტეს დაბალი სიმაღლიდან (დაახლ. 20-30 სმ.).
ფეხი წამყვანია).
ხტომა

ძელზე ხელების მოჭიდებით ეკიდება.

ძრომა
 იატაკს ურტყამს დიდი ზომის ბურთს და იჭერს დიდი ზომის ბურთს (მაგ. ფეხბურთის ბურთს), რომელიც ჩააწოდეს 3 მეტრის მანძილიდან.
ასხლეტილს იჭერს;
სროლა და
დაჭერა

1.2. წვრილი მოტორიკა

სტანდარტი 1.2.
ბავშვი აკონტროლებს და კოორდინირებულად იყენებს სხეულის წვრილ კუნთებს.

ფანქარს იჭერს შუა თითზე დაყრდნობით, ცერა დასაჩვენებელ

თითებს შორის (მისთვის კომფორტული ხელით).
მოძრაობები
ნატიფი
საგნებით მანიპულირება

ერთმანეთზე ამაგრებს ქაღალდისაგან აკეთებს მარტივ პლასტილინისა და თიხისაგან უფროსის დახმარებით იკრავს ფეხსაცმლის თასმას.
ხრახნიან საგნებს (მაგ. საგნებს (მაგ.: თვითმფრინავს). აკეთებს მარტივ ფიგურებს
ბოთლის სახურავს და ა.შ. (მაგ.: ადამიანს, ყვავილსა და
შეთანხმებული

ქოთანს და სხვ).
მოძრაობები
ხელების

აწყობს მარტივ სურათს, ან 8-10 ნაწილისაგან შემდგარ ფაზლსა და მოზაიკას.

კუბები და
ფაზლი

შეუძლია ფიგურების გამოჭრა (ფიგურები შეუძლია საბავშვო მაკრატლით ქაღალდისაგან მარტივი ფიგურების გამოჭრა, აპლიკაციის
შემოხაზულია სქელი ხაზით). გაკეთება.
მაკრატელი
 დომინანტური ხელით იხატავს გეომეტრიულ ფიგურას (მაგ.: სამკუთხედს, კვადრატს).
შეუძლია მეორე ხელის
ირგვლივ კონტურის
ხატვა
თვალის და ხელის

შემოვლება.

მძივის პატარა ბურთულას აცვამს ნიმუშის აგებს მცირე ზომის მძივს ძაფზე.
მძივებისაცმა

მიხედვით ფერისა და ფორმის

მონაცვლეობის
დაცვით;

1.3. სენსორულ-მოტორული უნარები

სტანდარტი 1.3.
ბავშვი იყენებს შეგრძნებებს (მხედველობას, სმენას, შეხებას, გემოვნებას, ყნოსვას) რომ შეასრულოს გარკვეული მოძრაობები, შეძლოს კოორდინაცია, გარემოს აღქმა და
შეცნობა.

ტაშით იმეორებს მარტივ რიტმებს.

მხედველობა
სმენა და

საგნებს ამოიცნობს შეხებით და გემოს გასინჯვით.

შეხება და
გემო

ყნოსვით ამოიცნობს და ერთმანეთისგან არჩევს საგნებს (მაგ., როდესაც გრძნობს შემწვარიკარტოფილის სუნს, ამბობს, რომ ეს შემწვარი კარტოფილის სუნია).
ყნოსვა

მუსიკალურ და ხმოვან ნიშნებზე შესაბამისად რეაგირებს, - მაგალითად, ჩერდება ან აგრძელებს

კინესთეტიკა

მოძრაობით ყვება მუსიკის რიტმს მოძრაობას.

2. სოციალურ-ემოციური განვითარება
2.1. თვითშეფასება
 სტანდარტი 2.1.

ბავშვი ავლენს ცოდნას და რწმენას საკუთარი თავისა და შესაძლებლობების მიმართ

იოლად ახდენს ახლობელ გამოხატავს, რომ ენდობა და უზიარებს თავის იცის როდის უნდა საჭიროების ითვალისწინებს
მზრუნველთან განშორებას კეთილგანწყობილია ნაცნობი ემოციებს უფროსს. მიმართოს უფროსს შემთხვევაში, უფროსის
მიჯაჭვულობა

ზრდასრულების რჩევისათვის. მზრუნველს სთხოვს გადაწყვეტილებასა და

უმეტესობის მიმართ,
დახმარებას რჩევას.
მაგალითად, მზრუნველის
მიმართ.

ესმის, რომ არის ადამიანი, საკუთარი თავის შესახებ იცის აუცილებელი აღწერს საკუთარ მარტივად ყვება იცის საკუთარი
რომელსაც აქვს აზრები, სხვებს უზიარებს ცნობები საკუთარი თავს რამდენიმე თავისი ოჯახის წარმომავლობის შესახებ
იდენტობა
თვით-

შეგრძნებები, ემოციები, სხეული. ინფორმაციას თავის შესახებ, მაგ. ფიზიკური და შესახებ

მისამართი. ქცევითი
მახასიათებლის
მიხედვით.
მზრუნველს სთხოვს დახმარებას ამჟღავნებს ინიციატივას დამოუკიდებელი ინტერესით იწყებს საქმიანობას და ასრულებს შეუძლია თამაშის
ინიციატივა

როგორც თავისთვის ასევე სხვადასხვა საქმიანობის მუშობით იღებს ბოლომდე. შემოთავაზება და

მეგობრისთვის. დროს. სიამოვნებას ორგანიზება

სიფრთხილეს იჩენს საგნებით იცის და ამჟღავნებს, რა ინტერესით ერთვება ნამუშევრის დამოუკიდებლად სიახლის მიმართ
მანიპულირებისას, კარგად შეუძლია, რა გამოსდის, რა ახალ საქმიანობასა დასრულების ას ერთვება გამოხატავს ინტერესს,
ყოველდღიურ დაკვირვების გარდა,
კომპეტენტურობა

ესმის მათი დანიშნულება და იცის. და სიტუაციაში გამოხატავს

საქმიანობაში სვამს კითხვებს,
იცის გამოყენება. სიხარულს და
ცდილობს მოსინჯოს და
იმავეს მოელის
შეასრულოს ახალი
სხვებისგან. საქმიანობა.

2.2. ემოციური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.2.
ბავშვი ამჟღავნებს ემოციურ კომპეტენციას
 აღწერს შემთხვევას, როდესაც ესმის რას გრძნობენ ეცოდება ესმის ემოციებს, ქმედებებსა და ნათქვამს შორის კავშირი. მაგალითად, ნინოს
ემოციების

მისმა ქცევამ სხვისი ემოცია სხვები. დაშავებული ან ეწყინა, თაკომ რომ გაიცინა, როცა ნინო შემთხვევით დავარდა; ნიკო მადლიერია
განაპირობა (მაგ. ლუკას ეწყინა, მკვდარი რომ დაეხმარნენ.
გაგება

როდესაც უარი უთხრა

ცხოველი.
დაჭერობანას თამაშზე)
საუბრობს და აღწერს უზიარებს თავის შიშს, გამოხატავს შესაბამის გრძნობებს განმარტავს ასახელებს და საუბრობს
დასახელებულ ემოციებს და მღელვარებას, ემოციებს ავლენს ყოველდღიურ თავის რეაქციას, მრავალფეროვან ემოციებსა და
ემოციების გამოხატვა

განცდებს სიხარულს მშობლებს, თამაშის დროს. ცხოვრებაში მომხდარ ემოციებს სხვის განცდებზე.
საქციელზე,
თუ სხვა მზრუნველ მოვლენებთან და
მოვლენებზე.
პირს წიგნებში აღწერილ
ამბებთან
დაკავშირებით.

ძლიერი განცდების შემდეგ ასახელებს საკუთარ იმშვიდებს თავს უფროსის დახმარების სხვადასხვა ითვალისწინებს მეგობრის
ცდილობს დაწყნარებას და უარს ემოციებს და და მართავს გარეშე აკონტროლებს გარემოში ემოციებსა და ქცევას თამაშის
ემოციების და ქცევის

არ ამბობს მზრუნველის მზრუნველის მცირე ემოციებს გრძნობების გარემოს დროს.

უფროსის მცირე გამოხატვას კონტექსტის
დახმარებაზე დახმარებით ცდილობს
დახმარებით (მაგალითად: შესაბამისად
საკუთარი თავის
გამოხატავს ბრაზს ან იქცევა.
გაკონტროლებას წყენას ჩხუბის გარეშე).
მართვა

მზრუნველის მშვიდად უსმენს სხვის ავლენს შეუძლია დღის ითვალისწინებს გარემოებათა მიმდევრობას, რისი
იმპულსების და ქცევის

გაძღოლით/მხარდაჭერით საუბარს, მოქმედებს მოთმენის და განმავლობაში საჭიროება შეიძლება მოჰყვეს (მაგ.: `ჯერ პარკში
უმტკივნეულოდ გადადის ერთი თავისუფლად, დალოდების აიტანოს გარკვეული მივდივართ, მერე - აუზზე, ე.ი., საცურაო კოსტიუმი
ადეკვატურად უნარს რაოდენობის დამჭირდება’).
მოქმედებიდან მეორეზე და
გამოხატავს სათქმელს, გარემოებათა
გარემოების შესაბამისად იქცევა
როდესაც თავად ექცევა ცვლილება.
ყურადღების ცენტრში.
მართვა

2.3. სოციალური კომპეტენცია

სტანდარტი 2.3.
ბავშვი ავლენს პროსოციალურ ქცევას
 საკუთარ ქცევას იცავს წესებს მიუსადაგებს წესებს სხვას უხსნის ბაღში შეუძლია ახსნას შეუძლია საქციელის ხვდება რა
სხვადასხვა გარემოს სხვადასხვა გარემოში ახალ სიტუაციას. ან ოჯახში არსებულ სხვისი ქცევა (მაგ.: შეფასება, რა არის საპასუხო
მოლოდინები და
სოციალური

ნორმები
უსადაგებს (მაგ. (მაგ. დაუწევს ხმას, წესებს. კურდღელი სწორი და რა - რეაქციას
როდესაც დაიმალა იმიტომ, არასწორი. გამოიწვევს
მუზეუმი, ტრანსპორტი,
ბიბლიოთეკაში ან რომ მგლის მისი ან
სათამაშო მოედანი)
თეატრში შედის) შეეშინდა). სხვისი ქცევა.

ასრულებს ადვილად ამჟღავნებს სოციალურ ჰყავს მეგობრები იჩენს ეხმარება ან ამშვიდებს თანატოლს
მზრუნველის ურთიერთობს ნაცნობ მხარდაჭერას სხვების სხვადასხვა ადგილას მიმტევებლობას სიტყვიერად ან მოქმედებით.
მითითებებს და მისგან უფროსებთან მიმართ. (შეიძლება იყვნენ მეგობრების
იღებს რჩევებს. მეზობლები, ბაღის მიმართ.
ურთიერთობა

ჯგუფელები და ა.შ.)
და ინარჩუნებს
მეგობრულ
ურთიერთობას ორ ან
მეტ თანატოლთან.

უერთდება სხვადასხვა უნაწილებს ახორციელებს ადვილად უერთდება იგონებს და თავისუფლად თამაშობს

თამაშით დაკავებული სათამაშოებს და სხვა ჩანაფიქრს სხვა უკვე მიმდინარე ახორციელებს განსხვავებული სქესის,
ბავშვების ჯგუფს მასალებს ბავშვებს და ბავშვებთან ერთად, ჯგუფურ აქტივობას. აქტივობებს, რომლებშიც წარმომავლობისა და
მათთან ერთად ინაწილებს როლებს, ერთზე მეტი ბავშვი შესაძლებლობის ბავშვთან.
საერთო ლიდერობს, ანუ თავის მონაწილეობს.
საქმიანობაშია თავზე იღებს
სოციალური თამაში

ჩაბმული. საორგანიზაციო
საკითხებს და
წარმართავს პროცესს.
შეიძლება ეს იყოს
თამაში,
თეატრალიზებული
წარმოდგენა, ვარჯიში
თუ სხვა.

კონფლიქტურ მოლაპარაკების დროს შეუძლია დათმობა და კონფლიქტის მოსაგვარებლად იყენებს მოლაპარაკების დროს მსჯელობს
სიტუაციაში ხსნის ცდილობს სხვა სხვისი კომპრომისის სხვადასხვა სტრატეგიას, ცდის სხვადასხვა სხვა ბავშვთან წესების შესახებ, რათა
ბავშვებთან ერთად დანახვაც, ანუ ხვდება, გზას და საშუალებას (მაგ., პრობლემის უკეთესად იქნეს
კონფლიქტის

საკუთარ პოზიციას
მოგვარება

დამოუკიდებლად რომ სხვაც უთმობს. გადაჭრის მცდელობის დროს ჯერ იყენებს გათვალისწინებული ორივე მხარის
გადაჭრას პრობლემა, სიტყვებს, და თუ საჭიროა, შემდეგ ითხოვს ინტერესები
თუ საჭიროა, დახმარებას);
შემდგომ მიმართავს
უფროსს
დახმარებისთვის.
 3. ბავშვის განვითარების სფერო - კომუნიკაციური უნარები, ენისა და მეტყველების განვითარება

3.1. რეცეპტული ენა

სტანდარტი 3.1.
ბავშვი ავლენს მოსმენის უნარს და იგებს მოსმენილის მნიშვნელობას

ესმის 1500-ზე მეტი ესმის 5000 -ზე მეტი ნაკლებად შეუძლია სხვისი სწავლობს, რომ ერთი და იგებს აბსტრაქტულ ცნებებსა და
სიტყვის მნიშვნელობა სიტყვა: დროის და ეყრდნობა მეტყველების იგივე სიტყვა შეიძლება აზრებს.
სიტყვების მნიშვნელობა

სივრცის აღმნიშვნელი სურათებს და „შეცდომების“ აღნიშნავდეს ორ საგანს

გააზრება. მაგალითად, ბარი - იარაღი
კავშირები, ზმნიზედები, საგნებს და
და ბარი -გეოგრაფიული
მრავალფეროვანი შეუძლია,
ტერმინი.
ზედსართავები, უბრალოდ,
რუტინული ფუნქციური მოსმენითა და
სიტყვები. კითხვით
ისწავლოს ახალი
სიტყვები.
მითითებებს ასრულებს მოცემული ბავშვს ესმის ვერბალური და მითითებებს (ორზე მეტს) ასრულებს მოცემული თანმიმდევრობით,
ინსტრუქციები

თანმიმდევრულობით, რომელშიც მოქმედებები არავერბალური კომუნიკაცია რომელშიც მოქმედებები შეიძლება არ უკავშირდებოდეს

შეიძლება არ უკავშირდებოდეს ერთმანეთს. თანატოლებისა და აღმზრდელების ერთმანეთს.
მხრიდან, მათ შორის, მითითებები,
თხოვნა.

3.2. ექსპრესიული ენა და მეტყველება

სტანდარტი 3.2.
საკუთარი აზრების გამოსახატავად ბავშვი იყენებს სიტყვებს, ჟესტიკულაციას, საუბრობს.
 ფუნქციურად და გააზრებულად იყენებს კომუნიკაციის არავერბალურ ფორმებს: ჟესტებს, სახის გამომეტყველებას, სხეულის ენას
არავერბალური
კომუნიკაცია

ამბობს 5000-ზე მოყოლის დროს საუბრობს გრძელი სხვებს უზიარებს და იყენებს ენას ვარაუდისა და დასკვნების გასაკეთებლად.
მეტ სიტყვას ერთმანეთთან და რთული განიხილავს უფრო
კომუნიკაცია
ვერბალური

აკავშირებს წინადადებებით, რთულ და აბსტრაქტულ

რამდენიმე გრამატიკულად იდეებს, როგორიცაა,
წინადადებას. გამართულად სხვებთან ურთიერთობა.

3.3. პრაგმატული ენა

სტანდარტი 3.3.
ბავშვი ენას სხვადასხვა მიზნებისათვის იყენებს.

სხვებისთვის იდეების იყენებს ენას ბავშვს ესმის ინარჩუნებს თემატიკას აქვს მარტივი იყენებს ენას იგებს უფრო
გასაზიარებლად და სხვადასხვა სოციალური დიალოგის 4-ზე უკავშირებს იუმორის ეფექტურად რთულ იუმორს
ინფორმაციის მიზნებით, სხვების კომუნიკაციის მეტ რიგს. კონტექსტს. გრძნობა. სხვადასხვა და ხატოვან ენას
მოსაპოვებლად იყენებს დარწმუნების,
ნორმები და სოციალურ (სარკაზმი,
ინტერაქცია

მეტყველებას მოლაპარაკებისა და
შეუძლია სიტუაციაში. გადატანითი
კითხვების
დასმისათვის. გარკვეული მნიშვნელობა
პერიოდით და ა.შ.).
ჩაერთოს
დიალოგსა და
დისკუსიაში.
ზღაპრიდან ან მოთხრობიდან გამოყოფს და სხვა ბავშვს შეუძლია აზრის გამართულად ჩამოყალიბება, ბავშვს შეუძლია რთული ამბის მოყოლა, რომელიც
ადამიანს უყვება მისთვის მნიშვნელოვან ამბის სწორი თანმიმდევრობით გადმოცემა, შეიცავს გარემოს, პერსონაჟების, პრობლემისა და
მოყოლა
ამბის

ფრაგმენტს. სიუჟეტის მნიშვნელოვანი მომენტების ჩათვლით პრობლემის გადაჭრის და ამ ქმედებათა შედეგის

ელემენტებს; ამბავში არის ლოგიკური კავშირები და
დასასრული

3.4. წერა-კითხვის საბაზისო უნარები

 სტანდარტი 3.4.
ბავშვი ავლენს წერისა და კითხვის საბაზისო უნარებს

ასახელებს სიტყვის ბავშვს შეუძლია ბავშვს შეუძლია შეუძლია შეუძლია ესმის, რომ ბგერების,
პირველ მარცვალს გაცნობიერებული მარცვლების სიტყვის ბოლო ასოს მარცვლები ან სიტყვის მარცვლების
აქვს, რომ სიტყვები რაოდენობის იდენტიფიცირება ბგერები შემადგენელ დამატებით/ჩანაცვლებით
ფონოლოგია

შედგება უმცირესი განსაზღვრა გაამთლიანოს ბგერებად- შეიძლება შეიცვალოს სიტყვის

ერთეულებისაგან - სიტყვებში სიტყვებად (კ ა ასოებად დაშლა მნიშვნელობა (ცელი-ველი,
ბგერებისაგან ლ ა თ ა- ბარი-კარი და სხვა)
კალათა)

ცნობს რამდენიმე აცნობიერებს, რომ იცის, რომ ასოები შეადგენენ იცის, რომ სასვენ ნიშნებს ცნობს იცის როგორ გამოითქმის
ასოს წიგნის წაკითხვისას ხმამაღლა სიტყვას, სიტყვები თავისი მნიშვნელობები რამდენიმე ზოგიერთი ასო.
კითხვისათვის

წარმოთქმული სიტყვები ერთმანეთისგან დაშორებით აქვს. ნაწერ

მზაობა

უკავშირდება ნაბეჭდ ტექსტს, გამოიყოფიან, სიტყვები სიტყვას,

რომ ასოები გარკვეულ ბგერებს შეადგენენ წინადადებებს. საკუთარ
აღნიშნავს; სახელს.

გამოთქვამს საკუთარ იდეებს, აზრებს და ბავშვს შეუძლია ბავშვს შეუძლია სიტყვაში არსებული ბავშვს შეუძლია საკუთარი სახელის დაწერა;
წერისათვის

მზრუნველს მათ ჩაწერას სთხოვს. ასოებს ასოების გამოსახვა ცდილობს ასოების გამოყვანას.
მზაობა

მიმსგავსებული
ჯღაბნა

4. ბავშვის განვითარების სფერო - შემეცნებითი განვითარება

4.1. ცნობისმოყვარეობა და ყურადღება

სტანდარტი 4.1.
ბავშვი ავლენს ცნობისმოყვარეობას სიახლის მიმართ, შეუძლია შეაჩეროს და შეინარჩუნოს ყურადღება მოცემულ ამოცანაზე.
 იჩენს ახალი მოვლენების შესწავლისა და ხალისით დადის სასეირნოდ, უფროსის დახმარებით ეძებს ახალ მონაწილეობს ახალი ღონისძიებებისა და
ახალი გამოცდილების შეძენის ინტერესსა ახალი ადგილების გასაცნობად. ინფორმაციას მის მიერვე გამორჩეული მიმდინარე მოვლენების განხილვაში
ცნობისმოყვარეობა

და სურვილს. ინტერესის სფეროსთან დაკავშირებით. (მაგ., რატომ მოხდა ეს?).

წარუმატებლობის შემთხვევაშიც კი ინარჩუნებს ინტერესს ისახავს მიზანს და ჯგუფური გაგებით ეკიდება

ცდილობს შეასრულოს მოქმედება და ჩანაფიქრის ან საქმიანობის დამოუკიდებლად ცდილობს აქტივობის დროს წინააღმდეგობებს და
გადაჭრას ამოცანა მიმართ, სანამ ბოლომდე არ მის განხორციელებას ყურადღებას აგრძელებს მუშაობას
მიიყვანს საქმეს, მიუხედავად წინასწარ ჩამოყალიბებული ამახვილებს იმ იმედგაცრუების გარეშე
ყურადღების კონცენტრაცია

ხელისშემშელელი გეგმის მიხედვით. ობიექტზე ან (მაგ., როცა ეღვრება წყალი,

ფაქტორებისა. ადამიანზე, გადაწმენდს დაღვრილს და
რომელიც იმ ხელახლა დაისხამს).
მომენტში მთელი
ჯგუფის
ყურადღების
ცენტრშია.

4.2. შემოქმედებითობა და პრობლემის გადაჭრა

სტანდარტი 4.2.
ბავშვი შემოქმედებითად უდგება ყოველდღიურ საქმიანობას და ეძებს პრობლემის გადაჭრის სხვადასხვა გზებს.

შეუძლია შეთხზას ამბავი, მოიგონოს იგონებს წესებს თამაშობს როლურ ჩანაფიქრის განხორციელებისას ცვლის ნაცნობ მოთხრობას, გმირების
ახალი სიტყვები და მელოდია. ჯგუფური თამაშს (მაგ: იყენებს განსხვავებულ ხერხს ან მოქმედებების დამატებით.
შემოქმედებითობა

თამაშისთვის. გაითამაშებენ სამი (მაგ., ქმნის კუბების

გოჭის ამბავს) ან განსხვავებულ სტრუქტურას ან
სიმბოლურ თამაშს (მაგ: ნახატს).
ექიმობანას)
 ცვლის ქცევას ახალი ინფორმაციის და სვამს შეკითხვებს და მუშაობს ჯგუფის სხვა ხვდება, რომ რაღაც წყვეტს ამოცანას, იყენებს
გამოცდილების შესაბამისად (მაგ. ელოდება პასუხს, წევრებთან ერთად კონკრეტულ საკითხზე, აწყობს 8-12-ნაწილიან კონკრეტული
კუბების კოშკის აგებისას, როდესაც რათა გადაჭრას ესა პრობლემის გადაჭრაზე საგანზე მუშაობა მისთვის კონსტრუქტორს. პრობლემის
პრობლემის გადაჭრა

ხედავს რომ ენგრევა, ცვლის თუ ის პრობლემა. და გადაწყვეტილების შეიძლება რთული იყოს გადაჭრის ერთზე
კონსტრუქცია) მიღებისას იყენებს (მაგ., „ეს ფაზლი - ბევრ მეტ გზას.
სხვადასხვა პატარა ფირფიტად ან
სტრატეგიას. კუბად დანაწევრებული
სურათი - ძნელად
ასაწყობი იქნება“)

4.3. აზროვნება და კვლევა

სტანდარტი 4.3.
ბავშვი ავლენს გამოცდილების ინტერპრეტაციის, კრიტიკული და სიმბოლოებით აზროვნების უნარს, სწვდება მიზეზ-შედეგობრიობას.

დრამატულ აღწერს იმ საგანს ან ცნობს ნახატ სიმბოლოებს, რომლებიც გადმოსცემენ თხრობის დროს იშველიებს იყენებს
თამაშში იყენებს პიროვნებას, ადგილის დანიშნულებას (მაგ: გადასასვლელის, მიწისქვეშა საგნებს, სურათებს, განსხვავებულ
სიმბოლური აზროვნება

წარმოსახვით რომელსაც იმ გადასასვლელის, მედ. პუნქტის, საპირფარეშოს აღმნიშვნელ სიმბოლოებს მეტი საგნებს, როგორც
ობიექტს (მაგ., მომენტში ვერ ხედავს სიმბოლოებს). თვალსაჩინოებისათვის (მაგ. სიმბოლოებს,
ასახიერებს (მაგ. აღწერს, რომ როდესაც რაღაცას აღწერს). როლური თამაშის
მორევის ძაღლი, რომელსაც დროს.
მოძრაობას, როცა ჰქვია რესი, არის შავი,
ხელში არაფერი ყეფს და ხელებით
უჭირავს). აჩვენებს, რა ზომისაა
იგი)
ზღაპრის ან ანიმაციური ფილმის გმირებს შეუძლია დაასახელოს ის მომენტი, როცა ფანტაზია შეუძლია ახსნას, გმირები, პერსონაჟები, საგნები,
რეალურ ადამიანებთან აკავშირებს (მაგ. ჩართულია რეალობაში (მაგ., „მე მხოლოდ ვთამაშობდი“, _ ადგილები, რომლებსაც წიგნებში, ტელევიზორში თუ
რეალობა და

ამბობს,: ‘მამა ცისკარასავით ჭკვიანი და ამბობს ბავშვი, როდესაც რაღაც წარმოსახვით თამაშშია კომპიუტერის ეკრანზე ხედავს, რატომ შეიძლება
ფანტაზია

ძლიერია’) ჩართული). იყვნენ არარეალურები.

 გამოთქვამს ვარაუდს რაიმე ქცევასთან შეუძლია ივარაუდოს რაიმე ქცევასთან შეუძლია ისეთი შეუძლია განსაზღვროს, შეუძლია
დაკავშირებულ შესაძლო შედეგზე (მაგ.: დაკავშირებული შესაძლო შედეგი (მაგ. ცდის სხვადასხვა გარემოებიდან განსაზღვროს საგნის
როდესაც შუქს ჩავაქრობ, დაბნელდება). კუბს თუ დავადებ ჩაიძირება) (ექსპერიმენტის) გამომდინარე, თუ რამდენად (ობიექტის) რომელი
ჩატარება, განსხვავებული შედეგი ელემენტები
რომლითაც შეიძლება მიიღოს (მაგ.: (ნაწილები) იწვევს
ნათლად ჩანს ყვითელი და წითელი ფერის ამა თუ იმ ეფექტს
ობიექტი ერთი შერევით ნარინჯისფერი (მაგ.: დახურული
სახის მიიღება, ხოლო ყვითელი და ყუთში ლობიოს
მიზეზშედეგობრიობა

მდგომარეობიდან ლურჯის შერევით _ მწვანე). მარცვლები

მეორეში როგორ ჩხრიალებს).
გადადის (მაგ.:
წყლით სავსე
ჭურჭელი
საყინულეში
იყინება, ხოლო
გამოღებისას
ოთახის
ტემპერატურაზე
თბება და ლღვება,
თოვლის ფიფქი
ხელზე დნება).
პრობლემის აღწერს ცდილობს ჩანაფიქრის გეგმავს ქმედებებს და შეუძლია საკმაოდ
მოგვარებამდე წინასწარ წარსულში მოიპოვოს განხორციელებისას მიზნის დასახვისას დამაჯერებელი,
ცდილობს მოქმედების მომხდარ ინფორმაცია, იყენებს ითვალისწინებს აზრიანი ახსნა ამა
გააზრებას (მაგ. თუ მნიშვნელოვან რათა გაერკვეს ინფორმაციის გამოცდილებას თუ იმ საკითხისა,
ინტერპრეტაცია

მეგობარს, ჩემთან მოვლენებსა და მომავალში სხვადასხვა უფროსის

თამაში მოუნდება) საინტერესო მოსალოდნელ წყაროს. დახმარების გარეშე
ამბებს. მოვლენებში. (მაგ., ამბობს, რომ
ბურთზე ვერ დადებს
კუბს, რადგან ბურთი
მრგვალია და
გაგორდება).
 აკვირდება სხვადასხვა აკვირდება და აჯგუფებს აღწერს სხვადასხვა ადარებს თავის შეუძლია ახსნას
მოვლენებს და სვამს იკვლევს ფრინველებს, დღეს მომხდარ გამოცდილებას არჩევანის
კითხვებს „რატომ?“ ობიექტს ან ცხოველებსა და მოვლენებს თანატოლისას და საფუძველი.
მოვლენას და ა.შ. ერთი ‘შედარებითი’ ითვალისწინებს
კვლევა

სვამს მთავარი ნიშნის, სიტყვების გადაწყვეტილების

შეკითხვებს სახეობის გამოყენებით (მაგ., მიღებისას.
ახალი ან მიხედვით. “დღეს უფრო მეტი
დამატებითი ვიარეთ, ვიდრე
ინფორმაციის გუშინ“).
მისაღებად.

5. ბავშვის განვითარების სფერო – დამოუკიდებლობა და ადაპტური ქცევის განვითარება:

5.1. დამოუკიდებლობა და ინიციატივა
სტანდარტი 5.1.
ბავშვი ავლენს ინიციატივას და დამოუკიდებლობას.

ითხოვს დამოუკიდებლობას თამაშის, კვების, ჩაცმის დროს

ავტონომია

შეუხსენებლად აბრუნებს საგნებსა

დამოუკიდებლობა

და მასალას თავის ადგილას.

 თამაშის დროს შეუძლია დამოუკიდებელი არჩევანის არჩეულ საქმიანობას დამოუკიდებლად ართმევს თავს.
დამოუკიდებლად ირჩევს გაკეთება. დამოუკიდებლად ირჩევს
თავის როლს. საქმიანობას (მაგ., ისეთ თამაშს,
რომელიც უკავშირდება მისი
გამორჩეული ინტერესების სფეროს).
არჩევანი

უერთდება უკვე მიჰყავს საუბარი თავისთვის გეგმავს მარტივ საქმიანობას და ასრულებს გეგმას უფროსის მცირე დახმარებით.
დაწყებულ თამაშს დაეძებს საინტერესო მიმართულებით.
ინიციატივა

საკუთარ როლს(ადგილს);

5.2. თვითმოვლა
სტანდარტი 5.2.
ბავშვი ავლენს პირადი ჰიგიენისა და თვითმომსახურების უნარ-ჩვევებს.

ღია დოქში/ჭიქაშიჩასხმულ სითხეს (მინიმუმ ¾ სავსე)დაღვრის გარეშე

გადააადგილებს.

შეუძლია საკვების დანით გადასმა.

კვება

ყოველდღე ერთსა და იმავე დროს, შეუხსენებლად იცვამს და ამინდის მიხედვით არჩევს ტანსაცმელს.
ჩაცმა-გახდა

იხდის ტანსაცმელს(მაგ., ძილის წინ). იხდის

დამოუკიდებლ
ად.
 იკრავს ტანსაცმლის წინა მხარეს განთავსებულ ელვას.

ხსნის ყველანაირ შესაკრავს (მაგ., თასმა, ელვა და ღილი)

ტანსაცმელს საჭირო ოთახიდან გამოსვლამდე ისწორებს.
ტუალეტის ჩვევა

პირს საპნით იბანს, როდესაც სთხოვენ. დამოუკიდებლად იბანს ხელს ჭამამდე და ტუალეტით სარგებლობის შემდეგ, დაბანისას არ
ისველებს ტანსაცმელს.

ცხვირს უფროსის დახმარებით ივარცხნის თმას.

დამოუკიდებლად იხოცავს შეხსენებისგარეშე.
ჰიგიენა

გამოყენების შემდეგ რეცხავს კბილის ჯაგრისს და თავის ადგილას აბრუნებს;

5.3. დაცულობა
სტანდარტი 5.3.
ბავშვი ავლენს, რომ თავს დაცულად გრძნობს, ამჟღავნებს ნდობას და უსაფრთხოების წესების ცოდნას.
 იცის სასწრაფოს ნომერი და ისიც, ესმის შუქნიშნის ფერების მნიშვნელობა. იცის, როგორ ითხოვოს დახმარება (მაგ., როგორ და რა
რა შემთხვევაში უნდა გამოიყენოს. შემთხვევაში გამოიძახოს პატრული,
სასწრაფო დახმარება, სახანძრო).
უსაფრთხოება

ნებისმიერი საფრთხის/დაშავებისშემთხვევაში იცის, როგორ როლური თამაშის დროს ახდენს უსაფრთხოების ჩვევების დემონსტრირებას.
ატყობინებს უფროსს გამოიყენოს საგნები
დახმარების საჭიროებას სიტყვიერად ან უსაფრთხოდ.
ჟესტებით.

გამოხატავს ინტერესს სიახლის მიმართ, სვამს კითხვებს, ცდილობს თავს გრძნობს უსაფრთხოდ და დაცულად, გამოხატავს თავდაჯერებულობას, ნდობას,
საკუთარი თავის ახალ საქმეში გამოცდას; შეუძლია დამოუკიდებლად მოქმედება.
დაცულობის
განცდა

5.4. ადაპტური ქცევა

სტანდარტი 5.4.
ბავშვი ამჟღავნებს მოქნილობას და გარემოსა და ყოველდღიური საქმიანობის ცვლილებას უსადაგებს საკუთარ ქცევას:

მზრუნველის ხელმძღვანელობით,უმტკივნეულოდ გადადის ერთი მოქმედებიდან მეორეზე, ამჟღავნებს მოქნილობას და გარემოში

მოქნილობა

იქცევა გარემოების შესაბამისად. ყოველდღიური საქმიანობის ცვლილებას

უსადაგებს ქცევას

ამჩნევს, რომ ყველა უშვებს შეცდომებს და ხვდება, რომ შეცდომების დაშვების გარეშე შეუძლებელია ახლის სწავლა;
მედეგობა
 6. მიმართულება - ხელოვნება

6.1 ვიზუალური ხელოვნება

სტანდარტი 6.1.
ბავშვი ინტერესდება ვიზუალური ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.

ინტერესდება განსხვავებული კულტურიდან წარმოშობილი ვიზუალური ხელოვნების

ნამუშევრებით (მაგ., ძველი ეგვიპტური, აფრიკული, შუა საუკუნეების
ევროპული).
დამოკიდებულება
ესთეტიკა და
კრიტიკული

ნახატებისა და სამგანზომილებიანი
კონსტრუქციების საშუალებით
გადმოსცემს აზრებსა დაემოციებს;
თვითგამოხატვა
შემოქმედებითი
ნახატში ემოციების შეუძლია დახატოს რთული ძერწავს რამდენიმე ნაწილისაგან შემდგარ ფიგურებს
გამოსახატავად სქემატური ნახატი – პლასტილინით ან თიხით.
იყენებს ფერებს. ადამიანის ფიგურა, მრავალი
დეტალით.
6.2. საშემსრულებლო ხელოვნება
სტანდარტი 6.2.
ბავშვი ინტერესდება საშემსრულებლო ხელოვნებით და იყენებს მას თვითგამოხატვისთვის.

ინტერესდება სხვადასხვა ქვეყნების,რეგიონისა და კულტურის მუსიკალური ინსტრუმენტებით, ცეკვებით, მუსიკის ჟანრებით.

დამოკიდებულება
კრიტიკული
ესთეტიკა
და

ცვლის ნაცნობი სიმღერების ტექსტს ან შეუძლია რიტმის შექმნა დასარტყამი შეუძლია იმღეროს ნაცნობი მელოდია.
მელოდიას, მონაწილეობს რიტმულ- ინსტრუმენტებით და ხმოვანების სიძლიერის შეცვლა:
ინტონაციურ იმპროვიზაციებში, ჩქარა _ ნელა; ხმამაღლა _ ხმადაბლა.
შემოქმედებითი თვითგამოხატვა

თამაშობებში.
მუსიკა

მონაწილეობს მონაწილეობს როლურ თამაშებში, შეუძლია როლის განსახიერება, შეუძლია გაითამაშოს სხვადასხვა მოვლენა
მზრუნველის/აღმზრდელის მიერ მართულ საკუთარი ცხოვრებიდან (ახლო წარსულიდან) ან ამა თუ იმ ამბიდან.
თეატრალიზებულ თამაშებში;
დრამა

7. თემატური მიმართულება - წიგნიერება

წიგნიერების საბაზისო უნარები
სტანდარტი 7.1.
ბავშვი ინტერესდება და სიამოვნებას იღებს მხატვრული ნაწარმოებით.

ყურადღებით ისმენს სხვადასხვა ხალხების წიგნის გარშემო გამართული ითხოვს, რომ წაუკითხონ აქვს საყვარელი წიგნები და ზღაპრები.
დამოკიდებუ
ესთეტიკა და
კრიტიკული

ლეგენდებს და ზღაპრებს. დიალოგისას შეუძლია შეაფასოს, წიგნები.

ივარაუდოს, დაგეგმოს, გადაჭრას
პრობლემა
ლება
 გამოთქვამს ბავშვს თითქმის იცის, რომ ნაბეჭდი შეიცავს აზრს იცის, რომ ნაბეჭდი იცის, რომ წიგნებს აქვთ დასაწყისი და
საკუთარ აზრს ყოველთვის ესმის და სხვა გზით გვაწვდის რაიმე განსხვავდება დასასრული
იმის შესახებ, ზეპირად ინფორმაციას ან გვიყვება ამბავს. ილუსტრაციებისგან.
ურთიერთობა

მოთხრობის მოთხრობილი ან
რომელი ნაწილი წაკითხული
წიგნთან

მოეწონა და ზღაპრები და
რომელი - არა. ისტორიები.
დამოუკიდებლად იგონებს მარტივ ამბავს წიგნის გარშემო გამართული ბავშვს შეუძლია რთული ამბის გამოგონება, პერსონაჟების, პრობლემის,
შემოქმედე

თვითგამო

და შეუძლია მისი ილუსტრირება ან დიალოგისას შეუძლია მისი გადაჭრის და ქმედებათა შედეგების ელემენტებით, ლოგიკური
მზრუნველს სთხოვს მის ჩაწერას. განმარტოს, ისაუბროს საკუთარ კავშირებით.
ხატვა
ბითი

გამოცდილებაზე, ემოციებზე,

8. თემატური მიმართულება – მეცნიერება

8.1. მე და ჯანსაღი ცხოვრება
სტანდარტი 8.1.
ბავშვი სწავლობს ცხოვრების ჯანსაღი წესს, სწორად კვებას, ჰიგიენას და ფიზიკურ აქტივობას.

სიხარულით ერთვება სხვადასხვა ფიზიკურ აქტივობაში ყოველდღიურად მონაწილეობს ფიზიკურ ფიზიკურ აქტივობაში
(მაგ.,დარბის, დაცოცავს, დახტის). აქტივობებში (ცეკვავს, თამაშობს სპორტულ ერთვება მინიმუმ 30
თამაშებს_ ,,ლახტს~, ,,წრეში ბურთს~ და სხვ.). წუთით დღეში.
ფიზიკური
აქტივობა

არჩევს ჯანსაღ ქცევას ესმის, რომ ზოგიერთი ასახელებს, რა სარგებლობა მოაქვს კვების ირჩევს საღ საკვებს, თუ აქვს არჩევანი.
არაჯანსაღისაგან. ქმედება საშიში და ძირითად პროდუქტებს (მაგ.: რძე კარგია
საზიანოა (მაგ., მოწევა, ძვლების
ჯანსაღი

დალევა და სხვ.).
ზრდისათვის).
ქცევა

ერთვება საუბარში სხეულის ნაწილებისა და შინაგანი ორგანოების დანიშნულებაზე;

ანატომია

8.2. დედამიწა და გარემო

სტანდარტი 8.2.
ბავშვი აკვირდება და შეისწავლის ბუნებას და მასთან ადამიანების ურთიერთდამოკიდებულებას.
 არაცოცხალ და ცოცხალ აკვირდება და აღწერს უფროსის დახმარებით აღწერს იცის და სწორად შეუძლია განასხვაოს სხვადასხვა სახის
ბუნებას აკვირდება და ცოცხალი და არაცოცხალი ცხოველებს, მცენარეებსა და ლანდშაფტი (მაგ.: მთა, ბორცვი,
შეისწავლის ბუნებისათვის გარემოს შორის გორაკი, ზღვა, მდინარე, ნაკადული).
არაცოცხალი ბუნება
ჩანაწერების,
დამახასიათებელ ნიშან- ურთიერთდამოკიდებულებას.
ჩანახატებისა და
თვისებებს, განვითარების
სურათების
ციკლს და სხვ. (მაგ.:
შეგროვებით და სხვებსაც
თესლი _ ღერო _
უზიარებს.
ფოთოლი _ ნაყოფი და
ა.შ.).

ამჩნევს და სვამს უფროსის დახმარებით უვლის შინაურ ცხოველებს, მცენარეებს.

შეკითხვებს
ცხოველების,
ცოცხალი ბუნება

მცენარეების ზრდისა და
ბუნება

ცვლილებების შესახებ,
ასევე შეუძლია მარტივად
მოყვეს, თუ
როგორ იზრდება და
იცვლება მცენარე,
ცხოველი.

საუბრობს წელიწადის იცის, რა ცვლილებები ხდება ბუნებაში წლის განმავლობაში და რა არის მათთვის
დროებზე და აღწერს დამახასიათებელი. ცნობს წელიწადის დროებს. იცის მათი სახელები (გაზაფხული, ზაფხული, შემოდგომა, ზამთარი).
წელიწადის დროები

მათთვის
დამახასიათებელ
ამინდს შესაბამისი
სიტყვების გამოყენებით(მაგ.,
მზიანი, წვიმიანი,
თოვლიანი).
 ადამიანის ქმედებებიდან, უფროსებთან ერთად შეუძლია განსაზღვროს, იცის, თუ როგორ უნდა მოუფრთხილდეს ბუნებას, გარემოს და ამას
განასხვავებს, რომელია ბუნების დასახმარებელი ღონისძიებები (მაგ., ყოველდღიურობაში
გარემოსთვის იცის, რომ სადაც ტყე გაკაფულია, იქ ახალი ხეები ახორციელებს (მაგ.: ქუჩაში ნაგავს ურნაში ყრის, წყალს მოშვებულს არ
უსაფრთხო და რომელი
ეკოლოგია

უნდა დავრგოთ). ტოვებს, ხეს ტოტს არ

- საფრთხის შემცველი სტეხს).
(მაგ., ნაგვის დაყრა
აზიანებს მცენარეებს;
მოვლა ხელს უწყობს
ზრდას);

8.3. სხეული და მოვლენები

სტანდარტი 8.3.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა საგნებისა და მოვლენების ფიზიკურ მახასიათებლებს.

გამოთქვამს ვარაუდს რა შეუძლია ისეთი ცდის (ექსპერიმენტის) ჩატარება, შეუძლია განსაზღვროს, სხვადასხვა გარემოებიდან გამომდინარე, თუ
მოხდება კვლევის დროს რომლითაც ნათლად ჩანს ობიექტი ერთი სახის რამდენად განსხვავებული შედეგი შეიძლება მიიღოს (მაგ.: ყვითელი და
(მაგ., „ ყინული წყლად მდგომარეობიდან მეორეში როგორ გადადის (მაგ.: წითელი ფერის შერევით ნარინჯისფერი მიიღება, ხოლო ყვითელი და
გადაიქცევა“). წყლით სავსე ჭურჭელი საყინულეში იყინება, ხოლო ლურჯის შერევით _ მწვანე).
ქიმია

გამოღებისას ოთახის ტემპერატურაზე თბება და

ლღვება, თოვლის ფიფქი ხელზე დნება).

უზიარებს ადამიანებს საკუთარ დაკვირვებებს ფიზიკური მოვლენების შესახებ და ადარებს მათ დაკვირვებებთან (მაგ., ეუბნება უფროსს: „წვიმის შემდეგ
ცისარტყელა ჩნდება. შენც დაგინახავს?“);
ფიზიკა

8.4. ადამიანი და მსოფლიო

სტანდარტი 8.4.
ბავშვი ინტერესდება და ეცნობა სივრცეს, დროს, სხვადასხვა კულტურას, ტრადიციებს, სამოქალაქო საკითხებს.
 იცის, რომ არჩევს მარჯვენას და საუბარში იყენებს შეუძლია აგიხსნათ, იცის, თუ ვითარდება მისი შეუძლია
გზებზე მარცხენას საკუთარი ადგილმდებარეობის მიგასწავლოთ გზა რომელ ქუჩაზე წარმოდგენები ლაბირინთში
საგზაო სხეულის ნაწილებზე. აღმნიშვნელ ისეთ (მაგ: თავისი ცხოვრობს, რა იმაზე, რაც მისი გზის გაკვლევა.
ნიშნებია ჰქვია მის ქალაქს
სიტყვებს, როგორიცაა სახლისკენ: “ჩემი სოფლისა თუ
დამონტაჟებული. თუ სოფელს, რა
“ახლოს“; “შორს“; “წინ“; სახლი არის საცურაო ქალაქისათვისაა
ქუჩებს სახელები ჰქვია მის
უკან“. აუზთან“). ქვეყანას და ა.შ. დამახასიათებელი
აქვთ, სახლებს კი –
სივრცე

(მაგ.:
ნომრები.
ტელევიზორში
წყალდიდობის
ნახვის შემდეგ
ამბობს: `ჩვენთან
ასეთი რამე არ
ხდება).

თანამიმდევრ შეუძლია შეუძლია გადმოსცეს ადეკვატურად იყენებს დროის საკუთარ გეგმებზე აქვს წარმოდგენა იმაზე, რომ
ულადაღწერს წელიწადის საკმაოდ რთული ამბავი, აღმნიშვნელ სიტყვებს _ გუშინ, საუბრისას იყენებს წარსულში ადამიანები
რომელიმე დროებისა და ისტორია სწორი დღეს, ხვალ; სწორად პასუხობს ზმნას მომავალ განსხვავებულად ცხოვრობდნენ,
მარტივი კითხვაზე, როგორი ამინდი იყო დროში. ვიდრე დღეს (იცის, რომ იყო დრო,
კვირის თანამიმდევრობით
ამბის ან გუშინ. როდესაც კომპიუტერი, მანქანა,
დღეების (მაგ.:
მოვლენის ტელევიზორი არ არსებობდა).
დრო

მიმდინარეობას. დასახელება. ისტორია, რომელიც

რამდენიმე
მოქმედებისაგან
შედგება და რამდენიმე
პერსონაჟი ჰყავს).

ცნობს ეროვნულ მუსიკას, ცეკვას, საკვებს, ბავშვმა იცის და შეუძლია თქვას, ყვება ეროვნულ ხალხურ ყურადღებით ისმენს სხვა ერების
კულტურა და
ტრადიციები

ტანსაცმელს. რა განსხვავება და რა მსგავსებაა ზღაპრებს, ცნობს ლეგენდებს, ზღაპრებს, სიმღერებს.

მის ოჯახსა და მისი მეგობრის ეროვნულ მუსიკას, ცეკვას,
ოჯახს შორის. საკვებს, ტანსაცმელს.

ასახელებს ფულის ერთეულს (ლარი, თეთრი). მონაწილეობას იღებს წესების შემუშავებაში და შეუძლია ახსნას წესების დაცვის
აუცილებლობა (მაგ. ჯგუფში ქცევის წესები).
მოქალაქეობა

ავლენს ჯგუფური არჩევანის უფროსების სურვილითა და მსჯელობს საკუთარ საუბრობს, მსჯელობს იმაზე, თუ ვინ უნდა
ლიდერობის/წამყვანობის გაკეთებისას დახმარებით მონაწილეობს ძირითად უფლებებსა და გამოვიდეს, როდესაც გაიზრდება და რატომ
სურვილს საქმიანობაში ან შეუძლია ხმის საქველმოქმედო ღონისძიებებში. მოვალეობებზე. გააკეთა ეს არჩევანი.
მზრუნველს სთავაზობს მიცემით
დახმარებას. დააფიქსიროს თავისი
პოზიცია (მაგ.: კენჭი
ვუყაროთ, რომელი
თამაში ვითამაშოთ).
 8.5. რიცხვები და სიდიდეები
სტანდარტი 8.5.
ბავშვი იყენებს მათემატიკურ უნარებს.
ახარისხებს საგნებს სხვადასხვა ნიშნის
მიხედვით, ხსნის რატომ დააჯგუფა
საგნების დაჯგუფება
ისინი ამ პრინციპით.
ამოიცნობს და ასახელებს რამდენიმე ფერს.
ამოიცნობს და გეომეტრიული
სახელწოდებით მოიხსენიებს
რამდენიმე სამგანზომილებიან
ფორმას (მაგ., სფერო, კუბი,
ფორმა და სივრცითი აღქმა
ცილინდრი, პირამიდა,
კონუსი).
იცის, რომ რიცხვი აღნიშნავს
რაოდენობას (მაგ., იღებს იმდენ
ვაშლს,
რამდენსაც სთხოვენ).
რიცხვები
ამოიცნობს ციფრების სიმბოლოს
ათამდე.
შეუძლია გაიმეოროს და განავრცოს გარკვეული წესით ალაგებს ფორმებს პატარიდან დიდამდე და პირიქით, დიდიდან
მოცემული თანმიმდევრობა (მაგ.: პატარამდე (მაგ.: ალაგებს სამ წრეს ზომის მიხედვით).
გაიმეოროს ორი მოქმედების თანმიმდევრობა, ორი
ტაში _ ორი ბაკუნი, გააგრძელოს
თანმიმდევრობა: წითელი ბურთი _ ლურჯი, წითელი _
ლურჯი, შეავსოს ნახატი).
ასახელებს მარტივ გეომეტრიულ შეუძლია დახატოს შეუძლია იპოვოს სურათზე შეუძლია დანაწევრებული ფორმის
ფიგურებს (სამკუთხედი, კვადრატი, სამკუთხედი. მითითებული ფორმა (მაგ.: ნაწილებით რაიმე ფიგურის შექმნა
ოთხკუთხედი, წრე), იცის მათი სურათზე ხატია მაღაზია, (მაგ.: ნაწილებისაგან
ბავშვმა უნდა მოძებნოს,
ელემენტარული მახასიათებლები ადამიანის ფიგურის შექმნა,
ხუთი ვაშლი, ოთხი
(მაგ.: ოთხკუთხედს ოთხი კუთხე, სამკუთხედებით სხვა
სამკუთხედი და ა.შ.).
ოთხი წვერო აქვს; წრე გეომეტრიული ფიგურის შექმნა).
მრგვალია).
ესმის, რომ დათვლის დროს ბოლო შეუძლია რიცხვის გამოყენება რიგითობის აღსანიშნავად
რიცხვი წარმოადგენს საგნების
მთელ რაოდენობას.
დამოუკიდებლად ითვლის 21-მდე. ასრულებს მათემატიკურ გარდაქმნებს შეუძლია გამოთქვას ვარაუდი რაოდენობასთან
(მიმატება-გამოკლებას 10-ის დაკავშირებით (მაგ.: `მე ვფიქრობ, რომ იმ ჯამში 5
ფარგლებში) ყოველდღიურ ბურთულაა).
აქტივობაში სათამაშოებისა და
 მონეტების გამოყენებით (მაგ.: `მე
მივეცი გიას ერთი კუბურა. მას ახლა
ორი აქვს).

ადეკვატურად იყენებს
სიგრძისა და მასის
აღმნიშვნელ სიტყვებს
(გრძელი, მოკლე, მძიმე და
მსუბუქი);
გაზომვა
მზარეულობის დროს შეუძლია
აწონოს ინგრედიენტები (ამა თუ
იმ კერძისათვის საჭირო
პროდუქტების ნაერთი, მასალა)
უფროსის დახმარებით.
ესმის, რომ რაოდენობა შეუძლია საგანთა განსაზღვრავს, რამდენი ნაბიჯია
რჩება იგივე, მიუხედავად რაოდენობრივი შედარება საჭირო ოთახის გასავლელად.
ობიექტის ფორმის პრაქტიკულ მაგალითზე
ცვლილებისა.
დაყრდნობით (მაგ., სწორად
ხმარობს ტერმინებს ტოლია,

არ არის ტოლი, მეტია,

ნაკლებია).

8.6. ადამიანები და მანქანები

სტანდარტი 8.6.
ბავშვი იყენებს ტექნიკას შესაბამისი დანიშნულებით.

იცის, რომ შესაძლებელიატექნოლოგიების სვამს კითხვებს იმ სხვადასხვა ტექნიკურ უფროსის დახმარებით იწყებს იმ ტექნიკური
გამოყენება ინფორმაციისმოსაპოვებლად; საშუალებასა და საყოფაცხოვრებო მოწყობილობაზე საშუალებების გაცნობას, რომლებიც მის ირგვლივაა
ინტერესით უყურებს თუ სხვა, რომლებიც ადამიანს ეხმარება
ყოველდღიური

(უსაფრთხოების პრინციპების გათვალისწინებით დღეში

ტექნოლოგია

მზრუნველს, როდესაც ის ეძებს მისთვის ყოველდღიურ საქმიანობაში (მაგ.: როგორ

ნახევარი საათი).
სასურველ ინფორმაციას ინტერნეტში. გადაადგილდებოდნენ, როდესაც არ იყო მანქანები).
 სახელოსნოში უფროსისზედამხედველობის ქვეშიყენებს სხვადასხვა
სამშენებლო იარაღს (მაგ., სახრახნისს, ჩაქუჩსა და ლურსმანს).
ინსტრუმენტები და
ხელსაწყოები