1|Sayfa

2020-2021 LAW 205 (SECTION 03&04)- İDARE HUKUKU PRATİK ÇALIŞMA I

(Doç.Dr. Elvin Evrim Dalkılıç)

OLAY I: (K) İli valisi Bayan (M), ildeki iş yerlerinde kumar oynatıldığı yönündeki duyumlar
üzerine, 25.02.2019 tarihinde bir genelge çıkararak, kumar oynatıldığı saptanan işyerlerinin
çalışma ruhsatlarının iptal edilip, işletmecilerine de idari para cezası uygulanacağını
duyurmuştur. Genelgenin gereği yapılmak üzere, ildeki tüm emniyet birimlerine
gönderilmesinden sonra, komşu işyeri sahibinin ihbarı üzerine, polislerce Bay (G)’ye ait iş
yerinde kumar oynatıldığına ilişkin tutanak düzenlenerek valiliğe gönderilmiştir. Vali tarafından
15.05.2019 tarihinde iş yerinin çalışma ruhsatı iptal edilip, Bay (G) hakkında 5326 sayılı
Kanun'un 32.maddesi uygulanarak 1000 TL para cezası verilmiştir. Bay (G)’nin işyeri ortağı olan
(K) İli (A) ilçesi belediye başkanı Bay (S) de, hakkında açılan soruşturma nedeniyle, vali
tarafından görevden uzaklaştırılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5393 s. BELEDİYE KANUNU
Görevden uzaklaştırma
Madde 47- Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma açılan belediye organları veya bu
organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir.
5442 s. İL İDARESİ KANUNU
Madde 9 – (Değişik birinci fıkra: 2/7/2018 – KHK/703/138 md.) Vali, ilde Cumhurbaşkanının temsilcisi ve idari yürütme
vasıtasıdır.
Bu sıfatla:
A) (Değişik: 2/7/2018 – KHK/703/138 md.) Valiler, ilin genel idaresinden Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar, görevlerine ait işleri için valilere re'sen emir ve talimat verirler.
Ç) (Değişik: 2/7/2018 – KHK/703/138 md.) Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak
ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.
Madde 11 – A) Vali, il sınırları içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir. Suç işlenmesini önlemek,
kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam
eder, bu teşkilat amir ve memurları vali tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür.
Madde 66 – (Değişik: 23/1/2008-5728/125 md.) İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından
kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet
eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32’nci maddesi
hükmü uyarınca cezalandırılır. (Ek cümle: 27/3/2015- 6638/16 md.)
5326 s. KABAHATLER KANUNU
Emre aykırı davranış Madde 32- (1) Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya
genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye 320 Türk Lirası idarî para cezası
verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir.
(3) 1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 526’ncı maddesine diğer kanunlarda yapılan yollamalar, bu maddeye
yapılmış sayılır.
2559 s. POLİS VAZİFE VE SALȂHİYET KANUNU
Madde 8- (Değişik: 24/11/2004-5259/3 md.): Polisçe kat’i delil elde edilmesi halinde;
A) Kumar oynanan umumî ve umuma açık yerler ile her çeşit özel ve resmi kurum ve kuruluşlara ait lokaller,
………………………………………………………………………………….
Mahallin en büyük mülkî amiri tarafından otuz günü geçmemek üzere geçici süreyle faaliyetten men edilir. Bu maddede yazılı
fiiller sebebiyle bir yıl içinde üç defa faaliyetten men edilen işyerlerinde, bu fiiller tekrar işlendiği takdirde, işyeri açma ve çalışma
ruhsatları, mahallin en büyük mülkî amirinin bildirimi üzerine, belediye veya il özel idaresi tarafından beş iş günü içinde iptal
edilir.

a) İllerin yönetimi hangi esasa dayanır? Açıklayınız. Anayasa m126--yetki genişliği

İllerin yönetimi anayasanın 126. Maddesi uyarınca yetki genişliği esasına dayanır. Bu
idarenin genel ilkelerinden birisidir. Bu düzenlemelerin temel amacı, görev, yetki ve
2|Sayfa

sorumlulukların yararlananlara en yakın ve en uygun şekilde gerçekleştirilmesini

sağlamaktır. Anayasaya göre Türkiye`de illerin idaresi "yetki genişliği" esasına dayanır. Bu
esasın örgütü il genel yönetiminden sorumlu taşra idaresidir; valilik - kaymakamlık
kurumudur. Bu valiler merkezi idareye danışmadan il için karar alabilirler ama onların
emir ve talimatlarına da uymak zorundalar.
b) (K) ili valiliği genelgesinin hangi yetkiye dayanılarak çıkarıldığını ve hukuki niteliğini
açıklayınız.
İdarenin -Düzenleme Yetkisi- dayanılarak düzenlenmiş. Kaynağını anayasa ve Kanunlardan
alır bu nedenle türevsel yani ikincil yetkidir. Valiler genel yetkiler çıkararak genel mevzuatı
kullanarak yetki çıkarırlar. İl idaresi m.9 kanun düzenlemesinden bu yetkiyi alır.
c) Vali tarafından verilen çalışma ruhsatının iptali ve para cezası hukuka uygun mudur?
2559 s. POLİS VAZİFE VE SALȂHİYET KANUNU
Madde 8
Vali tarafından verilen ceza hukuka aykırıdır. M8 uyarınca kumar oynanan yerlerin tespiti
üzerinde 30 günü geçmemek üzere men edilir ama burada ruhsat iptali söz konusu. Para
cezasının bu sene 320 liradan fazla verilmesi de yine hukuka aykırıdır. (Kabahatlar Kanunu
m32) Kanunda verilen yaptırım uygulanmamıştır.
d) (K) İli valiliği genelgesi hukuka uygun mudur?
Hukuka aykırıdır. Çıkarılan Genelgeler üstündeki norma yani anayasa ve kanunlara aykırı
olamaz. Polis… Kanununa göre geçici süreyle men edilme görülmüş ancak ruhsat alınmış.
Kanun genelgeden üst bir norm olduğu ve ikinciliği esasına aykırılığı söz konusu. Düzenleyici
işlemler üst normlara uygun olmalıdır. Genelge çıkarma yetkisi varken bu genelde kanunlara
aykırı olamaz. Genişletme ve daraltma yapamazlar. (yazılı kaynaklar hiyerarşisinden
bahsedilmeli)
E)(K) İli valisi Bayan (M), (A) ilçesi belediye başkanı Bay (S)’yi görevden uzaklaştırabilir mi?
Belediye başkanını görevden alma yetkisi İçişleri bakanının kendisine aittir.
Madde 47- Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma
açılan belediye organları veya bu organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı
tarafından görevden uzaklaştırılabilir.
Anayasa m127/4-Görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma ve kovuşturma
açılan mahalli idare organları, İçişleri bakanı geçici tedbir olarak kesin hükme kadar
uzaklaştırabilir. Ancak kumar oynanması görevinin kötüye kullanılması ile ilgili bir suç
olarak sayılmaz. Belediye başkanı sıfatıyla yaptığı suç görevden uzaklaştırmasını
sağlamaz. Vali tarafından uzaklaştırılması hukuka aykırıdır.

OLAY II: Aşağıda Danıştay 10. Dairesi ‘sinin E. 2015/1663 K. 2016/91 T. 11.1.2016 kararı yer
almaktadır. Bu karardan ne anladığınızı örnek vererek açıklayınız.
3|Sayfa

Dava; davacı tarafından, Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru sonucunda verilen kararın, açık
kimliği ve kimliğini belli eden bilgilerin yer aldığı şekliyle Anayasa Mahkemesi'nin ve Resmi Gazetenin
internet erişimine açık arşivi başta olmak üzere kamuya açık tüm kaynaklardan kaldırılması istemiyle
yapılan başvurunun zımnen reddine dair işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İptal davası açılabilmesi için, ortada bir idari işlemin var olması gereklidir. İdari işlem ise, genel olarak,
idari makam ve mercilerin, idarenin işlevleriyle ilgili, kamu hukuku alanında tesis ettikleri, tek taraflı,
doğrudan uygulanabilir nitelikte hukuki bir tasarruftur.
Yargı organlarınca, yargı fonksiyonunun yerine getirilmesi amacıyla, hukuki bir uyuşmazlığa çözüm
üretmek için yargısal usuller izlenerek tesis edilen işlemler yargısal işlem(karar) olarak
nitelendirilmektedir. Fonksiyonel bakımdan yargı organlarının, yargılama süreci ile ilgili işlemleri,
Anayasa'nın 125. maddesinde öngörülen "idari işlemler" kapsamına girmemektedir.
… yargı organı önüne gelen uyuşmazlıkta nihai kararını verdikten sonra davadan el çekmekte olup, bu
aşamadan sonra kararın nasıl ve ne şekilde yayınlanacağı yargılama sürecinden ayrılan işlem ve
faaliyetlerle belirlenmektedir.

->(Hoca organik anlamda idare ve işlevsel anlamda idare tanımı istiyor) Yargısal işlem dışındaki
hususlar idari işlem sayılır. Nihai karar verildikten sonra yargılanma safhası sona ermiş olup bu kararın
resmî gazetede ve internet sitesinde yayımlanması idari karar ve işlemlerle gerçekleşir. Yayımlanması
yargısal bir işlem değil aksine idari bir işlemdir ve bu yüzden zımnen reddi işlemi de idari davaya konu
edilebilir.

OLAY III: 10.07.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğü giren 2 Sayılı Genel Kadro
ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5. maddesinin 1. fıkrasında ‘’Bu
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamına giren kurum ve kuruluşların kadroları
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle ihdas edilir’’ hükmü yer almaktadır.

a) 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin hukuki niteliği nedir?

Anayasa m104/17 “Cumhurbaşkanı yürütme yetkisine ilişkin konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir”. Düzenleyici işlem olarak kabul edilir ve
idarenin düzenleyici işlemi ile alakalıdır. Çünkü kanunlardan ve anayasadan sonra gelir.
Yasama organı her zaman düzenleme çıkarabilir ancak her zaman kanunlar ilk sıradadır.
b) 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin normlar hiyerarşisi içerisindeki yerini
açıklayınız.
Normlar hiyerarşisinde birinci sırada olan Anayasa ve ikinci sırada olan kanun ve
yasalardan sonra gelir çünkü CBK çıkarılan konu olağanüstü hal CBK sayılmaz bu
nedenle kanunlarla eşit tutulmaz. Anayasa m11 de kullanılabilir. Yine anayasa m104
kararnamelerin kanunların altında olduğu…
c) Cumhurbaşkanın düzenleme yetkisinin niteliğini ilgili Anayasa maddelerini de dikkate
alarak değerlendiriniz.
Anayasa m119/6 da olağanüstü sınırlamalara tabii olmaksızın kararname çıkarabilir
ama 3 ay süresi varı ve yine meclise sunulur. m104/17 yürütme yetkisine ait konularda
4|Sayfa

CBK çıkarabilir. Her türlü ikincil yani türevsel işlemdir çünkü kanunlara ve yasama
organına bağlıdır. Asli ve genel olarak değerlendirilemez. Sadece kararname değil aynı
zamanda yönetmelik de çıkarabilir 104/18

OLAY IV: 19.12.2001 gün ve 24615 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye
Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinin 18 inci maddesinin son fıkrasındaki, "Stajyer,
askerlik görevini yaptığı sırada izinli olarak kıtasından ayrılması halinde sivil kıyafetle stajına
kaldığı yerden devam edebilir" ibaresi, Danıştay 8. Dairesi tarafından Avukatlık Kanunu’nun 11
inci ve 23’üncü maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
1136 s. AVUKATLIK KANUNU
Avukatlıkla birleşemeyen işler Madde 11 – Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet
ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü iş
avukatlıkla birleşemez.
Stajın yapılması ve stajyerin ödevleri Madde 23 – (Değişik: 2/5/2001- 4667/13 md.)
Staj kesintisiz olarak yapılır. Stajyerin haklı nedenlere dayanarak devam etmediği günler, engelin kalkmasından sonraki bir ay
içinde başvurduğu takdirde, mahkeme stajı sırasında Adalet Komisyonu, avukat yanındaki staj sırasında ise baro yönetim kurulu
kararı ile tamamlattırılır. Stajın yapıldığı yere göre adalet komisyonu başkanı ve baro başkanı, haklı bir engelin bulunması halinde
yanında staj yaptığı avukatın da görüşünü alarak stajyere otuz günü aşmamak üzere izin verebilir.
Stajyer, avukatla birlikte duruşmalara girmek, avukatın mahkemeler ve idari makamlardaki işlerini yapmak, dava dosyaları ve
yazışmaları düzenlemek, baroca düzenlenen eğitim çalışmalarına katılmak, baro yönetim kurulunca verilen ve yönetmelikte
gösterilecek diğer ödevleri yerine getirmekle yükümlüdür. Stajyerler, meslek kurallarına ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara
uymak zorundadırlar.
Birliğin Kuruluş ve Nitelikleri Madde 109. (Değişik: 2/5/2001-4667/58 m.) Türkiye Barolar Birliği, bütün baroların katılmasıyla
oluşan bir kuruluştur.
Birlik, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur.
Birliğin Görevleri Madde 110. Türkiye Barolar Birliğinin görevleri şunlardır:
..........................................
3. Baro mensuplarının genel menfaatlerini ve meslekin ahlak, düzen ve geleneklerini korumak, Baroların çalışmalarını ortak
amaca ulaşacak şekilde tasarlayıp mesleğin gelişmesini sağlamak,
..........................................
6. Kanunların memleket ihtiyaçlarına uygun olarak gelişmesi ve yürütülmesi yolunda dileklerde, yayınlarda bulunmak, gerekirse
ön tasarılar hazırlamak,

..........................................
11. Kanunların avukatlara tanıdığı hakların gerçekleşmesine ve yüklediği görevlerin tam ve şerefli bir şekilde yerine getirilmesine
çalışmak,
..........................................
16. Uyulması zorunlu meslek kurallarını tespit ve tavsiye etmek,

a) Türkiye Barolar Birliği’nin yönetmelik çıkarma yetkisini, TBB’nin Türk idare teşkilatı
içindeki konumunu dikkate alarak ve ilgili Anayasa maddelerini de belirterek açıklayınız.
TBB Anayasa m135e göre yerinden yönetim kuruluşudur. Ayrıca TBB ayrı kamu tüzel
kişiliğine sahiptir. Anayasa m124 ile doğrudan aldığı yönetmelik çıkarma yetkisi ile
tüzel kişiliği vardır.
b) Türkiye Barolar Birliği’nin çıkardığı yönetmeliğin hukuki niteliği nedir?
Yönetmelik, düzenleyici işlem olarak kabul edilir. Anayasa m124 ile yönetmelikler anayasa,
kanun ve CBK lara uymak zorundadır. Çünkü genel, soyut ve objektif kurallara yer verirler.
5|Sayfa

c) Türkiye Barolar Birliği’nin çıkardığı yönetmeliğin Danıştay tarafından iptal edilme

gerekçesini idarenin düzenleme yetkisi açısından tartışınız.

Hiyeraşiye uygun olması gerektiğinden ve kanunlara ve CBK lara aykırı olmaması gerektiğinden 1136
sayılı Avukatlık kanunun m11 ve m23 e aykırı bir durum olduğundan dolayı iptal edilmiştir. (neden
bağdaşmadığını açıkla)
OLAY V: Şirince Köyü muhtarı (H), her sene köyün tanıtımı için düzenlenen Şarap Festivali’nde
sahne alması için Şarkıcı (T) ile yüksek bir ücret karşılığı anlaşmıştır. Şirince Köyü’nün bağlı
olduğu (S) ilçesi kaymakamı (İ), muhtar (H)’nin (T) ile yaptığı anlaşmayı köyün yararına olmadığı
gerekçesiyle iptal etmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
442 s. KÖY KANUNU
Madde 10 – Muhtar, köyün başıdır. İşbu kanuna göre köy işlerinde söz söylemek, emir vermek ve emrini yaptırmak muhtarın
hakkıdır.
Madde 40 – Köy muhtarının köylü faydasına olmayan kararlarını kaymakam bozabilir. Fakat, onun yerine kaymakam
kendiliğinden karar veremez. Karar, gene köylü tarafından verilir.

a) Muhtar ile kaymakam arasındaki ilişkinin hukuki niteliği nedir?

Aralarındaki ilişki idari vesayet yetkisine dayanır. İdari vesayet yerinden yönetim
kuruluşlarının denetlenmesidir.
b) Kaymakam (İ), muhtar (H)’nin (T) ile yaptığı anlaşmayı iptal ederek yerine daha düşük bir
ücretle şarkıcı (N) ile anlaşma yapılmasına karar verebilir mi?
Kaymakam T ile yapılan anlaşmayı madde 40 ile bozabilir. Ancak idari vesayet
yetkisine göre denetledikleri kuruluş yerine talimat veremez ve yeni karar alamaz.

->Sınavda dikkat et: Düzenleyici bireysel işlem diye bir şey yoktur. Ya bireysel ya da düzenleyici
(genel)

OLAY VI: 09.11.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 320 sayılı Yolcu
Beraberinde Getirilen Telefon Kullanım Harcı Tutarının Yeniden Belirlenmesine Dair
Cumhurbaşkanı Kararı ile 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (8) sayılı tarifenin “VIII- Yolcu
beraberinde getirilen telefon kullanım izni harcı” başlıklı bölümünün (1) numaralı fıkrasında yer
alan maktu harç tutarı 500 TL olarak yeniden belirlenmiştir.

a) 320 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının hukuki niteliği nedir?

Genel ve soyut bir kural getiriliyor. Hukuki nitelik olarak Cumhurbaşkanının
düzenleyici işlemlerindendir. (verginin benzeri şeklinde işlem)
b) 320 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının normlar hiyerarşisi içerisindeki yerini açıklayınız.
Genel, soyut ve objektif bir kural olduğu için düzenleyici işlemdir. (CBK ile
karıştırılmamalı!!! Bu olaya karşı cumhurbaşkanı kararı) (Cumhurbaşkanı kararı
bireysel nitelikte de olabilir mesela atama) Danıştay kanunu 24. Maddesinde
Cumhurbaşkanının düzenleyici işlemlerinden bahsediliyor. Demek ki Cb bir takım
6|Sayfa

düzenleyici işlemler yapabilmekte CBK hariç. Kanunların altında yer alır. Anayasanın
124. Maddesinde kararnamelerin altında yönetmelikler yer alır demiştir. Yani normlar
hiyerarşisinde yönetmeliklerle eşdeğer diyebiliriz ancak adı yönetmelik olmayan bir
düzenleyici işlem herhangi bir yönetmeliğe dayanmadan doğrudan bir kanunun
uygulanmasını sağlamak için çıkarılmış ise yönetmeliklerle eşdeğerdir. Burada ise
yönetmeliğin altında sayılır.

OLAY VII: (Y) ili (Z) ilçesi belediye meclisi, (B) Mahallesinde yeni açılan çocuk parkına “Neşeli
Adımlar” adının verilmesine 15.09.2018 tarihinde karar vermiştir. Söz konusu karar yeniden
görüşülmek üzere belediye başkanınca meclise iade edilmemiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
5393 s. BELEDİYE KANUNU
Madde 18- Belediye meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:
……………
n) Meydan, cadde, sokak, park, tesis ve benzerlerine ad vermek; mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, adlarıyla
sınırlarının tespiti ve değiştirilmesine karar vermek; beldeyi tanıtıcı amblem, flama ve benzerlerini kabul etmek.
…………..
Madde 23- Belediye başkanı, hukuka aykırı gördüğü meclis kararlarını, gerekçesini de belirterek yeniden görüşülmek üzere beş
gün içinde meclise iade edebilir.
Yeniden görüşülmesi istenilmeyen kararlar ile yeniden görüşülmesi istenip de belediye meclisi üye tam sayısının salt
çoğunluğuyla ısrar edilen kararlar kesinleşir.
Belediye başkanı, meclisin ısrarı ile kesinleşen kararlar aleyhine on gün içinde idarî yargıya başvurabilir.
Kararlar kesinleştiği tarihten itibaren en geç yedi gün içinde mahallin en büyük mülkî idare amirine gönderilir. Mülkî idare
amirine gönderilmeyen kararlar yürürlüğe girmez.
Mülkî idare amiri hukuka aykırı gördüğü kararlar aleyhine idarî yargıya başvurabilir. (İptal beşinci fıkra: Anayasa
Mahkemesi’nin 4/2/2010 tarihli ve E.: 2008/27, K.: 2010/9 sayılı Kararı ile)
Kesinleşen meclis kararlarının özetleri yedi gün içinde uygun araçlarla halka duyurulur.
Madde 38- Belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır:
……………
d) Meclise ve encümene başkanlık etmek.

a) Kararın yürürlüğe girmesi için hangi tarihe kadar, hangi mülki idare amirine gönderilmesi
gerekir?
En büyük mülki idare amiri ilde vali, ilçede kaymakamdır. Madde 23 5 gün içinde
meclise iade edebilir demektedir. Belediye başkanı 5 gün boyunca meclise iade
etmeyebilir. Bu kararın kesinleştiği anlamına gelebilir. 20 eylül 2018 tarihinde
kesinleşmiş ama yürürlüğe girmesi gerekiyor. Bunun için 7 günde kaymakama
gönderilmesi lazım. En son 27 eylül 2018 tarihine kadar kaymakama gönderilmesi
gerekir.
b) Mülki idare amiri ile belediye arasındaki ilişkinin hukuki niteliğini, varsa anayasal
dayanağını da belirterek açıklayınız.
Anayasa m127/5 göre merkezi idare mahalli idare üzerinde idari vesayet yetkisine
sahiptir. Mülki idare amiri merkezi idarenin temsilcisidir. Bu da illerde vali ve ilçelerde
7|Sayfa

kaymakamdır. Ancak belediye mahalli idaredir ve ayrı kamu tüzel kişiliği vardır.
Merkezi idare ile arasında idariğ vesayet ilişkisi bulunur.
c) Mülki idare amiri ile belediye arasındaki ilişkinin mülki idare amiri ile İçişleri Bakanı
arasındaki ilişkiden farklarını belirtiniz.
Mülki idare amiri ile belediye başkanı arasındaki ilişki idari vesayet ilişkisi iken İçişleri
Bakanı arasındaki ilişki hiyerarşik denetim ilişkisi vardır. İl idaresi kanununa göre
valilerin, bakanların verdiği talimatı yerine getirme mecburiyeti vardır. İdari vesayet
ayrı tüzel kişilerde geçerlidir.

OLAY VIII: (M) İli Belediye Başkanlığı’nın başlattığı köprü ve alt-geçit çalışması için yapılan
ihalede usulsüzlük bulunduğu iddiaları üzerine hakkında İçişleri Bakanlığınca soruşturma
başlatılan belediye başkanı Bay (B), 20.03.2006 tarihinde (M) İli Valisi tarafından görevden
uzaklaştırılmıştır. Yapılan soruşturma sonucunda Bay (B) hakkında kovuşturma açılmasına yer
olmadığına karar verilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
5393 s. BELEDİYE KANUNU
GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA Madde 47- Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma açılan
belediye organları veya bu organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir.
Görevden uzaklaştırma kararı iki ayda bir gözden geçirilir. Devamında kamu yararı bulunmayan görevden uzaklaştırma kararı
kaldırılır.
Görevden uzaklaştırılanlar hakkında; kovuşturma açılmaması, kamu davasının düşmesi veya beraat kararı verilmesi, davanın
genel af ile ortadan kaldırılması veya görevden düşürülmeyi gerektirmeyen bir suçla mahkûm olunması durumunda görevden
uzaklaştırma kararı kaldırılır.
Görevden uzaklaştırılan belediye başkanına, görevden uzak kaldığı sürece aylık ödeneğinin üçte ikisi ödenir ve bu süre içinde
diğer sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam eder.

a) Yerel idarenin seçilmiş organını görevden uzaklaştırma konusunda merkezi idareye yetki
tanınması Anayasaya uygun mudur?
Anayasaya uygundur. Merkezi idarelerin yerel idareler üzerinde idari vesayet yetkisi
vardır. Anayasanın m127/4 de düzenlenmiştir. Belediye kanununda m47 soruşturulma
açılan belediye organları üyeliklerinin bitmesine kadar İçişleri bakanı tarafından
görevden uzaklaştırılabilir. Merkezi idarenin bünyesinde belediye başkanına
uzaklaştırma verilmesi uygundur.
b) Hakkında kovuşturma açılmasına yer olmadığına karar verilen Bay (B)’nin görevden
uzaklaştırılmasına ilişkin kararı kaldırmaya hangi organ yetkilidir? Hakkındaki görevden
uzaklaştırma kararı kaldırılan Bay (B), görevden uzak kaldığı süre boyunca kendisine
ödenmeyen aylıklarının üçte birlik kısımlarının da ödenmesini talep edebilir mi?
Görevden uzaklaştırma kararını veren organ bu kararı kaldırma yetkisine sahiptir
çünkü vesayet yetkisi kanunen hangi organa verildiyse doğrudan o organ tarafından
kullanılır. Bu yetki devredilemez ve burada İçişleri Bakanına aittir. Hakkında
kovuşturma kararı kaldırılan Bay B görevden uzak kaldığı süre boyunca aylıklarının
üçte birinin ödenmesi konusunda, göreve iade edildiğinde ödenme talep etmesi için
8|Sayfa

görevden uzaklaştırmanın hukuka aykırı şekilde yapılmış olması gerekmektedir.

Anayasa madde 125 idare kendi işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.
Eğer hukuka aykırı işleme uğradıysa bunun tazminini ve manevi zararı talep edebilir.