🐫

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
ve Kanun Hükmünde
Kararnameler
Kanun Hükmünde Kararnamemeler
Kanun Hükmünde Kararnameler 61 Anayasası ile hukukumuza girmiştir. 81 Anayasası
ile yetkisi büyük ölçüde genişletilmiştir. KHK'lar günümüzde kullanılmayan bir hukuki
işlem tipi olmamasına rağmen mevzuatta halen geçerli KHK'lar bulunur.
82 Anayasasının 2013 değişikliğinde KHK'ların yetki alanının genişlemesi söz konusu
olmuştur. Kanun ile düzenlenebilecek alan ikiye ayrılmıştır: (1) Münhasır Kanun alanı ve
(2) Münhasıran kanun olmayan alan. Birinci bölgedeki kanunlar yalnız TBMM tarafından
düzenlenebilirken ikinci bölgedeki alanlarda yer alan konulardan yürütmenin, hakkında
TBMM tarafından kanun yapılmamış konularda KHK çıkartma yetkisi vardır fakat aynı
konuda TBMM tarafından bir kanun çıkarılabilir ve bu durumda KHK devre dışı kalabilir.
Yürütme münhasır kanun alanında bir düzenleme yapmak istiyorsa TBMM tarafından
hazırlanan bir kanunla tanımlı, sınırlı ve geçici bir yetki alır. Bu kanun ile yetkinin
çerçevesi çizilir, normal şartlar altında, KHK'lar bu çerçevenin dışına çıkamaz.

💡 Anayasa Mahkemesine göre bu durumda bir yetki devri söz konusu değildir
çünkü TBMM yürütme için sınırları belirlerken yetkisini kullanmaktadır.

Anayasa Mahkemesi'nin son içtihadına göre münhasıran kanun olmayan alanlarda

TBMM yasama yetkisini yürütmeye devredebilir. Yürütme bu alanda çıkarttığı KHK'lar ile
düzenleme yapabilir.

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Kanun Hükmünde Kararnameler 1

 Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
Cumhurbaşkanlığı kararnameleri hukukumuza 2017 anayasa değişikliği ile girmiştir.
Cumhurbaşkanının görev ve yetkisini düzenleyen 104. maddede münhasıran kanun
olmayan alanda, hakkında kanun çıkmamış konularda yürütmeye alenen düzenleme
yetkisi verilmiştir. Bu yetki doğrudan anayasadan kaynaklandığından asli bir yetki
haline gelmiştir.
Yine 2017 değişikliğinde münhasır kanun alanlarında yürütmeye CBK ile istisnai
düzenleme yetkileri tanımlanmıştır.
106. maddede Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görev-yetkileri, teşkilat
yapıları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir.
108. maddede Devlet Denetleme Kurulu cumhurbaşkanlığına bağlanmış ve her türlü
kuruluşta soruşturma, araştırma, denetleme yapma görevi cumhurbaşkanına
verilmiştir.
118. maddede Milli Güvenlik Kurulu'nun idare ve teşkilatını düzenleme yetkisi
cumhurbaşkanına verilmiştir.
123. maddeye göre kamu tüzelkişiliği CBK ile kurulur.
Anayasa Mahkemesinin içtihadına Cumhurbaşkanlığı kararnameleri incelenirken 104.
maddedeki genel sınırlar esas alınır fakat yorum yapılırken bütün maddeleri
kapsayan bütüncül bir okuma yapmak gerekir.

Çelişkiler
-Madde 106'da bahsi geçen bakanlıkların kurulması ve kaldırılması işlemi kim
tarafından düzenlenir?
+Anayasa Mahkemesinin okumasına göre kanunlar veya CBK ile düzenlenebilir fakat
kanunlar düzenlendiyse CBK tarafından düzenlenemez, daha önce CBK ile düzenlenip
hakkında kanun çıkartılırsa CBK geçersiz kalır. 106. maddede belirtilen son kısım
yürütmeye bu konu hakkında yedek bir yetki tanımlamıştır. Bu yetki münhasır kanun
alanındaki bir konuda tanımlanmıştır ve bu münhasır kanun doktrininde açılan deliklere
bir örnektir.

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Kanun Hükmünde Kararnameler 2

 -Madde 128'de memurların nitelik, atama, görev ve haklarının kanunla
düzenlenebileceği belirtilmiştir fakat Madde 104'te tanımlanan yetki ile bu konuları
cumhurbaşkanı düzenleyebilir. Bunun etkisi ne olmuştur?
+Madde 128 kamu personelinin profesyonelliğini korumaktadır. Bu madde devletin
teşkilatlanması için önemli komunda olan profesyonel üst düzey memurların haklarını
güvence altına almakta (rasyonel devlet teşkilatı) ve bizatihi devletin teşkilatını
sağlamaktadır.
104. Madde üst düzey memurların rasyonel ve kurumsal niteliğini ortadan kaldırmış,
geçici ve siyasi bir üst düzey memur oluşumu yaratmıştır. Bu devletin teşkilatlanmasına
derinden hasar vermektedir. Nitekim 2018 seçimlerinden evvel çıkarılan bir KHK ile bu
konudaki bütün kanun ve KHK'lar ilga edilmiş ve seçilen cumhurbaşkanına büyük bir
boşluk yaratılmıştır. Bir teşkilat olan devlet her seçimden sonra yıkılıp tekrar kurulabilir
bir hale getirilmiştir.

Münhasır kanun alanındaki çeşitli konular münhasıran kanun olmaktan çıkarılmış ve

CBK tarafından düzenlenebilir hale getirilmiştir fakat unutulmamalıdır ki bu konularda
yürütme tarafından hala kanun çıkarılabilir ve kanun çıkartıldığı koşullarda konu CBK
için kapalı hale gelir.

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Kanun Hükmünde Kararnameler 3