Πολυμερη υλικα Κινητης και

Γναθοπροσωπικης Προσθετικης –
Αποτυπωτικα υλικα

Γρηγορης Πολυζωης Ν. Πολυχρονακης

DDS,Dr.Dent,MScD
Γναθοπροσωπικος Προσθετολογος Αναπληρωτης Καθηγητης
Καθηγητης Κινητης Προσθετικης Κινητης Προσθετικης
Οδοντιατρικου Τμηματος Αθηνων Οδοντιατρικού Τμηματος Αθηνων
 ΟΡΙΣΜΟΙ
•Κινητη Προσθετικη ειναι ο κλαδος εκεινος της
Προσθετικης που ασχολειται με την αντικατασταση δοντιων
και παρακειμενων ιστων ολικως η μερικως νωδων ασθενων
με τεχνητα υποκαταστατα ( προσθεσεις ) που αφαιρουνται
απo το στομα

•Γναθοπροσωπικη Προσθετικη ειναι ο κλαδος εκεινος

της Προσθετικης που ασχολειται με την αντικατασταση
στοματογναθικων και κρανιοπροσωπικων ανατομικων
στοιχειων με προσθεσεις οι οποιες μπορει να αφαιρουνται σε
κανονικη η προαιρετικη βαση

Λεξικο Προσθετικων Ορων (GPT-8), The Academy of

Prosthodontics Foundation (2005)
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ
ΥΛΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΗΣ ΚΑΙ
ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ
ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΗΣ

ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ

ΣΚΛΗΡΑ ΜΑΛΑΚΑ
 ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΚΛΗΡΩΝ
ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ

❑ΥΛΙΚΑ ΒΑΣΗΣ ΟΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΩΝ

ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΩΝ

❑ΥΛΙΚΑ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

ΒΑΣΗΣ ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΩΝ

❑ΥΛΙΚΑ ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΕΩΝ
 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
ΣΚΛΗΡΩΝ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ

❑ ΘΕΡΜΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ

❑ ΑΥΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ

❑ ΦΩΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ
 ΘΕΡΜΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ
ΠΟΛΥΜΕΡΗ
❑ ΑΚΡΥΛΙΚΗ ΡΗΤΙΝΗ – ( PMMA ) (1935-37)
❑ ΠΟΛΥΑΜΙΔΙΑ – ( NYLON ) (1955-56)
❑ ΑΚΕΤΑΛΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ –
ΠΟΛΥΟΞΥΜΕΘΥΛΕΝΙΟ – (POM) (1986)
❑ ΔΙΜΕΘΑΚΡΥΛΙΚΗ ΟΥΡΕΘΑΝΗ – (UEDMA)
(2000)
❑ ΑΚΡΥΛΙΚΗ ΡΗΤΙΝΗ (ΘΕΡΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ)
(2000)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΘΕΡΜΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΗΣ
ΑΚΡΥΛΙΚΗΣ ΡΗΤΙΝΗΣ

❑ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ

❑ ΔΙ’ ΕΓΧΥΣΕΩΣ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ (ΕΝΕΣΙΜΟ)

❑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΟΥΣΗ - ΘΡΑΥΣΗ

(High Impact)

❑ ΤΑΧΕΩΣ ΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΗ

❑ ΕΙΔΙΚΗ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΑ

ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ - ΔΙΦΑΣΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

❑ ΣΚΟΝΗ (κοκκοι
πολυμερους, υπεροξειδιο
βενζολιου, χρωστικες,
συνθετικες ινες )

❑ ΥΓΡΟ (μονομερες,
υδροκινονη, παραγοντες
διασταυρωσης)
ΔΙ’ ΕΓΧΥΣΕΩΣ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ (ΕΝΕΣΙΜΟ)

❑ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟ
ΣΥΣΤΗΜΑ (κοκκοι
πολυμερους και
εγχυση σε μητρα
στους 265 ΟC σε
ειδικη συσκευη)
❑ΔΙΦΑΣΙΚΟ
ΣΥΣΤΗΜΑ (σκονη-
υγρο και ειδικη
συσκευη εγχυσης)
 ΥΨΗΛΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΟΥΣΗ- ΘΡΑΥΣΗ
(High Impact)

❑ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΚΟΝΗΣ
α)Συμπολυμερες
βουταδιενιου-ΜΜΑ
β)Συμπολυμερες
βουταδιενιου/στυρενιου
(γαλακτωμα) και
επικαλυψη των κοκκων
πολυμερους με ΜΜΑ
❑Μεγαλυτερη αντοχη
στην κρουση από 1.2-
2.7 φορες
 ΤΑΧΕΩΣ ΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΗ

❑ΣΚΟΝΗ (μικροι
κοκκοι, μεγαλο Μ.Β,
χαμηλο ποσοστο
υπεροξειδιου
βενζολιου 0,26%)
❑ΥΓΡΟ (περιεχει και
τριτοταγη αμινη σαν
επιταχυντη 0,025%)
ΕΙΔΙΚΗ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΑ

❑ Το μονομερες περιεχει τρι-

τετρα διμεθακρυλικη
αιθυλενογλυκολη. Τα
διμεθακρυλικα εχουν
χαμηλη πιεση ατμων στους
100-150 οC και δεν
δημιουργουν πορους σε
υψηλες θερμοκρασιες.
(ΜΜΑ 760 mmHg –100 oC,
Tri-tetra EGDMA 0,01
mmHg – 100 oC)
 ΠΟΛΥΑΜΙΔΙΑ - NYLON
❑Nylon 66,610,12
❑Ενισχυση ινες/σφαιρες υαλου (30-50%)
❑Μεγαλη ευκαμψια
❑Ειδικη συσκευη (ενεσιμο 250 οC)
❑Χρωματικη ασταθεια, χρωστικες,
απορροφηση υγρων, αδροτητα
 ΑΚΕΤΑΛΙΚΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ - ΠΟΛΥΟΞΥΜΕΘΥΛΕΝΙΟ

❑Κυριως για αισθητικα αγκιστρα Μ.Ο στο χρωμα των

δοντιων

❑Τα αγκιστρα πρεπει να είναι κοντα (5 mm), διατομης 1,4

mm και να εισερχονται σε αβαθεις εσοχες (ισοδυναμο CoCr
αγκιστρο μηκος 15 mm διατομη 1 mm)

❑Υφιστανται μεγαλυτερη παραμορφωση και κοπωση απο

τα αγκιστρα CoCr (μειωση συγκρατησης- θραυση)

❑Ειδικη συσκευη (ενεσιμο) 220 οC

 ΔΙΜΕΘΑΚΡΥΛΙΚΗ ΟΥΡΕΘΑΝΗ
(MICROBASE)

❑Το υλικο ερχεται υπο μορφη παστας σε αμπουλες, είναι

ενεσιμο και πολυμεριζεται με μικροκυματα (7 min / 750 W)
❑Η συνθεση του είναι UEDMA 44%, οργανικη ενισχυση
54%, καταλυτης 2%, χαλαζιας, σκονη υαλου (ανοργανη
ενισχυση)
❑Απαιτειται συσκευη εγχυσης, φουρνος και εγκλειστρα
μικροκυματων
 ΑΥΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ
ΠΟΛΥΜΕΡΗ

❑ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΑΚΡΥΛΙΚΗ ΡΗΤΙΝΗ (1947)

❑ ΡΕΥΣΤΗ ΑΚΡΥΛΙΚΗ ΡΗΤΙΝΗ (1965-67)

 ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΑΚΡΥΛΙΚΗ ΡΗΤΙΝΗ

❑ ΣΚΟΝΗ (κοκκοι
πολυμερους, υπεροξειδιο
βενζολιου/βαρβιτουρικο
οξυ, χρωστικες, ινες
nylon/ακρυλικου)
❑ ΥΓΡΟ (μονομερες,
υδροκινονη, τριτοταγεις
αμινες ή παραγωγα του
βαρβιτουρικου οξεος,
παραγοντες
διασταυρωσης)
 ΡΕΥΣΤΗ ΑΚΡΥΛΙΚΗ ΡΗΤΙΝΗ
❑ Συνθεση πολυμερους-μονομερους
ιδια με τη συμβατικη
αυτοπολυμεριζομενη ρητινη
❑Αυξημενη ρευστοτητα λογω μικρων
κοκκων και μεγαλυτερης αναλογιας
υγρου/σκονης κατά τη μειξη
❑ Το μειγμα εγχεεται σε εγκλειστρο
με επενδυση αγαρ-αγαρ/ μαλακης
γυψου και πολυμεριζεται υπο πιεση 20
psi, 40-50 oC, 20-40 min
❑PROVAC (1987). Ρευστη ρητινη με
εγχυση σε συνθηκες κενου αερος
 ΦΩΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ

❑ Πρωτοπαρουσιαστηκαν το 1983-
84 με το υλικο TRIAD
❑Το υλικο είναι σε μορφη παστας
και αποτελειται από 47% UEDMA,
38% οργανικη ενισχυση, 14,7%
χαλαζια, 0,13% καμφοροκινονη
(καταλυτης)
❑ Δεν χρειαζονται εγκλειστρα
❑ Ειδικη συσκευη πολυμερiσμου με
λυχνια αλογονου (400-500 nm , μπλε
φως)
ECLIPSE DENTURE SYSTEM
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ
ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

❑ ΦΥΣΙΚΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
❑ ΒΙΟΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ

❑ ΕΥΚΟΛΙΑ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ (ΥΓΙΕΙΝΗΣ)

❑ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗΣ/ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗΣ

❑ ΕΥΚΟΛΙΑ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ

❑ ΕΥΚΟΛΙΑ ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗΣ

❑ ΧΑΜΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ

❑ ΜΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΩΝ ΚΑΙ

ΔΑΠΑΝΗΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ
 ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΛΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
❑ Η ακρυλικη ρητινη σε θερμοπολυμεριζομενη μορφη μετα
απο 83 περιπου χρονια στον χωρο της
Κινητης/Γναθοπροσωπικης Προσθετικης παραμενει ακομα
το υλικο εκλογης για την κατασκευη και αναπροσαρμογη
βασεων ολικων/μερικων οδοντοστοιχιων
❑ Ειδικοτερα η θερμοπολυμεριζομενη ρητινη (σκονη-υγρο)
σε συνδυασμο με την κλασικη διαδικασια (εγκλειστρωση,
αποκηρωση, στοιβαγμος, πολυμερισμος) παραμενει η μεθοδος
εκλογης κατασκευης κινητων προσθεσεων
❑ Η αυτοπολυμεριζομενη ακρυλικη ρητινη (σκονη-υγρο)
μετα από 73 χρονια αποτελει και σημερα το υλικο εκλογης για
επιδιορθωσεις (θραυση, συγκολληση δοντιων) των κινητων
προσθεσεων
 ΧΡΗΣΕΙΣ ΜΑΛΑΚΩΝ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ

❑ ΜΑΛΑΚΑ ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΩΝ

❑ ΥΛΙΚΑ ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΩΝ- ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ

ΠΡΟΣΘΕΣΕΩΝ
 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΜΑΛΑΚΩΝ
ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΩΝ

❑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ – ΥΛΙΚΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ

ΙΣΤΩΝ ( μεχρι 1 μηνα )

❑ ΗΜΙΜΟΝΙΜΑ ( μεχρι 12 μηνες )

❑ ΜΟΝΙΜΑ ( πανω από 12 μηνες )

 ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ – ΥΛΙΚΑ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΙΣΤΩΝ

❑ ΣΚΟΝΗ ( Πολυμεθακρυλικο αιθυλιο –

PEMA )
❑ ΥΓΡΟ ( Αιθυλικη αλκοολη 6-30% και
πλαστικοποιητης – φθαλικος εστερας )
 ΧΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΩΝ ΜΑΛΑΚΩΝ
ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΩΝ

❑ Θεραπεια στοματιτιδας απο οδοντοστοιχιες

❑ Λειτουργικη αποτυπωση

❑ Λειτουργικη καταγραφη της «ουδετερης ζωνης» και των

λειων επιφανειων οδοντοστοιχιων

❑ Κατα την τοποθετηση αμεσων οδοντοστοιχιων

❑ Σε χειρουργικες/μεταχειρουργικες προσθεσεις στην

Γναθοπροσωπικη Προσθετικη
 ΗΜΙΜΟΝΙΜΑ ΜΑΛΑΚΑ
ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ

❑ ΑΥΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ

Πλαστικοποιημενα
Σιλικονες
ακρυλικα

❑ ΦΩΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ
 ΑΥΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ ΗΜΙΜΟΝΙΜΑ
ΜΑΛΑΚΑ ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ -
ΠΛΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΚΡΥΛΙΚΑ

❑ ΣΚΟΝΗ ( Πολυμεθακρυλικο αιθυλιο – PEMA )

❑ ΥΓΡΟ ( ΜΜΑ, ΕΜΑ, πλαστικοποιητης 25-50%,

επιταχυντης – τριτοταγης αμινη )

ΑΥΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ ΗΜΙΜΟΝΙΜΑ
ΜΑΛΑΚΑ ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ –
ΣΙΛΙΚΟΝΕΣ

❑ ΔΙΦΑΣΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ( μορφη παστα –

υγρο και παστα – παστα σε καψουλες )

❑ ΣΥΝΘΕΣΗ (πολυδιμεθυλοσιλοξανη και

καπρυλικος / διλαυρικος κασσιτερος)

 ΦΩΤΟΠΟΛΥΜΕΡΙΖΟΜΕΝΑ
ΗΜΙΜΟΝΙΜΑ ΜΑΛΑΚΑ
ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ

❑ ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ( μορφη παστα )

❑ ΣΥΝΘΕΣΗ ( UEDMA+χαλαζιας+φωτοκαταλυτης ή
πολυισοπρενιο+ανωτερο αλκυλμεθακρυλικο
μονομερες+φωτοκαταλυτης )
❑ Δεν περιεχουν πλαστικοποιητη
 ΜΟΝΙΜΑ ΜΑΛΑΚΑ
ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ
❑ ΠΛΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΚΡΥΛΙΚΑ

❑ ΣΙΛΙΚΟΝΕΣ

❑ ΣΥΜΠΟΛΥΜΕΡΗ ΣΙΛΙΚΟΝΗΣ –
ΦΘΟΡΟΑΛΚΑΛΕΝΙΩΝ

❑ ΣΥΜΠΟΛΥΜΕΡΗ ΦΘΟΡΟΑΙΘΥΛΕΝΙΟΥ
- ΒΙΝΥΛΙΔΕΝΙΟΥ
❑ Τα μονιμα μαλακα επιστρωματα ειναι
θερμοπολυμεριζομενα υλικα και απαιτουν
εμμεση τεχνικη (εγκλειστρωση)

❑ Δεν περιεχουν πλαστικοποιητες πλην των

ακρυλικων

❑ Όλα ειναι μονοφασικα συστηματα σε μορφη

παστας πλην των ακρυλικων που είναι
διφασικα συστηματα ( σκονη – υγρο )

❑ Τα πλαστικοποιημενα ακρυλικα και οι

σιλικονες εχουν την ιδια χημικη συνθεση με τα
αντιστοιχα ημιμονιμα υλικα πλην των
καταλυτων
 ΧΡΗΣΕΙΣ ΗΜΙΜΟΝΙΜΩΝ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΩΝ
ΜΑΛΑΚΩΝ ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΩΝ

❑ Μεσοπροθεσμη/μακροπροθεσμη αναπροσαρμογη
οδοντοστοιχιων λογω δυσανεξιας ( απορροφημενες
ακρολοφιες, ατροφικος βλεννογονος, υπερπιεση
ανατομικων στοιχειων )
❑ Εσοχες που παρεμβαλλονται στη φορα ενθεσης
❑ Ενδιαμεσες και μονιμες γναθοπροσωπικες
προσθεσεις
❑ Μεσοπροθεσμες αναπροσαρμογες των αμεσων
οδοντοστοιχιων
 ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΛΙΚΟΥ – ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
❑ Στην παρουσα φαση οι αυτό/θερμοπολυμεριζομενες
σιλικονες παρουσιαζουν ορισμενα ουσιαστικα
πλεονεκτηματα σε σχεση με τα πλαστικοποιημενα ακρυλικα
και είναι τα υλικα εκλογης σαν ημιμονιμα/μονιμα μαλακα
επιστρωματα
❑ Τα συγκριτικα πλεονεκτηματα είναι η μη σκληρυνση,
μικρη μονιμη παραμορφωση, μεγαλυτερη ενδοτικοτητα και
απορροφουμενη ενεργεια παραμορφωσης
❑ Συγκριτικο μειονεκτημα η ελλειψη συγκολλητικης
ικανοτητας με την ακρυλικη βαση
❑ Για τα φωτοπολυμεριζομενα υλικα αν και παρουσιαζουν
ευκολιες χειρισμων και ιδιοτητες αναμεσα στα ακρυλικα
και τις σιλικονες δεν υπαρχουν κλινικες μελετες για τη
μακροχρονια συμπεριφορα τους
 ΜΑΛΑΚΑ ΥΛΙΚΑ ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΩΝ –
ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΠΡΟΣΘΕΣΕΩΝ

❑ ΣΙΛΙΚΟΝΕΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗΣ ( RTV SILICONES )

❑ ΣΙΛΙΚΟΝΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ ( RTV/LTV SILICONES )

 ΣΙΛΙΚΟΝΕΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗΣ

Οι σιλικονες συμπυκνωσης παρουσιαζουν

ακραιες ομαδες υδροξυλιου και βουλκανιζονται
με την προσθηκη ενός πολυδραστικου μεσου π.χ
τετρααιθοξυσιλανιο και τη βοηθεια επιταχυντη
όπως ο καπρυλικος κασσιτερος. Ο βουλκανισμος
γινεται σε θερμοκρασια δωματιου με
ταυτοχρονη εκλυση αιθυλικης αλκοολης.
 ΣΙΛΙΚΟΝΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ

Οι σιλικονες προσθηκης περιεχουν βινυλικες

ομαδες και ο βουλκανισμος τους βασιζεται στην
προσθηκη ομαδων Si-H στις ομαδες
βινυλοσιλοξανης με τη βοηθεια χλωροπλατινικου
καταλυτη. Ο βουλκανισμος γινεται σε
θερμοκρασια δωματιου ή μπορει να επιταχυνθει με
την επιδραση θερμοτητας π.χ 2 ωρες στους 80 οC η
1 ωρα στους 100 οC .
 ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

❑ Τα υπαρχοντα υλικα παρουσιαζουν ορισμενα προβληματα

με σπουδαιοτερα τη χαμηλη αντοχη αποσχισης, χρωματικη
ασταθεια, χαμηλη υδροφιλια και φτωχη συγκολλητικη
ικανοτητα με αλλα υλικα π.χ ακρυλικο.

❑ Σημερα γινονται προσπαθειες για βελτιστοποιηση των

μηχανικων ιδιοτητων και ιδιαιτερα της αντοχης αποσχισης
με το συνδυασμο ελαστομερων σιλικονης μεγαλου/μικρου
μοριακου βαρους (bimodal network) και υδροφοβου SiO2
(filler) σε καταλληλες αναλογιες.
❑ Επισης η χρηση σιλικονων με ακραιες διμεθακρυλικες
ομαδες π.χ μεθακρυλοξυπροπυλ (MPDS) μειωνουν την
υδροφοβια και ευνοούν τη συγκολλητικη ικανοτητα με αλλα
υλικα π.χ ακρυλικο .
❑ Για τη χρωματικη σταθεροτητα τελευταια
χρησιμοποιουνται οι λεγομενες « λειτουργικες/δραστικες»
χρωστικες. Η νεα αυτή γενια χρωστικων στηριζεται στην
τροποποιηση της επιφανειας των χρωστικων (ανοργανα
οξειδια) με τη χρηση βινυλοσιλανιων και την ενσωματωση
τους σε υγρη βινυλοσιλοξανη. Η διεργασια αυτή εξασφαλιζει
τη χημικη ενσωματωση των χρωστικων στο πλεγμα του
ελαστομερους της σιλικονης.
 ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ ΥΛΙΚΩΝ
ΚΙΝΗΤΗΣ/ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΗΣ
ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

Το 1999 ο Robert G. Craig σε αρθρο του (J Oral

Rehabilitation 26:841-46) αναφερει τα
αποτελεσματα ερωτηματολογιου σε οδοντιατρους
σχετικα με την αξιολογηση και καταταξη των
εξελιξεων στα βιοϋλικα τα τελευταια 40 χρονια. Η
καταταξη εγινε αναλογα με τον αντικτυπο τους
στην κλινικη πραξη (μεγαλος-5 , μικρος-1) μεταξυ
96 κατηγοριων.
❑ Ακρυλικα υψηλης αντοχης στη θραυση 4.0

❑ Μονιμα μαλακα επιστρωματα 3.5

❑ Σιλικονες εξωστοματικων προσθεσεων 3.4

❑ Ημιμονιμα μαλακα επιστρωματα 3.0

❑Υλικα οδοντ/χιων δι’εγχυσεως 2.9

❑ Υλικα αποκαταστασης των ιστων 2.9

❑ Ρευστες ρητινες οδοντ/χιων 2.6

❑ Μη ακρυλικα υλικα οδοντ/χιων 2.6

❑ Πολυμερισμος πολυμερων με μικροκυματα 2.2

ΑΠΟΤΥΠΩΤΙΚΑ
ΥΛΙΚΑ
Τα αποτυπωτικά υλικά χρησιμοποιούνται για
την αποτύπωση των ιστών του στόματος
 Αποτύπωμα
Είναι η αρνητική απεικόνιση των ιστών
 Εκμαγείο
Είναι η θετική απεικόνιση των ιστών
Δισκάρια εμπορίου
Δισκάρια εμπορίου
Ατομικά δισκάρια
 Εξέλιξη των αποτυπωτικών υλικών
• 1920 : άγαρ

• 1930 : οξείδιο ψευδαργύρου-ευγενόλη

• 1938 : αλγινικό

• 1950-60 : μερκαπτάνες, σιλικόνες συμπύκνωσης

και πολυαιθέρες

• 1976 : σιλικόνες προσθήκης

 Επιθυμητές ιδιότητες των
αποτυπωτικών υλικών
➢ Να έχουν ευχάριστη οσμή, γεύση και χρώμα
➢ Να είναι απαλλαγμένα από τοξικές και ερεθιστικές
ουσίες
➢ Να μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό
διάστημα
➢ Να μην είναι ακριβά
➢ Να είναι εύχρηστα
➢ Να έχουν χρόνο πήξης που να ανταποκρίνεται στις
κλινικές συνθήκες <7min
➢ Να μην σχίζονται και να μην σπάνε κατά την αφαίρεση
από το στόμα
 Επιθυμητές ιδιότητες των
αποτυπωτικών υλικών
➢ Να διαθέτουν ελαστικότητα κατά την αφαίρεση από το
στόμα ώστε να μην υφίστανται μόνιμη παραμόρφωση
μετά από τάση
➢ Να διατηρούν σταθερές τις διαστάσεις τους για
ικανοποιητικό χρονικό διάστημα μέχρι την κατασκευή
του εκμαγείου
➢ Να αποδίδουν με ακρίβεια τις λεπτομέρειες
➢ Να είναι συμβατά με τα υλικά κατασκευής των
εκμαγείων
➢ Να απολυμαίνονται χωρίς να επηρεάζεται η ακρίβεια
τους
 Κατάταξη αποτυπωτικών υλικών
ανάλογα με τη σύσταση τους
➢Μη ελαστικά (Άκαμπτα) – Αντιστρεπτά
➢Μη ελαστικά (Άκαμπτα) – Μη αντιστρεπτά
➢Ελαστικά – Αντιστρεπτά
➢Ελαστικά – Μη αντιστρεπτά

(Αναδημοσιευμένο από Καφούσιας Ν. και συν. Οδοντιατρικά βιοϋλικά, 1994)

 Κατάταξη αποτυπωτικών υλικών
ανάλογα με τη σύσταση τους
◆ Μη ελαστικά (Άκαμπτα)-Αντιστρεπτά

→ Σύνθετα αποτυπωτικά υλικά (compo)

(Θερμοπλαστικά)

→ Γουταπέρκα
→ Κερί
Θερμοπλαστικά
 Θερμοπλαστικά
Σύνθεση : ρητίνες (40%) (κολοφώνιο κλπ), διάφορα είδη
κεριών (7%), πλαστικοποιητές και λιπαντικοί παράγοντες
(3%) (στεατικό οξύ), ενισχυτικοί παράγοντες και
χρωστικές (50%) (διατομική γη, τάλκη, κλπ)
Ενδείξεις : λήψη αρχικού αποτυπώματος για ολικές και
μερικές οδοντοστοιχίες (νωδή περιοχή) και περιφερική
αποτύπωση και αποτύπωση μεμονωμένων κολοβωμάτων
για κατασκευή ακίνητης αποκατάστασης (τεχνική
χάλκινου δακτυλίου)

(O’Brien WJ. Dental materials and their selection, 2002)

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
Θερμοπλαστικά
Θερμοπλαστικά
 Θερμοπλαστικά

Πλεονεκτήματα : δυνατότητα άσκησης πίεσης κατά την

αποτύπωση, δυνατότητα επιδιορθώσεων και
επαναχρησιμοποίησης

Μειονεκτήματα : μικρή αποτυπωτική ακρίβεια, έλλειψη

ελαστικότητας (δεν μπορεί να αποτυπώσει υποσκαφές),
έλλειψη σταθερότητας διαστάσεων και παραμόρφωση
 Γουταπέρκα

Σύνθεση : γουταπέρκα, ρητίνες, έκδοχα και χρώματα

Ενδείξεις : διαμόρφωση λειτουργικών ορίων των ατομικών

δισκαρίων κατά τη λήψη αποτυπωμάτων για ολικές
οδοντοστοιχίες
 Γουταπέρκα

Μειονεκτήματα : εύκολη οξείδωση με αποτέλεσμα να

γίνεται πορώδης και εύθραυστη
 Κερί
Σύνθεση : μίγμα παραφίνης με
κερί μελισσών σε αναλογία 3/1

Ενδείξεις : λήψη τελικών

αποτυπωμάτων με πίεση σε ολικές
και μερικές οδοντοστοιχίες και για
επιδιόρθωση μικρών ατελειών
άλλων αποτυπωτικών υλικών

(McCabe JF, Walls AWG. Applied dental materials, 2008)

 Κερί

Πλεονεκτήματα : απεριόριστος χρόνος εργασίας, δυνατότητα

επιδιορθώσεων

Μειονεκτήματα : εύκολη παραμόρφωση, μικρή αποτυπωτική

ακρίβεια και άμεση κατασκευή εκμαγείου λόγω μεταβολών
των διαστάσεων
 Κατάταξη αποτυπωτικών υλικών
ανάλογα με τη σύσταση τους

◆ Μη ελαστικά (Άκαμπτα) - Μη Αντιστρεπτά

→ Γύψος αποτύπωσης
→ Πάστα ZnO - ευγενόλης
→ Συνθετικές ρητίνες
Γύψος αποτύπωσης
 Γύψος αποτύπωσης
Σύνθεση : κρύσταλλοι β-ημιένυδρου θειϊκού ασβεστίου,
θειικό κάλιο, βόρακας (διφθοριούχο νάτριο), άμυλο,
χρωστικές κ.α.

Ενδείξεις : λήψη τελικού αποτυπώματος χωρίς πίεση,

αποτύπωση ευκίνητης φατνιακής ακρολοφίας και λήψη
ενδοστοματικών καταγραφών

(McCabe JF, Walls AWG. Applied dental materials, 2008)

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
Γύψος αποτύπωσης
 Γύψος αποτύπωσης

Πλεονεκτήματα : μεγάλη ακρίβεια αποτύπωσης, ελάχιστη

μεταβολή διαστάσεων και μικρό κόστος

Μειονεκτήματα : έλλειψη ελαστικότητας, δημιουργία

αίσθησης ξηρότητας στον ασθενή, χρησιμοποίηση
διαχωριστικού υγρού για την κατασκευή εκμαγείου και
δυσκολία στην αποθήκευση (αεροστεγής συσκευασία)
Πάστα ZnO - ευγενόλης
 Πάστα ZnO - ευγενόλης
Σύνθεση :
Πάστα βάση: οξείδιο του ψευδαργύρου, ελαιόλαδο,
λινέλαιο, οξικός ψευδάργυρος και ίχνη ύδατος
Πάστα ενεργοποιητής: ευγενόλη και ενισχυτικές
ουσίες π.χ. καολίνη και ταλκ (στεατίτης)

Ενδείξεις : λήψη τελικού αποτυπώματος για ολικές

οδοντοστοιχίες και ως υλικό προσωρινής
συγκόλλησης

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
Πάστα ZnO - ευγενόλης
 Πάστα ZnO - ευγενόλης

Πλεονεκτήματα : μεγάλη ακρίβεια αποτύπωσης, μικρή

μεταβολή διαστάσεων, καλή προσκόλληση με τα τοιχώματα
του δισκαρίου και το θερμοπλαστικό υλικό και μικρό κόστος

Μειονεκτήματα : έλλειψη ελαστικότητας, δημιουργία

αίσθησης καύσου στον ασθενή και δυσκολία αφαίρεσης των
περισσευμάτων από τους ιστούς
 Κατάταξη αποτυπωτικών υλικών
ανάλογα με τη σύσταση τους

◆ Ελαστικά – Αντιστρεπτά

→ Άγαρ (αντιστρεπτό υδροκολλοειδές)

 Άγαρ

Σύνθεση : άγαρ (12,5%), βόρακας (0,2%), θειϊκό κάλιο

(1,7%), αλκυλικό βενζόλιο (0,1%), χρωστικές και νερό
(85,5%)

Ενδείξεις : αποτύπωση ολόκληρου οδοντικού φραγμού ή

τεταρτημορίου χωρίς έντονες εσοχές

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
 Άγαρ
Πλεονεκτήματα : μεγάλη ακρίβεια αποτύπωσης, αποτύπωση
έντονων εσοχών και μικρό κόστος
Μειονεκτήματα : μεταβολή διαστάσεων (άμεση κατασκευή
εκμαγείου <1h), μικρή αντοχή στην απόσχιση, δύσκολη και
ευαίσθητη διαδικασία και υψηλού κόστους εξοπλισμός

100οC 62-69οC 46οC

 Κατάταξη αποτυπωτικών υλικών
ανάλογα με τη σύσταση τους

◆ Ελαστικά – Μη Αντιστρεπτά
→ Αλγινικό (μη αντιστρεπτό υδροκολλοειδές)

Πολυσουλφίδια ή μερκαπτάνες
→ Ελαστικομερή Σιλικόνες
Πολυαιθέρες
 Κατάταξη αποτυπωτικών υλικών
ανάλογα με τη σύστασή τους

◆ Ελαστικά – Μη Αντιστρεπτά
→ Αλγινικό (μη αντιστρεπτό υδροκολλοειδές)

Πολυσουλφίδια ή μερκαπτάνες
→ Ελαστικομερή Σιλικόνες
Πολυαιθέρες
 Αλγινικό
Σύνθεση : αλγινικό νάτριο (18%), διένυδρο θειϊκό
ασβέστιο (14%), φωσφορικό νάτριο (2%), θειικό κάλιο
(10%), διατομική γη (56%) και σιλικοφθοριούχο νάτριο
(4%)
Ενδείξεις : λήψη αρχικού αποτυπώματος για ολικές
οδοντοστοιχίες, λήψη αποτυπώματος για μερικές
οδοντοστοιχίες και στην ορθοδοντική για διαγνωστικά
εκμαγεία

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
Aλγινικό
 Aλγινικό

Πλεονεκτήματα : ελαστικότητα, μικρό κόστος και ευκολία

στους χειρισμούς

Μειονεκτήματα : μικρή αντοχή στην απόσχιση, μεγάλη

μεταβολή διαστάσεων (άμεση κατασκευή εκμαγείου <1h),
αφαίρεση του εκμαγείου από το αποτύπωμα σε μια ώρα και
περιορισμένη απόδοση λεπτομερειών
 Κατάταξη αποτυπωτικών υλικών
ανάλογα με τη σύσταση τους

◆ Ελαστικά – Μη Αντιστρεπτά
→ Αλγινικό (μη αντιστρεπτό υδροκολλοειδές)

Πολυσουλφίδια ή μερκαπτάνες
→ Ελαστικομερή Σιλικόνες
Πολυαιθέρες
Πολυσουλφίδια ή μερκαπτάνες
 Πολυσουλφίδια ή μερκαπτάνες
Παρουσίαση :
Πάστα βάση : πολυσουλφίδιο και αδρανή ενισχυτική ουσία
π.χ. διοξείδιο του τιτανίου
Πάστα καταλύτης : διοξείδιο του μολύβδου, θείο και
διβουτυλ-εστέρα ή φθαλικό διοκτύλιο
Ενδείξεις : λήψη τελικού αποτυπώματος για ολικές
οδοντοστοιχίες και για ακίνητες προσθετικές
αποκαταστάσεις

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
 Πολυσουλφίδια ή μερκαπτάνες
Πλεονεκτήματα : μεγάλος ωφέλιμος χρόνος, μεγάλη αντοχή
στην απόσχιση, μικρή μεταβολή διαστάσεων, εξαιρετική
ικανότητα αναπαραγωγής λεπτομερειών, υψηλή
ελαστικότητα και μικρό κόστος

Μειονεκτήματα : χρήση ατομικού δισκαρίου, δυσάρεστη

οσμή και γεύση, μεγάλος χρόνος πολυμερισμού και
κατασκευή εκμαγείου εντός μιας ώρας
 Σιλικόνες

➢Συμπύκνωσης
➢Προσθήκης
Σιλικόνες συμπύκνωσης
 Σιλικόνες συμπύκνωσης
Παρουσίαση :
Πάστα βάσης : ρευστή σιλικόνη και ενισχυτική ουσία
(πυρίτιο ή ανθρακικός χαλκός)
Πάστα καταλύτης : πυριτικός τετρα-αιθυλ-εστέρας
(παράγοντας διασταύρωσης)
Ενδείξεις : λήψη αποτυπώματος για ακίνητες προσθετικές
αποκαταστάσεις

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
 Σιλικόνες συμπύκνωσης

Πλεονεκτήματα : μεγάλη ελαστικότητα, έλεγχος του

χρόνου πήξης και χρήση δισκαρίου εμπορίου

Μειονεκτήματα : συστολή (κατασκευή εκμαγείου εντός

μιας ώρας), στεγνό στοματικό περιβάλλον (υδρόφοβα)
και δυσκολία στην κατασκευή εκμαγείου
Σιλικόνες προσθήκης
 Κατάταξη των σιλικονών προσθήκης
ανάλογα με την πυκνότητα τους

➢Πολύ λεπτόρρευστες (πολύ χαμηλού ιζώδους)

➢Λεπτόρρευστες
➢Μέσης ρευστότητας
➢Μονοφασικές
➢Παχύρευστες
➢Πολύ παχύρευστες (putty)
 Σιλικόνες προσθήκης
(πολυβινυλσιλοξάνες ή βινυλπολυσιλοξάνες)
Παρουσίαση :
Πάστα βάσης : πολυβινύλιο σιλοξάνης, σιλανόλη και
ενισχυτική ουσία
Πάστα καταλύτη : πολυβινύλιο σιλοξάνης, καταλύτης
πλατίνας και ενισχυτική ουσία
Ενδείξεις : λήψη αποτυπώματος για ακίνητες προσθετικές
αποκαταστάσεις, αποκαταστάσεις επί εμφυτευμάτων και
μερικές οδοντοστοιχίες

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
 Σιλικόνες προσθήκης
Πλεονεκτήματα : σταθερότητα διαστάσεων, εξαιρετική
ικανότητα αναπαραγωγής λεπτομερειών, δυνατότητα
κατασκευής εκμαγείου και μερικές ημέρες μετά τη λήψη του
αποτυπώματος και κατασκευή πολλών εκμαγείων από το
ίδιο αποτύπωμα

Μειονεκτήματα : υψηλό κόστος, μεγάλη ακαμψία (putty),

μέτρια αντοχή στην απόσχιση, στεγνό στοματικό
περιβάλλον, δυσκολία και πιθανή εμφάνιση φυσαλίδων κατά
την κατασκευή εκμαγείου (υδρόφοβα), επιβράδυνση ή
αναστολή του πολυμερισμού από τις ενώσεις του θειου που
περιέχουν τα latex rubber γάντια
Πολυαιθέρες
 Πολυαιθέρες
Παρουσίαση :
Πάστα βάση : πολυαιθέρας, πολυαιθέρας γλυκόλης ή
φθαλικός εστέρας και κολλοειδές πυρίτιο
Πάστα καταλύτης : αρωματικός σουλφονικός εστέρας,
πλαστικοποιητής και μια αδρανή ενισχυτική ουσία

Ενδείξεις : λήψη αποτυπώματος για ακίνητες προσθετικές

αποκαταστάσεις χωρίς την ύπαρξη εσοχών και
αποκαταστάσεις επί εμφυτευμάτων

(van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ. Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά, 2013)
 Πολυαιθέρες
Πλεονεκτήματα : καλή σταθερότητα διαστάσεων (σε
χαμηλής σχετικής υγρασίας περιβάλλον για 1 βδομάδα),
καλή ικανότητα αναπαραγωγής λεπτομερειών, ευκολία στην
κατασκευή εκμαγείου και πολλά εκμαγεία από το ίδιο
αποτύπωμα

Μειονεκτήματα : υψηλό κόστος, μικρός ωφέλιμος χρόνος και

χρόνος πήξης, μεγάλη ακαμψία, πιθανή αλλεργική
αντίδραση και παραμόρφωση σε παραμονή σε νερό ή
συνθήκες μεγάλης υγρασίας
 Κατάταξη των πολυαιθέρων
ανάλογα με την πυκνότητα τους

➢Λεπτόρρευστα
➢Μέσης ρευστότητας
➢Παχύρευστα
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΤΥΠΩΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

(Αναδημοσιευμένο από Craig RG et. al. Restorative Dental Materials, 1997)

 Βιβλιογραφία
➢ Καφούσιας Ν και συν. Οδοντιατρικά βιοϋλικά. 1994.
➢ Δημητρίου Π και συν. Κινητή προσθετική. Ολικές
οδοντοστοιχίες. 2001.
➢ Ηλιάδης Θ, Ζηνέλης Σ. Βιολογικά υλικά. Εισαγωγή
στη μηχανική των ιστών. 2006.
➢ Craig R G. Restorative dental materials. 1997.
➢ O’ Brien W J. Dental materials and their selection.
2002.
➢ van Noort R. σε μετάφραση Κουλαουζίδου ΕΑ.
Εισαγωγή στα οδοντιατρικά υλικά. 2013.