EERCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 26 CENAN AKIN’IN VARYASYON SILSILESi* CENAN AKIN’S CHAIN OF VARIATIO) ‘Ozlem DOGAN’, Dog. Afak CAFEROVAY + ozlemdogan38@hotmail.com * Ereiyes Caiversitei Goze SanatirFekiesi Mozik Bolom, caferovasfak@ramblersu Oret ‘Bu arastumma varyasyon formanan gene! Gzeliklerinin, tarihsel gelisiminin incelenmesine ve Cenan Akin'ia ‘varyatyon forandals exer analizedileree fovonin nazar ve ira Szeliklerinin tapi eilmesine yeliti. Aaturmada gene trame modell ve mziksel enaliz ySntemi kullalarak elde edilen verter incelenmiy ve Conan Akin‘ “Piyano Iyin Cegitemeles”isimli cseri tablil edit, Yaplan analiz soaranada, Akio‘ ‘atyasyon formu “Piya Igin Cepitlemeler sili eserini Avrupa mizigine ait olan Szellikleri Tir all sti degerleri ile bslestirerekbesteledii somazuna varshmsti Anahtar Kelimeler: Piyano, Cenan Akin, Varyasyon Form, Abstract ‘Tis research aime to determine the performance and theosotical features of variation form and to serutinize its general features, historical development by analyzing the variation form in the work of Cenan Akin. In this research general screening and musical analysis method was used. The obtained data were analyzed Cenan Aka “Variations for Piano” is « work assayed. After analysis performed Akin’s named of “Piyano lin eyitlemeler” was composed specifieation is that of European musie by combining with values of Turkish folk musi. Key Words: Piano, Cenan Akin, Variation Form. + Bu galigma, Erciyes Universtesi Sosyal Bilimler Ensttisi, Mizik Ansbilim Dalrnds tamamlanan yilksele lisans tezinden tiretilmigtr.EeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI a FEES 1. Giri Her sanat eseri belli bir form igerisinde yazilmaktadir, Donemlerin felsefesi, esere ait ‘yeni igerik, her zaman yeni ya da yenilesmis formlar, kaliplar talep etmektedir. Genel olarak gitntimtizde kullandxgumz formlarm birgogu barok dénemde ortaya gikmis, lasik dénemde formalasmis, sonraki gaglarda da yeni sekil ve renkler almuslardr. Arastirmanin konnsu olan varyasyon (cesitieme) fornan da fark formlar gibi (rondo, sonar allegrosu, suit, v.b, tarih boyunca geliserek gontmdze ulasan ve her tir mizik eserinde yer alan formlardan biridir. 1.1. Varyasyon Formunun Tanimt ve Genel Ozellikleri ‘Varyasyon formu; mizik eserinde ilk seslendirilen temanm degisikliklere ugratilarak ona yeni gdrtintim kazandiran klasik mdzik formudur (Cangal, 2004: 101). Bu formda tema nemili bir yere sahiptir, giinkii eserin temelini gesitlemeleri ile olusturmaktadi. Tema, halk mQiziginden etkilenerek yazilabildigi gibi, aynt zamanda orijinal de olabi- lir. Varyasyon formunda yazilan eser, silsile formlarina aittir. Cesitlemelerin sayist kesin kurallarla smirlandiriimaz. Ikiden baslayarak bestecinin tercihine gére degisebilmektedi. Varyasyon formunda yazilan bir eserde, her bir go- sitleme bitirilmiy sekilde sunulsa da, silsilenin iginde hepsi birlikte bir biitiiumtls gibi anlasilmalidir, Varyasyon silsilesi, genel olarak tek basina eser olabilecegi gibi, farklt biiyiik eserin (Senfoni, sonat, sft, v.b.) hethangi bir boliimiinde de yer alabilit. Orne- din; Beethoven’ 12. piyano souatuun 1, boli varyasyon formunda yazilmustu. 1.2.Varyasyon Formunun Tarihsel Gelisimi Mizik donemlerinde bestecilerin eserlerinde kullandiklan. varyasyon formu, genel #zinn koruyarak bazi degisikliklerle m0zik tarihi boyunea yer almaktadur. 4.2.1. Barok Donem Barok dénem polifonik miiziginde basso ostinato teknigi esasinda eserler yazilmakta- dur, Basso ostinato, degisiklige ugamadan stirekli tekrar edilen tek sesli bas anlammna gelmektedir. Basin temelini yukardan asarya dogru inen ve yavas tempoda seslendi- rilen ezgi olusturmaktadur, Basso ostinato teknigi, barok donemde sik rastlanan pas- sacaghia ve chacorme formunun temelini kurmustur Passacagtia, 3/4 tik eski bir Ispanyol dansina dayamkl olan bu form, bastaki ezginin tekrar edilmesi ile olusmaktadir. Bach’ Do mindr Passacaglia eseri, basso ostinato usuliine ve bu usul yardimryla kurulan passacaglia formuna verilecek giizel bir 6 nektir. Chaccone da ise tekrarlanan bas, armonilesmis sekilde verilmektedir. Bu basso osti- naio temelinde olan armoni surast degismeden tekrarlaumaktadit. Chaccone formunaEeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 28 FEES rnek olarak Bach’n Keman Sonatr'nn (Re minér) 2. hissesi verilebilir. Basso ostinato teknigi barok dénem besteciliginde bityiik yer tutarak varyasyon for- munun femelini olusturmus ve dénem iginde farkli sekillerde de ortaya gukmustir. DB- nem igerisinde daha homofomik tarzda yazilan mfizik eserlerinde varyasyon formu, basso ostinato prensiplerine dayanarak gelismeye baslamistir. Genel olarak bircok barok dénem bestecileri Tema ve Cesitlemeler usulii esasunda eserlerini yazmuslardir. Scarlatti‘nin bazi sonatlarinda, Bach’ ve bagka bestecilerin eserlerinde varyasyon formu yer almistir. Bach’in La majér Ingiliz Stiit’inde varyasyon usulti Courante II boliiminde kendine has sekilde kullanlmustur (Macpherson, 1915: 179-180). Béylece sitlerde boltmler gesitlenerek tekrarlanmiy ve bununla varyasyon formunun temeli olnsmnstur. Barok donemde gorildag gibi varyasyon formu desisik sekillerde kullanilmnstir. Fa- kat esas olan belli bir temammn olmast ve temanin kimi zaman ezgisi, kimi zaman ezgi- deki armoni stralamasi, kimi zaman da bu donemde gok ilgi duyulan sit boldmlerinin gesitlenmesiyle varyasyon formu olusmustur. Bu dénemin varyasyon formuna ait en parlak érekleri olarak, Bach'm Si minér Missastndan Crucufixus bélitmti ve Gold- berg varyasyonlar: gosterilebilir (Hodeir, 2007.28). 4.2.2. Klasik Donem Klasik dénemdeki varyasyon formu, barok dénemdeki bu forma ait dzellikleri temel alarak kahplasmistir. Klasik dénem varyasyon formu, daha kuralet olarak ‘ciddi var- yasyon’ ismiyle adlandiilmistur. Aym zamanda ‘ciddi varyasyonlar’a ‘figurasyonlu varyasyonlar’ denir (Mazel, 1979: 303). Ciinkii gesitlemelerin melodi kismnda stisle~ mnelere yer verilmistir. Klasik dénemdeki “Tema ve Cesitlemeler” bir silsile olarak sekillenmistir. Bu dénem- de kullamlan varyasyon silsilesinin temalari kogtk veya hacimli olabilirdi (Mazel, 1979: 304). Grnegin Beethoven’in 32 varyasyon silsilesinin temasi tek ciimleden ku- rulmustur. Yine Beethoven'in Op. 26 on iki numarali piyano sonatinin birinci béltimi- iin temasi uzun, rprizli basit iki béliimlii formda yazilmustu, Bu donemde temanm armonik alt yapisi daha gelismis sekilde yazilmaktadi. Temann tonu gesitlemelerde degisebilir ancak gok uzak tonlara deail adas, paralel ve bazen subdominant ve dominant tonlara yonelebilmektedir. Genel olarak temanm formu, ar- monik alt yapist ve lad-entonasyon dzelligi her bir gesitlemede degismemektedir. Klasik donem miziginin en parlak temsilcileri olan Viyana Klasikleri ismiyle tanman Haydn, Mozart ve Beethoven’ eserleri igerisinde varyasyon formu, farkl: formlar gibi onemli ozellikler azerinde kurularak yeni sekilde sunulmustur, Bu bestecilerin eserlerinde, varyasyon formu tek basina bir eserin temel kalibr olabildigi gibi aymt za- manda bitytik bir eserin (senfoni, koncerto, sonat) bélimit de olabilirdi. Haydn, varyasyon formunu kullanmaya ozen gostermis ve bu form esasinda guzel eserler bestelemistir. Bestecinin sadece ciddi varyasyon formu ile degil Klasik do-EeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 2 POOR nemde kullanilan ikili tema gesitlemeleri formunda da eserler yazdida gortilmektedir. Haydn Mi bemol major Londra senfonisinin Do mindr olan ikinei bolimd ve Fa minér varyasyonlart iki tema esasinda yazilmistir (Mazel, 1979: 316). Ikili tema gesitlemelerinde isminden de anlastlchga gibi eserde iki tema vardir. Her iki temanin da ayni eserde cesitlemeleri kullanilu. Birinci temanin birinei varyasyomn, ikinci temamm ikinei varyasyonu gibi siralamr W. A. Mozart da varyasyon formu igerisinde baz1 yenilikler sunmustur. Besteci, var- yasyoularinda kodalara yer verdigi gibi tist diizey yorumeuluk becerisi gerektiren ka- danslar (bitirisler) da yazmustir. Ornegin K 264 Do major eserinin son varyasyonunda list diizey yorumeuluk becerisi gerektiren kadanslara yer vermistir. Bestecinin buna benzer bir diger varyasyon silsilesi de K 179 on iki numarah varyasyonudur. Beetho- ven da bu formda birgok eser yazmustir. Diabelli Cesitlemeleri, Piyano Sonatlant (Op. 26 no: 12, Op. 109 ve 111), Eroica Varyasyonlar: bu form ile ilgili verilebilecek 6mek- lerdir (Macpherson, 1915: 183). Beethoven'im dnemli eserlerinden biri olan 32 Varyas- yon (Do Minéx) silsilesidir. Bu eserin muhtesem karakterli temast, sekiz dleiilik tek ciimleli periyod formunda yazalmustur 4.2.3. Romantik Donem Romantik donemde varyasyon formu, klasik dénemin ciddi (figurasyonlu) varyasyon formundan etkilenerek daha farkh sekilde gelismistir. Bu dinemde besteciler kendi- lerine has tislupla varyasyon formunn daha ézgiirce kullanmuslardir. Bu nedenle var- yasyon formu, romantik dénemde daha serbest kullaulmustur. Serbest varyasyon sil- silelerinin gesitlemelerinde temamm tonu, armonik alt yaprsi, temposu ve dlgistt gibi unsurlan degisik ve serbest sekilde yer almistur (Mazel, 1979: 307). Bazen tema, eserin sonlarma dogru seslendirildiginde melodik entonasyon bakumn- dan ve ritmik agidan degiserek taninmaz hale gelmektedir. Silsile igerisinde baz1 gesit- lemeler mars, rocatta, fig gibi farkls mtizik tiirtinde yazilabilmektedir. Bu dénemde yazilan Schumann’ Senfonik Etiitleri (Op. 13), F. Mendelssohn’un Ciddi Varyasyonlari (Op. $4), Brabms’n Hayda (Op. $6) ve Schumann (Op. 9Y'm temalart Azerine senfoni orkestrast igin, Paganini’nin (Op. 35) temast tzerine piyano igin yaz~ digi varyasyon silsilesi Romantik donemin g6ze garpan omnekleridir (Thompson, 1975: 2346). 1.2. 4. Cagdas Donem 20. ylizyildan énceki dénemlerde olusan varyasyon formunun ézellikleri, gaBdas do- nemde yenilenmistir. 20. yazyil bestecileri, klasik geleneKleri devam ettirerek kendi eserleri iginde varyasyon formumu genis sekilde gelistirmislerdir. Bu dénemde varyas- ‘yon formunda yazilan bazi miizik eserleri zamanin deisik akimlarindan etkilenerek olusmustur. Varyasyon formu bu dénemde tonal, atonal, 12 ton (dodecaphon) sistemle- 1i igerisinde yazilan eserlerin temelinde gortiimektedir.EeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 30 POOR Zamanin birgok bestecileri varyasyon formunu kullanarak eserlerini bestelemislerdir. Omek olarak Glazunov'un Op. 72 “Piyano Igin Gesitlemeler”, Schonberg’in org igin yazdi&: Op. 40 “Recitative Uzerine Cesitlemeler” (Ulkit, 1987: 111), Sergey Rachma- ninof'un Op. 22 “Chopin’in Bir Konusu Uzerine Cesitlemeler’? ile “Corelli’nin Bir Konusu Uzerine Gesitlemeler” i, Witold Lutoslawski’nin “Paganini’nin Bir Konus Uzerine Iki Piyano igin Gesitlemeler”i, Sostokovie’in 8. senfonisinin dérdinct botimi verilebilir (Yurga, 2005: 140-141). 20. yiizyil baslarinda Tark profesyonel (akademik) miziginde “Tiirk Besleri” ismiyle tamman besteci grubu bityitk onem tasumus ve bu besteciler bazi eserlerinde varyasyon formunu Kullanmislardut Cemal Resit Rey orkestra ve piyano igin yazchgi “Katibim Cesitlemeleri” (1961) eserini varyasyon formunun $zellikleri esasinda kurmustur, Bu silsilenin temast besteeiye ait degil, halk ezgisi esasinda bestelenmistic: Ahmed Adnan Saygun da bazi eserlerinde bu formu kullanmishit. Besteci, koro igin “Katibim Tarkiistt Uzerine Varyasyonlar” (1954) ve orkestra igin “Cegitlemeler” (1985) yazamstur (llyasoglu, 2003: 285). Abmed Adnan Saygun’un dzellikle piyano igin yaz~ 4diga “Tema con Variazioni” (1951) isimli eseri de bulunmaktadit. Varyasyon formunda yazilan eserler ézellikle piyano igin gok fazia olmasa da, Tiirk Besleri’nin bu formdaki eserleri gelecek kusak bestecilerine isik tutamustur. Tiirkiye'de geleneksel Tiirk miizigini Bat: miizigi kurallan: iginde kullanan Tiirk Bes- leri Tirkiye'de goksesli miizigin gelistirilmesi ve yayilmas1 igin ugrag vermislerdit. Tairk Besleri’nden sonraki donemde besteciler onlarm izinden gitmis ayrica Batrdaki gaddaslarimn, yeni yOntem ve miizikteki yeni dil araytslarna da ortak olmuslard. Bu besteciler arasinda yer alan; Billent Arel’in “Tema ve Yedi Cesitlemeler’i, Ferit Tazitn'tin “Tema ve Cesitlemeleri”, Ilhan Mimaroglu’nun “Bir Melos Uzerine Degi- simler”i, Tark piyano miiziginde varyasyon formunda yazilan eserlere 6rmnektir (WIKt. 1987: 111), Arastirmada incelenen “Piyano Igin Cesitlemeler” isimli eser de Turk Bes- Jerinden sonraki dénemde yer alan Cenan Akin’mn eseridir. Akin (1932-2006), fstanbul Deviet Konservatuarr’nda egitim gormtty ve Almanya'da koro, Avusturya’da orkestra sefligi 6frenimi yapmustir. Orkestra, koro miizikleri, san ve piyano igin eserler besteleyerek bu alanlarda diiller almustu.. Besteci, Kemal Ile- riei'nin Tork mozigi armonileme yontemine yatkinhk duymustur (Say, 2000: 527). Eserleri: Op. I: Ik Sarkalar (ses ve piyano igin), Op. 2: Cocuk Bahgesi (ses ve piyano igin), Op 3: Alty Sarks (piyano igin), Op. 4: Kiigiklerin Diinyast (piyano igin) Op.5: Halk Tar kaileri (Koro igin), Op. 6: Rubailer (bas ses ve piyano igin), Op. 7: Sokaktayum (bas ses ve piyano igin), Op. 8: On gocuk Sarkiss, Op. 9: Sinan‘in Sarkilari, Op. 10: Yunus’tan Deyisler (solo-koro ve orkestra igin), Op. 11: Kirtim Kirt (erkek korosu igin), Op. 12: Uzun Hava ve Horon (piyano igin), Op. 13: Orkestra loin Ug Tarka, Op.14: Marslar ses ‘ve piyano icin), Op.15: Daglar-Karakoyun (piyano igin), Op.16: Duyus (piyano icin), Destan (orkestra igin), Can Yurdum (karma koro igin), On bir Mani (karma koro iin), Yayla'da (Say, 1992, 30). Piyano tein Cesitlemeler (1982).EeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 31 FEES 2. Amag Bu arastirmada varyasyon formunun tammun, genel 6zelliklerinin ve tarihsel gelisi- minin incelenmesi ve Cenan Akin’in varyasyon formunda yazdigiu “Piyano igin Cesit- lemeler” isimili eserinin nazari ve icra 6zelliklerinin tespiti amaglanmaktadar 3. Yéntem Arasturmada genel tarama modeli ve miiziksel analiz youtemi kullanilmus, elde edilen veriler incelenmis, Turk piyano mtiziginde varyasyon formunda yazilan eserin tahlili sourasunda nazari ve icra 6zellikleri gukarmaya galsilmistur. Bu nedenlerle arastuma betimsel niteliktedir. 4. Bulgular ve Yorumlar Bu boliimde arastirmada elde edilen veriler sonueu ulasilan bulgular ve yorumlar yer almaktadn, 4.1. Cenan Akin'n “Piyano Tein Cesitlemeler” Isimli Eserinin Tahlili 1987°de yazilan “Piyano Iein Gesitlemeler” isimli eserin varyasyonlarmm temasimn temelini halk ezgisi olan “Al Mendili” tiirktist olusturmustur, Eser, tema ve on bir varyasyondan olusmaktadir. Bu varyasyon silsilesinin gok onemli ozelliklerinden biri de atonal sistemde yaziluus olmasidir. Bazi gesitlemelerde ton, anabtarda belli edilse de eserin sonunda ayn: degildir. Temadan baslayarak mdzik makamsal oldugu igin baz1 cesitlemelerde de makam degisiklikleri duyulmaktadir. Aki, eserin LIILV ve VI varyasyonlarina miizigin karakterine uygun olarak isimler vermistir 411. Tema ‘Tema 4/4'luk olgit sayisinda, basit periyod formunda yazilaustu. Iki simetrik ctmle- den ibarettir. Temanin lad-entonasyon ézelligini Htiseyni makami olusturmaktadur. Kullanilan tirkti melodisi tist katta gértlmektedir. Bas cizgi ise, tema boyunca sekiz- lik notalarla melodiye eslik etmektedir.ERCIYES SANAT 32 ERCIVES ONIVERSITESI GUZEL SANATLAR ENSTITOSU DERGISI Sekil | "Piyano In Gepitlemer” iil eer temast 4.1.2, Varyasyon I 1. varyasyon, “Berceuse” (ninni séyler gibi) ismi ile adlandunimustur, Burada miizigin temasinda kullamian 44'luk dled sayist 12/8'lik olarak degigmistir. Mazigin karakteri temaya gore biraz daha hareketli olmustur. 4.13. Varvasyon IT 2. varyasyonun mizigi bes dlglden ibarettir. Bu varyasyon 4/4°l0k dle sayrsinda ya- zilmistir. Tema melodisi alt katin tist gizgisinde seslenmektedir. Ust parti ise eslik fouksiyonunu tasimaktadur. Bu ylizden icraci sag elde eslik yaparak sol eldeki ezgiyi one gikarmalidir, Buradaki tempo temaya gore biraz daha arttrilmastr, 2H. Ds ak fa z i : + —+ Seki 2. “Piyano ign Gepitemeler”isimlsenrin 2 varyasyamunun ik dy lgasd 4.14. Varyasyon IIT 3. varyasyon “Canzonetta” ismi ile adlandirilir. Mitzik bes élotiden ibarettir. Bu var- yasyonda genel olarak miizigin yapusal igerigi Snceki gesitlemeden farkls degildis. Te- maya gore degigen unsur dlgt saytsinda olmustur (3/2'lik, 4/2'lik ve 5/2'lik). IIL varEeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 3 FEES yasyonun miiziginde Nihavend makamunm entonasyon ézellikleri duyulmaktadw. Sag el on altthk notalarla varyasyon boyunea sol eldeki ezgiye eslik etmektedir. Temanmn melodisi degisik sekilde bas katta duyuruldugn igin ieracs, bas gizgiyi én plana gikar- malic 4.1.5. Varyasyon IV 4, varyasyonda miizigin yapisal igeriginin tamamen degistiai gortilmektedir. Varyas- yonda makam ve karar sesi de degismistir. Olgt sayist bastan sona dort dortluk seslen- dirilmis ve sebareye déntismtistis. Bu varyasyonda temanin baslangig motifi mtizigin list partisinde kullamlmistir. 4. varyasyon siradaki besinei varyasyona bestecinin belirttigi gibi attacca (durmadan) usultiyle birlestirilerek icra edilmelidir 4.1.6. Varyasyon V 5. varyasyon “Religioso” (dinsel) ismi ile adlandirilmstr Bu varyasyonun bagndan itibaren miizigin yapisal igerigi degisiklik gostermistir. Hicaz makam araliklani duyu- rulmustur. Mazikte temadan biraz uzaklasimstur. 1.7. Varyasyon VI 6. varyasyon “Elegia” (Iiizin) olarak adlandinlmstur. Miizigin karakteri de bu isme denk gelmektedir. Varyasyonun miziginde stislemeler biyak nem tastmaktadir ve bu siislemelere makamsal entonasyonlar yerlestirilmistir. Bu varyasyon Onceki ses- lendirilen cesitlemelerle kayaslandignda, form bakumindan farklidu, genislemistir. Ug boltmio form ozelliklerini yansitmaktadw. Orta boltim agitato karakterlidir. Mazigin yapisal igerigini akorin seslenmeler olusturmnstur. Sonraki birinei biltime déntis ki- saltulamis sekilde verilerek ropriz fouksiyonunu tagmaktadur. Onceki 4. ve 5. varyas- yonlar arasinda oldugu gibi 6. ve 7. varyasyonlar attacca usultt ile birlestirilmelidir.EeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 4 POOR ‘Seal 3. "Piyano igi Geysleneler” uml ceria § anyuayonona Uk skiz ogee 4.18. Varyasyon VIL 7. varyasyon agitafo temposunda foccarta karakterlidir. Muzik fazlastyla dinamiktir. Genel olarak bastan sona forte veya iki forte ile seslendirilmistir. Burada da basit tg ‘boliimlt mozik formu (A+B+A,) kullanilmustir. B béldmd konirasttir ve mflzigin yap sal igerigini akorlu seslenmeler olusturmustur. Bu béltimde temanm ana motifi acikga Ast partide yer almustir. Bu varyasyonda da dled sayist degisikligi gortlmektedir. 7 varyasyon, Tiirk aksags olarak gegen 5/S"lik dlgtt sayts: ile baslamistur. Besteci, var- yasyou iginde 5/'lik, 9/8°lik ve 4/4'luk Olgii sayilarmm kullanarak sik sik degistirmis- tir. Bu gesitlemede icraci, miizigin karakterine uygun olan, pedalsiz, vurgulu dikey piya- nistlik icra usuldnd tercih etmelidir. Seka 4. *Pivano Ign Gesitlemeler”isimt eserin 7 varyasyonomun 16 ve 17, olgos 4.1.9. Varyasyon VIIEeRCIYES SAMAT | ERCIYES ONIVERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITOSO DERGISI 35 POOR 8. varyasyonun yapisal igerigi yeni sekilde verilmistir. Largo temposu miizig terine uygun olarak besteci tarafindan segilmistir. 4/4°I0k dlgit sayisinda yazilan mi zik akor kuruumnyla olusmustur. Miizigin yaputs tig nota satin tizerinde formalasarak yazilmistir. Bu yizden miizik, genis ses sinin iginde seslendirilmistir. Bu varyasyonda tema, tle kath miizik yapisinmn orta gizgisinde oktavh olarak duyurulmaktadw. Gesitle- menin sonunda kiigitk kodaya da yer verilmistir. Jeraci, bu tint akorlumniizik yapitinda orta gizgide yeralantemay1 én plana gikarmalidis. Sekil 5 "Poyauo ina Cepalemeler” sli eerin 8, arvasvouuaoa 69, clgaler ares (temanun bays ver) 4.1.10. Varyasyon LX ve X 9 ve 10. varyasyonlar attacea usulit ile birlesmektedir. 9. varyasyon 10. varyasyon igin airis gibi diigiinilebilir. 9. varyasyon allegro temposunda luzh baslayarak 10, varyas- yonda git gide tempo andanteye yaklasir ve andante bolamande mozik sanki dogag- lama karakteri tastyarak miizigi iki fortede seslenen zirveye gikarmaktadi. Bundan sonra mflzik, ince seslenmeyle (dolee) 11. varyasyona wlasmaktadur 4.1.11 Varyasyon XT Besteci, bu sonuncu varyasyonda duce temay: eserin basinda seslendigi gibi hatulata- ak sonradan kontrast forte (gitglt) seslenmesiyle, fark olan akorln yapst ile gesitleme- yi sunmustur, Sanki besteci temadan ayrilanuyormms gibi temay: tekrar haturlatmak- tadir. Sonra forte ile kontrast bolime wlasan mdzik iki forteye gikarak akorlu yapisal igerikle muhtesem karakterde bitmektedir. Akorlu, gift forte ile seslenen Koda, batan silsilenin Kodast gibi degerlendisilebilix.ERCIYES SANAT 36 ERCIVES ONIVERSITESI GUZEL SANATLAR ENSTITOSU DERGISI Sekil 6. “Piyano igin Geyitlemeler everin 9, varyasyonunun 914, Seder rast leraci, 11. varyasyonda ince seslenen (doles) temammn sunulmasim: ve ondan sonraki heyecanli kontrastin: mutlaka gtistermeli, miizigi iki forte zirvesine gikararak buradan Koda bolomtnt! mubtesem sekilde sonuglandirmalidir. Varyasyon igindeki tematik kontrastlari da piyanocu, pedall ve pedalsrz vurgulu piyanistlige ait ieraethk usulleri- nj knllanarak uygulamalidir 5. Sonuglar Arasturmada ulasilan bulgular dogrultusunda; 1. Gadas besteciler igerisinde yer alan Cenan Akm, bir gelenek olarak halk mazigi ile iliskilerini devam ettirerek eserlerini halk mitziginin lad-entonasyon ézellikleri te- mmelinde bestelemistir. Ayn zamanda Akin, Avrupa miizigine ait olan dzellikleri de benimsemis ve bu degerleri Tark halk mtlzigi degerleriyle birlestirmistir. Bu tir sentez bestecinin yaraticiliginda sitil 6zelliklerinin sekillenmesinde temel oldugn. 2. 20. ytzyil miizik sanatinda besteciligin gelistigi gibi ayn: dlotide icraciligin da geli- sim ve degisim g6sterdigi, icracilk sanatinda, 20. ytizyulda ortaya gikan yeni icracilik ézelliklerinin (vurgulu-pedalsiz piyanistlige ait icracilik ozellikleri, romantik doneme has olan pedall: piyanistlik iera usulleri, ya da iki tir ieracihk usullerinin sentezi gibi) bu donemin miizik akumlanyla baglantit oldugu sonuglarma ulasumustir.eerclves sanar | eRCIVES 7 IvERSITESI GOZEL SANATLAR ENSTITUSU DERGIS! KAYNAKCA CANGAL, N. 2004). Mizik Formlart, Ankara: Arkadas Yaymevi HODELR, A.2007). Mizikte Tirler ve Bicimler. Istanbul: Ayan Matbaast, ILYASOGLU, E. (2003). Zaman icindle Miizik. istanbul: Sefik Matbaast. MACPHERSON, S. (1915). Form in: Music. Londra: Joseph Williams Limited. i MAZEL, L. (1979). Miizik Eserlerinin Kurulugu, Moskova: Muzika Yaymevi, SAY, A. (1992). Milzik Ansiklopedisi, Cilt 1, Ankara: Odak Ofset, s. 29-30. SAY, A. (2000). Miizik Tarihi. Ankara: Sézkesen Matbaast. THOMPSON, O. (1975). The International Cyclopedia of Music and Musicians. (10. Baski). Londra: JM. Dent ve Sons Limited, s. 2345-2347. ULKO, M. (1987). Cesitleme Bicimi. Yaksek Lisans Tezi, Istanbul: Mimar Sinan Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitiisti, YURGA, C. (2005). Ditnya Cografvasmda Ulnslararast Sanat Mitzigi Tirleri Ankara: Pegema Yaymerhk, Onet Basmevi,