Przyjazny Świat wokół nas.

„zjawisko przedniej szyby” – czy nasze zdrowie może zależeć … od ubóstwa energetycznego

Martw się, co inni ludzie o tobie myślą, a zawsze będziesz ich więźniem. - Lao Tzu

Ostatni sezon grzewczy w Krakowie trwał 255dni i był dłuższy o 30 dni od średniej dwudziestoletniej (2001-2020).
Obserwując bieżący i planowany wzrost cen paliw i energii elektrycznej w połączeniu z restrykcyjnymi
unormowaniami w tym zakresie, w najbliższym czasie możemy doświadczyć w Polsce powszechnego zjawiska
ubóstwa energetycznego. Szczególnie że wydatki na energię elektryczną, gaz i inne paliwa w strukturze wydatków
gospodarstw domowych w Polsce jest dwukrotnie wyższy niż średnio w UE.
Według Polskiego Instytutu Ekonomicznego ubóstwo energetyczne w 2020 r. wzrosło w Polsce do 21,4%, czyli o
blisko 14% wobec 2019r.
To niekorzystne zjawisko dotyka nie tylko nas Polaków lecz jest zjawiskiem szerszym bo już boryka się z tym
problemem około 11 % ludności UE.
Obecnie ponad 50 mln Europejczyków zmuszonych jest wybierać między ogrzewaniem a jedzeniem co skutkuje
pogorszeniem naszego stanu zdrowia i samopoczucia. Osoby mieszkające w mieszkaniach poniżej minimalnego
standardu są bardziej narażone na rozwój chorób układu ruchu (średni o11%) i krążenia (średnio 6%) niż osoby
mieszkające w odpowiednich warunkach mieszkaniowych. Budzić to zaczyna coraz większe zaniepokojenie
ubóstwem energetycznym w Europie.
A zdiagnozowane przyczyny ubóstwa energetycznego to przede wszystkim niska efektywność energetyczna budynku
i źródła ciepła oraz wysokie koszty energii połączone z niskimi dochodami.
W obecnej sytuacji potrzebne jest stworzenia regionalnych i lokalnych polityk, które w sposób realny wpływałyby na
poprawę warunków mieszkaniowych i usprawnienie systemów grzewczych.
W Polsce około 10% (1,3 miliona) społeczeństwa to gospodarstwa domowe ubogie energetycznie, które nie mogą
właściwie ogrzać i oświetlić mieszkania czy korzystać z urządzeń elektrycznych.
Według Instytutu Badań Strukturalnych żeby zmniejszyć skalę ubóstwa energetycznego, konieczne są dwie
interwencje z zakresu polityki publicznej postulowane od 2018 r. , tzn.:
• termomodernizacja, czyli docieplenie budynku oraz wymiana lub modernizacja instalacji grzewczej,
• podłączenie do sieci ciepłowniczej.
W Polsce wdrażane są programy, które do pewnego stopnia spełniają warunki wsparcia ubogich energetycznie
gospodarstw domowych. Jednak obecna wysokość i forma wsparcia są nie wystarczające, aby powszechnie
gospodarstwa domowe będące w trudnej sytuacji materialnej podjęły termomodernizację.
A ilość regulacji przepisów prawa stanowionego wraz z cenami energii szybują już chyba w … kosmos!
Zgodnie z przepisami budowlanymi nowy budynek musi posiadać właściwe świadectwo charakterystyki
energetycznej, rządzący o nas obywateli zadbali, prawda? A co z tymi, którzy już posiadają własne lokum?
Jeśli już jesteś szczęśliwym posiadaczem swojego lokum, to może warto zapoznać się z uśrednionymi wartościami
zapotrzebowania energii niezbędnego na ogrzewanie domu/mieszkania w sezonie grzewczym:
15 kWh/m2*rok – dla domów pasywnych
50 kWh/m2*rok – dla domów energooszczędnych
100 kWh/m2*rok – dla domów standardowych
150 kWh/m2*rok – dla domów starych bez ocieplenia

To naukowo opracowane zapotrzebowanie na energię przekłada się na orientacyjny koszt roczny ogrzewania domu.

Poglądowo przyjmując iż mamy dom o powierzchni 150 m2, to jego koszt ogrzania jest uzależniony przede wszystkim
od rodzaju paliwa oraz zapotrzebowania na ciepło (wg. danych z 2021 r.)
ENERGOOSZCZĘDNY NOWY OCIEPLONY STARY NIEOCIEPLONY
50 kWh/m2*rok 100 kWh/m2*rok 150 kWh/m2*rok
Pompa ciepła gruntowa 1 200 zł 2 400 zł 3 600 zł
Pompa ciepła powietrzna 1 300 zł 2 600 zł 3 900 zł
Drewno opałowe 1 400 zł 2 800 zł 4 200 zł
Węgiel ekogroszek - wysokoenergetyczny 1 500 zł 3 000 zł 4 500 zł
Gaz ziemny 1 600 zł 3 200 zł 4 800 zł
Prąd - taryfa całodobowa G11 4 800 zł 9 600 zł 14 400 zł

Widoczne (1200% !) różnice w kosztach życia w ciepłym domu/mieszkaniu wynikają tak naprawdę tylko z dwóch
parametrów to jest ze sprawności urządzenia grzewczego oraz z efektywności energetycznej budynku/mieszkania.
Dla porównania warto zapoznać się ze sprawnością urządzeń grzewczych:
prąd 99%
gaz ziemny 98%
ekogroszek 75%
pellet 80%
pompa ciepła gruntowa (prąd G11) 400%
pompa ciepła powietrzna (prąd G12) 250%

Transformacja sektora energetycznego w Polsce staje się powoli faktem lecz bez faktycznych działań na rzecz
poprawy warunków mieszkaniowych, problem ubóstwa energetycznego Polaków stanie się naprawdę zjawiskiem
powszechnym.
Koniecznym warunkiem sprawiedliwej transformacji sektora energetycznego w Polsce jest ograniczenie zużycia
energii bez jednoczesnej utraty jakości warunków życiowych. Winno to być nadrzędnym założeniem dekarbonizacji
gospodarki.
Mamy prawo oczekiwać od wybranych w powszechnych wyborach Posłów i Senatorów oraz całej machiny
biurokratycznej naszego Państwa zagwarantowania podstawowych standardów mieszkaniowych, a przede wszystkim
stabilnego (niedrogiego) ogrzewania.
Brak realizacji tego postulatu podważa ideę sprawiedliwej transformacji energetycznej, grożącą wykluczeniem
energetycznym dużej rzeszy naszych rodaków, skutkującym dla wielu z nas ubóstwem energetycznym a co za tym
idzie pogorszeniem stanu naszego zdrowia.