1.

Dersin tanıtımı: Amaç, yöntem, kapsam / içerik,

değ erlendirme
2. Türkiye karayollarının tarihçesi
3. Karayolu ile ilgili genel kavramlar
4. I$nsan ve taşıt karakteristikleri
5. Karayolu güzergahının belirlenmesi
6. Yatay ve düşey kurplar
HAFTALIK DERS 7. Kent yollarının planlanması

AKIŞI 8. Eşdüzey kavşakların planlanması

9. Güvenli yol tasarım ilkeleri
10. Yaya öncelikli sokak tasarımları
11. Paylaşımlı sokak tasarımları
12. Caddeler, bulvarlar ve Sokak tasarımında özel durumlar
13. Bisiklet yolu tasarımları
14. Otopark tasarımları
BÖLÜM 1:PROJE VERİLERİ
• Proje hızı (Vp) : 70 km / saat (Arazi Tipine Göre Seçilir)
• Yıllık trafik : 200 000 taşıt
• Sapan + doğ an trafik : 175 000 taşıt
• Artış faktörü (r) : %5
• A noktasının kotu : 600 metre
• B noktasının kotu : 620 metre
• Hizmet süresi (n) : 20 yıl
• Merkezkaç ivmesinin en büyük değ eri : 0,5 m / sn3
• Zemin özellikleri : Zeminin kalıcı kabarma katsayısı % 8’dir.
• Harita ölçeğ i : 1 / 2000
• I%ki tesviye eğ risi arasındaki kot farkı : 2 metre
• Verilen değ erler ve eklerdeki tablolar aracılığ ıyla yol projesi yapımına geçilecektir. Proje süresince gerekli görülen yerlerde
açıklamalar yapılacak ve bu sayede daha ayrıntılı bir işlem sürdürülecektir.
BÖLÜM 2: PROJE TRAFİĞİNİN
HESAPLANMASI
• Proje hızı : Yol geometrisinin verdiği olanak ölçüsünde, bir sürücünün güvenle
yapabileceği en yüksek hızdır. Bu hızın belirlenmesinde genellikle % 85 işletme
hızı (persantil hız) değeri kullanılır.
•

• Proje trafiği (PT) : Tasarım sırasında kullanılacak olan ve yıllık ortalama günlük
trafiğe göre hesaplanmış saatlik taşıt sayısıdır.
•

• Yıllık ortalama günlük trafik (YOGT) : Bir yoldan veya seçilen bir bölgeden bir yıl
boyunca geçen (24 saatlik) toplam trafiğin 365’e bölünmesi ile elde edilir. Bu
değer tamamen gözlem ile veya kısmi gözlemlere göre tahmin edilerek bulunabilir.
• Yıllık ortalama günlük trafik;
• YOGT = (Yıllık trafik + (Sapan + Doğ an trafik) ) / 365
• YOGT = (200 000 + 175 000) / 365 = 1 027,4 taşıt / gün
• bulunur.
• r = 0,05 ise K = (1 + r) n
• K = (1 + 0,05) 20
• K = 2,65
• elde edilir.
• K : 20 yıl sonunda beklenen toplam trafik artışını gösterir.
• Öyleyse proje trafiği ;
• PT = 1 / 6 * K * YOGT
• PT = 1 / 6 * 2,65 * 1 027,4
• PT = 454 taşıt / saat
• olarak bulunur. Buradaki 1 / 6 katsayısı günlük trafiğin % 16’sını, başka
bir deyişle 30 saatlik trafiği ifade etmektedir.
 Tablo 1. Örnek yol geometrik standartları
K E N T D IŞ I
K AR AYO LU G E O M E TR ĠK S TAN D AR TLAR I ĠK Ġ ġ E R ĠTLĠ YO LLAR
S1

P R O JE E LE M AN LAR I B ĠR ĠN C Ġ S IN IF ĠK ĠN C Ġ S IN IF Ü Ç Ü N C Ü S IN IF
H izm et S ev iyesi H S (A ,B ,C ,D ,E ,F ) D D D D D D D D D
Yıllık
O r t a la m a . G ü n . T r a f ik

Y . O . G . T . T a Ģ ı t / G ü n 12000 6500 4000 11000 5500 3000 8000 4500 2500

T rafik*
P roje S aatlik T rafiği
P . S . T . ( T a Ģ ı t / S a a t ) 1200 650 400 1100 550 300 800 450 250
T opografik M odel T M (D z,D l,D ğ) Düz D alg alı D ağ lık Düz D alg alı D ağ lık Düz D alg alı D ağ lık
P roje H ızı V p (km /saat) 100 80 80 70 70 60 80 70 70 60 60 40 70 60 60 50 50 30
M inim um kurb yarıçapı R (m ) 400 250 250 200 200 150 250 200 200 150 150 60 200 150 150 90 90 30
M inim um klotoit param etresi A (-) 160 130 130 120 120 100 130 120 120 100 100 60 120 100 100 70 70 30
M aksim um boyuna eğim m (% ) 4 4 6 6 7 7 5 5 7 7 8 8 6 6 8 8 9 9
D üşey kapalı kurb K k ( - ) 107-56 44-26 44-26 29-20 29-20 17-15 44-26 29-20 29-20 17-15 17-15 6-6 29-20 17-15 17-15 10-9 10-9 5-5
k u r b

katsayısı L = G K açık kurb Ka ( - ) 51-35 30-23 30-23 22-19 22-19 16-15 20-23 22-19 22-19 16-15 16-15 8-8 22-19 16-15 16-15 12-11 12-11 7-7
M aksim um dev er** n (% ) 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8
E m niyetli duruş uzaklığı Ld (m ) 155 110 110 90 90 70 110 90 90 70 70 40 90 70 70 55 55 25
E m niyetli geçiş uzaklığı Lg (m ) 670 550 550 480 480 420 550 480 480 420 420 270 480 420 420 340 340 190
Ş erit genişliği L (m ) 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,25 3,25 3,25 3,25 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
B anket genişliği*** b (m ) 2,50 2,50 2,00 2,00 2,00 2,00 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
P latform genişliği P G (m ) 12,00 12,00 11,00 11,00 11,00 11,00 10,00 10,00 9,50 9,50 9,50 9,50 8,00 8,00 8,00 8,00 8,00 8,00

K ısa köprüler
K öprü genişliği (0 - 45 m ) W k (m ) 9.50 9.50 7.00
K ö p r ü p r o j e y ü k ü

H : 20 - S : 16 U zun köprüler
( 45 m ) Wu
(m ) 8.50 8.50 7.00

A lt geçit (m inim um h:5) h (m ) 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00
%2 %2 %2
b 2L b b 2L b b 2L b
G abari
PG PG PG

T oplam genişlik
N orm al 60.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar N orm al 40.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar N orm al 15.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar
K am ulaştırm a
K G ( m )

E ksen uzaklığı
g e n i Ģ l i ğ i
KS 23.00 E 37.00 KS KS 20.00 E 20.00 KS KS 7.50 E 7.5 KS
L e

( m )

* P rojelendirilen yolun yapım ın bitim inden itibaren 20 yıl sonra ulaĢılacağı hesaplanan trafik değeri
** K ar ve B uzlanm a olm ayan kesim lerde % 10"a kadar artırılabilir.
*** D ağlık arazideki karıĢık kesitlerde banket geniĢlikleri dolgularda 50 cm . fazla , yarm a tarafında 50 cm . eksik uygulanır.
 Tablo 1. Örnek yol geometrik standartları
K E N T D IŞ I
K AR AYO LU G E O M E TR ĠK S TAN D AR TLAR I ĠK Ġ ġ E R ĠTLĠ YO LLAR
S1

P R O JE E LE M AN LAR I B ĠR ĠN C Ġ S IN IF ĠK ĠN C Ġ S IN IF Ü Ç Ü N C Ü S IN IF
H izm et S ev iyesi H S (A ,B ,C ,D ,E ,F ) D D D D D D D D D
O r t a la m a . G ü n . T r a f ik
Yıllık
Y . O . G . T . T a Ģ ı t / G ü n 12000 6500 4000 11000 5500 3000 8000 4500 2500
T rafik*
P roje S aatlik T rafiği
P . S . T . ( T a Ģ ı t / S a a t ) 1200 650 400 1100 550 300 800 450 250
T opografik M odel T M (D z,D l,D ğ) Düz D alg alı D ağ lık Düz D alg alı D ağ lık Düz D alg alı D ağ lık
P roje H ızı V p (km /saat) 100 80 80 70 70 60 80 70 70 60 60 40 70 60 60 50 50 30
M inim um kurb yarıçapı R (m ) 400 250 250 200 200 150 250 200 200 150 150 60 200 150 150 90 90 30
M inim um klotoit param etresi A (-) 160 130 130 120 120 100 130 120 120 100 100 60 120 100 100 70 70 30
M aksim um boyuna eğim m (% ) 4 4 6 6 7 7 5 5 7 7 8 8 6 6 8 8 9 9
D üşey kapalı kurb K k ( - ) 107-56 44-26 44-26 29-20 29-20 17-15 44-26 29-20 29-20 17-15 17-15 6-6 29-20 17-15 17-15 10-9 10-9 5-5
k u r b

katsayısı L = G K açık kurb Ka ( - ) 51-35 30-23 30-23 22-19 22-19 16-15 20-23 22-19 22-19 16-15 16-15 8-8 22-19 16-15 16-15 12-11 12-11 7-7
M aksim um dev er** n (% ) 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8
E m niyetli duruş uzaklığı Ld (m ) 155 110 110 90 90 70 110 90 90 70 70 40 90 70 70 55 55 25
E m niyetli geçiş uzaklığı Lg (m ) 670 550 550 480 480 420 550 480 480 420 420 270 480 420 420 340 340 190
Ş erit genişliği L (m ) 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,25 3,25 3,25 3,25 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
B anket genişliği*** b (m ) 2,50 2,50 2,00 2,00 2,00 2,00 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
P latform genişliği P G (m ) 12,00 12,00 11,00 11,00 11,00 11,00 10,00 10,00 9,50 9,50 9,50 9,50 8,00 8,00 8,00 8,00 8,00 8,00

K ısa köprüler
K öprü genişliği (0 - 45 m ) W k (m ) 9.50 9.50 7.00
K ö p r ü p r o j e y ü k ü

H : 20 - S : 16 U zun köprüler
( 45 m ) Wu
(m ) 8.50 8.50 7.00

A lt geçit (m inim um h:5) h (m ) 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00
%2 %2 %2
b 2L b b 2L b b 2L b
G abari
PG PG PG

T oplam genişlik
N orm al 60.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar N orm al 40.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar N orm al 15.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar
K am ulaştırm a
K G ( m )

E ksen uzaklığı
g e n i Ģ l i ğ i
KS 23.00 E 37.00 KS KS 20.00 E 20.00 KS KS 7.50 E 7.5 KS
L e

( m )

* P rojelendirilen yolun yapım ın bitim inden itibaren 20 yıl sonra ulaĢılacağı hesaplanan trafik değeri
** K ar ve B uzlanm a olm ayan kesim lerde % 10"a kadar artırılabilir.
*** D ağlık arazideki karıĢık kesitlerde banket geniĢlikleri dolgularda 50 cm . fazla , yarm a tarafında 50 cm . eksik uygulanır.
• Örnek : 1 /5000 ölçekli bir haritada eşyükselti eğrileri arasındaki yükseklik farkı 5 metre olduğuna
göre seçilen %5 eğim için sıfır poligonunun bir kenarını oluşturan pergel açıklığını hesaplayınız.

• 1 /5000 ölçekli haritada 100m, 20 mm ye karşı geldiğine göre pergel açıklığı 20 mm olacaktır.
ARAZİNİN TOPOĞRAFİK YAPISININ
BELİRLENMESİ
• Öncelikle eşyükselti eğrileri arasına dikler çizilir.
• Çizilen diklerin uzunlukları ölçülür.
• Eşyükselti eğrilerinin yüksekliklerine bölünür.
• Ortalama eğim belirlenir.
Nokta Ölçülen Mesafe h (m)
1 35
2 30
3 36
4 38
5 34
6 37
7 35
Ortalama eğim
Arazi Tipi
S (maksimum boyuna eğim)
L =2/5*100=
Pergel Açıklığı =40/2=
Ortalama Eğim
2 0,057142857
2 0,066666667
2 0,055555556
2 0,052631579
2 0,058823529
2 0,054054054
2 0,057142857
0,057431014
Düz
6% Uygulama eğimi %5
40 gerçek uzunluk
20 mm
 Tablo 1. Örnek yol geometrik standartları
K E N T D IŞ I
K AR AYO LU G E O M E TR ĠK S TAN D AR TLAR I ĠK Ġ ġ E R ĠTLĠ YO LLAR
S1

P R O JE E LE M AN LAR I B ĠR ĠN C Ġ S IN IF ĠK ĠN C Ġ S IN IF Ü Ç Ü N C Ü S IN IF
H izm et S ev iyesi H S (A ,B ,C ,D ,E ,F ) D D D D D D D D D
O r t a la m a . G ü n . T r a f ik
Yıllık
Y . O . G . T . T a Ģ ı t / G ü n 12000 6500 4000 11000 5500 3000 8000 4500 2500
T rafik*
P roje S aatlik T rafiği
P . S . T . ( T a Ģ ı t / S a a t ) 1200 650 400 1100 550 300 800 450 250
T opografik M odel T M (D z,D l,D ğ) Düz D alg alı D ağ lık Düz D alg alı D ağ lık Düz D alg alı D ağ lık
P roje H ızı V p (km /saat) 100 80 80 70 70 60 80 70 70 60 60 40 70 60 60 50 50 30
M inim um kurb yarıçapı R (m ) 400 250 250 200 200 150 250 200 200 150 150 60 200 150 150 90 90 30
M inim um klotoit param etresi A (-) 160 130 130 120 120 100 130 120 120 100 100 60 120 100 100 70 70 30
M aksim um boyuna eğim m (% ) 4 4 6 6 7 7 5 5 7 7 8 8 6 6 8 8 9 9
D üşey kapalı kurb K k ( - ) 107-56 44-26 44-26 29-20 29-20 17-15 44-26 29-20 29-20 17-15 17-15 6-6 29-20 17-15 17-15 10-9 10-9 5-5
k u r b

katsayısı L = G K açık kurb Ka ( - ) 51-35 30-23 30-23 22-19 22-19 16-15 20-23 22-19 22-19 16-15 16-15 8-8 22-19 16-15 16-15 12-11 12-11 7-7
M aksim um dev er** n (% ) 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8
E m niyetli duruş uzaklığı Ld (m ) 155 110 110 90 90 70 110 90 90 70 70 40 90 70 70 55 55 25
E m niyetli geçiş uzaklığı Lg (m ) 670 550 550 480 480 420 550 480 480 420 420 270 480 420 420 340 340 190
Ş erit genişliği L (m ) 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,25 3,25 3,25 3,25 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
B anket genişliği*** b (m ) 2,50 2,50 2,00 2,00 2,00 2,00 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
P latform genişliği P G (m ) 12,00 12,00 11,00 11,00 11,00 11,00 10,00 10,00 9,50 9,50 9,50 9,50 8,00 8,00 8,00 8,00 8,00 8,00

K ısa köprüler
K öprü genişliği (0 - 45 m ) W k (m ) 9.50 9.50 7.00
K ö p r ü p r o j e y ü k ü

H : 20 - S : 16 U zun köprüler
( 45 m ) Wu
(m ) 8.50 8.50 7.00

A lt geçit (m inim um h:5) h (m ) 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00
%2 %2 %2
b 2L b b 2L b b 2L b
G abari
PG PG PG

T oplam genişlik
N orm al 60.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar N orm al 40.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar N orm al 15.00 m . P rojenin gerektirdiği kadar
K am ulaştırm a
K G ( m )

E ksen uzaklığı
g e n i Ģ l i ğ i
KS 23.00 E 37.00 KS KS 20.00 E 20.00 KS KS 7.50 E 7.5 KS
L e

( m )

* P rojelendirilen yolun yapım ın bitim inden itibaren 20 yıl sonra ulaĢılacağı hesaplanan trafik değeri
** K ar ve B uzlanm a olm ayan kesim lerde % 10"a kadar artırılabilir.
*** D ağlık arazideki karıĢık kesitlerde banket geniĢlikleri dolgularda 50 cm . fazla , yarm a tarafında 50 cm . eksik uygulanır.
 S
D

b
t
B

D/2 D/2
k k

Tanjant Orjin Tanjant Final

R

R R

D/2 D/2

O
BÖLÜM 4: GEÇKİ UZUNLUĞUNUN
BELİRLENMESİ (KİL OMETRAJ HESABI)
• Bölüm 3’te, çizilen sıfır poligonuna ait geçki eksen hattı belirlenmiş ve
yatay kurbalar yerleştirilerek ön aşama için gerekli şartların sağlandığı
görülmüştür.
• Bu bölümde ise, geçirilen eksen hattının kilometraj hesabı yapılacaktır.
Kilometraj hesabı için hem pafta üzerinden ölçüm metodu, hem de
matematik hesap yolu kullanılacak olup buradan elde edilen sonuçlar
karşılaştırılarak uygun seçeneğe karar verilecektir.
• Elimizde 3 yatay kurba sahip bir geçki
olduğunu düşünelim. Bu kurbaların tepe
noktalarına (some noktası) A noktasından
başlayarak sırasıyla ‘S1’, ‘S2’ ve ‘S3’ dersek, D
açılarının belirlenmesi için nokta
koordinatlarının hesaplanması gerekir.
• S : Some noktası (m)
• D : Sapma açısı (derece)
• R : Kurba yarıçapı (m)
• b : Bisektris uzunluğu (m)
• B : Bisektris noktası
• t : Teğet uzunluğu (m)
• TF : Developman (D) (m)
• K : Kiriş uzunluğu (m)
• d : Kiriş-Teğet sapma açısı (derece)