You are on page 1of 19

APRIL - JUNE

|HEN 1-NA
|AWNG|AI AWMZIA
(Chhiar tur : I Timothea 2:1&2; Matthaia 6:7-13)

|awng\ai tih hi Thutlung Hluiah chuan Baal betu puithiamho


te’n an pathian Baal an biak dawna an ban thi zawih zawih khawpa
an zai sawina a ni a, zai kak emaw inzai emaw tihna a ni. Thutlung
Tharah chuan Pathian nena inbiakna atan chauh hman a ni a, inpawlna
ti pawha sawi theih a ni. Mizo \awnga ‘|awng\ai’ tih kan hman
chhan hi chu ‘\awng’ tih hi ‘sawi’ tihna a ni mai a, ‘\ai’ tih hi
puithiamin inthawina atana thil an hlan a, a thil hlan kha a lo hlawhtlin
ngei theih nan a ‘\ai’ sawina a ni. Chu thu pahnih chu la kawpin
‘|awng\ai’ tih a ni ta a. A lamrik dan a tirah chuan ‘\ai’ hi rihniama
lam a ni. Entirnan - buh thar rang ‘\ai’ kan lamrik ang hi a ni.
Amaherawhchu, tuna ri khampheia kan lam rik ang hi thlak tum kher
erawh chu a \ul loah ngai ila. Pathian nena inpawlna tihah hian chiang
ila a \ha ber ang.
|awng\ai chu mihringin Pathian a biakna a ni bawk.
Thuthlung Hlui zirnaa mithiam pakhat Koehlar-a chuan,Thuthlung
hluiah \awng\aina 85 awmin a sawi a, Sam bu-a 60 lai hi \awng\aina
hlang niin a sawi. Thuthlung tharah phei chuan \awng\aina leh
\awng\ai chungchang hi a tam hle a, a bu pum hi \awng\aina hian a
luanchhuak a ni ber mai. Lal Isuan a zirtirte \awng\ai dan a zirtir a,
chu chu ‘Lalpa |awng\aina’ kan tih hi a ni (Mt. 6:9-14; Lk. 11:2-
4). Kan Bible-ah hian \awng\ai tih hi vawi 115 vel lai a awm a,
\awng\aina tih hi vawi 64 vel zet a awm bawk a; \awng\aisak tih hi
vawi 32 awmin \awng\aisakna tih hi vawi 4 emaw chauh a awm thung a ni.
Kohhran ding tir kha Isua zirtirte \awng\aina a\anga lo piang
a ni a (Tirh. 1:4). Pentikos ni-a Thlarau Thianghlim lo thleng pawh
kha ringtute awm khawmho \awng\ai chhanna a ni (Tirh. 1:4; 2:4).
Kohhran ding tira hruaitute kha \awng\aia innghata rawngbawlna

-1-
kalpuitu vek an ni. Kan Lal Isua ngei pawh a Pa hnenah a \awng\ai
\hin a, Thuthlung Thar tirhkoh ropui, Jentailte tirhkoh an tih Paula
pawh engkima \awng\ai zel \hin mi a ni. Mizorama kohhran a lo din
tirh lai pawh khan ringtute inthuamna \ha ber leh an chakna thahrui
ber chu \awng\aina an uar em em mai kha a ni. Mizoram Synod-in
chawimawina certificate a pek hmasak ber, kum 1985-a a pek,
thuhriltu ropui Pu Lalkherha pawh kha nasa taka \awng\ai \hin a ni.
|um khat chu Pastor Fehtea hoin Biate a\angin Aizawla Synod
Inkhawmpui hmang tura an kal chu Tlangpui khuaah an riak a.
Zanlaiah \awng\ai turin Biak Inah a kal a, a \awng\ai tui ta khawp
mai a, a han Amen meuh chuan ni a lo chhuak fel der tawh mai a ni.

|awng\aina chu a fel fai tur a ni:


Tlangval la naupang tak, Lal Isua tana mi rinawm leh entawn
tlak taka nung Timothea hnenah, amah kaihruaitu Tirhkoh Paula,
tlangval senior lam tawh chuan a tir berin thil dil \awng\aina te,
lawmthu sawina te, mi zawng zawng tana siamsak turin a fuih (Tim.
2:1). Kan \awng\aina chu a fel fai ngei tur a ni. Lawmthu sawi a nih
chuan kan lawmna chhante sawi chian tur a ni a, kan \awng\ai tawp
dawn a, ‘lawmthu sawi chungin’ tih kan sawi tel a, kan lawmna
chhan kan sawi tel si lo ang chi hi tih loh a \ha a ni. Thil dil tur a nih
chuan kan dil duh chiang sela, \awng\aisak tur a nih chuan a chhan
kan sawi tel chiang tur a ni. Sermon thlakna hun ni lovin Pathian
hnenah kan \awng\ai a ni tih hi kan hriat reng a \ha. |um khat chu in
pakhatah an \awng\ai rual a, an zinga pa pakhat chu a \awng\ai tui
khawp mai a, midang an \awng\ai zawh hnuah a la \awng\ai zel a;
thusawi pangngai angin a chham chho ta a, a inngaihtuah chhuak
thut a ni ngei ang, ‘unaute u, \awng\ai ni tawh lo vin, thu ka sawi a ni
tawh zawk e’ a rawn ti chhuak ta a. Tumah ‘Amen’ theih pawh a ni
lo a, an nui zo ta vek a, a thusawi pawh an ngaithla thei chuang lo. A
tirah an tui tehreng nen, a tawpah an ho zo ta vek mai a ni. |awng\ai
awmzia kan hriat chian a ngai hle a ni.

-2-
Rawngbawltu \ha ni turin \awng\ai mi nih a tul:
|halaite hi kohhran kutke pawimawh tak kan ni a. Kohhran
mite hian kohhran hruaitu la ni turin min thlir ru reng a ni. Kohhran
inkhawm kan ngaih pawimawh leh ngaih pawimawh loh dan te, kan
chanvo kan hlenchhuah \hat leh \hat loh te, kan hun neih kan hman
danah te beiseina sang tak nen min thlir ru reng \hin. |awng\aina \ha
taka hmang lo tan rawngbawlna \ha taka hlen chhuah theih a ni lo.
Rawngbawltu puitling ni tura kan innghahna lungphum pawimawh
tak chu \awng\aina hi a ni. Rawngbawltu lar tak Evan. Michel chuan,
‘Ringtu chu ring lo mite aia thil ti thei zawk, fel zawk tur a ni a.
Mahse, \awng\ai leh Bible chhiar a ngaih pawimawh loh chuan
mi naran mai a ni’ a ti. A lan dana fel leh zei, nalh bawk si hi a \ul
chin a awm thei e, mahse \awng\ai leh Bible chhiar a thlahthlam
chuan rawngbawltu hlawhtling a ni ngai lovang. |awng\ai
pawimawhna tak pakhat chu rawngbawltu puitling ni tura
chherchhuaktu a ni. Rev. JM Lloyd, Welsh Missionary, ATC-a
Principal hna rei tak thawk tawh kha a nupui, a thlakhlelh ve ngawih
ngawih nen an inneih a\anga ni nganaah Mizoram panin a lo chhuak
a. An chuanna lawngah a nupuiin seat a chan ve loh avangin amahin
a lo kal a, kum khat zet a hruai thei lo zui a ni. Chu hun harsa tak
paltlang tur chuan nasa taka a \awng\ai avangin rawngbawltu
hlawhtling tak a lo ni ta a ni.

Midangte tana \awng\ai:


|awng\ainain a ken tel tlat chu mahni tana \awng\ai mai
lova midangte tana \awng\ai hi a ni. Chawp leh chilhin ram hla tak
tak a thlen zung zung theih a, kal man atan sum leh pai seng lovin kan
duhna hmun apiang darkar khat chhung lekin kan fang kual thei a.
Petera chu tan inah kawlbuna a tan laiin kohhrante’n in pakhatah an
lo \awng\aisak a, mak takin a kawlbun a lo inphelh a, gate a inhawng
a, a chhuak ta mai a ni (Tk. 12:12). Thuhriltu lar tak Wesley L.
Deuwel chuan, ‘|awng\aina hian ban sei tak a nei a, van a khawih

-3-
phak a ni’ a ti hial a ni. China rama missionary pakhat chu tihhlum
tuma sipaiin an hual mup laiin America rama an kohhranhote chu an
missionary tan chuan \ul riaua hriatna an neih avangin an \awng\airual
a. China leh America inkar chu hla tak, khawvel lehlam daih a ni.
Tihhlum tumtu sipaite chuan sipai rual tam tak anmahni hualtu an
hmu ta tlat a, an tlan darh ta a. Missionary te chu an him phah ta a ni.
|awng\aina hian ban phak loh a nei lo.

Kan dil angin a thleng vek lo:


|awng\aia kan dil zawng zawng hi kan duh angin a thleng
vek lo tih erawh chu hriat a \ul. Mihringin \ha tura kan ngaih hi engkim
hretu Pathianin kan tana \ha a ni vek lo tih a hre zawk a, remruatna
dang a lo nei \hin a ni. Pathian hla 150 zet phuahtu Pu Suakliana
pawh hi a mit vei lam hmawlhin a hawlh a, a del ta a. Vanduaithlak
takin mitna hri avangin a mit \ha lam pawh chu a del ve leh ta hlauh
mai a. Pathian hnenah a mit a lo var leh theih nan nasa taka \awng\aiin
dil mahse a chhanna dawn chu mitdel chunga rawngbawl a ni. Mit
fiah \ha tak neite’n kan ngaihtuah phak loh hla ropui tak tak a phuah
ta \euh mai a nih hi. Amaha Pathian thil tum chu midangte’n Pathian
an fak theih nan mit del chunga hla phuahtir hi a lo ni tlat zawk a ni.

Sawiho tur :-
1. Kan sawi baka \awng\ai awmzia kan hriat dan sawi ni se.
2. |awng\aia kan dil, mahse a taka lo thleng lo fo \hin hi eng
vang nge ni ang?

TIHTUR
Hemi hun chhung hian a theih angin member-te ina tawngtai nise.

-4-
JULY - SEPTEMBER
|HEN 2-NA
ENGTIN NGE KAN |AWNG|AI ANG ?
(Chhiar tur : Daniela 6:10; Luka 22:39-42)

|awng\ai dan tur:


|awng\ai tam tur chuan \awng\ai dan tur kan hriat a pawimawh.
Ngaihtuahna fim nei lova rilrua lo lang apiang kan chham zel a nih
chuan thu awmze nei lo sawi a awl a ni. Mumal taka \awng\ai erawh
chu midangte tan amen lo pek a nuam. ‘Amen’ tih chu ‘lo ni ngei
rawh se, lo thleng ngei rawh se’ tihna a ni. Kohhran pakhata nula
pakhat \anna hun hmang pawhin, “Kan sual zel ang a, min ngaidam
zel ang che” a ti a, mipuiin sim a tum vak lo a ni maw tiin Amen
harsa an ti a, a sawi sual palh a nih chu a rinawm. Mahse, midangte
tan \awng\ai nuihzatthlak mai a ni si a ni. Isua Krista hmingin/Isua
hmingin kan dil e ti a tawpna siam tur a ni a; ‘Isu, i hmingin ka dil a
che’ tih loh tur, Trinity thurin a kalh a ni. Heng zawng zawng hi i
kutphah ropuiah Isua hmingin kan dil e ti an awm zauh zauh a, hei
pawh hi a dik lo, kutphah chu hlanna tur a ni.

Pathian biak inkhawmah hian hruaitu \awng\aina leh \antu


\awng\aina hi an sawi a inang tam deuh \hin a. Hei hi sawisel tawk
an awm \hin avangin \antu awm \umah chuan hruaitu hi \awng\ai lo
mai an awm ve \hin. Mahse, \awng\ai hi a pawimawh a, inthlahrun
tur a ni lo. Amaherawhchu, khawi hmunah pawh kan chanvo azira
kan \awng\ai dan tur erawh chu thliar thiam a \ha. Thuhriltu pawh
tawi fel taka \awng\ai mai a \ha a, thawhlawm hlanna \awng\ai
pawh hi duhthawha thil dang chham tel vak lova tawi fel taka hlan
mai tur a ni. |awng\ai rualnaah pawh a tawpa rei fal lutuka \awng\ai
hi a \ha ber lo a, huho \awng\aina a ni tih hriat reng a \ha. Biak Inah
kher lo pawh a \ulna hmun apiangah inthlahrung lova \awng\ai rual hi
neih fo a \ha. K|P inkhawm leh |awng\ai Bethel leh picnic-na hmun
thlengin Setana hnawh bo nan \awng\ai rual hi a \ha foin a rinawm.
-5-
Mizoram buai lai, 1967-ah khan Khawruhlian khuaah Sipaiin
mipui an khalhkhawm a, ni sa em em hnuaiah tuallaiah tawt tak maiin
an \hutkhawmtir a. |awng an awih lo a, tui in tur a awm bawk si lo,
tiang leh silai kawmin an duh duh an vaw pawp pawp mai a, naupang
takngial pawh \ap ngam an awm lo. Chutihlai chuan mipui zinga
kohhran upa awm ve te chuan, kan vaiin ri lo in, thinlung takin Pathian
hnenah \awng\ai vek tur an ti a. Zawi te tein an inhrilh chhuak a, ri
lovin an \awng\ai rual ta a. An \awng\ai zo chu mak takin Pathian
hnathawh a lo thleng nghal a, khati khawpa ni sa si kha khua a rawn
dur khup khupa, ruah a rawn sur ta \euh mai a, Sipaiho chuan an
haw darhtir ta vek mai a ni. Kan Bible thu hi a dikzia a lo lang \hin.
Jakoba 5:16-18 ah chuan, ‘Mifel \awng\aina chuan thil nasa tak a ti
\hin’. Elija chu keimahni nungchang ang pu mihring bawk a ni a, ani
chu ruah sur loh nan \hahnemngai takin a \awng\ai a, kum thum leh
thla ruk chhung zawng lei chungah ruah a sur ta lova. Tin, a \awng\ai
leh a, vanin ruah a surtir a, leiin a rahte a rawn chhuahtira tih thu kan
hmu a ni. “|awng\ai ropui leh thiltithei tak chhana awm \hinte
hi awlsam taka hlawhchhuah theih a ni lova, rinawmna, chhelna
leh beidawng hauh lova \awng\aina rah zawk a ni,” tiin
rawngbawltu ropui Wesley Deuwel-a chuan a sawi a ni.

|awng\ai laia awm dan tur:


|awng\ai laia kan awm dan tur ah hian a \ha ber sawi thiam
a har khawp mai. Daniela chu a pindanah \hing\hiin ni khatah vawithum
a \awng\ai \hin a (Daniela 6:10). Stephena pawh kha lunga an den
ruih ruih lai khan \hing\hi bawkin a \awng\ai a nih kha. |hing\hit hian
inngaihtlawmna a entir avangin mimal, chhung inkhawm, fianrial hun
hmannaah leh hun dangah te pawh \hing\hia \awng\ai \hin an tam
khawp mai. An \awng\ai tam avangin an khup leh kiu te belkang
dum tlat te pawh rawngbawltute zingah an awm nual a ni. ‘Kristian
|hing\hi’ tih lehkhabu ziaktu pawhin ‘|awng\aia kan \hing\hit lai
tluka thlaraua san lai kan nei ngai lo’ a ti hial a ni. Ding chunga
\awng\ai te, bawkkhupa \awng\ai te, \hu chunga \awng\ai te leh a
\ul dan azira kal chunga \awng\ai te pawh hi mi tam tak \awng\ai
dan a ni a, a \ha vek a ni. Ring taka \awng\ai duh hun a awm laiin ri

-6-
lova rilrua \awng\ai hun a awm a, tui taka rei deuh \awng\ai \ul hun
a awm laiin tawitea \awng\ai hun a awm bawk. Ban phar \ul tih hun
leh hma lama kutsuiha \awng\ai duh hun a awm thei a, maimitchhinga
\awng\ai hi Zosap Missionary te’n Kristian kan nih tirh a\anga min
tih tir, meng chunga \awng\ai aia rilru a kal ding duh zawk avanga tih
dan ngheta kan neih tak zel niin an sawi a, a \hat pawh a \ha khawp
mai. Hetih lai hian meng chunga \awng\ai \hin kohhran an awm bawk.

|awng\ai laia kan awmdan hi Pathian nena inpawlnaah a


pawimawh ber a ni lova. Thinlung taka Pathian hnena \awng\ai hi a
pawimawh ber a ni. Mite’n \awng\ai tam min ti se tih vang ni lo,
thinlung taka \awng\aia Lalpa vawi tam tak pawl \hin mi hi Lalpan a
pawl duh mi chu a ni. Thlarau mi, rawngbawltu ropui tak John R.
Rice chuan, “|awng\ai thlahthlam hi sual rapthlak ber a ni” a ti
hial a ni. Rev. Zosapthara’n Mission School naupang, \awng\ai laia
maimitchhing ve duh lo chu hau mai lovin a lu chungah kut nghatin a
\awng\aisak a, chu naupang rilru chu a hneh ta hle a, Kristianah a
inpe ta nghe nghe a, chu naupang chu Mizo Pastor hmasa ber, Pastor
Chhuahkhama kha a ni. A \ulnaah chuan kutnghata in\awng\aisak te
hi a \ha em em a ni.

|awng\ai chungchanga thuziak:


Kan Bible bu pum hi \awng\ainain bungtin a luan chhuak tih
theih khawpin \awng\aina thu a tam a, chhui zui tham fe fe a tam hle.
Kohhranho Pathian biak inkhawmah chanvo nei apiangin \awng\aina
kan hmang a. A hranpaa \awng\ai inkhawm kan ngah bakah mimala
nitin \um eng emaw zat \awng\ai \hin ringtute zingah hian kan tam
em em bawk a ni. Ram pum huap \awng\ai rual leh a group anga
\awng\ai Bethel tih thlengin kan uar hle a, \awng\ai hlutna kan hria
leh ringtu thawk lakna a ni tih kan hria hi a vanneihthlak hle. Heti
taka \awng\ai uar leh ngaina kan nih lai hian |AWNG|AI tih thupui
hmanga lehkhabu ziak emaw article ziak emaw hi Mizote hian kan
ngah lo tlat thung. Kohhran Souvenir leh Magazine-ah te hmuh tur a
awm lova, Synod Moderator kal tawh zawng zawngte Valedictory
Sermon-ah a awm lo bawk a, Presbytery leh Pastor bial thlarau lam

-7-
thupui leh sermon-ah hmuh tur a awm lo hle a, kan Kohhran
chanchinbu - Kristian Tlangau, Agape, Kristian |halai, Didakhe leh
a dangahte pawh ‘|awng\ai’ tih thupui hmanga thuziak hmuh tur a
awm mang lo a ni.

Nitina a taka kan tih reng ni si ziaka kan nei tam si lo hi a


chhan engnge ni ang le. Lal Isuan Jentailte \awng\ai a sawiselna ang
khan rilru taka \awng\ai lovin kan lo sawi nawn mai mai em ni ang?
A nih loh leh Pathian nena thlaraua inpawlna pawh pha lovin kan
\awng\ai \hin vang em ni ang. Keini \halaite pawh hi inenfiah ila,
\awng\ai testimony tam tak, midangte tana \angkai tura ziah tur nei
khawpa \awng\ai uar a, \awng\ai nuna kan tluk luh a va \ul ta em?

Kawng lehlamah chuan a taka \awng\aina neih tam hi a \ha


ber mai a. K|P member-ah \awng\ai mi kan tam phawt chuan hma
lamah ke kan pen zel ang. Khawvela kohhran lian ber, englai pawha
\awng\ai group hrang hrang nasa taka an \awng\ai rengna kohhran
People’s Church, Seoul, South Korea-a mi dintu, \awng\aia innghat
tlat, thlarau mi Paul Yonggi Chao chuan, “Ka hnukchah dawn huna
ka thuchah sawi tur chu \awng\aina hi, \awng\aina mawlh hi a
ni” a ti a, a nun chu \awng\ainaah a nghat tawp mai a ni. Kan nun hi
engah nge a innghah ve a, kan hnukchah dawn thu hnuhnung atan
eng nge kan duh ve ang le?

Sawiho tur :-

1. Biak Ina inneite inneihtirtuin an lu chungah kut nghata


malsawmna a sawi lai hian inneite hi \hing\hit tir nge \haa kan
hriat din tir? Eng nge a chhan?
2. Sakramen kan chan hian \awng\ai hun chhung a tawi \hin si a,
engtianga \awng\ai tur nge nia kan hriat?

TIHTUR
Thupui zir zanah tawngtai rual ni se.

-8-
OCTOBER - DECEMBER
|HEN 3-NA
|AWNG|AI THILTIHTHEIHNA
(Chhiar tur : Jakoba 5:16-18; Matthaia 8:5-9, 13)

‘Mifel \awng\aina chuan thil nasa tak a ti \hin’ tih thu Jakoba
5:16-a kan hmuh hi thudik a nihzia Bible-ah hmun tam takah kan hmu
a. Bible pawn lamah pawh ringtu mimal leh kohhranho \awng\ainaah
te he thu dikzia hi sawi sen loh a awm a. Kawng khatah mai ni lovin
kawng tinrengah a takin a thleng tawh a, a la thleng zel dawn a ni.

|awng\ai thiltihtheihna a taka a lo thlen theih nana thil pawimawh


\henkhat te:
1. Pathianin min chhang ngei ang tih rinna :
Kan \awng\aina tam takah hian Pathianin a ti thei tih ringhlel
si lovin, a ti ngei ang tih rinna kan nei pha lo fo \hin. Hei hi kan
\awng\ai hlawhchhamna pakhat chu a ni. Lal Isua tui chunga a kal
Petera’n a hmuh khan Isua thu chuan kal ve mai theih inbeiseiin a kal
ve ta mai a. Mahse, Isua thupek a rinhlelh veleh a pil dawn ta mai a,
thlaphang takin chhanchhuak theitu Isua a ni tih ringhlelh lova a auh
khan chhanhimin a awm leh ta a ni. Pathianin kan \awng\aina a
chhang ngei dawn tih ringhleltu \awng\aina chu a hlawhchham fo a,
ring ngamtu \awng\aina chu a chhang \hin a ni. Keimahni ngei pawhin
kan \awng\aina kan rin ngam loh chuan \awng\ai thiltihtheihna kan
hmu thei lovang.

Hudson Taylor-a chu China rama Missionary ni tura a chhuah


khan Liverpool lawng chawlhna a\angin a chhuak a. Thla nga lawnga
an kal hnuah an lawng chuan lungpui lian tak mai a su dawn a.
Lawngpute’n tihngaihna an hre tawh lo, lawng puanzar chhem turin
thlifim takngial pawh a tleh der si lo a, an mangang takzet tawh a.
Lawng Captain chuan, “Tih theih zawng zawng kan ti zo tawh a,
-9-
kan hmabak chu lungpui hi kan su ngei dawn a, kan lawng hi a
kehdarh ngei bawk ang, thihna kan hmachhawn mek a ni” a ti
a. Hudson-a chuan “Thil pakhat tih loh kan la nei - |awng\ai,”
a ti a, tunah kan \awng\ai ang, tiin a lawng pindanah reilote a va
\awng\ai a. Tuman a \awng\aina chu an rinpui lo. Mahse, rei nghah
a ngai lo, thli a lo tleh a, lawng puanzar \ha takin a rawn chhem a,
lawng chu a kal ta a, lungpui su lo tawk chiahin an khalh chhuak ta a
ni. Pathianin a ti ngei ang tih ringhlel miah lova a \awng\aina chu
chhanin a awm nghal a ni.

Kum 1984-ah kan Synod hruaitute’n kan ram mamawh nia


hriain Mizoram pumah Pathian Thlarau Thianghlima harhna dila
\awng\ai rual an rawt a. Harhna ropui tak a lo thleng ta a nih kha!
Harhna rah duhawm tak kan hmuh pakhat chu kohhran inchhiarna
lamah a ni, kum 1984 hma lamah chuan kan kohhrana lo lut aiin kan
member pawl danga chhuak an tam zawk \hin a, kum 1984 harhna
kan tih tak mai a\ang hi chuan kohhran chhuahsan aiin lo lut an tam
ta char char a. Tunhnai kum eng emaw zatah phei hi chuan kohhran
chhuahsan hi tlemte niin lo lutte hi a chhuakte let tam tak a ni ta ziah
a ni. Pathianin min chhang ngei ang tih ring tlata kohhran rorelna
meuhin a rel, tih takzeta \awng\aina hian rah tam tak a chhuah tih hi
rinhlelh rual a ni lo. Kristian |halai Pawl inkhawmah pawh hian ringhlel
lovin, tihtakzetin \awng\ai rual \hin ila, member hla hnuhhnaih
kawngah te, kan \halai pui ruihhloin a tihbuai chhanchhuahna kawngah
leh kan Missionary-te tha tih chak kawngah rah \ha a chhuah ngei ang.

2. Mahni inphata \awng\ai :


Mi tam tak kan \awng\aina hi chu kan chanvo leh
nihna rilru puin kan \awng\ai a. Thiam taka kan nihna nena inmil tur
tawka \awng\aiin, a boruak suangtuah kuala \awng\ai theih tak a ni
awm e. Tih \hat kan tum lutukna lamah fuh vak loa \awng\ai pawh
awm thei tak a ni. Mahni kan hmasa a, a tihlawhtlingtu tur emaw inti

-10-
a \awng\ai vak a awl khawp mai. Chutiang \awng\aina chu a
hlawhtling duh lo fo a ni.
|awng\ai chhanna neitu chu Pathian a ni tih pawm thlap a,
keini chu a petu tur hnena thlentu mai kan ni tih inhriat chian a ngai.
Chhiahhlawh, a pu hmaa a tlawm anga tlawmna, mahni inphat
thinlung pua \awng\ai hi \awng\aina rilru put dan tur chu a ni. Mother
Teressa-in rawngbawlna hlawhtling tak a neihna chhan ber chu
Albanean mi nihna (Citizenship) paiha India mi-ah a inlet a, sap
thinlung chapo leh sang tak dah\haa Calcutta kawtthlera kutdawh
zinga cheng tura a inhlanna kha a ni. Chu a inhlanna avang chuan
fahrahte enkawlna hmun hlawhtling tak a lo ding chhuak ta a ni.
George Mueller-a’n tu hnenah mah \anpuina dil lova fahrah sang
tam tak a chawm theihna chu tihtakzeta Pathian hnenah chauh
\awng\aia a thlen \hin vang a ni. Kan ramah pawh Thutak Nunpuitu
Team (TNT) hotupa Pu Sangthankima’n fahrah leh mi anglo te, ruihhlo
ngaite sang chuang zet a enkawl reng theihna thuruk pawh hi
\awng\aina bawk a ni. Kan sawi seng lo ang.

Sipai za hotu, officer lal takin Isua hnenah ‘Ka in chhung i


luhna tlak a ni lo, thu chauh sawi la ka nau a dam mai ang’ (Mt.
8:8) a tih theihna thinlung tlawm tak kha Isuan a thiltihtheihna a
lantir duhna chhan tak a ni. Mi vervekte \awng\ai fuh lohna chhan
chu mite fak beisei chunga an \awng\ai kha a ni a (Mt. 6:5&6). Lal
Isuan a ngai thei lo, a sawisel zawk a ni.

3. |awng\ai chhanna hrethiam tura Pathian aw ngaihthlak :


Hlaah leh zirna kawnga nasa taka Mizote hmasawnna min
siamsaktu Rev. Edwin Rowlands (Zosapthara) leh a unaupa John
Rowlands te kha an unaua missionary ni tura an chhuah dawn khan,
an nuin tluang taka an kalna tur an thlen theih nan a \awng\aisak a.
Mahse, John Rowlands-a, South America lama kal tur zawk chuanna
lawng chu a chesual ta tlat mai a, lawng chu a pil dawn ta mai si a,

-11-
chhanchhuahna lawng ticket a chang hlauh a, him taka chhuak thei a
ni a. Mahse, lawngin a pilpui tur tlangval la naupang tak pakhat ticket
chang ve lo lungngai taka awm chu a hmuhin a khawngaih ta hle a,
“Nauva, ka chuan ai chuang rawh, kei chu thi mah ila, ka
piangthar tawh a, van ramah ka kal ang a, ka Lalpa hnenah
kumkhuain ka awm tawh dawn a ni, nang zawng i la piangthar
si lova, hremhmunah i kal ngei dawn si a, chuvangin, ka chuan
ai chuang rawh, piantharna hun i la neih nan, vanah ka lo
nghak ang che,” a ti a. Ani chu lawngin a pilpui ta a ni, a ropui ngei
mai! A nuin \awng\aia a dil ang chu a ni ta lo. Mahse, he chanchin
ropui tak hi khawvela Kristiante chuan an hre deuh vek hial awm e.
A inpekna hian mi tam tak Krista tana inhlan ngam turin a cho chhuak
a, sermon ropui tak a la ni reng a, a chhanchhuah tlangvalin Isua a
neih phah bawk, inhlan lo se la a chanchin hian tun ai hian thu a sawi
tlem hle mai thei. Zosapthara pawhin Mizoram a thlen hmain a unaupa
thih thu leh a nuin haw leh nghal tura a kohna lehkha a dawng a. A
nu thu anga kir leh tur nge kal tlang tur tih a inngaihtuah a, a \awng\ai
a, chuta Pathian chhanna chu kal zel tur tih a nih avangin ngun taka
ngaihtuahin Mizoramah a lo kal ta a ni. Pathianin kan dil anga a
thlentir loh pawhin kan dil aia \ha zawk remruatna a nei \hin a ni tih
hre tura a aw ngaihthlak a \ul \hin.

Pathian chuan kan \awng\aina chu ‘Aw’ emaw ‘Aih’ tiin


emaw a chhang thei a, ‘Nghak rih rawh’ a ti thei bawk. A chhan
chu a diltute ngaihtuah phak baka thil lo thleng tur zawng zawng
aman \ha a tih angin a thlentir zawk fo vang a ni. Kan dil apiang lo
thleng zel nise keimahni tih theih emaw kan ti mai dawn a, Pathian
ropuina kan hliah thei dawn a ni, mihringte hi hriatnaah leh nunah la
famkim lo tak kan nih avangin kan dil dik lo ve thei a, Pathian chuan
ama duhdan chauh tihhlawhtlin a duh \hin a ni. Tihtakzeta nun pawh
thap ngama \awng\aina hi chu Lalpan tihhlawhtlin a duh \hin.

-12-
|awng\aina leh tuarna:
|awng\aina chu inhlanna nen a kal kawp fo \hin. Lal Isua’n
a hnukchah dawn \epa Kraws lera ‘Ka pa, anni hi ngaidam rawh,
an thiltih hi an hre lo a ni’ a tih hnu lawkah khan a nun a hlan ta
nghal a nih kha.

Rome khawpuia Gladiator-ho infiamna rapthlak tak,


ngunhnama invaia thisen chhuak puat puata an insah bawrh bawrhna
hmunah mipui tam tak an kalkhawm \hin a. Thisen chhuak puat puat
te chu an hmuh duh zawng tak a ni. |umkhat chu hetianga an inbeih
lai hian puithiam pakhat a va lut a, “Krista hmingin ti tawp rawh u,
ti tawp rawh u,” tiin \awng\aina nen a au vak vak a. Mipui chuan an
hmuh duhzawng tak tih tawptir tumtu chu an hua a, lungin an denghlum
ta a ni. Mahse, Gladiator-ho chuan an insual chu an titawp a, chuta
\ang chuan he infiamna rapthlak tak hi a tawp hlen ta a ni. A chang
chuan thih huama \awng\ai a \ul chang a awm thei, mite hmuhsit leh
nuihzat hlawha \awng\ai chang a awm thei bawk. Engpawh huama
\awng\aina hian thiltihtheihna a keng tel thung a ni.

Nu leh pa tih tura dah mai lovin, engkimah \awng\ai zel mai
hi \halaite hian kan nunpui theih chuan kohhran leh chhungkaw tan
mi \angkai tak kan ni ngei ang. Stephana chu Isua avanga thi tura
lunga an den ruih ruih laiin van lam en tlatin amah tihhlum tumtute tan
\awng\ai zelin a thi ta a ni.

Sawiho tur :-
1. Kan \awng\ai hlawhtlinnate sawi tur kan neih chuan sawi nise.
2. Kan \awng\aina hlawhtling lova kan hriat fo nachhan hi eng
nge ni a kan hriat?

TIHTUR
Hemi hun chhung hian Kohhran huamchhunga hmun
remchang laiah a huhovin emaw in\hen darhin emaw
\awng\ai rual ni se.

-13-
JANUARY - MARCH
|HEN 4-NA
|AWNG|AI TAM RAWH
(Chhiar tur : Kolossa 4:2; I Thessalonika 5:16-18)

Mihring hi kan nunna bulpui ber chu oxygen kan hip lut a,
carbondioxide kan thaw chhuak hi a ni. Ringtu thlarau nunna bulpui
erawh chu \awng\aina hmangin kan rilrua awm Pathian hnenah kan
sawi chhuak a, Pathian chhanna kan hip lut ve thung hi a ni.
|awng\aina hi ringtu thlarau nun thawklakna leh nunna bul a ni a, hei
hi miin a thlahthlam chuan a thlarau nun a lo chau a; a thih phah hial
thei a ni. Paula chuan, “|awng\ai fan fan u la, chumiah chuan
lawmthu hril chungin ngaihven rawh u,” a ti a (Kol. 4:2). ‘Bang
lovin \awng\ai u la, engkimah lawmthu hril rawh u’ a ti bawk a
(I Thes. 5:17). Hei hian ringtu chu peih loh chang pawha bang lova
\awng\ai fan fan tur kan nihzia a tichiang hle a ni.

|henkhatin ‘ka nun hi Lalpa nena inpawl reng nun a ni a, \awng\ai


nun a ni mai, a hrana \awng\ai a ngai tawh lo,’ an ti a; \awng\ai an
thlahthlam ta \hin hi an hriat fuh loh vang a ni. An inhriat loh hlanin
Pathian nen an inpawlna a lo tlem tial tial a, an nun a chau a, ringtu
hmantlak loh an lo ni ta mai \hin a ni. Tuizemah tui a khatin kan dah
a, mamawh hunah kan herh chhuak a, kan hmang \angkai \hin ang
hian, ringtu nun Pathian thlaraua chhun khah pawh hi a \ul hun apianga
\awng\aia herh chhuah a, hman \angkai zel tur a ni. Englai pawha
\awng\aia au reng tur kan ni lo a, \hing\hi reng ringawt tur pawh kan
ni hek lo. Zirna leh hnathawh tur tlansana \awng\aia vak kual reng
tur pawh kan ni chuang lo tih erawh chu hriat a \ul. A pangngaia che
lova tui dah reng chu bawlhhlawh chi hrang hrangin a bawm a, hman
tlak lohin a awm thei a. Kan hman tam zawh poh leh tuihna tharin a
rawn luah khat leh zel angin a \ul hun apianga \awng\ai mai tur kan
ni a.|awng\aina kan hman tam ang zelin thlarauvin kan nun chu a
-14-
rawn chhung khat thar zel zawk dawn a ni. George Shinn-a chuan,
‘|hing\hia Pathian hruaina diltu tluka thahrui ngah mihring
zingah an awm lo’ a ti. ‘Ringtu \awng\ai ngai pawimawh a,
\awng\ai tam apiang hi Pathian leh kohhranho tana mi \angkai
an ni \hin. |awng\aia Pathian pawl reng mi chuan mihringte
tih theih loh a ti thei \hin a, awm lo te a awmtir \hin’ Mc Lynn
chuan a ti bawk.

‘Ni khatah vawi engzatnge i \awng\ai \hin?’


Mi tam takin he zawhna hi an chhan dan chu, zing thawhah,
chaw ei dawnah, mut dawnah, inkhawm zanah chuan Biak In luh
veleh, chhung inkhawm ah nen, nitin vawi nga ka \awng\ai \hin an ti
a. Ni khata vawi nga \awng\ai chu ti \ha tawk viauah an inngai \hin
niin a lang. Mosolman-te pawh hi ni khatah dar hunbi ruatah vawi
nga an \awng\ai \hin a. Ringlo mite \awng\aina zat chauh a la ni.
Milem bia kan tih Hindu te pawh hian zingah te, dawr an hawn veleh
ah te, motor khalh dawnah te \awng\aina an hmang uar hle a. Biak
In zawna an tlan pahin chibai bukin an \awng\ai fo bawk. Ringlo mi
an ni chungin \awng\ai an uarin an ngai pawimawh khawp mai. Keini
Pathian nung betute hi khawi hmunah te nge kan \awng\ai a, eng
hunah nge kan \awng\ai \hin mahni inzawt \heuh ila a \ha ang.

|awng\ai zahpui suh:


Vai kristiante hi Restaurant-a thingpui an in dawn hian an
\awng\ai \hin a, Mizote hian zahah kan la nge ni, kan \awng\ai ngai
lo viau mai. Vai hovin an hna an \an dawna hal rimtui nena pathian
an biak phawt laiin kan hnathawh dawnah kan \awng\ai ngai em?
|henkhat chuan \awng\ai kan zak a ni mai thei, mahse, \awng\ai
hun tak a ni. |awng\ai hi zahpui lova miten min hmusit dawn a nih
pawha huaisen taka \awng\ai zel zawk a \ha. |halai tam takin dawr
siamin eizawnna atan kan hmang ta a, dawr hawn bul \an nana
\awng\ai ngam kan awm em le? Office hna kan \an dawnah kan
\awng\ai ngai em? Damlo kan tlawhin kan \awng\ai ngai em? I
thinlungah \awng\ai duhna a lo lan phawt chuan huaisen takin \awng\ai
rawh, nangmah leh damlo tan malsawmna a lo thleng ngei ang. Thiam

-15-
leh finna ringawta \awng\ai aiin hlau leh khur chunga \awng\aina
chu Pathian lawmzawng a ni \hin. Rawngbawltu lar tak Andrew
Murray chuan, ‘Kan finna leh thiamna chu Setana nuihtizatu mai
a ni a, mahse, ringtu \awng\aina chu a hlau \hin’ a ti a ni. Philippi
2:12-ah chuan Paulan Philippi mite a fuihna thu kan hmuh chu ‘Hlau
leh khur chungin nangmahni chhandamna thawk chhuak rawh
u’tih a ni.

Tunhma deuha kan chenna in a la changkan loh deuh lai khan


\awng\ai ngai pawimawh mi \henkhatte chu daipawn hmun remchangah
hunbi mumal neiin an \awng\ai \hin a. Tunah erawh hi chuan kan in leh
lo a lo changkang ta deuh a, mahni in chhungah \awng\aina pindan
siam tam tak an awm ta. Daipawna kal lovin mahni in chhungah hunbi
mumal siama \awng\ai hun \ha taka hmang an tam ta hi a lawmawm
hle a ni. Chutiang hmun nei remchang lo te chuan Biak Inah \awng\aina
hun hmang tawk an awm ta reng bawk. Kohhranin zing \awng\ai
inkhawm mumal takin a siam ta deuh vek a, zinga remchang lo tan tlai
lama hmang an awm bawk a. Kawng eng emaw ti tala nitina \awng\aina
hun bik neih hi a \ul ta hle mai. Hengah hiankeini Kristian |halai Pawl
member-te hian \awng\aiin hun kan hmang ve \hin em tih hi inen nan i
hmang ang u. Mizorama kan \halaipui tam tak te hi an dam lo a, a hun
loah nitin tih mai turin kan in vui liam ta reng mai hi a pawi tak zet a nih
hi. Kan ram, kan hnam, kan sakhua a damna turin K|P member-te tan
\awng\ai hun a ni.
Tunlai hian Mizo \halaite an nu leh pa leh chhungkaw
chawmtu tur nisi, jail-ah leh centre hrang hrangah nu leh pa, upa
tawh zawkte chawm leh buaipui ngai an tam ta lutuk hi kan hnam
pum tana thil vanduaithlak tak a tling ta. Kan \hiante, kan unau ruihhlo
hmanga Setana’n sala a phuar behte chhanchhuak tur hian \halaite
hian mawh kan phur tih hriat a \ul ta takzet a ni. Chuvangin, nu leh
pate \awng\aisakna ringa awm ve mai lovin, \awng\aisaktu ni turin
taihmak chhuah ila, nitin hunbi mumal siamin i \awng\ai \hin ang u.
Rev. Killuaia hlain ‘Tun hi \awng\ai hun a ni’ a tih hi i nunpui ngam ang u.

-16-
Eng huna \awng\ai tur nge?
|awng\aina hun pawimawh tak mai chu: tu nen emaw in
intihthiam loh a, i thinrim lai takin, i rawngbawlna chanvo i huphurh
avanga tlansan i tum laiin, nangma tan \ha dawn lova i hriat vanga
dawt sawi mai i duh lai takin, fakna i dawn nasat lai takin i chapo loh
nan, i thinlung tihliam khawpa sawiselna i dawn laiin. Heng bakah
hian harsatna, manganna leh buaina i tawhlai leh beidawnnain a
tlakbuak laiin thil dang i tih hmain \awng\ai hmasa \hin ang che.

Lawmthu sawi \awng\aina hi kal kan hauh loh tur a ni. Thil
hot>a lang, ngaia kan neih, \hil nih dan ve reng tur nia kan ngaih
avanga lawmthu sawi nachang kan hriat loh hi a tam thei awm e.
Zanah i muhil vang vang te, a hun takah i harh leh mai \hin te, zunram
\ha taka i thiar thei te, chaw tui taka i ei thei te, taksa himdama i
awm te.Sawi sen a ni lo. Heng zawng zawng hi Pathian khawngaihna
avanga malsawmna i dawn a ni, lawmthu sawi \hin ang che. I nu leh
pa avang te, i unaute avang te, i rawngbawlpui avang te leh i \hiante
avangin lawmthu i sawi \hin em le?
Nangma tana i dilna aiin midangte tana i dilsakna tam sela,
Lal Isua angin fianrial \awng\aina hun hmang \ha la, ‘Nang
malsawmna ni ang che’ tih hi i nunah mite’n an hmu thuai ang.
|awng\ai tam la, chhungkaw tana phurrit ‘|halai’ ni lovin
chhungkaw tan malsawmna thlentu i lo ni ang a, kohhran ban
pawimawhah Lalpan a dah ang che.

Sawiho tur :-
1. Branch huapa \awng\aihona neih tam a \hatna sawi ni sela,
engtianga hun hman nge \ha ang?
2. Private Devotion hi K|P member-te hian kan hmang \hain kan
inhria em? |an lak dan tur \ha nia kan hriatte sawi ni se.

TIHTUR
Hemi hun chhung hian Biak In leh a velah sual thupha
chawi leh inhlan thar tawngtain rual nise.

-17-
KTP KUMPUAN THUPUI NEIH TAWH DAN
1987 - 2024

Kum Thupui Ziaktu

1987 MIZORAMA HNAM DANG RING LO MITE BEIHPUI KUM

1988 MIZORAMA HNAM DANG RING LO MITE BEIHPUI KUM

1989 MISSIONARY YEAR

1990 ZUK LEH HMUAM DO KUM

1991 MAHNI INTODELH

1992 MAHNI INTODELH

1993 MAHNI INTODELH

1994 PATHIAN THU ZIR KUM

1995 KRISTIAN CHHUNGKAW KUM


Record hmuh theih chin
1996 KRISTIAN CHHUNGKAW KUM a\anga a lan danin, kum 1987
a\anga kum 2005 kumpuan
thupui hi ziaktu inruata
1997 KRISTIAN CHHUNGKAW KUM
inkaihhruaina bu siam a la ni
lo a nih hmel e.
1998 KRISTIAN CHHUNGKAW KUM

1999 NEI LO

2000 KRISTIAN NUN - THIANGHLIMNA

2001 KRISTIAN NUN - THIANGHLIMNA

2002 RINAWMNA

2003 RINAWMNA

2004 LALPA |IH

2005 LALPA |IH

1) Rev. C. Rosiamliana

2) Rev. C. Lianhmingthanga

2006 CHHANDAMNA 3) Upa H. Lalhmangaihzuala

4) Pu Lalthanzama

5) Pu R. Lalhmangaiha

1) Rev. Lalzuithanga

2) Rev. Lalhmangaiha

3) Pu PC Lalthantluanga
2007 TAIHMAKNA
4) Pu C. Laltanpuia

5) Pu C. Lalsanglura

6) Pu C. Lalmalsawma

-18-
KTP KUMPUAN THUPUI NEIH TAWH DAN
1987 - 2024
1) Rev. K. L alrinmawia

2) Rev. Dr. R. Lalbiakmawia

3) Pu L alhmuchhuaka
2008 KRISTIAN NUN - NGHE HNA
4) Pu R. L alropuia

5) Rev. Vanla lbela

6) Upa H. La lhmingmawia

1) Rev. C. Lalsangliana

2) Upa Dr C. Nunthar a

3) Upa Pr of. Lianzela


2009 RORE LNA DIK
4) Rev. Vanla lzuata

5) Upa Dr. H. Vanla lhluna

6) Upa Lalramthanga
T . Upa C. Lalma lsawma
2010-2011 MEM BE R HLAT E HNUH HNAIH
T reasurer, CKTP
Rev. Vanlalzua ta,
2011 - 2012 THUAWIHNA
Sr . Exe. Se cretar y

2012 - 2013 LAL I SUA NE N Rev. Rosiamliana Tochhawng,


AT C

2014 - 2015 PATHIAN T AWK TURA INPEI H Rev. Zosanglia na Colney

2015 - 2016 KRISTA TANA DANGL AM NGAM Rev. C. La lsangliana

2016 - 2017 PATHIAN NE NA LENDUN Rev. Dr. K. Lallawmzuala, ATC

Rev. Dr. K. Lalrinkima ,


2017 - 2018 THLE N CHI N AT ANGA HMASAWN (Philipi 3:16)
Pr incipal, MT C

2018 - 2019 KHAWVEL MAMAWH - ISUA KRISTA Rev. L.H. Rawse, ATC

2019 - 2020 KRISTIAN NUN - T AKNA (Sam 51:6) Rev. La lchawima wia, AT C

2020 - 2021 PATHIAN HNAIH (Jakoba 4:8) Rev. Dr. B. La lnunzira , ATC

2021 - 2022 KRISTIAN CHHUNGKUA (Joshua 24:15) Upa Lalnunpuia Hrahsel

SUAL TINREN G BUL - TA NGKA SUM NG AINAT


2022 - 2023 (I Tim.6:10) Rev. Zoramsanga

2023 - 2024 TAWNGTAI T AM (Matthaia 21:22) Rev. C. Cha wnglia na

-19-

You might also like