Professional Documents
Culture Documents
Nunna Tuikhur August 2015
Nunna Tuikhur August 2015
Keimahni .................................................. - 3
Hming Thar
- Baby Naomi Pa .................................. - 28
EDITOR : C. Lalchharliana
JT. EDITOR : Alex Ch. Zanghakliana
LAYOUT EDITOR : Jerome Lalhruaitluanga
NEWS EDITOR : Gin Lalthianghlima
GRAPHIC DESIGNER : Lalremruata
02 NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015
K an hriat ţheuh angin, Burma rama kan unauten tuilian tuarin harsat man-
ganna nasa tak an tawk mek a. Tunlai khawvel changkanna zarah keini
pawn mahni awmhmun aţangin an thil tawrhte kan lo hmuin kan lo hre ve zung zung
zel a nih hi. Chu khawvel changkanna avang chuan harsatna tawkte pawh tunhma ang
ngawt ni tawh lovin ţanpui zung zung a lo awlsam phah ta hle mai.
Jakoba 2:14-16 kan chhiar chuan, kan mihring puite saruak leh rilţam, ţanpui
ngaia an awm lai tak hi ţanpuina hna thawh hun ţha a nih thu min hriattir a. Chu chu
khawvel hmun hranga hranga Zohnahthlakte leh kan Mizoram unaute ngei pawhin za-
wmin, pawl hrang hrangin an remchan dan dan anga sum tuakin leh vehbur te khawnin
an han che nghal char char a, a ropui hle mai. Thil ţha kan ti a ni.
Midangte kan ţanpui hian a thlawn ngailo a. Mi harsatnaah kan puih avanga tha
leh zung, hun, sum leh pai kan sen hian kan chan reng reng lo a, kan rin loh lam aţangin
Pathianin mal min lo sawm ţhin a, a let tam takin hlawkna kan chhar zawk ţhin a
lo ni. Deuteronomy 15:11 ah chuan ţanpui ngaite kan ţanpui ngei tur a ni tih kan
hmu bawk a. Chuvangin ţanpui ngaite ţanpui hi Pathian in kan tih tura a thupek
from the EDITOR’S desk
(Order) dinglai a ni tih i hre reng ang u (Tirhkohte 20:35). Tin, Missionary kan
han tih pawh hian ram hlaah va kal chhuak vek kherlo mah ila, min mamawh-
tute tana kan thawh khan rawngbawltu Missionary kan lo ni reng mai dawn a lo
ni.
Chutih ruala kan sawi lan duh chu, khawvel ram hrang hrang aţangin
ţanpuina chu a thleng ruih ruih ngei a. Amaherawhchu, tun ţuma kan sawi duh
ber zawka chu, kan Ţiau thlang lam unaute (Mizoram) in, hun kaltawhah min lo
hliam deuh tawh pawh ni se, tun huna kan tana an theihtawp chhuahna hi i hre
hram teh ang u tih hi a ni. Han sawi ta mai mai ila, CYMA in ţanpuina hmah-
ruai, buhfai quintal 100 lai mai an thawn a, a bo a bang awm lova CAN/F kutah
hlana, Hakha khawpui an thlen te kha a ri a va mawiin a va ropui tak em! Mahse
beisei angin kan hre lar lemlo hle niin a lang. A hnu ni hnih khat vela President
Thein Sein-a’n buhfai bag 200 leh thildang a rawn pek erawh kha chuan darkar
24 chhungin mitin ti ti a ni leh hman si!
Enpawh chu nise, kan sawi duh tak chu, Ţiau chhak lam Zohnahthlakte pawhin
kan rilru sukthlek hi kan sawhsawn a hun ve ta niin a lang. Ţiau thlang lam unauten
kan harsatnaah hmangaih taka min tuamhlawm lai hian, thil ţha lo leh sualna chi hrang
hrang kan zu tih ţhin bansan ve ila. Tin, YMA hming hrim hrim huat tlatna thinlung kan
lo pu tawh a nih pawhin, kan theihnghilh ve a hun tawh hlein a lang. Unau chhulkhat
kual kan nihna bakah, ringtu kan nihna ang pawhin, hun kal tawh chu hre reng lova,
ngaidamtu kan nihnaah khan damna kan chang ang a, chutah chuan remna pawh a lo
awm a, kan Pathian thu pawh a ni e.
Tichuan, he tuilian hian tunhmaa unau hmel kan lo inhai thinna te, kan lo
inchemhar deuhna lo awm tawh ţhin te chu len bo se la, Zohnahthlakte karah inhman-
gaihtawnna lo pungin min suihkhawmtu lo ni se. Keinin khuarel chhiatnaa kan ngaih hi
kan tan Lalpan a malsawmnaah min puansak mawlh rawh se, Amen.
NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015 03
KEIMAHNI
*** FELLOWSHIP HRUAI TU IN- duh tan Upa Hrangauchhunga (Asst.
SIAMREM : Secy.) leh Rocky Chunga (Fin. Secy.)
Vice Chairman Upa LR. te hnenah pek luh tur a ni.
Vunga’n Australia lamah min kalsan
tak avangin, Upa Laldinga chu Vice Tanpuina hi a ranglama thawn
Chairman a tan ruat a ni a. Upa Lald- chhoh a ngaih dawn avangin, August
inga nihna chelh lai, Fin. Secy. atan 14, 2015 (Friday) hma ngeiin pek fel
Rocky Chunga chu hlanchhoh a ni hman nise a lawmawm hle ang.
bawk.
MCF O.B. TE:-
Chairman : F. Lalremruata ***SUM AUDIT :
Vice Chairman: Upa Laldinga Fellowship sum audit chu ni
Secretary : C. Lalchharliana 5/9/2015 hian neih leh tura ruahman a
Asst. Secy. : Upa Hrangauchhunga ni.
Treasurer : Juliet Zamveli A hun :Dt. 05/09/2015
Fin. Secy. : Rocky Chunga Dar 10:00 A.m.
A hmun : F. Lalremruata In, Asalatpur
DARTHLALANG
Tlangval pakhat hian a hmalam hun tur dawnin amah enkawltu tur, nu-
pui fanau nei ta se la engtin nge ni ang, tiin a inngaihtuah buai thei em em a. A
hmalam hun tur chu hriat fiah lawk vek a duh a, mahse hriat a awlai ta si lo va.
Ni khat chu an zirtirtupa a zawt ta tawp mai a, “engtin nge ka hmalam hun tur ka
hriat fiah lawk theih ang,” tiin?
An zirtirtu chuan heti hian a chhang a, zan thim mup hnuaiah mi pakhat
chuan an in hawnna kawng a bo ta tlat mai a, Pathianin eng (torchlight ang) a pe
ta a, chu torchlight chuan an in chu a han
kah/chhun ngial ţhin mah se a kah/chhun
pha lo. Mahse a kalna tur chin erawh a
chhun eng thei zel a, tichuan a tawpah
an in a thleng thei ta a ni. Ringtute pawh
hian kan hmalam hun tur hi kan hmu
lawk lem lo va. Mahse penkhat tete-in
hma lam kan pan zel ang a, a tawpah kan
in tak tak (Vanram) chu kan la thleng
dawn a ni.
-Baby Naomi Pa
I saia 40:31 “Lalpa nghaktute erawh chuan an chakna chu an
siam ţha leh ang a; muvanlaite angin thlain an thlawk chho
vang a; hah lovin an tlan ang a; chau lovin kein an kal ang.”
Lalpa ringtu leh Amah nghak- hungkua dinin bul an lo ţan ţhin a ni.
tute an mualpho ngai lo. Mizo Bible Pathianin Krista mo atan thing Kros
hian mupui tiin a ziak a, mahse mu- hmangin min rawn zawng a. A ringtu
vanlai a ni zawk. Thil engkim hi aw- apiangte van khua leh tuiah min siam
mze nei veka siam an ni. Muvanlai tar a, Pathian chhungte kan lo ni ţhin.
tih nei lo an tih ţhin kha, chungleng Muvanlaiin ran thisawn sa a ei
leh hnuileng an indo khan ngai lo. A nung lai ngei a man a,
chungleng lal chu mu- a taksa leh a thisen lum lai
vanlai a ni a, hnuai- takin a ei a, a fate chawm
leng lal erawh rulpui nan pawh a hmang ţhin.
a ni. Hnuaileng an Isuan, “ka taksa leh ka
tlawm a, chunglen- thisen in ei a, in in lohvin
gin an hneh. Mu- nangmahniin nun nei hek lo che
vanlai chu ringtu u”, min tih kha.
nun zirna atan aw-
mze nei ril tak a Muvanlaiin
ni. thlaler lungpui
chungah te,
Muvanlaiin kawppui tur a hmun fianrial takah te rannung dang
zawn dan chu thingţang a hmuia se- ten an chimbuai lohna hmunah, hling
hin sang takah a thlawhpui a. Kawp- zum tak tak hmangin bu a chhep ţhin.
pui atan a sawm hma zawnah chuan A chungah chuan savun hmul dup
a lo hmuh ngei turin a thlak thla a. A nuam ţha tak mai a note sen laia an
sawma chuan a lo hmuh veleh a saw- mut lum theihna turin a phah leh thlap
mtu chu a han en chho thuai a, a duh a. A note an lo changkan deuh hunah
zawng a lo nih chuan thingţang chu lei chuan sahmul chu a paihsak a, hling
a thlen hmain a zuk chhar a. A sawmtu zumah an awm ţhin. Muvanlai note
hnenah, “min sawmna hi ka pawm e”, chu a lo puitlin dawnin a puiin a bu
tih entirnan a pe kir leh a, tichuan ch- ata a ţham a, thlawh zirtirin a paih thla
20 NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015
ţhin a, an tlak nat loh nan lei an thlen a ei ngailo a, mulukawlh erawh ch-
hmain a thlain a chawi kang leh zel uan ran thisawn sa rimchhe tak a ei
ţhin. ţhin a; nunna, vitamin a awm ve lo.
Ringtute chuan nunna Pathian thu leh
Ringtute kan lo pianthar tirh a thawkkhum Bible thunung chauh
chuan lawm sawi hleihtheih loh khaw- chhiarin chaw atan kan hmang a.
pin kan hlim em em a, buzawl dup Ringlo mite erawh chuan mulukawlh
nuam takah chuan sa leh thisen lum angin, khawvel leh mihring chanchin
lai ngatin min chawm a, inkhawm leh mai mai hi an mit leh beng tlaina tawk
ţawngţai kan kham lo va, zai leh lamte chauh an buaipui a. Thlarau tân nunna
a nuam em em mai a. Pathian thu vitamin a awm ve lo.
sawi leh ngaihthlakte a nuamin thla a
muang hliah hliah a. Muvanlai chu van sanga khaw-
sa a ni a, tuipuia chaw a zawn dawnin
Nun puitling nei tura min zirtir a mit aţangin tehna ţangkai tak mai
chinah meuh chuan, a chhandam hlim chu hmangin, a ral beih tura taksa rih
lawmna leh kan innghahna zawng lam leh a thahrui chak lam a hriatsak
zawng min ţhiahsak a. Ţhian ţhate hmasa ţhin. Hnuaileng, a hmelma laka
pawhin min kawmserh a, chhungkuaa a chetsual loh nan, ani chu chungleng
kan chenpuite ngei pawhin thatchhiat lal a ni si a. Ringtute chuan Bible
leh dawngdah vangah min puhsak a. pawn lam thu kan chhiarin emaw,
Ramhuai thlarau changah te min puh mi dangte thu sawi kan ngaihthlakin
a, (anmahni zawkin ramhuai thlarau emaw, chunglam hriatna hmangin kan
an chang a ni si a) kan lo puitlina, Lal- teh ţhin a. Thlarau nazawng pawh kan
pa hmantlak kan nih theihna turin Ani ring mai lo. Chunglam hrin kan ni a,
chuan min zirtir a ni zawk si. Thilnung kan hmelmapa, Setana lem channa
pali te ang khan a changin a hmaah ka mai a kalsual tur kan ni lo.
sual min hriattir a, a changin a ding la-
mah malsawmna min vur a, a changin Muvanlai chu a lo upa a, a mit
vei lamah sawichhiat min hlawhtir a. a chak tawh lo va, a thla leh a mei te
A changin hnung lamah chhelna min pawh lo bulin, a hmui leh a ke tinte
zirtir ţhin. Zum leh hriam karah min pawh a lo bil a. A hmulte tla kawlhin,
dah a, nimahsela, sual tuipuiin min a vun hial pawh a ngawt zo ta. Hetih
chim pil loh nan amah Lalpa vekin hunah hian a siamtu thiltihtheihzia
muvanlai thla angin min chawikang chu hre rengin a pianna hmun fianrial,
leh ţhin. thlaler lungpui chungah kumkhat pum-
hlum chawnghei ţawngţai a hmang
Muvanlaiin ran thisawn sa a, nitinin zinga ni lo chhuak chu tlai
NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015 21
lama a tlak thlengin a en reng ţhin a. ringtu leh amah nghaktute chu, thlem-
Chutianga kumpui sul a lo vei meuh na leh fiahnate tuarna hmunah pawh
chuan ni zung chakna chu a mitah lo Lalpa zawkin a lo nghak ţhin. Meipui
lutin, a mit chu a tleirawl lai anga siam aţang te, sakeibaknei puk aţang te,
ţhatin a lo awm leh ţhin. Thlasik vur tuipui mawng nghapui kawchhung
leh dai khawvawt chuan a taksa pu- aţangtein.
min a hmet zawr vek a, ţhal khawlum
leh ni sen-sain a em ût leh rum mai a, Lalpa nghak lova mihring lam
fur thlichhe hrâng leh ruahtui nasa em lo chet hmasaknaah tisa mi Ismaela a
em chuan a rawn tleuh fai duak mai lo piang a. Abimaleka chuan Lalpa a
a. Chutianga kumpui lingleta hun ţhen nghak lo va, Moab ramah ţam tlanin
zawng zawngte a tuarchhuah vek hnu- muk takin a pem a, ţam tlanna hmu-
ah, favang hun thengthaw nuam tak nah a fapa te pahnih nen s e n g i n
maiah chuan a taksa pumin siamţhatin an awm a , a mote
a lo awm ta a. pahnih leh a
Ringtute ang nupui hmeithai
maiin mu- kutbengin an kir leh.
vanlai Pathian finna erawh chuan a
chu tar mite ţam tlanna hmunah bawih
tih nei lovin siam a chantir a, a thiltihtheihzia an
ţhatin a awm zel a ni. hriat theih nan amah vekin a hruai
chhuak leh thin a ni.
Thing tinrengte pawh hian fur,
ţhal, thlasik leh favang te hun ţhen za-
wng zawng kumpui lingleta an tuar
chhuah hnu chauhin rah an chhuah
thei chauh a ni. Ringtute kan lo puitli-
nin, Lalpa chuan a rawngbawl turin
min duh a, mahse Kros paltlang lovin HRIATZAUNA
Lal rawng a bawl theih loh. Hrehawm
tam tak tuarin vanah khian ro kan -Pro. Pastor F. Lalhmangaihzuala
khawlkhawm a ni zawk.
Tirhkohte Thiltih bung 10:
Muvanlai chu a thlawh san poh 12 (Mizo Bible)-a “Fuliafa” tih
leh leia a chaw, a hmelma chu a hmu ţawngkam a awm a. “Fowls” tiin Sap
fiah ting mai a. Ringtute Krista lama (King James) ţawngah chuan a awm a,
kan san poh leh sual leh a hnathawh mahse sava chhungkuaa mi anga ngai-
kan hmufiah tual tual mai a ni. Lalpa hin a huam zau ber awm e.
22 NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015
H masang finna lo chhuahna ram Greek ram chu a lo tluchhe
ta a, Greek philosopher ropui Socretes te, Plato te, Aristotle
te kha lo tho leh ta se, engtin tak ngai ang maw?
HMING THAR
-Baby Naomi Pa
Isua ringtute hian hunbi nei senduk an sintir a, a lo kal leh hunah
ni pawimawh bikte kan nei a, chumi chuan puan var a rawn sin tawh ang.
ni lo thleng tur chu kan nghakhlel em A lo kal hmasak khan ‘Judate lal’ tia
em ţhin a, nasa takin kan lo inbuatsaih tielin nuihza siamnan an hmang a, a
ţhin. Chawlhkar tin Pathian ni te, kum lo kal leh hun chuan a hmingah Path-
thar te, tumkau ni te, Isua sun ni te, ian thu-a an ti tawh ang a, hnamtin
Isua thawhlehna ni te, Isua pian ni te, chawimawiin a awm tawh ang.
leh Thlarau Thianghlim lo thlen ni te
hi hlim taka kan hman ţhin te a ni. Ni A lo kal hmasak khan Rom si-
ropui tak lo la thleng ngei tur erawh paiten an veng a, a lo kal leh hunah
chu; kan la nghak mek rih a nih hi. chuan puan zaisin var tak, fai tak sin
Mahse, a rei tawh lo vang, kan hma van sipaiten sakawr var chunga chuan-
lawkah khian a awm a, a lo thleng ngei gin an rawn zui ang. A lo kal hmasak
dawn a ni. Sual leh ramhuaite tlawmna khan sabengtung no chungah a chuang
ni tur chu, chhandam fate kan zalenna a, a lo kal leh hunah chuan sakawr var
ni a ni ang a, sual leh thihna ngei pawh chungah a rawn chuang tawh ang. A
hi a thi ve tawh ang. lo kal hmasak khan hling lukhum an
khumtir a, a lo kal leh hunah chuan
Lal Isua a lo kal hmasak khan Lal lukhum khumin a lo kal ang. A lo
a lo pian tur thu zawlneiten an hril kal hmasak khan luang tiang an kentir
lawk a. A lo kal vawi hnihna tur hun a, a lo kal leh hunah chuan thirtiang
erawh Pa chauh lo chuan tuman an hre a rawn keng ang. Uain thur an tulh
lo. A lo kal hmasak khan khualbuk a luihna ka aţang ngei khan a lo kal leh
hnawng a, Bethlehem dai reh bawng hunah chuan khandaih hriam tak a lo
in tlawm a nghak. A lo kal leh hunah chhuak ang. A lo kal leh hunah chuan
chuan leilung pumpui hi a nghawr ng- hnamtin chitina mite ro a rel dawn a
hing ang. A lo kal hmasak khan puan ni.
NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015 29
Lal Isua lo kal leh hunah ch- nah chuan leia a kohhran a rawn seng
uan amah ringtu leh nghaktute chu ang a, he lei hrehawm kan khualzin-
kan lawm a kim tawh ang. Lungn- na ram leh, kan cham chhunga kan
gaih thlaphan leh buaina a awm tawh chenna bawkte, kan lei in (taksa) hi
lo vang a, mangan leh buaina a bo chhuahsanin, van khawpuia Pa hn-
tawh ang. Riltam tuihal a awm tawh enah kan haw tawh dawn a ni. Tihduh-
lo vang a, lungchhiat mittui tlak a reh dahnate awm tawh lovin rangkachak
tawh ang. Damchhung buainate pelin tual kan leng tawh ang. Krista ringa a
lungngaihna zawng hnutiang kan khawngaihna chhuangtute chu chatu-
chhawn ang a, Setana vanga kan rum- anin kan nung reng ang.
na hi min hmangaihtu kan hrilh ang.
Mi pakhat thuawih loh avan-
Khawngaihna hun hi a liam gin khawvelah sual a lo lut a, lei hi an-
a, Jentailte ni a kin hunah chuan Lal chedawngin a awm a, thihnain thilsiam
Isua a lo kal leh zawng zawng a
ang. Vantirhkoh fan chhuak vek
chungnung bera a. Fuliafate leh
aw nen, Pathian nungcha tin-
tawtawrawt rite rengte pawhin
nen van aţangin nau vei leh rum
chhum ropui ta- tlawk tlawkin,
kin a lo kal ang Pathian fate lo
a. Thlâna awm lanna chu ng-
zawng zawngte hakhlel takin an
pawhin a aw an thlir ve reng a
hria ang a, lei ni.
taksa ni tawh lovin van taksain an tho
leh ang. Nungdama la awmte pawh Mihringah hian Setana chi tuh
tihdanglamin kan awm ang a. Chumi lo ţo ve hi a awm a, mahse Lalpan a
hunah chuan nupui pasal inneih a phun loh chu a pawt phawi vek ang.
awm tawh lo ang a, rilţam tuihal pawh Kan hming leh kan chanchin chhia za-
a bo tawh ang. Intihnat a awm tawh lo wng zawngte chu Isuan a thihpui vek
ang a, kan zain hmeichhe hmelţha tak tawh a. Kan felna chenin thlanah a
angin kan awm tawh ang. Mipa chak- phum bo vek a, rul thlah hming pawh
na thahrui kan nei ang a, vana vantirh- Rom sipaite khan an khengbet tel vek
kohte ang kan ni tawh dawn a ni. tawh. ‘In pa Diabola’, min titu khan
a faah min pawm tawh a. A awmna
Kan Lalpa Isua lo kal leh hu- vanah khian min kohna tur hming thar,
30 NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015
Ama ka ngeia sak hming chu min kohna turin a lo ziak sa diam tawh a. Chu chu
manna thuhruk zinga mi lungvar thianghlim takah chuan ziakin a dah a, mahse
chu hming chu a hnehtu apiang hnen ngeiah chuan min pe ang a. A changtute
chauh lo chuan tuman an hre lo vang.
Lal Isua chu a lo kal hmain a hming puan lawk a ni a. Keini erawh a
changtu chauh hriat turin lung vara ziak manna thuhruk zinga mi hming inthup,
hming pakhat kan inţawm dawn a ni. Lalpa ka ngeia a kohna tur hming thar
changtu leh hnehtu ni turin, Isua tel lova kan ţhahnemngaihnate leh kan inpe-
knate hi Isua rualin invui liam phal ang u. Chuti lo chuan kan inpek zawhna
leh kan ţhahnemngaihnate hi kan hlawhchhampui hlauh dah ange. Hringnun hi
indona rapthlak tak mai a ni a, hnehtu kan nih theih nan Lalpan mal min sawm
rawh se, Amen.
Isaia 62:2, “Tichuan hnam tinin i felna chu an hmu ang a, lal zawng za-
wngin i ropuina chu an hmu bawk ang; tin, hming thar, LALPA kain a vuah tur
chuan an ko vang che. LALPA kuta mawina lallukhum leh i Pathan kuta ropuina
i ni bawk ang.” Lalpan malsawm che rawh se, Amen.
Chuvang chuan, thil engkim tihna apianga tlai nih i tum lo ang u. Tlai loh
hi hmasawnna kawngte zinga rahbi pawimawh tak pakhat a ni tih hi i hrereng
ang u.
32 NUNNA TUIKHUR : AUGUST : 2015