Jawapan Penuh Math Tg5

Bidang Pembelajaran: Perkaitan dan Algebra
Bab
Ubahan
1
e-RPH
Variations
Jawapan
Revisi Pantas
1.1 Ubahan Langsung Hubungan Bentuk

Ubahan ubahan persamaan
Direct Variation Variation Variation Equation
1 y berubah secara langsung dengan x ⇒ y  x relation form
y
y berubah secara
x = k atau y = kx, dengan keadaan k ialah pemalar
langsung dengan kuasa
perkadaran. y ∝ x3 y = kx3
tiga bagi x
y varies directly as x ⇒ y  x y varies directly as the cube of x
y
x = k or y = kx, where k is a constant proportionality. y berubah secara y ∝ 3 x
langsung dengan punca atau/or y = k 3 x
2 y atau/or
kuasa tiga bagi x 1
y varies directly as the cube y∝x 3 1

y = kx 3
root of x
O x
y berubah secara langsung dengan x.
y
x = k dengan keadaan k ialah pemalar perkadaran.
Kecerunan graf = k. x2
0
y varies directly as x. y ∝ x2
y y
x = k where k is a constant of proportionality.
Gradient of graph = k.
y
0 x
y ∝ x
O x y
y tidak berubah secara langsung dengan x.

y does not vary directly as x.
Garis lurus tidak melalui asalan.

The straight line does not pass through
the origin. 0 x3
y ∝ x3
3 Hubungan Bentuk 4 Ubahan tercantum ialah ubahan langsung dengan
Ubahan ubahan persamaan keadaan satu pemboleh ubah berubah sebagai hasil
Variation Variation Equation darab dua atau lebih pemboleh ubah yang lain.
relation form Joint variation is a direct variation in which one variable varies
as a product of two or more variables.
y berubah secara
langsung dengan kuasa
Hubungan Simbol Persamaan
dua bagi x y ∝ x2 y = kx2
Relation Symbol Equation
y varies directly as the square
of x
y berubah secara
y berubah secara tercantum dengan x dan z y ∝ xz y = kxz
langsung dengan punca y ∝ x y = k x
y varies jointly as x and z
kuasa dua bagi x atau/or atau/or
1 1
y varies directly as the square y ∝ x2 y = kx 2 y = kxz
root of x dengan keadaan k ialah pemalar/such that k is a constant.
01_Modul A+ Math Tg5.indd 1 20/12/2022 11:35 AM

y y
1.2 Ubahan Songsang
Inverse Variation
1
1 y berubah secara songsang dengan x ⇒ y  x xy = k atau
k
y = x , dengan keadaan k ialah pemalar.
1
1 k xn —––
y varies inversely as x ⇒ y  x . xy = k or y = x , where k is a constant. 0 0 xn
1 1 1
2 Hubungan Bentuk y∝ , n = 1, 2, 3, ,
Ubahan xn 2 3
ubahan persamaan
Variation
Variation relation Equation form
1.3 Ubahan Bergabung
y berubah secara 1 1 Combined Variation
y∝ y=k
songsang dengan x2 x2
kuasa dua bagi x atau/or 1 Ubahan bergabung melibatkan gabungan ubahan
y varies inversely as k langsung atau ubahan tercantum, dan ubahan songsang.
y= 2
the square of x x Combined variation involves a combination of direct variation or
joint variation, and inverse variation.
y berubah secara
1
songsang dengan y∝ 1 y=k Hubungan Simbol Persamaan
x x Relation Symbol Equation
punca kuasa dua
bagi x atau/or atau/or
1 1
y berubah secara
y varies inversely as langsung dengan x
y ∝ x2 y = k x2
the square root of x
dan secara songsang x kx
dengan z y∝ z y= z
y berubah secara 1 1
songsang dengan y∝ y=k y varies directly as x and
x3 x3 inversely as z.
kuasa tiga bagi x
atau/or atau/or
y varies inversely as y berubah secara
y ∝ x–3 y = k x–3
the cube of x tercantum dengan p
dan q tetapi secara pq kpq
y berubah secara 1 1 songsang dengan z. y∝ y=
y∝ y=k3 z z
songsang dengan x
3
x y varies jointly as p and q,
punca kuasa tiga atau/or but inversely as z.
atau/or
bagi x 1 –
1
y varies inversely as y∝x
–
3 y = kx 3 k ialah pemalar/ k is a constant
the cube root of x
Praktis PBD
1.1 Ubahan Langsung/Direct Variation
y
Latihan 1 Lengkapkan jadual bagi nilai x . Tentukan sama ada y berubah secara langsung dengan x.
y TP 2
Complete the tables for the values of . Determine whether y varies directly as x.
x
TP 2 Mempamerkan kefahaman tentang ubahan.
Contoh 1
1 x 1 2 3 4 5 Penyelesaian
y
y 8 16 24 32 40 ialah pemalar. Maka, y berubah secara langsung
x
y dengan x.
8 8 8 8 8 y
x is a constant. Thus, y varies directly as x.
x

2
1 x 1 2 3 4 5 x 2 4 6 8 10
y 0.5 1 1.5 2 2.5 y 0 4 12 24 40
y y
0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0 1 2 3 4
x x
y y
ialah permalar. Maka, y berubah secara langsung bukan pemalar. Maka, y tidak berubah secara
x x
dengan x. langsung dengan x.
y y
— is a constant. Thus, y varies directly as x. is not a constant. Thus, y does not vary directly as x.
x– —
x–
y y y
Latihan 2 Lengkapkan jadual bagi nilai , 3 and . Tentukan sama ada y berubah secara
x x
2
 x
langsung dengan x2, x3 atau  x . TP 2
y y y
Complete the tables for the values of , 3 dan . Determine whether y varies directly as x2, x3 or  x .
x x
2
x
Contoh 2
x 1 2 3 4 5 Penyelesaian
y 5 20 45 80 125 y
ialah pemalar.
y x2
5 5 5 5 5 y
x2 is constant.
x2
y 5
5 2.5 1.25 1 Maka, y berubah secara langsung dengan x2.
x3 3 Thus, y varies directly as x2.
y
5 14.14 25.98 40 55.9
x
1 x 1 2 3 4 5 2 x 1 4 9 16 25
y 2 8 18 32 50 y 100 200 300 400 500
y y 100 25 4
2 2 2 2 2 100 125 27 16 5
x2 x2
y 2 1 2 y 100 25 4
2 1 100 3.125 243 256 125
x3 3 2 5 x3
y y
3 5.66 10.39 16 22.36 100 100 100 100 100
x x
y y
ialah pemalar. Maka, y berubah secara langsung ialah pemalar. Maka, y berubah secara langsung
x 2
x
dengan x2. dengan x .
y y
—–2 is a constant. Thus, y varies directly as x2. —––– is a constant. Thus, y varies directly as x .
x x
Latihan 3 Tulis setiap ubahan yang berikut dalam bentuk persamaan. TP 1

Write each of the following variations in the form of equations.
TP 1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang ubahan.
Contoh 3
1 p berubah secara langsung dengan kuasa tiga q.
p varies directly as cube of q.
y berubah secara langsung dengan kuasa dua x.
y varies directly as square of x.
p ∝ q3
Penyelesaian ∴ p = kq3 , k ialah suatu pemalar/ k is a constant
y ∝ x2
∴ y = kx2, k ialah suatu pemalar/k is a constant

2 v berubah secara langsung dengan punca kuasa 2 e berubah secara langsung dengan punca kuasa
dua u. tiga f.
v varies directly as a square root of u. e varies directly as a cube root of f.
3
v∝ u e∝ f
3
∴ v = k u , k ialah suatu pemalar/ k is a constant ∴ e = k f , k ialah suatu pemalar/ k is a constant
Latihan 4 Diberi ubahan antara x dan y. Ungkapkan y dalam sebutan x. TP 3

Given the variation of x and y. Express y in terms of x.
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang ubahan untuk melaksanakan tugasan mudah.
Contoh 4
1 y berubah secara langsung dengan punca kuasa
y berubah secara langsung dengan kuasa tiga x. dua x. y = 12 apabila x = 9.
y varies directly as the square root of x. y = 12 when x = 9.
y = 4 apabila x = 2.
y varies directly as the cube of x. y = 4 when x = 2.
y =k x
Penyelesaian 12 = k 9
y = kx3 12 = 3k
k =4
4 = k(2)3 ∴y=4 x
4 = 8k
4 1
k= =
8 2
1
∴ y = x3
2
2 y berubah secara langsung dengan punca kuasa 3 y berubah secara langsung dengan kuasa dua x.
tiga x. y = 4 apabila x = 27. y = 20 apabila x = 5.
y varies directly as the cube root of x. y = 4 when x = 27. y varies directly as the square of x. y = 20 when x = 5.
y = k3 x
y = kx2
4 = k3 27 20 = k(5)2
4 = 3k 20 = 25k
4 20 4
k= k= =
3 25 5
4
∴y= 3 x 4
3 ∴ y = x2
5
Latihan 5 Diberi bahawa p berubah secara langsung dengan q . Ungkapkan p dalam sebutan q.
Given that p varies directly as q . Express p in terms of q. TP 3
Contoh 5
1 p = 10 dan/and q = 4 9
2 p = 3 dan/and q =
p = 2 dan/and q = 25 16
p =k q

p=k q
Penyelesaian
10 = k( 4 )
9
p=k q k=
2
5 10
3=k  16 
2 k =

2 = k 25 q 2 3
2 = 5k
∴p=
5 = 5
3=k 4
4
∴p=5 q k =3× =4
3
∴p=4 q

Latihan 6 Selesaikan. TP 4
Solve.
TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang ubahan dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah.
Contoh 6
Rintangan, R, wayar berubah secara langsung dengan panjang wayar, L. Rintangan wayar ialah 40 Ω apabila
panjangnya 60 cm. Cari panjang wayar jika rintangannya ialah 70 Ω.
The resistance, R, of a wire varies directly as the length of the wire, L. The resistance of the wire is 40 Ω when its length is 60 cm.
Find the length of the wire if it has a resistance of 70 Ω.
Kaedah Alternatif
Penyelesaian R
2 = pemalar / constant
R∝L R = L L
3 40 70
R = kL =
2 60 L
40 = k(60) 70 = L
3
2 40L = 4 200
k = L = 105 cm
3 L = 105 cm
1 Luas permukaan melengkung, A, sebuah hemisfera berubah secara langsung dengan kuasa dua
diameternya, d. Luas permukaan melengkung hemisfera itu ialah 3 850 cm2 apabila diameternya ialah
35 cm. Cari diameter hemisfera itu jika luas permukaan melengkungnya ialah 1 500 cm2.
The curved surface area, A, of a hemisphere varies directly as the square of its diameter, d. The curved surface area of the
hemisphere is 3 850 cm2 when its diameter is 35 cm. Find the diameter of the hemisphere if its curved surface area is 1 500 cm2.
A ∝ d2 22 2
1 500 = d
A = kd 2 7
3 850 = k(352) 7
d2 = × 1 500
22 22
k=
7 = 477.27
22 2
A= d
7 d = 477.27
= 21.85 cm
2 Isi padu bagi sebuah kubus, V, berubah secara langsung dengan kuasa tiga sisinya, x. Isi padu kubus itu
ialah 64 cm3 apabila sisinya 4 cm. Cari isi padu kubus itu jika sisinya ialah 7 cm.
The volume of a cube, V, varies directly as the cube of its side, x. The volume of the cube is 64 cm3 when its side is 4 cm. Find the
volume of the cube if its side is 7 cm.
V ∝ x3
V = kx3
64 = k(43)
k =1
V = x3
V = 73
= 343 cm3
Latihan 7 Diberi bahawa y berubah secara tercantum dengan x dan z. Ungkapkan y dalam sebutan x
dan z. TP 4
It is given that y varies jointly as x and z. Express y in terms of x and z.
Contoh 7
1 x = 7, z = 3 dan/and y = 84 1
2 x = 6, z = dan/and y = 14
x = 2, z = 5 dan/and y = 8 2
y = kxz y = kxz
Penyelesaian 84 = k(7)(3)
k=
8 4 84 = 21k 14 = k(6)  12 
y = kxz =
10 5 k = 4 14 = 3k
8 = k(2)(5) 4 14
∴ y = xz k=
8 = 10k 5 ∴ y = 4xz 3
14
∴y= xz
3

Latihan 8 Diberi bahawa p berubah secara tercantum dengan q2 dan r. Ungkapkan p dalam
sebutan q dan r. TP 4
Given that p varies jointly as q2 and r. Express p in terms of q and r.
Contoh 8
1 p = 150, q = 5 dan/and r = 2 2 p = 35, q = 4 dan/and r = 7
p = 18, q = 3 dan/and r = 6
p = kq2 r p = kq2 r
Penyelesaian 150 = k(5)2(2) 35 = k(4)2(7)
18 1 150 = 50k 35 = 112k
p = kq2r k= =
54 3
18 = k(3)2(6) 150 35 5
1 k= =3 k= =
∴ p = q2r 50 112 16
18 = 54k 3
5 2
∴ p = 3q2 r ∴p= qr
16
Latihan 9 Selesaikan masalah yang berikut. TP 4

Solve the following problems.
Contoh 9
1 Diberi D berubah secara langsung dengan 3 E ,
Diberi v berubah secara langsung dengan u , v = 8 2 1
D = 2 apabila E = .
apabila u = 2. 216
1
Given v varies directly as u2, v = 8 when u = 2. Given D varies directly as 3 E , D = 2 when E = .
216
(a) Ungkapkan v dalam sebutan u.
Express v in terms of u. (a) Ungkapkan D dalam sebutan E.
Express D in terms of E.
(b) Hitung nilai v jika u = 5.
Calculate the value of v if u = 5. (b) Hitung nilai E jika D = 9.
Calculate the value of E if D = 9.
Penyelesaian
D = k3 E (a) D = 123 E
v = ku2 dengan keadaan k ialah pemalar.
v = ku2 where k is a constant 1 (b) 9 = 123 E
Kesilapan Umum 2 = k3
8 = k(2) 2 216 3 3
2(5)2 = 102 = 100 1 = E
4
8 = 4k (n + 1)ini
Pengiraan
2
n2 + 1
=tidak 2 = k
6 3 3
8 menggunakan nBODMAS.
(n + 2) 2
= 2
+4
k = 12
E =
4 
k= =2 Pelajar mesti mengira
4 27
(a) v = 2u2 kuasa dahulu, kemudian =
64
mendarab.
(b) v = 2(5)2 This calculation does not perform
= 50 the power first, then multiply.
1
2 Diberi k ∝ h2, k = 125 apabila h = 5. 3 Diberi W ∝ d 2 , W = 495 apabila d = 121.
Given k ∝ h , k = 125 when h = 5.
2
1
(a) Ungkapkan k dalam sebutan h. Given W ∝ d 2 , W = 495 when d = 121.

Express k in terms of h. (a) Ungkapkan W dalam sebutan d.
(b) Hitung nilai k jika h = 11. Express W in terms of d.
Calculate the value of k if h = 11. (b) Hitung nilai d jika W = 180.
Calculate the value of d if W = 180.
k = ph2, p ialah pemalar/ p is a constant
1 1
125 = p(5)2 495 = k(121) 2 (a) W = 45d 2
125 495 = 11k 1
p=
=5 (b) 180 = 45d 2
25 495 1
k= d2 = 4

(a) k = 5h2 11
d = (4)2
(b) k = 5(11)2 = 45
= 16
= 605

TP 5 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang ubahan dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks.
Contoh 10
1 Diberi bahawa P ∝ Q2. Cari nilai n dalam jadual di
Diberi bahawa y ∝ x . Cari nilai m dalam jadual bawah.
Given that P ∝ Q2. Find the value of n in the table below.
di bawah.
Given that y ∝ x . Find the value of m in the table below. Q 3 4
x 36 m P 18 n
y 8 3 P = kQ2
Penyelesaian 18 = k(3)2
y=k x 4 18
3 = m k=

3 9
8 = k 36 = 2
9
8 = 6k m=
4 P = 2Q2
8 9 2 n = 2(4)2
 

k= m =
6 4
= 32
4
81
= =
3 16
4
y= x
3
2 Diberi bahawa s ∝ t3. Cari nilai w dalam jadual di 3

3
Diberi bahawa p ∝ r . Cari nilai h dalam jadual di
bawah. bawah.
3
Given that s ∝ t3. Find the value of w in the table below. Given that p ∝ r . Find the value of h in the table below.
t 2 w r 125 h
s 14 2 187 p 15 6
s = kt 3 p =k r
3
3 6
h =
24 = k(2)3 3 3
15 = k 125 3
24 h =2
k = =3 15 = 5k
8 h = 23
s = 3t 3 k =3
=8
3

2 187 = 3(w)3 p = 3 r
3

w = 3 729 6 =3 h
= 9
Latihan 11 Selesaikan masalah berikut. TP 5

Contoh 11
1 Diberi bahawa w berubah secara tercantum
Diberi bahawa m berubah secara tercantum dengan x dan y. w = 12 apabila x = 3 dan y = 5.
dengan n dan p. m = 10 apabila n = 4 dan p = 8. Cari nilai w apabila x = 4 dan y = 3.
Cari nilai m apabila n = 12 dan p = 20. It is given that w varies jointly as x and y. w = 12 when x = 3
It is given that m varies jointly as n and p. m = 10 when n = 4 and y = 5. Find the value of w when x = 4 and y = 3.
and p = 8. Find the value of m when n = 12 and p = 20. 4
w = kxy w = (4)(3)
5
Penyelesaian 12 = k(3)(5)
5 48
m = knp m = np =
16 12 = 15k 5
10 = k(4)(8) 5 12
= (12)(20) k=

10 = 32k 16 15
10 5 4
k = = = 75 =
5
32 16

2 S berubah secara tercantum dengan P dan M. 3 y berubah secara tercantum dengan x2 dan z .
S = 28 apabila P = 49 dan M = 2. Cari nilai P Cari nilai a.
apabila S = 30 dan M = 5. y varies jointly as x2 and z . Find the value of a.
S varies jointly as P and M. S = 28 when P = 49 and
M = 2. Find the value of P when S = 30 and M = 5. x z y
2 16 32
S =k PM
S = 2 P M
30 = 2 P (5)
a 9 24
28 = k 49 (2)
30 = 10 P
28 = 14k y = kx2 z
y = 2x2 z
P =3
k =2
32 = k(2)2 16 24 = 2a2 9
( P )2 = 32
24 = 6a2
∴P=9 32 = 16k
a2 = 4
k=2
∴a = 4
=2
Latihan 12 Selesaikan masalah berikut. TP 5 KBAT Menilai

Contoh 12
Tekanan dalam cecair, P, berubah secara langsung dengan kedalaman, h dan ketumpatan, ρ.
Pressure in liquid, P, varies directly as the depth, h and the density, ρ.
P (Pa) 32 000 m
h (m) 4 12
ρ (kg m ) –3
800 1 100
(a) Ungkapkan P dalam sebutan h dan ρ. /Express P in terms of h and ρ.
(b) Hitung nilai m. /Calculate the value of m.
Penyelesaian
(a) P ∝ h ρ (b) m = 10(12)(1 100)
P = kh ρ = 132 000 Pa
32 000 = k(4)(800)
k = 10
∴ P = 10h ρ
1 Daya bersih yang bertindak pada suatu objek berubah secara langsung dengan jisim objek dan pecutan
objek. Sebuah kereta berjisim 1 000 kg bergerak pada pecutan 5 m s–2 apabila daya bersih 5 000 N bertindak
ke atasnya. Cari pecutan sebuah lori berjisim 2 200 kg jika daya bersih 5 500 N bertindak ke atasnya.
The net force acting on an object varies directly as the mass of the object and the acceleration of the object. A car of mass 1 000 kg
moves at an acceleration of 5 m s–2 when a net force of 5 000 N acts on it. Find the acceleration of a lorry with a mass of 2 200 kg if
a net force of 5 500 N acts on it.
Andaikan F = daya, m = jisim dan a = pecutan

Assume that F = force, m = mass and a = acceleration
F ∝ ma
F = kma
5 000 = k(1 000)(5)
k =1
∴ F = ma
5 500 = 2 200 a
a = 2.5 m s–2

2 Tenaga kinetik, E, objek yang bergerak berubah secara langsung dengan jisim objek, m dan kuasa dua
kelajuannya, v.
Kinetic energy, E, of a moving object varies directly as the object mass, m and square of its speed, v.
E 36 150
m 8 12
v 3 p
(a) Ungkapkan E dalam sebutan m dan v./Express E in terms of m and v.

(b) Cari nilai p./Find the value of p.
(a) E a mv2 (b) 150 = 0.5(12) p2

E = kmv2 150 = 6v2
36 = k(8)(32) p2 = 25
36 = 72k p = 5
k = 0.5
E = 0.5mv2
1.2 Ubahan Songsang/Inverse Variation
Latihan 13 Lengkapkan jadual bagi nilai xy. Tentukan sama ada y berubah secara songsang dengan x.
Complete the tables for the values of xy. Determine whether y varies inversely as x. TP 2
Contoh 13
xy ialah pemalar. Maka, y berubah secara

x 1 2 4 5 8
songsang dengan x.
y 8 4 2 1.6 1 xy is constant. Thus, y varies inversely as x.
xy 8 8 8 8 8
1 2 x 1 3 5 7 9
x 15 7.5 5 3.75 3
y 2 4 6 8 10
y 1 2 3 4 5
xy 2 12 30 56 90
xy 15 15 15 15 15
xy bukan pemalar. Maka, y tidak berubah secara
xy ialah pemalar. Maka, y berubah secara songsang songsang dengan x.
dengan x. xy is not a constant. Thus, y does not vary inversely as x.
xy is a constant. Thus, y varies inversely as x.

Write each of the following variations in the form of equation.
Contoh 14
1 u berubah secara songsang dengan punca kuasa
p berubah secara songsang dengan punca kuasa dua v.
dua q. u varies inversely as the square root of v.
p varies inversely as the square root of q. 1
u∝
Penyelesaian v
1 k
p∝ ∴u= , k ialah pemalar
v k is a constant
q
1
∴p=k , k ialah pemalar
q
k is a constant

2 F berubah secara songsang dengan 3 k . 3 x berubah secara songsang dengan kuasa tiga y.
F varies inversely as 3 k . x varies inversely as the cube of y.
1 1
F∝3 x∝
y3
k
k
h ∴ x = 3 , k ialah pemalar
∴F = 3 , h ialah pemalar y
k h is a constant k is a constant

Latihan 15 Lengkapkan jadual bagi nilai x2y, x3y atau 3 x y. Tentukan sama ada y berubah secara
songsang dengan x2, x3 atau 3 x . TP 2
3
Complete the tables for the values of x2y, x3y or x y. Determine whether y varies inversely as x2, x3 or 3 x .
Contoh 15
1
x 2 4 6 8
x 1 2 4 5
y 6.25 1.5625 0.6944 0.3906
5 4
y 20 2.5
16 25 x2y 25 25 25 25
xy
2
20 10 5 4 x3y 50 100 150 200
xy
3
20 20 20 20 3 xy 7.8745 2.4803 1.2618 0.7812
3 xy 20 3.15 0.50 0.27
x2y adalah malar.
x3y adalah malar. Maka, y berubah secara songsang
Maka, y berubah secara songsang dengan x2.
dengan x3. x2y is a constant. Thus, y varies inversely as x2.
x3y is constant. Thus, y varies inversely as x3.
2 3
x 1 2 3 4 5 x 1 2 3 4 5
1 1 1 1 y 225 56.25 25 14.0625 9
y 1 8 27 64 125
x2y 225 225 225 225 225
1 1 1 1
x2y 1 x3y 225 450 675 900 1 125
2 3 16 25
3 xy 225 70.87 36.0562 22.32 15.39
x3y 1 1 1 1 1
3 xy 1 0.1575 0.0534 0.02480 0.01368 x2y adalah malar.
x3y adalah malar. x2y is a constant. Thus, y varies inversely as x2.
x3y is a constant. Thus, y varies inversely as x3.
10

Latihan 16 Diberi bahawa y berubah secara songsang dengan x, ungkapkan y dalam sebutan x. TP 3
Given that y varies inversely as x, express y in terms of x.
Contoh 16
1 y = 9 dan/and x = 3 1
2 y = 10 dan/and x =
y = 3 dan/and x = 5 k
2
y= k
x y =

Penyelesaian x
k k k
y= 9= 10 =
x 3 1
k k = 27 2
3=
5 1
k = 15 ∴y=
27
x
k = 10
2
15 = 5
∴y=
x
5
∴y =
x
Video Tutorial
Untuk tujuan pembelajaran
Imbas kod QR atau layari

https://youtu.be/YTv6Eqim8sg
untuk menonton video tutorial
tentang penyelesaian masalah
melibatkan ubahan songsang.
Latihan 17 Selesaikan masalah yang berikut. TP 4 KBAT Mengaplikasi

Contoh 17
1 Diberi y berubah secara songsang dengan x2.
Diberi y berubah secara songsang dengan x . 3 Given y varies inversely as x2.
Given y varies inversely as x . 3 y = 2 apabila/when x = 4.
1 (a) Ungkapkan y dalam sebutan x.
y= apabila/when x = 4. Express y in terms of x.
8 2
(a) Ungkapkan y dalam sebutan x. (b) Hitung nilai y jika x = .
3
Express y in terms of x. 2
Calculate the value of y if x = .
(b) Hitung nilai y jika x = 6. 3
Calculate the value of y if x = 6.
k
y = 2
Penyelesaian x

k Kesilapan Umum k
y= 2 = 2
x3 y = kx3 (✕)
4
1 k k
= 2 =
8 43 16
Video Tutorial
k = 32
1
PAK-21
k= × 64 = 8
8
32
8 (a) y =
(a) y = x2
x3
8 32
(b) y = (b) y =
2 2
63
8
 
3
= 9
216
= 32 ×
4
1
= 72
=
27
11

1 3 Diberi K berubah secara songsang dengan H.
2 Diberi/Given C ∝ .
N3 Given K varies inversely as H .
1
C = 64 apabila/when N = .
2 K = 5 apabila/when H = 9.
(a) Ungkapkan C dalam sebutan N. (a) Ungkapkan K dalam sebutan H.
Express C in terms of N. Express K in terms of H.
(b) Hitung nilai C jika N = 6. (b) Hitung nilai H jika K = 3.
Calculate the value of C if N = 6. Calculate the value of H if K = 3.
C
k K= , C ialah pemalar/C is a constant
C= 3 H
N
C
k 5=
64 = 3 9
1
 
2 5=
C
3
1
k = 64 × =8
8 C = 15
8
(a) C = 15
N3 (a) K =
H
8
(b) C = 15
63 (b) 3 =
1 H
=
27 15
H= =5
3
H = 52 = 25

Contoh 18
1
Diberi bahawa p ∝ . Cari nilai n dalam jadual di bawah.
q
1
Given that p ∝ . Find the value of n in the table below.
q
p 8 36
q 9 n
Penyelesaian
k 24 2 Kesilapan Umum
p= p= n =
q q 3 24
p∝
2 2
8=
k
36 =
24 n =
3   q
9 n 24
4 p=
k = q
8= 24 9
3 n =
36
k = 24
12

1 Diberi bahawa y ∝ 12 . Cari nilai m dalam jadual di bawah.
x
1
Given that y ∝ 2 . Find the value of m in the table below.
x
x 2 14
y 6 m
k 24
y = m =
x2 142
k 24
6 = =
4 196
k = 24
6
24 =
y = 2 49
x
1
2 Diberi bahawa Q ∝ 3 . Cari nilai p dalam jadual di bawah.
V
1
Given that Q ∝ Find the value of p in the table below.
V
3
V 125 p
Q 3 45
k 1
Q =3 k = 5(3) p = 3
3
V
1
k = 15
 
3
1 p=
3= 3
3
125 15 1
Q =3 =
k V 27
=
5 15
45 = 3
p

Contoh 19
Rintangan seutas wayar, R, berubah secara songsang dengan kuasa dua jejari, r, bagi keratan rentas wayar
itu. Wayar yang berjejari 0.2 cm mempunyai rintangan 100 Ω.
The resistance of a wire, R, varies inversely as the square of radius, r, of the cross section of the wire. A wire with a 0.2 cm radius has
a resistance of 100 Ω.
(a) Ungkapkan R dalam sebutan r.
Express R in terms of r.
(b) Hitung rintangan wayar yang berjejari 0.08 cm.
Calculate the resistance of the wire with a 0.08 cm radius.
Penyelesaian
(a) R ∝
1 4
k = 100 × 0.22 (b) R =
r 2
= 4 0.082
k
R = 2 = 625 Ω
r ∴R= 2
4
k r
100 =
0.22
13

1 Tekanan bagi suatu jisim gas yang tetap berubah secara songsang dengan isi padunya apabila suhu gas itu
malar. Apabila isi padu gas ialah 50 cm3, tekanan gas itu ialah 750 Pa.
The pressure of a fixed mass of gas varies inversely as its volume, when the temperature of the gas is a constant. When the volume
of the gas is 50 cm3, the pressure of the gas is 750 Pa.
(a) Ungkapkan tekanan gas, P dalam sebutan isi padu, V.
Express the pressure of the gas, P in terms of its volume, V.
(b) Cari isi padu gas itu jika tekanannya ialah 1 200 Pa.
Find the volume of the gas if its pressure is 1 200 Pa.
1 37 500
(a) P a k = 37 500 (b) 1 200 =
V V
37 500
P=
k P = 37 500 V =
1 200
V V
k = 31.25 cm3
750 =
50
1.3 Ubahan Bergabung/Combined Variation

Write each of the following variations in the form of an equation.
Contoh 20
1 x berubah secara langsung 2 m berubah secara songsang
dengan y2 dan secara songsang dengan kuasa tiga n dan secara
p berubah secara langsung
dengan z2. langsung dengan punca kuasa
dengan kuasa dua q dan secara
x varies directly as y2 and inversely dua p.
songsang dengan punca kuasa as z2. m varies inversely as the cube of n and
dua r. directly as the square root of p.
p varies directly as the square of q and y2
x∝ p
inversely as the square root of r. z2
m∝
n3
Penyelesaian ky2
x= 2
q2 z k p
p∝ m=
r n3
kq2
∴p= , k ialah pemalar
r
k is a constant
Latihan 21 Diberi bahawa P berubah secara langsung dengan Q dan secara songsang dengan R2.
Ungkapkan P dalam sebutan Q dan R. TP 4
Given that P varies directly as Q and inversely as R2. Express P in terms of Q and R.
Contoh 21
4 1
1 P= , Q = 400 dan/and R = 10 2 P = 392, Q = 49 dan/and R =
3 4
P = 3, Q = 36 dan/and R = 2 k Q
P = R2
Penyelesaian k Q
P = R2
k Q k 49
P= 4 k 400 392 =
1 2
R2
3
=
102  
4
k 36
3 = 4 20k
22 = 7k
3 100 392 =
6k 1
3 = 4 1   16
4 = k
3 5
4 392 = 112k
k =3× 20
6 k= 7
3 k=
=2 20 Q 2
∴P=
2 Q 3R2
7 Q
∴P= ∴P=
R2 2R2
14


Contoh 22
U3
Diberi y berubah secara langsung dengan x3 dan 1 Diberi B ∝
R
. B = 3 apabila U = 9 dan R = 27.
secara songsang dengan z. y = 16 apabila x = 2 dan U3
z = 7. Given B ∝ . B = 3 when U = 9 and R = 27.
R
Given y varies directly as x3 and inversely as z. y = 16 when
x = 2 and z = 7. (a) Ungkapkan B dalam sebutan U dan R.
(a) Ungkapkan y dalam sebutan x dan z. Express B in terms of U and R.
16
Express y in terms of x and z. (b) Hitung nilai U jika R = 12 dan B = .
27
(b) Hitung nilai y jika x = 3 dan z = 9. 16
Calculate the value of y if x = 3 and z = 9. Calculate the value of U if R = 12 and B = 27 .
Penyelesaian kU3 U3
B= (a) B =
kx3 14x3
R 9R
y = (a) y =
z
z k (9)3 16 U3
3= (b) =
k(2)3 27 27 9(12)
16 = 14x3
7 (b) y = 3 = 27k
z 16 U3
=
8k 3 1 27 108
14(3)3 k= =
16 = = 27 9 16
7 9 U3 = × 108 = 64
7 27
k = 16 × = 42 U = 3 64
8
= 14 = 4
P p
2 Diberi S ∝ . S = 60 apabila P = 60 dan M = 9. 3 Diberi S ∝ dan S = 7 apabila p = 6 dan m = 4.
M m
P p
Given S ∝ . S = 60 when P = 60 and M = 9. Given S ∝ and S = 7 when p = 6 and m = 4.
M m
(a) Ungkapkan S dalam sebutan P dan M. (a) Ungkapkan S dalam sebutan p dan m.
Express S in terms of P and M. Express S in terms of p and m.
(b) Hitung nilai M jika S = 27 dan P = 72. (b) Hitung nilai p jika S = 7 dan m = 4.
Calculate the value of M if S = 27 and P = 72. Calculate the value of p if S = 7 and m = 4.
kP 3P kp 7p
S=
(a) S = S= (a) S =
M M m 3 m
k(60)
60 = 3(72) k(6) 7p
9 (b) 27 = 7= (b) 7=
M 4 3 4
60 = 20k
216 7 = 3k 7p
60 M= =8 7 =
k=
27 6
20 7
M=8 2 k = 42 = 7p
3
= 3 = 64
42
p=
7
= 6
15


Contoh 23
y
1 Diberi bahawa x ∝ 2 . Cari nilai n dalam jadual di
q2 z
Diberi bahawa p ∝ . Cari nilai v dalam jadual di bawah.
r y
bawah. Given that x ∝ . Find the value of n in the table below.
2
q z2
Given that p ∝ . Find the value of v in the table below.
 r
1
x 21
p 6 18 3
q 2 3 y 7 n
r 16 v z 2 4
Penyelesaian ky 12y
x= x=
kq2 6q2 z2 z2
p = p=
r r k(7)
1 12n
=
21 = 3 (4)2
k(2) 2
6(3) 2 22
6 = 18 = 16
16 v 7k = 21 × 4 12n =
3
4k 54 84 16
6 = v = =3 k= n=
4 18 7 3(12)
k =6 v = 32 = 12 4
n=
= 9 9
L 3 Diberi bahawa N ∝ p2 Q . Cari nilai x dalam

2 Diberi bahawa K ∝ . Cari nilai a dalam jadual jadual di bawah.
di bawah. M3
Given that N ∝ p2 Q . Find the value of x in the table below.
L
Given that K ∝ . Find the value of a in the table below.
M3
P Q N
1
K 4 2 169 26
4
L 400 100 9
4 x
36
M 1 a
1 2 9
N = kP2 Q x = (4)
h L 1 0.2 100 2 36
K= =
M3 4 a3
26 = k(2)2( 169 ) 1 1
h 400 1 3
a = 2
=
2
(16)
2 
4= 4
13 26 = 52k
= 4
20h = 4 a3 = 8 26
a =3 8 k =
52
h = 0.2 = 2 1
=
2
0.2 L
K= 1
M3 N = p2 Q
2
16

Contoh 24
1 Diberi w berubah secara tercantum dengan x
Diberi p berubah secara tercantum dengan q3 dan r dan y2 tetapi secara songsang dengan z . w = 6
tetapi secara songsang dengan s2. p = 10 apabila q apabila x = 4, y = 5 dan z = 25.
= 2, r = 8 dan s = 4. Given w varies jointly as x and y2 but inversely as z.
Given p varies jointly as q and r but inversely as s . p = 10
3 2 w = 6 when x = 4, y = 5 and z = 25.
when q = 2, r = 8 and s = 4. (a) Ungkapkan w dalam sebutan x, y dan z.
(a) Ungkapkan p dalam sebutan q, r dan s. Express w in terms of x, y and z.
Express p in terms of q, r and s. (b) Hitung nilai w jika x = 2, y = 6 dan z = 16.
(b) Hitung nilai p jika q = 4, r = 5 dan s = 6. Calculate the value of w if x = 2, y = 6 and z = 16.
Calculate the value of p if q = 4, r = 5 and s = 6. kxy2 3(2)(6)2
(a) w = (b) w =
z 10 16
Penyelesaian
k(4)(5)2
kq3r 5(4)3(5) 6 = 27
(a) p = (b) p = 25 =
5
s2 2(6)2
6 = 20k
k(2)3(8) 200
10 = = 6
42 9 k =
20
10 = 4k 3
=
10 10
k=
3xy2
4 w=
5 10 z
=
2
5q3r
p=

2s2
2 Diberi d berubah secara songsang dengan e3 dan pq

3 Diberi bahawa m ∝ .
secara tercantum dengan  f dan g. 3 n2
pq
It is given that d varies inversely as e3 and jointly as 3 f It is given that m ∝ .
n2
and g.
m p q n
d e f g
5 8 3 4
14 2 64 7
20 15 10 a
24 m 27 250
Cari nilai a.
Cari nilai m. Find the value of a.
Find the value of m.
3 3 kpq
k fg 4 27 (250) m= 60a2 = 1 500
d = m3 = n2
e3 24
k(8)(3) a2 = 25
3 m = 125
3 5=
k 64 (7) (4) 2
a= 25
14 = 3
23 m = 125 80 = 24k
7 = 5
14 = k =5 80
2 k=
24
28 = 7k
10
k =4 =
3 3
4 fg
d = 10pq
e3 m=
3n2
3
4 27 (250) 10(15)(10)
24 = 20 =
m3 3a2
17

Praktis Berformat SPM
Kertas 1
1 Isi padu suatu mangkuk 4 Diberi bahawa y berubah 7 Jadual 3 menunjukkan nilai
hemisfera, V cm3, berubah secara songsang dengan 3x – 2 P, M dan R. Diberi bahawa
secara langsung dengan dan y = 4 apabila x = 6. Cari P berubah secara langsung
kuasa tiga jejarinya, r. Dengan nilai x apabila y = 6. dengan M dan berubah secara
menggunakan k sebagai Given that y varies inversely as songsang dengan punca kuasa
pemalar, ungkapkan k dalam 3x – 2 and y = 4 when x = 6. Find dua R.
sebutan V dan r. the value of x when y = 6. Table 3 shows the values of P, M
The volume of a hemispherical 9 26 and R. Given that P varies directly
bowl, V cm3, varies directly as the A C with M and varies inversely with the
38 3
cube of its radius, r. By using k as square root of R.
a constant, express k in terms of V 3 38
B D
and r. 26 9 P 5 2
V 1
M 6 4
A k= 1 C k = Vr 3
5 Jadual 2 menunjukkan
r 3
beberapa nilai pemboleh ubah R 9 k
V x, y dan z dengan keadaan
B k= 3 D k = Vr 3
Jadual 3/ Table 3
r x berubah secara langsung
dengan kuasa dua y dan Hitung nilai k.
2 Diberi bahawa p berubah secara songsang dengan z. Calculate the value of k.
secara langsung dengan Table 2 shows some values of
variables x, y and z such that x A 5 C 25
punca kuasa tiga q dan secara
varies directly as the square of y and B 8 D 15
songsang dengan kuasa dua r.
Jika p ∝ qmrn, nyatakan nilai m inversely as z.
8 L berubah secara songsang
dan nilai n.
x y z dengan punca kuasa tiga
It is given that p varies directly as
the cube root of q and varies inversely
M. Diberi bahawa k ialah
8 6 9 pemalar. Cari hubungan
as the square of r. If p ∝ qmrn, state
the value of m and of n. p 3 6 antara L dengan M.
1 L varies inversely as the cube root of
A m= ,n=2 Jadual 2/ Table 2 M. Given that k is a constant. Find
3
the relationship between L and M.
1 Hitung nilai p.
B m = , n = –2 A L = kM3
3 Calculate the value of p.
C m = 3, n = 2 A 2 k
D m = 3, n = –2 B L=
B 3 M3
C 5 C L = kM
3 Jadual 1 menunjukkan
beberapa nilai pemboleh D 9
k
ubah y dan z dengan keadaan D L= 1
y berubah secara songsang 1 M3

6 Diberi bahawa m ∝ dan
dengan punca kuasa dua z. n
Table 1 shows some values of m = 2 apabila n = 25. Hitung 9 Hubungan antara x, y dan z
variables y and z such that y varies nilai m apabila n = 64. z
ialah y ∝ . Diberi bahawa
inversely as the square root of z. 1 x
It is given that m ∝ and m = 2 3
n y = apabila z = 6 dan x = 30.
y 8 4 5
when n = 25. Calculate the value of Hitung nilai x apabila y = 18
z 4 16 m when n = 64. dan z = 42.
5 The relationship between variables x,
Jadual 1/ Table 1 A z
32 y and z is y ∝ . It is given that
x
Ungkapkan y dalam sebutan z. 25 3
Express y in terms of z. B y = when z = 6 and x = 30.
32 5
1 2 Calculate the value of x when y = 18
A y = 4z C y=z C 1
2 and z = 42.
16 128 5 A 7 C 9
B y= D y= 2 D
z z 4 B 8 D 10
18

Kertas 2
Bahagian A
1 Rintangan, R, bagi seutas dawai X berubah secara langsung dengan panjangnya,

L, dan secara songsang dengan luas keratan rentas, A dawai itu.
The resistance, R, of wire X varies directly with its length, L, and varies inversely with the cross-
sectional area, A, of the wire.
(a) Ungkapkan R dalam sebutan L dan A jika panjang dawai X ialah 2 m dengan
luas keratan rentasnya ialah 8 × 10–7 m2 mempunyai rintangan 5 ohm.
Express R in terms of L and A if the length of wire X is 2 m and its cross-sectional area is
8 × 10-7 m2 has a resistance of 5 ohms.
(b) Cari rintangan jika panjang dawai X ialah 1.2 m dengan luas keratan rentas 5 × 10–8 m2.
Find the resistance if the length of wire X is 1.2 m with a cross-sectional area of 5 × 10–8 m2. [4 markah/marks]
kL 2 × 10–6 × 1.2
(a) R = dengan keadaan k adalah pemalar (b) R =
A such that k is a constant 5 × 10–8
= 48 ohm
k(2)
5 =
8 × 10–7
2k = 40 × 10–7
k = 2 × 10–6
2 × 10–6 L
∴R=
A
2 Apabila roket semakin jauh dari permukaan bumi, kekuatan medan graviti, g, semakin berkurang. Kekuatan
medan graviti berubah secara songsang dengan kuasa dua jarak dari pusat bumi, r. Diberi kekuatan medan
graviti di atas permukaan ialah 10 N kg–1 dengan jejari bumi 6 400 km. Hitung kekuatan medan graviti yang
dikenakan terhadap roket yang berada 12 800 km dari pusat bumi.
When the rocket travels further from the surface of the earth, the gravitational field strength, g, is decreasing. The gravitational field
strength changes inversely with the square distance from the centre of the earth, r. Given the strength of the gravity field on the
surface is 10 N kg-1 with a radius of earth is 6 400 km. Calculate the strength of gravity field which is imposed on rocket at 12 800 km
from the centre of the earth. [4 markah/marks]
1
gα 2
r
k
g= 2
r
gr2 = k
10 × 6 4002 = g × 12 8002
10 × 6 4002
g=
12 8002
= 2.5 N kg–1
Bahagian B
3 Tempoh ayunan, T suatu spring berpemberat berubah secara langsung dengan punca kuasa dua jisim
pemberatnya, m. Tempoh ayunan ialah 2.24 s apabila jisimnya 20 g. Cari
The oscillating period, T a loaded spring varies directly with square root of its mass of load, m. The oscillating period is 2.24 s when
the mass is 20 g. Find
(a) tempoh ayunan jika jisim pemberat ialah 64 g,
the period of the oscillation if the load mass is 64 g,
(b) jisim pemberat jika tempoh ayunannya ialah 3.16 s.
the mass of the load if the period of oscillation is 3.16 s. [8 markah/marks]
T a m,
T = k m , k ialah pemalar/ k is a constant
2.24 = k 20
2.24
k=
20
= 0.5
∴ T = 0.5 m
(a) Jika/ If m = 64, (b) Jika/ If T = 3.16, 3.16 = 0.5 m

T = 0.5 64 3.16
m =
= 4 s 0.5
= 6.32
m = 39.94 g
19

Bab
Matriks
2
e-RPH
Matrices
Jawapan
Revisi Pantas
2.1 Matriks / Matrices a b e f ae + bg af + bh

4  c d   g h  =  ce + dg cf + dh 
➀➁ ➂ ➁×2 2×➁ 2×2
Peringkat matriks
Baris / Row 1 → a b c
Baris / Row 2 → d e f   Order of matrix
Bilangan × Bilangan
Sama / Same
c d
→
→
→
Lajur
=
baris lajur  
5 [ a b ] e f = [ ac + be ad + bf ]
Number of
Column × Number of ➀×2 2×➁ 1×2
rows columns
=2×3 Sama / Same
6 Matriks identiti, I
Identity matrix, I
2.2 Operasi Asas Matriks IA = AI = A
 
1 0 0
Basic Operation on Matrices 1 0
I1 × 1 = [1], I2 × 2 =  
,I =
0 1 3×3
0 1 0
0 0 1
c a ac ad
1 [a b]   d = [ac + bd]   
2 b [ c d ] = bc bd 
➀×2 2×➀=1×1 7 Matriks P ialah matriks songsang bagi matriks
➁×1 1×2=2×2
Q dan sebaliknya jika PQ = I dan QP = I, dengan
Sama / Same Sama / Same keadaan I ialah matriks identiti.
a b e ae + bf Matrix P is the inverse matrix of matrix Q and vice versa if
3  c d   f  =  ce + df  PQ = I and QP = I, where I is the identity matrix.
➁×2 2×➀ 2×1
Sama / Same
Praktis PBD
2.1 Matriks / Matrices
Latihan 1 Bentukkan satu matriks yang mewakili maklumat yang diberi. TP 2

Form a matrix to represent the given information.
TP 2 Mempamerkan kefahaman tentang matriks.
Contoh 1
Dalam ujian bulan Februari, Hui Thing memperoleh 85 markah dan 75 markah masing-masing dalam
Matematik dan Matematik Tambahan. Xin Yi pula memperoleh 80 markah bagi kedua-dua subjek itu. Jerrine
pula memperoleh 90 markah dan 70 markah masing-masing dalam subjek itu.
In the February test, Hui Thing obtained 85 marks and 75 marks in Mathematics and Additional Mathematics respectively. Xin Yi
obtained 80 marks for both subjects. Jerrine obtained 90 marks and 70 marks in the subjects respectively.
Penyelesaian
Matematik Matematik Tambahan Matriks itu ialah/The matrix is
 
Mathematics Additional Mathematics 85 75
Hui Thing 85 75 80 80
90 70
Xin Yi 80 80
Jerrine 90 70
20
02_Modul A+ Math Tg5.indd 20 20/12/2022 3:40 PM

1 Zu Wei menjalankan satu eksperimen untuk mengkaji hubungan antara sudut tuju, i, dan sudut biasan,
r, bagi cahaya yang merambat dari udara ke sebongkah kaca. Dia mencatatkan keputusan eksperimen
seperti berikut.
Zu Wei conducted an experiment to study the relationship between incident angle, i , and refracted angle, r, of light travels from
air into a block of glass. He recorded the experimental result as follow.
Apabila/ When i = 20°, r = 15° i (°) r (°)

Apabila/ When i = 40°, r = 34° 20 15
 
20 15
Apabila/ When i = 60°, r = 53° 40 34 40 34
Apabila/ When i = 80°, r = 72° = 60 53
60 53
80 72
80 72
2 Jadual di bawah menunjukkan bilangan murid 3 SMK Bukit Emas mempunyai dua buah kelas
lelaki dan murid perempuan di empat buah tingkatan 1. Tingkatan 1 Merah mempunyai
sekolah. 26 orang murid lelaki dan 20 orang murid
The table below shows the number of boys and girls in four perempuan manakala Tingkatan 1 Hijau
schools. mempunyai 20 orang murid lelaki dan 18 orang
Sekolah murid perempuan.
P Q R S SMK Bukit Emas has two Form 1 classes. Form 1 Merah has
School
26 boys and 20 girls meanwhile Form 1 Hijau has 20 boys
Lelaki
210 105 167 59 and 18 girls.
Boys
Perempuan Tingkatan Lelaki Perempuan
232 98 182 68 Form Boys Girls
Girls
1 Merah 26 20
210 105 167 59 1 Hijau 20 18
 232 98 182 68 
 26
20
20
18 
Latihan 2 Nyatakan bilangan baris, bilangan lajur dan peringkat setiap matriks yang berikut. TP 1
State the number of rows, number of columns and the order of each of the following matrices.
TP 1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang matriks.
Matriks Bilangan baris Bilangan lajur Peringkat matriks

Matrix Number of rows Number of columns Order of matrix
Contoh 2
 
2 0 3 2 3×2
1 6
0 8
1  34 –1
2
5
0  2 3 2×3
 
2
2 4 3 1 3×1
–1
3 4
3  –9 8  2 2 2×2
4 [4 –6 1 0] 1 4 1×4
Latihan 3 Tulis satu matriks bagi setiap peringkatnya. TP 2

Write a matrix for each of the following orders.
Contoh 3
(a) 1 × 2 (b) 1 × 3
Baris [3 1] 1 baris dan 2 lajur Baris [1 0 9] 1 baris dan 3 lajur
Row 1 row and 2 columns Row 1 row and 3 columns
Lajur/Column Lajur/Column
21

1 2×1 2 3×1 3 2×2
 14  2
 7
3
 13 50 
4 2×3 5 3×4 6 1×4
1 3 4 7 [ 1 7 6 9 ]
 76 8 9
3 2   2 6 5 1

9 7 4 2
–2 0 –4
Latihan 4 Kenal pasti unsur tertentu berdasarkan matriks P, diberi bahawa P = 6 0.3 9 .
–2 0 –4 5 8 1
  TP 2
Identify the element based on matrix P, given that P =

 6 0.3 9
5 8 1
 .
Contoh 4
1 p31
p 13 = –4 baris pertama/1st row lajur ke-3/3rd column
5
–2 0 –4
1 3
6 0.3 9 2 p32
Baris Lajur
Row Column 5 8 1 8
3 p23 4 p33 5 p11

9 1 –2
6 p12 7 p21 8 p22

0 6 0.3
 
8 –3 9 –1
Latihan 5 Cari nilai bagi setiap yang berikut berdasarkan matriks Q, diberi bahawa Q = 2 2 6 0 .
3
8 –3 9 –1
 
TP 3
Find the values of each of the following based on matrix Q, given that Q = 2 2 6 0 .
3
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang matriks untuk melaksanakan tugasan mudah.
Contoh 5
q11 1 q23 – q21
q11 + q23
=8+6 8 –3 9 –1 =6–2
Q= 2 =4
= 14 2 6 0
3
q23
2 q14 – q12 3 q22 – q13 4 2q21 + 3q22

2
= –1 – (–3) = 2 –9 = 2(2) + 3 3
= –1 + 3 3
=4+2
=2 = – 25
3 =6
22

Latihan 6 Tentukan sama ada setiap pasangan matriks adalah sama. TP 2
Determine whether each of the following pairs of matrices is equal.
Contoh 6
1
6
0.5 6 2
(a)  –1.5 7 
dan/and
–
3
7
Peringkat sama dan
(b) [ 2 1 3 ] dan/and [ 1 2 3 ]
2 unsur-unsur sepadan
Penyelesaian Penyelesaian
adalah sama.
1 Same order and the
6 [2 1 3]≠[1 2 3]
0.5 6 2 corresponding elements
 –1.5 7
=
–
3 7
are equal. ≠
2
1 [a – b ab] dan/and [b – a ba] 2  p51+ q  dan/and  q 51+ p 

[a – b ab] ≠ [b – a ba]
 p 51+ q =  q 51+ p
3  25  dan/and [2 5] 2
5
2
6
dan/and  2.57 63 
7 3
 25  ≠ [2 5] 5
 
2
6
7 3
= 2.5
7 3
6
Latihan 7 Tentukan nilai x dan y bagi setiap persamaan matriks. TP 3

Determine the values of x and y for each matrix equation.
Contoh 7
Penyelesaian
x 7 x 6 4
 –76 5  =  6y 45   –7 5 = y 5  Bandingkan unsur-unsur yang sepadan.
Compare the corresponding elements.
∴ x = 4, y = –7
1 [3 x 6]=[3 4 y]
2  2xy –– 10
1  
=
3x – 10
2 
[3 x 6]=[3 4 y]
x=4 , y=6  2xy –– 10 =

3x – 10
1   2 
2x – 10 = 3x – 10, y – 1 = 2
x =0 y =3
3 1y
3
6
4
9 6 0.75 6 – 3x
= 5y – 9 10
4 [x + 5 0.8] =  6 –22x 3 
5
2y 10 5
1
[x + 5 0.8] =  6 –22x 3
y 
6 3 9 6 0.75 6 – 3x
4 = 5y – 9 10 6 – 2x 1
5 x+5 = 0.8 = y
2y 10 5 2 3
2x + 10 = 6 – 2x y = 3(0.8)
9 = 6 – 3x 2y = 5y – 9 4x = –4 = 2.4
3x = –3 2y – 5y = –9 x = –1
x = –1 –3y = –9
y=3
23

2.2 Operasi Asas Matriks/Basic Operation on Matrices
Latihan 8 Cari hasil tambah dua matriks yang berikut. TP 3

Find the sum of the following two matrices.
Contoh 8
7 + (–3) –2 + 9
 74
–2
–5
+
–3 9
 
–6 –1
=  
4 + (–6) –5 + (–1)  Menambah unsur-unsur sepadan
Adding the corresponding elements
4 7
=
–2 –6  
5
 +  –4
5 + (–4)
2 4 2+4
 –10 23   –10 + 23 
 
2 =
1 –11 + 6 = –11 + 6
2 5 2+5
6
=  131 


= –5
7
3 [70 –40] + [–20 20] –8 1 –1 4 –8 – 1 1+4

= [70 + [–20] – 40 + 20]
4 3 9 + –3 6 = 3 – 3
–5 11 11 –19 –5 + 11
9+6
11 – 19
 
= [50 –20]
–9 5
=
 0 15
6 –8

 2yx 66  +  2yy –63  =  x2y+–2yy 6 6++(–6)
1 1 1
3 
 
1 –7 + (–5) + 8+3
–7 8 –5 3 2 2 6
5 2 + 2 =
20 7 3 3 9 2 20 + 3 7+9 3+2 x + 2y 0
=
3y 9
= –12
23 
1 11
16 5
Latihan 9 Cari hasil tolak dua matriks. TP 3

Find the subtraction of the two matrices.
Contoh 9
Penyelesaian
    
2 –6 2 –6 2 – (–6)
  
Menolak unsur-unsur sepadan
–3 – –8 –3 – –8 = –3 – (–8) Subtracting the corresponding elements
4 1 4 1 4–1
8

  = 5
3
2
1  79  –  64  [6 3 9]–[1 6 2]
=[6–1 3–6 9–2]
7–6
= 
9–4  =[5 –3 7]
=  15 
24

 303
  
50 –10 70 8 6 2 9
3
9
– 
–6 4  4 3 4 – –1 4
–10 7 –12 2
30 – (–10) 50 – 70
=   8–2 6–9
 
3 – (–6) 9–4
= 3 – (–1) 4–4
=  409 –20
5 
–10 – (–12) 7–2
6 –3
=
 4 0
2 5

5  2x7 6
5y
–  x1 –5
2y  6  –3p 7
q+2
–
–2p 5
 
–2 –q 
=  2x7 ––1x 6 – (–5)
5y – 2y  =  p–3––(–2p)
(–2)
7–5
q + 2 – (–q) 
=  x6 11
3y  =  3p
–1
2
2q + 2 
Latihan 10 Ungkapkan setiap yang berikut sebagai satu matriks tunggal. TP 3

Express each of the following as a single matrix.
Contoh 10
 30 –4
2
+
–2 5
 
3 6  –  31 0
  13 18  –  31 –60 
–6
= Penambahan dan penolakan beberapa
matriks dilakukan dari kiri ke kanan.
Addition or subtraction of a few matrices is
=  –22 1
14  done from left to right.
 12  +  67  –  34 
    
10 –2 5
1 2
20 – 7 + 9
7 3
30 10 –10
=    
9
–
4
12 5 17
=   4
5 20
     
= 13 + 9
–10
= 22
10
3 [4 9 ] – [ –2 1]–[3 8] 4
=[6 8]–[3 8]
 –36 10
12
–  45 6
2  +  –31 79 
=[3 0] =  –71 104  +  –31 79 
=  –6 11
–2 19 
25

Latihan 11 Cari nilai x dan y dalam setiap persamaan matriks. TP 4
Find the values of x and y for each matrix equation.
TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang matriks dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah.
Contoh 11
1
3
1
   
2
+ +
3
2y 4 –5
1  105 +  –2x  =  3y6 
     
x
= +
7 –4 3 11
=
9   
–
Penyelesaian 4
10 + x 6
 5 + (–2)  =  3y 
3 = 4 2y – 5 2y – 5 =3
x  
=5
7  2y =3+5 10 + x = 6 ,
x = –4 ,
3 = 3y
y =1
2y =8
∴ x = 7,
y =4
2 [ 6x – 2 7 ] – [ 2x y]=[3 5]
3  3x –x 10
2y   3y   –10 
+ =
[ 6x – 2 – 2x 7–y]=[3 5]
2x 10
4x – 2 = 3, 7–y =5  5y  =  –10 
4x = 5 y =2
5 2x = 10 , 5y = –10
x= x =5 y = –2
4
x
4  –2 8
2y –6   3
–
1
2  =  2x7 –87  5  2x6 –30  +  3x –2
–9 5y   –3
=
–20 –2
3y 
 –22y––x3 8–1 2x 7
–6 – 2 = 7 –8  5x
 –3
–2
–3 + 5y
=
–20 –2
 
–3 3y 
–2 – x = 2x 2y – 3 = 7 5x = –20 –3 + 5y = 3y
–2 = 3x 2y = 10 x = –4 2y = 3
2 3
x=– y=5 y=
3 2
Pendaraban Suatu Matriks dengan Suatu Nombor / Multiplication of a Matrix by a Number
Latihan 12 Cari pendaraban matriks bagi setiap yang berikut. TP 3

Find the multiplication of each of the following.
Contoh 12
2 6 –12
1 3  –42  2 –3 4  3
6
–5 

3 –3 15  3×2
2 2

= 3 × (–4)  
= (–3) × 4 (–3) ×
3
(–3) × (–5) 
×6 × (–12) 6
3 3 6
= 2
× (–3)
2
× 15
=  –12  
= –12 –
3
2
15 
3 3
4 –8
=–2 10  Darabkan semua
unsur dengan 2
3
Multiply all the
elements by 2
3
26

3 1
8
–20
4
1
5 5
–0.2 5 0.2  30
16
–90
29 
2
22 6 –2
1 1
=  0.2 × 30
0.2 × 16
0.2 × (–90)
0.2 × 29 
 
×8 5× 5 × (–0.2)
2 = 5
1 4
= 2
× (–20) = –10 5×6 5 × (–2)
=  3.26 –18
5.8 
11 1 –1
1
2
× 22 = 
30 –10 
Latihan 13 Ungkapkan setiap yang berikut sebagai satu matriks tunggal. TP 4

Express each of the following as a single matrix.
Contoh 13
6
3
1
2  57  + –10
10
3 10 –
3 –2
+2    43  Darabkan matriks dengan = 2×5 +

2×7
6
–10   
nombor terlebih dahulu.
Kemudian, lakukan 10 6
=      86 
9
10
–
10
–2
+ penolakan diikuti
=
14  
+
–10 
penambahan.
9 – 10 + 8

= 10 – (–2) + 6  Multiply the number with =  164 
the matrix first. Then, do the
7 subtraction and addition.
=
18 
2 6 1 10 3 –1 3
1 2 –14 + 5 6
2 –3 2 +2 5
5 3 1 2  18 22   7 8  –3 4
–2
3
6 3×1 2 × 10
5
   
= 2 – 3×2 + 2×5
3×3 2×1
=  19 –7 +
5 6
–
–3 9
11   7 8   4 –6 
6 3 20
 166 –1 –3 9
19   4 –6 
  
= –
= 2 – 6 + 10
5 9 2
23
=  129 –10
25 
= 6
–2
 
Latihan 14 Diberi bahawa A = –3 6 , B = 0 2  2 1  –1 4  dan C =  73 01  . Ungkapkan setiap yang berikut

sebagai satu matriks tunggal. TP 4
Given that A =  –32 16  , B =  –10 42  and C =  73 01  . Express each of the following as a single matrix.
Contoh 14
1 2A + 2B 2 2A – 2C
3A – B
2 1 –1 4
2  –32 16  + 2  –10 42  2  –32 16  – 2  73 01 
=3 
–3 6
–
0 2   
=  –64 122  +  –20 84  =  –64 122  –  146 02 
=  –96 3
–
–1 4
  
18 0 2 =  –62 10
16 
= –10 2
–12 10
=  –97 –1
16 
27

3 2B – C 4 2B – C + 3A 5 2(A – 3B + 2C)
2 1 –1 4 7 0
2  –10 42  –  73 01  2  –10 42  –  73 01  + 3  –32 16  2  –3 6  – 3  0 2  + 2  3 1  
2 1 –3 12 14 0
= 2 
–3 6   0 6   6 2  
– +
=  –20 84  –  73 01  =  –20 84  –  73 01  +  –96 183 
–9 8
 –9 8
  6 3

=2   –35 –11 14 0
0   6 2 
+
= 
–3 3  =
–3 3
+
–9 18
19 –11
= 2
–3 11 3 2 
= –12 21  38 –22
=
6 4 
Latihan 15 Selesaikan setiap persamaan matriks yang berikut. TP 5

Solve each of the following matrix equations.
TP 5 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang matriks dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks.
Contoh 15
3
x 3 6 –3 x 9 1  p5  – 2  2q  =  10
2 
–2 2
–
0 y =
–4 10   
Penyelesaian  p5  –  2q4  =  103 
2x 6 6 –3 x 9
 –4 4
–
0 y 
=
–4 10     5p––2q4  =  103 
2x – 6 9 x 9
 –4 4–y
=
–4 10    p–4 =3 , 5 – 2q = 10
p =7 –2q = 5
∴ 2x – 6 = x , 4 – y = 10 5
2x – x = 6 –y = 10 – 4 q=–
2
x=6 –y = 6
y = –6
2 2 5 – 1
1  
3  xy  =  23  3 2[ x 3]=[7 3y ] – [ –1 5]
x [ 2x 6] =[8 3y – 5 ]
3 x y 2x = 8 , 3y – 5 = 6
 102  – y =  23  10 – = 2 ,
3
30 – x = 6
2– =3
3
6–y=9
x =4 3y = 11
3 11
x = 24 y = -3 y=
3
x
10 –
3 2
y
=
3  
2–
3
4 4  p0 1q  – 2  –1 2
=
–10 0
–3 1   6 7  5 6 3x 1 0
5 –3
2 
x 2
–2   5 7
=2  y
2
–5
4p 4 –2 4 –10 0
 0 4q
–  
–6 2  
=
6 7  10 –6
4p + 2 4–4
 12 6x
–
2 0
2x 4   10 14   y
=
–10 
 0+6  
–10 0
4q – 2 = 6 7  10 6x 10 –6
 2x – 10  
–10 = y –10 
4p + 2 = –10, 4q – 2 = 7
4p = –12 4q = 9 ∴ 6x = –6, 2x – 10 = y
p = –3 9 x = –1 2(–1) – 10 = y
q=
4 y = –12
28

Pendaraban Dua Matriks / Multiplication of Two Matrices
Latihan 16 Tentukan sama ada setiap pasangan matriks yang berikut boleh didarab. Nyatakan
peringkat matriks yang terhasil jika pendaraban boleh dilakukan. TP 1
Determine whether each of the following pairs of matrices can be multiplied. State the order of the product of
the matrices if the multiplication can be done.
TP 1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang matriks.
Contoh 16
(a) [ 2 1 4 ]  47  (b) [ 4 5]
–1 4
 0.2 3
Penyelesaian Boleh didarab. Peringkat
Penyelesaian
matriks hasil darab = 1 × 2.
Tidak boleh didarab. Can be multiplied.
1× 3≠2 ×1 Cannot be multiplied. 1× 2=2 ×2 The order of the product is 1 × 2.
1  39  [ 6 5] 2
4
0  32 
2× 1=1 ×2 1
Boleh didarab./ Can be multiplied. 3× 1≠2 ×1
Peringkat matriks hasil darab/ The order of product Tidak boleh didarab.
=2×2 Cannot be multiplied.
1
3  98 61   0  4  –24 59  [ 1 5]
2× 2=2 ×1 2× 2≠1 ×2
Boleh didarab./ Can be multiplied. Tidak boleh didarab.
Peringkat matriks hasil darab/ The order of product Cannot be multiplied.
=2×1
Latihan 17 Cari hasil darab bagi setiap pasangan matriks yang berikut. TP 3
Find the product for each of the following pairs of matrices.
Contoh 17
(a) [ 1 3 ]  34  = [1 × 3 + 3 × 4] Kesilapan Umum

= [15]
1
 2  [ (n(n3 ++41)2)] == nn ++ 14
2 2
2 2
–4 –4 × 2 –4 × 6
(b)   3
[2 6] =
3×2 3×6   = [1 × 3 + 2 × 4]
= [11]
=  –86 –24
18 
1 [5 1]  51  2 [1 2]  –63 
= [5 × 5 + 1 × 1] = [1 × (–6) + 2 × 3]
= [ 26 ] = [0]
3  67  [ 4 1] 4
6
1 [ 8 –2 ]
2
6×4 6×1

= 7×4  6 × 8 6 × (–2)
 
7×1
= 1 × 8 1 × (–2)
=  2428 67  2
48 –12
2
= 
4 –1 
29

5  40 16   31 69  6
8
3 [ 3 –1 4 ]
4×3+1×1 4×6+1×9 2

= 0×3+6×1 0×6+6×9  8×3 8 × (–1) 8×4 24 –8 32
13 33 = 3×3 3 × 4 = 9 –3 12
= 
6 54  2×3
3 × (–1)
2 × (–1) 2×4 6 –2 8
Latihan 18 Cari hasil darab setiap yang berikut. TP 3

Find the product of each of the following.
Contoh 18
Kesilapan Umum
3 –2 2 2 5 3 4
(a)  2 4   4
(b)  –1 7  0 –6  4 12
 
] + 1) = n + 1
[ 2 1 (n
2
3 2
(n + 2) = n2 + 4
2
3 × 2 + (–2) × 4
= 
2×2+4×4  =  –12 ××33++57××00 2 × 4 + 5 × (–6)
–1 × 4 + 7 × (–6)  = 
2×4 1×1
2×3 1×2 
8 1
=  –2
20 
=  –36 –22
–46  =  6 2 
4 7
1
2 3  –12  2  0.23 –2
5   –15 
4 × (–1) + 7 × 2 0.2 × 5 + (–2) × (–1)

= 2 × (–1) + 3 × 2  =  3 × 5 + 5 × (–1) 
=  104  =  103 
3  15 38   16 09  4 4
2
3
 –62 13 
–2 7
= 15 ×× 11 ++ 38 ×× 66 1×0+3×9
5×0+8×9  2 2
4×2+(–6) 4×1+ × (3)
19 27 3 3
=
53 72 
=
–2 × 2 + 7 × (–6) –2 × 1 + 7 × 3
4 6
=  –46 19 
5 [2 1]  15 –69  6 [ 8 –2 ]
–1 3
 –0.5 4
= [2 × 1 + 1 × 5 2 × 9 + 1 × (–6)]
= [ 8 × (–1) + (–2) × (–0.5) 8 × 3 + (–2) × 4 ]
= [ 7 12 ]
= [ –7 16 ]
Latihan 19 Cari nilai x dan y bagi setiap persamaan matriks. TP 4 TP 5

Find the values of x and y for each matrix equation.
Contoh 19
(a)  –2x 2y   –3  =  1 
4 10
(b)  x3  [ 5 y]=  30
15
–24
–12 
10 xy
 –84x––3y6  =  1   5x
15 3y
=
30 –24
 
15 –12 
4x – 6 = 10 , –8 – 3y = 1 5x = 30 , 3y = –12
4x = 16 –3y = 9 x=6 y = –4
x=4 y = –3
30

 
–12 –6
1
3
 
x
[ –4 y ] = 4 – 1
2 [x y]  25 4
–2 
= [ 12 2]
3 [2x + 5y 4x – 2y] = [ 12 2 ]
2x + 5y = 12 ................➀
–12 –6
 –4x xy  =  
–12 3y 4x – 2y = 2 ..................➁
1
4 – ➁ + 2: 2x – y = 1 ..................➂
3
➀ – ➂: 6y = 11
3y = –6 , –4x = 4 11
y = –2 x = –1 y=
6
11
Dari ➂ 2x –
6  
=1
17
2x =
6
17
x=
12
3  2x4 2y2   23  =  2yx  4  2yx 13   x2  =  114 ; x > 0

x x2 + 2 11
4x + 6
 8 + 6y  =  2y   2yx + 6  =  4 
4x + 6 = x , 8 + 6y = 2y x2 + 2 = 11 , 2yx + 6 = 4
3x = –6 4y = –8 x2 = 9 2y(3) = –2
x = –2 y = –2 x=3 6y = –2
1
y=–
3
5 [3 2]  –2x –1
y 
=[3 9] 6  x3  [ 4 –y ] =  128 –xy
–2 
4x –xy 8 –xy
[ 3x – 4 –3 + 2y ] = [ 3 9 ]  12–3y
=  
12 –2 
3x – 4 = 3 , –3 + 2y = 9
3x = 7 2y = 12 4x = 8 , –3y = –2
x= 7 y=6 x =2 2
y=
3 3
Latihan 20 Selesaikan persamaan matriks yang berikut. TP 4

Solve the following matrix equations.
Contoh 20
3 1 [3 –2k ]  5k1  = [13]
[p 3]
p 
= [54]
[15k – 2k] = [13]
Penyelesaian [13k] = [13]
[3p + 3p] = [54] 13k = 13
6p = 54 k =1
p=9
 –24 = [p + 3] –2
2 [p 3]
[ –2p + 12 ] = [p + 3 ]
3
1
3
[ 3 6 k ] 4 = [–9]
5
 
1
–2p – p = 3 – 12 [–6 + 24 + 5k] = [–9]
3
–3p = –9 [18 + 5k] = [–27]
p =3 5k + 18 = –27
5k = –45
k = –9
p
 x1 –y2   04 21  =  –88 6
 
5
4 [9 –1 –p] 2 = [p – 1] 2–y
3 8 2x + 2 8 6
[9p – 2 – 3p] = [ p – 1]  –4y 2 – y   –8
=
2–y 
6p – 2 = p – 1
–4y = –8 , 2x + 2 = 6
5p = 1
y=2 2x = 4
1
p= x=2
5
31

Matriks Identiti / Identity Matrix
Latihan 21 Ungkapkan setiap yang berikut sebagai matriks tunggal. TP 3

Express the following as a single matrix.
Contoh 21
 39 –6
10   10 01  –  10 01   –24 –85 
Penyelesaian
 39 –6
  10 01  –  10 01   –24 –85  =  39
10
–6
10
–
–2 –8
 
4 5 
5 2
= 
5 5
3
1  47 68   10 01   4  2  41 –32  + 2  10 01   –22 45 
=  47 68   34  = 41 –32  + 2  –22 45 
36
=  53 
4 –3 –4 8
=
1 2   4 10 
+
0 5
=
5 12 
3  10 01   40 –11 3 1 1 0
2   2 9 0 1
– 4  –24 10   10 01   25  –  92 
3 1
2  2 9
 40 –11  –24 10   25  –  92 
= – =
=
1 –12
–2 –7 
= 13 9
–4   2 
–
4
= 
–6
Matriks Songsang / Inverse Matrix
Latihan 22 Tentukan sama ada matriks A ialah matriks songsang bagi matriks B dan sebaliknya.
Determine whether matrix A is an inverse matrix of matrix B and vice versa. TP 4
Contoh 22
3 –5 –4 2
(a) A =  21 53  dan/and B =  –1 2  (b) A =  35 –2
–4  dan/and B =  –5 3 
2 5 3 –5
AB = 
1 3 –1 2   AB =  35 –2 –4 2
–4   –5 3 
= 6 – 5 –10 + 10
  =
–12 + 10 6–6
3 – 3 –5 + 6 –20 + 20 10 – 12 
1 0
= 
0 1  =  –20 0
–2  ≠I
Matriks identiti
=I
Identity matrix
∴ Matriks A bukan matriks songsang bagi
∴ Matriks A ialah matriks songsang bagi matriks B dan matriks B.
sebaliknya. Matrix A is not the inverse matrix of matrix B.
Matrix A is an inverse matrix of matrix B and vice versa.
32

1 A=  24 35  dan/and B =  –45 –32  2 –2 –3
–
4
5
–
3
5
2 3 5 –3
A= 1 4 
dan/and B =
1 2
AB =  4 5  –4 2  5 5
3 8 3
4 6 6
–2 0 – – ––
=  0 –2
≠I  AB =
–2 –3
1 4  
2
5 = 5 5
1
5
4 4
5 5
3 8
– + – +
Matriks A bukan matriks songsang bagi matriks B. 5 55 5 5 5
1 0
Matrix A is not an inverse matrix of matrix B.
=
0 1
=I  
Matriks A ialah matriks songsang bagi matriks B dan
sebaliknya.
Matrix A is an inverse matrix of matrix B and vice versa.
4 –2
3 A=  13 24  dan/and B =  –3 1  4 A=  57 23  dan/and B =  –73 –25 
AB =  13 24   –34 –21  AB =  57 23   –73 –25 
=  124 –– 612 –2 + 2
–6 + 4  =  15 – 14
21 – 21
–10 + 10
–14 + 15 
= –20 –20  ≠ I =  10 01  = I
Matriks A bukan matriks songsang bagi matriks B. Matriks A ialah matriks songsang bagi matriks B dan
Matrix A is not an inverse matrix of matrix B. sebaliknya.
Matrik A is an inverse matrix of matrix B and vice versa.
Latihan 23 Cari songsangan bagi setiap matriks di bawah. TP 5 KBAT Menilai
Find the inverse of each matrix below.

Contoh 23
Sudut Kalkulator
–2 5 Rumus/Formula
 1 –4  1 d –b Matriks songsang / Inverse matrix –2 5
 
Penyelesaian

ad – bc –c a  Dalam mod MAT / In the MAT mode. 1 –4
Tekan Mat (2) Shift 4 Dim (1) (3) 2
Press = 2 Mat(11(–2) Mat(12(5) Mat(21(1) Mat(22(–4)
–2 5 1 –4 –5
1   
–1 = AC Shift 4 Mat (3)
=
–4 (–2)(–4) – 5(1) –1 –2 Mat c x –1
=
–4 –5
=
1
3 –1 –2  Kesilapan Umum
4 5
– – 1 –4 1
 –21 – 5(1)  
5
=
3 3 A=
–4  ⇒(n(nA++ 1)2)= (–2)(–4)
–1 =n +1
2
=n +4
2
2
2
5 –2
1 2
– –
3 3 Ramai pelajar menukarkan b dengan c.
Many students exchange b and c.
1  47 58 2  31 –2
–6  3  45 –2
1 
 47 58   31 –2 –1
  45–2 –1

–1
–6 1
1 –6 2 1
=
1 8 –5
32 – (35) –7 4   =
–18 – (–2) –1 3   =
4 – (–10)  –51 24 
1 8 –5 1 –6 2 1 1 2
= 
–3 –7 4  =
–16 –1  3  =
14 –5 4  
8 5 3 1 1 1
– –
3 3 8 8 14 7
= = 1 3 =
7 4 – 5 2
– –
3 3 16 16 14 7
33

Latihan 24 Cari nilai k jika setiap matriks yang berikut tidak mempunyai matriks songsang. TP 3
Find the value of k if each of the following matrices does not have an inverse matrix.
Contoh 24
k –1
5 2k
1 W= 2 3  

A= 3 4  3k + 2 = 0
Penyelesaian 3k = –2
a b
5(4) – 2k(3) = 0  c d  tidak mempunyai matriks songsang k =–
2
3
20 = 6k jika ad – bc = 0.
20 a b
k =
6  c d  does not have an inverse matrix if
10 ad – bc = 0.
=
3
4 –2 k 4 –3 2
2 Q = –6 k  3 G= 5 3   4 
E= 7 4–k 
4k – 12 = 0 3k – 20 = 0 (4 – k)(-3) – 14 = 0
4k = 12 3k = 20 3k – 12 – 14 = 0
k=3 20 3k = 26
k=
3 26
k=
3
Menyelesaikan Persamaan Linear Serentak dengan Kaedah Matriks

Solve simultaneous Linear Equations by Using Matrices
Latihan 25 Tulis semula persamaan linear serentak yang berikut dalam bentuk persamaan matriks.
Rewrite the following simultaneous linear equations in the matrix form. TP 2
Contoh 25
1 7x + 4y = 10
(a) 8x + 3y = 2 (b) x – 4y = 5 5x – 2y = 7
6x + 4y = 9 2x – y = 3 x
 75 4
–2   y  =  107 
8x + 3y = 2 1x – 4y = 5
6x + 4y = 9 2x – 1y = 3 2 3x – y = 6
4x – 2y = 3
 86 34   xy  =  29   12 –4
–1   xy  =  53   34 –1 x
  y  =  63 
–2
3 4x + 3y = 2 4 2m – 3n = 4 5 5p – 3q = 7
6x – 2y = 1 n – 2m = 2 –6p + 3q = 1
x m 4 p 7
 46 3
–2   y  =  21  –22 –31   n  =  2  –65 –33   q  =  1 
6 2x + 3y = 1 7 –4p – 3q = 5 8 5x – 7y = 8
–x – 21y = 4 p – 7q = 3 9x + 3y = 4
x 1 p 5 x 8
–12 –21
3
  y =  4   –41 –3
–7   q =  3   59 –7
3   y =  4 
34

9 4x + 9y – 2 = 0 10 2x – 9 = y 11 y = 9x + 16
7x – 5y – 1 = 0 7y – 8 = 4x 4y = –5x + 10
4x + 9y = 2 2x – y = 9 –9x + y = 16
7x – 5y = 1 –4x + 7y = 8 5x + 4y = 10
x x x
 47 9
–5  y  =  21  –42 –17   y  =  98 
16
 –95 14   y  =  10 
12 y – 3x – 5 = 0 13 p = 3q – 9 14 7m – 3n = 9 – 2m
2y – 8 + 7x = 0 –5q = 7p + 15 6m – 5n = 14 + m
y – 3x = 5 p – 3q = –9 9m – 3n = 8
2y + 7x = 8 –7p – 5q = 15 5m – 5n = 14
y p m
 12 –3
7   x  =  58   –71 –3
–5   q   15 
=
–9
 95 –3 =
8
–5   n   14 
Laman Web
PAK-21
Latihan 26 Selesaikan persamaan linear serentak yang berikut dengan kaedah matriks. TP 4 TP 5
Solve the following simultaneous linear equations by using matrices. KBAT Mengaplikasi
Contoh 26
–2x + 5y = 4
3x – 4y = 1 Laman Web
Rumus Imbas atau layari http://spmmatematik.blog.

Penyelesaian onlinetuition.com.my/2016/05/48-penyelesaian-
Formula
–2x + 5y = 4 persamaan-linear.html bagi menyelesaikan persamaan
1 d –b
3x – 4y = 1 
ad – bc –c a  linear serentak menggunakan matriks.
 –23 –45   xy  =  41 
 xy  = (–2)(–4)1 – 5(3)  –3 –2   41 
–4 –5 Darabkan semua unsur dengan –
1
7
1
Multiply all the elements with –
7
=–
1
7  –16 + (–5)
–12 + (–2) 
Kesilapan Umum
1 –21
=–
7  –14  Meninggalkan (n jawapan
+ 1)2 = n2 sebagai
+1
3
2  
akan
(n +
kehilangan 1 markah.2)2
= n 2
+ 4
=  32  Leaving the answer as
3
2 will lose 1 mark.
∴ x = 3, y = 2
1 4x + 2y = 8 2 9x + 7y = 3
3x + 2y = 6 3x + 2y = –6
x 8
 43 22   y  =  6  x 3
 93 72  y  =  –6 
x 4 2 8
 y  =  3 2  6 
–1
x 3
 y  =  93 72  –6 
–1
1 2 –2 8
8 – 6  –3 4   6 
= 1 2 –7 3
18 – 21 –3 9   –6 
=
1 2 –2 8
=    1 48 –16
x
2 –3 4 6
1 4 2
=
–3 –63=   
21
  y =2 0 = 0     ∴ x = –16, y = 21
∴ x = 2, y = 0
35

3 –2x + 5y = 10 4 –4x + 5y = –38
4x – y = 6 2x + y = 26
x 10 x –38
 –24 –15   y  =  6   –42 51   y  =  26 
x 10 x –38
 y  =  –24 –15   6   y  =  –42 51   26 
–1 –1
1 –1 –5 10 1 1 –5 –38
=
2 – 20 –4 –2   6  =
–4 – 10 –2 –4    26 
20 1 –168
1 –40 9
=
–14 –28  
=
–18 –52
=
26  
12
9 = 2
20 26
∴x= ,y=
9 9 ∴ x = 12, y = 2
5 10x – 2y = 5 6 5x + y = –16
15x + 7y = 9 6x + 2y = –12
x 5 x –16
 10 –2
15 7   y   9 
=  56 12   y =  –12 
x 5 x –16
 y  =  10 –2
 y  =  56 12   –12 
–1 –1
15 7   9 
1 7 2 5 1 2 –1 –16
=
70 + 30 –15 10   9 =
10 – 6 –6 5    –12 
1 –20
1 53
53
= 
4 36 
=
100 15
=
100
15  
–5
100 = 9
∴ x = 0.53, y = 0.15
∴ x = –5, y = 9
7 y = 7x + 4 8 2x + 5y = –5
2y = 6x – 5 x + 9y = 4
x –5
–7x + y = 4  21 59   y  =  4 
–6x + 2y = –5
x –5
 y  =  21 59  4 
–1
x 4
–7 1
 y = –5
–6 2    
1 –5
x –7 1 –1 4
  
=  –19 –52   4 
y = –6 2 –5    13
18 – 5
– 1 –65
1 2 –1 4 8 =  
=
–14 + 6 6 –7   
–5
=
–
59
13 13
13 59
8 =  –51 
∴x=– ,y=–
8 8
∴ x = –5, y = 1
9 4x – 2y = 3 10 x + 9y = 86
5x – 2y = 7 4x + 4y = 56
x 3 x 86
 45 –2
–2   y   7 
=  14 94   y  =  56 
x 3
 y  =  45 –2
–2  7 
x
–1
86
 y  =  14 94  56 
–1
1 –2 2 3
–8 + 10  –5 4   7 
x
=
 y  = 4 –136  –44 –9
1
86
  56 
1 8
=   1 –160
2 13 = 
–32 –288 
4
= 13
2
=  59 
13 ∴ x = 5, y = 9
∴ x = 4, y =
2
36

Menyelesaikan Masalah Melibatkan Matriks / Solving Problems Involving Matrices
Latihan 27 Selesaikan setiap yang berikut. TP 5

Solving each of the following.
Contoh 27
Transformasi matriks  –10 –10  memetakan ( p , q ) kepada ( 3 , 2 ) dan transformasi matriks  –10 01  pula
memetakan ( 3 , 2 ) kepada ( r , s ).
A matrix transformation  –10 –10  maps (p, q) to (3, 2) and another matrix transformation  –10 01  maps ( 3, 2 ) to ( r, s ).
(a) Hitung nilai p, q, r dan s.
Calculate the values of p, q, r and s.
(b) Cari transformasi matriks tunggal yang memetakan ( p, q ) kepada ( r, s ).
Find the transformation of a single matrix mapping ( p, q ) to ( r, s ).
Penyelesaian
(a)  –10 –10   –10 01 
( p, q ) ( 3, 2 ) ( r, s )
p 3 3 r
 –10 –10   q  =  2   –10 01   2  =  s 
3 r
 0–p+ +(–q)0  =  2   –32  =  s 
–q = 3 , –p = 2 r = –3 , s=2
q = –3 , p = –2
p 3
(b) Dari/From =  –10 –10   q  =  2 
Darabkan persamaan di kedua-dua belah sebelumnya dengan  –10 01  .
Multiply both sides of the equation before it with  –10 01  .
p 3
 –10 01   –10 –10   q  =  –10 01   2 
p r
 –10 10   q  =  s 
Oleh itu, penjelmaan matriks tunggal yang memetakan ( p, q ) kepada ( r, s ) ialah  –10 10  .
Therefore, the transformation of a single matrix that maps ( p, q ) to ( r, s ) is  –10 1
0 
.
1 Jadual 1 menunjukkan markah yang diperoleh tiga orang murid dalam suatu ujian yang mengandungi
Kertas 1 dan Kertas 2. Jadual 2 menunjukkan pemberat markah bagi kedua-dua kertas dalam ujian itu.
Table 1 below show the marks obtained by three students in a test consisting of two papers.
Table 2 shows the marks weightages of the two papers in the test.
Murid/Student Kertas 1/Paper 1 Kertas 2/Paper 2

Adam 80 70
Bella 60 85
Christ 85 90
Jadual 1/ Table 1
Kertas/Paper Kertas 1/Paper 1 Kertas 2/Paper 2

Pemberat/Weightage 40% 60%
Jadual 2/ Table 2
37

Dengan menggunakan kaedah matriks, cari peratusan markah yang diperoleh setiap orang murid dalam
ujian itu.
By using matrix method, find the percentage of marks obtained by each of the students in the test.
Murid/ Student Kertas 1/ Paper 1 Kertas 2/ Paper 2

Adam 80 70
Bella 60 85 Kertas 1/ Paper 1 0.4
Christ 85 90 Kertas 2/ Paper 2 0.6
80 70
   
80 × 0.4 + 70 × 0.6
0.4
60
85
85
90
0.6  = 60 × 0.4 + 85 × 0.6
85 × 0.4 + 90 × 0.6
 
74
= 75
88
∴ Markah Adam ialah 74%, markah Bella ialah 75% dan markah Christ ialah 88%.
∴ Adam’s marks ia 74%, Bella’s marks is 75% and Christ’s marks is 88%.
2 Satu penjelmaan linear memetakan ( 1, 0 ) kepada ( 2, 1 ) dan ( 0, 1 ) kepada ( 1, –2 ). PQR ialah sebuah segi
tiga dengan bucu-bucu P( 3, 4 ), Q( –2, 5 ) dan R( 1, –4 ).
A linear transformation maps ( 1, 0 ) to ( 2, 1 ) and ( 0, 1 ) to ( 1, –2 ). PQR is a triangle with vertices P( 3, 4 ), Q( –2, 5 ) and
R( 1, –4 ).
(a) Cari matriks yang mewakili penjelmaan linear itu.
Find the matrix that represents the linear transformation.
(b) Cari koordinat imej bagi P, Q dan R di bawah penjelmaan di 2(a).
Find the images of P, Q, and R under the transformation in 2(a).
a b
Andaikan matriks ⇒
Assume the matrix
c d
a b
c d a b
c d
∴b=1
d = –2
(a) [1, 0] [2, 1] [0, 1] [1, –2]
a b 1 = 1 a b 2 1
c d    
0 0 
a
c
b
d
0 = 1
   
1 –2
maka,  c d  =  1 –2 
a+0 = 2
c+0     1 
2
1
b 0
   
d 1
=
1
–2
∴ a = 2, c = 1 0+b 1
   
0+d
=
–2
2 1 2 1
 1 –2  1 –2
(b) P[3, 4] P'[x, y] R[1, –4] R'[x, y]
2 1 x 2 1 1 x

1 –2 4
3
=    
y 1 –2    
–4
=
y
2×3+1×4 = x 2–4 x
1 × 3 + (–2) × 4 y      
1+8
=
y
10 x
–5
=    
y  9  =  xy 
–2
∴ P'(10, –5)
∴ R'(–2, 9)
2 1
 1 –2 
Q[–2, 5] Q'[x, y]
2 1 –2 x

1 –2  5    
= y
–4 + 5 x

–2 – 10 = y   
1 x

–12    
= y
∴ Q'(1, –12)
38

Kertas 1
1 Diberi P =  –23 –15 , Q =  23  6 Diberi bahawa [p 5] –p4 02  = mengira jumlah bayaran bagi
kedai Adam, x dan kedai
dan R = [4 6]. Antara [11 10], hitung nilai p. Basri, y?
pendaraban matriks yang Adam’s shop bought 12 cartons
4 0
berikut, yang manakah tidak Given that [p 5] 
–p 2 
= [11 10], of grape drinks and 15 cartons of
strawberry drinks. Basri’s shop
dapat dilakukan?
calculate the value of p. bought 18 cartons of grape drinks
–2 5 2
Given P = 3
–1
,Q=  3
and   A 1 C –10 and 9 cartons of strawberry drinks.
R = [4 6]. Which of the following B 2 D –11 Each carton of grape drink costs
RM28 and each carton of strawberry
multiplications cannot be done?
drink costs RM25. Which of the
A
B
PQ
PR
C QR
D RP
7  15 27  + 3 –32 02  –  –35 –21  = following is the correct method to
calculate the total payment to be
made by Adam’s shop, x and Basri’s
8 2 3 6 4 2 1 3 A  –13 1
14 15 
C  –13 4
8 15 
2        
5 3
+
9 5
–
1 8
+
6 8
= shop, y?
x
B  –4 4
13 16 
D  07 103  A  12 18 28
15 9   25   y 
=
A  67 –83  C  198 98   12 15 25 x
18 9   28   y 
B =
3p
6 9 8 3 8 Jika [2 3]  
= [12], maka p =
B   7 8
D  19 8  –p
3p C  12 18 25
  
x
= 
y
If [2 3]  –p  = [12], then p = 15 9 28
x
3 Diberi bahawa 4m3 –3
–3
– A
1
C 4
D  12 15 28
18 9   25   y 
=
4
1 –6 8 –5 –16
2  n –4   n –10
= , 4
B D 6 11 [ 5 –6 3 ] – [ 2 5 –8 ] +
3
cari nilai m dan n. 3[ –1 4 3 ] =
m –3 –6 8 A [ 2 –7 14 ]
Given 4  3 –3  – 12  n –4 = 9 Diberi bahawa K ialah matriks
B [ 2 3 –2 ]
2 × 2 dan K–1 =
–5 –16 C [ 0 1 20 ]
n –10 
, find the values of m and n. 1 –5 p
.  D [ 0 11 4 ]
A m = 2, n = 8 3(–5) – 4(–2) 2 q
B m = –2, n = 8 Cari nilai p dan nilai q.
C m = 2, n = –8 It is given that K is 2 × 2 matrix
12  –85 37  – 2M = –12
–1 11
7
D m = –2, n = –8 1 –5 p
and K–1 =
3(–5) – 4(–2) 2 q  .  Cari matriks M.
Find matrix M.
4 Diberi bahawa 2[3 h] + k[–2 1] Find the values of p and q.
–1 –5
= [–4 9], cari nilai h + k.
Given that 2[3 h] + k[–2 1] =
A
B
p = 4, q = 3
p = –4, q = 3
A  –4 7 
3 –4
[–4 9], find the value of h + k.
A 5
C
D
p = 4, q = –3
p = –4, q = –3
B  2 0 
B 6 –1 11
C 7 10 Kedai Adam dan membeli 12
C  –4 5 
D 10 karton minuman anggur dan –1 11
15 karton minuman strawberi. D  –12 5 
Kedai Basri membeli 18
5 2  16 34  –  –10 14  = karton minuman anggur dan
9 karton minuman strawberi. 13 Matriks  48 –2x  , tidak
Setiap karton minuman mempunyai songsangan. Cari
A  26 20  C  16 34  anggur berharga RM28 dan nilai x.
setiap karton minuman 4 –2
3 5 3 7 strawberi berharga RM25.
Matrix 8 x 
has no inverse. Find
B  12 4  D  12 8  Antara berikut, yang manakah the value of x.
kaedah yang betul untuk A –2 C 2
B –4 D 4
39

Kertas 2
Bahagian A
1 Semasa hari kantin sekolah, sekolah itu menjual kupon makanan berharga RMx setiap satu dan kupon
minuman berharga RMy setiap satu. Hui Thing membelanjakan RM28 untuk lima kupon makanan dan
enam kupon minuman. Xin Yee membelanjakan RM41 untuk tujuh kupon makanan dan sembilan kupon
minuman. Dengan menggunakan kaedah matriks, hitung nilai x dan nilai y. KBAT Menilai
During the school canteen day, the school was selling food coupons of RMx each and drink coupons of RMy each. Hui Thing spent
RM28 on five food coupons and six drink coupons. Xin Yee spent RM41 on seven food coupons and nine drink coupons. Using
the matrix method, calculate the value of x and of y. [5 markah/marks]
5x + 6y = 28 1 9 × 28 + (–6) × 41
7x + 9y = 41 = 
3 –7 × 28 + 5 × 41 
x 28
 57 69   y  =  41  =
1 6
3 9 
x 1 9 –6 28
 y  = 5(9) – 6(7)  –7 5   41  =  23 
∴ x = 2, y = 3
2 Jumlah umur Jerrine dan ibunya ialah 56 tahun. Dua tahun lalu umur ibu Jerrine ialah tiga kali umur
Jerrine.
The sum of the ages of Jerrine and her mother is 56 years. Two years ago, Jerrine’s mother was three times as old as Jerrine.
Diberi umur Jerrine dan ibunya kini masing-masing adalah x tahun dan y tahun.
Given that Jerrine and her mother present ages are x years and y years respectively.
(a) Tulis dua persamaan linear dalam sebutan x dan y.
Write two linear equations in terms of x and y.
(b) Seterusnya, selesaikan persamaan serentak dengan menggunakan matriks. KBAT Menilai
Hence, solve the simultaneous equations using matrices. [5 markah/marks]
(a) x + y = 56........................➀ (b) x + y = 56

y – 2 = 3(x – 2) –3x + y = –4
y – 2 = 3x – 6 1 1x 56
–3x + y = –4 atau/or y – 3x = –4.......➁  –3 1    
y = –4
x 1 1 –1 56
 
y = 1 – [–3] 3 1    –4 
1 60
=
4 164
 
15
  = 41
\ x = 15 dan/ and y = 41
3 RM150 dibahagikan antara Hui Ting dan Hui Kiam dengan keadaan satu perempat daripada bahagian
Hui Ting adalah bersamaan dengan satu perenam daripada bahagian Hui Kiam itu.
RM150 is divided between Hui Ting and Hui Kiam such that one quarter of Hui Ting’s share is equal to one sixth of Hui Kiam’s
share.
(a) Tulis dua persamaan linear dalam sebutan x dan y jika Hui Ting dan Hui Kiam masing-masing
menerima RMx dan RMy.
Write two linear equations in terms of x and y if Hui Ting and Hui Kiam received RMx and RMy respectively.
(b) Seterusnya, selesaikan persamaan serentak dengan menggunakan matriks. KBAT Menilai
Hence, solve the simultaneous equations using matrices. [5 markah/marks]
(a) x + y = 150........................... ➀
1 1
x = y
4 6
3x = 2y
3x – 2y = 0............................... ➁
40

(b) x + y = 150
3x – 2y = 0
1 1 x 150

3 –2 y = 0    
x 1 –2 –1 150
 
y = –2 – 3 –3 1   0 
1 –300
=
–5 –450
 
60
= 90  
\ x = 60 dan/ and y = 90
4 Jadual berikut menunjukkan bilangan buku yang dibeli oleh Fitri.

The following table shows the number of books bought by Fitri.
Jenis buku Bilangan buku Harga per buku (RM)

Type of books Number of books Price per book (RM)
Buku cerita
x 3.5
Storybooks
Buku rujukan
y 21
Reference books
Fitri membeli 11 buah buku yang terdiri daripada x buah buku cerita dan y buah buku rujukan. Jumlah
harga buku-buku itu ialah RM126.
Fitri bought 11 books that consists of x storybooks and y reference books. The total price of the books is RM126.
(a) Tulis dua persamaan linear dalam sebutan x dan y berdasarkan maklumat di atas.
Write two linear equations in terms of x and y based on the above information.
(b) Seterusnya, hitung nilai x dan y dengan menggunakan kaedah matriks. KBAT Menilai
Hence, calculate the values of x and y by using matrix method.
[5 marks/markah]
(a) x + y = 11 (b) x+y = 11
3.5x + 21y = 126 3.5x + 21y = 126
1 1 x 11
   
3.5 21 y = 126 
x 21 –1 11
  = 21 –1 3.5 –3.5 1   126 
y
1 105
=
17.5 87.5 
6
  = 5
∴ x = 6 dan/ and y = 5
Bahagian B
5 (a) Cari matriks songsang bagi  53 64  .

5 6
Find the inverse matrix of  3 4 . [3 markah/marks]
(b) Adila dan Hanie pergi ke sebuah pusat membeli belah untuk membeli oren dan epal. Adila membeli
5 biji oren dan 6 biji epal dengan harga RM19. Hanie membeli 3 biji oren dan 4 biji epal dengan harga
RM12. Cari harga sebiji epal dan sebiji oren. KBAT Menilai
Adila and Hanie went to a shopping centre to buy oranges and apples. Adila bought 5 oranges and 6 apples for RM19. Hanie
bought 3 oranges and 4 apples for RM12. Find the price of an apple and of an orange. [5 markah/marks]
1
 53 6
 –34 –65 
–1
(a)
4  =
5×4–6×3
1 4 –6
= 
2 –3 5 
2 –3
= –3 5
2 2
41

(b) x = harga sebiji oren , y = harga sebiji epal
x = price of an orange , y = price of an apple
5x + 6y = 19 , 3x + 4y = 12
x 19
 53 64   y  =  12 
x 1 4 –6 19
= = 
2 –3 5   12 

y
1 4 × 19 + (–6) × 12
= 
2 –3 × 19 + 5 × 12 

2
1 4
=
2 3  
= 3
2 ∴ Oren / Orange = RM2 sebiji / each
3
x = 2, y = Epal / Apple = RM1.50 sebji / each
2
–5 n
6 (a) Diberi P =  34 –2
–5
,Q=m 
–4 3
dan I =
1 0

0 1    . Cari nilai m dan nilai n jika PQ = I. KBAT Menilai
3 –2 –5 n 1 0
Given that P =  4 –5 , Q = m –4 3  dan I =  0 1 . Find the values of m and n if PQ = I. [3 markah/marks]
(b) Dengan menggunakan kaedah matriks, hitung nilai x dan y yang memuaskan persamaan matriks
yang berikut:
By using the matrix method, calculate the values of x and y that satisfy the following matrix equation.
3x – 2y = 12
4x – 5y = 23
[5 markah/marks]
x 12
3 –2
(a) Q = P–1
1
(b) 
y
=
23
4 –5    
–5 2
=
3(–5) – (–2)(4)  –4 3 
x
y
=–
1 –5 2 12
    
7 –4 3 23
n
Bandingkan dengan Q = m  –5
–4 3  = –
1 –5 × 12 + 2 × 23

7 –4 × 12 + 3 × 23 
Compare with Q
1 –14
1
∴m=– ,n=2
= –
7 21  
7
2
=
–3  
∴ x = 2, y = –3
Zon KBAT
1 Terdapat beberapa ekor ayam dan kambing di sebuah ladang. Diberi bahawa haiwan-haiwan itu
mempunyai sejumlah 60 kepala dan 168 kaki.
There are some chickens and goats on a farm. Given that the animals have a total of 60 heads and 168 legs.
(a) Tuliskan dua persamaan linear dalam dua pemboleh ubah.
Write two linear equations in two unknowns.
(b) Seterusnya, cari bilangan ayam dan kambing di ladang itu dengan menggunakan matriks. KBAT Menilai
Hence, find the number of chickens and the number of goats on the farm using matrices.
(a) Bilangan ayam, x dan bilangan kambing y,

The number of chickens, x and the number of goats, y
x + y = 60
Setiap ayam mempunyai 2 kaki dan setiap kambing mempunyai 4 kaki
Each chicken has 2 legs and each goat has 4 legs
2x + 4y = 168
(b) x + y = 60 ∴ x = 36 dan/ and y = 24
2x + 4y = 168 Bilangan ayam/ Number of chickens = 36
1 1 x 60 Bilangan kambing/ Number of goats = 24
   
2 4 y = 168 
x 1 4 –1 60
y =  
4 – 2 –2 1 168
  
1 72
=
2 48
 
36
  = 24
42

Bidang Pembelajaran: Nombor dan Operasi
Bab
Matematik Pengguna: Insurans
3
e-RPH
Consumer Mathematics: Insurance
Jawapan
Revisi Pantas
3 Entiti yang memberi perkhidmatan insurans dikenali
3.1 Risiko dan Perlindungan Insurans
sebagai syarikat insurans, manakala seseorang
Risk and Insurance Protection atau entiti yang membeli insurans dikenali sebagai
1 Insurans ialah jaminan tanggungan yang dibuat oleh pemegang polisi.
sesebuah syarikat kepada pembelinya bagi menanggung An entity that provides insurance is known as an insurer or
insurance company, while a person or entity who buys insurance is
risiko tertentu sebagai balasan kepada bayaran premium
known as the insured or policyholder.
tertentu.
Insurance is a guarantee of compensation made by a company to its
4 Insurans bertujuan untuk memindahkan risiko
buyer for specified risks in return for payment of a specified premium. kerugian kepada syarikat insurans. Kepentingan
2 Risiko ialah kebarangkalian berlakunya musibah yang insurans ialah mengurangkan beban kewangan apabila
tidak dapat dielakkan pada masa hadapan seperti mengalami kerugian atau kemalangan.
Insurance is intended to transfer the risk of loss to the insurance
kematian, rompakan, diberhentikan kerja, kerosakan
PAK-21
company. The importance of insurance is to reduce financial burden
Video
harta benda dan barang berharga, sakit atau kecederaan.
when suffering the loss or accidents.
Risk is the probability of a disaster that cannot be avoided in the
future such as death, robbery, being fired, damage of valuable property
5 Insurans tidak boleh digunakan sebagai alat untuk
and belongings, illness or being injured. keuntungan.
Insurance cannot be used as a tool for profitability.
6 Jenis-jenis insurans:
Types of insurance:
i THINK Peta Pokok
Jenis insurans
Insurance types
Insurans Hayat / Nyawa Insurans Am

Life Insurance General Insurance
• Seumur hidup / Whole life • Motor / Motor

• Bertempoh tetap / Endowment • Kebakaran/Pemilik rumah / Fire/Houseowners
• Berkaitan pelaburan / Investment-linked • Kemalangan peribadi / Personal accident
• Insurans bertempoh / Term insurance • Perubatan dan kesihatan / Medical and health
• Insurans gadai janji baki berkurangan • Perjalanan / Travel
Mortgage Reducing Term Assurance (MRTA)
Video Video
Untuk tujuan pembelajaran Untuk tujuan pembelajaran
Imbas atau layari https://www. Imbas atau layari https://www.youtube.

investopedia.com/terms/l/lifeinsurance. com/watch?v=heHmtqhWL2w untuk
asp untuk menonton video tentang menonton video tentang perbezaan antara
insurans hayat. insurans am dan insurans hayat.
7 Insurans hayat atau insurans nyawa memberikan 8 Insurans bertempoh tetap (endowmen) ialah gabungan
perlindungan jangka hayat kepada pemegang polisi. perlindungan dan simpanan. Wang tersebut akan
Premium dibayar sepanjang hayat seseorang dan dibayar di akhir tempoh tertentu apabila pemegang
wang termasuk bonus akan dibayar apabila pemegang insurans itu meninggal dunia atau mengalami hilang
insurans itu meninggal dunia atau mengalami hilang upaya menyeluruh dan kekal.
upaya menyeluruh dan kekal. Endowment insurance is a combination of protection and savings.
Whole life insurance provides life-long coverage to the policyholder. The money will be paid at the end of a specific period upon the
Premiums are paid throughout the policyholder's life and the money policyholder's demise or if the insured suffers total and permanent
including any bonuses will be paid when the insured passes away or disability.
suffers total and permanent disability.
43

9 Insurans berkaitan pelaburan menggabungkan policyholder or his/her nominee will depend on the price of the units
pelaburan dan perlindungan, dengan keadaan at the time the insured surrenders his/her policy or when he/she
premium dibahagikan untuk perlindungan insurans passes away.
hayat dan pelaburan dalam dana pilihan tertentu. 10 Premium ialah amaun yang dibayar kepada syarikat
Manfaat yang dibayar kepada pemegang polisi atau insurans untuk perlindungan insurans.
penamanya akan bergantung kepada harga unit A premium is the amount paid to the insurance company for the
insurance cover.
semasa pemegang polisi melepaskan polisinya atau
11 Faktor-faktor yang dipertimbangkan oleh syarikat
apabila dia meninggal dunia.
Investment-linked insurance combines investment and insurans untuk mengira premium insurans:
protection, where the premium is divided for life insurance cover The factors being considered by the insurance companies when
and investment in specific funds of choice. The benefits paid to the calculating an insurance premium:
i THINK Peta Buih
Umur
Age
Jumlah
** Maklumat perlindungan
peribadi Amount of coverage
** Personal Faktor-
information faktor yang
Mempengaruhi
Premium Insurans
Factors Affecting
Insurance
Premiums
Jenis
perlindungan
Sejarah tuntutan Type of
Claim history coverage
** Maklumat peribadi - jantina, status perkahwinan, gaya hidup, kesihatan, status merokok
** Personal information - gender, marital status, lifestyle, health, smoking status
12 Kadar premium ialah amaun wang yang diperlukan Deductible is a fixed amount paid by the policyholder while the
untuk menampung kerugian, membiayai perbelanjaan remaining medical expenses are paid by the insurance company.
dan memberi keuntungan kepada pemegang polisi.
The premium rate is the amount of money necessary to cover losses, Panduan umum / Rule of thumb:
cover expenses and provide profit to the policyholder. Pastikan deduktibel tidak melebihi 5% daripada
pendapatan tahunan kasar.
Premium Keep your deductible to no more than 5% of your gross annual
Nilai Muka polisi income.
= × Kadar premium per RMx
RM x
16 Ko-insurans atau insurans bersama ialah perjanjian
Face Value of policy Premium rate
Premium = × per RMx bersama antara pemegang polisi dengan syarikat
RMx
insurans untuk membayar peratusan (%) mengikut
13 Jadual kadar premium memberikan amaun kasar nisbah yang ditentukan daripada jumlah kos
premium yang dikenakan kepada pemegang polisi. perubatan.
The premium rate schedule provides the gross amount of premium Co-insurance or joint insurance is a co-sharing agreement between
charged to the policyholder. the policyholder and the insurance company to pay a specified
14 Nilai muka polisi ialah jumlah wang yang dipilih oleh percentage (%) according to the ratio determined from the total
medical costs.
pemegang polisi untuk mendapatkan perlindungan
17 Ko-takaful ialah ko-insurans yang patuh syariah.
insurans.
Co-takaful is shariah-compliant co-insurance.
The face value of policy is the amount of money chosen by the
policyholder to obtain insurance coverage. 18 Perbandingan pelan ko-insurans, tanpa ko-insurans
15 Deduktibel ialah nilai wang tetap yang dibayar (ko-insurans 0%) dan deduktibel kepada pemegang
oleh pemegang polisi, manakala kos perbelanjaan polisi jika dimasukkan ke hospital.
The comparison of co-insurance plans, non-co-insurance plans (0%
perubatan yang selebihnya dibayar oleh syarikat
co-insurance) and deductible to policyholder if warded.
insurans.
44

Ko-insurans/ Co-insurance
Deduktibel
Deductible Dengan ko-insurans Tanpa ko-insurans
With co-insurance No co-insurance
Pemegang polisi membayar Pemegang polisi membayar Kos rawatan ditanggung

mengikut amaun tetap yang mengikut peratus yang dipersetujui sepenuhnya oleh pihak insurans
dipersetujui daripada jumlah kos daripada jumlah kos rawatan The cost of treatment is fully borne by the
rawatan The policyholder pays according to the agreed insurer
The policyholder pays according to the agreed percentage of the total cost of treatment
fixed amount of the total cost of treatment
Lebih tinggi nilai wang yang dibayar Lebih tinggi nilai peratus yang Harga caruman premium tinggi
oleh pemegang polisi, lebih rendah dibayar oleh pemegang polisi, lebih High premium contribution price
harga caruman premium rendah harga caruman premium
The higher the value of the money paid by The higher the value of percentage paid by
the policyholder, the lower the premium the policyholder, the lower the premium
contribution price contribution price
10 Jadual di bawah ialah pengiraan melibatkan kos perubatan berjumlah RM6 000.
The table below shows the calculation for the total medical cost of RM6 000.
Pelan Dengan ko- Tanpa ko- Video

Plans Deduktibel insurans insurans Untuk tujuan pembelajaran
Deductible With co- No co- Imbas kod QR atau layari https://
insurance insurance youtu.be/CRpdlsyoFkU untuk
menonton video tentang pengiraan
PAK-21
Perjanjian (Nilai)
Video
RM2 000 90/10 100/0 deduktibel dan ko-insurans.
Agreement (Value)
Kos yang dibayar oleh

pemegang polisi RM6 000 × 10%
RM2 000 RM0
The cost paid by the = RM600
policyholder
Kos yang dibayar oleh

RM6 000 – RM6 000 –
syarikat insurans
RM2 000 RM600 RM6 000
The cost paid by the
insurer
= RM4 000 = RM5 400
Praktis PBD
3.1 Risiko dan Perlindungan Insurans / Risk and Insurance Protection
Latihan 1 Nyatakan risiko yang ditunjukkan dalam rajah di bawah dan namakan jenis insuran yang
melindungi risiko itu. TP 1
State the risks show in the diagrams below and name the types of insurance that cover the risks.
TP 1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang insurans
Contoh 1
1
Risiko: Kemalangan jalan raya Risiko: Terjatuh

Risk: Road accident Risk: Falling
Insurans: Insurans motor Insurans: Insurans kemalangan peribadi
Insurance: Motor insurance Insurance: Personal accident insurance
45

2 3
Risiko: Kehilangan bagasi Risiko: Penyakit

Risk: Loss of luggage Risk: Illness
Insurans: Insurans perjalanan Insurans: Insurans perubatan dan kesihatan
Insurance: Travel insurance Insurance: Medical and health insurance
4 5
Risiko: Kerosakan yang disebabkan oleh kilat Risiko: Kecacatan

Risk: Damage caused by lightning Risk: Disability
Insurans: Insurans kebakaran Insurans: Insurans perubatan dan kesihatan atau insurans
kemalangan diri
Insurance: Fire insurance
Insurance: Medical and health insurance or Personal accident insurance
Latihan 2 Jawab soalan-soalan di bawah. TP 3

Answer the questions below.
TP 3 Mengaplikasi kefahaman tentang insurans untuk melaksanakan tugasan mudah
Contoh 2
(a) Apakah tujuan membeli insurans?

Tip Bestari
What is the purpose of buying an insurance?
Insurans yang patuh syariah dikenali sebagai TAKAFUL.
Penyelesaian Shariah-compliant insurance is known as TAKAFUL.
Tujuan untuk membeli insurans adalah untuk
mengurangkan beban kewangan apabila berlakunya kerugian atau kemalangan.
The purpose of having an insurance is to reduce an individual’s financial burden when he/she suffers from losses or mishap.
(b) Fahami situasi di bawah.

Understand the situation below.
Puan Aini membeli polisi insurans untuk melindungi dirinya sekiranya berlaku penyakit kritikal
daripada AIB Insurance bernilai RM250 000 dengan bayaran bulanan RM250.
Puan Aini buys an insurance policy to cover herself in case of critical illnesses from AIB Insurance worth RM250 000 with
a monthly payment of RM250.
(a) Siapakah syarikat insurans dan pemegang polisi?
Who is the insurance company and the policyholder?
(b) Berapakah had perlindungan?
How much is the coverage limit?
(c) Berapakah premium bulanan?
How much is the monthly premium?
(d) Apakah risiko yang harus diinsuranskan?
What is the risk to be insured?
46

Penyelesaian
(a) Syarikat insurans ialah AIB Insurance dan pemegang polisi ialah Puan Aini.
The insurance company is AIB Insurance and the policyholder is Puan Aini.
(b) Had perlindungan ialah RM250 000.
The coverage limit is RM250 000.
(c) Premium bulanan ialah RM250.
The monthly premium is RM250.
(d) Risiko yang akan diinsuranskan ialah penyakit kritikal.
The risk to be insured is critical illness.
1
Pei Pei membeli polisi insurans untuk melindungi dirinya sekiranya berlaku kemalangan diri daripada
Gagah Insurance Berhad bernilai RM100 000 dengan bayaran bulanan RM150.
Pei Pei buys an insurance policy to cover herself in case of personal accidents from Gagah Insurance Berhad for RM100 000
with a monthly payment of RM150.
(a) Siapakah syarikat insurans dan pemegang polisi?

Who is the insurance company and the policyholder?
(b) Berapakah had perlindungan?
How much is the coverage limit?
(c) Berapakah premium bulanan?
How much is the monthly premium?
(d) Nyatakan risiko yang diinsuranskan.
State the risk to be insured.
(a) Syarikat insurans ialah Gagah Insurance Berhad dan pemegang polisi ialah Pei Pei.
The insurance company is Gagah Insurance Berhad and the policyholder is Pei Pei.
(b) Had perlindungan ialah RM100 000.
The coverage limit is RM100 000.
(c) Nilai premium bulanan ialah RM150.
The monthly premium is RM150.
(d) Risiko yang akan diinsuranskan ialah risiko kecederaan tubuh badan, hilang upaya atau kematian akibat
kemalangan.
The risks to be insured are the risks of a bodily injury, disability or death resulting directly from accident.
2 Berikut merupakan suatu situasi.

Given a situation below.
Pada suatu hari, Dharmes mengalami kemalangan jalan raya semasa memandu pulang dari kerja.
Dia sedang menggunakan telefon dan tidak menyedari kenderaan Kamal berhenti di simpang. Kereta
Dharmes terlanggar belakang kereta Kamal. Terdapat kerosakan pada kedua-dua buah kereta. Kamal
tidak mengalami sebarang kecederaan tetapi Dharmes mengalami kecederaan di dahinya. Dharmes
mahu memfailkan tuntutan untuk kerosakan kedua-dua buah kereta dan juga kecederaannya.
One day, Dharmes got into a road accident while driving. He was on the phone and did not realise Kamal’s vehicle stopping
at the junction. Dharmes’s car knocked into Kamal’s car from the back. There were damages on both cars. Kamal did not suffer
any injury but Dharmes hurt his forehead. Dharmes wants to file a claim for the damage for both cars and his injury.
Berdasarkan situasi di atas, bolehkah Dharmes membuat tuntutan daripada syarikat insuransnya jika dia
menginsuranskan keretanya di bawah polisi komprehensif? KBAT Mengaplikasi
Based on the situation above, do you think Dharmes can make claim from his insurance company if he insures his car under a
comprehensive policy?
Dharmes boleh membuat tuntutan untuk kerosakan kedua-dua kereta di bawah polisi komprehensif. Bagaimanapun,
dia tidak boleh membuat tuntutan ke atas kecederaannya.
Dharmes can make claim for the damage for both cars under the comprehensive policy. However, he cannot make claim for his injury.
47

Latihan 3 Selesaikan. TP 4 TP 5
Solve.
TP 4 Mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang insuran dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah
Contoh 3
Cik Tan merupakan seorang jurutera perisian dengan pendapatan RM5 000 sebulan. Baru-baru ini, dia
membeli insurans perubatan. Adakah kos premium tersebut sesuai untuk Cik Tan? (Andaikan bayaran
premium tidak lebih daripada 6% daripada pendapatan bulanan)
Ms. Tan is a software engineer whose monthly income is RM5 000. Recently, she bought a medical insurance. Is the premium cost
appropriate for Ms. Tan? (Assume that the premium cost is not higher than 6% of monthly income)
JADUAL MANFAAT DAN PREMIUM

SCHEDULE OF BENEFITS AND PREMIUMS
Jenis perlindungan Tarikh matang Jumlah manfaat Premium

Type of coverage Maturity date Amount of benefit Premiums
Perubatan asas
02/02/2050 RM250 000.00 RM3 000.00
Basic medical
PREMIUM BULANAN/ MONTHLY PREMIUM : RM250.00

JUMLAH TAHUNAN YANG PERLU DIBAYAR/ ANNUAL AMOUNT PAYABLE: RM3 000.00
Penyelesaian
6% daripada pendapatan Cik Tan/6% of Ms. Tan's salary:
0.06 × RM5 000 = RM300
Premium bulanan yang ditawarkan ialah RM250 (kurang daripada RM300). Maka, kos premium tersebut
sesuai untuk Cik Tan.
The monthly premium offered is RM250 which is less than RM300. Therefore, the premium cost is appropriate for Ms. Tan.
1 Selamat Insurance Berhad menawarkan beberapa jenis premium untuk insurans perjalanan. Jadual di bawah
menunjukkan premium yang ditawarkan untuk dua destinasi berbeza dengan tempoh perlindungan yang
berbeza.
Selamat Insurance Berhad offers several types of premiums for travel insurance. The table below shows the premiums offered for two
different destinations of varying coverage periods.
Pemegang polisi Pemegang polisi dan Keluarga

Policyholder pasangan Family
(RM) Policyholder and spouse (RM)
Bilangan hari (RM)
Number of days Asia Amerika Asia Amerika Asia Amerika
Tenggara Utara Tenggara Utara Tenggara Utara
Southeast North Southeast North Southeast North
Asia America Asia America Asia America
1–5 40 65 78 106 90 120

6 – 10 62 76 110 135 140 182
11 – 20 86 98 173 212 228 319
Premium tahunan
(18 – 70 tahun) Tidak disediakan
250 300
Annual premium Not available
(18 – 70 years old)
(a) Apakah faktor yang mempengaruhi kos premium insurans perjalanan?

What are the factors that influence the cost for the travel insurance premiums?
(b) Mengapakah premium untuk perlindungan 11 – 20 hari lebih mahal daripada perlindungan
1 – 5 hari?
Why the premium for 11 – 20 days coverage is more expensive than the 1 – 5 days coverage?
48

(c) Encik Gan ialah perunding sebuah syarikat semikonduktor antarabangsa yang ibu pejabatnya terletak di
Amerika Syarikat (AS). Dia perlu pergi ke AS beberapa kali dalam setahun selama dua minggu. Apakah
jenis premium insurans yang sesuai untuk Encik Gan? Berikan justifikasi.
Mr. Gan is a consultant of an international semiconductor company whose headquarter is in the United States (US). He needs to
travel to the US several times a year for two weeks. Which type of insurance premium is suitable for Mr. Gan? Justify.
(a) Faktor-faktor yang mempengaruhi kos premium insurans perjalanan ialah destinasi, tempoh perjalanan dan
bilangan orang yang diinsuranskan.
The factors that influence the cost for the travel insurance premiums are the destination, duration of travel and number of people insured.
(b) Tempoh perjalanan yang lebih panjang meningkatkan kebarangkalian kerugian kepada pemegang polisi semasa
berada di luar negara.
A longer travel period increases the probability of loss to the policyholder while abroad.
(c) Encik Gan hendaklah membeli insurans perjalanan premium tahunan kerana ia lebih menjimatkan daripada
membeli insurans untuk perlindungan 11 – 20 hari setiap perjalanan.
Mr. Gan should buy an annual premium travel insurance because it is more economical than buying insurance for a 11 – 20 days coverage
per trip.
2 Kamarudin dan Encik Gopal membeli insurans kesihatan dengan polisi yang sama daripada syarikat
insurans yang sama. Jadual di bawah menunjukkan maklumat bagi Kamarudin dan Encik Gopal.
Kamarudin and Encik Gopal buy a health insurance with the same policies from the same insurer. The table below shows the
information of Kamarudin dan Encik Gopal.
Nama
Name
Kamarudin Encik Gopal

Umur / Age 21 tahun/ years old 60 tahun/ years old
Aktif bersukan
Aktiviti fizikal Physically active Sedentari (tidak aktif)
Physical activity Sihat dan cergas Sedentary (inactive)
Healthy and fit
Sejarah perubatan Tiada Tiada
Medical history None None
Premium (sebulan)
RM80 RM400
Premium (per month)
Mengapakah terdapat perbezaan premium antara insurans yang diambil oleh Kamarudin dengan Encik
Gopal?
Why is there a difference in premium for the insurance taken by Kamarudin and Encik Gopal?
Syarikat insurans cenderung mengenakan jumlah premium yang lebih tinggi kepada warga emas berbanding dengan
golongan muda yang sihat kerana warga emas (Encik Gopal) biasanya menggunakan perkhidmatan perubatan yang
lebih banyak.
Insurers charge older customers (senior citizens) a higher total premium than younger ones due to older residents' higher use of medical services.
3 Harga premium mungkin berubah apabila insurans diperbaharui. Mengapa?

The price of the premium might change when an insurance is renewed. Why?
Harga premium mungkin berubah kerana terdapat perubahan cara risiko pemegang insurans itu dinilai seperti tahap
kesihatan dan peningkatan umur. Harga premium boleh naik secara berperingkat dan kadangkala premium mungkin
meningkat kerana tahap risiko telah meningkat.
The price of the premium may change as there is a change in the way the insurer’s risk is assessed such as health status and increasing age. The price
of the premium can increase gradually and sometimes the premium may increase because the level of risk has increased.
49

4 Encik Chin membeli insurans kereta dengan jumlah yang diinsuranskan sebanyak RM20 000 seperti yang
ditunjukkan dalam rajah di bawah.
Mr. Chin bought a car insurance with a sum assured amount of RM20 000 as shown in the diagram below.
ABC General Takaful Malaysia Berhad
Jumlah Perlindungan (RM) 20,000.00 Sumbangan (RM) 880.000

Sum Covered Contribution
Semua Rider (Ya/Tidak) Tidak Jumlah Semua Rider (RM) 0.00
All Rider (Yes/No) No All Rider Amount
NCD % 55.00% Jumlah NCD/NCD Amount (RM) 484.00
Lebihan sukarela (RM) 0.00
Voluntary Excess
Bayaran asas (RM) 396.00

Basic Net
Perlindungan Tambahan (RM) 0.00

Extra Coverage
SST 6.00% SST (RM) 23.80
Duti Setem (RM) 10.00
Stamp Duty
Sumbangan sebenar (RM) 60.00 Sumbangan Pembayaran (RM) 429.80

Actual Contribution Payable Contribution
(a) Amaun caruman sebenar yang perlu dibayar oleh Encik Chin ialah RM880. Walau bagaimanapun,
syarikat insurans hanya mengenakan bayaran sebanyak RM429.80 kepadanya. Mengapakah hal ini
berlaku?
The actual contribution that he needs to pay is RM880. However, the insurance company only charges him RM429.80. Why
does this happen?
(b) Kereta Encik Chin telah hilang selepas 2 bulan dia memperbaharui insurans kenderaannya. Dia
membuat laporan kepada pihak polis dan syarikat insuransnya. Berapakah wang pampasan yang
dibayar oleh pihak insurans kepada Encik Chin jika polisi insurans adalah mengikut nilai yang
dipersetujui?
Mr Chin's car went missing after 2 months he renewed his vehicle insurance. He lodged a report with the police and his
insurance. How much compensation does the insurer pay to Mr. Chin if the insurance policy is according to the agreed value?
(a) Encik Chin membayar kurang daripada amaun sebenar kerana adanya Diskaun Tanpa Tuntutan (NCD – No Claim
Discount) pada sijilnya. NCD ialah ganjaran dalam bentuk diskaun yang diberikan kepada pengguna jika tiada
tuntutan ganti rugi terhadap polisi kenderaan bagi tahun sebelumnya. Berdasarkan rajah di atas, Encik Chin berhak
mendapat diskaun 55% untuk NCD.
Mr. Chin pays less than the actual amount because there is No Claim Discount (NCD) on his certificate. NCD is a reward in the form of a
discount given to the consumer if there is no claim for damages against the vehicle policy for the previous year. Based on the diagram above,
Mr. Chin is entitled to a discount of 55% for NCD.
(b) Wang pampasan yang diterimanya adalah mengikut jumlah yang diinsuranskan iaitu sebanyak RM20 000.
The compensation he received is according to the sum insured which is RM20 000.
50

Latihan 4 Hitung. TP 4
Calculate.
Contoh 4
Puan Nalini berumur 40 tahun dan bukan seorang perokok. Dia ingin membeli insurans dengan nilai muka
sebanyak RM200 000. Dengan menggunakan Jadual 1.1, anggarkan kadar premium tahunan Puan Nalini.
Madam Nalini is a 40-year old female who is a non-smoker. She wishes to purchase an insurance with a face value of
RM200 000. By using Table 1.1, estimate the annual premium rate for Madam Nalini.
Julat Umur Bukan perokok/Non-smoker (RM) Perokok/Smoker (RM)

Range of Ages Lelaki Perempuan Lelaki Perempuan
(Tahun / Years) Male Female Male Female
< 30 1.192 1.185 1.27 1.265
30 – 34 1.245 1.221 1.310 1.295
35 – 39 1.350 1.303 1.440 1.339
40 – 44 1.460 1.398 1.580 1.447
45 – 49 1.710 1.615 1.890 1.686
50 – 54 2.050 1.917 2.340 2.123
Jadual 1.1: Jadual kadar premium tahunan bagi setiap RM100 nilai muka
Table 1.1: Annual premium rate schedule per RM100 face value
Penyelesaian
RM200 000
Anggaran premium tahunan / Estimated annual premium = × 1.398 = RM2 796
RM100
1 Encik Kim ialah seorang perokok yang berusia 52 tahun. Dia ingin membeli insurans dengan nilai muka
sebanyak RM250 000. Anggarkan kadar premium untuk Encik Kim menggunakan kadar insurans yang
ditunjukkan dalam Jadual 2.1.
Mr. Kim is a 52-year-old smoker. He wishes to buy an insurance with a face value of RM250 000. Estimate the premium rate for Mr.
Kim using the insurance rate shown in Table 2.1.
Bukan perokok Perokok

Julat Umur Non-smoker Smoker
Range of Ages (RM) (RM)
(Tahun / Years) Lelaki Perempuan Lelaki Perempuan
Male Female Male Female
< 30 1.035 1.176 1.16 1.282
30 – 34 1.362 1.302 1.405 1.325
35 – 39 1.423 1.395 1.530 1.502
40 – 44 1.563 1.498 1.620 1.599
45 – 49 1.832 1.751 1.952 1.795
50 – 54 2.542 2.465 3.268 3.065
55 – 59 3.952 3.217 4.256 3.954
60 – 64 4.876 4.236 5.953 5.024
Jadual 2.1: Jadual kadar premium tahunan bagi setiap RM100 nilai muka
Table 2.1: Annual premium rate schedule per RM100 face value
RM250 000
Anggaran premium tahunan = × 3.268 = RM8 170
RM100
Estimated annual premium
51

2 Encik Daud yang tinggal di Pahang memiliki sebuah kereta sedan. Maklumat keretanya diberikan seperti
yang berikut:
Encik Daud who stays in Pahang owns a sedan car. The information of his car is given as follows:
Jumlah yang diinsuranskan / Sum insured RM30 000

Umur kenderaan / Age of vehicle 4 tahun/years
Kapasiti enjin / Engine capacity 1 296 cc
NCD 25%
Hitung premium kasar bagi kereta Encik Daud berdasarkan polisi komprehensif, polisi pihak ketiga,
kebakaran dan kecurian, dan polisi pihak ketiga. Anda boleh merujuk harga premium separa untuk Tarif
motor di bawah:
Calculate the gross premium for Encik Daud’s car under the comprehensive policy, the third party, fire and theft policy, and the third
party policy. You can refer to the partial premium rates for Motor Tariff below:
Semenanjung Malaysia Sabah dan Sarawak

Kapasiti enjin Peninsular Malaysia Sabah and Sarawak
tidak melebihi
Engine capacity not Polisi Polisi
Polisi pihak ketiga Polisi pihak ketiga
exceeding komprehensif komprehensif
Third party policy Third party policy
(cc) Comprehensive policy Comprehensive policy
(RM) (RM)
(RM) (RM)
1 400 273.80 120.60 196.20 67.50
1 650 305.50 135.00 220.00 75.60
2 200 339.10 151.20 243.90 85.20
3 050 372.60 167.40 266.50 93.60
Bagi Semenanjung Malaysia, kadar bagi RM1 000 yang pertama + RM26 bagi setiap RM1 000
For Peninsular Malaysia, the basic premium = Rate for the first RM1 000 + RM26 for each RM1 000
Untuk polisi komprehensif/ For the comprehensive policy:
(a) RM1 000 yang pertama RM273.80 ← Rujuk pada jadual/ Refer to the table
On the first RM1 000
(b) RM26 x 29 (setiap baki RM754 30 000 – 1 000
← = 29
RM1 000/ balance RM1 000) 1 000
(c) Premium asas/ Basic premium RM1 027.80

= (a) + (b)
(d) NCD 25% RM256.95 ← 0.25 × 1 027.80
(e) Premium kasar/ Gross premium RM770.85
= (c) – (d)
Untuk polisi pihak ketiga, kebakaran dan kecurian/ For the third party, fire and theft policy:
(a) Premium asas/ Basic premium RM770.85 ← 0.75 × 1 027.80

(b) NCD 25% RM192.71 ← 0.25 × 770.85
(c) Premium kasar/ Gross premium RM578.14
= (a) – (b)
Untuk polisi pihak ketiga/ For the third party policy:
(a) Premium asas/ Basic premium RM120.60 ← Rujuk pada jadual/ Refer to the table
(b) NCD 25% RM30.15 ← 0.25 × 120.60
(c) Premium kasar/ Gross premium RM90.45
= (a) – (b)
52

3 Harry ingin membeli insurans kebakaran untuk rumah baharunya di Bukit Gantang. Nilai boleh insurans
rumahnya ialah RM500 000. Polisi insurans yang ingin dibelinya mempunyai peruntukan ko-insurans untuk
menginsuranskan 80% daripada nilai boleh insurans dengan potongan RM5 000. Bagaimanapun, Harry
hanya menginsuranskan rumahnya dengan jumlah sebanyak RM350 000. Hitung nilai penalti ko-insurans
jika rumah Harry terbakar dan mengalami kerugian RM 100 000.
Harry wants to buy a fire insurance for his new house in Bukit Gantang. The insurable value of his house is RM500 000. The
insurance policy he wants to buy has a co-insurance provision to insure 80% of the insurable value with a deductible of RM5 000.
However, Harry only insured his house with a total of RM350 000. Calculate the value of the co-insurance penalty if Harry’s house
catches fire with a loss of RM100 000.
Jumlah insurans yang diperlukan/ Amount of required insurance

= peratusan ko-insurans × nilai insurans harta
percentage of co-insurance × insurable value of property
80
= × RM500 000
100
= RM400 000
Jika nilai diinsuranskan < amaun insurans yang diperlukan, maka amaun pampasan
If the insured value < amount of required insurance, then the amount of compensation
Jumlah insurans yang dibeli
= × Jumlah kerugian – Deduktibel
Jumlah insurans yang diperlukan
Amount of insurance purchased
× Amount of loss – Deductible
Amount of required insurance
RM350 000
= × RM100 000 – RM5 000
RM400 000
= RM87 500 – RM5 000
= RM82 500
Penalti ko-insurans/ Co-insurance penalty
= RM100 000 – (RM82 500 + RM5 000)
= RM12 500
4 Excel Insurance Berhad menawarkan dua jenis premium insurans hayat dengan kadar premium tahunan
bagi setiap nilai muka RM1 000 seperti jadual di bawah. Kadar premium tersebut adalah untuk lelaki yang
sihat dan tidak merokok.
Excel Insurance Berhad offers two types of life insurance premiums with an annual premium rate per RM1 000 face value as shown
in the table below. The premium rates are for healthy and non-smoking males.
Pelan 30 tahun 40 tahun

Plan 30 years old 40 years old
Tempoh 5 tahun
RM7.35 RM9.88
5-year term
Tempoh boleh diperbaharui tahunan
RM6.41 RM7.42
Yearly renewable term
(a) Encik Akmal berumur 30 tahun. Dia seorang yang sihat dan tidak merokok. Encik Akmal ingin
membeli pelan tahunan boleh diperbaharu sebanyak RM200 000. Hitung premium bulanan yang perlu
dibayarnya.
Mr. Akmal is 30 years old. He is a healthy and non-smoking person. Mr. Akmal would like to purchase a yearly renewable term
plan of RM200 000. Calculate the monthly premium he has to pay.
(b) Encik Jaya ialah seorang lelaki berumur 40 tahun yang sihat dan tidak merokok. Dia ingin membeli
tempoh 5 tahun dengan nilai muka RM150 000. Hitung premium tahunan yang perlu dia bayar.
Mr. Jaya is a 40 years old healthy and non-smoking man. He wants to purchase a 5-year term with a face value of RM150 000.
Calculate the annual premium he has to pay.
(c) Andaikan Encik Jaya membeli pelan tahunan boleh diperbaharu dengan nilai muka RM150 000, apakah
perbezaan dalam premium tahunannya berbanding dengan pelan tempoh 5 tahun?
Assume that Mr. Jaya purchases a yearly renewable term plan with a face value of RM150 000, what is the difference in his
annual premium as compared to the 5-year term plan?
53

(a) Premium tahunan untuk Encik Akmal / Annual premium for Mr. Akmal
RM200 000
= × RM6.14
RM1 000
= RM1 228
Premium bulanan untuk Encik Akmal / Monthly premium for Mr. Akmal
RM1 228
=
12
= RM102.33
(b) Premium tahunan Encik Jaya pada pelan jangka 5 tahun / Mr. Jaya’s annual premium on a 5-year term plan
RM150 000
= × RM9.88
RM1 000
= RM1 482
(c) Premium tahunan Encik Jaya pada pelan jangka boleh diperbaharui tahunan
Mr. Jaya’s annual premium on a yearly renewable term plan
RM150 000
= × RM7.42
RM1 000
= RM1 113
Perbezaan premium tahunan yang dibayar / The difference on annual premium paid
= RM1 482 – RM1 113
= RM369
Latihan 5 Analisis situasi dan selesaikan masalah di bawah. TP 4 KBAT Menganalisis
Analyse situation and solve the problem below.

Contoh 5
Cik Chan mempunyai polisi insurans kesihatan dengan fasal penyertaan peratusan ko-insurans 80/20.
Baru-baru ini, dia masuk ke hospital akibat keracunan makanan dan bil hospital ialah RM3 000. Berapakah
amaun yang perlu oleh dibayar oleh Cik Chan dan syarikat insurans?
Ms. Chan has a health insurance policy with a 80/20 co-insurance percentage participation clause. Recently, she was admitted to
the hospital due to food poisoning and the hospital bill was RM3 000. How much does Ms. Chan and the insurer need to pay for the
bill?
Penyelesaian
0.20 × RM3 000 = RM600
Oleh sebab Cik Chan mempunyai ko-insurans sebanyak 20%, dia perlu membayar RM600 untuk bilnya.
Since Ms. Chan has a 20% coinsurance, she has to pay RM600.
RM3 000 – RM600 = RM2 400
Syarikat insurans akan membayar baki sebanyak RM2 400.
The insurer will pay the rest of the bill of RM2 400.
1 Encik Hassan merupakan seorang ahli perniagaan berusia 40 tahun yang mempunyai masalah jantung
ketika dia masih muda. Dia juga mempunyai masalah obesiti. Encik Hassan ingin membeli ko-insurans
untuk mengurangkan premium. Perlukah dia membeli ko-insurans itu? Mengapa?
Encik Hassan is a 40-year-old businessman who experiences some heart problems when he was young. He also has an obesity
problem. Encik Hassan wants to buy a co-insurance to reduce the premium. Should he buy the co-insurance plan? Why?
Tidak perlu/tidak digalakkan. Encik Hassan berada dalam kumpulan berisiko tinggi kerana mempunyai masalah
jantung dan obesiti. Walaupun kadar peratusan untuk ko-insurans telah ditetapkan, namun jumlah kos perubatan yang
melibatkan masalah jantung biasanya tinggi. Semakin mahal kos perubatan, semakin tinggi kos yang terpaksa dibayar
oleh Encik Hassan.
Unnecessary/not recommended. Encik Hassan is in high-risk group because of his heart problems and obesity. Although the percentage rate for co-
insurance has been set, yet the amount of medical costs involving heart problems is usually high. The more expensive the medical costs, the higher the
amount of cost that has to be paid by Encik Hassan.
54

2 Semporna Insurance Berhad menawarkan insurans bertempoh tahunan boleh diperbaharu untuk jadual
kadar premium tahunan bagi setiap nilai muka RM1 000.
Semporna Insurance Berhad offers a yearly renewable term insurance for an annual premium rate schedule per RM1 000 face value.
Bukan perokok Bukan perokok Perokok

Umur Perokok (Lelaki)
(Lelaki) (Perempuan) (Perempuan)
Age Smoker (Male)
Non-smoker (Male) Non-smoker (Female) Smoker (Female)
25 2.50 2.86 1.86 2.04
26 2.58 2.97 1.98 2.15
27 2.67 3.02 2.11 2.26
28 2.71 3.15 2.23 2.38
29 2.83 3.46 2.34 2.49
30 2.90 3.60 2.40 2.61
(a) Mengapakah kadar premium meningkat

Why does the premium rate increase
(i) apabila umur semakin meningkat?
as the age increases?
(ii) bagi seorang perokok?
for a smoker?
(b) Hitung premium tahunan bagi setiap situasi berikut.
Calculate the annual premium for each of the following situations.
(i) Encik Ting berumur 28 tahun dan dia merokok. Dia ingin membeli polisi insurans sebanyak
RM200 000.
Mr. Ting is 28 years old and he smokes. He wants to purchase an insurance policy of RM200 000.
(ii) Suzy berumur 30 tahun. Dia sihat dan tidak merokok. Dia ingin membeli polisi insurans RM200 000.
Dia juga ingin menambah polisi penyakit kritikal. Semporna Insurance Berhad menawarkan polisi
penyakit kritikal dengan perlindungan 25% daripada nilai muka asas dan kadar premium ialah
RM1.82 setiap RM1 000 berdasarkan umur dan status kesihatan Suzy.
Suzy is 30 years old. She is healthy and does not smoke. She wants to buy an insurance policy of RM200 000. She also
wants to add a critical illness policy. Semporna Insurance Berhad offers a critical illness policy with a coverage of 25% of
basic face value and the premium rate is RM1.82 per RM1 000 based on Suzy’s age and health status.
(a) (i) Kadar premium meningkat dengan peningkatan umur kerana jangka hayat setiap individu berkurangan
dengan usia.
The premium rate increases with increasing age because the life expectancy of each person decreases with age.
(ii) Kebarangkalian perokok terdedah kepada penyakit adalah lebih tinggi berbanding dengan bukan perokok
yang menjalani gaya hidup sihat.
The probability of a smoker being exposed to illness is higher than that of a non-smoker who lives a healthy lifestyle.
(b) (i) Premium tahunan Encik Ting

Mr. Ting’s annual premium
RM200 000
= × RM3.15
RM1 000
= RM630
(ii) Premium tahunan Suzy
Suzy’s annual premium
= Premium asas tahunan + premium tambahan tahunan untuk penyakit kritikal
Annual basic premium + Annual additional premium for critical illness
RM200 000 RM50 000
= × RM2.40 + × RM1.82
RM1 000 RM1 000
= RM480 + RM91
= RM571
55

3 Jennifer mempunyai polisi insurans perubatan dengan peruntukan deduktibel sebanyak RM1 000 dan
klausa peratusan penyertaan insurans 80/20 dalam polisinya. Baru-baru ini, Jennifer menjalani pembedahan
besar dan kos perubatan yang dilindungi oleh polisinya ialah RM24 000. Hitung kos yang ditanggung oleh
syarikat insurans dan Jennifer sendiri.
Jennifer has a medical insurance policy with a deductible provision of RM1 000 and an 80/20 co-insurance percentage participation
clause in her policy. Recently, Jennifer undergoes a major operation and the medical cost covered by her policy is RM24 000.
Calculate the cost borne by the insurance company and Jennifer herself.
Kos perubatan setelah deduktibel ditolak

Medical cost after deductible is deducted
= RM24 000 – RM1 000
= RM23 000
Kos yang ditanggung oleh syarikat insurans

Cost borne by the insurer
80
= × RM23 000
100
= RM18 400
Kos yang ditanggung oleh Jennifer

Cost borne by Jennifer
20
= × RM23 000 + RM1 000
100
= RM5 600
4 Minggu lalu, Palani terjatuh ketika mendaki dan cedera di pergelangan tangannya. Dia menuju ke sebuah
hospital berdekatan untuk mendapatkan rawatan kecemasan dan dikenakan caj sebanyak RM3 000. Palani
mempunyai 75/25 ko-insurans. Berapakah yang Palani perlu bayar untuk kos perubatannya?
Last week, Palani fell while hiking and injured his wrist. He headed to a nearby hospital to get emergency treatment and the charge
was RM3 000. Palani has a 75/25 co-insurance. How much does Palani need to pay for his medical cost?
Jumlah yang perlu dibayar oleh Palani

The amount to be paid by Palani
0.25 × RM3 000 = RM750
Jumlah baki sebanyak RM2 250 akan dibayar oleh syarikat insurans.
The remaining amount of RM2 250 will be paid by the insurance company.
RM3 000 – RM750 = RM2 250
5 Pada suatu hari dalam hujan yang lebat, Wee Wang memandu keretanya untuk mengambil adiknya,
Jonathan, dari kuliah. Jonathan duduk di tempat duduk penumpang. Tiba-tiba Wee Wang hilang kawalan
dan melanggar sebuah kereta yang dipandu oleh Nabihah. Wee Wang dan Nabihah telah mengalami
kecederaan, manakala Jonathan selamat. Kereta Nabihah juga mengalami kerosakan. Wee Wang
menginsuranskan keretanya di bawah polisi komprehensif.
One day, it was raining heavily and Wee Wang was driving his car to fetch his brother, Jonathan, from college. Jonathan was sitting
at the passenger seat. Suddenly, Wee Wang lost control and knocked into a car driven by Nabihah. Both Wee Wang and Nabihah
were injured while Jonathan was safe. Nabihah’s car was damaged. Wee Wang insured his car under the comprehensive policy.
(a) Adakah polisi kereta Wee Wang melindungi tuntutan kecederaannya?
Will Wee Wang’s car policy cover his injury claim?
(b) Adakah polisi kereta Wee Wang melindungi tuntutan kecederaan oleh Nabihah?
Will Wee Wang’s car policy cover the injury claim by Nabihah?
(c) Adakah polisi kereta Wee Wang melindungi tuntutan kerosakan kereta Nabihah?
Will Wee Wang’s car policy cover car damage claimed by Nabihah?
(a) Tidak, polisi komprehensif tidak meliputi kos perubatan yang dituntut oleh pemilik kenderaan, iaitu Wee Wang.
No, comprehensive policy wll not cover the medical costs claimed by the car owner, Wee Wang.
(b) Ya, polisi komprehensif merangkumi tuntutan kecederaan pihak ketiga, iaitu Nabihah.
Yes, comprehensive policy will cover injury claimed by the third party, Nabihah.
(c) Ya, polisi yang komprehensif merangkumi tuntutan kerosakan kereta pihak ketiga, iaitu kereta Nabihah.
Yes, comprehensive policty will cover car damage claimed by the third party, which is Nabihah's car.
56

Kertas 1
1 Antara berikut yang manakah tidak betul tentang perlindungan insurans?
Which of the following is not correct about insurance protection?
A Seseorang membeli insurans untuk melindungi sesuatu pembelian yang mempunyai nilai tinggi seperti
rumah atau kereta
People buy insurance to protect something they have purchased that has a high value like house or car
B Seseorang membeli insurans untuk melindungi harta benda mereka daripada bencana seperti kebakaran
dan banjir
People buy insurance to protect their property and possessions against disasters like fires and floods
C Pemilik perniagaan mengambil perlindungan insurans untuk melindungi aset dan saham
Business owners takes insurance cover to protect assets and stock
D Pemilik perniagaan membeli insurans untuk memastikan margin untung syarikat mereka
Business owners buy insurance to ensure the profit margin of their company
2 Antara berikut, yang manakah betul?

Which of the following are true?
I Deduktibel ialah jumlah yang dibayar oleh syarikat insurans tanpa mengira jumlah kos manfaat yang
layak
Deductible is an amount the insurance company must pay regardless of the amount of eligible benefits
II Risiko ko-insurans ialah jumlah yang ditanggung oleh pemegang polisi atas kerugian separa yang
dialami akibat tidak memenuhi peruntukan ko-insurans
Co-insurance risk is the amount that policyholders bear on the partial loss incurred as a result of not meeting the co-insurance
provision
III Premium yang dibayar akan menjadi rendah dengan adanya deduktibel dan ko-insurans dalam polisi
insurans
The premium becomes lower with deductible and co-insurance in insurance policy
IV Ko-insurans ialah perkongsian kos dengan keadaan pemegang polisi menanggung peratusan tertentu
daripada kerugian bersama dengan syarikat insurans
Co-insurance is a cost sharing where the policyholders borne a certain percentage of the loss with the insurance company
A I dan/and II C II dan/and III
B I dan/and III D III dan/and IV
3 Anne membeli beberapa polisi insurans untuk melindungi hartanya. Dia berpendapat bahawa dia boleh
mendapat keuntungan daripada polisi insurans amnya jika mengalami kerugian. Adakah ini benar?
Anne bought several insurance policies to protect her property. She is thinking that she can profit from her general insurance policy
if she suffers a loss. Is this true?
A Ya, Anne boleh mendapatkan keuntungan polisi insurans amnya. Sekiranya kehilangan atau kerosakan,
dia boleh menuntut pampasan daripada insurans yang berbeza yang dibeli.
Yes, Anne can profit from her general insurance policies. In the event of loss or damage, she can claim compensation from the
different insurances that she has bought.
B Ya, Anne boleh mendapat keuntungan daripada polisi insurans amnya. Apabila dia mengalami
kerugian, semua syarikat insurans akan membayar pampasan kepadanya mengikut perlindungan
insuransnya.
Yes, Anne can profit from her general insurance policies. When she suffers a loss, all the insurance companies will compensate
her according to her insurance coverage.
C Tidak, Anne tidak boleh mendapat keuntungan daripada polisi insurans amnya. Sekiranya
kehilangan atau kerosakan, dia hanya boleh membuat satu tuntutan. Amaun yang perlu dibayar akan
disumbangkan oleh syarikat insurans yang terlibat.
No, Anne cannot profit from her general insurance policies. In the event of loss or damage, she only can make one claim. The
payable amount is given by insurer.
D Tidak, Anne tidak boleh mendapat keuntungan daripada polisi insurans amnya. Apabila dia membuat
tuntutan, amaun yang dibayar akan dibahagikan sama rata di antara polisi yang berbeza yang dibelinya.
No, Anne cannot profit from her general insurance policies. When she makes a claim, the amount payable will be divided
equally among the different policies that she bought.
57

4 Antara berikut, yang manakah benar tentang insurans kenderaan?
Which of the following are true about a motor insurance?
I Pihak pertama ialah pemegang polisi
The first party is the policyholder
II Pihak kedua ialah syarikat insurans
The second party is the insurance company
III Pihak ketiga ialah individu lain yang terlibat dalam kemalangan yang disebabkan oleh pemandu,
termasuk penumpang
The third party is any other individuals that are involved in in an accident caused by the driver, including the passenger
IV Pihak ketiga adalah individu lain yang terlibat dalam kemalangan yang disebabkan oleh pemandu,
tidak termasuk penumpang
The third party is any other individuals that are involved in in an accident caused by the driver, excluding the passenger
A I, II dan/and III
B II dan/and III
C I, II dan/and IV
D III dan/and IV
5 Puan Mazuki ialah wanita berusia 46 tahun yang tidak merokok. Dia ingin membeli insurans dengan nilai
muka sebanyak RM200 000. Berdasarkan Jadual 1, apakah anggaran premium tahunan untuk Puan Mazuki?
Puan Mazuki is a 46-year old female who is a non-smoker. She wishes to purchase an insurance with a face value of RM200 000.
Based on Table 1, what is the estimated annual premium for Puan Mazuki?
Julat umur Bukan perokok/Non-smoker Perokok /Smoker

Range of ages (RM) (RM)
(Tahun / Years) Lelaki/Male Perempuan/Female Lelaki /Male Perempuan/Female
< 30 1.102 1.163 1.187 1.198
30 – 34 1.188 1.169 1.237 1.225
35 – 39 1.362 1.331 1.406 1.375
40 – 44 1.427 1.405 1.625 1.581
45 – 49 1.648 1.607 1.811 1.762
50 – 54 2.125 1.827 2.265 2.054
55 – 59 2.725 2.614 3.127 2.982
60 – 64 3.895 3.682 4.652 4.259
Jadual 1: Kos insurans tahunan bagi setiap RM100 nilai muka
Table 1: Annual cost of insurance per RM100 face value
A RM3 524
B RM3 214
C RM3 296
D RM2 810
6 Catherine telah membeli insurans perubatan dengan deduktibel tahunan sebanyak RM2 500. Baru-baru ini,
dia mengalami pembedahan batu ginjal. Bil perubatannya ialah RM4 800. Berapakah yang Catherine bayar
menggunakan wang sendiri?
Catherine has purchased a medical insurance with an annual deductible of RM2 500. Recently, she underwent a surgery for kidney
stones. The medical bill costs her RM4 800. How much does Catherine pay using her own money?
A RM2 500
B RM4 800
C RM2 300
D RM0
58

Kertas 2
Bahagian A
1 Namakan empat jenis insurans yang terdapat dalam insurans am.

Name four types of insurance in general insurance.
[4 markah/marks]
(a) Insurans motor

Motor insurance
Insurans am Insurans
(d) Insurans kebakaran (b)
General perjalanan
Fire insurance
insurance Travel insurance
Insurans perubatan
(c) dan kesihatan
Medical and health
insurance
2 Puan Hidayah memiliki sebuah kereta di Kuching. Maklumat kereta tersebut diberikan dalam Jadual 1.1.
Tarif Motor untuk polisi motor yang dikeluarkan di Sabah dan Sarawak ditunjukkan dalam Jadual 1.2.
Puan Hidayah owns a car in Kuching. The information of the car is given in Table 1.1. The Motor Tariff for motor policies issued in
Sabah and Sarawak is shown in Table 1.2.
Jadual 1.1/ Table 1.1 Jadual 1.2/ Table 1.2
Jumlah yang Sabah dan / and Sarawak
Kapasiti enjin
diinsuranskan RM58 000
tidak melebihi Polisi
Sum insured Polisi pihak
Engine komprehensif
Umur kenderaan capacity not ketiga
6 tahun/years Comprehensive
Age of vehicle exceeding Third party policy
policy
Kapasiti enjin (cc) (RM)
1 500 cc (RM)
Engine capacity
1 400 196.20 67.50
NCD 50%
1 650 220.00 75.60
2 200 243.90 85.20
3 050 266.5 93.60
4 100 290.0 101.70
4 250 313.00 110.10
4 400 336.90 118.20
4 400 ke atas
359.50 126.60
Over 4 400
Hitung premium kasar untuk kereta Puan Hidayah berdasarkan polisi komprehensif.
Calculate the gross premium for Puan Hidayah’s car under the comprehensive policy.
[5 markah/marks]
59

(a) RM1 000 yang pertama RM220.00 ← Rujuk pada jadual/ Refer to the table
On the first RM1 000
(b) RM26 × 57 (setiap RM1 000 RM1 482.00 58 000 – 1 000
← = 57
baki/ each RM1 000 balance) 1 000
(c) Premium asas/ Basic premium RM1 702.00

= (a) + (b)
(d) NCD 50% RM851.00 ← 0.5 × 1 702.00 = 851
(e) Premium kasar/ Gross premium RM851.00
= (c) – (d)
Bahagian B
3 Encik Lim merupakan seorang jurutera awam berusia 30 tahun yang merokok. Dia berhasrat untuk membeli
satu pelan insurans untuk dirinya.
Mr Lim is 30 years old civil engineer who smokes. He intends to purchase an insurance plan for himself.
Jadual 2: Kos insurans tahunan bagi setiap RM100 nilai muka

Table 2: Annual cost of insurance per RM100 face value
Bukan perokok Perokok

Julat umur Non-smoker Smoker
Range of ages (RM) (RM)
(Tahun / Years) Lelaki Perempuan Lelaki Perempuan
Male Female Male Female
< 30 1.176 1.138 1.285 1.249

30 – 34 1.322 1.221 1.321 1.306
35 – 39 1.384 1.303 1.426 1.382
40 – 44 1.438 1.398 1.580 1.447
45 – 49 1.629 1.608 1.890 1.651
50 – 54 2.116 1.988 2.469 2.258
55 – 59 2.792 2.627 3.426 3.056
60 – 64 3.988 3.582 4.670 4.328
Menggunakan Jadual 2, anggarkan premium tahunan yang Encik Lim perlu bayar untuk nilai muka
sebanyak RM250 000.
Using Table 2, estimate the annual premium that Mr. Lim has to pay for a face value of RM250 000.
[3 markah/marks]
Anggaran premium tahunan/ Estimated annual premium
RM250 000
= × 1.321
RM100
= RM3 302.50
4 Encik Yong ingin membeli satu insurans kebakaran untuk kilang baharunya yang terletak di
Taman Perindustrian Bahagia. Nilai boleh insurans premis itu ialah RM1 000 000. Encik Yong ingin membeli
satu polisi insurans kebakaran dengan peruntukan ko-insurans untuk menginsuranskan 70% daripada nilai
yang boleh insurans hartanya dan deduktibel sebanyak RM20 000.
Mr. Yong wants to buy a fire insurance for his new factory located in Taman Perindustrian Bahagia. The insurable value of the
premise is RM 1 000 000. Mr. Yong intends to buy a fire insurance policy with a co-insurance provision to insure 70% of its
insurable value and a deductible of RM20 000.
(a) Hitung jumlah insurans yang harus dibeli oleh Encik Yong untuk kilangnya.
Calculate the amount of insurance required by Mr. Yong for his factory.
60

(b) Andaikan berlakunya letupan di kilang Encik Yong dan menyebabkan kerosakan. Jumlah kerugian
ialah RM50 000. Hitung jumlah pampasan yang akan diterima oleh Encik Yong sekiranya dia
menginsuranskan kilangnya
Assume there was an explosion in Mr. Yong’s factory and caused some damage. The amount of loss is RM50 000. Calculate the
amount of compensation that Mr. Yong will receive if he insured his factory
(i) pada jumlah insurans yang harus dibelinya, / at the amount of required insurance
(ii) dengan jumlah RM600 000. Seterusnya, hitung nilai penalti ko-insurans.
at a sum of RM600 000. Hence, calculate the co-insurance penalty.
[8 markah/marks]
(a) Jumlah insurans yang harus dibeli/ Amount of required insurance
70
= × RM1 000 000
100
= RM700 000
(b) (i) Jumlah pampasan / Amount of compensation

= RM50 000 – RM20 000
= RM30 000
(ii) RM600 000 < RM700 000
Jumlah yang diinsuranskan adalah kurang daripada jumlah insurans yang harus dibeli.
The sum insured is less than the amount of required insurance
Jumlah pampasan / Amount of compensation
RM600 000
= × RM50 000 – RM20 000
RM700 000
= RM42 857.14 – RM20 000
= RM22 857.14
Penalti ko-insurans / Co-insurance penalty
= RM50 000 – RM42 857.14
= RM7 142.86
Bahagian C
5 Puan Reena merupakan seorang guru sekolah yang berusia 31 tahun. Dia sihat dan tidak merokok. Dia ingin
membeli satu insurans tetapi tidak pasti insurans yang bersesuaian untuk dirinya.
Puan Reena is a 31-year-old school teacher. She is healthy and does not smoke. She wants to buy an insurance but unsure which
insurance is best for her.
(a) Senaraikan panduan untuk Puan Reena memilih insurans yang terbaik bagi dirinya.
List the guidelines for Puan Reena to choose the best insurance for herself.
(b) Setelah mempertimbangkan pelbagai faktor, Puan Reena telah memutuskan untuk membeli satu polisi
insurans bernilai RM200 000 dari Canggih Insurance Sdn. Bhd. Jadual 3 menunjukkan jadual kadar
premium tahunan bagi setiap RM1 000 nilai muka insurans sementara boleh baharu tahunan yang
ditawarkan oleh Canggih Insurance Sdn. Bhd.
After considering several factors, Puan Reena has decided to purchase an insurance policy worth RM200 000 from Canggih
Insurance Sdn. Bhd. Table 3 shows the annual premium rate schedule per RM1 000 face value of a yearly renewable term
insurance offered by Canggih Insurance Sdn. Bhd.
Jadual 3 / Table 3
Lelaki Perempuan
Male Female
Umur (RM) (RM)
Age
Bukan perokok Perokok Bukan perokok Perokok
Non-smoker Smoker Non-smoker Smoker
30 1.82 2.40 1.14 1.41

31 1.89 2.46 1.21 1.48
32 1.95 2.52 1.27 1.55
33 2.00 2.60 1.32 1.62
34 2.06 2.68 1.38 1.70
35 2.12 2.72 1.45 1.78
61

(i) Hitung premium tahunan untuk Puan Reena.
Calculate the annual premium for Puan Reena.
(ii) Andaikan Puan Reena ingin menambah polisi penyakit kritikal. Canggih Insurance Sdn. Bhd
menawarkan polisi penyakit kritikal dengan memberikan perlindungan sebanyak 25% nilai muka
asas dan kadar premium bagi setiap RM1 000 ialah RM1.50 mengikut umur dan status kesihatan
Puan Reena. Hitung jumlah premium tahunan yang harus dibayar oleh Puan Reena, termasuk
premium tambahan untuk penyakit kritikal.
Assume that Puan Reena wants to add on a critical illness policy. Canggih Insurance Sdn. Bhd offers a critical illness
policy with a coverage of 25% of basic face value and the premium rate is RM1.50 per RM1 000 based on Puan Reena’s
age and health status. Calculate the total annual premium that Puan Reena must pay, including the additional premium
for critical illness.
(c) Encik Jaya, suami Puan Reena, merupakan seorang peniaga berusia 35 tahun. Dia seorang perokok. Dia
ingin membeli satu polisi insurans yang sama nilai dengan isterinya. Hitung premium tahunan untuk
Encik Jaya.
Mr. Jaya, Puan Reena’s husband, is a 35-year-old businessman. He is a smoker. He wants to buy an insurance policy worth the
same amount as his wife. Calculate the annual premium for Mr. Jaya.
(d) Bandingkan premium tahunan yang harus dibayar oleh Puan Reena dan Encik Jaya.
Compare the annual premiums that Puan Reena and Mr. Jaya must pay.
[15 markah/marks]
(a) Panduan untuk memilih insurans terbaik untuk Puan Reena:
Guidelines to choose the best insurance for Puan Reena:
(i) Ketahui jumlah perlindungan yang diperlukan
Find out the total coverage needed
(ii) Memahami skop perlindungan, terma dan syarat polisi
Understanding the scope, the terms and conditions of the policy
(iii) Bandingkan kadar premium dan manfaat insurans
Compare the premium rates and insurance benefits
(iv) Elakkan perlindungan yang tidak perlu
Avoid unnecessary coverage
(b) (i) Dari jadual, kadar premium ialah RM1.21

From the table, the premium rate is RM1.21
Premium tahunan Puan Reena/ Puan Reena’s annual premium
RM200 000
= × RM1.21
RM100
= RM242.00
(ii) Jumlah perlindungan untuk penyakit kritikal / The total coverage for critical illness
25
= × RM200 000
100
= RM50 000
Premium tambahan tahunan untuk penyakit kritikal / Annual additional premium for critical illness
RM50 000
= × RM1.50
RM1 000
= RM75.00
Jumlah premium tahunan yang perlu dibayar / Total annual premium payable
= RM242.00 + RM75.00
= RM317
(c) Dari jadual, kadar premium untuk Encik Jaya ialah RM2.72
From the table, the premium rate for Mr. Jaya is RM2.72
Premium tahunan Encik Jaya / Mr. Jaya’s annual premium
RM200 000
= × RM2.72
RM1 000
= RM544.00
(d) Berdasarkan jumlah perlindungan insurans yang sama, Encik Jaya harus membayar harga yang lebih tinggi
daripada isterinya (RM544 berbanding dengan RM242). Ini disebabkan oleh umur Encik Jaya yang 4 tahun lebih tua
daripada Puan Reena dan dia seorang perokok. Kebarangkalian seorang perokok terdedah kepada penyakit adalah
lebih tinggi daripada seorang bukan perokok.
Based on the same amount of insurance coverage, Mr. Jaya must pay a price much higher than his wife (RM544 as compared to RM242). This
is due to the condition that Mr. Jaya is 4 years older than Puan Reena and he is a smoker. The probability of a smoker being exposed to illness is
higher than that of a non-smoker.
62

Zon KBAT
1 Encik Wong merupakan seorang jurutera berusia 35 tahun. Encik Wong merancang untuk bersara pada usia
60 tahun. Dia mahu mempunyai dana persaraan sehingga berumur 80 tahun. Keperluan kewangan semasa
dan masa depan Encik Wong adalah seperti berikut:
Mr. Wong is a 35-year-old engineer. Mr. Wong plans to retire at 60. He wants a retirement fund that will last until the age of 80.
Mr. Wong current and future financial needs are as follows:
• Encik Wong mempunyai pinjaman rumah sebanyak RM350 000.

Mr. Wong has a housing loan of RM350 000.
• Beliau juga mempunyai pinjaman kereta sebanyak RM45 000.
He also has a car loan of RM45 000.
• Beliau mempunyai jumlah pelaburan sebanyak RM80 000.
He has a total investment of RM80 000.
• Dia memerlukan kira-kira RM2.5 juta untuk bersara.
He needs approximately RM2.5 million to retire.
Anggarkan jumlah insurans hayat yang diperlukan oleh Encik Wong untuk perlindungan insurans
hayatnya. KBAT Menilai
Estimate the amount of life insurance that Mr. Wong requires for his life insurance coverage.
Hutang semasa dan keperluan kewangan:

Current debt and financial needs:
= Pinjaman rumah/ House loan + Pinjaman kereta/ Car loan
= RM350 000 + RM45 000
= RM395 000
Keperluan kewangan masa depan:

Future financial needs:
= Dana persaraan/ Retirement fund
= RM2 500 000
Aset/ Assets = Pelaburan/ Investments

= RM80 000
Oleh itu, anggaran jumlah perlindungan insurans hayat bagi Encik Wong
Therefore, the estimated amount of life insurance coverage for Mr. Wong
= RM395 000 + RM2 500 000 - RM80 000
= RM2 815 000
63

Bidang Pembelajaran: Nombor dan Operasi
Bab
Matematik Pengguna: Percukaian
4
e-RPH
Consumer Mathematics: Taxation
Jawapan
Revisi Pantas
4.1 Percukaian / Taxation

1 Cukai merupakan sumber pendapatan utama bagi kerajaan yang diperoleh daripada pembayar cukai.
Taxes are the primary revenue source for the government derived from taxpayers.
2 Percukaian penting kepada kerajaan untuk menyediakan dana untuk pembangunan negara seperti infrastruktur,
pendidikan, rawatan perubatan, kemudahan awam dan pertahanan negara.
Taxes are important to the government to provide funds for national development such as infrastructures, education, medical care, public facilities
and national defense.
3 Individu, sama ada pemastautin atau bukan pemastautin di Malaysia, dikenakan cukai ke atas pendapatan yang
terakru (terkumpul) atau diperoleh dari Malaysia.
Individuals, whether residents or non-residents in Malaysia, are taxed on income accruing in or derived from Malaysia.
4 Moral cukai ialah kesediaan individu untuk membayar cukai dan mematuhi undang-undang cukai.
Tax morality is the willingness of individuals to pay their taxes and comply with tax laws.
5 Membayar cukai mengikut amaun yang sepatutnya sebelum tarikh akhir pembayaran dianggap sebagai
tanggungjawab sosial.
Paying a fair amount of tax before the payment deadline is seen as a social responsibility.
6 Berikut ialah contoh tindakan yang tidak beretika dalam percukaian:
The following are the examples of unethical acts in taxation:
(a) Penipuan cukai semasa pemfailan untuk mengelak daripada membayar keseluruhan cukai yang ditanggung
Tax fraud in filing taxes to avoid paying the entire tax obligation
(b) Lewat membayar cukai dalam tempoh yang ditetapkan
Late payment of taxes within the stipulated period of time
(c) Gagal membayar cukai yang telah difailkan
Failure to pay the filed taxes
(d) Tidak membayar cukai
Not paying taxes
7 Penipuan cukai ialah menipu dalam penyata cukai. Contoh penipuan cukai ialah membuat tuntutan palsu ke
atas potongan cukai, membuat tuntutan ke atas perbelanjaan peribadi sebagai perbelanjaan perniagaan dan tidak
melaporkan pendapatan.
Tax fraud is cheating on a tax return. Examples of tax fraud include claiming false tax deductions, claiming personal expenses as business
expenses and not reporting income.
8 Terdapat dua jenis penipuan cukai.
There are two types of tax fraud.
(a) Pengelakan cukai ialah pengurangan tanggungan cukai melalui kaedah yang sah di sisi undang-undang.
Tax avoidance is the reduction of tax obligation through legal methods.
(b) Pelarian cukai ialah tidak membayar atau mengurangkan bayaran cukai secara tidak sah.
Tax invasion is the illegal non-payment or underpayment of tax.
9 Jenis-jenis cukai:
Types of taxes:
Cukai Huraian Pihak yang mengutip cukai

Tax Description Tax collector
Cukai pendapatan Cukai yang dikenakan ke atas pendapatan yang diperoleh Lembaga Hasil Dalam Negeri
Income tax perniagaan atau perseorangan yang berada di bawah bidang (LHDN)
kuasa mereka. Inland Revenue Board (IRB)
A tax that is imposed on an income generated by businesses or individuals
within their jurisdiction.
Cukai jalan • Cukai yang perlu dibayar ke atas kenderaan bermotor yang Jabatan Pengangkutan Jalan
Road tax menggunakan jalan-jalan awam. (JPJ)
A tax which has to be paid on a motor vehicle using public roads. Road Transport Department
• Faktor-faktor yang mempengaruhi amaun cukai jalan:
The factors that affect road tax amount:
(a) Jenis kereta (sama ada kereta diesel atau petrol)
Type of car (whether the car is diesel or petrol)
64

(b) Kapasiti enjin/ Engine capacity
(c) Kegunaan (sama ada kenderaan itu digunakan untuk
kegunaan komersil atau domestik)
Uses (whether the vehicle is for commercial or domestic use)
Cukai taksiran/ Cukai yang dikenakan oleh kepada pegangan atau harta Pihak berkuasa tempatan
Cukai taksiran tanah untuk membiayai pembinaan dan penyelenggaraan (majlis perbandaran atau
harta/ Cukai pintu infrastruktur awam, perkhidmatan pembersihan dan kerja majlis daerah)
Assessment tax/ naik taraf di kawasan di bawah bidang kuasanya. Local authority (municipal council
Property assessment A tax imposed on real estates to fund the construction and maintenance or district council)
tax of public infrastructure, cleaning services and upgrading works in the area
under its jurisdiction.
Cukai tanah • Cukai yang dikenakan ke atas pemilik kediaman, tanah Kerajaan negeri (Pejabat
Quit rent/ Land tax pertanian, tanah perusahaan dan tanah bangunan bagi Tanah dan Galian)
pegangan kekal atau pegangan pajak (pajakan). State Governments (Land and
Taxes imposed on the owners of residential, agricultural, industrial land Mines Office)
and building land permanently or leasehold.
• Cukai tanah juga dikenakan kepada pemilik kediaman
Laman Web
di bangunan bertingkat (seperti pangsapuri atau
PAK-21
kondominium) dengan hak milik strata.
Quit rent is also levied on homeowners in multi-storey buildings (such as
apartments or condominiums) with strata title.
• Di Selangor, pemilik kediaman di bangunan bertingkat
dengan hak milik strata perlu membayar cukai petak bagi
menggantikan cukai tanah.
In Selangor, homeowners in multi-storey buildings with strata titles have
to pay parcel rent to replace quit rent.
Cukai jualan dan • Dikenakan pada barangan kena cukai yang dikilangkan Jabatan Kastam Diraja
perkhidmatan oleh individu atau syarikat berdaftar di Malaysia dengan Malaysia
(SST) perolehan tahunan melebihi RM500 000 dan barang yang Royal Malaysian Customs
Sales and service tax diimport ke Malaysia. Department
(SST) Applied on taxable goods manufactured by an individual or a registered
company with an annual turnover exceeding RM500 000 and on goods
that are imported into Malaysia.
• Terdiri daripada dua jenis cukai iaitu cukai jualan dan cukai
perkhidmatan.
Consists of two types of taxes, namely sales tax and service tax.
• Cukai jualan dikenakan sekali sahaja ke atas barangan
bercukai kepada pengeluar dan pengimport.
Sales tax is levied only once on taxable goods on manufacturers and
importers.
• Cukai perkhidmatan dikenakan ke atas pengguna yang
menggunakan perkhidmatan bercukai.
Service tax is levied on consumers who use taxable services.
10 Cukai yang dibayar selepas tarikh akhir pembayaran akan dikenakan caj denda/penalti lewat bayar mengikut kadaran
yang ditentukan.
Taxes paid after the payment deadline will be charged late payment fine/penalty according to the specified rate.
11 Kesan pengelakan cukai:
Consequence of tax evation:
Cukai Kesalahan Denda/Penalti/Tindakan mahkamah

Tax Crime Fine/Penalty/Court actions
Cukai Sengaja mengelak cukai Boleh dikenakan denda sehingga RM20 000, penjara sehingga
pendapatan Intentionally avoiding taxes 3 tahun atau kedua-duanya
Income tax Can be fined up to RM20 000, imprisonment up to 3 years or both
Laman Web
Imbas atau layari http://www.hasil.gov.my/bt_goindex.php?bt_

kump=5&bt_skum=5&bt_posi=3&bt_unit=7000&bt_sequ=11
bagi memahami hukuman dan akta yang diguna pakai kesan
pengelakan cukai pendapatan.
Cukai jalan Menggunakan kenderaan Boleh dikenakan denda sehingga RM2 000
Road tax tanpa cukai jalan Can be fined up to RM2 000
Using a vehicle without a road tax
65

Cukai taksiran/ Tidak menjelaskan Majlis bandaran boleh menyita barang-barang yang ada di
pintu cukai pintu selepas notis dalam rumah atau bangunan atau menutup bangunan daripada
Property assessment dikeluarkan menjalankan operasinya atau melelong bangunan tanah
tax Does not pay assessment tax after Local authority may seize items in a house or building or close a building from
the notice issued operating or auctioning off the land building
Cukai tanah Tidak menjelaskan cukai Tanah akan dirampas
Quit rent/quit tax tanah selepas notis Land will be confiscated
dikeluarkan
Does not pay quit rent after the
notice issued
Cukai jualan dan Sengaja mengelak cukai Kesalahan pertama – salah satu atau kedua-duanya
perkhidmatan Intentionally avoiding taxes First offence – either or both
Sales and service tax • Denda dengan minimum 10 kali jumlah cukai jualan dan
(SST) maksimum 20 kali jumlah cukai jualan
Fine with a minimum of 10 times of the sales tax amount and maximum
20 times of sales tax amount
• Hukuman penjara tidak lebih dari 5 tahun
Impresonment not exceeding 5 years
Kesalahan kedua – salah satu atau kedua-duanya
Second offence – either or both
• Denda dengan minimum 20 kali jumlah cukai jualan dan
maksimum 40 kali jumlah cukai jualan
Fine with a minimum 20 times of the sales Tax amount and a maximum
40 times of Sales tax amount
• Hukuman penjara tidak melebihi tempoh 7 tahun
Impresonment not exceeding 7 years
12 Individu pemastautin di Malaysia layak menuntut potongan, pelepasan dan rebat cukai.
Resident individual in Malaysia entitles to claim tax deduction, relief and rebates.
13 Pengecualian cukai mengurangkan jumlah agregat (jumlah) pendapatan. Pemberian hadiah dan sumbangan
terkandung dalam pengecualian cukai.
Tax exemption reduces the amount of aggregate (total) income. Giving gifts and donations are included in tax exemption.
14 Pelepasan cukai ialah perbelanjaan atau perkara-perkara yang dibenarkan ditolak daripada pendapatan bercukai.
Tax relief is the expenses or items that are allowed to be deducted from taxable income.
15 Perbelanjaan itu yang ditetapkan oleh Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN) melibatkan perbelanjaan diri dan
tanggungan, keluarga, barangan asas dan sebagainya.
The expenses are set by the Inland Revenue Board (IRB) involving personal expenses and dependents, family, basic goods and so on.
Pelepasan cukai/ Tax relief Rebat cukai/ Tax rebate

Potongan daripada jumlah pendapatan tahunan Potongan daripada amaun sebenar yang dicukaikan (jumlah
untuk mendapatkan pendapatan bercukai. cukai pendapatan) untuk mendapatkan cukai kena bayar.
The deduction from the total annual income to obtain the The deduction from the actual taxed amount (total income tax) to obtain the
chargeable tax. tax payable.
16 Terdapat dua jenis rebat cukai:

There are two types of tax rebates:
(a) Rebat sebanyak RM400 diberikan kepada pemegang cukai jika pendapatan bercukainya kurang daripada
RM35 000.
A rebate of RM400 is given to the taxpayer if the chargeable income is less than RM35 000.
(b) Rebat bagi bayaran zakat dan fitrah oleh warganegara beragama Islam
Rebate for payment of zakat and fitrah by Muslim citizens
17 Potongan Cukai Bulanan (PCB) ialah suatu mekanisme potongan cukai pendapatan daripada saraan bulanan semasa
pekerja. Majikan menolak bayaran cukai bulanan daripada pendapatan penggajian pekerja mereka. Potongan ini
bertujuan untuk mengurangkan beban pekerja membayar cukai sekali gus apabila cukai sebenar ditentukan.
Monthly Tax Deduction (MTD) is an income tax deduction mechanism from the current monthly remuneration of employees. Employers deduct
monthly tax payments from their employee’s employment income. This deduction is intended to reduce the burden of employees paying taxes at
once when the actual tax is determined.
18 Bayaran balik cukai wujud apabila pembayar cukai telah membuat bayaran lebih daripada cukai kena bayar. Baki
cukai kena bayar akan menjadi negatif yang menunjukkan berlakunya cukai terlebih bayar.
Tax refunds occur when taxpayers have made more payments than taxes payable. The balance of tax payable will be negative indicating the
occurrence of overpayment taxes.
19 Pengiraan cukai / Taxes formulae:
(a) Pendapatan bercukai = Jumlah pendapatan tahunan – Pengecualian cukai – Pelepasan cukai
Chargeable income = Total annual income – Tax exemption – Tax relief
(b) Cukai jalan = Kadar asas + Jumlah kadar progresif
= Kadar asas + Perbezaan kapasiti enjin (cc) × Kadar progresif
Road tax = Base rate + Total progressive rate
= Base rate + Difference of engine capacity (cc) × Progressive rate
66

(c) Cukai taksiran harta = Nilai tahunan × Kadar cukai pintu %
Property assessment tax = Annual value × Property assessment tax rate %
Nilai tahunan ialah anggaran kasar sewa setahun

yang diperoleh daripada harta itu jika sewakan.
Annual value is the gross estimation of annual rental to
be obtained from a property is if is rented out.
(d) Cukai tanah = Kadar cukai tanah untuk setiap unit keluasan × Jumlah keluasan tanah
Quit rent = Quit rent rate per unit area × Total land area
(e) Cukai jualan: Kadar cukai bergantung kepada barang yang ditetapkan (5%, 10%)
Sales tax: The tax rates depend on the stated goods (5%, 10%)
(f) Cukai perkhidmatan: 6%
Service tax: 6%
Praktis PBD
4.1 Percukaian / Taxation
Solve.
TP 2 Mempamerkan kefahaman tentang percukaian
Contoh 1
Encik Robinson merupakan seorang tukang masak British. Beliau telah bekerja di
sebuah hotel bertaraf 5 bintang di Malaysia selama 3 tahun. Adakah Encik Robinson
perlu membayar cukai kepada kerajaan Malaysia?
Mr. Robinson is a British chef. He worked for a 5-star hotel in Malaysia for 3 years. Is Mr. Robinson
required to pay tax to the Malaysian government?
Penyelesaian
Ya, sebagai warganegara asing yang menerima pendapatan di Malaysia, Encik Robinson dikehendaki
membayar cukai kepada kerajaan Malaysia.
Yes, as a foreigner who receives income in Malaysia, Mr. Robinson is required to pay taxes to the Malaysian government.
1 Ivy baru sahaja menamatkan pengajian di universiti dan mula bekerja sebagai pembangun perisian di
sebuah syarikat. Gaji bulanannya ialah RM3 300. Dia ingin mendaftar sebagai pembayar cukai dengan
Lembaga Hasil Dalam Negeri Malaysia (LHDN). Adakah tindakannya wajar? Mengapa?
Ivy has just graduated from university and started working as a software developer at a company. Her monthly salary is
RM3 300. She wants to register as a tax payer with the Inland Revenue Board of Malaysia (IRB). Is her action justified? Why?
Ya, tindakannya wajar. Mana-mana individu yang berpendapatan melebihi RM34 000 setahun (atau lebih kurang
RM2 833.33 sebulan) selepas potongan KWSP perlu mendaftarkan fail cukai.
Yes, her action is appropriate. Any individual earning more than RM34 000 per annum (or roughly RM2 833.33 per month) after EPF deductions
must register a tax file.
67

2 Tariq ialah seorang jurugambar bebas. Beliau menyediakan perkhidmatan pemotretan untuk acara seperti
perkahwinan dan perjumpaan keluarga. Sebagai pekerja bebas, adakah Tariq perlu memfailkan cukai
pendapatan kerana dia tidak bekerja dengan majikan?
Tariq is a freelance photographer. He mainly provides photoshoots service for events such as weddings and family gatherings. As a
freelancer, is Tariq required to file an income tax since he is not employed by an employer?
Ya, semua individu dikehendaki memfailkan cukai mereka jika pendapatan tahunan mereka melebihi RM34 000
selepas ditolak caruman KWSP mereka, termasuk pekerja bebas yang ditakrifkan sebagai individu yang bekerja
sendiri.
Yes, all individuals are required to file their taxes if their annual income exceeds RM34 000 after deducting their EPF contributions, including
freelancers who are defined as selfemployed individuals.
3 Puan Maria menyewa rumahnya di Taman Nuri dengan bayaran RM1 200 sebulan. Dia mengisytiharkan
pendapatan sewa dan membayar cukai pendapatan. Adakah ini tindakan yang wajar? Mengapa?
KBAT Mengaplikasi
Puan Maria rented her house in Taman Nuri for RM1 200 a month. She declared the rental income and paid the income tax for it.
Is this an appropriate action? Why?
Ya, ini wajar kerana individu yang memiliki hartanah di Malaysia dan menerima pendapatan sewa perlu membayar
cukai pendapatan untuknya.
Yes, this is appropriate because an individual who owns a property in Malaysia and receives rental income is required to pay income tax for it.
4 Encik Kok memiliki syarikat pembuatan makanan. Baru-baru ini, dia membeli kereta baharu untuk
isterinya. Dia mengisytiharkan kereta itu sebagai kenderaan perniagaan untuk potongan cukai. Adakah
PAK-21
Aktiviti
ini tindakan yang wajar? Beri sebab anda. KBAT Mengaplikasi

Mr. Kok owns a food manufacturing company. Recently, he purchased a new car for his wife. He declared the car as a business
vehicle for tax deduction. Is this an appropriate action? Give your reason.
Tidak wajar. Dia telah melakukan penipuan cukai dengan menuntut potongan cukai ke atas wang yang digunakan
untuk perbelanjaan peribadi, bukannya digunakan untuk perniagaan.
No, this is not appropriate. He has committed tax fraud by demanding deductions tax on money used for his personal expenses, rather than used
for business.
PAK-21
AKTIVITI Kuiz dan Sumbangsaran STEM
1 Guru menjalankan aktiviti kuiz kilat dan sumbangsaran di dalam kelas.
Teacher conducts a quick quiz activity in the classroom.
2 Guru menyoal murid dengan soalan-soalan berikut.
The teacher asks the students with the following questions.
(a) Jelaskan kepentingan cukai dalam sektor-sektor berikut:

Explain the importance of taxes in the following sectors:
(i) Kesihatan / Health
(ii) Pendidikan / Education
(iii) Perniagaan / Business
(b) Adakah percukaian dapat menjejaskan pertumbuhan ekonomi sebuah negara? Mengapa?
Do you think taxes can affect the state of economic growth of a country? Why?
(c) Mengapakah pembayaran cukai merupakan tanggungjawab sivik dan moral?
Why is paying taxes a civic and moral responsibility?
3 Murid memberi jawapan semasa sesi perbincangan (sumbang saran).

Students give the answer during the discussion session.
4 Jawapan-jawapan yang munasabah dicantumkan menjadi jawapan lengkap.
Reasonable answers are combined to form a complete answer.
68

Latihan 2 Bincangkan. TP 3
Discuss.
TP 3 Mengaplikasi kefahaman tentang percukaian untuk melaksanakan tugasan mudah
Contoh 2
(a) Achara ialah pengamal urut terapeutik dari Thailand. Pada Januari 2020, dia datang ke Malaysia dan
bekerja selama 5 bulan. Adakah Achara perlu membayar cukai untuk tempoh masa ini?
Achara is a therapeutic massage practitioner from Thailand. In January 2020, she came to Malaysia and worked for 5 months.
Does Achara need to pay tax for this period of time?
Penyelesaian
Anggaran bilangan hari = 30 hari x 5 = 150 hari
Estimated number of days = 30 days × 5 = 150 days
Achara dianggap sebagai individu tidak bermastautin di bawah undang-undang cukai Malaysia kerana
dia tinggal di Malaysia kurang dari 182 hari dalam setahun. Dia masih perlu membayar cukai untuk
pendapatan yang diperoleh di Malaysia tetapi dia akan dikenakan cukai pada kadar yang berbeza
daripada penduduk.
Achara is regarded as a non-resident under Malaysian tax laws as she stayed in Malaysia for less than 182 days in a year. She will
still need to pay taxes for income earned in Malaysia but she will be taxed at a different rate from residents.
(b) Encik Rajiv memiliki sebuah kereta dengan enjin 2 500 cc, manakala Puan Rajiv mempunyai sebuah kereta
dengan enjin 1 000 cc. Encik Rajiv perlu membayar RM700 untuk cukai jalannya, manakala Puan Rajiv
hanya perlu membayar RM80. Mengapa terdapat perbezaan dalam amaun cukai tersebut?
Encik Rajiv owns a 2 500-cc car while Mrs. Rajiv owns a 1 000-cc car. Mr. Rajiv needs to pay RM700 for his road tax while Mrs.
Rajiv only needs to pay RM80. Why is there a difference in the tax amount?
Penyelesaian
Encik Rajiv membayar cukai jalan lebih tinggi berbanding dengan isterinya kerana kapasiti enjin keretanya
lebih besar. Di Malaysia, semakin besar saiz kapasiti enjin kenderaan, semakin mahal cukai jalan.
Encik Rajiv pays a higher amount of road tax than his wife because the engine capacity of his car is larger. In Malaysia, the larger
the capacity of the vehicle’s engine, the more expensive the road tax.
(c) Nyatakan perbezaan antara cukai tanah dan cukai taksiran (cukai pintu) di Malaysia.
State the difference between quit rent and assessment tax in Malaysia.
Penyelesaian
Cukai tanah/ Quit rent Cukai taksiran/ Assessment tax
Cukai yang dikenakan ke atas pemilik tanah oleh Cukai tanah tempatan yang dikutip oleh
kerajaan negeri pihak berkuasa tempatan untuk membina dan
A tax imposed on landlords by the state government menyelenggara infrastruktur dan perkhidmatan
tempatan
A local land tax collected by local authority for developing
and maintaining local infrastructure and services
Mesti dibayar sekali setahun Dibayar secara ansuran dua kali setiap tahun
It must be paid once a year It is payable in two instalments annually
Tip Bestari
• Cukai tanah hendaklah dibayar pada 1 Januari sehingga 31 Mei setiap tahun.
Quit rent must be paid from January 1st to May 31st annually.
• Cukai taksiran perlu dibayar 2 kali setahun:
Assessment tax must be paid twice a year:
(a) 6 bulan pertama – 1 Januari hingga 28 Februari
First 6 months – January 1st to February 28th
(b) 6 bulan kedua – 1 Julai hingga 31 Ogos
Second 6 months - July 1st to August 31st
• Jumlah cukai taksiran adalah berbeza berdasarkan faktor berikut:
The amount of assessment tax varies based on the following factors:
(a) Jenis bangunan/ Type of building
(b) Keluasan lantai/ Floor area
(c) Lokasi/ Location
(d) Bahan-bahan pembinaan/ Construction materials
(e) Kegunaan/ Uses
69

1 Su Lin berkerja sebagai penganalisis sistem dengan gaji bulanannya sebanyak RM2 500. Adakah Su Lin
perlu membayar cukai pendapatan?
Su Lin works as a system analyst with a monthly salary of RM2 500. Is Su Lin required to pay income tax?
Pendapatan tahunan Su Lin: RM2 500 × 12 = RM30 000

Su Lin's annual income: RM2 500 × 12 = RM30 000
Untuk dikenakan cukai, individu perlu menjadi pemastautin di Malaysia yang memperoleh pendapatan tahunan
RM34 000 (selepas potongan KWSP).
To be taxed, an individual must be a resident of Malaysia who earns an annual income of RM34 000 (after EPF deduction).
Oleh sebab pendapatan tahunan Su Lin ialah RM30 000, dia tidak perlu membayar cukai pendapatan.
Since Su Lin's annual income is RM30 000, she does not have to pay income tax.
2 Bukhari memiliki sebuah pangsapuri dengan hak milik strata di Bukit Jalil. Adakah Bukhari perlu
membayar cukai tanah sedangkan dia tidak mempunyai tanah untuk apartmennya?
Bukhari owns an apartment with a strata title in Bukit Jalil. Does Bukhari need to pay quit rent since he literally does not own
any land for his apartment?
Ya, Bukhari masih perlu membayar cukai tanah kerana cukai tanah juga dikenakan ke atas bangunan dengan hak
milik strata.
Yes, Bukhari still has to pay the quit rent because the tax is also levied on buildings with strata title.
3 Jian Xing memiliki sebuah rumah teres dua tingkat di Damansara Heights. Dia perlu membayar RM960
setahun untuk cukai taksiran harta/cukai pintu. Adiknya, Jian Yong, yang tinggal di sebuah rumah teres
satu tingkat di Kampung Baru Damai hanya perlu membayar RM350 setahun untuk cukai taksiran harta.
Mengapa terdapat perbezaan dalam amaun cukai tersebut? KBAT Menganalisis
Jian Xing owns a double-storey terrace house in Damansara Heights. He needs to pay RM960 a year for the property assessment
tax. His brother, Jian Yong, who stays in a single-storey terrace house in Kampung Baru Damai only needs to pay RM350 a year
for the property assessment tax. Why is there a difference in the tax amount?
Rumah Jian Xing berkemungkinan terletak di kawasan kediaman kelas atasan dengan luas lantai yang lebih besar.
Maka, nilai tahunan (anggaran kadar sewa) dan kadar pasaran rumah itu lebih tinggi. Oleh itu, cukai taksiran harta
Jian Xing lebih tinggi berbanding dengan cukai taksiran harta adiknya.
Jian Xing’s house is likely located in an upscale residential area with a larger floor area. Thus, the annual value (estimated rental rate) and the
market rate of the house are higher. Therefore, Jian Xing's property assessment tax is higher than his brother's.
4 Malaysia Timur mempunyai kadar cukai jalan yang lebih rendah berbanding dengan Semenanjung
Malaysia. Mengapa? KBAT Menganalisis
East Malaysia has a lower rate for road tax as compared to Peninsular Malaysia. Why?
Keadaan infrastruktur dan rangkaian jalan raya di Sabah dan Sarawak tidak sama seperti di Semenanjung Malaysia.
Oleh sebab bentuk muka bumi dan permukaan jalan yang mencabar, kebanyakan pemilik kereta di Malaysia
Timur lebih cenderung membeli kenderaan pacuan empat roda dengan kapasiti enjin yang kukuh untuk memandu
di kawasan yang sukar. Oleh itu, struktur cukai jalan yang lebih murah di Sabah dan Sarawak bertujuan untuk
mengimbangi kekurangan yang ada.
The condition of infrastructures and road networks in Sabah and Sarawak is not the same as in Peninsular Malaysia. Due to the challenging
terrain and roads, most of the car owners in East Malaysia are more likely to buy four-wheel drive vehicles with powerful engine capacity to drive
in difficult areas. Therefore, the cheaper road tax structure in Sabah and Sarawak aims to offset the existing shortcomings.
5 Anita ialah seorang perunding kecantikan yang bekerja di Pulau Pinang. Dari semasa ke semasa, dia
pergi ke Pulau Langkawi untuk membeli produk penjagaan kulit dan kecantikan. Menurut Anita, produk
penjagaan kulit dan kecantikan yang dijual di Pulau Langkawi jauh lebih murah dibandingkan dengan
tempat lain di Semenanjung Malaysia. Mengapakah harga produk penjagaan kulit dan kecantikan murah
di Pulau Langkawi?
Anita is a beauty consultant who works in Pulau Pinang. From time to time, she travels to Pulau Langkawi to buy skin care and
beauty products. According to Anita, the skin care and beauty products sold in Pulau Langkawi are much cheaper as compared to
other places in Peninsular Malaysia. Why is the price of skin care and beauty products cheaper in Pulau Langkawi?
Pulau Langkawi merupakan salah satu tempat di Malaysia yang dikecualikan daripada SST (cukai jualan dan
perkhidmatan). Oleh itu, harga produk penjagaan kulit dan kecantikan di sana lebih murah.
Langkawi Island is one of the places in Malaysia that is exempted from SST (sales and service tax). Therefore, the prices of skin care and beauty
products are cheaper in Langkawi Island.
70

PAK-21
AKTIVITI Persembahan STEM
1 Bentuk 5 kumpulan murid.

Form 5 groups of student.
2 Setiap kumpulan diberi satu jenis cukai. Senaraikan kesalahan, denda yang dikenakan dan akta yang
diguna pakai dalam cukai itu.
Each group is given a type of tax. List the crimes, fines and acts applied in the tax.
3 Bentangkan dapatan di hadapan kelas.
Present the findings in front of the class.
Latihan 3 Selesaikan./Solve. TP 4
TP 4 Mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang percukaian dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah
Contoh 3
Cik Haslina bekerja sebagai setiausaha di Hebat Holding Berhad. Dia membuat potongan cukai bulanan
(PCB) bagi pendapatan diperolehnya.
Cik Haslina is a secretary in Hebat Holding Berhad. She is doing a monthly tax deduction (MTD) for her income.
Jumlah/ Amount
Perkara/ Item
(RM)
Cukai pendapatan kena dibayar untuk tahun taksiran 2020 1 800
Income tax payable for the assessment year of 2020
Pengurangan cukai bulanan (PCB)/Monthly tax reduction (PCB) 80 sebulan/80 per month
PAK-21
Aktiviti
Zakat pendapatan / Zakat on income 640
Zakat pada simpanan / Zakat on savings 420
Zakat fitrah 24
Berdasarkan maklumat yang diberikan dalam jadual di atas, hitung baki cukai kena dibayar oleh Cik
Haslina untuk tahun taksiran 2020.
Based on the information given in the table above, calculate the balance of tax payable by Cik Haslina for the assessment year
of 2020.
Baki cukai kena bayar/Balance of tax payable
= Cukai kena bayar – Rebat cukai – PCB/Tax payable – Tax rebate – PCB
= RM1 800 – (RM640 + RM420 + RM24) – (RM80 × 12)
= RM1 800 – RM1 084 – RM960 Nilai negatif menunjukkan terdapat cukai terlebih bayar.
= –RM244 Negative value indicates that there is overpaid tax.
Cik Haslina tidak perlu membayar cukai kerana terdapat cukai terlebih bayar sebanyak RM244. Dia boleh
mendapatkan bayaran balik cukai terlebih bayar untuk baki RM244 daripada cukai pendapatannya.
Ms. Haslina does not have to pay taxes because there is an overpayment of RM244. She can get an overpaid tax refund for the
remaining RM244 from her income tax.
1 Puan Syaza bekerja sebagai pengurus operasi di sebuah syarikat antarabangsa. Pendapatan tahunannya
termasuk elaun ialah RM130 000. Elaunnya berjumlah RM12 550 dikecualikan cukai. Puan Syaza
menyumbang RM4 000 kepada badan amal yang diluluskan oleh LHDN. Dia juga berhak mendapat
pelepasan cukai sebanyak RM18 000. Hitung pendapatan bercukai Puan Syaza.
Puan Syaza works as an operational manager in an international company. Her annual income including allowance is
RM130 000. Her allowance amounting to RM12 550 are tax exempted. Puan Syaza donated RM4 000 to charities approved by
LHDN. She is also entitled for a tax relief of RM18 000. Calculate Puan Syaza’s chargeable income
Jumlah pendapatan tahunan/ Total annual income = RM130 000 – RM 12 550

= RM117 450
Pendapatan bercukai/ Chargeable income
= jumlah pendapatan tahunan – pengecualian cukai – pelepasan cukai
= total annual income – tax exempted – tax relief
= RM117 450 – RM4 000 – RM18 000
= RM95 450
71

2 Cik Syarifah merupakan seorang penolong pengurus yang bekerja di Jaya Group Sdn. Bhd. Beliau
mengambil kursus induk di Open University pada hujung minggu. Cik Syarifah sedang bersedia untuk
memfailkan cukai untuk tahun taksiran 2022. Jadual di bawah menunjukkan maklumat pemfailan cukai
untuk Cik Syarifah:
Cik Syarifah is an assistant manager who works in Jaya Group Sdn. Bhd. She is doing a masters course in Open University
during weekends. Cik Syarifah is preparing to file her tax for the assessment year of 2022. The table below shows the tax filing
information for Cik Syarifah:
Perkara/Items Jumlah (RM)/Amount (RM)

Jumlah pendapatan tahunan/ Total annual income 54 000
Diri dan tanggungan/ Self and dependent 9 000
Yuran pendidikan (had RM7 000)
3 000
Education fee (limited to RM7 000)
Gaya hidup (had RM2 500)
2 800
Lifestyle (limited to RM2 500)
KWSP & Insurans Hayat (had RM7 000)
6 000
EPF & Life Insurance (limited to RM7 000)
(a) Hitung pendapatan bercukai untuk Cik Syarifah.
Calculate the chargeable income for Cik Syarifah.
(b) Berdasarkan kadar cukai pendapatan separa yang ditunjukkan dalam jadual berikut, hitung jumlah
cukai Cik Syarifah untuk tahun taksiran 2022.
Based on the partial income tax rates shown in the following table, calculate Cik Syarifah’s tax amount for the assessment
year of 2022.
Banjaran pendapatan Pengiraan Kadar Cukai

bercukai (RM) Calculations Rate Tax
Chargeable Income (RM) (RM) (%) (RM)
0 – 5 000 Pada 5 000 pertama /On the first 5 000 0
Pada 5 000 pertama/On the first 5 000 0
5 001 – 20 000
15 000 seterusnya/Next 15 000 1 150
Pada 20 000 pertama /On the first 20 000 150
20 001 – 35 000
15 000 seterusnya /Next 15 000 3 450
Pada 35 000 pertama /On the first 35 000 600
35 001 – 50 000
15 000 seterusnya /Next 15 000 8 1 200
Pada 50 000 pertama /On the first 50 000 1 800
50 001 – 70 000
20 000 seterusnya /Next 20 000 14 2 800
(c) Cik Syarifah telah membuat sumbangan Zakat sebanyak RM560. Hitung jumlah cukai kena dibayar
untuk tahun taksiran 2022.
Let say Cik Syarifah has made a Zakat contribution of RM560. Calculate the total tax payable for the assessment year
of 2022.
(d) Bagi mendapatkan potongan cukai, Cik Syarifah telah menambah jumlah amaun bagi tanggungan diri
dan keluarganya. Apakah akta dan hukuman yang dikenakan kepadanya jika dia didapati menipu
dalam mentaksir cukai?
To obtain tax deductions, Cik Syarifah has increased the total amount for her and her family's dependents. What are the acts
and penalties imposed on her if she is found to be cheating in assessing taxes?
(a) Pendapatan bercukai = jumlah pendapatan tahunan – pelepasan cukai
Chargeable income = total annual income - tax relief
= RM54 000 – RM9 000 – RM3 000 – RM2 500 – RM6 000
= RM33 500
(b) Bagi pendapatan bercukai sebanyak RM33 500, kadar cukai ialah 3%.
For chargeable income of RM33 500, the tax rate is 3%.
Jumlah yang perlu dibayar pada RM20 000 pertama = RM150
The amount to be paid on the first RM20 000 = RM150
Baki/ Balance: RM33 500 – RM20 000 = RM13 500
Jumlah yang perlu dibayar pada RM13 500 berikutnya
The amount to be paid on the next RM13 500
= RM13 500 × 0.03
= RM405
< RM35 000, rebat diri RM400
Cukai kena dibayar/ Tax payable = RM150 + RM405 – RM400 < RM35 000, self rebat is RM400
= RM155
72

(c) Jumlah cukai kena dibayar/ Total tax payable
Jumlah cukai pendapatan – rebat cukai (zakat)
Total income tax – tax rebate (zakat)
= RM155 – RM560
= –RM405 (lebihan/ surplus)
= RM0
Maka, Cik Sharifah tidak perlu membayar sebarang cukai pendapatan kerana terdapat lebihan rebat RM405.
Rebat yang berlebihan daripada zakat tidak akan dibayar balik kepada pembayar cukai.
Therefore, Ms. Sharifah does not have to pay any income tax because there is a surplus of RM405 rebate. Excess rebates from zakat will not
be refunded to taxpayers.
(d) Di bawah Akta Cukai Pendapatan 1967 (Akta 53) Seksyen 113(1)(b), Cik Syarifah boleh didenda antara RM1 000
hingga RM10 000 dan penalti 200% atas cukai terkurang lapor.
Under the Income Tax Act 1967 (Act 53) Section 113(1)(b), Ms. Syarifah can be fined between RM1 000 to RM10 000 and a penalty of
200% for underreported tax.
3 Suraya memfailkan cukainya untuk tahun taksiran 2022. Jadual di bawah menunjukkan maklumat
pemfailan cukai untuk Suraya:
Suraya is filing her taxes for the assessment year of 2022. The table below shows the tax filing information for Suraya:
Perkara/Items Jumlah/Amount (RM)

Pendapatan tahunan / Annual income 70 000
Potongan cukai: Derma 4 000
Tax deduction: Donations
Pelepasan cukai/ Tax relief:
Diri dan tanggungan / Self and dependent 9 000
Perbelanjaan perubatan untuk ibu bapa (terhad RM5 000) 1 300
Medical expenses for parents (limit RM5 000)
Gaya hidup (terhad RM2 500) / Lifestyle (limit RM2 500) 2 200
KWSP & Insurans Hayat (terhad RM7 000) 6 000
EPF & Life Insurance (limit RM7 000)
Rebat cukai/ Tax rebate:
Diri/ Self 400
Zakat fitrah 12
Zakat simpanan/ Zakat on savings 150
Zakat pendapatan/ Zakat on income 500
Potongan cukai bulanan (PCB) 50
Monthly tax deduction (MTD)
(a) Hitung nilai pendapatan bercukai Suraya.

Calculate the value of Suraya’s chargeable income.
(b) Berdasarkan kadar cukai pendapatan yang ditunjukkan dalam jadual berikut, hitung jumlah cukai
pendapatan Suraya untuk tahun taksiran 2022.
Based on the income tax rates shown in the following table, calculate her total income tax for the assessment year of 2022.
Pendapatan bercukai Pengiraan Kadar Cukai

Chargeable income Calculations Rate Tax
(RM) (RM) (%) (RM)
0 – 5 000 Pada 5 000 pertama/On the first 5 000 0 0
5 001 – 20 000 Pada 5 000 pertama/On the first 5 000 0
15 000 seterusnya /Next 15 000 1 150
15 000 seterusnya/Next 15 000 3 450
15 000 seterusnya /Next 15 000 8 1 200
50 001 – 70 000 Pada 50 000 pertama/On the first 50 000 1 800
20 000 seterusnya /Next 20 000 14 2 800
73

(c) Hitung cukai kena dibayar, dalam RM. Laman Web
Calculate the tax payable, in RM. Untuk tujuan pembelajaran
(d) Berapakah baki cukai kena dibayar oleh Suraya? Imbas atau layari https://www.imoney.
What is the balance of tax payable by Suraya? my/calculator/income-tax-calculator
untuk menghitung cukai pendapatan.
(e) Apakah kesan jika Suraya sengaja tidak membayar cukainya?
What is the effect if Suraya does not pay her tax intentionally?
Amaun/ Amount Jumlah/ Total

Perkara/ Items
(RM) (RM)
Pendapatan tahunan/ Yearly income 70 000

Tolak: Derma/ Deduct: Donation 4 000
Jumlah pendapatan tahunan/ Total annual income: 70 000 – 4 000 = 66 000 66 000
Tolak: Pelepasan cukai/ Deduct: Tax relief

Diri dan tanggungan/ Self and dependents 9 000
Laman Web
Perbelanjaan perubatan untuk ibu bapa/ Medical expenses for parents 1 300
PAK-21
Gaya hidup/ Lifestyle 2 200

KWSP & Insurans Hayat/ EPF & Life Insurance 6 000
Jumlah pelepasan cukai/ Total tax relief 18 500
Pendapatan bercukai/ Chargeable income 47 500

Jumlah pendapatan tahunan – pelepasan cukai 66 000 – 18 500 = 47 500
Total annual income - tax relief
Cukai bagi RM35 000 yang pertama/ Tax for the first RM35 000 600
Cukai bagi RM12 500 berikutnya/ Tax on the next RM12 500 12 500 × 0.08 = 1 000
Jumlah cukai pendapatan/ Total income tax: 600 + 1 000 = 1 600 1 600
Tolak: Rebat cukai

Deduct: Tax rebate
Rebat diri RM0 kerana
Diri/ Individual 0 (Tidak layak/ Not eligible)
pendapatan bercukai >
Zakat fitrah/ Zakat fitrah 12
RM35 000
Zakat simpanan/ Zakat (savings) 150
Self rebate is RM0 because the
Zakat pendapatan/ Zakat (income) 500 662
chargeable income > RM35 000
Jumlah rebat/ Rebate amount:
Cukai kena bayar/ Taxes payable: 938

Jumlah cukai pendapatan – rebat cukai 1 600 – 662 = 938
Total income tax – tax rebate
Potongan cukai bulanan (PCB)/ Monthly tax deduction (PCB) 600
Baki cukai kena bayar/ Balance of tax payable: 338

Cukai kena bayar – PCB/ Taxes payable – PCB 938 – (RM50 × 12 bulan/ months)
= 338
(a) Pendapatan bercukai/ Chargeable income = RM47 500
(b) Jumlah cukai pendapatan/ Total income tax = RM1 600
(c) Cukai kena bayar/ Tax payable = RM938
(d) Baki cukai kena bayar/ Balance of tax payable = RM338
(e) Dia boleh dikenakan denda sehingga RM20 000, penjara sehingga 3 tahun atau kedua-duanya.
He can be fined up to RM20 000, imprisoned for up to 3 years or both.
74

Latihan 4 Selesaikan dan rujuk jadual kadar cukai pendapatan individu dalam buku teks, halaman
105, bagi menyelesaikan masalah di bawah. TP 4 KBAT Menilai
Solve and refer the individual income tax rates table in the textbook, page 105, to solve the problem below.
TP 4 Mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang percukaian dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah
1 Encik Hashim ialah seorang pegawai bank yang berpendapatan RM5 400 sebulan dan isterinya,
Puan Nabilah, ialah seorang suri rumah. Mereka dikurniakan 3 orang anak yang berusia 12, 10 dan
5 tahun. Jadual di bawah menunjukkan pemfailan Encik Hashim bagi taksiran cukai 2022.
Encik Hashim is a bank officer who earns RM5 400 monthly and his wife, Puan Nabilah, is a housewife.
They are blessed with 3 children aged 12, 10 and 5 years. The table below shows his filing for the 2022 tax assessment.
Perkara / Items Jumlah/ Amaun (RM) Tip Bestari

Individu/ Individual 9 000
• Taksiran cukai secara bersama memberi
Isteri/ Wife 4 000
manfaat kepada pasangan berkahwin jika
Anak/ Children 2 000 salah seorang daripadanya mempunyai
Gaya hidup (terhad RM2 500) pendapatan tinggi, manakala pasangannya
3 000 berpendapatan rendah atau tidak bekerja.
Lifestyle (limit RM2 500)
Joint tax assessment is beneficial to the married
Insurans hayat dan KWSP couple if one of them is a high-income earner and
(terhad RM6 000) 8 000 the spouse earns low or no income.
Life insurance and EPF (limit RM6 000) • Taksiran cukai secara berasingan berguna
Sumbangan kepada Tabung NKF kepada pasangan berkahwin yang kedua-
600 duanya mempunyai berpendapatan tinggi.
Contribution to NKF Fund
Separate tax assessment is useful for married
Zakat dan/and fitrah 400 couples who draw high incomes.
PCB 50
(a) Taksiran cukai manakah lebih menguntungkan mereka? Bersama atau berasingan? Mengapa?
Which tax assessment is more profitable to them? Joint or separate? Why? KBAT Menganalisis
(b) Hitung cukai pendapatan En. Hashim berdasarkan taksiran cukai yang dipilih di (a).
Calculate his income tax based on the tax assessment chosen in (a).
(a) Encik Hashim dan Puan Nabilah harus memilih penilaian cukai pendapatan bersama. Ini kerana penilaian
bersama membolehkan Encik Hashim menuntut pelepasan isteri sebanyak RM4 000. Maka, jumlah cukai yang
perlu dibayarnya akan berkurangan.
Encik Hashim and Puan Nabilah should choose a joint income tax assessment. This is because the joint assessment allows Encik Hashim
claim a wife's relief of RM4 000. Therefore, the amount of tax he has to pay will be reduced.
(b)
Taksiran cukai bersama (RM)
Perkara/ Items
Joint tax assessment (RM)
Jumlah pendapatan tahunan/ Total annual income 5 400 × 12 = 64 800
Pengecualian cukai: Sumbangan 600
Tax exemption: Donations
Individu/ Individual 9 000
Isteri/ Wife 4 000
Anak/ Children 2 000 × 3 = 6 000
Gaya hidup (had RM2 500)/ Lifestyle (limited to RM2 500) 2 500
Insurans hayat/KWSP (had RM6 000) 6 000
Life insurance/EPF (limited to RM6 000)
Pendapatan bercukai/ Chargeable income 36 700
Cukai dasar/ Basic tax 600
Cukai atas baki 36 700 – 35 000 = 1 700
Tax on the next balance 1 700 × 8% = 136
Zakat dan fitrah/ Zakat and fitrah 400
Cukai kena bayar/ Income tax payable 600 + 136 – 400 = 336
Jumlah PCB/ Total PCB 50 × 12 = 600
Baki cukai kena bayar/ Balance of the tax payable 336 – 600 = –264
Oleh sebab baki cukai yang perlu dibayar ialah negatif, maka Encik Hashim tidak perlu membayar cukai
pendapatannya. Lebihan potongan PCB sebanyak RM264 akan dikreditkan ke dalam akaun banknya sebagai
bayaran balik cukai.
Since the balance of tax payable is negative, then Encik Hashim does not have to pay his income tax. The excess deduction of PCB worth
RM264 will be credited into his bank account as a tax refund.
75

2 Rosli dan Mastura ialah pasangan suami isteri dengan pendapatan masing-masing sebanyak RM68 000
dan RM48 000 setahun. Jadual di bawah menunjukkan pemfailan bagi taksiran cukai 2022 mereka.
Rosli and Mastura are a married couple with an annual income of RM54 000 and RM48 000 respectively. The table below shows
their filing for the 2022 tax assessment.
Perkara Jumlah/ Amaun (RM)

Items Rosli Mastura
Individu/ Individual 9 000 9 000
Isteri/ Wife 3 000 –
Anak/ Children 3 000 3 000
Gaya hidup (terhad RM2 500)/ Lifestyle (limit RM2 500) 2 800 RM2 000
Insurans hayat dan KWSP (terhad RM6 000) 7 000 5 000
Life insurance and EPF (limit RM6 000)
Derma/ Donations 600 500
Zakat 1 250 500
(a) Hitung cukai pendapatan mereka bagi taksiran cukai bersama dan taksiran cukai berasingan.
Calculate their income tax using joint tax assessment and separate tax assessment.
(b) Berdasarkan jawapan anda di (a), tentukan taksiran cukai yang mana lebih menguntungkan.
Justifikasikan jawapan anda. KBAT Menganalisis
Based on your answer in (a), determine which tax assessment is more profitable. Justify your answer.
(a) Taksiran cukai bersama Taksiran cukai berasingan
Joint tax assessment Separate tax assessment
Perkara (RM) (RM)
Items Suami dan isteri Suami Isteri
Husband and wife Husband Wife
Jumlah pendapatan tahunan 68 000 + 48 000 = 116 000 68 000 48 000
Total annual income
Pengecualian: Derma 600 + 500 = 1 100 600 500
Tax exemption: Donations
Individu/ Individual 9 000 9 000 9 000
Isteri/ Wife 3 000 3 000 0
Anak/ Children (3 000 + 3 000) = 6 000 3 000 3 000
Gaya hidup (had RM2 500) 2 500 2 500 2 000
Lifestyle (limited to RM2 500) 5 000
Insurans hayat/KWSP (had RM6 000) 6 000 6 000
Life insurance/EPF (limited to RM6 000)
Pendapatan bercukai 88 400 43 900 28 500
Chargeable income
Cukai dasar 4 600 600 150
Basic tax
Cukai atas baki 88 400 – 70 000 = 18 400 43 900 – 35 000 28 500 – 20 000
Tax on the next balance 18 400 × 21% = 3 864 = 8 900 = 8 500
8 900 × 8% = 712 8 500 × 3% = 255
Zakat/ Zakat (1 250 + 500) = 1 750 1 250 500
Diri/ Self 0 0 400
Cukai kena bayar 4 600 + 3 864 – 1 750 600 + 712 – 1 250 150 + 255 – 500 – 400
Income tax payable = RM6 714 = 62 = –495
Cukai/ Tax = RM(62 – 495)
= RM–433 (RM0)
(b) Berdasarkan jawapan di (a), sebanyak RM6 714 perlu dibayar jika membuat taksiran cukai bersama. Cukai
pendapatan tidak perlu dibayar bagi taksiran cukai berasingan. Maka, taksiran cukai secara berasingan lebih
menguntungkan kerana cukai pendapatan yang perlu dibayar lebih rendah.
Based on the answer in (a), a sum of RM6 714 has to be paid if making a joint tax assessment. No income tax payable for the separate tax
assessment. Thus, separate tax assessment is more profitable because the income tax payable is lower.
76

Latihan 5 Selesaikan./Solve. TP 5
TP 5 Mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang percukaian dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks
Contoh 5
Pei Li memiliki sebuah kereta dengan kapasiti enjin 1 799 cc. Berdasarkan maklumat yang diberikan dalam
jadual berikut, hitung jumlah cukai jalan yang Pei Li perlu dibayar untuk keretanya.
Pei Li owns a car of 1 799 cc engine capacity. Based on the information given in the following table, calculate the amount of road tax
Pei Li has to pay for her car.
Enjin Kadar asas Kadar progresif (setiap cc)

Engine Base rate Progressive rates (per cc)
(cc) (RM) (RM)
1 000 dan ke bawah
20 –
1 000 and below
1 001 – 1 200 55 –
1 201 – 1 400 70 –
1 401 – 1 600 90 –
1 601 – 1 800 200 0.40
1 801 – 2 000 280 0.50
2 001 – 2 500 380 1.00
Penyelesaian
Kapasiti enjin kereta terletak antara 1 601 cc dan 1 800 cc. Jadi, ia mempunyai kadar asas RM200.
The capacity of the car engine falls between 1 601 cc and 1 800 cc. So, it has a base rate of RM200.
Jumlah kadar progresif / The total progressive rate

= (1 799 cc – 1 600 cc) × RM0.40
= 199 × RM0.40
= RM79.60
Oleh itu, jumlah cukai jalan / So, the total road tax amount
= Kadar asas / Base rate + Jumlah kadar progresif / Total progressive rate
= RM200 + RM79.60
= RM279.60
1 Encik Yee memiliki sebuah rumah teres dua tingkat berkeluasan 2 800 kaki persegi di Kuala Lumpur.
Anggaran sewa rumah itu ialah RM1 600 sebulan.
Mr. Yee owns a 2 800 square foot double-storey terrace house in Kuala Lumpur. The estimated monthly rent of the house is
RM1 600.
(a) Hitung jumlah cukai pintu yang Encik Yee perlu bayar untuk tahun 2023, dengan mengambil kira
kadar cukai pintu sebanyak 6%.
Calculate the total property assessment tax that Mr. Yee has to pay for the year 2023 assuming an assessment rate of 6%.
(b) Berapakah jumlah cukai pintu yang perlu dibayar oleh Encik Yee sebelum 28 Februari 2023?
What is the amount of property assessment tax that Mr. Yee has to pay before 28th February 2023?
(c) Hitung cukai tanah yang Encik Yee perlu bayar untuk tahun 2023 dengan kadar yang dikenakan
sebanyak RM0.035 bagi setiap kaki persegi.
Calculate the quit rent that Mr. Yee needs to pay for the year 2023 with the chargeable rate of RM0.035 per square foot.
(a) Cukai taksiran harta/ Property assessment tax

= Nilai tahunan/ Annual value × Kadar %/ Rate %
= (RM1 600 × 12) × 0.06
= RM19 200 × 0.06
= RM1 152
(b) Cukai taksiran harta yang perlu dibayar pada awal tahun
Property assessment tax payable at the beginning of the year
= RM1 152 ÷ 2 Dibayar 2 kali setahun
= RM576 Paid 2 times a year
(c) Cukai tanah/ Quit rent

= 2 800 × RM0.035
= RM98
77

2 Encik Ong mempunyai sebuah kereta dengan kapasiti enjin 1 755 cc di Johor Bahru. Hitung cukai jalan
untuk kereta tersebut. Kadar cukai jalan untuk kereta persendirian di Semenanjung Malaysia ditunjukkan
dalam jadual di bawah.
Mr. Ong has a car with engine capacity of 1 755 cc in Johor Bahru. Calculate the road tax for the car. The road tax rates for
private car in Peninsular Malaysia is shown in the table below.
Kadar cukai jalan

Road tax rate
Kapasiti enjin
Engine capacity Kadar asas
Kadar progresif
Base rate
Progressive rate
(RM)
1 000 cc dan ke bawah
20.00 –
1 000 cc and below
1 001 cc – 1 200 cc 55.00 –
1 201 cc – 1 400 cc 70.00 –
1 401 cc – 1 600 cc 90.00 –
+ RM0.40 setiap cc melebihi 1 600 cc
1 601 cc – 1 800 cc 200.00
+ RM0.40 each cc exceeding 1 600 cc
+ RM0.50 setiap cc melebihi 1 800 cc
1 801 cc – 2 000 cc 280.00
+ RM0.50 each cc exceeding 1 800 cc
Cukai jalan kereta/ Road tax for the car

= RM200.00 + (1 755 – 1 600) × RM0.40
= RM200.00 + 155 × RM0.40
= RM200.00 + RM62
= RM262.00
3 Hui Min mempunyai sebuah rumah berkembar berkeluasan 3 200 kaki persegi di Melaka. Anggaran nilai
sewa bulanan rumah itu ialah RM1 400.
Hui Min owns a 3 200 square foot semi-detached house in Melaka. The estimated monthly rental value of the house is RM1 400.
(a) Hitung jumlah cukai taksiran harta yang perlu dibayar oleh Hui Min untuk tahun 2022 dengan kadar
penilaian sebanyak 6%.
Calculate the total property assessment tax that Hui Min has to pay for the year 2022 with the assessment rate of 6%.
(b) Berapakah jumlah cukai taksiran harta yang perlu dibayar oleh Hui Min sebelum 31 Ogos 2022?
What is the amount of property assessment tax that Hui Min has to pay before 31 August 2022?
(c) Hitung cukai tanah yang Hui Min perlu bayar untuk tahun 2022 dengan mengandaikan kadar
sebanyak RM0.032 bagi setiap kaki persegi.
Calculate the quit rent Hui Min needs to pay for the year 2022 assuming a chargeable rate of RM0.032 per square foot.
(a) Jumlah cukai taksiran harta/ Property assessment tax

= (RM1 400 x 12) x 0.06
= RM16 800 x 0.06
= RM1 008
(b) Cukai taksiran harta yang perlu dibayar pada penggal kedua
Property assessment tax payable in the second term
= RM1 008 ÷ 2
= RM504
= 3 200 × RM0.032
= RM102.40
78

4 Andaikan anda mempunyai satu kad kredit yang dikeluarkan oleh Bank Bunga Raya. Anda juga
mempunyai sekeping kad tambahan. Jika anda menggunakan kad di zon bebas cukai seperti Labuan,
adakah anda masih perlu membayar cukai perkhidmatan? Jika ya, berapa yang perlu anda bayar?
Suppose you are holding a credit card issued by Bank Bunga Raya. You also have a supplementary card. If you use the cards in a
duty-free zone like Labuan, do you still need to pay the service tax? If so, how much do you need to pay?
Ya, anda masih perlu membayar cukai perkhidmatan walaupun digunakan di zon bebas cukai seperti Labuan.
Yes, you still have to pay the service tax even if you use the cards in a duty-free zone like Labuan.
Jumlah cukai perkhidmatan/ Total service tax
= RM25 × 2 (kad utama/ main card + kad tambahan/ supplementary card) Cukai perkhidmatan bagi setiap kad
= RM50 kredit ialah RM25.
Service tax for each credit card is RM25.
Solve.
TP 5 Mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang percukaian dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks
Contoh 6
Timothy ialah seorang arkitek dan isterinya, Jaraline, merupakan seorang peguam. Kedua-dua mereka
mempunyai gaji yang tinggi. Pada pendapat anda, haruskah mereka memilih untuk penilaian cukai
pendapatan bersama? KBAT Menganalisis
Timothy is an architect and his wife, Jaraline, is a lawyer. Both of them draw high salaries. In your opinion, should they elect for joint
income tax assessment?
Penyelesaian
Tidak, Timothy dan Jaraline tidak sepatutnya memilih cukai taksiran secara bersama kerana kedua-duanya
berpendapatan tinggi. Gabungan pendapatan mereka boleh dikenakan agregat pendapatan bercukai
yang lebih tinggi yang membawa kepada kadar cukai yang lebih tinggi. Oleh itu, lebih baik jika mereka
memfailkan cukai taksiran secara berasingan.
No, Timothy and Jaraline should not elect for joint assessment because both of them have high salaries. Their combined income will
result in an even higher aggregate chargeable income that will be subjected to a higher tax rate bracket. Therefore, it is better that
they file separate assessment tax.
1 Encik Poh dan Puan Poh mempunyai seorang anak perempuan. Encik Poh ialah pengurus di sebuah
syarikat antarabangsa, manakala Puan Poh ialah penyelia di sebuah organisasi kecil. Mereka memilih
untuk membuat taksiran cukai secara berasingan. Pada pendapat anda, siapakah yang patut menuntut
pelepasan (cukai) anak?
Mr. and Mrs. Poh are married with one daughter. Mr. Poh is a manager in an international company while Mrs. Poh is a
supervisor in a small organization. They elect for separate income tax assessment. In your opinion, who should claim for child
relief?
Encik Poh perlu menuntut pelepasan anak kerana Encik Poh mempunyai pendapatan yang lebih tinggi. Maka,
tuntutan untuk pelepasan anak dapat mengurangkan pembayaran cukainya.
Mr Poh has to claim for the child relief because his income is higher than his wife’s. Thus, the claim for the child relief can reduce his tax payments.
79

2 Farid ingin membeli sebuah kereta terpakai. Dia pergi ke sebuah perniagaan kereta terpakai bersama
isterinya. Terdapat dua buah kereta yang dijual pada harga yang berpatutan seperti yang ditunjukkan
dalam rajah di bawah.
Farid would like to purchase a used car. He visits a second-hand car dealer with his wife. There are two cars sold at reasonable
prices as shown in the diagram below.

Kereta A/ Car A Kereta B/ Car B
2 356 cc 1 231 cc
RM65 000 RM60 000
Farid lebih meminati kereta A kerana kereta itu lebih luas dan selesa. Bagaimanapun, dia juga perlu
mempertimbangkan kos cukai jalan selain daripada harga kereta. Beri cadangan anda kepada Farid. Anda
boleh menggunakan kadar cukai jalan yang ditunjukkan dalam jadual berikut untuk menyokong jawapan
anda. KBAT Menganalisis
Farid prefers car A as the car is more spacious and comfortable. However, he also needs to consider the road tax cost besides the
car’s price. Give your recommendation to Farid. You can use the road tax rate shown in the following table to justify your answer.

(cc) (RM) (RM)
1 000 dan ke bawah/1 000 and below 20 –
1 001 – 1 200 55 –
1 201 – 1 400 70 –
1 401 – 1 600 90 –
1 601 – 1 800 200 0.4
1 801 – 2 000 280 0.50
2 001 – 2 500 380 1.00
Harga jual kereta A dan B tidak banyak beza (< RM5 000).
The selling price of cars A and B is not much different (< RM5 000).
Untuk pengiraan cukai jalan untuk kereta tersebut:
For the calculation of road tax for the cars:
Kereta/ Car A Kereta/ Car B
Jumlah kadar progresif/ Total progressive rate Jumlah cukai jalan/ Total road tax
= (2 356 cc – 2 000 cc) × RM1.00 = Jumlah kadar progresif + Kadar asas
= RM356 = Total progressive rate + Base rate
= RM0 + RM70
Jumlah cukai jalan/ Total road tax = RM70
= Jumlah kadar progresif + Kadar Asas
= Total progressive rate + Base Rate
= RM356 + RM380
= RM736
Cukai jalan untuk kereta A hampir 10 kali lebih mahal daripada kereta B. Oleh itu, membeli kereta B lebih lebih baik
berbanding dengan kereta A.
The road tax for car A is almost 10 times more expensive than car B. Therefore, buying car B is much better than car A.
80

3 Encik Ropesh memiliki sebuah rumah di Melaka. Dia menerima cukai pintu dari Majlis Bandaraya Melaka
Bersejarah. Nilai tahunan rumahnya ialah RM5 650 dan kadar cukai pintu ialah 5%. Hitung cukai pintu
yang perlu dibayar oleh Encik Ropesh untuk setiap setengah tahun.
Mr. Ropesh owns a house in Melaka. He receives property assessment tax from Majlis Bandaraya Melaka Bersejarah. The annual
value for the house is RM5 650 and the property assessment tax rate is 5%. Calculate the property assessment tax payable by Mr.
Ropesh for each half-year.
Cukai pintu/ Assessment tax

= kadar cukai pintu × nilai tahunan
= assessment tax rate × annual value
= 5% × RM 5 650
= RM282.50 setiap tahun/ per year
Cukai pintu setiap setengah tahun
Assessment tax for each half year
RM282.50
=
2
= RM141.25
4 Jadual di bawah menunjukkan bil elektrik rumah Encik Vishnu pada bulan Disember.
The table below shows Mr. Vishnu’s home electricity bill in December.
Blok tarif Blok prorata Kadar Amaun

Tariff block Prorated block Rate Amount
(kWh) (kWh) (RM) (RM)
200 200 0.218 43.60
100 100 0.334 x
300 300 0.516 y
300 80 0.546 z
Encik Vishnu menggunakan elektrik sebanyak 680 kWh pada bulan itu. Cukai perkhidmatan sebanyak 6%
dikenakan bagi penggunaan elektrik melebihi 600 kWj dalam tempoh sebulan.
Mr. Vishnu used 680 kWh of electricity in that month. A service tax of 6% is levied on electricity consumption that exceeds
600 kWh within a month.
(a) Cari nilai x, y dan z.
Find the values of x, y and z.
(b) Berapakah jumlah pembayaran yang tidak dikenakan cukai perkhidmatan?
What is the total amount of payment which is not subjected to service tax?
(c) Hitung cukai perkhidmatan yang dikenakan dalam bil elektriknya pada bulan itu.
Calculate the service tax charged in his electricity bill in that month.
(a) x = 100 × 0.334 = 33.40

y = 300 × 0.516 = 154.80
z = 80 × 0.546 = 43.68
(b) Jumlah pembayaran yang tidak dikenakan cukai perkhidmatan
Total payment that is not subject to service tax
= RM43.60 + RM33.40 + 154.80
= RM231.80
(c) Cukai perkhidmatan/ Service tax
= RM43.68 × 6%
= RM2.62
81

Kertas 1
1 Antara berikut, yang manakah Jonathan memiliki sebuah RM105 for the house. Should Nurul
merupakan kepentingan motosikal berkapasiti mesin pay for the quit rent?
cukai? 330 cc, untuk kegunaan A Ya, Nurul perlu membayar
Which of the following are the peribadi di Kota Kinabalu. cukai tanah kerana dia
importances of taxation? Berapakah cukai jalan untuk yang tinggal di rumah
I Pertumbuhan ekonomi motosikalnya itu? tersebut
Economic growth Jonathan owns a motorcycle with an Yes, Nurul should pay the quit
II Pendapatan kerajaan engine capacity of 330 cc, for private rent as she is currently staying
Government revenue use in Kota Kinabalu. What is the in the house
III Pembangunan road tax for his motorcycle? B Tidak, cukai tanah harus
infrastruktur A RM9.00 C RM30.00 dikongsi bersama antara
Infrastructure development B RM12.00 D RM35.00 Nurul dan pemilik rumah
IV Pembiayaan swasta No, the quit rent should be
Private funding 4 Nurul menyewa sebuah rumah shared equally between Nurul
A I dan/and III and the house owner
satu tingkat di
B II dan/and III C Tidak, pemilik rumah yang
Taman Desa Permai. Dia
C I, II dan/and III perlu membayar cukai
menerima penyata cukai tanah
D II, III dan/and IV tanah
bagi rumah itu yang berjumlah
No, the house owner should pay
RM105 daripada kerajaan for the quit rent
2 Antara berikut, yang manakah negeri tempatan. Adakah
pendapatan bercukai? D Ya, Nurul harus membayar
Nurul harus mevmbayar cukai cukai tanah bermula dari
Which of the following are chargeable tersebut?
incomes? tarikh dia berpindah ke
Nurul rents a single-storey house in
I Yuran sekolah/School fees rumah itu
Taman Desa Permai. She receives
II Pekerjaan/Employment Yes, Nurul should pay the quit
a statement from the local state
III Dividen/Dividends rent starting from the date when
government for the quit rent of
she moved into the house
IV Royalti/Royalties
A I dan/and II 5 Baharuddin bekerja sebagai pentadbir di sebuah syarikat tempatan.
B III dan/and IV Pendapatan tahunannya ialah RM48 000 dan dia telah menuntut
C I, II dan/and III RM13 000 untuk pelepasan cukai.
D II, III dan/and IV Baharuddin works as an administrator in a local company. His annual income is
RM48 000 and he has claimed RM13 000 for tax reliefs.
3 Kadar cukai jalan untuk Jadual 2 / Table 2
motosikal di Sabah dan
Sarawak dinyatakan dalam Pendapatan yang Pengiraan Kadar Cukai
Jadual 1. dikenakan cukai Calculations Rate Tax
The road tax rates for motorcycle in Chargeable income (RM) (%) (RM)
Sabah and Sarawak is given in 0 – 5 000 Pada 5 000 pertama 0 0
Table 1. On the first 5 000
Jadual 1 / Table 1 5 001 – 20 000 Pada 5 000 pertama 0

On the first 5 000
Kadar cukai jalan 15 000 seterusnya 1 150
Road tax rate Next 15 000
Kapasiti
Enjin Kadar Kadar 20 001 – 35 000 Pada 20 000 pertama 150
Engine asas progresif On the first 20 000
Capacity Base Progressive 15 000 seterusnya 3 450
rate rate Next 15 000
(RM) (RM) 35 001 – 50 000 Pada 35 000 pertama 600
151 cc dan/and 9.00 – On the first 35 000
200 cc 15 000 seterusnya 8 1 200
Next 15 000
201 cc – 250 cc 12.00 –
50 001 – 70 000 Pada 50 000 pertama 1 800
251 cc – 500 cc 30.00 –
On the first 50 000
20 000 seterusnya 14 2 800
Next 20 000
82

Jika Baharuddin telah A RM100 C RM450 Crystal owns a serviced apartment
membayar zakat sebanyak B RM0 D RM600 in Ipoh. The monthly rental value for
RM350, berapakah jumlah her serviced apartment is RM1 800.
cukai yang perlu dia bayar? 6 Crystal memiliki sebuah What is the total payable property
assessment tax for the serviced
Rujuk Jadual 1 untuk kadar pangsapuri servis di Ipoh.
apartment assuming an assessment
cukai pendapatan separa di Nilai sewa bulanan untuk
tax rate of 7%?
Malaysia. pangsapuri servisnya ialah A RM1 512
If Baharuddin has contributed RM350 RM1 800. Berapakah jumlah
to zakat, what is the tax amount that
B RM1 000
cukai taksiran yang harus
he has to pay? Refer to Table 1 for the C RM756
dibayar untuk pangsapuri
partial income tax rate in Malaysia. D RM126
servis dengan kadar cukai
pintu sebanyak 7%?
Kertas 2
Bahagian A
1 Encik Suvindran mengendalikan sebuah kedai perabot dan isterinya, Puan Suvindran bekerja sebagai
akauntan di sebuah firma perakaunan. Akibat kemerosotan ekonomi, Encik Suvindran mengalami kerugian
dalam perniagaannya. Pada pendapat kamu, Encik dan Puan Suvindran harus memilih taksiran cukai
bersama atau secara berasingan? Mengapa?
Mr. Suvindran runs a furniture shop and his wife Mrs. Suvindran works as an accountant in an accouting firm. Due to economy
downturn, Mr. Suvindran incurs some losses in his business. In your opinion, should Mr. and Mrs. Suvindran elect for joint or
separate income tax assessment? Why? [3 markah/marks]
Mereka harus memilih taksiran cukai bersama di bawah nama Puan Suvindran kerana Encik Suvindran telah
menanggung kerugian dalam perniagaan. Hal ini dapat memaksimumkan potongan cukai akibat kerugian perniagaan
dan pelepasan cukai.

They should choose the joint tax assessment under the name of Mrs. Suvindran as Mr. Suvindran incurs some losses in his business. It can maximise
the tax deductions due to business losses and the tax relief.
2 Encik Tan dan Puan Tan kedua-duanya bekerja. Mereka tidak pasti sama ada untuk memilih taksiran cukai
secara berasingan atau bersama untuk cukai taksiran. Berikut ialah beberapa maklumat mengenai pasangan
suami isteri tersebut:
Mr. Tan and Mrs. Tan are both working. They are not sure whether to opt for separate or joint income tax assessment for the
assessment tax. The following is some information about the married couples:
• Gaji bulanan untuk Encik dan Puan Tan masing-masing ialah RM4 000 dan RM3 300.
The monthly salaries for Mr. and Mrs. Tan are RM4 000 and RM3 300 each.
• Mereka mempunyai seorang anak lelaki berusia 2 tahun dan seorang anak perempuan berusia 4 tahun.
They have a 2-year-old son and a 4-year-old daughter.
• Mereka perlu menjaga ibu bapa kandung yang tinggal berdekatan dengan rumah mereka.
They need to take care of their own parents who live nearby their house.
Pada pendapat anda, adakah Encik Tan dan Puan Tan perlu memilih taksiran cukai secara berasingan atau
bersama? KBAT Menganalisis
In your opinion, should Mr. and Mrs. Tan elect for separate or joint income tax assessment?
[4 markah/marks]
Encik Tan dan Puan Tan harus memilih taksiran cukai secara berasingan. Kedua-duanya berhak mendapat pelepasan
diri dan pelepasan yang lain. Contohnya, mereka boleh membuat tuntutan untuk pelepasan cukai anak secara
berasingan (contohnya yuran penjagaan anak dan tadika). Selain itu, mereka juga boleh mendapatkan pelepasan
perbelanjaan perubatan ke atas ibu bapa kandung masing-masing dengan had RM5 000. Jika mereka membuat taksiran
cukai bersama, pasangan itu hanya dapat menuntut sehingga had bagi seorang individu sahaja.
Mr Tan and Mrs Tan should choose a separate tax assessment. Both are entitled to individual and other reliefs. For example, they can make a claim
for the children tax relief separately (e.g. childcare and kindergarten fees). In addition, they can also get medical expenses relief on the respective
biological parents with a limit of RM5 000. If they make a joint tax assessment, the couple can only claim up to the limit for one individual.
83

3 Encik Tan memiliki sebuah kereta 1 822 cc. Berdasarkan maklumat yang diberikan dalam Jadual 1, hitung
jumlah cukai jalan yang perlu Encik Tan bayar untuk keretanya.
Mr. Tan owns a 1 822 cc car. Based on the information given in Table 1, calculate the amount of road tax Mr. Tan has to pay for his
car.
Jadual 1/ Table 1
(cc) (RM) (RM)
1 000 dan ke bawah
20 –
1 000 and below
1 001 – 1 200 55 –
1 201 – 1 400 70 –
1 401 – 1 600 90 –
1 601 – 1 800 200 0.40
1 801 – 2 000 280 0.50
2 001 – 2 500 380 1.00
[5 markah/marks]
Kapasiti enjin kereta terletak antara 1 801 cc dan 2 000 cc. Jadi, kadar asas ialah RM280.
The engine capacity of the car is between 1 801 cc and 2 000 cc. So, the base rate is RM280.
Jumlah kadar progresif/ Total progressive rate
= (1 822 cc – 1 800 cc) × RM0.50
= 22 × RM0.50
= RM11.00
Jumlah cukai jalan/ Total amount of road tax
= Jumlah kadar progresif + Kadar asas
Total progressive rate + Base rate
= RM11.00 + RM280.00
= RM291
Bahagian B
4 Puan Yati memiliki sebuah banglo yang berkeluasan 4 000 kaki persegi. Anggaran nilai sewa bulanan rumah
itu ialah RM2 000.
Puan Yati owns a 4 000 square foot bungalow. The estimated monthly rental value of the house is RM2 000.
(a) Hitung jumlah cukai pintu yang perlu dibayar oleh Puan Yati untuk tahun 2023 dengan mengambil kira
kadar cukai pintu sebanyak 5%.
Calculate the total property assessment tax that Puan Yati has to pay for the year 2023 assuming an assessment rate of 5%.
(b) Berapakah jumlah cukai pintu yang perlu dibayar oleh Puan Yati sebelum 28 Februari 2023?
What is the amount of property assessment tax that Puan Yati has to pay before 28 February 2023?
(c) Hitung cukai tanah yang Puan Yati perlu bayar untuk tahun 2023 dengan mengandaikan kadar cukai
tanah sebanyak RM0.03 bagi setiap kaki persegi.
Calculate the quit rent Puan Yati needs to pay for the year 2023 assuming the quit rent rate of RM0.03 per square foot.
(d) Apakah yang akan berlaku jika Puan Yati tidak membayar cukai tanahnya walaupun notis telah
dikeluarkan?
What will happen if Puan Yati does not pay her quit rent although the notice has been issued?
[8 markah/marks]
(a) Jumlah cukai pintu/ Total property assessment tax
= (RM2 000 × 12) × 0.05
= RM1 200
(b) Cukai pintu yang perlu dibayar pada awal tahun
Property assessment tax payable at the beginning of the year
= RM1 200 ÷ 2
= RM600
= 4 000 × RM0.03
= RM120.00
(d) Tanahnya akan dirampas oleh pihak berkuasa negeri
His land will be confiscated by the state authorities
84

5 Encik Krishna ialah seorang perunding teknologi maklumat (IT). Gaji tahunannya ialah RM120 000. Dia
mempunyai potongan cukai bulanan (PCB) sebanyak RM450. Encik Krishna berhak mendapat pelepasan
cukai berikut: individu sebanyak RM9 000, yuran pendidikan (diri) sebanyak RM4 050, gaya hidup sebanyak
RM1 850, dan insurans hayat dan KWSP sebanyak RM7 000. Dia juga menyumbang RM2 100 kepada pusat
kebajikan yang diluluskan oleh kerajaan. Jadual 2 menunjukkan kadar cukai pendapatan separa untuk
tahun 2021.
Mr. Krishna is an Information Technology (IT) consultant. His annual salary was RM120 000. He has a monthly tax deduction
(PCB) of RM450. Mr. Krishna is entitled for the following tax reliefs: individual for RM9 000, education fees (self) for RM4 050,
lifestyle for RM1 850, and life insurance and EPF for RM7 000. He also donated RM2 100 to charity centres approved by the
government. Table 2 shows the partial income tax rates for year 2021.
Jadual 2/ Table 2
Pendapatan yang Pengiraan Kadar Cukai
dikenakan cukai Calculations Rate Tax
Chargeable income (RM) (%) (RM)
35 001 – 50 000 Pada 35 000 Pertama / On the First 35, 000 600
15 000 Seterusnya / Next 15, 000 8 1 200
50 001 – 70 000 Pada 50 000 Pertama / On the First 50 000 1 800
20 000 Seterusnya / Next 20, 000 14 2 800
70 001 – 100 000 Pada 70,000 Pertama / On the first 70 000 4 600
30, 000 Seterusnya / Next 30 000 21 6 300
100 001 – 250 000 Pada 100 000 Pertama / 150, 000 Seterusnya 10 900
On the first 100 000 / Next 150 000 24 36 000
(a) Hitung cukai pendapatan yang perlu dibayarnya.
Calculate the income tax payable by Mr. Krishna.
(b) Adakah Encik Krishna perlu membayar cukai pendapatan lebihan setelah potongan bulanan?
Terangkan jawapan anda. KBAT Menganalisis
Does Mr. Krishna need to pay more income tax after the monthly deductions? Explain your answer.
[8 markah/marks]
(a) Pendapatan bercukai / Chargeable income
= jumlah pendapatan / total income – pengecualian cukai / tax exemption – pelepasan cukai / tax relief
= RM120 000 – RM2 100 – (RM9 000 + RM4 050 + RM1 850 + RM7 000)
= RM96 000
Pendapatan bercukai Encik Krishna adalah antara RM70 001 – RM100 000
Mr. Krishna’s chargeable income lies in the range of RM70 001 – RM100 000
Cukai ke atas RM70 000 pertama = RM4 600

Tax on the first RM70 000 = RM4 600
Cukai pada baki seterusnya / Tax on the next balance
= (RM96 000 – RM70 000) x 21%
= RM5 460
Rebat yang layak / Eligible rebate = RM0
Cukai pendapatan yang perlu dibayar / Income tax payable
= RM4 600 + RM5 460 – RM0
= RM10 060
(b) Jumlah PCB yang ditolak / Total PCB deducted

= RM450 × 12
= RM5 400
Bayaran cukai > PCB. Oleh itu, pembayaran cukai tidak mencukupi.
Tax payable > PCB. Thus, there is insufficient tax payment.
Pembayaran cukai berkurangan / Insufficient tax payment

= RM10 060 – RM5 400
= RM4 660
Oleh itu, Encik Krishna perlu membayar RM4 660 kepada LHDN kerana PCB yang ditolak tidak mencukupi untuk
cukai pendapatannya.
Hence, Mr. Krishna needs to pay RM4 660 to IRB because the deducted PCB was insufficient for his income tax.
85

Bahagian C
6 Encik Fernandez ialah seorang peguam, manakala isterinya, Puan Fernandez, merupakan seorang penolong
pensyarah. Mereka berkahwin selama 15 tahun dan mempunyai dua orang anak perempuan.
Encik Fernandez dan Puan Fernandez masing-masing menerima gaji tahunan sebanyak RM120 000
dan RM60 000 pada tahun 2021. Mereka merupakan pasangan yang baik hati dan masing-masing telah
menyumbang RM5 000 kepada organisasi kebajikan yang diluluskan oleh kerajaan pada tahun itu.
Jadual 3.1 menunjukkan pelepasan cukai yang dituntut oleh mereka. Jadual 3.2 menunjukkan kadar cukai
pendapatan separa untuk tahun 2021.
Mr. Fernandez is a lawyer while his wife Mrs. Fernandez is an assistant lecturer. They are married for 15 years with two daughters.
Mr. Fernandez and Mrs. Fernandez received annual salaries of RM120 000 and RM60 000 in 2021, respectively. They are kind
hearted couples and they had donated RM5 000 each to welfare organizations approved by the government that year. Table 3.1 shows
the tax reliefs claimable by Mr. and Mrs. Fernandez. Table 3.2 shows the partial income tax rates for year 2021.
Jadual 3.1/ Table 3.1
Perkara En. / Mr. Puan / Mrs.
Item Fernandez Fernandez
Individu RM9 000 RM9 000
Individual
Rawatan perubatan untuk ibu bapa (terhad kepada RM4 500 RM3 000
RM5 000)
Medical treatment for parents (limited to RM5 000)
Gaya hidup (terhad kepada RM2 500) RM2 200 RM2 000
Anak yang belum berkahwin dan berumur di RM2 000 RM2 000
bawah 18 tahun
Unmarried child and under the age of 18 years old
Insurans hayat dan KWSP (terhad kepada RM7 000) RM7 000 RM7 000
Life insurance and EPF (limited to RM7 000)
Insurans perubatan (terhad kepada RM3 000) RM3 000 RM3 000
Medical insurance (limited to RM3 000)
Skim Persaraan Swasta (terhad kepada RM3 000) RM3 000 RM2 200
Private Retirement Scheme (limited to RM3 000)
Jadual 3.2/ Table 3.2

Pendapatan yang Pengiraan Kadar Cukai
dikenakan cukai Calculations Rate Tax
Chargeable income (RM) (%) (RM)
20 001 – 35 000 Pada 20 000 pertama / On the first 20 000 150
15 000 seterusnya / Next 15 000 3 450
35 001 – 50 000 Pada 35 000 pertama / On the First 35 000 600
15 000 seterusnya / Next 15 000 8 1 200
50 001 – 70 000 Pada 50,000 pertama / On the First 50 000 1 800
20, 000 seterusnya / Next 20 000 14 2 800
70 001 – 100 000 Pada 70 000 pertama / On the first 70 000 4 600
30 000 seterusnya / Next 30 000 21 6 300
100 001 – 250 000 Pada 100 000 pertama / On the first 100 000 10 900
150 000 seterusnya / Next 150 000 24 36 000
(a) Hitung jumlah cukai pendapatan Encik Fernandez dan Puan Fernandez dengan menggunakan taksiran
cukai bersama dan taksiran cukai berasingan.
Calculate the total income tax of Mr. Fernandez and Mrs. Fernandez by using joint tax assessment and separate tax
assessment.
(b) Antara taksiran cukai bersama dan taksiran cukai berasingan, yang manakah lebih sesuai digunakan
oleh Encik dan Puan Fernandez? Terangkan jawapan anda. KBAT Menganalisis
Between joint tax assessment and separate tax assessment, which is more suitable to be used by Mr. and Mrs. Fernandez?
Explain your answer.
[15 markah/marks]
86

(a) Jadual di bawah menunjukkan pengiraan cukai pendapatan untuk Encik dan Puan Fernandez menggunakan
taksiran cukai bersama dan taksiran cukai berasingan.
The table below shows the calculation of income tax for Mr. and Mrs. Fernandez using joint tax assessment and separate tax assessment.
Taksiran cukai bersama Taksiran cukai berasingan

Perkara Joint tax assessment Separate tax assessment
Item
Suami dan Isteri / Husband and wife Suami / Husband Isteri / Wife
Jumlah pendapatan RM120 000 + RM60 000 RM120 000 RM60 000
Total income = RM180 000
Jumlah pengecualian – RM10 000 – RM5 000 – RM5 000
(Derma)
Total exemption (Donation)
Pelepasan
Tax relief
– Individu – RM9 000 –RM9 000 –RM9 000
Individual
Rawatan perubatan untuk – RM5 000 – RM4 500 – RM3 000
ibu bapa (terhad kepada
RM5 000)
– Medical treatment for parents
(limited to RM5 000)
– Gaya Hidup (terhad – RM2 500 – RM2 200 – RM2 000
kepada RM2 500)
– Anak yang belum – RM4 000 – RM2 000 – RM2 000
berkahwin dan berumur
di bawah 18 tahun
Unmarried child and under the
age of 18 years old
– Insurans hayat dan – RM7 000 – RM7 000 – RM7 000
KWSP (terhad kepada
RM7 000)
Life insurance and EPF (limited
to RM7 000)
– Insurans perubatan – RM3 000 – RM3 000 – RM3 000
(terhad kepada RM3 000)
Medical insurance (limited
to RM3 000)
– Skim Persaraan Swasta – RM3 000 – RM2 200 – RM2 200
(terhad kepada RM3 000)
Private Retirement Scheme
(limited to RM3 000)
Pendapatan bercukai RM136 500 RM84 300 RM26 800
Chargeable income
Cukai dasar RM10 900 RM4 600 RM150
Base tax
Cukai atas baki Baki / Balance = 136 500 – 100 000 Baki / Balance Baki / Balance
Tax on the next balance = 36 500 = 84 300 – 70 000 = 26 800 – 20 000
= 14 300 = 6 800
RM36 500 × 24% = RM8 760
RM14 300 × 21% RM6 800 × 3%
= RM3 003 = RM204
Cukai atas baki – RM0 – RM0 – RM400
Tax rebate (Pendapatan
bercukai/Chargeable
income < RM35 000)
Cukai pendapatan yang RM10 900 + RM8 760 – RM0 RM4 600 + RM3 003 RM150 + RM204 –
perlu dibayar = RM19 660 – RM0 RM400
Income tax payable = RM7 603 = –RM46 (RM0)
RM7 603
(b) Taksiran cukai berasingan lebih sesuai digunakan kerana cukai pendapatan yang perlu dibayar lebih rendah, iaitu
RM7 603, berbanding dengan RM19 660 untuk taksiran cukai bersama.
Separate tax assessment is more suitable to be used because income tax payable is lower, which is RM7 603, as compared to RM19 660 for joint
tax assessment.
87

Bidang Pembelajaran: Sukatan dan Geometri
Bab Kekongruenan, Pembesaran dan Gabungan
5
Transformasi
e-RPH
Congruency, Enlargement and Combined
Transformations Jawapan
Revisi Pantas
5.1 Kekongruenan / Congruency 5.2 Pembesaran / Enlargement

Dua objek adalah kongruen jika kedua-dua objek itu Poligon Serupa
mempunyai dimensi (saiz) dan bentuk yang sama. Similar Polygons
Two objects are congruent if they have the same dimensions (size) and 1 Poligon serupa mempunyai
shape. Similar poligons have
8 cm (a) bentuk yang sama tetapi tidak semestinya saiz
6 cm sama
4 cm
4 cm 6 cm same shapes but not necessarily the same size
(b) sudut sepadan sama
8 cm
corresponding angles are equal
Kekongruenan Segi Tiga (c) sisi yang sepadan mempunyai nisbah yang sama
corresponding sides are in the same ratio
Triangles Congruency
1 Dua segi tiga adalah kongruen jika dan hanya jika
kedua-dua segi tiga mempunyai y y r
c a p
Two triangles are congruent if and only if both triangles have
(a) tiga sisi yang sama (Sisi-Sisi-Sisi – SSS) z z
x x
three equal sides (Side-Side-Side – SSS)
b q
(b) dua sisi dan satu sudut terkandung yang sama
(Sisi-Sudut-Sisi – SAS)
two equal sides and one equal included angle (Side-Angle-Side a b c
= =
– SAS) p q r
(c) dua sudut dan satu sisi yang sama (Sudut-Sudut-
Sisi – AAS atau Sudut-Sisi-Sudut – ASA)
two equal angles and one equal side (Angle-Angle-Side – AAS
or Angle-Side-Angle – ASA)
Sifat-sifat Pembesaran B′
Properties of Enlargement
1 Objek dan imej ialah serupa.
Object and image are similar. B
2 Nisbah panjang sisi imej dengan panjang C′
sisi objek yang sepadan ialah faktor C
skala, k.
The ratio of length of image to the corresponding
length of object is the scale factor, k. O
A A′
3 Nisbah jarak titik imej dari pusat dengan
jarak titik objek dari pusat ialah faktor
Faktor skala, k / Scale factor, k Aʹ Bʹ Aʹ Cʹ Bʹ Cʹ
skala, k. = = =k
AB AC BC
The ratio of the distance of image point from the Panjang imej / Length of image
centre to the distance of object point from the =
Panjang objek / Length of object OAʹ OBʹ OCʹ
centre is the scale factor, k. = = =k
OA OB OC
5.3 Gabungan Transformasi / Combined Transformation

1 A dan B ialah dua transformasi.
A and B are two transformations. Transformasi AB / Transformation AB:
2 AB mewakili transformasi B diikuti dengan transformasi A. B A
(x, y) ⎯→ (xʹ, yʹ) ⎯→ (xʹʹ, yʹʹ)
AB represents the transformation B followed by the transformation A.
3 A2 mewakili transformasi A diikuti dengan transformasi A. Transformasi A2 / Transformation A2:
A2 represents the transformation A followed by the transformation A.
A A
(x, y) ⎯→ (xʹ, yʹ) ⎯→ (xʹʹ, yʹʹ)
88

5.4 Teselasi / Tessellation
1 Teselasi ialah pola bagi bentuk berulang yang memenuhi suatu satah tanpa ruang kosong atau pertindihan.
Tessellation is a pattern for a recurring shape that fills a plane without empty spaces or overlapping.
2 Antara teselasi yang terkenal ialah teselasi jenis Escher.

Among the famous tessellations is the Escher Tessellation.
Praktis PBD
5.1 Kekongruenan / Congruency
Latihan 1 Tentukan sama ada setiap pasangan rajah berikut adalah kongruen atau bukan. TP 2
Determine whether each of the following diagrams is congruent or not.
TP 2 Mempamerkan pengetahuan asas tentang kekongruenan, pembesaran dan gabungan transformasi.
Contoh 1
Kongruen / Congruent
1 2
Bukan kongruen/ Not congruent Kongruen/ Congruent
3 4
89

Latihan 2 Nyatakan rajah yang kongruen dengan P. TP 2
State the diagrams which are congruent to P.
TP 2 Mempamerkan kefahaman tentang kekongruenan, pembesaran dan gabungan transformasi.
Contoh 2
B Penyelesaian
D C
C dan E adalah kongruen dengan P.
C and E are congruent to P.
P
E
1 2 3
A C
B A B A
P
P C C P
E B
E D
E D D
B, C dan D kongruen dengan P A, C dan D kongruen dengan P A, B dan D kongruen dengan P

B, C and D are congruent to P A, C and D are congruent to P A, B and D are congruent to P
Latihan 3 Tentukan sama ada setiap pasangan segi tiga adalah kongruen. TP 2
Determine whether each pair of triangles is congruent.
TP 2 Mempamerkan pengetahuan asas tentang kekongruenan, pembesaran dan gabungan transformasi.
Contoh 3
1
5 cm
4 cm
4 cm 120°
8 cm 5 cm
3 cm 120°
6 cm
6 cm 3 cm 8 cm
Kongruen / Congruent
Kongruen/ Congruent
2 3
7 cm
34° 25°
4 cm 10 cm
30° 10 cm
4 cm 34°
7 cm 30°
25°
90

4 5
62° 40°
110° 12 cm
55° 12 cm
55° 110°
60°
40°
Latihan 4 Selesaikan masalah-masalah berikut. TP 4 TP 5

TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang kekongruenan, pembesaran dan gabungan transformasi dalam konteks penyelesaian masalah
rutin yang mudah.
rutin yang kompleks.
Contoh 4
1 Dalam rajah di bawah, pentagon PQRST dan
WXRUV adalah kongruen.
Trapezium ABCD dan PQRS adalah kongruen. In the diagram below, pentagons PQRST and WXRUV are
Trapezium ABCD and PQRS are congruent.
congruent.
S
A B
P X W
8 cm
1.5 cm
V
T
D 7 cm C
3 cm
R S Q R 4.5 cm U
10 cm
Cari perimeter, dalam cm, seluruh rajah.
Find the perimeter, in cm, of the whole diagram.
Q P
S
3 cm 1.5 cm
Cari, dalam cm, P X W
Find, in cm, 1.5 cm 3 cm
(a) panjang BC, 1.5 cm
V
the length of BC, T
(b) panjang AB. 3 cm
the length of AB. 3 cm
Penyelesaian Q 3 cm R 4.5 cm U
(a) BC = QR = 10 cm A E B
(b) BE = 102 – 82 Perimeter

= 6 cm 8 cm 8 cm
10 cm
= (3 + 3 + 4.5 + 3 + 1.5 + 3 + 1.5 + 3 + 1.5) cm
∴ AB = (7 + 6) cm = 24 cm
= 13 cm D 7 cm C
91

2 Dalam rajah di bawah, diberi bahawa ΔKLM dan 3 Shaik mempunyai sebidang tanah berbentuk
ΔPQM adalah kongruen. trapezium. Dia mewasiatkan tanahnya kepada
In the diagram below, it is given that KLM and PQM are dua orang anak lelakinya dengan membahagikan
congruent. tanah itu menjadi dua bidang yang kongruen
K seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.
Shaik has a trapezoid piece of land. He bequeathed his land to
his two sons by dividing the land into two congruent pieces
as shown in the diagram below.
13 cm Q
20 m
L 5 cm M P
25 m
Cari perimeter, dalam cm, bagi seluruh rajah. 20 m
Find the perimeter, in cm, of the whole diagram.
K
25 m 27 m
7 cm Hitung luas, dalam m2, keseluruhan tanah itu.

13 cm Q Calculate the area, in m2, of the whole piece of land.
13 cm Oleh sebab dua bidang tanah itu ialah kongruen, maka
5 cm kedua-duanya mempunyai ukuran 27 m sama.
yang
20 m 20 m
Since the two plots of land are congruent, then both have the same
L 5 cm M 12 cm P size.
Menggunakan teorem Pythagoras:
Using Pythagoras's
25 m theorem: 25 m
24 m
KM = 13 – 5 = 12 cm
2 2 20 m 20 m
QM = LM = 5 cm
∴ KQ = 12 – 5 = 7 cm
27 m 27 m 25 m
25 m
Perimeter = 13 + 7 + 13 + 12 + 5 24 m
= 50 cm
27 m 27 m
25 = h + 7
2 2 2 Luas bidang tanah
625 = h2 + 49 Area of the land
h2 = 625 – 49 1
= (a + b) × h
= 576 2
1
h = 576 = 2 (20 × 2 + 27 × 2) × 24
= 24 m
= 1 128 m2
5.2 Pembesaran / Enlargement
Latihan 5 Tentukan sama ada setiap pasangan poligon berikut adalah serupa atau tidak serupa.
Determine whether each of the following pairs of polygons is similar or not similar. TP 2
TP 2 Mempamerkan kefahaman tentang kekongruenan, pembesaran dan gabungan transformasi.
Contoh 5
1
2 cm
65°
10 cm
3 cm
40° 40° 25°
8 cm
Serupa
Similar Serupa/ Similar
92

2 3
10 cm
3 cm
6 cm
2 cm
Tidak serupa/ Not similar Serupa/ Similar
4 5
4.5 cm 3 cm
2 cm 3 cm
4 cm 6 cm
Serupa/ Similar Tidak serupa/ Not similar
Latihan 6 Lukis imej bagi objek P di bawah suatu pembesaran dengan faktor skala, k, pada pusat O.
Draw the image of object P under an enlargement of scale factor, k, at the centre O. TP 3
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang kekongruenan, pembesaran dan gabungan transformasi untuk melaksanakan tugasan mudah.
Contoh 6
1
1 k=1
k=2 2
P'
P'
P
P
O
O
Panjang imej / Length of image
=2×2=4 1
Pʹ = 4 × 1 = 6
2
1 3 k = –2
2 k=
2
P
P'
O P'
1 Pʹ = 1 × –2 = –2
Pʹ = 4 × =2 imej terbalik
2 inverted image
93

Latihan 7 Nyatakan faktor skala dan tandakan pusat sebagai O bagi suatu pembesaran. TP 3
State the scale factor and mark the centre as O of an enlargement.
(PQRS → objek/object; PʹQʹRʹSʹ → imej/image)
Contoh 7
1
P' Q
P P Q'
Q P'
Q'
O O
S R
R'
S' R' R
S'
S
Penyelesaian
PʹQʹ 2 1
SʹRʹ 6 k= = =
PQ 4 2
k= = =3
SR 2
2 3
P' Q' R' S'
P P Q
Q
O T'
T
S R
O R R' Q' P'
PʹQʹ 6 PʹQʹ 4
k= = =2 k= = – = –2
PQ 3 PQ 2
Latihan 8 Cari luas objek atau imej di bawah suatu pembesaran. TP 4

Find the area of the object or image under an enlargement.
rutin yang mudah.
Contoh 8
ΔA’B’C’ ialah imej ΔABC di bawah pembesaran

faktor skala 3. Jika luas ABC ialah 40 cm2, cari luas
ΔA’B’C’.
Δ A’B’C’ is the image of ABC under an enlargement of scale
factor 3. If the area of ABC is 40 cm2, find the area of A’B’C’.
Tip Bestari
Pembesaran dengan faktor skala, k.
Penyelesaian An enlargement of scale factor, k.
Luas ΔA’B’C’/Area of A’B’C’
= k2 × luas/area of ABC k
Objek / Object Imej/Image
= 32 × 40 cm2
= 360 cm2 Luas imej = k2 × luas objek
Area of image = k2 × area of object
94

1 P’Q’R’ ialah imej PQR di bawah pembesaran 2 Luas sisi empat ABCD ialah 60 m2. Cari luas imej
faktor skala –2. Jika luas PQR ialah 21 cm2, cari sisi empat ABCD di bawah pembesaran dengan
luas P’Q’R’ 1
skala faktor .
ΔP’Q’R’ is the image of PQR under an enlargement of 2
scale factor –2. If the area of PQR is 21 cm2, find the area of The area of quadrilateral ABCD is 60 m2. Find the area of the
P’Q’R’. image of quadrilateral ABCD under an enlargement of scale
1
factor .
2
Luas/ Area of P’Q’R’
= k2 × luas/ area of PQR Luas/ Area of A’B’C’D’
= k2 × luas/ area of ABCD
= (–2)2 × 21
1 2
= 84 cm2 = 
2
× 60
= 15 m2
3 ΔP’ialah imej ΔP di bawah suatu pembesaran. 4 Sisi empat A’B’C’D’ ialah imej sisi empat ABCD di
ΔP’ is the image of ΔP under an enlargement. bawah suatu pembesaran.
Quadrilateral A’B’C’D’ is the image of quadrilateral ABCD
under an enlargement.
B'
B
P A
C
P'
D C'
D'
Jika luas P’ ialah 180 cm2, cari luas P. Jika luas sisi empat ABCD ialah 45 m2, cari luas
If the area of P’ is 180 cm2, find the area of P.
sisi empat A’B’C’D’.
If the area of quadrilateral ABCD is 45 m2, find the area of
Luas/ Area of P’ = k2 (Luas/ Area of P) quadrilateral A’B’C’D’.
180 = 32 (Luas/ Area of P)
180 Luas/ Area of A’B’C’D’ = k2 (Luas/ Area of ABCD)
Luas/ Area of P =
9 = 22(45)
= 20 cm2 Luas/ Area of A’B’C’D’ = 180 m2
Latihan 9 Selesaikan masalah berikut. TP 5 TP 6

bukan rutin secara kreatif.
Contoh 9
Sisi empat A’B’C’D’ ialah imej sisi empat ABCD di bawah suatu pembesaran. D C
Quadrilateral A’B’C’D’ is the image of quadrilateral ABCD under an enlargement. A'
(a) Pada rajah, tanda dan labelkan pusat pembesaran itu sebagai O. B'
On the diagram, mark and label the centre of the enlargement as O.
(b) Nyatakan faktor skala pembesaran itu.
D'
State the scale factor of the enlargement. C' B
(c) Jika luas sisi empat ABCD ialah 120 cm , cari luas, dalam cm , rantau berlorek.
2 2
If the area of quadrilateral ABCD is 120 cm2, find the area, in cm2, of the shaded region.
A
95

Penyelesaian
(a) D C (c) Luas A’B’C’D’ = k2 × (luas/area ABCD)
A' Area of A’B’C’D’
B' 1
 2  (120)
2
O x= –
D' = 30 cm2
C' B
∴ Luas rantau berlorek

A Area of shaded region
= (120 – 30) cm2
= 90 cm2
BʹCʹ 2
(b) k ⇒ =–
BC 4
1
= –
2
1 Rajah berikut menunjukkan pentagon PQRST dan PʹQʹRʹSʹTʹ. y

Pentagon PʹQʹRʹSʹTʹ ialah imej bagi pentagon PQRST di
bawah suatu pembesaran. 8 P' Q'
The following diagram shows pentagons PQRST and P’Q’R’S’T’. Pentagon
P’Q’R’S’T’ is the image of pentagon PQRST under an enlargement. 6
(a) Nyatakan pusat pembesaran.
State the centre of the enlargement. P Q
4 T' R'
(b) Cari faktor skala.
Find the scale factor.
2 R
(c) Jika luas kawasan berlorek ialah 48 m2, cari luas, dalam m2, T
pentagon PQRST. S
If the area of the shaded region is 48 m2, find the area, in m2, of pentagon x
0 2 4 6 8 10
PQRST.
(a) Pusat/ Centre = S

(b) k = 2
(c) Luas/ Area of P’Q’R’S’T’ = k2(luas/area of PQRST)
48 + x = 22(x)
48 = 3x
x = 16 m2
5.3 Gabungan Transformasi / Combined Transformation
Latihan 10 Tentukan imej bagi suatu objek di bawah gabungan dua transformasi isometri. TP 4
Determine the image of an object under the combination of two isometric tranformations.
rutin yang mudah.
Contoh 10
y
–1
Diberi bahawa T ialah translasi
2  
dan P ialah pantulan pada garis
III
y = 2. Trapezium I, II dan III ialah imej bagi objek berlorek di bawah dua 6
transformasi isometri. Berdasarkan rajah, tentukan imej bagi objek berlorek
di bawah gabungan transformasi yang berikut. 4
II
–1
Given that T is a translation  
2
and P is a reflection in the line y = 2. Trapeziums I, II and
2
III are the images of the shaded object for two isometric transformations. Based on the diagram,
determine the image of the shaded object under the following combined transformations. x
(a) T2, (b) PT, (c) TP. 0 2 4 I 6
–2
96

Penyelesaian
(a) y (b) y (c) y
III
6 6 6
T
4 4 T 4
T II
y=2 y=2 T
2 2 2 P
P
x x x
0 2 4 6 0 2 4 I 6 0 2 4 6
–2 –2 –2
Imejnya ialah trapezium III. Imejnya ialah trapezium I. Imejnya ialah trapezium II.
The image is trapezium III. The image is trapezium I. The image is trapezium II.
1 Dalam rajah di sebelah, trapezium I, II, III dan IV ialah imej y

bagi trapezium berlorek di bawah gabungan transformasi. IV
In the diagram on the right, trapeziums I, II, III and IV are images of the 6
II
shaded trapezium under the combined transformations.
Diberi bahawa R ialah pantulan pada garis y = x, T ialah 4
–2
translasi  2
dan V ialah putaran 90° ikut arah jam pada III
2
titik (1, 3).
Tentukan imej objek berlorek di bawah setiap gabungan
–4 –2 0 2 4 6
transformasi yang berikut.
–2
Given that R is a reflection in the line y = x, T is a translation
2 
and
–2
V is a rotation of 90° clockwise about the point (1, 3).
Determine the image of the shaded object under each of the following
combined transformations. –4
I
(a) TR = II
(b) VT = III
(c) RV = I
(d) VR = IV
Latihan 11 Tentukan imej bagi suatu objek di bawah gabungan dua pembesaran dan transformasi
isometri. TP 4
Determine the image of an object under the combination of two enlargements and isometric transformation.
rutin yang mudah.
Contoh 11
Dalam rajah di sebelah, sisi empat I, II, dan III ialah imej bagi y
objek berlorek di bawah gabungan transformasi. 8
In the diagram on the right, quadrilaterals I, II, and III are images of the
shaded object under the combined transformations.
6
Diberi bahawa P ialah pembesaran dengan faktor
–3
skala 2 pada asalan, Q ialah translasi
ialah pantulan pada paksi-y.
–4
dan R   II
4
Given that P is an enlargement of scale factor 2 about the origin, 2

I
–3
Q is translation  
–4
and R is a reflection in the y-axis.
x
–8 –6 –4 –2 0 2 4
Tentukan imej objek berlorek di bawah setiap gabungan
transformasi yang berikut. –2
III
Determine the image of the shaded object under each of the following
combined transformations. –4
(a) P2 (b) PR (c) QP
97

Penyelesaian
(a) P2 (b) PR (c) QP
y y y
8 8 8
6 6 6
4 4 4
II P P
2 2 2
P I P
x x x
0 –4 –2 0 R 2 4 –8 –6 –4 –2 0
–8 –6 –4 –2 Q
–2 –2 –2
III
–4 –4 –4
Imejnya ialah sisi empat II. Imejnya ialah sisi empat I. Imejnya ialah sisi empat III.
The image is quadrilateral II. The image is quadrilateral I. The image is quadrilateral III.
1 Dalam rajah di bawah, segi tiga I, II, dan III ialah 2 Dalam rajah di bawah, pentagon I, II, dan III
imej bagi objek berlorek di bawah gabungan ialah imej bagi objek berlorek di bawah gabungan
transformasi. transformasi.
In the diagram below, triangles I, II, and III are images of the In the diagram below, pentagon I, II, and III are images of the
shaded object for the combined transformations. shaded object for the combined transformations.
y y
8 8
II
II
6 6
4 4
I
2 2
III
x x
–6 –4 –2 0 2 4 6 –6 –4 –2 0 2 4 6
III I
–2 –2
–4
Diberi bahawa E ialah pembesaran dengan faktor
Diberi bahawa R ialah putaran 90° lawan arah
1 6
jam pada asalan, T ialah translasi
–1
4
, E ialah  skala
3
pada asalan, F ialah translasi
5
, G ialah  
pembesaran dengan faktor skala 2 pada (0, 1) dan
pantulan pada garis x = 1 dan H ialah putaran
P ialah pantulan pada garis y = 1.
180° pada asalan.
Tentukan imej bagi objek berlorek di bawah setiap
Tentukan imej bagi objek berlorek di bawah setiap
gabungan transformasi yang berikut.
gabungan transformasi yang berikut.
Given that R is a rotation of 90° anticlockwise about the 1
Given that E is an enlargement of scale factor about the
origin, T is a translation –1 , E is an enlargement of scale
  6
3
4
factor 2 about (0, 1) and P is a reflection in the line = y = 1.
origin, F is a translation
5 
, G is a reflection in the line
x = 1 and H is a rotation 180° about the origin.
(a) TE = II
(a) FE = II
(b) PE = III
(b) GE = III
(c) ER = I
(c) EH = I
98

Latihan 12 Cari koordinat imej bagi suatu titik di bawah satu gabungan transformasi. TP 3
State the coordinates of the image of a point under a combined transformation.
Contoh 12
Diberi bahawa P ialah putaran pada paksi-x, T ialah translasi  –32  dan R ialah putaran 90° ikut arah jam
pada titik (0, 2). Cari koordinat imej A(1, 4) di bawah setiap gabungan transformasi yang berikut.
2
Given that P is a reflection in x-axis, T is a translation  –3 and R is a rotation of 90° clockwise about (0, 2). Find the coordinates
of the image of the point A(1, 4) for each of the following combined transformations.
(a) PT (b) TR (c) PR
y y y
A 2 A A
4 ➤ 4 4
R R
T 3
➤
2 2 2
Aʹ 2
Aʹ ➤ Aʹ
x x P x
0 2P 4 0 2 T 4 0 2 4
Aʹʹ
➤
Aʹʹ 3
–2 –2 –2
Aʹʹ
T R R
A(1, 4) Aʹ(3, 1) A(1, 4) Aʹ(2, 1) A(1, 4) Aʹ(2, 1)
P T R
Aʹʹ(3, –1) Aʹʹ(4, –2) Aʹʹ(2, –1)
∴ Imejnya ialah (3, –1). ∴ Imejnya ialah (4, –2). ∴ Imejnya ialah (2, –1).
The image is (3, –1). The image is (4, –2). The image is (2, –1).
1 Diberi bahawa T ialah translasi  32  dan M ialah pantulan pada garis yang melalui titik (0, 0) dan (5, 5).
Cari koordinat imej B(2, 0) bagi setiap gabungan transformasi yang berikut.
Given that T is a translation  32  and M is a reflection in the line passes the points (0, 0) and (5, 5). Find the coordinates of the
image of B(2, 0) for each of the following combined transformations.
(a) T2 y (b) MT y
6 6
B ʹʹ
4 B ʹʹ 4
2 Bʹ 2 Bʹ
B B
x x
0 2 4 6 8 0 2 4 6 8
–2 –2
T T T M
B(2, 0) Bʹ(5, 2) Bʹʹ(8, 4) B(2, 0) Bʹ(5, 2) Bʹʹ(2, 5)
(c) TM (d) M2
y y
6 6
4 B ʹʹ 4
2 Bʹ 2 Bʹ
B B B ʹʹ
x x
0 2 4 6 8 0 2 4 6 8
–2 –2
M T M M
B(2, 0) Bʹ(0, 2) Bʹʹ(3, 4) B(2, 0) Bʹ(0, 2) Bʹʹ(2, 0)
99

2 Transformasi S mewakili translasi  –13  dan transformasi R mewakili putaran 90° lawan arah jam pada (1, 2).
Cari koordinat imej C(2, 4) di bawah transformasi yang berikut.
Transformation S represents a translation  –13  and transformation R represents a rotation of 90° anticlockwise about (1, 2).
Find the coordinates of the image of C(2, 4) under the following transformation.
(a) R, (b) SR, (c) RS.

R R S S R
(a) C(2, 4) Cʹ(–1, 3) (b) C(2, 4) Cʹ(–1, 3) Cʹʹ(2, 2) (c) C(2, 4) Cʹ(5, 3) Cʹʹ(0, 6)
y
y
(–1 + 3, 3 + (–1))
= (2, 2) 6
R
C
4
Cʹ 4 C
(5, 3)
2
2
–2 0 2 x
0 2 4
3 Diberi bahawa U ialah pembesaran dengan faktor skala 2 pada asalan, V ialah putaran 90° ikut arah jam
4
pada (1, 2) dan W ialah translasi
–2  
. Cari koordinat imej D(2, 3) di bawah setiap gabungan transformasi
yang berikut.
Given that U is an enlargement of scale factor 2 about the origin, V is a rotation of 90° clockwise about (1, 2) and W is
translation  –24 . Find the coordinates of the image of D(2, 3) under each of the following combined transformations.
(a) VU y (b) WU y
Dʹ Dʹ
6 6
V
Dʹʹ
4 4
D
D
2 2
x x
0 2 4 6 8 0 2 4 6 8
Dʹʹ
–2 –2
–4 –4
U V U W
D Dʹ(4, 6) Dʹʹ(5, –1) D Dʹ(4, 6) Dʹʹ(8, 4)
(c) UV y (d) VW y
6 6
4 4
D D
2 D ʹʹ 2
Dʹ
Dʹ
x x
0 2 4 6 8 0 2 4 6 8
–2 –2
Dʹʹ
–4 –4
V U W V
D Dʹ(2, 1) Dʹʹ(4, 2) D Dʹ(6, 1) Dʹʹ(0, –3)
100

4 Transformasi P mewakili pantulan pada garis y = x dan transformasi Q mewakili translasi
koordinat imej E(3, 1) di bawah transformasi yang berikut.
 –12  . Cari
Transformation P represents a reflection in the line y = x and transformation Q represents a translation  –12 . Find the
coordinates of the image of the point E(3, 1) under the following transformations.
(a) P, (b) QP, (c) PQ.
P P Q
(a) E(3, 1) Eʹ(1, 3) (b) E(3, 1) Eʹ(1, 3) Eʹʹ(0, 5)
y
Eʹ (1, 3)
3 y=x Q P
(c) E(3, 1) Eʹ(2, 3) Eʹʹ(3, 2)
2
1 E
x
0 1 2 3
Latihan 13 Lukis imej suatu objek di bawah gabungan dua transformasi. TP 4

Draw the image of an object under a combination of two transformations.
rutin yang mudah.
Contoh 13
y
Diberi bahawa P ialah pembesaran dengan faktor skala 2
pada asalan, Q ialah pantulan pada paksi-x dan S ialah 6
3
translasi
2  
.
4
Given that P is an enlargement of scale factor 2 about the origin, Q is the
3 2
reflection in x-axis and S is a translation
2
.   A
Lukis imej bagi objek A di bawah setiap gabungan x

transformasi yang berikut. –4 –2 0 2 4 6
Draw the image of object A under each of the following combined
–2
transformations.
(a) SQ, (b) SP.
–4
Seterusnya, nyatakan suatu transformasi tunggal yang
setara dengan gabungan transformasi SP.
Hence, state a single transformation equivalent to a combined
transformation SP.
Penyelesaian
(a) (b)
y y

6 6
Aʹʹ
4 4
Aʹ
S
2 2
A A
P
Q Aʹʹ
x x
–4 –2 0 2 4 –6 –2 0 2 4 6 8 10
M Aʹʹ
Aʹ S –2
–2
–4 –4
Transformasi tunggal:
Pembesaran dengan faktor skala 2 pada titik
M(–3, –2).
Enlargement of scale factor 2 about point M(–3, –2).
101

1 Diberi bahawa P ialah putaran 90° lawan arah (b) QR,
jam pada asalan, Q ialah pantulan pada garis y
–4
y = x dan R ialah translasi
7
.   Bʹ
6 y=x
Given that P is a rotation of 90° anticlockwise about 4

the origin, Q is a reflection in the line y = x and R is a
–4
translation  
7
. 2 Q
R
(a) PQ,
x
–6 –4 –2 0 2 4 6
y
–2 B B ʹʹ
6 y=x
–4
4
Bʹ 2 Q (c) PR.
y
P
x 6
–6 –4 –2 0 2 4 –6
Bʹ
B ʹʹ –2 B 4
P
–4 2
R
Seterusnya, nyatakan transformasi tunggal x

–6 –4 –2 0 2 4 6
bagi gabungan transformasi PQ.
Hence, state a single transformation of combined B ʹʹ –2 B
tranformation PQ.
Pantulan pada paksi –y atau x = 0 –4

Reflection on the y–axis or x = 0
2 Diberi bahawa S ialah pembesaran dengan (b) TU,

faktor skala 2 pada asalan, T ialah pantulan pada y
2
garis y = 2 dan U ialah translasi
–3
.   6
Cʹʹ
Lukis imej segi tiga C di bawah setiap gabungan
4
transformasi yang berikut.
Given that S is an enlargement of scale factor 2 about the T
origin, T is a reflection in the line y = 2 and U is translation 2 y=2
C
2 . Draw the image of triangle C for each of the
 
–3
U
x
–4 –2 0 2 4 6
following combined transformations.
Cʹ
(a) ST, –2
y
(c) US.
6 y
Cʹʹ 6
4
S
C y=2 4
2 M Cʹ
C T S U
2
x C
–4 –2 0 2 4 6
C ʹʹ
x
–2 –4 –2 0 2 4 6
–2
–4
Seterusnya, nyatakan transformasi tunggal
bagi gabungan transformasi di (c).
Hence, state a single transformation of combined
transformation in (c).
Pembesaran dengan faktor skala 2 pada titik
M(–2, 3).
Enlargement with a scale factor of 2 at centre M (–2, 3).
102

Latihan 14 Huraikan gabungan dua transformasi. TP 4 KBAT Menganalisis
Describe the combination of two transformations.

rutin yang mudah.
Contoh 14
Penyelesaian y
y
Qʹ Qʹ
6 6
X: Pantulan pada paksi-y
Q Q
4 Pʹ 4 Pʹ Reflection in y-axis
P P Y: Pembesaran dengan faktor
2 Rʹ Sʹ 2 Rʹ Sʹ skala 2 pada pusat (2, 2).
S R S R Enlargement of scale factor 2 at
centre (2, 2).
x x
–4 –2 0 2 4 6 –4 –2 0 2 4 6
1 Dalam setiap rajah di bawah, segi empat PʹQʹRʹSʹ ialah imej bagi empat PQRS di bawah transformasi X
diikuti dengan transformasi Y. Huraikan selengkapnya transformasi X dan transformasi Y.
In each diagram below, quadrilateral PʹQʹRʹSʹ is the image of quadrilateral PQRS for transformation X followed by transformation
Y. Describe in full, the transformation X and transformation Y.
(a) x=1 (b)
y y
6 6
P
Pʹ 4 Qʹ Q
S4 Pʹ
Q 2 P 2
R Qʹ
R Rʹ Sʹ
x x
–4 –2 S 0 2 4 6 –4 –2 0 2 4 6
–2 –2
Sʹ
Rʹ
–4 –4
Pantulan pada garis x = 1. Pantulan pada garis x = 0 atau paksi-y

X : X:
Reflection on the line x = 1. Reflection on the line x = 0 or the y-axis.
Pembesaran dengan faktor skala 3 pada Pembesaran dengan faktor skala 2 pada
Y: Y:
1
pusat 3 , 1. pusat (2, 7).
2
1
Enlargement with a scale factor of 3 at centre 3 , 1. Enlargement with a scale factor of 2 at centre (2, 7).
2
(c) y (d) y
6 6
Qʹ Pʹ Pʹ Sʹ
4 4
Sʹ Qʹ
2 2
Rʹ Rʹ
x x
–4 S –2 0 2 4 6 –4 –2 0 2 4 6
P –2 P S –2
Q
Q –4 –4
R
R
4
Translasi/ Translation 
6
.
Putaran 90° mengikut arah jam pada asalan. X:
X:
A rotation of 90° clockwise at the origin. Pembesaran dengan faktor skala 2 pada
Y:
8 8
Translasi 
0
/ Translation  . pusat (–1, 3).
Y: 0
Enlargement with a scale factor of 2 at centre (-1, 3).
103

2 Dalam setiap rajah di bawah, ΔPQR ialah imej bagi ΔABC bagi suatu transformasi X diikuti dengan
transformasi Y. Huraikan selengkapnya, transformasi X dan transformasi Y.
In each diagram below, ΔPQR is the image of ΔABC for transformation X followed by transformation Y. Describe in full, the
transformation X and transformation Y.
(a) (b) y
y
A x=1
6 8
P
P
4 6
C B
B 2 Q 4
R Q R
x 2
–4 –2 C 0 2 4 6
A
x
–6 –4 –2 0 2 4 6
1
Pembesaran dengan faktor skala pada
X : 2
Putaran 180° pada pusat C.
pusat (–1, 2). X :
1 at centre (–1, 2). A rotation of 180° at centre C.
Enlargement with a scale factor of —
2 –5
Translasi/ Translation  –2 .
Pantulan pada garis x = 1. Y :
Y :
Reflection on the line x = 1.
y y
(c) (d)
x = –3 Cʹ
8 8
R
6 6 C
B
4 A 4
R
Q A
P 2 2
P
C
Q B B
x x
–6 –4 –2 0 2 4 6 8 –6 –4 –2 0 2 4 6 8
Putaran 90° lawan arah jam pada asalan

Putaran 90° lawan arah jam pada asalan. X :
X :
A rotation of 90° anticlockwise at the origin.
A rotation of 90° anticlockwise at the origin.
1
Pembesaran dengan faktor skala pada
Pantulan pada garis x = –3. Y : 3
Y :
pusat (–3, 2). / Enlargement with a scale factor of
Reflection on the line x = −3.
1 at centre (−3, 2).
—
Video Tutorial
3
PAK-21
Kesilapan Umum Kesilapan Umum

Murid sering meletakkan jawapan dalam huraian yang Faktor skala 3 tidak boleh ditulis sebagai "skala 3"
tidak lengkap. atau "faktor 3" atau "3 kali".
Students tend to leave the answer in incomplete description. A scale factor of 3 cannot be written as "scale of 3" or "factor
of 3" or "3 times".
Example / Contoh:
Putaran 90° ikut arah jam.
Video Tutorial
Rotation 90° clockwise. Untuk tujuan pembelajaran
Pembesaran dengan faktor skala 3.
Imbas atau layari http://www.youtube.
Enlargement with scale factor 3. com/watch?v=h_5va9dAzqg untuk
menonton video tentang gabungan dua
transformasi
104

5.4 Teselasi / Tessellation
Latihan 15 Ikuti langkah-langkah berikut dan bentukkan suatu teselasi. TP 5 TP 6 KBAT Mencipta
Follow the following steps and form a tessellation.

STEM
Contoh 15
P A P A P A
R T R T R T
Langkah 1 Langkah 2 Langkah 3

Step 1 Step 2 Step 3
P A
T R
A P
R T
Langkah 4 Langkah 5
Step 4 Step 5
Penyelesaian
T R T R T R
A P A P A P
T R T R T R
A P A P A P
105

1
Langkah/Step 1 Langkah/Step 2 Langkah/Step 3
Langkah/Step 4
Langkah/Step 5
106

2
Langkah/Step 1 Langkah/Step 2 Langkah/Step 3
Langkah/Step 4
Latihan 16 Reka bentuk teselasi yang melibatkan dua transformasi isometri yang berkait daripada (a)
kepada (b). TP 6 KBAT Mencipta STEM
Design a tessellation involving two combined isometric transformations from (a) to (b).
Contoh 16
A B
A B (a) Translasi D → C duaAkali B

Translation D → C twice
D C (b) Pantulan pada garisADC B
Reflection in the line DC
D C D C
D C
Penyelesaian
(a) A B (b)
A B A B
DA BC
D C D C
D C
A B
107
D
05_Modul A+ Math Tg5.indd 107 C 20/12/2022 11:37 AM
1 A
B C
(a) Putaran 60° ikut arah jam dua kali (b) Pantulan pada garis BC
pada titik C Reflection in the line BC
Rotation 60° clockwise twice about point C
A A
B C B C
2
A B
F C
E D
(a) Pantulan pada garis BC dan pantulan pada garis CD.

Reflection in the line BC and reflection in the line CD.
A B
F C
E D
(b) Pantulan berulang

Repeated reflections
A B
F C
E D
108

Kertas 1
1 Rajah 1 menunjukkan lima buah pentagon. y

Antara pentagon A, B, C atau D yang manakah
tidak kongruen dengan pentagon X? 8
Diagram 1 shows five pentagons. Which pentagon, A, B, C
IV
or D, is not congruent with pentagon X? 6
III
4
A B I
X x
–4 –2 0 2 4 6
C II
D –2
Rajah 1/ Diagram 1 Rajah 3/ Diagram 3
Diberi bahawa R ialah pantulan pada paksi-y dan

2
2 Dalam Rajah 2, sisi empat PʹQʹRʹSʹ ialah imej sisi
empat PQRS di bawah suatu pembesaran.
T ialah translasi
5
.  
In Diagram 2, quadrilateral PʹQʹRʹSʹ is the image of Tentukan imej bagi segi tiga berlorek di bawah
quadrilateral PQRS under an enlargement. gabungan transformasi TR.
Given that R is a reflection in the y-axis and T is a
y
translation 2 .  
8 5
S Determine the image of the shaded object under the combined
transformation TR.
6 A I C III
S′
P B II D IV
4 P′
4 Dalam Rajah 4, segi tiga I, II, III , IV dan segi tiga
R′ R
berlorek dilukis pada satah Cartes.
2 In Diagram 4, triangles I, II, III, IV and shaded triangle are
Q′
drawn on a Cartesian plane.
Q
x y
0 2 4 6 8 10
Rajah 2/ Diagram 2 10
IV
Cari faktor skala bagi pembesaran itu. 8
Find the scale factor of the enlargement.
A –0.5 II
6
B –2
C 0.5
4
D 2 I
P
3 Dalam Rajah 3, segi tiga I, II, III , IV dan segi tiga 2
berlorek dilukis pada satah Cartes.
In Diagram 3, triangles I, II, III , IV and shaded triangle are x
–8 –6 –4 –2 0 2 4 6
drawn on a Cartesian plane.
III
–2
–4
Rajah 4/ Diagram 4
109

Tentukan imej bagi segi tiga berlorek di bawah C Pembesaran dengan faktor skala 2 pada pusat
pantulan pada garis y = 3 diikuti dengan (0, 3)
pembesaran dengan faktor skala 2 pada titik (1, 1). Enlargement of scale factor 2 about centre (0, 3)
Determine the image of the shaded triangle under the D Pembesaran dengan faktor skala –2 pada
reflection in y = 3 followed by enlargement of scale factor 2 at pusat (0, 3)
the point (1, 1). Enlargement of scale factor –2 about centre (0, 3)
A I C III
B II D IV 7 Dalam Rajah 5, sisi empat ABʹCʹDʹ ialah imej
bagi sisi empat ABCD di bawah satu gabungan
5 Pantulan pada garis y = 2 diikuti satu lagi transformasi VU.
pantulan pada garis x = 3 adalah setara dengan In Diagram 5, quadrilateral ABʹCʹD is the image of
A reflection in the line y = 2 followed by a reflection in the quadrilateral ABCD under a combined transformation VU.
line x = 3 is equivalent to D C
A putaran 180° pada titik (3, 2) B′
a 180° rotation at the point (3, 2)
 32  / a translation  32 
B
B translasi
A
C pantulan pada garis y = 2x + 3
a reflection in the line y = 2x + 3
D pembesaran dengan faktor skala –2 pada titik C′
(3, 2)
an enlargement of scale factor –2 at the point (3, 2)
D′
6 Diberi bahawa/ It is given that Rajah 5/ Diagram 5

R = putaran 180° pada titik (0, 3)
E = pembesaran dengan faktor skala 2 pada titik Antara berikut, yang manakah ialah transformasi
(0, 3) U dan V?
Which of the following is transformations of U and V?
R = 180° rotation about the point (0, 3)
E = enlargement of scale factor 2 at the point (0, 3) U V
Antara transformasi tunggal berikut, yang
A Putaran Pantulan
manakah adalah setara dengan gabungan
Rotation Reflection
transformasi ER?
Which of the following single transformations that is B Putaran Pembesaran
equivalent to the combined transformation ER? Rotation Enlargement
A Pembesaran dengan faktor skala 2 pada asalan C Pembesaran Translasi
Enlargement of scale factor 2 about the origin Enlargement Translation
B Pembesaran dengan faktor skala –2 pada D Pembesaran Pantulan
asalan Enlargement Reflection
Enlargement of scale factor –2 about the origin
Kertas 2
Bahagian A
1 Rajah 1 menunjukkan dua titik M dan N pada satah Cartes. Transformasi R ialah putaran 90° ikut arah jam
pada pusat (–1, 0). Transformasi S ialah pantulan pada garis y = x.
Diagram 1 shows two points M and N on a Cartesian plane. Transformation R is a rotation of 90° clockwise about the centre
(–1, 0). Transformation S is a reflection in the line y = x.
y (a) Nyatakan koordinat bagi imej titik M di bawah
transformasi R.
6
State the coordinates of the image of the point M under the
transformation R.
4 (b) Nyatakan koordinat bagi imej titik N di bawah
M
transformasi berikut:
2 aState the coordinates of the image of the point N under the
following transformations:
x (i) R2,
–4 –2 0 2 4 6 (ii) RS.
N
–2
[4 markah/marks]
R
(a) M(4, 3) Mʹ(2, –5)
–4 R2
(b) (i) N(–3, –2) Nʹʹ(1, 2)
S R
Rajah 1/ Diagram 1 (ii) N(–3, –2) Nʹ(–2, –3) Nʹʹ(–4, 1)
110

Bahagian B
y
2 Rajah 2 menunjukkan trapezium ABCD, EFGH dan KLMN
pada satah Cartes.
Diagram 2 shows trapeziums ABCD, EFGH and KLMN on a Cartesian F E
L 8 K A B
plane.
(a) Transformasi T ialah translasi  –24  . Transformasi R G H 6 D C
ialah pantulan pada garis y = 3.
Nyatakan koordinat imej bagi titik N di bawah setiap 4
transformasi berikut:
4
Transformation T is a translation
–2  
. Transformation R is a M N
2
reflection in the line y = 3.
State the coordinates of the image of point N under each of the x
–4 –2 0 2 4 6
following transformations:
(i) Transformasi /Transformation T,
(ii) Transformasi gabungan /Combined transformation RT. Rajah 2/ Diagram 2
(b) (i) KLMN ialah imej bagi ABCD di bawah transformasi gabungan XY.
Huraikan selengkapnya transformasi Y dan transformasi X.
KLMN is the image of ABCD under the combined transformation XY.
Describe in full, the transformation Y and transformation X.
(ii) Diberi bahawa luas rantau berlorek KEHGFLMN ialah 104 m2, hitung luas, dalam m2, rantau ABCD.
Given that the area of the shaded region KEHGFLMN is 104 m2, calculate the area, in m2, of the region ABCD.
4 [9 markah/marks]
 –2 
(a) (i) N(–2, 2) Nʹ(–2 + 4, 2 + –2 ) = Nʹ(2, 0)
4
 –2  y=3
(ii) N(–2, 2) Nʹ(2, 0) Nʹʹ(2, 6)
(b) (i) Y: Pantulan pada garis x = 2

Reflection on the line x = 2
X: Pembesaran dengan faktor skala 3 pada pusat (–2, 8)
Enlargement with a scale factor of 3 at centre (–2, 8).
(ii) Katakan luas EFGH/ Assume that the area of EFGH = x m2
Luas/ Area of KLMN = k2 (luas/ area of EFGH)
104 + x = 32(x)
104 = 8x
x = 13 m2
Luas/ Area of ABCD = Luas/ Area of EFGH = 13 m2
y
3 Rajah 3 menunjukkan sisi empat PQRS,
PTVU, KLMN dan EFGH pada satah Cartes.
Diagram 3 shows quadrilaterals PQRS, PTVU, KLMN E
10
and EFGH on a Cartesian plane.
(a) Transformasi X ialah pantulan pada garis R S
8
3 F
x = 4. Transformasi Y ialah translasi
–4
.   6
Q
P
Nyatakan koordinat imej bagi titik V di
T
bawah setiap transformasi berikut:
H G 4 V U
Transformation X is a reflection in the line x = 4. N
3
Transformation Y is a translation
–4  
. State the 2 K
coordinates of the image of the point V under the M L
following transformations: x
(i) XY, –8 –6 –4 –2 0 2 4 6 8
(ii) YX.
(b) PTVU ialah imej bagi KLMN di bawah Rajah 3/ Diagram 3
transformasi D dan PQRS ialah imej bagi PTVU di bawah transformasi E. Huraikan selengkapnya
PTVU is the image of KLMN under transformation D and PQRS is the image of PTVU under transformation E. Describe in
full.
(i) transformasi /transformation E,
(ii) transformasi tunggal yang setara dengan transformasi ED.
a single transformation which is equivalent to transformation ED.
111

(c) EFGH ialah imej bagi PQRS di bawah suatu pembesaran.
EFGH is the image of PQRS under an enlargement.
(i) Nyatakan koordinat pusat pembesaran itu dan faktor skalanya.
State the coordinates of the centre of the enlargement and its scale factor.
(ii) Diberi bahawa luas EFGH ialah 316.8 m2, hitungkan luas PQRS.
Given that the area of EFGH is 316.8 m2, calculate the area of PQRS.
[9 markah/marks]
3
 –4  x=4
(a) (i) V(2, 4) Vʹ(2 + 3, 4 + (–4)) = Vʹ(5, 0) Vʹʹ(3, 0)
3
x=4  –4 
(ii) V(2, 4) Vʹ(6, 4) Vʹʹ(6 + 3, 4 + –4) = Vʹʹ(9, 0)
(b) (i) Pantulan pada garis y = 6

Reflection on the line y = 6.
(ii) Putaran 90° ikut arah jam pada pusat (7, 6)
A rotation of 90° clockwise at centre (7, 6).
(c) (i) Pusat pembesaran/ Centre of enlargement = (1, 7)

Faktor skala/ Scale factor = –3
(ii) Luas/ Area of EFGH = k2(luas/ area of PQRS)
316.8 = (–3)2A
9A = 316.8
A = 35.2 m2
4 Rajah 4 menunjukkan sisi empat ABCD, PQRS dan y

PLMN, dilukis pada satah Cartes.
Diagram 4 shows quadrilaterals ABCD, PQRS and PLMN,
drawn on a Cartesian plane. 8
M
–7
(a) Transformasi T ialah translasi
3  
. Transformasi
6
B
R ialah putaran 90° lawan arah jam pada titik (0, 2). L N C
–7 R
Transformation T is a translation
3  
. Transformation R 4 A
Q S D
is a 90° anticlockwise rotation at the point (0, 2). 2
Nyatakan koordinat bagi imej titik D di bawah P
setiap transformasi berikut: x
–6 –4 –2 0 2 4 6
State the coordinates of the image of point D under each of
the following transformations: Rajah 4/ Diagram 4
(i) Transformasi /Transformation T,
(ii) Transformasi gabungan /Combined transformation TR.
(b) (i) PLMN ialah imej bagi ABCD di bawah transformasi gabungan XY.
Huraikan selengkapnya transformasi Y dan transformasi X.
PLMN is the image of ABCD under the combined transformation XY.
Describe in full, the transformation Y and transformation X.
(ii) Diberi luas rantau berlorek LMNSRQ ialah 165 m2, hitung luas, dalam m2, bagi rantau PQRS.
Given that the area of the shaded region LMNSRQ is 165 m2, calculate the area, in m2, of the region PQRS.
[9 markah/marks]
–7
3
(a) (i) D(3, 3) Dʹ(3 + –7, 3 + 3) = Dʹ(–4, 6)
–7
R
3
(ii) D(3, 3) Dʹ(–1, 5) Dʹʹ(–1 + –7 , 5 + 3) = Dʹʹ(–8, 8)
(b) (i) Y: Putaran 90º lawan arah jam pada asalan

A rotation of 90° anticlockwise at the origin
X: Pembesaran dengan faktor skala 2 pada pusat P
Enlargement with a scale factor of 2 at centre P
(ii) Katakan luas PQRS/ Assume that the area of PQRS = x m2
Luas/ Area of LMNP = k2 (luas/ area of PQRS)
165 + x = 22 (x)
4x – x = 165
3x = 165
x = 55 m2
112

Bidang Pembelajaran: Sukatan dan Geometri
Bab Nisbah dan Graf Fungsi Trigonometri
e-RPH
Ratios and Graphs of Trigonometric
Functions Jawapan
Revisi Pantas
6.1 Nilai Sinus, Kosinus dan Tangen bagi Sudut θ, 0°  θ  360°

The Value of Sine, Cosine and Tangent for Angle θ, 0°  θ  360°
1 Bulatan unit
Unit circle
(a) 90° (b) y
90°
Tip Bestari
1 1
Sukuan II Sukuan I A(x, y) y
Quadrant II Quadrant I Sukuan II Sukuan I
1
y Quadrant II Quadrant I
–1 θ 1 θ
180° 0°, 360° 180° –1 O x B 1 x
0°, 360°
O Sinus positif Semua positif
Sine positive All positive
Sukuan III Sukuan IV x
0
Quadrant III –1 Quadrant IV –1
Tangen positif Kosinus positif
270° Tangent positive Cosine positive
270°
Nilai sudut Sukuan III Sukuan IV
Values of the angles AB y koordinat-y Quadrant III Quadrant IV
sin  = = =
Sukuan I: 0° ,  , 90° OA 1 y-coordinate
Ingat/Remember
Quadrant I
OB x koordinat-x Saya Suka Tukar Kasut
Sukuan II: 90° ,  , 180° kos/cos  = = =
OA 1 x-coordinate Add Sugar To Coffee
Quadrant II
Sukuan III: 180° ,  , 270° koordinat-y
Quadrant III AB y y-coordinate
tan  = = =
Sukuan IV: 270° ,  , 360° OB x koordinat-x
Quadrant IV x-coordinate
2 Nisbah fungsi trigonometri:

The ratio of trigonometric function:
90°
y
(0, 1)
30°
2 (–1, 0) (1, 0)
√3 45° 180° 0°, 360°
0 x
√2
1
60° 45° (0, –1)

1 1
270°
 30° 45° 60°  0° 90° 180° 270° 360°

1 1 3 sin  0 1 0 –1 0
sin 
2 2 2
kos 
1 0 –1 0 1
kos  3 1 1 cos 
cos  2 2 2 tidak tidak
1 tan  0 tertakrif 0 tertakrif 0
tan  1 3 undefined undefined
3
113

3
Sudut
Angle
yy yy yy
Sukuan IIII y
Sukuan y y
Sukuan II IIII
Quadrant
Quadrant
90°
90°
Quadrant 180°
180°
IIθθ
90° θ 180°
θθ
θθ θθ
180° –– θθ θ
180° θ
xx xx θ xx
180° – θ θθ –– 180°
180° 360° ––
360°
x x x θθ
θ – 180° 360° – θ
Sukuan III
Sukuan III
Sukuan III III
Quadrant
Quadrant III Sukuan IV
Sukuan IV
180°
180°
Quadrant III
θθ 270°
270° Sukuan IV IV
Quadrant
Quadrant IV
180° θ 270° 270°
270°
Quadrant IV
θθ 360°
360°
270° θ 360°
Sudut dalam sukuan pertama Sudut dalam sukuan pertama Sudut dalam sukuan pertama
yang sepadan dengan sudut yang sepadan dengan sudut yang sepadan dengan sudut
dalam sukuan II dalam sukuan III dalam sukuan IV
Angle in the first quadrant Angle in the first quadrant Angle in the first quadrant
correspond to angle in quadrant II correspond to angle in quadrant III correspond to angle in quadrant IV
= 180° –  =  – 180° = 360° – 
6.2 Graf Fungsi Sinus, Kosinus dan Tangen

The Graph of Functions of Sine, Cosine and Tangent
1
Graf
Graph
Sinus/Sine Kosinus/Cosine Tangen/Tangent

y y y
y = sin x y = cos x y = tan x
1 1
x x x
0 90° 180° 270° 360° 0 90° 180° 270° 360° 0 90° 180° 270° 360°
–1 –1
2 Graf fungsi trigonometri

Graph of trigonometric functions
0°  x  360°
y y = a sin bx
1 2 3 b
a
–a
114

y y = a sin bx + c
c 2 3 b
a+c
c–a
0 x
y = a kos bx
y y = a cos bx
1 2 3 b
a
–a
y = a kos bx + c
y = a cos bx + c
y
1 2 3 b
a+c
c–a
x
0
3 Graf tangen / Graph of tangents

(a) y = a tan x bagi/for 0°  x  360° (b) y = a tan bx
y 1 2
y
a x c
0 45° 360°
0 x
(c) y = a tan bx + c
1 2
y
c
0 x
115

Praktis PBD
6.1 Nilai Sinus, Kosinus dan Tangen bagi Sudut θ, 0°  θ  360°
The Value of Sine, Cosine and Tangent for Angle θ, 0°  θ  360°
Latihan 1 Tentukan sukuan bagi setiap kedudukan sudut. TP 1

Determine the quadrant in which each of the angles lies.
TP 1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri.
Contoh 1
y
II I Tip Bestari
(a) 295°
(b) 196° Sukuan I: 0° ,  , 90°
Quadrant I
Penyelesaian Sukuan II: 90° ,  , 180°
x
(a) Sukuan IV 196° Quadrant II
Quadrant IV 295°
Sukuan III: 180° ,  , 270°
(b) Sukuan III Quadrant III
Quadrant III Sukuan IV: 270° ,  , 360°
III IV Quadrant IV
1 91.4° 2 82.5° 3 278°

Sukuan II Sukuan I Sukuan IV
Quadrant II Quadrant I Quadrant IV
4 269° 5 141° 23ʹ 6 181.8°

Sukuan III Sukuan II Sukuan III
Quadrant III Quadrant II Quadrant III
7 81° 33ʹ 8 193° 11ʹ 9 350° 50ʹ

Sukuan I Sukuan III Sukuan IV
Quadrant I Quadrant III Quadrant IV
10 98° 9ʹ 11 306° 12 209° 5ʹ

Sukuan II Sukuan IV Sukuan III
Quadrant II Quadrant IV Quadrant III
13 8° 45’ 14 100.8° 15 319° 6ʹ

Sukuan I Sukuan II Sukuan IV
Quadrant I Quadrant II Quadrant IV
116

Latihan 2 Dalam rajah di bawah, O ialah asalan dan pusat bulatan unit. Berdasarkan rajah tersebut,
cari nilai bagi setiap yang berikut. TP 3
In the diagram below, O is the origin and the centre of the unit circle. Based on the digram, find the value of
each of the following.
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri untuk melaksanakan tugasan mudah
1 D
C
0.5
P
O x
0.5 1
Contoh 2
(a) kos ∠AOP (b) tan ∠AOP

cos ∠AOP koordinat-y
Pada titik A, y-coordinate
tan ∠AOP =
At the point A, koordinat-x
koordinat-x = 0.975 x-coordinate
x-coordinate 0.25
koordinat-y = 0.25 = –––––
0.975
y-coordinate
= 0.2564
∴ kos ∠AOP = koordinat-x
cos ∠AOP x-coordinate
= 0.975
1 sin ∠AOP 2 kos ∠BOP 3 sin ∠BOP

sin ∠AOP cos ∠BOP sin ∠BOP
= koordinat-y/ y-coordinate kos ∠BOP/ cos ∠BOP = koordinat-y/ y-coordinate
= 0.25 = koordinat-x/ x-coordinate = 0.65
= 0.75
4 tan ∠COP 5 kos ∠COP 6 kos ∠DOP

koordinat-y cos ∠COP cos ∠DOP
y-coordinate kos ∠COP/ cos ∠COP kos ∠DOP/ cos ∠DOP
tan ∠COP =
koordinat-x = koordinat-x/ x-coordinate = koordinat-x/ x-coordinate
x-coordinate = 0.5 = 0.25
0.875
=
0.5
= 1.75
117

Latihan 3 Berdasarkan bulatan unit yang ditunjukkan di bawah, cari nilai bagi sinus, kosinus dan
tangen sudut itu. TP 3
Based on unit circles as shown below, find the values of sine, cosine and tangent for the angles.
TP3 Mengaplikasikan kefahaman tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri untuk melaksanakan tugasan mudah.
Contoh 3
y
Penyelesaian koordinat-y
1
B(0.34, 0.94) (a) sin  = koordinat-y y-coordinate
(c) tan  =
y-coordinate koordinat-x
= 0.94 x-coordinate
–1 θ 1 0.94
x
0 (b) kos  = koordinat-x = –––––
0.34
cos  x-coordinate = 2.76
= 0.34
–1
1 2
y y
1 1
A(0.6, 0.8)
C(0.91, 0.41)
–1 θ
–1 θ x
x 0 1
0 1
–1
–1
(a) sin  = koordinat-y/ y-coordinate = 0.41

(a) sin  = koordinat-y/ y-coordinate = 0.8
(b) kos  = koordinat-x/ x-coordinate = 0.91
(b) kos  = koordinat-x/ x-coordinate = 0.6 cos 
cos  koordinat-y
koordinat-y y-coordinate 0.41
y-coordinate 0.8 4 (c) tan  = = = 0.4505
(c) tan  = = = koordinat-x 0.91
koordinat-x 0.6 3 x-coordinate
x-coordinate
Latihan 4 Tentukan sama ada nilai bagi setiap yang berikut positif atau negatif. TP 2
Determine whether the value of each of the following is positive or negative.
TP2 Mempamerkan kefahaman tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri.
Contoh 4
(a) kos 227° (b) sin 156°

cos 227°
Penyelesaian
(a) 227° terletak dalam Sukuan III. (b) 156° terletak dalam Sukuan II.
227° is in Quadrant III. 156° is in Quadrant II.
∴ kos 227° adalah negatif. ∴ sin 156° adalah positif.

cos 227° is negative. sin 156° is positive.
118

1 sin 250° 2 tan 23° 3 kos 275°
250° → Sukuan/ Quadrant III. 23° → Sukuan/ Quadrant I. cos 275°
∴ sin 250° adalah negatif. ∴ tan 23° adalah positif. 275° → Sukuan/ Quadrant IV.
∴ sin 250°is negative. ∴ tan 23° is positive. ∴ kos 275° adalah positif.
∴ cos 275°is positive.
4 sin 98° 5 kos 114° 6 tan 256°

98° → Sukuan/ Quadrant II. cos 114° 256° → Sukuan/ Quadrant III.
∴ sin 98° adalah positif. 114° → Sukuan/ Quadrant II. ∴ tan 256° adalah positif.
∴ sin 98°is positive. ∴ kos 114° adalah negatif. ∴ tan 256°is positive.
∴ cos 114°is negative.
Latihan 5 Dalam setiap rajah, cari nilai bagi sin , kos  dan tan . TP 3
In each diagram, find the values of sin , cos  and tan .
Contoh 5
y
Penyelesaian
koordinat-y
1 (a) sin  = koordinat-y
y-coordinate
y-coordinate (c) tan  =
A(–0.87, 0.5) = 0.5 koordinat-x
x-coordinate
θ
–1 1 (b) kos  = koordinat-x 0.5
x
0
cos  x-coordinate
= —–––
–0.87
= –0.87 = –0.5747
–1
1 y 2 y
1 1
θ θ
–1 1 –1 1
x x
0 0
C(0.71, –0.71)
B(–0.8, –0.6)
–1 –1
(a) sin  = koordinat-y/ y-coordinate = –0.6 (a) sin  = koordinat-y/ y-coordinate = –0.71
(b) kos  = koordinat-x/ x-coordinate = –0.8 (b) kos  = koordinat-x/ x-coordinate = 0.71
cos  cos 
koordinat-y koordinat-y
y-coordinate
–0.6 3 y-coordinate –0.71
(c) tan  = = = (c) tan  = = = –1
koordinat-x –0.8 4 koordinat-x 0.71
x-coordinate x-coordinate
119

3 y 4 y
1 1
D(–0.25, 0.97)
θ θ
–1 1 –1 1
x x
0 0
–1 E(–0.45, –0.89) –1
(a) sin  = koordinat-y/ y-coordinate = 0.97 (a) sin  = koordinat-y/ y-coordinate = –0.89
(b) kos  = koordinat-x/ x-coordinate = –0.25 (b) kos  = koordinat-x/ x-coordinate = –0.45
cos  cos 
koordinat-y koordinat-y
y-coordinate 0.97 y-coordinate –0.89
(c) tan  = = = –3.88 (c) tan  = = = 1.978
koordinat-x –0.25 koordinat-x –0.45
x-coordinate x-coordinate
Latihan 6 Cari nilai bagi setiap yang berikut tanpa menggunakan kalkulator. TP 3
Find the values of the following without using calculator.
Contoh 6
(a) 2 kos 360° – sin 270° (b) 3 tan 45° + 4 sin 30°
2 cos 360° – sin 270° 3 tan 45° + 4 sin 30°
(a) 2 kos 360° – sin 270° (b) 3 tan 45° + 4 sin 30°
2 cos 360º – sin 270º 3 tan 45° + 4 sin 30°
= 2(1) – (–1) 1
=3 1 2
= 3(1) + 4 —
2
=5
1 tan 180° + sin 30° 2 kos 45° – sin 45° 3 3 kos 270° – 2 sin 180°
1 1 cos 45° – sin 45° 3 cos 270° – 2 sin 180°
0+ = 1 1
2 2 3(0) – 2(0) = 0
– =0
2 2
4 tan 360° + kos 180° 5 sin 60° + kos 30° 6 8 kos 60° – 3 tan 45°
tan 360° + cos 180° sin 60° + cos 30° 8 cos 60° – 3 tan 45°
0 + (–1) = –1 3 3
+

 32  =  3
=2
8 
1
2
– 3(1) = 4 – 3 = 1
2 2
120

Latihan 7 Tentukan sudut dalam sukuan pertama yang sepadan dengan setiap yang berikut. TP 3
Determine the angle in the first quadrant that corresponds to each of the following angles.
Contoh 7
(a) 145° (b) 288°23’
(a) 145° terletak dalam sukuan II (b) 288°23’ terletak dalam sukuan IV
145° lies in quadrant II 288°23’ lies in quadrant IV
∴ sudut sepadan ∴ sudut sepadan
corresponding angle corresponding angle
= 180°– 145° = 360° – 288°23’
= 35° = 71°37’
1 130° 2 245.8° 3 320°15’

130° → Sukuan/ Quadrant II 245.8° → Sukuan/ Quadrant III 320°15’ → Sukuan/ Quadrant IV
∴ Sudut sepadan ∴ Sudut sepadan ∴ Sudut sepadan
Corresponding angle Corresponding angle Corresponding angle
= 180° – 130° = 245.8° – 180° = 360° – 320°15’
= 50° = 65.8° = 39°45’
4 95°40’ 5 194.3° 6 336.2°

95°40’ → Sukuan/ Quadrant II 194.3° → Sukuan/ Quadrant III 336.2° → Sukuan/ Quadrant IV
∴ Sudut sepadan ∴ Sudut sepadan ∴ Sudut sepadan
Corresponding angle Corresponding angle Corresponding angle
= 180° – 95°40’ = 194.3° – 180° = 360° – 336.2°
= 84°20’ = 14.3° = 23.8°
Latihan 8 Isi tempat kosong dengan tanda yang betul dan sudut sepadan dalam sukuan pertama
bagi setiap yang berikut. Seterusnya, cari nilainya. TP 3
Fill in the blanks with the correct sign and corresponding angle in the first quadrant for each of the following.
Hence, find its value.
Contoh 8
(a) kos 155° = ( ) kos ( ) (b) tan 200°42’ = ( ) tan ( )
cos 155° = ( ) cos ( )
(a) kos/cos 155° = ( – ) kos/cos (180° – 155°) (b) tan 200°42’ = ( + ) tan (200°42’ – 180°)
= – kos/cos 25° = tan 20°42’
= –0.9063 = 0.3779
1 sin 120° = ( ) sin ( ) 2 kos 250° = ( ) kos ( )
sin 120° = + sin (180° – 120°) cos 250º = ( ) cos ( )
= 0.8660 kos 250°/ cos 250° = –kos (250° – 180°)/ –cos (250° – 180°)
= –0.3420
3 sin 206°19’ = ( ) sin ( ) 4 kos 128.5° = ( ) kos ( )
sin 206°19 = – sin (206°19’ – 180°) cos 128.5º = ( ) cos ( )
= –0.4433 kos 128.5°/ cos 128.5°
= –kos (180° – 128.5°)/ –cos (180° – 128.5°)
= –0.6225
5 tan 98° = ( ) tan ( ) 6 tan 185° = ( ) tan ( )
tan 98° = – tan (180° – 98°) tan 185° = + tan (185° – 180°)
= –7.1154 = 0.08749
121

Latihan 9 Hitung nilai bagi setiap yang berikut dengan menggunakan kalkulator. TP 2
Calculate the value for each of the following using calculator.
TP2 Mempamerkan kefahaman tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri.
Contoh 9
1 sin 122°
Sudut Kalkulator
= 0.8480
tan 263°20’
tan °’ ”
263 °’ ”
20 =
Penyelesaian Bundarkan jawapan betul kepada 4 angka bererti.

Round off the answer correct to 4 significant figures.
tan 263°20’= 8.556
2 tan 92°24’ 3 cos 200°35’ 4 sin 225°

= –23.86 kos 200°35’ = –0.7071
= –0.9362
5 tan 323.7° 6 kos 279.3° 7 kos 351°10’

= –0.7346 cos 279.3º cos 351º10’
= 0.1616 = 0.9881
Latihan 10 Cari sudut  (0º <  < 360º) bagi setiap yang berikut. TP 4
Find the angles  (0° <  < 360°) for each of the following.
TP4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah.
Contoh 10
(a) sin  = 0.7660 (b) kos  = –0.9659

cos  = –0.9659
Penyelesaian
(a) sin–1 (0.7660) = 50° (Guna kalkulator) Penyelesaian
 = 50°, 180° – 50° (Sukuan I & II) (b) kos–1 (0.9659) = 15° (Guna kalkulator)
= 50°, 130°  = 180° – 15°, 180° + 15° (Sukuan II & III)
sin-1 (0.7660) = 50° (Using calculator) = 165°, 195°
 = 50º, 180º – 50º (Quadrant I & II) cos-1 (0.9659) = 15° (Using calculator)
= 50o, 130o  = 180º – 15°, 180° + 15° (Quadrant II & III)
= 165o, 195o
1 kos  = 0.8660 2 tan  = 1.192 3 sin  = 0.5

cos  = 0.8660 tan–1 (1.192) = 50° sin–1 (0.5) = 30°
kos–1 (0.8660) = 30°  = 50°, (180° + 50°)  = 30°, (180° – 30°)
 = 30°, (360° – 30°) = 50°, 230° = 30°, 150°
= 30°, 330°
4 kos  = –0.7547 5 sin  = –0.9397 6 tan  = –1

cos  = –0.7547 sin–1 (0.9397) = 70° tan–1 (1) = 45°
kos–1 (0.7547) = 41°  = (180° + 70°), (360° – 70°)  = (180° – 45°), (360° – 45°)
 = (180° – 41°), (180° + 41°) = 250°, 290° = 135°, 315°
= 139°, 221°
122

Latihan 11 Cari sudut  bagi setiap yang berikut. TP 4
Find the angle  for each of the following.
Contoh 11
kos  = –0.9063, 180° ,  , 360° 90o

cos  = –0.9063, 180° <  < 360°
Penyelesaian  Kesilapan Umum

kos–1 (0.9063) = 25° 180o 0o , 360o
 = 270° – 25° = 245°
 = 180° + 25° (Sukuan III)
= 205°
cos-1 (0.9063) = 25°
 = 180° + 25° (Quadrant III) 270o
= 205°
1 sin  = 0.8660, 90° ,  , 180° 2 kos  = 0.6018, 180° ,  , 360°

sin–1 (0.8660) = 60° cos  = 0.6018, 180° ,  , 360°
 = 180° – 60° kos–1 (0.6018) = 53°
= 120°  = 360° – 53°
= 307°
3 tan  = 1.732, 180° ,  , 360° 4 sin  = –0.5, 90° ,  , 270°

tan–1 (1.732) = 60° sin–1 (0.5) = 30°
 = 180° + 60°  = 180° + 30°
= 240° = 210°
5 kos  = –0.1736, 180° ,  , 360° 6 tan  = –1.921, 90° ,  , 270°

cos  = –0.1736, 180° ,  , 360° tan–1 (1.921) = 62.5°
kos–1 (0.1736) = 80°  = 180° – 62.5°
 = 180° + 80° = 117.5°
= 260°
Latihan 12 Selesaikan setiap yang berikut. TP 5

Solve each of the following.
TP5 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks..
Contoh 12
S Penyelesaian
(a) sin  = + sin ∠PQS
6 Kesilapan Umum
6 cm 10 cm = –––
10 6
tan  = —
θ = 0.6 8
= 0.75
P Q R (b) PQ =  102 – 62 Tiada tanda negatif
= 8 cm No negative sign
Dalam rajah, PQR ialah garis lurus.
tan  = – tan ∠PQS
Cari nilai
In the diagram, PQR is a straight line. 6
Find the value of = – —
8
(a) sin ,
(b) tan . = – 0.75
123

1 P (a) sin y,
(b) tan y.
y°
Q
(a) RS2 = 252 – 72
RS = 24 cm
24
R S sin y = + sin ∠SQR =
25
Dalam rajah di atas, PQR ialah garis lurus dan 24
7 (b) tan y = – tan ∠SQR = –
sin QSR = ––– . Cari nilai 7
25
In the above diagram, PQR is a straight line and
7
sin QSR = –––. Find the value of
25
2 D 3 S
20 m 6 cm
E θ
x°
x° P Q R
A 16 m B 8m C
Dalam rajah di atas, PQR ialah garis lurus.
Dalam rajah di atas, ABC dan BED ialah garis 1
tan SRP = — dan PQ = 2QR. Cari
lurus. E ialah titik tengah bagi BD. Cari 2
In the above diagram, ABC and BED are straight lines. E is In the above diagram, PQR is a straight line.
the midpoint of BD. Find 1
(a) panjang, dalam m, BE,/the length, in m, of BE, tan SRP = —– and PQ = 2QR. Find
2
(b) nilai sin x,/the value of sin x, (a) panjang, dalam cm, SQ,/the length, in cm, of SQ,
(c) nilai kos ./the value of cos . (b) nilai kos SQP,/the value of cos SQP,
(c) nilai sin x./the value of sin x.
(a) DB =  20 – 16
2 2
1
(a) tan ∠SRP =
DB = 12 m 2
6 1
1 = ; PR = 12 cm
∴ BE = × 12 = 6 m PR 2
2 2
12 3 ∴ PQ = × 12 = 8 cm
(b) sin x = = 3
20 5 SQ2 = 62 + 82
(c) EC2 = 62 + 82 SQ = 10 cm
8 4
EC = 10 m (b) kos ∠SQP = =
6 3 cos ∠SQP 10 5
kos  = – kos ∠BEC = – =–
10 5 6 3
cos  = – cos ∠BEC (c) sin x = + sin ∠SQP = =
10 5
6.2 Graf Fungsi Sinus, Kosinus dan Tangen

The Graph of Functions of Sine, Cosine and Tangent
Latihan 13 Tentukan sama ada setiap graf yang berikut ialah graf fungsi bagi sinus, kosinus atau tangen.
Determine whether each of the following graphs is a graph function of sine, cosine or tangent.
Video Tutorial
TP 1
PAK-21
TP1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri.
Contoh 13
(b) y
(a) y
1 Video Tutorial
x Imbas atau layari https://www.

x 0 youtube.com/watch?v=t9nzfwftFMc
0 90° 270° 90° 270°
bagi menunjukkan kaedah melukis
graf sinus dan kosinus
–1
y = sin x
y = tan x
124

1 2
y y
x x
0 90° 180° 0 90° 180°
–1
y = tan x y = kos x/ cos x
3 4 y
y
1 1
x x
0 0 90° 270°
90° 180°
–1
y = sin x
y = kos x/ cos x
Latihan 14 Lengkapkan jadual yang berikut dan lukis graf bagi setiap fungsi. TP 4
Complete the following tables and draw the graph of each function.
1
x 0° 30° 60° 90° 120° 150° 180° 210° 240° 270° 300° 330° 360°
y = sin x 0 0.5 0.87 1 0.87 0.5 0 –0.5 –0.87 –1 –0.87 –0.5 0
1 x
x x
x x
x x x
0° 60° 120° 180° 240° 300° 360°
x
x
x x
–1 x
1
Nilai maksimum y =
Maximum value of y
–1
Nilai minimum y =
Minimum value of y
125

2
x 0° 30° 60° 90° 120° 150° 180° 210° 240° 270° 300° 330° 360°
y = kos x
1 0.87 0.5 0 –0.5 –0.87 –1 –0.87 –0.5 0 0.5 0.87 1
y = cos x
y
1x x
x
x x
x x x
0° 60° 120° 180° 240° 300° 360°
x x
x
x
–1 x
1
Nilai maksimum y =
Maximum value of y
–1
Nilai minimum y =
Minimum value of y
3
x 0° 30° 60° 90° 120° 150° 180° 210° 240° 270° 300° 330° 360°
y = tan x 0 0.58 1.73 ∞ –1.73 –0.58 0 0.58 1.73 ∞ –1.73 –0.58 0
x
0° 90° 180° 270° 360°
–1
–2
126

Latihan 15 Lakarkan graf setiap fungsi trigonometri berikut. TP 4
Sketch the graph of each of the following trigonometric functions.
Contoh 15
(a) y = 4 sin x bagi 0°  x  360° (b) y = 2 kos 2x bagi 0°  x  360°

y = 4 sin x for 0°  x  360° y = 2 cos 2x for 0°  x  360°
y y
4 2
x x
0 0 360°
360°
–4 –2
1 y = 5 kos x bagi 0°  x  360° 2 y = 3 sin 2x bagi 0°  x  360°

y = 5 cos x for 0°  x  360° y = 3 sin 2x for 0°  x  360°
x x
360° 0 360°
–3
3 y = 2 sin 3x bagi 0°  x  360° 4 y = 4 kos 1.5x bagi 0°  x  360°

y = 2 sin 3x for 0°  x  360° y = 4 cos 1.5x for 0°  x  360°
y
y
4
360°
360° x
x
0 0
–2 –4
127

Contoh 16
1 y = kos 2x – 2 bagi 0°  x  360°
y = 2 sin x + 3 bagi 0°  x  360° y = cos 2x – 2 for 0°  x  360°
y = 2 sin x + 3 for 0°  x  360°
Penyelesaian
y y
5 1
4
y = 2 sin x + 3 x
3 0 360°
2
–1
1 y = kos 2x – 2
x –2
0 180° 360°
–1
–3
–2
2 y = 2 sin 2x – 2 bagi 0°  x  360° 3 y = 3 kos x + 1 bagi 0°  x  360°

y = 2 sin 2x – 2 for 0°  x  360° y = 3 cos x + 1 for 0°  x  360°
y = 3 kos x + 1
4
y
3
x x
0 180° 360° 0 360°
–2
–2
–4 –3
y = 2 sin 2x – 2
128

Contoh 17
1 y = 10 tan 2x bagi/for 0°  x  360°
y = 2 tan x bagi/for 0°  x  360°
Penyelesaian 1 2
y
y
10
0 x
2 x 360°
0 45° 360° –10
2 y = 12 tan 1 x bagi/for 0°  x  360° 3 y = 5 tan x – 10 bagi/for 0°  x  360°

2
y y
12 0 x
–5 360°
–10
0 360°
–12
Latihan 18 Selesaikan masalah-masalah berikut. TP 5

TP5 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah dan graf fungsi trigonometri dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks.
Contoh 18
Rajah di bawah menunjukkan graf y = sin x dan y = kos x untuk 0°  x  360°.

The diagram below shows the graphs of y = sin x and y = cos x for 0°  x  360°.
y
Cari nilai bagi
2
Find the values of
1.5 (a) x jika sin x = kos x,
y = sin x
1 x if sin x = cos x,
y = kos x/cos x
A(p, 0.5) (b) p dan q.
0.5
p and q.
0 45° 90° 135° 180° 225° 270° 315° 360°
–0.5 B(240°, q)
–1
–1.5
129

y
Penyelesaian
(a) sin x = kos x/cos x
Dari titik persilangan,
From the points of intersection,
x = 45°, 225°
240° (b) A(p , 0.5) pada/on y = sin x
0.5 = sin p, 90°  p  180°.
x
60° 0 Sudut tirus yang sepadan ialah sin–1 0.5
= 30°
The corresponding acute angle is sin–1 0.5 = 30°
p = 180° - 30°
Sukuan III = 150°
Quadrant III
B(240°, q) pada/on y = kos x/cos x

q = kos 240°/cos 240°
= –kos (240° – 180°)
= –kos 60°
= –0.5
1 Rajah di bawah ialah graf sesaran lawan masa yang menunjukkan ayunan beban pada spring antara P dan
Q pada titik keseimbangan O.
The diagram below is the displacement versus time graph showing the oscillation of a load on a spring between P and Q about the
equilibrium point O.
spring
spring
Sesaran (cm)
Displacement (cm)
P 3
beban
O 0 Masa (s)
load 0.4 0.8 Time (s)
Q –3
(a) Nyatakan fungsi trigonometri yang diwakili oleh graf.

State the trigonometric function which is represented by the graph.
(b) Berapa lamakah yang diambil oleh beban itu untuk berayun dari P ke Q?
How long does it take to oscillate from P to Q?
(c) Bilakah beban itu kembali ke titik O buat kali pertama?
When does the load return to point O for the first time?
(a) Graf sinus/ Sine graph (c) Sesaran = 0 cm apabila beban itu kembali ke titik O.
(b) Displacement = 0 cm when the load returns to point O.
Sesaran (cm)
Displacement (cm) ∴ Beban itu kembali ke titik O buat pertama kali pada 0.4 s.
The load returns to point O for the first time at 0.4 s.
P 3
0.6
O 0 Masa (s)
0.2 0.4 0.8 Time (s)
Q –3
Di P, t = 0.2 s dan di Q, t = 0.6 s

At P, t = 0.2 s and at Q, t = 0.6 s
Maka, masa yang diambil dari P ke Q
Thus, the time taken from P to Q
= (0.6 – 0.2) s
= 0.4 s
130

Kertas 1
1 Rajah 1 menunjukkan sebuah Diberi PR = RS, cari nilai kos x°. 4 3
A –— C –—
bulatan unit. Given PR=RS, find the value of cos x°. 3 5
Diagram 1 shows a unit circle. 7 24 3 4
y
A – —– C —– B –— D –—
25 25 4 5
1 4 3
B –— D — 7 Dalam Rajah 6, GKLM dan
5 5 FGH ialah garis lurus.
θ In Diagram 6, GKLM and FGH are
−1 1
x 4 Diberi sin x + kos x = 0. straight lines.
Cari nilai x. M
Given sin x + cos x = 0. q°
(−0.8, q) Find the value of x. J L
−1 A 45° dan/ and 135° K
Rajah 1/Diagram 1 B 45° dan/ and 225°
C 135° dan/ and 315°
Cari nilai tan θ. p°
D 225° dan/ and 315°
Find the value of tan θ. F G H
A 0.75 C –0.8 5 Rajah 4 menunjukkan sebuah Rajah 6/Diagram 6
B 0.8 D –0.75 bulatan unit. Diberi bahawa GK = 18 cm,
Diagram 4 shows a unit circle. JL = 10 cm, GH = 14 cm dan
2 Rajah 2 menunjukkan sebuah y 7
segi empat tepat PQRS. kos p° = – –––. Cari nilai bagi
Diagram 2 shows a rectangle PQRS. 12
M(–0.866, 0.5) sin q°.
P T S Given that GK = 18 cm, JL = 10 cm,
x 7
O GH = 14 cm and cos p° = – –– .
12
Find the value of sin q°.
N(0.707, –0.707)
4 4
A — C –—
Rajah 4/Diagram 4 5 5
Q R 3 3
Rajah 2/Diagram 2 Cari nilai sudut bagi sektor B — D –—
5 5
1 minor MON.
Diberi bahawa PQ = — QR Find the value of the angle of the
2 minor sector MON.
8 Graf manakah yang mewakili
dan PT : TS = 1 : 3, cari nilai graf y = sin x bagi
A 150 o
C 155 o
tan ∠PTR. 90º  x  270°?
1 B 165o D 195o
Given that PQ = –– QR and PT : TS Which graph represents the graph of
2 y = sin x for 90° , x , 270°?
= 1 : 3, find the value of tan ∠PTR. 6 Dalam Rajah 5, PQR ialah A y
2 2 garis lurus dan PQ = QR.
A — C –— In Diagram 5, PQR is a straight line 1
3 3
3 3 and PQ = QR.
x
B — D –— 0 90° 270°
2 2 S
–1
3 Dalam Rajah 3, QRST ialah B y

suatu garis lurus. 1
k°
In Diagram 3, QRST is a straight
line. P Q R x
0 90° 270°
P Rajah 5/Diagram 5
–1
Diberi bahawa PR = 16 cm dan
C y
SQ = 10 cm. Nilai bagi
1
24 cm tan k° ialah
Given that PR = 16 cm and SQ = x
10 cm. The value of tan k° is 0 90° 270°
x°
–1
Q 7 cm R S T
Rajah 3/Diagram 3
131

D y B y D y
1
x x
0 90° 270° x
0 90° 270° 0 270°
–1
9 Rajah 7 menunjukkan titik C y

Q diplot pada suatu satah 14 Rajah 9 menunjukkan graf
Cartes. y = tan θ.
Diagram 7 shows point Q plotted on x Diagram 9 shows the graph of
a Cartesian plane. 0 90° 270° y = tan θ.
y y
θ D y
x
O
Q(0.68, –0.73) x
0 90° 270°
Rajah 7/Diagram 7 θ
0 m n
Cari nilai θ.
Find the value of θ. 12 Dalam Rajah 8, JKL ialah garis
A
286o C 317o lurus dan JKMN ialah sebuah
B 313o D 330o rombus.
In Diagram 8, JKL is a straight line Rajah 9/Diagram 9
10 Graf manakah yang mewakili and JKMN is a rhombus.
y = –sin x bagi 0°  x  180°? Nilai bagi n – m ialah
N 8 cm The value of n – m is
Which graph represents M
y = –sin x for 0° < x < 180°? A 45°
A y J B 90°
C 135°
1 K
10 cm L D 180°
x Rajah 8/Diagram 8
0 90° 180° 15 Dalam Rajah 10, O ialah
Cari nilai bagi tan ∠JNM.
–1 asalan dan POQ ialah garis
Find the value of tan ∠JNM.
B y lurus pada satu satah Cartes.
A –0.8 In Diagram 10, O is the origin and
1 B –0.75 POQ is a straight line on a Cartesian
C 0.75 plane.
x D 0.8
0 90° 180°
y
–1
13 Graf manakah yang mewakili P(5, 12)
C y y = kos x bagi 0° < x < 270°?
1 Which graph represents
y = cos x for 0° < x < 270°?
0
x A y
β
90° 180° x
O
D y
Q
x
0 270°
Rajah 10/Diagram 10
x
0 90° 180° Nilai bagi kos β ialah
B y
–1 The value of cos β is
5
A —
13
11 Graf manakah yang mewakili 0
x
270° 12
y = –tan x? B —
Which graph represents y = –tan x? 13
A y C y 5
C –—
13
12
x x
D –—
0 90° 270° 0 270° 13
132

Kertas 2
Bahagian A
1 Kamsiah mempunyai sekeping bongkah kayu berbentuk segi empat T

P S
tepat seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1. Dia ingin memotong
θ
blok itu kepada dua bahagian sepanjang QT dengan keadaan
tan θ = –2.5 dan PT : TS = 2 : 1.
Hitung panjang, dalam cm, TS.
Kamsiah has a piece of rectangular wooden block as shown in Diagram 1. She 20 cm
wants to cut the block into two pieces along QT such that tan θ = -2.5 and
PT : TS = 2 : 1.
Calculate the length, in cm, of TS. [5 markah/marks] Q R
tan θ = -2.5 Rajah 1/Diagram 1

tan θ = –tan PTQ
∴ tan PTQ = 2.5
20
= 2.5
PT
20
∴ PT =
2.5
= 8 cm
PT : TS = 2 : 1
PT 2
=
TS 1
8
=2
TS
TS = 4 cm
2 X(0.71, –0.71) ialah titik pada lilitan sebuah bulatan unit berpusat O. Sudut OX dari paksi-x positif ialah θ.
Cari nilai sin θ, kos θ dan tan θ.
X(0.71 , –0.71) is a point on the circumference of a unit circle with center O. The angle OX from the positive x-axis is θ. Find the
values of sin θ, cos θ and tan θ.
[4 markah/marks]
–1 θ
1 x
0
X(0.71, –0.71)
–1
sin θ = koordinat-y/ y-coordinate = –0.71

kos θ = koordinat-x/ x-coordinate = 0.71
koordinat-y
y-coordinate
tan θ =
koordinat-x
x-coordinate
–0.71
=
0.71
= –1.0
133

3 Dalam Rajah 2, PQR ialah segi tiga bersudut tegak R
dan PQS ialah garis lurus. Diberi bahawa PQ = 8 cm
dan PR = 6 cm, cari nilai kos x.
In Diagram 2, PQR is a right-angled triangle and PQS is a 6 cm
straight line. Given that PQ = 8 cm and PR = 6 cm, find the value x
of cos x.
[3 markah/marks] P 8 cm Q S
Menggunakan Teorem Pythagoras, Rajah 2/Diagram 2

Using Pythagoras’ theorem
QR =  62 + 82
= 10 m
kos x = –kos PQR
cos x = –cos PQR
8
=–
10
= –0.8
4 Dalam Rajah 3, AEC ialah suatu garis lurus.

In Diagram 3, AEC is a straight line.
24 cm
7 cm
E p
C
A
q
5 cm
Rajah 3/Diagram 3
Diberi bahawa AE = EC, AB = 7 cm, BC = 24 cm dan CD = 5 cm. Cari nilai bagi

Given that AE = EC, AB = 7 cm, BC = 24 cm and CD = 5 cm. Find the values of
(a) sin p,
(b) tan q.
[5 markah/marks]
(a) B (b)
A E 12.5 cm C
24 cm
q
7 cm 5 cm
p
A D
C
Menggunakan Teorem Pythagoras, ∴ tan q = –tan DEC

Using Pythagoras’ theorem 5
=–
AC =  72 + 242 12.5
= 25 cm = –0.4
AB
∴ sin p =
AC
7
=
25
134

Bahagian B
5 Dalam setiap rajah berikut, cari nilai sin θ, kos θ dan tan θ.
In each of the following diagrams, find the values of sin θ, cos θ and tan θ.
(a) y (b) y (c) y
1 1 1
P(–0.97, 0.26)
θ θ
–1 1 –1 1 –1 θ
1
x x x
0 0
0
R(0.93, –0.37)
–1 Q(–0.86, –0.52)
–1 –1
[9 markah/marks]
(a) sin θ = koordinat-y/ y-coordinate (b) sin θ = koordinat-y/ y-coordinate (c) sin θ = koordinat-y/ y-coordinate
= 0.26 = -0.52 = -0.37
kos θ = koordinat-x/ x-coordinate kos θ = koordinat-x/ x-coordinate kos θ = koordinat-x/ x-coordinate
cos θ = -0.97 cos θ = -0.86 cos θ = 0.93
koordinat-y koordinat-y koordinat-y
y-coordinate y-coordinate y-coordinate
tan θ = tan θ = tan θ =
koordinat-x koordinat-x koordinat-x
x-coordinate x-coordinate x-coordinate
0.26 –0.52 –0.37
= = =
–0.97 –0.85 0.93
= –0.27 = 0.60 = –0.40
6 Cari nilai-nilai θ bagi setiap fungsi trigonometri berikut dengan keadaan 0°  θ  360°.
Find the values of θ for each of the following trigonometric functions such that 0°  θ  360°.
(a) sin θ = –0.6428 (b) kos/cos θ = 0.6820 (c) tan θ = –1.732
[9 markah/marks]
(a) sin θ = –0.6428 (b) kos θ/ cos θ = 0.6820
= –sin 40° = kos 47°/ cos 47°
y Sukuan/ Quadrant I
y
0° < θ < 90°
320°
220° 313°
S 47° A
S A
x
x
40° T 47° C
T 40° C
Sukuan/ Quadrant III

180° < θ < 270° Sukuan/ Quadrant IV
Sukuan/ Quadrant IV
270° < θ < 360°
270° < θ < 360°
∴ θ = 47° atau/ or 360° – 47° = 313°
θ = 180° + 40° atau/or θ = 360° – 40°
= 220° = 320°
θ = 220°, 320°
(c) tan θ = –1.732 = –tan 60°
Sukuan/ Quadrant II y
90° < q < 180°
120°
∴ θ = 180° – 60° atau/ or θ = 360° – 60°
S 60° A = 120° = 300°
x θ = 120°, 300°
T 300° 60° C
Sukuan/ Quadrant IV
270° < θ < 360°
135

7 (a) Diberi bahawa tan x = 1.428 dan 90°  x  270°, cari nilai x.
Given that tan x = 1.428 and 90°  x  270°, find the value of x.
(b) Diberi bahawa kos y = -0.9511 dan 180°  y  360°, cari nilai y.
Given that cos y = -0.9511 and 180°  y  360°, find the value of y.
[8 markah/marks]
(a) tan x = 1.428, 90°  x  270° (b) kos y = –0.9511, 180°  y  360°
= tan 55° = –kos 18°
∴ x = 180° + 55° ∴ x = 180° + 18°

= 235° = 198°
y y
235° 198°
S A S A
x x
55° 18°
T C T C
Sukuan/ Quadrant III Sukuan/ Quadrant III

180° < q < 270° 180° < q < 270°
P
8 Dalam Rajah 4, PQR ialah tiang lampu menegak di tepi jalan. PA
dan QB ialah dua kabel yang menahan tiang itu supaya kekal tegak.
Q ialah titik tengah PR. Diberi bahawa PA = 10 m, AR = 8 m dan
RB = 4 m, cari 10 m Q
y
In Diagram 4, PQR is a vertical lamp post on the road side. PA and QB are two
cables that keep the pole erect vertically. Q is a midpoint of PR. Given that PA =
10 m, AR = 8 m and RB = 4 m, find
x
(a) tan x, 8m B
A R 4m
(b) sin y.
[8 markah/marks] Rajah 4/Diagram 4
(a) Menggunakan Teorem Pythagoras,

Using Pythagoras’ theorem P
PR =  AP2 – AR2
=  102 – 82
=6m 10 m Sisi bertentangan
Sisi bertentangan/ opposite side Opposite side
∴ tan x =
Sisi bersebelahan/ adjacent side
6 x
= A 8m R
8
3 Sisi bersebelahan
= Adjacent side
4
(b) Q ialah titik tengah PR/ Q is the midpoint of PR P

Maka/ Thus, PQ = QR = 3 m
Menggunakan Teorem Pythagoras,
Using Pythagoras Theorem, y
Q
BQ =  32 + 42
5m
=5m 3m
y ialah sudut cakah yang terletak pada sukuan II
dengan keadaan nilai sin sahaja yang positif. R 4m B
y is an obtuse angle that lies on quadrant II where the sine is the positive value.
sin y = sin BQR
4
=
5
136

Zon KBAT
P Q
1 Rajah di sebelah menunjukkan segi empat tepat PQRS dengan
panjangnya ialah dua kali lebarnya. M ialah titik tengah bagi PS. Nilai
kos xo ialah KBAT Menilai
The diagram on the right shows a rectangle PQRS with its length M
xo
is twice its width. M is the midpoint of PS. The value of cos xo is

MQ = (2a)2 + ( 12 a)
2
P
2a
Q S R

1
a
17 2 2
= a
4
M a
 17 xo
= a
2
1
2
a  17
kos/ cos ∠QMP = = S R
 17 17
2
a
∴ kos/ cos xo = –kos/ –cos ∠QMP
 17
=–
17
L
2 Dalam rajah, ∆JKL dan ∆KLM ialah segi tiga bersudut tegak.
KJM dan LMN adalah garis lurus.
In the diagram, ∆JKL and ∆KLM are right-angled triangles.
KJM and LMN are straight lines. 50 cm
24
Diberi bahawa kos ∠JKL = . Cari nilai tan x°. KBAT Menilai
25
24
It is given that cos ∠JKL = . Find the value of tan xo.
25 K M
J
xo
24 48 L N
kos/ cos ∠JKL = =
25 50
LJ =  502 – 482 50 cm
= 14 cm
14 cm
∠LMJ = ∠KLJ
tan ∠LMJ = tan ∠KLJ
48 24
= = K M
14 7 48 cm J xo
∴ tan x = –tan ∠LMJ N
24
=–
7
y
3 Rajah berikut menunjukkan graf
y = sin x dan y = kos x.
The following diagram shows the graphs of
y = sin x and y = cos x.
Cari nilai p + q. KBAT q
Mengaplikasi
O x
Find the value of p + q. p
p = 45o dan/ and q = 225o

p + q = 45 + 225
= 270o
137

Bidang Pembelajaran: Statistik dan Kebarangkalian
Bab
Sukatan Serakan Data Terkumpul
7
e-RPH
Measures of Dispersion for Grouped Data
Jawapan
Revisi Pantas
7.1 Serakan / Dispersion

Selang kelas
20 – 24
Class interval
1 Bagi selang kelas 20 – 24, 20 ialah had bawah dan 24 ialah had atas.
For the class interval 20 – 24, 20 is the lower limit and 24 is the upper limit. Had bawah
20
1 Lower limit
2 Sempadan bawah suatu kelas = — (had atas kelas sebelumnya + had bawahnya)
2 Had atas
1 24
Lower boundary of the class = — (upper limit of the class before it + its lower limit) Upper limit
2
1 Sempadan bawah
3 Sempadan atas suatu kelas = — (had atasnya + had bawah kelas berikutnya) 19.5
2 Lower boundary
1 Sempadan atas
Upper boundary of the class = — (its upper limit + lower limit of the class after it) 24.5
2 Upper boundary
4 Saiz selang kelas = sempadan atas – sempadan bawah kelas itu Saiz selang kelas 24.5 – 19.5
Size of a class interval = upper boundary – lower boundary of the class Size of class interval =5
5
Cara melukis histogram
Ways of drawing histogram
Kekerapan Kekerapan Kekerapan

Frequency Frequency Frequency
12 12 12
10 10 10
8 8 8
6 6 6
4 4 4
2 2 2
0 0 0
20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 Markah 19.5 24.5 29.5 34.5 39.5 44.5 Markah 22 27 32 37 42 Markah
Marks Marks Marks
Selang kelas Sempadan Titik tengah

Class interval Boundary Midpoint
7.2 Sukatan Serakan / Measures of Dispersion
1 Julat = titik tengah selang kelas terakhir - titik tengah 4 Plot kotak/ Box plot
selang kelas pertama
Q1 Q2 Q3
Range = midpoint of the last class interval – midpoint of the first
class interval
 2
2
∑fx2 – 2 ∑fx2 ∑fx
2 Varians/ Variance, σ2 = – (x) atau/ or –
∑f ∑f ∑f Nilai minimum Nilai maksimum
Minimum value Maximum value
x = titik tengah selang kelas / midpoint of class interval
Q1 = Kuartil pertama/ First quartile
3 Sisihan piawai / Standard deviation, Q2 = Median/ Median
Q3 = Kuartil ketiga/ Third quartile

2
 ∑f 
∑fx2 ∑fx
σ= –  Varians/Variance
∑f
138
07A_Modul A+ Math Tg5.indd 138 20/12/2022 11:38 AM

Praktis PBD
7.1 Serakan / Dispersion
Latihan 1 Lengkapkan jadual yang berikut dengan selang kelas yang seragam. TP 1
Complete the following tables with uniform class intervals.
TP 1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang serakan dan sukatan serakan data terkumpul
Contoh 1
1 Markah
31 – 40 41 – 50 51 – 60 61 – 70
Tinggi Marks
(cm) 140 –
Height 142
(cm)
Penyelesaian
2
Selang kelas yang seragam bermakna Umur
20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 39
kelas dengan julat yang sama. Age
Uniform class interval means classes with
the same range.
Julat/ Range = 142 – 140 = 2
3
Tinggi Masa (s)
10.0 – 10.9 11.0 – 11.9 12.0 – 12.9 13.0 – 13.9
140 – 143 – 146 – 149 – Time (s)
(cm)
Height 142 145 148 151
(cm)
Latihan 2 Lengkapkan setiap jadual yang berikut. TP 2

Complete each of the following tables.
TP 2 Mempamerkan kefahaman tentang serakan dan sukatan serakan data terkumpul
Contoh 2
Selang kelas/Class interval 20 – 24 1.1 – 1.4 130 – 139
Had bawah/Lower limit
Had atas/Upper limit
Sempadan bawah/Lower boundary
Sempadan atas/Upper boundary
Penyelesaian
Selang kelas
20 – 24 1.1 – 1.4 130 – 139
Class interval
Had bawah
20 1.1 130
Lower limit
Had atas
24 1.4 139
Upper limit
Sempadan bawah
19.5 1.05 129.5
Lower boundary
Sempadan atas
24.5 1.45 139.5
Upper boundary
139

1
Skor/Score 40 – 44 45 – 49 50 – 54
Had bawah/Lower limit 40 45 50
Had atas/Upper limit 44 49 54
Sempadan bawah/Lower boundary 39.5 44.5 49.5
Sempadan atas/Upper boundary 44.5 49.5 54.5
2 Diameter/Diameter (cm) 3.1 – 3.4 3.5 – 3.8 3.9 – 4.2

Had bawah/Lower limit 3.1 3.5 3.9
Had atas/Upper limit 3.4 3.8 4.2
Sempadan bawah/Lower boundary 3.05 3.45 3.85
Sempadan atas/Upper boundary 3.45 3.85 4.25
Latihan 3 Tentukan sempadan bawah, sempadan atas dan saiz setiap selang kelas. TP 2
Determine the lower boundary, the upper boundary and the size of each class interval.
Contoh 3
Jisim (kg) Sempadan bawah Sempadan atas Saiz selang kelas

Mass (kg) Lower boundary Upper boundary Size of class interval
55 – 59 54.5 59.5 5
60 – 64 59.5 64.5 5
65 – 69 64.5 69.5 5
70 – 74 69.5 74.5 5
Penyelesaian
Jisim (kg) Sempadan bawah Sempadan atas Saiz selang kelas
Mass (kg) Lower boundary Upper boundary Size of class interval
55 – 59 54.5 59.5 59.5 – 54.5 = 5
60 – 64 59.5 64.5 64.5 – 59.5 = 5
65 – 69 64.5 69.5 69.5 – 64.5 = 5
70 – 74 69.5 74.5 74 .5 – 69.5 = 5
Kesilapan Umum
Diberi selang kelas/Given class interval: 5 – 9
Saiz selang kelas/Size of class interval: 9 – 5 = 4
1
Panjang (cm) Sempadan bawah Sempadan atas Saiz selang kelas
Length (cm) Lower boundary Upper boundary Size of class interval
3.0 – 3.3 2.95 3.35 0.4
3.4 – 3.7 3.35 3.75 0.4
3.8 – 4.1 3.75 4.15 0.4
4.2 – 4.5 4.15 4.55 0.4
140

2
Diameter (cm) Sempadan bawah Sempadan atas Saiz selang kelas
Diameter (cm) Lower boundary Upper boundary Size of class interval
1.1 – 1.3 1.05 1.35 0.3
1.4 – 1.6 1.35 1.65 0.3
1.7 – 1.9 1.65 1.95 0.3
2.0 – 2.2 1.95 2.25 0.3
Latihan 4 Hitung titik tengah bagi setiap selang kelas yang berikut. TP 2
Calculate the midpoint of each of the following class intervals.
Contoh 4
(a) 35 – 39 (b) 0.4 – 0.8 Tip Bestari

Penyelesaian Penyelesaian had bawah + had atas
Titik tengah kelas Titik tengah kelas Titik tengah kelas = 2
Class midpoint Class midpoint lower limit + upper limit
35 + 39 0.4 + 0.8 Midpoint of a class =
2
= =
2 2
= 37 = 0.6
1 21 – 29 2 80 – 89 3 5.5 – 5.9
21 + 29 80 + 89 5.5 + 5.9
= 25 = 84.5 = 5.7
2 2 2
4 120 – 124 5 0.6 – 0.8 6 27 – 32

120 + 124 0.6 + 0.8 27 + 32
= 122 = 0.7 = 29.5
2 2 2
7 90 – 94 8 170 – 179 9 0.05 – 0.09

90 + 94 170 + 179 0.05 + 0.09
= 92 = 174.5 = 0.07
2 2 2
Latihan 5 Lukis histogram berdasarkan jadual kekerapan yang berikut. TP 3

Draw a histogram based on each of the following frequency tables.
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang serakan dan sukatan serakan data terkumpul untuk melaksanakan tugasan mudah
Contoh 5
Jisim (kg)
26 – 30 31 – 35 36 – 40 41 – 45 46 – 50
Mass (kg)
Kekerapan
4 8 12 6 4
Frequency
141

Penyelesaian Kekerapan
Frequency
Jisim (kg) Kekerapan Sempadan bawah Sempadan atas
Mass (kg) Frequency Lower boundary Upper boundary 12
26 – 30 4 25.5 30.5 10
8
31 – 35 8 30.5 35.5 6
4
36 – 40 12 35.5 40.5
2
41 – 45 6 40.5 45.5 0 Jisim (kg)

25.5 30.5 35.5 40.5 45.5 50.5 Mass (kg)
46 – 50 4 45.5 50.5
Laman Web
Jika selang skala bagi x yang

PAK-21
pertama tidak bermula dengan

Laman Web 0, simbol pecah dilukis untuk
menunjukkan ruang pada skala.
Imbas atau layari http://www. If the first x-scale interval does not start at
matematik45.cikgunaza.com/2012/02/ 0, a break symbol is drawn to show a gap
histogram.html tentang langkah-langkah
melukis histogram in the scale.
1 Panjang (cm) Kekerapan 2 Tinggi (cm) Kekerapan

Length (cm) Frequency Height (cm) Frequency
0.5 – 0.9 6 152 – 156 5
1.0 – 1.4 7 157 – 161 9
1.5 – 1.9 14 162 – 166 11
2.0 – 2.4 10 167 – 171 16
2.5 – 2.9 8 172 – 176 7
3.0 – 3.4 4 177 – 181 3
Kekerapan
Kekerapan Frequency
Frequency
16
14 14
12 12
10 10
8 8
6 6
4 4
2 2
0 0.45 0.95 1.45 1.95 2.45 2.95 3.45 Panjang (cm) 0 151.5 156.5 161.5 166.5 171.5 176.5 181.5 Tinggi (cm)
Length (cm) Height (cm)
142

Latihan 6 Lengkapkan setiap jadual kekerapan longgokan yang berikut. TP 2
Complete each of the following cumulative frequency tables.
Contoh 6
Markah/Marks 50 – 59 60 – 69 70 – 79 80 – 89 90 – 99
Kekerapan/Frequency 3 11 15 17 4
Kekerapan longgokan
Cumulative frequency
Penyelesaian
Markah/Marks 50 – 59 60 – 69 70 – 79 80 – 89 90 – 99
Kekerapan/Frequency 3 11 15 17 4
Kekerapan longgokan
3 3 + 11 = 14 14 + 15 = 29 29 + 17 = 46 46 + 4 = 50
Tip Bestari
Kekerapan longgokan bagi suatu data ialah hasil tambah kekerapan
data itu dengan kekerapan-kekerapan sebelum selang kelas.
Cumulative frequency of a class interval is the sum of its frequency and the
frequencies before the class interval.
1 Kekerapan 2 Kekerapan
Skor Kekerapan
Panjang (cm) Kekerapan longgokan longgokan
Score Frequency
Length (cm) Frequency Cumulative Cumulative frequency
frequency
0–9 5 5
70 – 79 8 8
10 – 19 12 17
80 – 89 11 19
20 – 29 14 31
90 – 99 12 31
100 – 109 5 36 30 – 39 21 52
110 – 119 8 44 40 – 49 9 61
120 – 129 6 50 50 – 59 3 64
Latihan 7 Lukis histogram longgokan berdasarkan data berikut. TP 3

Draw a cumulative histogram based on the data below.
Contoh 7
Penyelesaian
Kekerapan longgokan
Markah Kekerapan Kekerapan longgokan Cumulative frequency
Marks Frequency Cumulative frequency
65 – 69 3 3 40
70 – 74 5 8
30
75 – 79 9 17
20
80 – 84 12 29
10
85 – 89 6 35
0 Markah
90 – 94 5 40 64.6 69.5 74.5 79.5 84.5 89.5 94.6 Marks
143

1 Kekerapan longgokan/ Cumulative frequency
Markah Kekerapan Kekerapan longgokan
Marks Frequency Cumulative frequency
50
25 – 27 5 5
28 – 30 12 17 40
31 – 33 8 25 30
34 – 36 15 40 20
37 – 39 7 47
10
40 – 42 3 50
0 Markah
24.5 27.5 30.5 33.5 36.5 39.5 42.5 Marks
2 Kekerapan longgokan/ Cumulative frequency

Masa (s) Kekerapan Kekerapan longgokan
Time (s) Frequency Cumulative frequency
35
15.1 – 15.5 4 4
30
15.6 – 16.0 5 9
16.1 – 16.5 6 15 25
16.6 – 17.0 8 23 20
17.1 – 17.5 5 28
15
17.6 – 18.0 4 32
10
0 Masa (s)
15.05 15.55 16.05 16.55 17.05 17.55 18.05
Time (s)
Latihan 8 Lukis poligon kekerapan daripada setiap histogram yang berikut. TP 3

Draw a frequency polygon from each of the following histograms.
Contoh 8
Kekerapan
Frequency Penyelesaian
Tandakan titik tengah pada bahagian
30 atas palang segi empat tepat.
Kekerapan Mark midpoints at the tops of
25 Frequency
rectangular bars.
20
30
15
25 Sambungkan titik–titik
10
20 tengah dengan garis lurus.
5 Join midpoints with straight
15
lines.
0 Jarak (km)
9.5 12.5 15.5 18.5 21.5 24.5 Distance (km) 10
Kesilapan Umum 5
0 Jarak (km)
Kekerapan 6.5 9.5 12.5 15.5 18.5 21.5 24.5 27.5 Distance (km)
Frequency
Tandakan dua titik tengah pada dua

selang kelas dengan kekerapan sifar.
Tidak ditutup Mark midpoints at two class intervals with
Not enclosed zero frequency.
Jarak (km)
Distance (km)
144

Tip Bestari
Poligon kekerapan boleh juga dilukis daripada jadual kekerapan.
Frequency polygon can also be drawn from frequency table.
Kekerapan Kekerapan
Frequency Frequency
20 20
15 15
10 10
5 5
0 Markah 0 Markah
59.5 64.5 69.5 74.5 79.5 84.5 89.5 Marks 57 62 67 72 77 82 87 92 Marks
Poligon kekerapan menggunakan titik tengah

Frequency polygon using midpoints
1 2
Kekerapan Kekerapan
Frequency Frequency
12 30
10 25
8 20
6 15
4 10
2 5
Jisim (kg) Jisim (kg)

0 0
5.5 10.5 15.5 20.5 25.5 30.5 Mass (kg) 25.5 30.5 35.5 40.5 45.5 50.5 Mass (kg)
Latihan 9 Lukis poligon kekerapan bagi setiap jadual kekerapan yang berikut. TP 4
Draw a frequency polygon from each of the following frequency tables.
TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang sukatan serakan data terkumpul dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah
Contoh 9
Skor/Score 20 – 29 30 – 39 40 – 49 50 – 59 60 – 69 70 – 79
Kekerapan/ Frequency 1 5 10 8 4 2
Penyelesaian Kekerapan
Frequency
Skor Titik tengah Kekerapan
Score Midpoint Frequency
10
20 – 29 24.5 1
8
30 – 39 34.5 5
6
40 – 49 44.5 10
4
50 – 59 54.5 8
2
60 – 69 64.5 4
70 – 79 74.5 2 0 Skor
14.5 24.5 34.5 44.5 54.5 64.5 74.5 84.5 Score
145

1 2
Diameter (mm) Kekerapan Panjang (cm) Kekerapan
Diameter (mm) Frequency Length (cm) Frequency
20.1 – 20.5 5 70 – 72 10
20.6 – 21.0 15 73 – 75 25
21.1 – 21.5 20 76 – 78 18
21.6 – 22.0 30 79 – 81 35
22.1 – 22.5 25 82 – 84 20
22.6 – 23.0 10 85 – 87 15
88 – 90 5
Kekerapan/ Frequency
Kekerapan/ Frequency
35
30 30
25 25
20 20
15 15
10 10
5 5
0 0
19.8 20.3 20.8 21.3 21.8 22.3 22.8 23.3 Diameter 68 71 74 77 80 83 86 89 92
(mm) Panjang (cm)
Length (cm)
146

Latihan 10 Bina jadual kekerapan longgokan dan lukis ogif yang mewakili maklumat itu. TP 4
Construct a cumulative frequency table and draw an ogive to represent the information.
Contoh 10
Masa yang diambil oleh 100 orang murid dari rumah mereka ke sekolah yang sama dicatatkan dalam jadual
seperti yang ditunjukkan di bawah.
Time taken by 100 students from their house to the same school were recorded in the table as shown below.
Masa (minit)
5–9 10 – 14 15 – 19 20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 39
Time (minutes)
Kekerapan
7 18 19 21 17 12 6
Frequency
Penyelesaian
(a)
Masa (minit) Kekerapan Sempadan atas Kekerapan longgokan
Time (minutes) Frequency Upper boundary Cumulative frequency
0–4 0 4.5 0
5–9 7 9.5 7
10 – 14 18 14.5 25
15 – 19 19 19.5 44
20 – 24 21 24.5 65
25 – 29 17 29.5 82
30 – 34 12 34.5 94
35 – 39 6 39.5 100
(b)
Kekerapan longgokan
Cumulative frequency Tip Bestari
Ogif ialah graf kekerapan
100
longgokan (kekerapan longgokan
melawan sempadan atas).
90 An ogive is a cumulative frequency graph
(cumulative frequency against upper
80 boundaries).
70
Kesilapan Umum
60
Kekerapan longgokan
50
Ogif perlu dilukis
menggunakan
40 lengkung licin.
An ogive must be
30 drawn using a smooth
curve.
20 0
Markah/Marks
10
0 Masa (minit)
4.5 9.5 14.5 19.5 24.5 29.5 34.5 39.5 Time (minutes)
147

1 Jadual di bawah menunjukkan taburan panjang 160 batang pensel yang digunakan oleh murid.
The table below shows the distribution of lengths of 160 pencils used by students.
Panjang /Length (mm) 90 – 99 100 – 109 110 – 119 120 – 129 130 – 139 140 – 149 150 – 159
Kekerapan/Frequency 8 16 28 35 42 21 10
Kekerapan longgokan/ Cumulative frequency

Sempadan
160
atas Kekerapan longgokan
Upper Cumulative frequency
boundary
140
99.5 8
120
109.5 24
100 119.5 52
80 129.5 87
139.5 129
60
149.5 150
40
159.5 160
20
0 Panjang (mm)
89.5 99.5 109.5 119.5 129.5 139.5 149.5 159.5 Length (mm)
2 Jadual berikut menunjukkan jarak yang dilalui oleh 100 orang pelari dalam masa tertentu yang diperuntukkan.
The following table shows the distances covered by 100 runners in a specific time allocated.
Jarak /Distance (km) 3.1 – 4.0 4.1 – 5.0 5.1 – 6.0 6.1 – 7.0 7.1 – 8.0 8.1 – 9.0
Kekerapan/Frequency 11 29 34 16 7 3
100 x
x
90 x
Jarak (km) Kekerapan longgokan

80 Distance (km) Cumulative frequency
x 4.05 11
70
5.05 40
60
6.05 74
50
7.05 90
40 x 8.05 97
30
9.05 100
20
x
10
0 x Jarak (km)
3.05 4.05 5.05 6.05 7.05 8.05 9.05 Distance (km)
148

Latihan 11 Tentukan median, kuartil pertama, kuartil ketiga dan julat antara kuartil daripada setiap
ogif yang berikut. TP 3
Determine the median, the first quartile, the third quartile and the interquartile range from each of the
following ogives.
Contoh 11
Kekerapan longgokan
Tip Bestari
Kekerapan longgokan
32
N
28 3
3 —N
—N 4
4
24 1
—N
2
1
20 —N
4
1
—N
2 0 Panjang (cm)
16 P QR Length (cm)
P = Kuartil pertama/First quartile

12
Q = Median/Median
1 R = Kuartil ketiga/Third quartile
—N
4 Julat antara kuartil/Interquartile range = R – P
8
4
(a) Median/Median = 37.5 + 0.8 = 38.3 kg
(b) Kuartil pertama = 33.5 + 1.6 = 35.1 kg
0 Jisim (kg)
Mass (kg) First quartile
29.5 33.5 37.5 41.5 45.5 49.5
(c) Kuartil ketiga = 37.5 + 3.0 = 40.5 kg
Third quartile
(d) Julat antara kuartil = 40.5 – 35.1 = 5.4 kg
Interquartile range
1 Kekerapan longgokan
2 Kekerapan longgokan
Cumulative frequency Cumulative frequency
45 40
40 35
35 30
30 25
25 20
20 15
15 10
10 5
5 0 Markah
29.5 39.5 49.5 59.5 69.5 79.5 89.5 Marks
0 Tinggi (cm)
139.5 144.5 149.5 154.5 159.5 164.5 Height (cm)
(a) Median/ Median = 150.5 cm (a) Median/ Median = 51.5

(b) Kuartil pertama/ First quartile = 147 cm (b) Kuartil pertama/ First quartile = 44.5
(c) Kuartil ketiga/ Third quartile = 154.5 cm (c) Kuartil ketiga/ Third quartile = 60.5
(d) Julat antara kuartil/ Interquartile range = 7.5 cm (d) Julat antara kuartil/ Interquartile range = 16
149

Latihan 12 Selesaikan setiap masalah yang berikut. TP 5 KBAT Mengaplikasi
Solve each of the following problems.

TP 5 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang sukatan serakan data terkumpul dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks
Contoh 12
Ogif di bawah menunjukkan markah yang dikutip Penyelesaian

oleh sekumpulan murid dalam suatu ujian. (a) Jumlah bilangan murid = 50
The ogive below shows the marks obtained by a group of The total number of students = 50
students in a test. (b)
Kekerapan longgokan
Berdasarkan ogif, Cumulative frequency
Based on the ogive,
(a) nyatakan jumlah murid yang menduduki ujian 50
itu,
state the total number of students who sat for the test, 45
(b) tentukan nilai x jika 50% daripada murid itu
40
memperoleh markah kurang daripada x,
determine the value of x if 50% of the students obtain less 35
than x marks,
(c) hitung peratusan murid yang mendapat lebih 30
daripada 32 markah.
25
calculate the percentage of students who obtained more
than 32 marks. 20
15
Kekerapan longgokan 10
5
50
0 Markah
9.5 14.5 19.5 24.5 29.5 34.5 39.5 Marks
45
50% daripada murid
40 50% of the students
50
35 = × 50
100
30 = 25
25 Daripada ogif,
From the ogive,
20
x = 23.0
15 (c) Bilangan murid yang mendapat 32 markah atau

kurang ialah 45. Maka, bilangan murid yang
10 mendapat lebih daripada 32 markah
The number of students who obtained 32 marks or less is 45.
Hence, the number of students who obtained more than 32
5
marks
0 Markah = 50 – 45
9.5 14.5 19.5 24.5 29.5 34.5 39.5 Marks =5
∴ Peratusan murid yang mendapat lebih daripada

32 markah
Percentage of pupils who obtained more than 32 marks
5
= × 100%
50
= 10%
150

1 Ogif di bawah menunjukkan skor yang diperoleh 2 Ogif di bawah menunjukkan taburan jisim bagi
sekumpulan murid dalam suatu peraduan. murid-murid darjah 6.
The ogive below shows the scores obtained by a group of The ogive below shows the distribution of masses of a class
students in a contest. of standard 6 pupils.
Berdasarkan ogif itu, Cari
Based on the ogive, Find
(a) nyatakan bilangan murid yang mendapat (a) bilangan murid yang berjisim daripada 30 kg
skor kurang daripada 49.5, sehingga 34 kg,
state the number of students who score less than 49.5, the number of pupils with mass from 30 kg to
(b) tentukan skor minimum jika 30% daripada 34 kg,
murid itu layak untuk peraduan yang (b) bilangan murid yang berjisim lebih daripada
seterusnya. 39.5 kg,
determine the minimum score if 30% of the students the number of pupils who have mass more than 39.5 kg,
qualified for the next contest. (c) julat antara kuartil bagi data itu.
the interquartile range of the data.
Kekerapan longgokan Kekerapan longgokan

Cumulative frequency Cumulative frequency
80 40
70 35
60 30
50 25
40 20
30 15
20 10
10 5
0 0 Jisim (kg)
Skor
9.5 19.5 29.5 39.5 49.5 59.5 69.5 19.5 24.5 29.5 34.5 39.5 44.5 49.5 Mass (kg)
Score
(a) 68 (a) 27 – 17 = 10
(b) Bilangan murid yang tidak layak (b) 40 – 35 = 5
Number of students who are not qualified
(c) Kuartil pertama/ First quartile
= (100% – 30%) × 80
1
= 70% × 80 = × 40 = 10 ⇒ 26 kg
4
= 56
∴ Skor minimum/ Minimum score = 40.5 Kuartil ketiga/ Third quartile
3
= × 40 = 30 ⇒ 36 kg
4
Julat antara kuartil/ Interquartile range
= 36 – 26
= 10 kg
151

7.2 Sukatan Serakan / Measures of Dispersion
Latihan 13 Tentukan julat, varians dan sisihan piawai bagi data terkumpul yang berikut. TP 3
Determine the range, variance and standard deviation for the following grouped data.
Contoh 13
Penyelesaian
Markah Kekerapan
Mark Frequency Titik tengah, x
f fx fx 2
Midpoint, x
21 – 25 6
23 6 138 3 174
26 – 30 13 28 13 364 10 192
31 – 35 9 33 9 297 9 801
38 11 418 15 884
36 – 40 11
43 7 301 12 943
41 – 45 7 48 4 192 9 216
Jumlah
46 – 50 4 50 1 710 61 210
Total

2
 
∑fx2 ∑fx
Julat / Range = 48 – 23 Sisihan piawai/Standard deviation, σ = –
∑f ∑f
= 25
∑fx2 — 2 =  54.56
Varians/Variance, σ2 = – x  = 7.386
∑f
2
=
61 210 –
50  1 710
50 
= 54.56
1
Markah Kekerapan Titik tengah, x
f fx fx 2
Mark Frequency Midpoint, x
4.0 – 4.4 8 4.2 8 33.6 141.12

4.7 14 65.8 309.26
4.5 – 4.9 14
5.2 26 135.2 703.04
5.0 – 5.4 26
5.7 32 182.4 1 039.68
5.5 – 5.9 32 6.2 13 80.6 499.72
6.0 – 6.4 13 6.7 12 80.4 538.68

Jumlah/ Total 105 578 3 231.5
6.5 – 6.9 12
Julat/ Range = 6.7 – 4.2 Sisihan piawai/ Standard deviation, σ

= 2.5

2
 ∑f 
∑fx2 ∑fx
∑fx2 = –
– —
2
Varians/ Variance, σ2 = x ∑f
∑f
 
2
3 231.5 – 578 =  0.4738
=
105 105 = 0.6883
= 0.4738
152
07B_Modul A+ Math Tg5.indd 152 20/12/2022 11:38 AM

2
Tinggi (cm) Kekerapan Titik tengah, x
f fx fx 2
Height (cm) Frequency Midpoint, x
146 – 150 14 148 14 2 072 306 656
153 8 1 224 187 272

151 – 155 8
158 18 2 844 449 352
156 – 160 18
163 10 1 630 265 690
161 – 165 10
168 7 1 176 197 568
166 – 170 7 173 2 346 59 858
171 – 175 2 Jumlah/ Total 59 9 292 1 466 396
Julat/ Range = (173 – 148) cm Sisihan piawai/ Standard deviation, σ

= 25 cm

2
 ∑f 
∑fx2 ∑fx
∑fx2 = –
– —
2
Varians/ Variance, σ2 = x ∑f
∑f
 
2
1 466 396 – 9 292 =  50.59
=
59 59 = 7.113 cm
= 50.59 cm2
Latihan 14 Bina plot kotak dan nyatakan bentuk taburan plot kotak itu berdasarkan ogif di bawah.
Construct a box plot and state the distribution shape of the box plot based on the ogive below. TP 4
Contoh 14
Kekerapan longgokan Penyelesaian

Cumulative frequency Kuartil pertama/ First quartile = 8.3 kg
Median/ Median = 10.7 kg
45 Kuartil ketiga/ Third quartile = 13.3 kg
40
35
30
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
25 Data ini mempunyai taburan simetri kerana bahagian kiri dan
kanan plot kotak sama besar.
20 The data is distributed symmetrically because the left and right side of the
Q3 box plot is equal.
15
10 Q2
5 Q1
0 Jisim (kg)
2 5 8 11 14 17 20 Mass (kg)
153

1
Kekerapan longgokan
Kuartil pertama/ First quartile = 14.5 min
Median/ Median = 20.5 min
100 Kuartil ketiga/ Third quartile = 27.0 min
90
80
70
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
60 Taburan data ialah pencong ke kanan kerana bahagian

kanan plot kotak lebih besar daripada bahagian kiri
50 plot kotak.
The distribution of the data is skewed to the right because the right
side of the box plot is longer than the left side of the box plot.
40 Q3
30
Q2
20
Q1
10
0 Masa (minit)
Time (minutes)
4.5 9.5 14.5 19.5 24.5 29.5 34.5 39.5 44.5 49.5
2
Kuartil pertama/ First quartile = 35.5 kg
Kekerapan longgokan
Cumulative freqency Median/ Median = 39.0 kg
Kuartil ketiga/ Third quartile = 41.5 kg
32
28
24
25 30 35 40 45 50
20
1 × 32 = 16
2
Data ini mempunyai taburan pencong ke kiri
16 kerana bahagian kiri plot kotak lebih besar
daripada bahagian kanan.
The distribution of the data is skewed to the left because the
12
left side of the box plot is longer than the right side of the box
1 × 32 = 8
4 plot.
8
0 Jisim (kg)
25.5 29.5 33.5 37.5 41.5 45.5 Mass (kg)
154

Latihan 15 Banding dan tafsirkan set data terkumpul berikut dengan mencari sukatan serakannya.
Seterusnya, buat kesimpulan berdasarkan sukatan serakan itu. TP 5
Compare and interpret the following sets of grouped data by calculating the measures of dispersion. Hence,
make a conclusion based on the measures of dispersion.
Contoh 15
Data A Data B
Jisim (kg) Kekerapan Jisim (kg) Kekerapan
Mass (kg) Frequency Mass (kg) Frequency
25 - 27 5 31 – 35 20
28 - 30 12 36 – 40 23
31 - 33 8 41 – 45 27
34 - 36 15 46 – 50 24
37 - 39 7 51 – 55 26
40 - 42 3 56 – 60 21
Penyelesaian
Data A
∑fx2 — 2
Titik tengah Varians/Variance, σ2 = – x 
Midpoint f fx fx2 ∑f
x 2
26 5 130 3 380
=
55 190 – 1 648
50 
50 
29 12 348 10 092 = 17.4384 kg 2
32 8 256 8 192

2
 
∑fx2 ∑fx
35 15 525 18 375 Sisihan piawai/Standard deviation, σ = –
∑f ∑f
38 7 266 10 108
=  17.4384
41 3 123 5 043
= 4.176 kg
Jumlah / Total 50 1 648 55 190
Data B
Titik tengah ∑fx2 — 2
Varians/Variance, σ2 = – x 
Midpoint f fx fx2 ∑f
x 2
33 20 660 21 780 =
303 889 – 6 443
141 141  
38 23 874 33 212 = 67.20 kg2
43 27 1 161 49 923

2
 
48 24 1 152 55 296 ∑fx2 ∑fx
Sisihan piawai/Standard deviation, σ = –
53 26 1 378 73 034 ∑f ∑f
58 21 1 218 70 644 =  67.20
Jumlah / Total = 8.198 kg
141 6 443 303 889
Sisihan piawai bagi data terkumpul A ialah separuh daripada data terkumpul B. Maka, data terkumpul A
adalah kurang diserakkan berbanding dengan data terkumpul B.
The standard deviation of grouped data A is about half of that of grouped data B. Therefore, grouped data A is less dispersed than
grouped data B.
155

1 Data P Data Q
Panjang (cm) Kekerapan Length (cm) Kekerapan

Length (cm) Frequency Panjang (cm) Frequency
12.3 – 12.7 13 2.6 – 2.9 8
12.8 – 13.2 16 3.0 – 3.3 14
13.3 – 13.7 20 3.4 – 3.7 6
13.8 – 14.2 18 3.8 – 4.1 13
14.3 – 14.7 10 4.2 – 4.5 8
4.6 – 4.9 2
Data P Data Q
Titik tengah, x Titik tengah, x

f fx fx2 f fx fx2
Midpoint, x Midpoint, x
12.5 13 162.5 2 031.25 2.75 8 22 60.5
13.0 16 208 2 704 3.15 14 44.1 138.915
13.5 20 270 3 645 3.55 6 21.3 75.615
14.0 18 252 3 528 3.95 13 51.35 202.8325
14.5 10 145 2 102.5 4.35 8 34.8 151.38
Jumlah/ Total 77 1 037.5 14 010.75 4.75 2 9.5 45.125
Jumlah/ Total 51 183.05 674.3675
∑fx2 ∑fx2
– — – —
2 2
Varians/ Variance, σ2 = x Varians/ Variance, σ2 = x
∑f ∑f
   
2 2
14 010.75 – 1 037.5 674.3675 – 183.05
= =
77 77 51 51
= 0.4084 cm 2
= 0.3404 cm 2
Sisihan piawai/ Standard deviation, σ, (P) Sisihan piawai/ Standard deviation, σ, (Q)
 
2 2
 ∑f   ∑f 
∑fx2 ∑fx ∑fx2 ∑fx
= – = –
∑f ∑f
=  0.4084 =  0.3404
= 0.6391 cm = 0.5835 cm
Sisihan piawai bagi data terkumpul Q kurang daripada data terkumpul P. Maka, data terkumpul Q adalah kurang
diserakkan berbanding dengan data terkumpul P.
The standard deviation of the grouped data Q is less than that of the grouped data P. Therefore, the grouped data Q is less dispersed than the
grouped data P.
156

2 Data R Data S
Skor Kekerapan Skor Kekerapan

Score Frequency Score Frequency
0–4 4 0–4 2
5–9 5 5–9 4
10 – 14 9 10 – 14 12
15 – 19 4 15 – 19 7
20 – 24 2 20 – 24 3
25 – 29 6 25 – 29 2
Data R Data S
Titik tengah, x Titik tengah, x

f fx fx2 f fx fx2
Midpoint, x Midpoint, x
2 4 8 16 2 2 4 8
7 5 35 245 7 4 28 196
12 9 108 1 296 12 12 144 1 728
17 4 68 1 156 17 7 119 2 023
22 2 44 968 22 3 66 1 452
27 6 162 4 374 27 2 54 1 458
Jumlah Jumlah
30 263 3 681 30 415 6 865
Total Total
∑fx2 ∑fx2
– — – —
2 2
Varians/ Variance, σ2 = x Varians/ Variance, σ2 = x
∑f ∑f
   
2 2
3 681 – 263 6 865 – 415
= =
30 30 30 30
= 45.85 = 37.47
Sisihan piawai/ Standard deviation, σ (R) Sisihan piawai/ Standard deviation, σ (S)
 
2 2
 ∑f   ∑f 
∑fx2 ∑fx ∑fx2 ∑fx
= – = –
∑f ∑f
=  45.85 =  37.47
= 6.771 = 6.121
Data terkumpul R dan data terkumpul S mempunyai sisihan piawai yang hampir sama nilainya.
Bagaimanapun, data terkumpul S kurang diserakkan sedikit berbanding dengan data terkumpul R.
The grouped data R and S have almost equal in the value of standard deviation. However, the grouped data S is slightly less scattered than the
grouped data R.
157

Latihan 16 Nyatakan bentuk taburan histogram dan tafsirkan serakan bagi dua set data terkumpul
berdasarkan histogram di bawah. Seterusnya, buat kesimpulan daripada histogram itu.
TP 5 KBAT Menganalisis
State the distribution shape of histograms and interpret the dispersions of two sets of grouped data based on
the histogram below. Hence, make a conclusion from the histogram.
Contoh 16
Kekerapan Kekerapan
Frequency Frequency
7 7
6 6
5 5
4 4
3 3
2 2
1 1
0 Markah 0 Markah
47 52 57 62 67 72 Marks 47 52 57 62 67 72 Marks
Histogram A Histogram B
Penyelesaian
(a) Bentuk taburan histogram A ialah bentuk loceng, manakala histogram B ialah pencong ke kiri.
Histogram A is a bell-shaped distribution and histogram B is skewed to the left.
(b) Data dalam Histogram A / Data in Histogram A
2
 
∑fx2 ∑fx
Varians/Variance, σ2 = –
∑f ∑f
2 × 472 + 5 × 522 + 7 × 572 + 4 × 622 + 3 × 672 + 1 × 722 –
=
22
2
 2 × 47 + 5 × 52 + 7 × 57 + 4 × 62 + 3 × 67 + 1 × 72
22 
= 42.36

2
 
∑fx2 ∑fx
Sisihan piawai / Standard deviation, σ = –  Varians/Variance
∑f ∑f
=  42.36
= 6.508
Data dalam Histogram B / Data in Histogram B
2
 
∑fx2 ∑fx
Varians/ Variance, σ2 = –
∑f ∑f
2 × 472 + 3 × 522 + 4 × 572 + 5 × 622 + 6 × 672 + 2 × 722 –
=
22
2

2 × 47 + 3 × 52 + 4 × 57 + 5 × 62 + 6 × 67 + 2 × 72
22 
= 52.686
Sisihan piawai / Standard deviation, σ =  52.686
= 7.2585
Sisihan piawai bagi data dalam Histogram A < Sisihan piawai bagi data dalam Histogram B
Maka, data dalam Histogram A kurang diserakkan berbanding dengan data dalam Histogram B.
Standard deviation of data in Histogram A < Standard deviation of data in Histogram B
Therefore, data in Histogram A is less dispersed than data in Histogram B.
158

1 Kekerapan Kekerapan
Frequency Frequency
14 14
12 12
10 10
8 8
6 6
4 4
2 2
0 Markah 0 Markah
5 15 25 35 45 55 Marks 5 15 25 35 45 55 Marks
Histogram P Histogram Q
(a) Histogram P berbentuk bimod, manakala histogram Q berbentuk loceng.

Histogram P is a bimodal and histogram Q is a bell-shaped.
(b) Data dalam Histogram P/ Data in Histogram P
 ∑f 
2
∑fx2 ∑fx
∑f
6 × 5 + 12 × 152 + 4 × 252 + 12 × 352 + 9 × 452 + 5 × 552
2
= –
48
2
 6 × 5 + 12 × 15 + 4 × 25 + 12 × 35 + 9 × 45 + 5 × 55
48 
= 249.61

2
 ∑f 
∑fx2 ∑fx
Sisihan piawai/ Standard deviation, σ = –
∑f
=  249.61
= 15.8
Data dalam Histogram Q/ Data in Histogram Q
 ∑f 
2
∑fx2 ∑fx
Varians/ Variance, σ = 2 –
∑f
5 × 52 + 7 × 152 + 14 × 252 + 12 × 352 + 6 × 452 + 4 × 552
= –
48
2
 5 × 5 + 7 × 15 + 14 × 25 + 12 × 35 + 6 × 45 + 4 × 55
48 
= 190.58

2
 ∑f 
∑fx2 ∑fx
Sisihan piawai/ Standard deviation, σ = –
∑f
=  190.58
= 13.81
Sisihan piawai bagi data dalam Histogram P > Sisihan piawai bagi data dalam Histogram Q.
Maka, data dalam Histogram P lebih banyak diserakkan berbanding dengan data dalam Histogram Q.
Standard deviation of data in Histogram P > Standard deviation of data in Histogram Q.
Therefore, the data in Histogram P is more dispersed than data in Histogram Q.
159

Solve.
Contoh 17
Data terkumpul di sebelah menunjukkan taburan Jisim (kg) Kekerapan

jisim bagi 50 orang murid dalam sebuah kelas. Mass (kg) Frequency
The grouped data on the right shows the distribution of mass of 31 – 35 5
50 students in a class.
Cari / Find 36 – 40 8
(a) varians / the variance, 41 – 45 14
(b) sisihan piawai / the standard deviation. 46 – 50 x
51 – 55 7
Penyelesaian
∑f = 50 56 – 60 4
5 + 8 + 14 + x + 7 + 4 = 50
x + 38 = 50 ∑fx2 — 2
Varians/Variance, σ2 = – x 
x = 50 – 38 ∑f
= 12 2
Titik tengah =
103 650 – 2 250
50 50  
Midpoint f fx fx2
= 48 kg2
x
33 5 165 5 445
Sisihan piawai/Standard deviation,
38 8 304 11 552

2
 
43 14 602 25 886 ∑fx2 ∑fx
σ2 = –
48 12 576 27 648 ∑f ∑f
53 7 371 19 663
=  48
58 4 232 13 456
= 6.928 kg
Jumlah/ Total 50 2 250 103 650
1 Data terkumpul di sebelah menunjukkan taburan jisim Jisim (kg) Kekerapan

bagi sekumpulan murid di sebuah sekolah. Mass (kg) Frequency
The grouped data on the right shows the distribution of mass of a
group of students in a school. 40 – 44 2
8 45 – 49 4
Jika min data itu ialah 55 , cari
9 50 – 54 p
8
If the mean of the data is 55 , find the 55 – 59 10
9
(a) nilai p / value of p, 60 – 64 7
(b) varians / variance, 65 – 69 4
(c) sisihan piawai / standard deviation.
Titik tengah, x f fx fx2 — ∑fx
Midpoint, x (a) x =
∑f
42 2 84 3 528 8 1 544 + 52p
55 =
47 4 188 8 836 9 27 + p
52 p 52p 24 336 503 1 544 + 52p
=
9 27 + p
57 10 570 32 490
13 581 + 503p = 13 896 + 468p
62 7 434 26 908 503p – 468p = 13 896 – 13 581
67 4 268 17 956 35p = 315
p =9
Jumlah/ Total 27 + p 1 544 + 52p 114 054
f = 27 + 9 (c) Sisihan piawai/ Standard deviation, σ
= 36

∑fx2
– —
2
∑fx2 —2 = x
(b) Varians/ Variance, σ = 2 – x  ∑f
∑f
 5039 
2
114 054 =  44.60
= –
36 = 6.678 kg
= 44.60 kg2
160

Kertas 1
1 Rajah 1 berikut menunjukkan sebuah histogram. Cari persentil ke-60 bagi panjang wayar.
Diagram 1 shows a histogram. Find the 60th percentile of the length of wire.
Kekerapan A 17.0
Frequency B 19.0
C 21.0
D 23.0
3 Jadual 1 menunjukkan bil air unit pangsapuri

untuk bulan tertentu.
Table 1 shows the water bills of apartment units for a certain
month.
Markah
Marks
Bilangan unit
Rajah 1/Diagram 1 Bil air (RM) pangsapuri
Antara plot kotak berikut, yang manakah Water bill (RM) Number of apartment
mewakili taburan data bagi histogram di atas? units
Which of the following box plots represents the data 6 – 10 5
distribution for the above histogram?
11 – 15 11
A
16 – 20 16
21 – 25 15
26 – 30 3
B Jadual 1/Table 1
Cari sisihan piawai bagi data itu.

Find the standard deviation of the data.
A 4.28
C B 5.39
C 18.30
D 29
4 Rajah 3 menunjukkan poligon kekerapan bagi isi

D padu petrol (dalam liter) yang digunakan oleh
80 buah kereta dalam minggu tertentu.
Diagram 3 shows a frequency polygon for the volume of
petrol (in litres) used by 80 cars in a particular week.
2 Rajah 2 menunjukkan sebuah ogif. Bilangan kereta

Number of cars
Diagram 2 shows an ogive.
Kekerapan longgokan 30
Cumulative frequency 25
80 20
15
70
10
60 5
Isi padu petrol (liter)
50 0 32 35 38 41 44 47 50 Volume of petrol (litres)
40 Rajah 3/Diagram 3
30 Cari varians bagi data itu.

Find the variance of the data.
20 A 3.26
10 B 9.81
C 10.65
0 Panjang (cm)
5.5 10.5 15.5 20.5 25.5 30.5 35.5 Length (cm) D 40.44
Rajah 2/Diagram 2
161

Kertas 2
Bahagian A
1 Poligon kekerapan dalam Rajah 1 Frequency

menunjukkan jisim surat khabar Kekerapan
lama yang dijual oleh penduduk
Kampung Ayer Jerneh. 14 – x
The frequency polygon in Diagram 1
shows the masses of old newspapers 12 – x
sold by residents of Kampung Ayer 10 –
Jerneh.
Berdasarkan poligon kekerapan, 8–
lengkapkan jadual di bawah. 6– x x
Based on the frequency polygon,
complete the table below. 4– x x
[4 markah/marks]
2–
x
0.5 3.5 6.5 9.5 12.5 15.5 18.5 21.5 Mass (kg)
Jisim (kg)
Rajah 1/Diagram 1
Sempadan atas Kekerapan Kekerapan longgokan

Upper boundary Frequency Cumulative frequency
2 0 0
5 4 4
8 6 10
11 14 24
14 12 36
17 6 42
20 4 46
2 Jadual 1 menunjukkan taburan umur bagi sekumpulan 45 orang pekerja di sebuah kilang.
Table 1 shows the distribution of ages for a group of 45 workers in a factory.
Lengkapkan jadual di bawah.
Complete the table below. [5 markah/marks]
Umur (tahun) Kekerapan Titik tengah Sempadan atas Kekerapan longgokan

Age (years) Frequency Midpoint Upper boundary Cumulative frequency
17 – 21 0 19 21.5 0
22 – 26 3 24 26.5 3
27 - 31 7 29 31.5 10
32 – 36 10 34 36.5 20
37 – 41 11 39 41.5 31
42 – 46 8 44 46.5 39
47 – 51 6 49 51.5 45
Table 1/Jadual 1
162

Bahagian B
3 Banding dan tafsirkan sukatan serakan bagi dua set data terkumpul di bawah.
Compare and interpret the measure of dispersions of two sets of grouped data below.
Kekerapan Kekerapan
Frequency Frequency
14 14
12 12
10 10
8 8
6 6
4 4
2 2
0 Markah 0 Markah
64.5 69.5 74.5 79.5 84.5 89.5 94.5 99.5 Marks 64.5 69.5 74.5 79.5 84.5 89.5 94.5 99.5 Marks
Ujian 1 / Test 1 Ujian 2 / Test 2

[9 markah/marks]
Markah
64.5 – 69.5 69.5 – 74.5 74.5 – 79.5 79.5 – 84.5 84.5 – 89.5 89.5 – 94.5 94.5 – 99.5
Marks
Titik tengah
67 72 77 82 87 92 97
Midpoint
Ujian 1/ Test 1
 ∑f 
2
∑fx2 ∑fx
Varians/ Variance, σ = 2 –
∑f
8 × 672 + 10 × 722 + 12 × 772 + 14 × 822 + 10 × 872 + 4 × 922 + 2 × 972
= –
60
2
 8 × 67 + 10 × 72 + 12 × 77 + 14 × 82 + 10 × 87 + 4 × 92 + 2 × 97
60 
= 62.89
Sisihan piawai/ Standard deviation, σ =  62.89

= 7.930
Ujian 2/ Test 2
 ∑f 
2
∑fx2 ∑fx
∑f
8 × 672 + 12 × 722 + 12 × 772 + 14 × 822 + 4 × 872 + 6 × 922 + 4 × 972
= –
60
2
 8 × 67 + 12 × 72 + 12 × 77 + 14 × 82 + 4 × 87 + 6 × 92 + 4 × 97
60 
= 74.56
Sisihan piawai/ Standard deviation, σ =  74.56

= 8.635
Sisihan piawai bagi data dalam Ujian 1 < Sisihan piawai bagi data dalam Ujian 2.
Maka, data dalam Ujian 1 kurang diserakkan berbanding dengan data dalam Ujian 2.
Standard deviation of data in Test 1 < Standard deviation of data in Test 2.
Therefore, the data in Test 1 is less dispersed than the data in Test 2.
163

4 Jadual 2.1 menunjukkan taburan kekerapan bagi markah yang dikutip oleh 80 orang murid.
Table 2.1 shows the frequency distribution of the marks obtained by 80 students.
Markah
50 – 54 55 – 59 60 – 64 65 – 69 70 – 74 75 – 79 80 – 84
Mark
Kekerapan
4 9 12 20 23 9 3
Frequency
Jadual 2.1/Table 2.1
(a) (i) Nyatakan kelas mod.

State the modal class.
(ii) Hitung anggaran min markah yang dikutip oleh kumpulan murid itu.
Calculate the estimated mean of the marks obtained by the group of students.
[5 markah/marks]
(b) Berdasarkan Jadual 2.1, lengkapkan Jadual 2.2 untuk menunjukkan taburan kekerapan longgokan bagi
markah.
Based on Table 2.1, complete Table 2.2 to show the cumulative frequency distribution of marks. [3 markah/marks]

Kekerapan
Sempadan atas longgokan
Upper boundary Cumulative 80 — x
frequency x
49.5 0 70 —
x
54.5 4
60 —
59.5 13
50 —
64.5 25
x
69.5 45 40 —
74.5 68
30 —
79.5 77 x
20 —
84.5 80
x
Jadual 2.2/Table 2.2 10 —
62.5
(c) Menggunakan skala 2 cm kepada x
0
5 markah pada paksi mengufuk dan 49.5 54.5 59.5 64.5 69.5 74.5 79.5 84.5 Markah
2 cm kepada 10 murid pada paksi Marks
mencancang, lukis ogif bagi data itu.

Using the scale of 2 cm to 5 marks on the (a) (i) Kelas mod/ Modal class = 70 – 74
horizontal axis and 2 cm to 10 students on the 5 400
vertical axis, draw an ogive for the data. (ii) Min anggaran/ Estimated mean = = 67.5
80
[4 markah/marks]
(d) 25% daripada semua murid dalam 1
(d) 25% × 80 = × 80
kumpulan itu memperoleh markah 4
kurang daripada m. Murid-murid ini = 20
akan diberikan latihan pemulihan. Pada graf, kekerapan longgokan = 20,
Menggunakan ogif yang anda lukis di markah, m = 62.5.
5(c), tentukan nilai m. On the graph, cumulative frequency = 20,
25% of all students in the group have marks marks, m = 62.5.
less m. These students will be given remedial
exercise. Using the ogive you had drawn in
5(c), determine the value of m.
[3 markah/marks]
164

Bab
Pemodelan Matematik
8
e-RPH
Mathematical Modeling
Jawapan
Revisi Pantas
8.1 Pemodelan Matematik / Mathematical Modeling

1 Pemodelan matematik ialah proses yang menggunakan matematik untuk mewakili, menganalisis, membuat andaian
atau memberikan pandangan mengenai fenomena dunia nyata.
Mathematical modeling is a process that uses mathematics to represent, analyse, make assumptions or provide insights into real-world phenomena.
2 Proses yang terlibat dalam pemodelan matematik:
Processes involved in mathematical modeling:
Membuat andaian dan Mengaplikasikan matematik

Mengenal pasti dan
mengenal pasti pemboleh untuk menyelesaikan masalah
mendefinisikan
ubah Apply mathematics to solve
masalah
Make assumptions and identify a problem
Identify and define problem
variables
Ulang jika
perlu
Repeat as needed
Video
Memurnikan model
Bagaimana pemodelan matematik dapat Menentusahkan dan
matematik
membantu mengawal wabak COVID-19? mentafsir penyelesaian
Refine mathematical model
httphttps://www.youtube.com/ Verify and interpret solutions
watch?v=y5VLQpGIlEI
Melaporkan dapatan
Report findings
3 Mengapakah penting untuk membuat andaian (hipotesis) dalam pemodelan matematik?

Why is it important to make assumptions (hypothesis) in mathematical modeling?
Membuat andaian dapat mengurangkan maklumat (pemboleh ubah) yang perlu dipertimbangkan dalam
kehidupan nyata dan hanya fokus kepada maklumat yang tepat untuk menyelesaikan masalah.
Making assumptions help to reduce the amount of information (variables) have to consider in real life and focus on the right information
to solve the problem.
4 Pemboleh ubah bersandar atau output mewakili maklumat yang anda cari. Ia juga disebut sebagai pemboleh ubah
bergerak balas.
Dependent variables or outputs represent the information that you seek. It is also known as responding variables.
PAK-21
5 Pemboleh ubah tak bersandar (bebas) atau input mewakili kuantiti atau maklumat yang diketahui/diberi. Ia juga
Video
disebut sebagai pemboleh ubah dimanipulasi.

Independent variables or inputs represent quantities or information known/given. It is also known as manipulated variables.
6 Nilai pada pemboleh ubah tak bersandar boleh diubah untuk melihat kesan ke atas pemboleh ubah bersandar.
The value on the independent variable can be changed to see the effect on the dependent variable.
7 Parameter model tetap atau pemboleh ubah dimalarkan mewakili kuantiti yang jumlahnya tetap sama.
Fixed model parameters or constant variables represent constants that remain the same.
8 Pemodelan matematik menerbitkan rumus matematik bagi mewakili masalah dunia nyata dalam sebutan matematik.
Mathematical modeling is the creation of mathematical formulas to represent a real-world problem in mathematical terms.
9 Terdapat tiga jenis fungsi yang terlibat dalam pemodelan matematik dipelajari dalam bab ini.
There are three types of functions involved in mathematical modeling studied in this chapter.
165

Fungsi Bentuk am
Function General form
Linear y = mx + c
Kuadratik/ Quadratic y = ax2 + bx + c Dengan keadaan/Where

a = nombor nyata positif, a ≠ 1
y = Cax positive real number, a ≠ 1
Eksponen/ Exponent atau/or C = nilai awal/initial value
y = a(1 + r)t
Video Tutorial
Imbas atau layari laman web https://youtu.

be/9Bu0Hkxw88g untuk mengenal pasti
beza fungsi linear, kuadratik dan eksponen
berdasarkan situasi yang diberi.
Praktis PBD
Latihan 1 Selesaikan./Solve. TP 3 TP 4
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang pemodelan matematik untuk melaksanakan tugasan mudah.

TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran tentang pemodelan matematik dalam konteks penyelesaian masalah kehidupan sebenar yang melibatkan fungsi
linear.
Contoh 1
Mokhtar ingin mengetahui kos yang diperlukan untuk mengecat rumahnya.

Ukuran dinding dalaman yang ingin dicatnya ialah 30 meter persegi. Mokhtar mahu
menggunakan cat yang berharga RM38 untuk 1 liter dan RM140 untuk 5 liter. Satu liter cat
boleh meliputi dinding seluas 4 meter persegi.
Mokhtar wants to find out the cost of painting his house. The size of the interior wall he wishes to paint is 30
square metres. He wants to use the paint which costs RM38 a litre and RM140 for 5 litres. One litre of paint
can approximately cover 4 square metres of the wall.
(a) Kenal pasti dan tentukan masalahnya.
Identify and define the problem.
(b) Tentukan andaian yang perlu dibuat dan kenal pasti pemboleh ubah dalam
menyelesaikan masalah.
Determine the assumptions that need to be made and identify the variables in solving the problem.
Penyelesaian:
(a) Diberi/ Given that:
Luas keseluruhan dinding yang ingin dicat: 30 meter persegi
The area of wall that needs to be painted: 30 square metres
1  cat boleh meliputi dinding seluas 4 meter persegi.
Video Tutorial
1  of paint can approximately cover 4 square metres of the wall.

1  cat = RM38/1  of paint = RM38
PAK-21
5  cat = RM140/5  of paint = RM140

Pernyataan masalah: Jumlah harga cat yang diperlukan
Problem statement: Total cost for the paint
(b) Andaian: Andaikan bahawa tidak ada pembaziran cat semasa mengecat.
Assumption: Assume that there is no paint wastage during painting.
Variables / Pemboleh ubah:
(i) Pemboleh ubah tak bersandar: Luas permukaan dinding, S
Independent variable: The surface area of the wall, S
(ii) Parameter tetap: Kualiti cat, E (iaitu berapa meter persegi cat tersebut dapat diliputi)
Fixed parameter: Efficiency of the paint, E (i.e. how many square metres the paint can cover)
(iii) Pemboleh ubah bersandar: Isi padu cat diperlukan, V
Dependent variable: Volume of paint needed, V
166

1 Jason memandu dari Muar ke Kuala Lumpur. Jarak di antara dua lokasi itu ialah 185 km. Keretanya boleh
bergerak sejauh 420 km menggunakan 50 liter petrol. Berapakah isi padu petrol yang diperlukannya?
Jason drives from Muar to Kuala Lumpur. The distance between the two locations is 185 km. His car can travel 420 km with
50 litres of petrol. How many litres of petrol does he need?
(a) Kenal pasti dan definisikan masalah./ Identify and define the problem.
(b) Tentukan andaian yang perlu dibuat dan kenal pasti pemboleh ubah dalam menyelesaikan masalah ini.
Determine the assumptions that need to be made and identify the variables in solving this problem.
(a) Dalam masalah ini, kita ingin menentukan isi padu petrol yang diperlukan untuk perjalanan sejauh 185 km.
Diberi bahawa semakin jauh perjalanan, semakin banyak petrol yang diperlukan. Oleh itu, jumlah petrol berubah
secara langsung dengan jarak yang dilalui.
In this problem, we want to determine the volume of petrol required to travel 185 km. The greater the distance, the more petrol is consumed.
Thus, the amount of petrol varies directly with the distance travelled.
(b) Andaian/ Assumptions:
Andaikan bahawa laju kereta pada jarak 420 km dan 185 km adalah sama.
Assume that the speed of car for both 420 km and 185 km routes are the same.
Pemboleh ubah/ Variables:
• Biarkan x mewakili jarak yang dilalui dan y mewakili jumlah petrol yang diperlukan.
Let x represents the distance travelled and y represents the amount of petrol required.
• Jadi, y berubah secara langsung dengan x, maka y = tx dengan keadaan t ialah pemalar.
Thus, y varies directly with x, hence y = tx where t is a constant.
2 Best Café menawarkan set Nasi Lemak Istimewa untuk perkhidmatan penghantaran. Set itu dijual pada
harga RM8.50. Kos tetap bagi penyediaan setiap set ialah RM4.00. Berapakah set Nasi Lemak Istimewa
yang perlu dijual oleh pemilik kafe itu supaya balik modal?
Best Café offers a Special Nasi Lemak set for delivery service. The set is sold at RM8.50. The fixed cost for the preparation of each
set is RM4.00. How many sets of Special Nasi Lemak does the café owner need to sell to breakeven?
(a) Kenal pasti dan definisikan masalah.
Identify and define the problem.
(b) Tentukan andaian yang perlu dibuat dan kenal pasti pemboleh ubah dalam menyelesaikan masalah itu.
(a) Dalam masalah ini, diberi harga jual dan kos tetap untuk setiap set nasi lemak. Kita perlu menentukan jumlah set
nasi lemak yang perlu dijual supaya balik modal.
In this problem, given the selling price and fixed cost for each set of nasi lemak. We need to determine the number of nasi lemak sets to be sold
to breakeven.
Anggap bahawa kos tetap tidak berubah sepanjang tempoh pengiraan pendapatan. Jika tidak, formula nx = C
(i.e. R = C) menjadi tidak sah.
Assume that the fixed cost does not change during the period of the revenue calculation. Otherwise, the formula nx = C (i.e. R = C) will not
valid.
Pemboleh ubah yang terlibat ialah n untuk bilangan set nasi lemak, x untuk harga jualan set nasi lemak, dan
C untuk kos tetap.
The variables involved are n for the number of nasi lemak sets, x for the selving price of the nasi lemak set, and C for the fixed cost.
167

3 Dos untuk sejenis ubat ditentukan mengikut jisim badan pesakit. Seorang kanak-kanak berjisim 5 kg akan
menerima dos sebanyak 15 mililiter. Berapakah dos yang diperlukan untuk seorang kanak-kanak yang
berjisim 25 kg? Selesaikan masalah ini melalui pemodelan matematik.
The doses for a type of medicine are calculated based on the patients’ masses. A 5-kg child will receive 15 millilitres of dosage. How
much dosage is required for an elder child weighing 25 kg? Solve this problem through mathematical modelling.
Mengenal pasti dan • Tentukan dos yang diperlukan untuk seorang kanak-kanak berusia 25 kg.
mendefinisikan Determine the dosage required for a 25 kg child.
masalah • Lebih banyak dos diperlukan untuk pesakit yang lebih berat.
Identifying and defining More dosage is required for a heavier patient.
the problem ∴ Jumlah dos berubah secara langsung dengan jisim badan.
∴ The amount of dosage varies directly with the body mass.
Membuat andaian • Andaikan bahawa jenis ubat yang sama dengan ketepatan yang sama digunakan bagi
dan mengenal pasti setiap dos.
pemboleh ubah Assume that the same type of medicine with the same precision is used for giving each dose.
Making assumption(s) • Andaikan x mewakili jisim pesakit dan y mewakili jumlah dos.
Let x represent the patient’s mass and y represent the amount of dosage.
and identifying variables
• y berubah secara langsung dengan x, oleh itu y = kx dengan keadaan k ialah pemalar.
y varies directly with x, hence y = kx where k is a constant.
Mengaplikasi model Ganti y = 15 dan x = 5 ke dalam y = kx
matematik untuk Substitute y = 15 and x = 5 into y = kx
menyelesaikan 15 = k(5)
masalah 15
k= =3
Applying mathematical 5
modeling to solve the Oleh itu/ Therefore, y = 3k
problem Persamaan ini mewakili hubungan antara jisim pesakit dan jumlah dos yang diperlukan.
This equation represents the relationship between the mass of a patient and the amount of dosage required.
Apabila/ When x = 25,
y = 3(25)
= 75 ml
Oleh itu, 75 ml dos diperlukan untuk seorang pesakit 25 kg.
Hence, 75 mℓ of dosage is required for a 25 kg patient.
Menentusahkan Dalam kehidupan sebenar, kita mungkin tidak dapat mengaplikasikan model fungsi
dan mentafsir linear mengikut pertumbuhan berat badan dalam semua situasi. Sebagai contoh, bagi
penyelesaian seorang pesakit yang melebihi 80 kg, satu dos tetap 240 mililiter akan diberikan dan ini
masalah mungkin menyebabkan masalah dos yang berlebihan. Jadi, model fungsi linear hanya
Verifying and boleh diaplikasikan sehingga had jisim tertentu, contohnya di bawah 80 kg.
In reality, we may not be able to apply the linear function model according to the weight growth in all
interpreting solutions in
situations. For example, for a patient over 80 kg, a fixed dosage of 240 millilitres will be given – this might
the context of the problem cause overdose. So, the linear function model may only be applicable up certain weight limit, e.g. below 80 kg.
Memurnikan model Dalam masalah ini, kita tidak dapat memurnikan model memandangkan maklumat yang
matematik diberi adalah terhad.
Refining the In this problem, we are not able to refine the model due to limited information given.
mathematical modeling
Melaporkan dapatan Laporan dapatan dalam bentuk penyelesaian masalah berdasarkan tafsiran penyelesaian
Report the findings yang telah dilaksanakan di atas.
Report the findings of the problem solving based on the interpretation of solutions as shown in the preceding
sections.
4 Suatu saluran saliran mempunyai keratan rentas berbentuk parabola.

A drainage canal has a cross-section in the shape of a parabola.
Ukuran kedalaman saluran saliran, y m, pada jarak yang berbeza, x m dari tepi diberikan dalam jadual
berikut.
The measurements of the depth of the drainage canal, y m, at different distance, x m from the edge is given in the following table.
168

Jarak dari tepi saluran saliran, x m Kedalaman saluran saliran, y m
Distance from the edge of the drainage canal Depth of the drainage canal
0 0
2 1.66
4 3.24
8 6.16
10 7.5
14 9.94
Gunakan data dalam jadual untuk menentukan kedalaman saluran saliran melalui pemodelan matematik.
Use the data in the table to determine the depth of the drainage canal through mathematical modelling.
Mengenal pasti dan • Kenal pasti kedalaman saluran saliran.

mendefinisikan Identify the depth of the drainage canal.
masalah
Identifying and defining
the problem
Membuat andaian • Andaikan saluran saliran adalah paling dalam di tengah dengan kedalaman
dan mengenal pasti berkurangan kepada 0 di tepi.
pemboleh ubah Assume that the drainage canal is the deepest in the middle with the depth decreasing to 0 at the edges.
Making assumption(s) • Dua pemboleh ubah yang terlibat dalam kajian ini ialah kedalaman sungai, y m, dan
and identifying variables jarak dari tebing sungai, x m.
The two variables involved in this study are the depth of the river, y m, and the distance from the riverbank,
x m.
Mengaplikasi model Keratan rentas saluran saliran adalah dalam bentuk parabola yang boleh diwakili oleh
matematik untuk fungsi kuadratik dalam bentuk y = ax2 + bx + c.
menyelesaikan The cross-section of the drainage canal is in the shape of a parabola which can be represented by a quadratic
function of the form y = ax2 + bx + c .
masalah
Applying mathematical Tentukan pemalar a, b dan c dengan menggantikan tiga data, contohnya, (0, 0), (4, 3.24),
modeling to solve the dan (8, 6.16).
problem Determine the constants a, b and c by substituting three data, for example, (0, 0), (4, 3.24), and (8, 6.16).
(0, 0) (8, 6.16) (4, 3.24)

0 = a(0)% + b(0) + c 6.16 = a(8)2 + b(8) + c 3.24 = a(4)2 + b(4) + c
c=0 6.16 = 64a + 8b + c 3.24 = 16a + 4b + c
Oleh sebab c = 0, sistem dua persamaan linear dalam dua pemboleh ubah ialah:
Since c = 0, the system of two linear equations in two variables is:
6.16 = 64a + 8b..................  Gantikan 4 kepada 1, kita peroleh:
3.24 = 16a + 4b ................. 2 Substitute 4 into , we obtain:
6.16 = 64(–0.01) + 8b
Darab 2 dengan 2 / Multiply 2 with 2: b = 0.85
6.48 = 32a + 8b...................3
Oleh itu, / Therefore, y = –0.01x2 + 0.85x
1 – 3: –0.32 = 32a
a = –0.01...... 4
Menentusahkan Gantikan x = 8 ke dalam persamaan, kita peroleh y = 6.16

dan mentafsir Substitute x = 8 into the equation, we obtain y = 6.16
penyelesaian
masalah Gantikan x = 14 ke dalam persamaan, kita peroleh y = 9.94
Verifying and Substitute x = 14 into the equation, we obtain y = 9.94
interpreting solutions in
the context of the problem
Memurnikan model Dalam masalah ini, kita mengandaikan bahawa paras sungai yang paling dalam berada
matematik di tengah-tengah. Ini mungkin tidak benar untuk beberapa sungai lain. Model baharu
Refining the diperlukan jika kita mempunyai andaian baharu.
mathematical modeling In this problem, we assume that the river is the deepest in the middle. This may not be true for some other
rivers. A new model will be needed if we have new assumptions.
Melaporkan dapatan Laporan dapatan dalam bentuk penyelesaian masalah berdasarkan tafsiran penyelesaian
Report the findings yang telah dilaksanakan di atas.
Report the findings of the problem solving based on the interpretation of solutions as shown in the preceding
sections.
169

Latihan 2 Selesaikan./Solve. TP 4 TP 5 KBAT Menganalisis
linear.
kuadratik dan eksponen.
Contoh 2
Sebuah syarikat sewa kereta mengenakan bayaran tetap sebanyak RM30 dan tambahan RM1.50 untuk setiap
kilometer yang digunakan.
A car rental company charges a fixed fee of RM30 and an additional RM1.50 for each kilometer travelled.
(a) Bentukkan satu model fungsi linear bagi situasi ini.
Form a linear function model for this situation.
(b) Hitung jumlah bayaran yang dikenakan jika seorang pelancong menyewa kereta tersebut dan memandu
sejauh 80 km.
Calculate the amount to be paid if a tourist rented the car and driven for 80 km.
Penyelesaian
(a) Jumlah bayaran keseluruhan/ Total payment, y (b) Bayaran bagi jarak x = 80 km
Bayaran tetap/ Fixed fee, c = 30 Payment for the distance of x = 80 km,
Bayaran tambahan untuk setiap kilometer, m = 1.5 y = 1.5(80) + 30
Additional charge per kilometer, m = 1.5 = RM150
Maka, persamaan linear: y = 1.5x + 30
Therefore, the linear function: y = 1.5x + 30
1 Sebuah roket air dilancarkan dari sebuah pelantar. Fungsi h = –5t2 + 40t + 3 boleh digunakan untuk
memodelkan ketinggian roket air itu selepas t saat. Berdasarkan model tersebut,
A water rocket is launched from a platform. The function h = –5t2 + 40t + 3 can be used to model the height of the water rocket
after t seconds. Based on the model,
(a) hitung tempoh masa yang diambil, dalam saat, untuk mencapai ketinggian maksimum.
calculate the time taken, in seconds, to reach the maximum height.
(b) berapakah tinggi maksimum, dalam m, yang dicapai oleh roket air itu?
what is the maximum height, in m, reached by the water rocket?
(a) Dalam fungsi kuadratik, titik maksimum dan titik minimum ialah paksi simetri bagi fungsi tersebut.
In a quadratic function, the maximum point and the minimum point are the axes of symmetry of the function.
Nilai x pada titik maksimum boleh dicari menggunakan rumus paksi simetri,
The value of x at the maximum point can be found using the formula for the axis of symmetry,
–b –40
t = = =4
2a 2(–5)
Tempoh yang diambil oleh roket itu untuk mencapai ketinggian maksimum itu ialah 4 saat.
The time taken by the rocket to reach that maximum altitude is 4 seconds.
(b) Gantikan t = 4 ke dalam persamaan
Substitute t = 4 into the equation
h = –5(4)2 + 40(4) + 3
= 83 m
Oleh itu, ketinggian maksimum roket air itu ialah 83 m.
Therefore, the maximum height of the water rocket is 83 m.
2 Harga sebuah kereta baharu pada tahun 2023 ialah RM80 000. Harga itu akan menyusut sebanyak 7%
setiap tahun.
The price of a new car is RM80 000 in 2023. The price decreases by 7% every year.
(a) Bina satu model matematik berdasarkan situasi tersebut.
Build a mathematical modeling based on the situation.
(b) Daripada model tersebut, hitung harga kereta itu pada tahun 2028.
From the model, calculate the price of the car in 2028.
(a) Oleh sebab berlaku penyusutan harga pada kadar yang tetap dalam peratus, gunakan rumus eksponen,
Since the price depreciation occurs at a constant rate in percent, use the exponential formula,
y = a(1 + r)t
a = 80 000, t = 5, r = –0.07
P(t) = RM80 000(1 – 0.07)t
\P(t) = RM80 000(0.93)t
(b) P(5) = RM80 000 (1 – 0.07)5
= RM55 655.07
170

3 Seorang pengusaha katering mengenakan bayaran asas sebanyak RM200 dan bayaran tambahan RM25
bagi setiap tetamu yang hadir. Masalah ini dapat dimodelkan sebagai fungsi linear.
A caterer charges a base payment of RM200 and an additional fee of RM25 per guest. This problem can be modeled as a linear
function.
(a) Kenal pasti kecerunan dan pintasan-y bagi fungsi linear itu. Huraikan.
Identify the gradient and y-intercept for the linear function. Explain.
(b) Bentukkan satu model matematik dengan fungsi linear yang mewakili situasi di atas.
Form a mathematical model with linear function that represents the above situation.
(c) Hitung jumlah kos yang perlu dibayar jika terdapat 200 orang tetamu yang hadir.
Calculate the total cost to be paid if there are 200 guests present.
(a) Jumlah bayaran keseluruhan/ Total payment, y

Bayaran asas, c = 200. Walaupun tiada tetamu yang hadir, x = 0, bayaran RM200 tetap dikenakan. Maka, RM200
merupakan pintasan-y.
Base payment, c = 200. Although no guests are present, x = 0, a fee of RM200 is still charged. Therefore, RM200 is a y-intercept.
Bayaran tambahan untuk setiap tetamu, m = 25. Perubahan bayaran iaitu penambahan bayaran sebanyak RM25
bagi setiap tetamu.
Additional fee for each guest, m = 25. Change of fee is an additional fee of RM25 with each guest.
(b) Oleh itu, model matematik yang sesuai untuk situasi ini ialah y = 25x + 200
Therefore, the appropriate mathematical model for this situation is y = 25x + 200
(c) Bayaran yang perlu dibayar jika bilangan tetamu, x = 200
The fee to be paid if the number of guests, x = 200
y = 25(200) + 200
= RM5 200
Latihan 3 Selesaikan./Solve. TP 5 KBAT Menganalisis
Contoh 3
Sebuah pengilang mempunyai kos tetap bulanan sebanyak RM50 000 dan kos pengeluaran RM6 untuk
setiap unit produk yang dihasilkan. Produk ini dijual dengan harga RM14 seunit. Bina permodelan
matematik dan gunakan model itu untuk mencari:
A manufacturer has a monthly fixed cost of RM50 000 and a production cost of RM6 for each unit produced. The product sells for
RM14 per unit. Build a mathematical modeling and use the model to find:
(a) Untung atau rugi sepadan dengan tahap pengeluaran 5 000 unit.
The profit or loss corresponding to production levels of 5 000 units.
(b) Untung atau rugi sepadan dengan tahap pengeluaran 10 000 unit.
The profit or loss corresponding to production levels of 10 000 units.
(c) Bilangan unit produk yang perlu dihasilkan supaya balik modal.
The number of units of the product needed to reach break-even.
Penyelesaian
1 Mengenal pasti dan mendefinisikan masalah: Cari untung atau rugi dan titik pulang modal untuk
pengeluaran.
Identify and define the problem: Find the profit or loss and break even point for production.
2 Buat andaian: Graf fungsi bagi kos dan graf fungsi bagi pendapatan ialah fungsi linear.
Make assumptions: The graph functions for the cost and the revenue are linear functions.
3 Mengenal pasti pemboleh ubah:
Pemboleh ubah bagi fungsi kos ialah kos tetap dan kos membuat unit tambahan produk. Pemboleh ubah
bagi fungsi pendapatan ialah harga jualan seunit.
Identify the variables:
The variables of the cost function are the fixed cost and the cost of making an additional unit of the product.
The variable of the revenue function is the selling price per unit.
4 Menyelesaikan masalah/Solve the problem:
• Fungsi jumlah kos ialah C(x) = cx + F
The total cost function is C(x) = cx + F
171

dengan keadaan/where
c mewakili kos pengeluaran seunit produk
F mewakili kos tetap bulanan
c represents the production cost of a unit of the product
F represents the monthly fixed cost
\ C(x) = 6x + 50 000
• Fungsi pendapatan ialah R(x) = sx dengan keadaan s ialah harga jualan per unit.
The revenue function is R(x) = sx where s is the selling price per unit.
R(x) = 14x
• Fungsi keuntungan ialah P(x) = R(x) – C(x)
The profit function is P(x) = R(x) – C(x)
(a) Untuk 5 000 unit/For 5 000 units:
C(5 000) = RM6(5 000) + RM50 000 = RM80 000
R(5 000) = RM14(5 000) = RM70 000
P(5 000) = RM70 000 – RM80 000 = –RM10 000
Maka, terdapat kerugian RM10 000 yang sepadan dengan tahap pengeluaran 5 000 unit.
Therefore, there is a loss of RM10 000 corresponding to production level of 5 000 units.
(b) Untuk 10 000 unit / For 10 000 units:
C(10 000) = RM6(10 000) + RM50 000 = RM110 000
R(10 000) = RM14(10 000) = RM140 000
P(10 000) = RM140 000 – RM110 000 = RM30 000
Maka, terdapat keuntungan RM30 000 yang sepadan dengan tahap pengeluaran 10 000 unit.
Therefore, there is a profit of RM30 000 corresponding to production level of 10 000 units.
(c) Untuk pulang modal/To break-even:
R(x) = C(x) Pendapatan = Jumlah kos
14x = 6x + 50 000 Revenue = Total cost
8x = 50 000
x = 6 250 unit/units
1 Pada tahun 2017, bilangan penduduk awal di Bandar Puteri ialah 8 000 orang. Sejak itu, populasi di
Bandar Puteri bertambah secara linear. Menjelang tahun 2022, populasi di bandar itu telah meningkat
menjadi 12 500 orang. Andaikan trend ini berterusan,
In 2017, the number of initial population in Bandar Puteri was 8 000. Since then, the population in Bandar Puteri has been
increasing linearly. By 2022, the population has grown to 12 500. Assume this trend continues,
(a) ramalkan penduduk Bandar Puteri pada tahun 2024. KBAT Menganalisis
predict the population of Bandar Puteri in 2024.

(b) pada tahun apakah populasi akan mencapai 20 000 orang?
at what year will the population reach 20 000?
1 Mengenal pasti dan mendefinisikan masalah: Menetukan bilangan penduduk di Bandar Puteri.
Identify and define the problem: Determine the population of Bandar Puteri.
2 Buat andaian: Penduduk bertambah secara linear./ Assume: The population increases linearly.
3 Mengenal pasti pemboleh ubah: Andaikan saiz penduduk P(t) dan masa (t).
Identify the variables: Assume that population size P(t) and time (t).
• Pemboleh ubah tak bersandar: t, tahun sejak 2017/ Independent variable: year since 2017, t
• Pemboleh ubah bersandar: P(t), populasi di Bandar Puteri/ Dependent variable: population in Bandar Puteri, P(t)
4 Menyelesaikan masalah/ Problem solving:
• Andaikan bahawa tahun 2017 ialah t = 0./ Assume that 2017 is t = 0.
Maka, pada tahun 2022, t = 5/ Thus, in 2022, t = 5
• Pertumbuhan penduduk dapat ditunjukkan oleh persamaan linear P(t) = mt + b, dengan keadaan b ialah
bilangan penduduk pada tahun 2017
Population growth can be shown by the linear equation P (t) = mt + b, where b is the number of residents in 2017
• Gunakan dua pasangan input-output yang diberi, (0, 8 000) dan (4, 12 500) untuk mengira kecerunan,
Use two given input-output pairs, (0, 8 000) and (4, 12 500) to calculate the gradient,
12 500 – 8 000
m =
5–0
= 900 orang setahun/ people per year
Maka, persamaan populasi/ Thus, the population equation: P(t) = 900t + 8 000
(a) Penduduk yang diramalkan pada tahun 2024,/ The projected population in 2024,
P(7) = 900(7) + 8 000 = 14 300
172

(b) Tahun di mana populasi akan mencapai 20 000 orang, / The year in which the population will reach 20 000 people,
20 000 = 900t + 8 000
900t = 12 000
t = 13.33
= 13 tahun/ years 4 bulan/ months
≈ 14 tahun/ years
2017 + 14 = 2031
Maka, populasi Bandar Puteri akan mencapai 20 000 orang pada tahun 2031.
Thus, the population of Bandar Puteri will reach 20 000 people by 2031.
2 Irfan merancang untuk bercuti ke Pantai Timur semasa cuti penggal. Dia telah menyimpan RM500
untuk percutian itu. Dia menganggarkan bahawa dia akan berbelanja RM60 sehari untuk makanan,
pengangkutan, penginapan dan aktiviti. Bina model matematik dan gunakan model tersebut untuk
menganggarkan tempoh percutian Irfan yang dapat ditampung menggunakan wang simpanannya.
Irfan plans to make a trip to East Coast during the semester break. He has saved RM500 for the trip. He estimates that he will
spend RM60 per day on food, transportation, accommodation and activities. Construct a mathematical model and use the model to
estimate how long Irfan’s trip can last using his savings. KBAT Menilai
1 Mengenal pasti dan mendefinisikan masalah:/ Identify and define the problem:
Tempoh percutian Irfan yang dapat ditampung menggunakan wang simpanannya.
Irfan's vacation period that can be covered using his savings.
2 Buat andaian: Wang yang tinggal semasa percutian menyusut secara linear.
Assume: The money left over during the vacation decreases linearly.
3 Mengenal pasti pemboleh ubah: Terdapat dua kuantiti yang berubah iaitu baki wang dan masa.
Identify the variables: There are two quantities that change, money balance m(t) and time (t).
• Pemboleh ubah bebas: t, masa, dalam beberapa hari
Independent variables: t, time, in a few days
• Pemboleh ubah bersandar: m(t), baki wang, dalam RM
Dependent variables: m(t), money balance, in RM
• Nilai awal: jumlah yang telah disimpan oleh Irfan iaitu RM500.
Initial value: the amount that Irfan has saved is RM500.
• Irfan menjangkakan dia akan membelanjakan RM60 sehari.

Irfan expects to spend RM60 a day.
Maka, –RM60 sehari ialah kadar perubahan atau penyusutan
So, –RM60 per day is the rate of change or decrease
m = –60
Persamaan/ Equation: m(t) = –60t + 500
• Percutian boleh berlangsung sehingga kehabisan wang simpanan m(t) = 0, maka
The vacation can last until the savings run out, m(t) = 0, then
0 = –60t + 500
60t = 500
t = 8.33
≈ 8 hari/ days
Oleh itu, Irfan boleh bercuti selama 8 hari menggunakan wang simpanannya.
Therefore, Irfan can go on holiday for 8 days using his savings.
3 Melaka River Cruise ialah salah satu tarikan pelancongan yang terkenal di Melaka. Pelayaran kapal itu
selama 30 minit melalui Sungai Melaka bergerak sejauh 5 km ke hulu dan 5 km balik. Sungai itu mengalir
ke hilir pada kadar 2 km sejam. Bina model matematik untuk pelayaran kapal di sungai itu. Seterusnya,
gunakan model ini untuk mencari KBAT Menilai
The Melaka River Cruise is one of the famous tourism attractions in Melaka. A 30-minutes cruise along the Melaka River goes
5 km upstream and then back again. The river flows downstream at the rate of 2 km per hour. Build a mathematical model for the
river cruise. Hence, use this model to find
(a) kelajuan kapal,
the speed of the boat,
(b) anggaran masa yang diambil untuk berlayar ke hulu,
estimated time taken for the upstream journey,
(c) anggaran masa yang diambil untuk berlayar ke hilir (balik).
estimated time taken for the downstream journey (return).
173

1 Mengenal pasti dan mendefinisikan masalah: Cari kelajuan dan masa kapal yang diperlukan untuk berlayar ke
hulu./ Identify and define the problem: Find the speed and time the ship needs to sail upstream.
2 Buat andaian: Sungai mengalir ke hilir pada kadar yang tetap./ Assume: A river flows downstream at a constant rate.
3 Mengenal pasti pemboleh ubah: b = kelajuan perahu di perairan dalam km/j, dan v = laju relatif dengan darat
dalam km/j.
Identify the variables: b = speed of a boat on the water in km/h, and v = speed relative to land in km/h.
Ketika sungai mengalir ke hilir pada kadar 2 km/jam,
When a river flows downstream at a rate of 2 km/h,
• Semasa berlayar ke hulu, v = b – 2 (kelajuan dikurangkan 2 km/j)
When sailing upstream, v = b - 2 (speed reduces by 2 km/h)
• Semasa berlayar ke hilir, v = b + 2 (kelajuan meningkat 2 km/j)
While sailing downstream, v = b + 2 (speed increases 2 km/h)
Persamaan masa yang menghubungkan jarak dan kelajuan:

Time equation connecting distance and speed:
jarak/ distance
Masa/ Time =
kelajuan/ speed
Jumlah masa yang diambil (masa ke hulu + masa kembali) ialah 0.5 jam:
The total time taken (upstream + return) is 0.5 hour:
5 5 30 minit
+ = 0.5
(b – 2) (b + 2) 30 minutes
0.5(b –2)(b + 2) = 5(b + 2) + 5(b – 2)
0.5(b2 – 4) = 5b + 10 + 5b – 10
0.5b2 – 10b – 2 = 0
Dengan menyelesaikan persamaan, kita mempunyai b = 20.20 atau b = –0.20.

By solving the equation, we have b = 20.20 or b = –0.20.
(a) Oleh sebab kelajuan tidak dapat mengambil nilai negatif, kelajuan kapal ialah 20.20 km/jam.
Since the speed must be positive, the speed of the ship is 20.20 km/h.
(b) Masa yang diambil untuk perjalanan ke hulu/ Time taken to travel upstream
5
= = 0.2747 jam/ hours × 60 ≈ 16 minit/ minutes
(20.20 – 2)
(c) Masa yang diambil untuk perjalanan ke hilir/ Time taken to travel downstream
5
= = 0.2252 jam/ jam × 60 ≈ 14 minit/ minutes
(20.20 + 2)
Latihan 4 Selesaikan./Solve. TP 5 TP 6 KBAT Menganalisis
kuadratik dan eksponen secara kreatif.
Contoh 4
Penduduk di Kampung Hulu telah meningkat secara linear. Pada tahun 2015, populasinya ialah 780 orang.
Menjelang tahun 2020, populasi telah meningkat menjadi 950 orang. Andaikan trend ini berterusan.
The population in Kampung Hulu has been growing linearly. In 2015, the population was 780. By 2020, the population has grown
to 950. Assume this trend continues.
(a) Ramalkan populasi di kampung itu pada tahun 2025.
Predict the population of the village in 2025.
(b) Kenal pasti pada tahun ke berapa populasi akan mencapai 1 290 orang.
Identify the year in which the population will reach 1 290.
Penyelesaian
1 Mengenal pasti dan mendefinisi masalah: Cari populasi Kampung Hulu.
Identify and define the problem: Find the population of Kampung Hulu.
2 Buat andaian: Populasi bertambah secara linear.
Make an assumption: The population is growing linearly.
3 Mengenal pasti pemboleh ubah: Terdapat dua kuantiti yang berubah, iaitu saiz populasi dan masa.
Identify variables: There are two changing quantities namely population size and time.
• Pemboleh ubah bebas: tahun t, sejak 2015
Independent variable: years t, since 2015
• Pemboleh ubah bersandar: P(t), populasi di Kampung Hulu
Dependent variable: P(t), population in Kampung Hulu
174

4 Menyelesaikan masalah/ Solve the problem:
• Andaikan bahawa tahun 2015 sesuai dengan t = 0.
Assume that the year 2015 corresponds to t = 0.
• Pertumbuhan penduduk dapat ditunjukkan oleh persamaan linear P(t) = mt + b.
The population growth can be represented by a linear equation P(t)=mt+b.
• Masalahnya memberi kita dua pasangan input-output (0, 780) dan (5, 950). Jadi, kita boleh
menggunakan nilai-nilai ini untuk mengira kecerunan,
The problem gives us two input-output pairs (0, 780) and (5, 950). So, we can use these values to calculate the gradient,
950 – 780
m = = 34 orang setahun / people per year
5–0
• Maka, persamaan menjadi P(t) = 34t + 780 yang dapat diwakili oleh graf di bawah:
So the equation becomes P(t) = 34t + 780 which can be represented by the graph below:
(a) Penduduk yang diramalkan pada Populasi
tahun 2025: Population
Predicted population in 2025:

P(10) = 34(10) + 780 = 1 120
1 500
(b) Tahun populasi akan mencapai
1 290 orang:
The year in which the population will
reach 1 290:
1 290 = 34t + 780
34t = 510 1 000
t = 15
2015 + 15 = 2030
Populasi akan mencapai 1 290
orang menjelang tahun 2030.
The population will reach 1 290 by year 500
2030.
Tahun
0 5 10 15 Years
1 Magni Entreprise merancang untuk mengeluarkan sebuah kotak kadbod baharu yang dapat memuatkan
0.02 m3 komponen elektronik. Kotak kadbod itu perlu mempunyai tapak segi empat sama dan terdapat
permukaan kedua untuk menutup bahagian atas dan bawah kotak itu. Kadbod untuk membuat kotak
itu berharga RM0.30 per m2. Bina model matematik untuk masalah tersebut. Kemudian, gunakan model
untuk mencadangkan ukuran kotak yang paling menjimatkan.
Magni Entreprise plans to produce a new cardboard box that can hold 0.02 m3 of electronic components. The cardboard box must
have a square base and there are second surfaces to cover the top and bottom of the box. The cardboard costs RM0.30 per m2. Build
a mathematical model for the problem. Then, use the model to recommend the most economical size for the box.
1 Mengenal pasti masalah: Cari ukuran yang paling menjimatkan untuk kotak memandangkan isi padu kotak
mestilah 0.02 m3.
Identify the problem: Find the most economical measurement for the box since the volume of the box must be 0.02 m3.
2 Buat andaian: Pembinaan kotak tidak dipengaruhi oleh ketebalan.
Assume: The construction of the box is not affected by the thickness.
3 Mengenal pasti pemboleh ubah: w dan h masing-masing mewakili lebar dan tinggi kotak.
Identify the variables: w and h each represents the width and height of the box.
Tapak kotak mesti segi empat sama. Oleh itu, gunakan w untuk kedua-dua panjang dan lebar. Kotak itu mempunyai 4
sisi, dan dua bahagian atas dan dua tapak seperti berikut:
The base of the box must be rectangular. Therefore, use w for both length and width. The box has 4 sides, and two tops and two bases as follows
w
atas atas
top h top
h tepi
side tepi
tepi tepi
side side
w side
w tapak tapak
base base
175

Isi padu kotak/ Box volume:
V =w×w×h
= w2 h
Isi padu kotak/ Box volume = 0.02 m3
w2 h = 0.02
Luas bagi empat sisi/ Area of four sides
= 4 × w × h = 4wh
Luas bahagian atas dan tapak/ Top and base area
= 4 × w × w = 4w2
Maka, luas keseluruhan kadbod
Thus, the total area of the cardboard
= 4wh + 4w2
Jumlah kos/ Total cost:
C = RM0.30 × jumlah luas kadbod/ total area of cardboard
= RM0.30 × (4wh + 4w2)
Persamaan boleh ditulis semula dalam bentuk isi padu,
Equations can be rewritten in volume form,
V = w2 h
0.02 = w2 h
0.02
h = 2
w
0.02
Gantikan/ Substitute h = ke dalam persamaan/ into the equation
w2
C = RM0.30 × (4wh + 4w ):
2
 0.02
C = RM0.30 × 4w ×
w
+ 4w  2
2
= RM0.30 ×  + 4w 
0.08 2
w
w 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5

C 0.252 0.168 0.188 0.252 0.348
Kos sekotak (RM) Berdasarkan graf, kos minimumnya sekitar

Cost per box (RM)
(0.22, 0.17). Apabila lebarnya sekitar 0.22 m, kos
minimum ialah sekitar RM0.17 setiap kotak.
Based on the graph, the minimum cost is around (0.22, 0.17).
0.4 When the width is around 0.22 m, the minimum cost is
around RM0.17 per box.
Dengan menggunakan model matematik ini,
0.3 dicadangkan:
Using this mathematical model, it is suggested:
• Lebar kotak/ Box width = 0.22 m
0.2 0.02
• Tinggi kotak/ Box height =
w2
(0.22, 0.17) 0.02
0.1
=
0.222
= 0.413 m
• Kos setiap kotak/ Cost per box
Lebar (m)
0.08
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 Width (m) = RM0.30 ×
w  + 4w2 
0.08
= RM0.30 × 
0.22
+ 4 × 0.222 
= RM0.167
≈ RM0.17
2 Seorang ahli patologi menumbuh sejenis mikroorganisma di sebuah makmal penyelidikan. Dengan
sumber yang mencukupi dan persekitaran yang sesuai, mikrob tersebut tumbuh pada kadar eksponen 5%
sehari. Bilangan mikrob pada awalnya ialah 100. Terbitkan satu model matematik untuk pertumbuhan
mikrob selepas 5 hari. Selesaikan masalah ini melalui pemodelan matematik.
A pathologist grows a type of microorganism in a research lab. By providing enough resources and a suitable environment, the
microbes grow at an exponential rate by 5% per day. The initial number of microbes is 100. Derive a mathematical model for the
growth of the microbes after 5 days. Solve this problem through mathematical modelling.
176

1 Mengenal pasti dan mendefinisikan masalah: / Identifying and defining the problem:
• Mikrob tumbuh pada kadar eksponen sebanyak 5% sehari.
The microbes grow at an exponential rate by 5% per day.
• Bilangan mikrob pada awalnya ialah 100. / The initial microbes’ number is 100.
• Terbitkan model matematik untuk pertumbuhan mikrob selepas 10 hari.
Derive a mathematical model for the microbes’ growth after 10 days.
2 Membuat andaian dan mengenal pasti pemboleh ubah:

Making assumptions and identifying the variables:
• Andaikan semua mikrob hidup sepanjang tempoh pengeraman
Assume all the microbes survive throughout the incubation period
• Pemboleh ubah ialah bilangan awal, A, kadar pertumbuhan, b, dan masa, t hari.
The variables are the initial number, A, growth rate, b, and time, t days.
3 Mengaplikasi matematik untuk menyelesaikan masalah: / Applying mathematics to solve problems:
Setiap hari, kita mempunyai 100% bilangan mikrob yang ada, ditambah 5% daripada jumlah mikrob sebelumnya.
Each day, we have 100% of the existing number of microbes, plus 5% of the previous number of microbes.
t Bilangan mikrob baharu Mikrob sedia ada + Mikrob baharu Jumlah bilangan
Number of new microbes Existing microbes + New microbes Total number
1 100 × 0.05 100 + 100 × 0.05 100 × (1.05)1

= 100(1 + 0.05)
2 100(1.05) × 0.05 100(1.05) + 100(1.05) × 0.05 100 × (1.05)2

= 100(1.05)(1 + 0.05)
3 100(1.05)2 × 0.05 100(1.05)2 + 100(1.05)2 × 0.05 100 × (1.05)3

= 100(1.05)2(1 + 0.05)
4 100(1.05)3 × 0.05 100(1.05)3 + 100(1.05)3 × 0.05 100 × (1.05)4

= 100(1.05)3(1 + 0.05)
5 100(1.05)4 × 0.05 100(1.05)4 + 100(1.05)4 × 0.05 100 × (1.05)5

= 100(1.05)4(1 + 0.05)
4 Menentusahkan dan mentafsir penyelesaian dalam konteks masalah berkenaan:

Verifying and interpreting solutions in the context of the problem:
Berdasarkan jadual di atas, pada akhir setiap hari, jumlah mikroba ialah 1.05 kali ganda dari bilangan asalnya,
100, dan berganda dengan jumlah hari.
Based on the table above, at the end of every day, the total number of microbes is a power of 1.05 times the original number, 100, and the power
corresponds to the number of days.
Kita dapat mengeneralisasikan pola ke dalam model matematik dengan mengandaikan A mewakili bilangan
mikrob yang asal, t mewakili bilangan hari, dan b mewakili kadar pertumbuhan. Oleh itu, model matematik ialah
We can generalise this pattern to a mathematical model by letting A represents the original microbe’s number, t represents the number of days,
and b represents the growth rate. Hence, the mathematical model is
y(t) = A × (1 + b)t
dengan keadaan y(t) ialah bilangan mikrob selepas t hari.

where y(t) is the number of microbes after t days.
Model matematik ini ialah suatu fungsi eksponen yang membolehkan kita menghitung bilangan mikrob selepas t
hari.
This mathematical model is an exponential function that allows us to calculate the number of microbes after t days.
Graf di sebelah menunjukkan fungsi eksponen y(t) = 100 × (1

y(t), bilangan mikrob
+ 0.5)t. Grafik jumlah mikrob selepas t hari, y(t), menunjukkan 1590

number of microbes
pertumbuhan eksponen ke atas waktu, t, meningkat. 1090

The graph on the right shows an exponential function y(t) = 100 × (1 + 0.5)
t
. The graph of the total number of microbes after t days, y(t), shows an 590
exponential growth as time, t, increases.
90
5 Memurnikan model matematik: 0 1 2 3 4
Refining the mathematical model: t, bilangan hari / number of days
Model matematik y(t) = A × (1 + b)t digunakan untuk pertumbuhan harian. Di dunia sebenar, tidak semua mikrob
dapat bertahan sepanjang tempoh pengeraman.
The mathematical model y(t) = A × (1 + b)t is used for daily growth. In reality, not all microbes can survive throughout the incubation period.
6 Melaporkan dapatan:
Reporting the findings:
Laporan penuh dibuat berdasarkan struktur rangka kerja pemodelan di atas.
Write a full report following the above modeling framework structure.
177

Kertas 1
1 _____ ialah perwakilan 3 Nathan menyimpan 30 buah II Adakah penyelesaian

melibatkan masalah dunia filem dalam cakera kerasnya. itu dapat menyelesaikan
sebenar kepada masalah Jumlah ini bertambah masalah?
matematik. sebanyak 2 buah filem Are the solution able to solve the
A _____ is a representation setiap minggu. Dia ingin problem?
involving real world problem into menentukan tempoh yang III Adakah rasional
mathematical problem. diperlukan untuk memiliki untuk menerjemahkan
A Fungsi matematik koleksi 100 buah filem. penyelesaian untuk situasi
mathematical function Apakah pemboleh ubah yang dunia nyata?
B Pemodelan matematik terlibat dalam masalah ini? Is it rational to translate the
mathematical modeling Nathan currently stores 30 movies solutions to real-world situation?
C Fungsi terbitan on his hard drive. This number grows IV Adakah penyelesaiannya
derivative function by 2 films every week. He wants to tepat?
D Pengabstrakan determine how long it will take him Is the solution accurate?
abstraction to have a collection of 100 movies. A I, dan/and II
What are the variables involved in B III dan/and IV
2 Antara komponen berikut, this problem? C I dan/and III
yang manakah dapat I t, masa dalam minggu D II dan/and III
dicapai melalui pemodelan t, time in weeks
matematik? II n, bilangan filem 5 Diberi bahawa suhu di bandar
Which of the following components n, number of movies A pada bulan Julai ialah –5 °C.
can be achieved through III x, bilangan cakera keras Suhunya menurun sebanyak
mathematical modeling? x, the number of hard drive –2 °C setiap bulan bagi
I Memurnikan model IV y, jenis filem tempoh 6 bulan berturutan.
matematik y, the type of movies
Berapakah suhu di bandar A
Refining the mathematical A I, dan/and II pada bulan Oktober?
modeling B I, II dan/and III It is given that the temperature
II Membuat anggaran dan C III dan/and IV of town A is –5 °C in July. The
mengenal pasti hipotesis D Semua perkara di atas temperature decreases for –2 °C per
Making estimation and All of the above month for 6 consecutive months.
identifying hypothesis What is the temperature of town A in
III Mengenal pasti dan 4 Antara berikut, yang manakah October?
mendefinisikan masalah perlu dipertimbangkan A –7
Identifying and defining the semasa mengesahkan dan B –9
problem menafsirkan penyelesaian? C –11
IV Melaporkan dapatan Which of the following need to be D –13
Report the findings considered when verifying and
A I, II , III interpreting solutions?
B I, II , IV I Adakah penyelesaiannya
C I , III, IV dalam bentuk termudah?
D II, III, IV Are the solutions in their
simplest form?
178

Kertas 2
Bahagian A
1 Puan Washida menyimpan sebanyak RM3 500 dalam satu skim simpanan yang memberi kadar faedah
sebanyak 2.5% setahun. Beliau ingin membeli satu set dapur baharu bernilai RM3 880. Berapa lama Puan
Washida perlu berjimat?
Puan Washida saves RM3 500 in a saving scheme that yields a simple interest rate of 2.5% per annum. She would like to purchase a
new kitchen set worth RM3 880. How long does Puan Washida need to save?
(a) Kenal pasti dan tentukan masalahnya. / Identify and define the problem.
(b) Tentukan andaian yang perlu dibuat dan kenal pasti pemboleh ubah dalam menyelesaikan masalah.
[5 markah/marks]
(a) Dalam masalah ini, kita mengetahui prinsipal dan kadar faedah. Feadah simpanan ialah jumlah yang diperlukan
oleh Puan Washida, selain daripada prinsipal RM3 500 untuk membeli set dapur tersebut. Kita perlu menentukan
berapa lama Puan Washida perlu mengekalkan pelaburannya.
In this problem, we know the principal and the interest rate. The interest from the saving is the amount that Puan Washida needs besides from
the RM3 500 to purchase the kitchen set. We need to determine how long Puan Washida needs to keep her investment.

• Kita harus menganggap bahawa kadar faedah tidak berubah dalam jangka masa pengiraan faedah. Jika tidak,
formula I = Prt tidak akan sesuai.
We need to assume that the interest rate does not change during the period of our interest calculation. Otherwise, the formula I = Prt will
not be appropriate.
• Kita juga harus menganggap bahawa harga set dapur tidak berubah apabila Puan Washida telah mencapai
jumlah wang yang diperlukan.
We also need to assume that the price of the kitchen set does not change when Puan Washida has raised the required amount of money.
Pemboleh ubah yang terlibat adalah I untuk faedah, P untuk prinsipal, r untuk kadar faedah dan t untuk masa
dalam tahun.
The variables involved are I for interest, P for principal, r for interest rate and t for time in years.
Bahagian C
2 Katakan anda menembakkan satu roket mainan ke udara dari bahagian atas sebuah bangunan.
Ketinggiannya dari tanah, h, setelah t detik diberikan dalam jadual di bawah.
Suppose you fire a toy rocket into the air from the top of a building. Its height, h, above the ground after t second is given in the table
below.
Masa / Time, t s Ketinggian dari tanah / Height above the ground, h m
0 15
1 26
2 29
3 24
4 11
Gunakan data di atas untuk menentukan masa yang diambil untuk roket itu mencapai tanah melalui
pemodelan matematik.
Use the data above to determine the time taken for the rocket reaches the ground through mathematical modelling.
[15 markah/marks]
1 Mengenal pasti dan mendefinisikan masalah: / Identifying and defining the problem:
Cara menentukan ketinggian roket dari tanah. / How to determine the height of the rocket above the ground.
2 Membuat andaian dan mengenal pasti pemboleh ubah: / Making assumptions and identifying the variables:
• Andaikan bahawa jalan yang dilalui roket ialah parabola
Assume that the path that the rocket takes through the air is a parabola
• Pemboleh ubah yang terlibat dalam kajian ini ialah masa, t s, dan ketinggian dari tanah, h m
The variables involved in this study are the time, t s, and the height, h m, above the ground. /
3 Mengaplikasi matematik untuk menyelesaikan masalah: / Applying mathematics to solve problems:

• Tulis ketinggian roket dari tanah dan masa sebagai satu set pasangan tertib (x, y) dan lukis satu graf bagi data
tersebut.
Write the height from the ground of the rocket and the time as a set of ordered pairs (x, y) and draw a graph for the data.
179

• Data kelihatan menaik dan kemudian menurun yang menyerupai suatu fungsi kuadratik.
The data seem to rise and fall in a manner similar to a quadratic function.
• Graf yang dilukis menunjukkan lengkung penyuaian terbaik dan menyerupai graf fungsi kuadratik.
The graph drawn shown the curve of best fit and resembles the graph of a quadratic function.
• Dalam pemodelan matematik untuk mewakili situasi sebenar, nilai anggaran digunakan.
In mathematical modelling to represent the actual situation, the approximate value is used.
• Berdasarkan graf, didapati roket akan mencapai tanah antara 4 s hingga 5 s.
Based on the graph, the rocket will reach the ground between 4 s to 5 s.
Ketinggian di atas tanah, h (m)

Height above the ground, h (m)
35
30
25
20
15
10
5
0
0 1 2 3 4 5
Masa/Time, t (s)
4 Mengesahkan dan mentafsirkan penyelesaian dalam konteks masalah:

Verifying and interpreting solutions in the context of the problem:
Tentukan fungsi kuadratik berkenaan yang mempunyai bentuk y = ax2 + bx + c. Tentukan pemalar a, b dan c dengan
menggantikan mana-mana tiga data, misalnya (0, 15), (2, 29) dan (4, 11) ke dalam persamaan.
Determine the related quadratic function of the form y = ax2 + bx + c. Determine the constants a, b and c substituting any three data, for example
(0, 15), (2, 29) and (4, 11) into the equation.
15 = a(0)2 + b(0) + c , 15 = c
29 = a(2)2 + b(2) + c , 29 = 4a + 2b + c
11 = a(4)2 + b(4) + c , 11 = 16a + 4b + c
Oleh sebab c = 15, sistem bagi dua persamaan linear dalam dua pemboleh ubah:
Since c = 15, the system of two linear equations in two variables:
29 = 4a + 2b + 15 .................................. 
11 = 16a + 4b + 15 ................................ 2
From , 58 = 8a + 4b + 30 ................. 3
2 – 3,
–47 = 8a – 15
8a = –32
a = –4
Ganti/Substitute a = –4 ke dalam / into 2,
11 = 16(–4) + 4b + 15
4b = 60
b = 15
Maka, fungsi kuadratik yang mungkin ialah / Hence, the possible quadratic function is y = –4x2 + 15x + 15
Gantikan / Substitute y = 0, x1 = –0.82 dan / and x2 = 4.57.
Oleh kerana numbor negatif tidak boleh digunakan bagi mewakili waktu, masa untuk roket untuk mencapai tanah
adalah kira-kira 4.57 s.
Since the time to reach the ground cannot be negative, it will take approximately 4.57 s for the rocket to reach the ground.
5 Memurnikan model matematik: / Refining the mathematical model:

• Untuk model ini, kami menganggap roket itu bergerak di sepanjang lekukan parabola yang lancar. Hal ini
mungkin tidak benar apabila terdapat faktor persekitaran lain yang seperti tiupan angin yang mungkin mengubah
arah roket.
For this model, we assume the rocket travels along a smooth parabola curve. This may not be true when there is other environmental factors
that present like wind blow which might change the direction of the rocket.
6 Melaporkan dapatan: / Reporting the findings:

Laporan penuh dibuat berdasarkan struktur rangka kerja pemodelan di atas.
Write a full report following the above modeling framework structure.
180

Jawapan Penuh Math Tg5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Jawapan Penuh Math Tg5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bidang Pembelajaran: Perkaitan dan Algebra

1.1 Ubahan Langsung Hubungan Bentuk

y varies directly as the cube y∝x 3 1

y tidak berubah secara langsung dengan x.

Garis lurus tidak melalui asalan.

01_Modul A+ Math Tg5.indd 1 20/12/2022 11:35 AM

01_Modul A+ Math Tg5.indd 2 20/12/2022 11:35 AM

Latihan 3 Tulis setiap ubahan yang berikut dalam bentuk persamaan. TP 1

01_Modul A+ Math Tg5.indd 3 20/12/2022 11:35 AM

Latihan 4 Diberi ubahan antara x dan y. Ungkapkan y dalam sebutan x. TP 3

01_Modul A+ Math Tg5.indd 4 20/12/2022 11:35 AM

01_Modul A+ Math Tg5.indd 5 20/12/2022 11:35 AM

Latihan 9 Selesaikan masalah yang berikut. TP 4

(a) Ungkapkan k dalam sebutan h. Given W ∝ d 2 , W = 495 when d = 121.

01_Modul A+ Math Tg5.indd 6 20/12/2022 11:35 AM

2 Diberi bahawa s ∝ t3. Cari nilai w dalam jadual di 3

Latihan 11 Selesaikan masalah berikut. TP 5

01_Modul A+ Math Tg5.indd 7 20/12/2022 11:35 AM

Latihan 12 Selesaikan masalah berikut. TP 5 KBAT Menilai

Solve the following problems.

Andaikan F = daya, m = jisim dan a = pecutan

01_Modul A+ Math Tg5.indd 8 20/12/2022 11:35 AM

(a) Ungkapkan E dalam sebutan m dan v./Express E in terms of m and v.

(a) E a mv2 (b) 150 = 0.5(12) p2

1.2 Ubahan Songsang/Inverse Variation

xy ialah pemalar. Maka, y berubah secara

Latihan 14 Tulis setiap ubahan yang berikut dalam bentuk persamaan. TP 1

01_Modul A+ Math Tg5.indd 9 20/12/2022 11:35 AM

01_Modul A+ Math Tg5.indd 10 20/12/2022 11:35 AM

Imbas kod QR atau layari

Latihan 17 Selesaikan masalah yang berikut. TP 4 KBAT Mengaplikasi

Solve the following problems.

01_Modul A+ Math Tg5.indd 11 20/12/2022 11:35 AM

Latihan 18 Selesaikan masalah yang berikut. TP 4

01_Modul A+ Math Tg5.indd 12 20/12/2022 11:35 AM

Latihan 19 Selesaikan masalah yang berikut. TP 5

01_Modul A+ Math Tg5.indd 13 20/12/2022 11:35 AM

1.3 Ubahan Bergabung/Combined Variation

Latihan 20 Tulis setiap ubahan yang berikut dalam bentuk persamaan. TP 1

01_Modul A+ Math Tg5.indd 14 20/12/2022 11:35 AM

Solve the following problems.

01_Modul A+ Math Tg5.indd 15 20/12/2022 11:35 AM

Solve the following problems.

L 3 Diberi bahawa N ∝ p2 Q . Cari nilai x dalam

01_Modul A+ Math Tg5.indd 16 20/12/2022 11:35 AM

2 Diberi d berubah secara songsang dengan e3 dan pq

01_Modul A+ Math Tg5.indd 17 20/12/2022 11:35 AM

y berubah secara songsang 1 M3

01_Modul A+ Math Tg5.indd 18 20/12/2022 11:35 AM

1 Rintangan, R, bagi seutas dawai X berubah secara langsung dengan panjangnya,

(a) Jika/ If m = 64, (b) Jika/ If T = 3.16, 3.16 = 0.5 m

01_Modul A+ Math Tg5.indd 19 20/12/2022 11:35 AM

2.1 Matriks / Matrices a b e f ae + bg af + bh

Latihan 1 Bentukkan satu matriks yang mewakili maklumat yang diberi. TP 2

02_Modul A+ Math Tg5.indd 20 20/12/2022 3:40 PM

Apabila/ When i = 20°, r = 15° i (°) r (°)

Matriks Bilangan baris Bilangan lajur Peringkat matriks

Latihan 3 Tulis satu matriks bagi setiap peringkatnya. TP 2

02_Modul A+ Math Tg5.indd 21 20/12/2022 3:40 PM

4 2×3 5 3×4 6 1×4

Identify the element based on matrix P, given that P =

3 p23 4 p33 5 p11

6 p12 7 p21 8 p22

2 q14 – q12 3 q22 – q13 4 2q21 + 3q22