លំហាត់អនុវតតលលប

ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

លំហាត់ទី ១
ការវាស់វែងសីតុណ្ហភាពនិងសំណណ្ើមបរ ិយាកាស

សំលណ្ើម នង
ិ សត
ើ ុណ្ហភាពរជ្ជ
ឺ កត្តតសំខាន់កុ នងអំឡុងលពលដឹកជញ្ាូ ន និងសតុកទ្យុក ។ ោរអភវិ ឌ្ឍ
ន៍ននជំងឺ បន្ទទប់ពរើ បមូលផលអាចប៉ះពាល់ខាែង
ំ លោយសារកត្តតទំងអស់លន៉ះ ។ ោររតួតពិនត
ិ យបរ
ន្មរតទំងពរើ លន៉ះ រច
ឺ ប
ំ ច់សរាប់ោរសក
ិ ាលលោ
ើ រសតុកទ្យុក នង
ិ លលក
ើ ោក់ផលត
ិ ផលជ្ជលរចន
ើ ។

I. សីតុណ្ហភាព

សើតុណ្ហភាពរឺជ្ជរង្វាស់ននលលបឿនន្ដលទក់ទ្យងលៅនឹងចលន្ទមូលលរុល ។ វាអាចររប់ររងបន
លោយលរបន្ើ ទ្យមូន្មរតរបលភទ្យលផេងៗ ។ ន្ទ្យមូន្មរតរបលភទ្យ Liquid-in-bulb រឺជ្ជរបលភទ្យន្ទ្យមូន្មរតន្ដលលរ
ន្តងន្តរបទ្យ៉ះល ញ
ើ ។ សារធាតុ Mercury និង Colored ethyl alcohol ជ្ជរបលភទ្យវតតុរវន្ដលលរន្តង
ន្តលរបើ ។ Thermograph រតូវបនលរបើលដើមបក
ើ ត់រត្តសើតុណ្ហភាព លៅកន្នែងន្ដលលរបើរយៈលពលយូរ ។
បណ្ុ ំ្ ននឧបករណ្៍លោហធាតុន្ដលផ្លែស់បូ ររូ
ត បរងល្ែើយតបលៅនង
ឹ សត
ើ ុ ណ្ហភាព នង
ិ ត្តរងលពលលវោ
ន្ដលានោរន្របរបួលសត
ើ ុណ្ហភាព ។

Thermocouples ជ្ជធមមត្តរតូវបនលរបរើ បស់លៅកនុងោររតួតពិនត

ិ យសត
ើ ុណ្ហភាពកនុងកំឡុង
លពលដឹកជញ្ាូ នឬលៅកន្នែងសតុកទ្យុក ។ ានលោហៈពរើ របលភទ្យបនភាាប់ជ្ជមួយគ្ននលៅខាងចុងបងអស់
ន្ដលានចំនុចរបសពាន្ដលោក់លៅសើតុណ្ហភាពមុសគ្នន។ សាាន់ធ័រ និងលោហៈមួយលផេងលទ្យៀត
(៦០% Cu ៤០% Ni alloy) ជ្ជរបលភទ្យលោហៈន្ដលន្តងន្តរតូវបនលរលរបើជ្ជមួយគ្នន ។ កាែង
ំ លអឡច
ិ
រតុងន្ដលបនបលងកើតលឡង
ើ ជ្ជលទ្យធផលននភាពមុសគ្ននននសើតុណ្ហភាព ន្ដលរតូវបនវាស់ន្វងលោយលរបើ
galvanometer ឬ potentiometer ។

ន្ទ្យមូន្មរតភារលរចើនរតូវន្តលធាើោររកិតខានតមុនលពលលរបើរបស់ ។ Thermograph រតូវន្តរកិត

ត្តមខានត និងន្កសំរល
ួ ទំងលពលលវោ និងសើតុណ្ហភាព ។

II. សំណណ្ើមបរ ិយាកាស

សំលណ្ើមបរយាោស
ិ (RH) រឺជ្ជអរត្តនន (រតូវបនដំណាងលោយ %) ចំហាយទ្យឹកជ្ជក់ន្សតង
លធៀបលៅនង
ឹ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ន្ដលន្្អតលៅសត
ើ ុ ណ្ហភាព និងសាាធបរយាោសព
ិ ត
ិ របកដមួយ។
RH =
(VPH2O )ta
(VPH2O )ts
× 100

ន្ដល៖ (VPH2O)ta ៖ សាាធចំហាយទ្យក

ឹ ជ្ជក់ន្ស្ងលៅសត
ើ ុណ្ហភាព t

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 1

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

(VPH2O)ts ៖ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ លៅកនុងមយល់ន្ដលានផទុកសាាធចំហាយទ្យក
ឹ មាស់ លៅ
សើតុណ្ហភាពកំណ្ត់មយ
ួ
សាាធននចំហាយទ្យក
ឹ លកើនលឡង
ើ ជ្ជមួយនឹងោរលកន
ើ លឡង
ើ កលតត នង
ិ សត
ើ ុ ណ្ហភាពលៅលេរ នង
ិ

សាាធន្ដលបនកំណ្ត់មួយ។

Psychrometers និង hygrometers រតូវបនលរលរបើលដើមបវា

ើ ស់ RH ។ Psychrometers
របលភទ្យ Sling និង របលភទ្យ Assman ានទំងន្ទ្យមូន្មរតសរាប់វាស់សើតុណ្ហភាពកនុងទ្យឹក (wet bulb)
និងកនុងមយល់ (dry bulb) ។ សើតុណ្ហភាពកនុងទ្យឹករតូវបនលរររបលោយរកណាត់ឬបង់រុ ំន្ដលលផេម
ើ
លោយទ្យក
ឹ លហយ
ើ ោក់លៅសត
ើ ុណ្ហភាពទបជ្ជងសត
ើ ុ ណ្ហភាពមយល់ បន្ទទប់ពទ្យ ឹ បង់រុ ំឬរកណាត់
ើ ឹកលៅនង
រតូវបនហួត (ភាពរតជ្ជក់ adiabatic) លៅលពលមយល់ជុំវ ិញសត
ើ ុណ្ហភាពកនុងទ្យឹករតូវបនបំលពញលោយ
ចំហាយទ្យក
ឹ ។ បំភាយចំហាយទ្យក
ឹ រតូវបនលធាលើ ឡង
ើ លោយរកវ ើ psychrometer ឬលោយរនធមយល់ន្ដល
ានកង្វហរតូចមួយដូចន្ដលានលៅកនុង Assman psychrometers ។ ភាពមុសគ្ននននោរអានសត
ើ ុណ្ហ
ភាពរវាងសត
ើ ុណ្ហភាពកនុងទ្យឹក នង
ិ សត
ើ ុណ្ហភាពកនុងមយល់រតូវបនលរបលើ ដើមបទ្យ
ើ ទ្យួលបន RH ពត្ត
ើ រង ឬពើ
psychrometric chart (រូបភាពទ្យើ ១) ។

សាាធចំហាយទ្យឹកន្ដលមា៉ះ (VPD) រឺជ្ជភាពមុសគ្ននរវាងសាាធចំហាយទ្យឹកជ្ជក់ន្សតង និង

សាាធចំហាយទ្យឹកន្្អតលៅសើតុណ្ហភាពដូ ចគ្ននមួយ។

VPD = (VPH2O)S – (VPH2O)a

ំ ជ្ជង សរាប់បង្វហញពើោរបត់បង់សំលណ្ើម
VPD រឺជ្ជអាំងឌ្ើោទ្យ័រន្ដលានអតថរបលយាជន៍ខាែង
ជ្ជជ្ជងោរដឹងសំលណ្ើមបរយាោស
ិ ។ ោលណាតនមែ VPD លកើនលឡង
ើ ោន់ន្តមាស់លៅកន្នែងសតុកទ្យុក វា
ើ យោរបត់បង់សំលណ្ើមរបស់ផលត
លធាឲ្ ិ ផលក៏ោន់ន្តមាស់ន្ដរ ជ្ជលហតុលធាឱ្ ិ ផលបត់បង់ទ្យមងន់។
ើ យផលត
តនមែ VPD ោន់ន្តលកើនលឡង
ើ លៅលពលសត
ើ ុណ្ហភាពរបស់ផលត
ិ ផល មាស់ជ្ជងសត
ើ ុណ្ហភាពលៅកន្នែង
សតុកទ្យុក។

កំណ្កលញើស ឬ កំណ្កទ្យក
ឹ លកត
ើ លឡង
ើ លៅលពលចំហាយទ្យក
ឹ លៅកនុងមយល់ លកន
ើ ដល់បរាណ្
ិ
ន្ដលរតូវោរឱ្យដល់ចំណ្ុចន្្អត។ មយល់រតូវបនចុ៉ះរតជ្ជក់ លហយ
ើ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ធាែក់ចុ៉ះ លហយ
ើ
របសិនលបើទ្យឹកន្ដលានមិនធាែក់ចុ៉ះ លន្ទ៉ះកំណ្កលញើសនឹងោន់ន្តលកើនលឡង
ើ ។ លៅលពលលន្ទ៉ះលហយ
ើ
សំលណ្ើមបរយាោសរ
ិ ឺលសមើនឹង ១០០% លហយ
ើ សើតុណ្ហភាពលៅលពលលន្ទ៉ះន្ដលលរលៅថា ចំណ្ុចចុ៉ះអ័ពា
(Dew point) ។

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 2

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

III. ណោលបំណ្ង

លៅកនុងោរពិលសាធន៍លន៉ះអនកនឹង៖
- លរៀនពរើ លបៀបរកិត នង
ិ លរបន្ើ ទ្យមូន្មរតលអឡច
ិ រតូនច
ិ
- អាចលរបើរបស់ psychrometer និង psychrometric chart
- កំណ្ត់រកសត
ើ ុណ្ហភាព លៅលពលន្ដលផលត
ិ ផល រតូវបនលផទរពស
ើ ត
ើ ុណ្ហភាពបនទប់មកសត
ើ ុណ្ហ
ភាព ២០ អងាលស។

IV. ដំណណ្ើការពិណោធន៍

ក. ការក្កត
ិ ទែម៉ែ៉ូទម៉ែក្ត

១. រកិតន្ទ្យមូន្មរតបរតលៅសើតុណ្ហភាព ០ អងាលស និង ១០០ អងាលស លោយលរបើទ្យឹកកក និងទ្យឹក

ោំពុ៉ះ (លរបើទ្យឹកបិត)។ ោក់អំពូលន្ទ្យមូន្មរតចូលកនុងលាយទ្យឹកោយទ្យឹកកក លហយ
ើ កត់សើតុណ្ហ
ភាពលៅលពលបរតធាែក់ចុ៉ះ លៅកនុងត្តរង ១.១ (លតើអនករតូវរង់ចក
ំ ុ នងរយៈលពលបុណាា មុនលពល
អនកអាចអានសើតុណ្ហភាពបន?)។ ទ្យនទឹមនឹងលន៉ះ កត់រត្តសើតុណ្ហភាពបញ្េ ប់ លពលបរតលកើន
លឡង
ើ លៅលពលន្ដលន្ទ្យមូន្មរត រតូវបនលផទរលៅកនុងទ្យឹកពុ៉ះ។ ភាពមុសគ្ននរវាងសើតុណ្ហភាព ០
អងាលស នង
ិ ោរអានសត
ើ ុណ្ហភាពកនុងលាយទ្យក
ឹ ោយទ្យក
ឹ កក នង
ិ រវាងសត
ើ ុណ្ហភាព ១០០អងា
លស នង
ិ ោរអានកនុងទ្យឹកោំពុ៉ះ រជ្ជ
ឺ សតើ ុណ្ហភាពន្កតរមូវលរៀងៗមែួនលៅ ០ អងាលស នង
ិ ១០០
អងាលស។ ោរន្កតរមូវទំងលន៉ះ រួរន្តពច
ិ រណាលៅលពលន្ដលន្ទ្យមូន្មរតលទ្យប
ើ ន្កតរមូវទំងលន្ទ៉ះ
រតូវបនយកមកលរបរើ បស់។

ចំណា៖
ំ

១. លដើមបឱ្
ើ យចាស់ រួរន្តលធាើោរន្កតរមូវបន្នថមលទ្យៀត លៅលពលអានសើតុណ្ហភាពរវាង ០អងា
លស និង១០០អងាលស។
២. របសិនលបើសាាធបរយាោសទបជ្ជង
ិ ១០១,៣២៥ Kpa លរបើចំនុចរ ំពុ ៉ះននទ្យឹកលៅ
សាាធ បរយាោសន្ដលបនវាស់
ិ ន្វង។ កត់តនមែ barometric ន្ដលអានលៅកនុង
ត្តរង ១.១។
២. ោររកត
ិ ត្តមន្ទ្យមូន្មរតលអឡច
ិ រតូនច
ិ លោយលរបើលាយទ្យក
ឹ ោយទ្យក
ឹ កក នង
ិ ទ្យឹកោំពុ៉ះ (ោរ
រកត
ិ ជ្ជក់ន្ស្ងនង
ឹ រតូវលធាប
ើ ង្វហញ)

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 3

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

ខ. ការវាស់សត
ី ុណ្ហភាព

១. សើតុណ្ហភាព
ក. លរបន្ើ ទ្យមូន្មរតអំពូលន្ដលបនរកត
ិ រួច សូ មកត់រត្តសត
ើ ុណ្ហភាពមយល់លៅកនុងបនទប់ោក់សាារៈ
និងលៅកនុងបនទប់ន្ដលានសើតុណ្ហភាពទបនើមយ
ួ ៗ ន្ដលបនទប់ទង
ំ លន្ទ៉ះបនកំណ្ត់សើតុ
ណ្ហភាពលរៀងគ្ននរួចជ្ជលរសច។ លតអ
ើ នករួរោក់ន្ទ្យមូន្មរតយាងដូចលម្ច? លតឆា
ើ ប់បុ ណាាន្ដលអនក
រួរអានសើតុណ្ហភាព? ោក់ន្ទ្យមូន្មរតអំពូលលៅកនុងន្កវទ្យឹក ន្ដលបនទ្យុ កលចលលៅកនុងបនទប់
ានសត
ើ ុណ្ហភាពទបទំងលន្ទ៉ះ ពើ៣លៅ៤លាងរួចមកលហយ
ើ ។ របសន
ិ លបអ
ើ ត់ានបនទប់សត
ើ ុ
ណ្ហភាពទបលទ្យ រឺអាចលធាើោរង្វរលន៉ះលៅកនុងន្ផនកលផេងគ្ននននទ្យូរទ្យឹកកក។ កត់សើតុណ្ហភាព
ន្ដលអានលៅកនុងត្តរង ១.២។ លរបៀបលធៀបោរអានលន៉ះជ្ជមួយសើតុណ្ហភាពកនុងមយល់ន្ដល
អនកលទ្យប
ើ ន្តបនអាន។
ម. ោក់ចុងន្ទ្យមូន្មរតលអឡច
ិ រតូនិកទំងលន្ទ៉ះ លៅទ្យើត្តង
ំ ន្ដលបនចងអុលបង្វហញលៅកនុងបនទប់
ន្ដលាន សើតុណ្ហភាព ១០អងាលស។

Thermocouple ន្មេ លលម (១) រួរោក់លៅចលន្ទែ៉ះពាក់កណា

្ លពិោន និងករាលអិ
ត លលម (២) និង (៣) រតូវបិទ្យជ្ជប់លៅនឹងករាលអិត Thermocouple លផេងៗលទ្យៀតបិត
ជ្ជប់លៅនឹងជញ្ាង
ំ លៅកំពស់ដូចគ្ននលៅនឹងលលម (១)។ រតូវរបកដថាចុងរបស់វាមិនប៉ះនឹង
នផទអាើមយ
ួ លឡយ
ើ ។ បិទ្យទារួចចប់លផ្ើមអាចសើតុណ្ហភាពភាែមៗត្តមន្ដលអាចលធាើលៅបន។ អាន
សត
ើ ុណ្ហភាពលៅទ្យត្ត
ើ ង ំ នម
ើ ួយៗរល់១០ន្ទទ្យម
ើ ្ង រហូតទល់ន្តសត
ើ ុណ្ហភាពន្លងធាែក់ចុ៉ះ។
កត់សត
ើ ុណ្ហភាពន្ដលអាចលៅកនុងត្តរង ១.២a។

ោក់ចុងរបស់ន្ទ្យមូន្មរតលៅកនុងបនទប់ោក់សាារៈ លៅជិតចំណ្ុចន្ដលបនកំណ្ត់ដូច
ខាងលរោម រតូវរបកដថាវាមន
ិ ប៉ះនង
ឹ ផទ៉ះប៉ះណាមួយលឡយ
ើ ។

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 4

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

លបើកទាបនទប់ឱ្យអស់រយៈលពល ១ន្ទទ្យើ។ អានសើតុណ្ហភាពរល់ ១០ន្ទទ្យើម្ងរហូត

ទល់ន្តសើតុណ្ហភាពលេរ។ សរាប់ោរវាស់សើតុណ្ហភាពទំង២លន៉ះ សង់រោហាក
ិ សើតុណ្ហភាព
ទ្យល់នឹងរយៈលពល។

រ. លរបើ thermograph លដើមបរើ តួតពិនិតយសើតុណ្ហភាពលៅកនុងបនទប់មនទើរពិលសាធន៍ សរាប់រយៈ

លពល៧នេង។ េតចមែងឆាតសើតុណ្ហភាព រួចភាាប់វាលៅនឹងរបយោរណ្៍ពិលសាធន៍របស់អនក។
ចូរបង្វហញពើសារៈសំខាន់ននោរន្កតរមូវលៅនឹងសើតុណ្ហភាពន្ដលបនកត់ទ្យុក។

២. សត
ើ ុណ្ហភាពរបស់សាច់ននន្ផែ

ោរវាស់ននដំលណ្ើរោរន្បបលន៉ះ ឺ ទ្យូលៅដូចជ្ជដំលណ្ើរននដំណ្កដលងហម
រជ្ជ ើ និង ផលត
ិ កមម
ethylene រតូវបនលរវាស់ន្វង លៅសត
ើ ុណ្ហភាពចាស់ោស់មយ
ួ ។ របសន
ិ លបោ
ើ រវាស់ន្វង រតូវលធាលើ ឡង
ើ
លៅសត
ើ ុណ្ហភាព ទបជ្ជងសត
ើ ុណ្ហភាពបរយាោសព័
ិ នធជុំវ ិញ លន្ទ៉ះផលត
ិ ផលនឹងរតូវទ្យុកឱ្យានលំនង
ឹ
លៅសត
ើ ុណ្ហភាពទបសន
ិ មុនលពលលធាោ
ើ រអាន។

កំណ្ត់រករយៈលពល ន្ដលផលិតផលរតូវទ្យុករហូតដល់ានលំនឹង លៅសើតុណ្ហភាពបនទប់ ២០

o
C។ ចក់ចុងរបស់ thermocouple លៅកនុងន្ផែល ៣
ើ លផេងគ្នន លរបើសុ តប
ក ិទ្យ thermocouple ឱ្យលៅមួយ
កន្នែង។ រតួតពិនិតយសើតុណ្ហភាពមយល់ ន្ដលលៅជិតន្ផែទង
ំ អស់លន្ទ៉ះ លោយលរបើ thermocouple លផេង
លទ្យៀត។ កត់សើតុណ្ហភាពកនុងសាច់ននន្ផែ និងសើតុណ្ហភាពមយល់រល់ ១៥ន្ទទ្យើម្ង រហូតសើតុណ្ហភាព
របស់សាច់ន្ផែល លើ ៅលេរ។

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 5

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

គ.ការបក្រើក្ាស់ Psychrometric Chart (រ៉ូបែី ១)

Psychrometric chart ានន្ផនកលផេងៗគ្ននជ្ជលរចើនដូ ចជ្ជ៖

សើតុណ្ហភាពកនុងមយល់ (oC) : ន្មេបញ្ឈរន្ដលានតនមែលៅខាងលរោមននរោហាក
ិ
សំលណ្ើរបរយាោស
ិ (RH) % : ន្មេលោងន្ដលានតនមែលៅន្មេលដកលលើបំផុត
o
សត
ើ ុណ្ហភាពកនុងទ្យក
ឹ ( C) : ន្មេបញ្ឆ ិត ន្ដលានតនមែលៅខាងល្ាងនន១00%RH
សំលណ្ើមជ្ជក់ោក់ (kg/kg មយល់សួ ត)
ង : ន្មេលដក
សំលណ្ើមបរយាោស
ិ អាចទ្យទ្យួលបនត្តមរយៈោរោក់ន្មេ រ សរាប់ោរអានសត
ើ ុណ្ហភាព
កនុងមយល់ លៅត្តមសត
ើ ុណ្ហភាពន្ដលអាន ន្មេបញ្ឆ ិតសរាប់ោរអានសត
ើ ុណ្ហភាពកនុងទ្យឹកលៅត្តមសត
ើ ុ-
ណ្ហភាពន្ដលអាន នង
ិ ចំណ្ុចរបសពាគ្ននននចំណ្ុចទំង២។ របសន
ិ លបច
ើ ំណ្ុចរបសពាទង
ំ ២ោត់លលន្ើ មេ
លោង RH លន្ទ៉ះ RH អាចអានបនពើរោហាក
ិ ន្តម្ង។ របសិនលបើចំណ្ុចរបសពាសថិតលៅចលន្ទែ៉ះន្មេទំង ២
លន្ទ៉ះ RH អាចរណ្ន្ទ ត្តមរយៈចាងយននចំណ្ុចរបសពា ន្ដលបនមកពើន្មេលោងនើមយ
ួ ៗ។

សើតុណ្ហភាពកនុងមយល់ = ៣០ oC
សត
ើ ុណ្ហភាពកនុងទ្យក
ឹ = ២២ oC
RH = ៤៨%
ត្តមរយៈោររូន្មេលដក ន្ដលលចញមកពច
ើ ំណ្ុចរបសពា លរអាចអានសំលណ្ើមជ្ជក់ោក់ពើកុ ង
ន
រោហាក
ិ ន្តម្ង។ លៅកនងឧទហរណ្៍ខាងលលើ សំលណ្ើមជ្ជក់ោក់រឺ 0,0១៣៣ kg ននទ្យក
ឹ កនុង kg នន
មយល់សួ ត។
ង ត្តមរយៈោរបន្ទែយបន្ទទត់លៅខាងសា្ ំ លរអាចកំណ្ត់រកសាាធចំហាយទ្យឹកននមយល់បន។
កនុងឧទហរណ្៍ខាងលលើ សាាធចំហាយទ្យឹករឺ ២១,៣ mb ឬ ២,១៥៨ Kpa (១b = ១០១,៣២៥
Kpa)។

ចំណ្ុចចុ៉ះអ័ភទអាចកំណ្ត់ ត្តមរយោរពរងើកចាងយន្មេបញ្ឈត
ិ ពើខាងលលើ លៅខាងល្ាងរហូត
ដល់វាជួបចំណ្ុចរបសពាជ្ជមួយនឹងន្មេលោង ១00% RH។ សើតុណ្ហភាពកនុងទ្យឹក ានចំណ្ុចរបសពា
ជ្ជមួយនឹងចំណ្ុចចុ៉ះអ័ភទ។ លៅកនុងឧទហរណ្៍ខាងលលើ ចំណ្ុចចុ ៉ះអ័ភទរឺ ១៨,៣oC ។ លន៉ះានន័យថា
o
មយល់ន្ដលបនបករសាយពខា
ើ ងលលរ
ើ ឺ រតជ្ជក់លៅលរោម ១៨,៣3 C លន្ទ៉ះលធាលើ អាយទ្យក
ឹ លៅកនុងមយល់
ើ របមូលផ្ុំគ្ននោន់ន្តលរចន
ចប់លផ្ម ើ ។

សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ន្ដលមា៉ះ (VPD) អាចរណ្ន្ទពច
ើ ំណ្ុចមុសគ្នន រវាងសាាធចំហាយទ្យក
ឹ លៅ
១00% RH (ចំនុចន្្អត) នង
ិ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ជ្ជក់ោក់។ កនុងឧទហរណ្៍ខាងលលើ សាាធចំហាយ
o
ទ្យក
ឹ ន្្អត រឺទ្យទ្យួលបនត្តមរយៈោររូរន្មេបញ្ឈត
ិ លៅ ៣0 C ន្ដលរូសលលន្ើ មេលោង ១00 RH លៅ
ចំណ្ុចសាាធចំហាយទ្យឹក ន្ដលលៅចំណ្ុចអ័កេខាងសា្នំ នរោហាក
ិ ។ សាាធចំហាយទ្យឹកន្្អត លៅ៣0
o
C រឺលសមើនឹង ៤២,៥ mb ឬ ៤,៣០៦ Kpa។

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 6

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

ឃ. ការវាស់សំបណ្ើមបរយាកាស
ិ
១. វាស់សំលណ្ើមន្ដលទក់ទ្យងលៅកនុងបនទប់សត
ើ ុណ្ហភាព ន្ដលលរបឧ
ើ បករណ្៍វាស់លៅសត
ើ ុណ្ហ
ភាព ០ អងាលស ។ ោរអានតនមែលលមលៅកនុងត្តរង ១.៣ ។ សាាធចំហាយទ្យឹកន្ដលមា៉ះ (VPD) និង
ើ (DP) លៅកនុងបនទប់សំលណ្ើម ន្ដលបត់បង់ខាែង
ចំណ្ុចទ្យឹកសលនេម ំ បំផុតសំរប់ផលត
ិ ផល ។
ួ ៥០០ រោម ន្ដលយកពើកន្នែងមួយ ានសើតុណ្ហភាពព័ទ្យធជុំវ ិញលៅកនុងេង់
២. បន្នែសែឹកចំនន
បែសទក
ិ ន្ដលបទ្យ
ិ ជិត បុន្នតទ្យុកចលន្ទែ៉ះចំនន
ួ ពរើ សរាប់វាស់ RH លោយលរបើ psychometer ។ មុនចូលមក
បនទប់សើតុណ្ហភាព រតូវលរបើ Assam psychometer កនុងោរវាស់ RH លៅកនុងេង់ ។ រតូវពិនិតយ លោយររូ
មនទើពិលសាធន៍មុនលពលលធាើពិលសាធន៍ ។ កំណ្ត់េង់លៅកនុងបនទប់ពិលសាធន៍ លហយ
ើ កំណ្ត់ RH ន្ដលលកើន
ើ កនុងេង់ (រោប RH & Time) ពភា
លឡង ិ កាលៅត្តរង ១.៣ សរាប់ចលន្ទែ៉ះលពលលវោ។
៣. បំលពញសំលណ្ើមលៅកនុងអាចម៌រណា (I: ១,៥ w/w អាចម៌រណា water) មុនចូលមកថានក់
រតូវលរបើ អាចម៌រណា កនុងោរវាស់ RH ។ បនតដំលណ្ើរោរបន្ទទប់ពិនត
ិ យលមល
ើ ជ្ជមួយររូមនទើរពលិ សាធន៍រច
ួ ។
RH លៅខាងកនុង អាចម៌រណា និងមយល់ សរាប់រយ:លពល ៣ នេង ។ ោរអានកំណ្ត់រត្ត លៅកនុងត្តរង
១.៤៣ ។ លរបសទ្យក
ឹ លលើ អាចម៌រណា របសិនលបស
ើ ួត
ង នង
ិ លលចលចញជ្ជរូបរង លោយលរបើ រោប បង្វហញ
ពើភាពមុសគ្ននននសើតុណ្ហភាព និង RH របសិនលបើមយល់លៅកនុងបនទប់ និង អាចម៌រណា ានសំលណ្ើម ។

V. ការគណ្នា

ោររកត
ិ ខានតនង
ិ ោរន្កសំរល
ួ ននោរអានសត
ើ ុណ្ហភាព
១. ោររកត
ិ ខានតលៅកនុងទ្យក
ឹ កក
Correction = 0℃ - thermometer reading (ោរអានលពលវាស់)
២. ោររកត
ិ ខានតលៅកនុងទ្យក
ឹ ពុ ៉ះ
Correction = ១០0℃ - thermometer reading (ោរអានលពលវាស់)
៣. រណ្ន្ទោររកត
ិ ខានតសត
ើ ុណ្ហភាពអាន
Temperature Correct = Thermometer reading + Correction
- របសន
ិ លបើ Thermometer ននោរអានវាមិតជិត 0℃ លរបើ Correction ន្ដលទ្យទ្យួលបន
ជ្ជមួយទ្យឹកកក។
- របសន
ិ លបើ Thermometer ននោរអានវាមិតជិត ១០0℃ លរបើ Correction ន្ដលទ្យទ្យួល
បនជ្ជមួយទ្យឹកពុ ៉ះ។
- លបស
ើ រាប់ោរបន្នថមរត ើ ចង់បន រលឺ របលើ ៅសត
ិ ត្តមអាន្ើ ដលលយង ើ ុណ្ហភាពចលន្ទែ៉ះពើ 0℃
លៅ ១០0℃ ។

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 7

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

VI. សំណ្ួរ

១. លរបៀបលធៀបរបលភទ្យលផេងៗគ្ននននន្ទ្យមូន្មរត (thermometers) ន្ដលទក់ទ្យងនឹងោរលរបើរបស់និង

ភាពង្វយរសួលកនុងោរលរបើរបស់ ។
២. ន្ទ្យរមូន្មរតន្ដលលរបស
ើ រាប់រតួតពិនត
ិ យសត
ើ ុណ្ហភាពលៅកនុងបនទប់រតជ្ជក់ រតូវបនលធាលើ ៅកនុង
លកខមណ្ឌមួយន្ដលអំពូលន្ទ្យរមូន្មរតរតូវបនរជមុ ជលៅកនុងទ្យឹក លតច
ើ ប
ំ ច់ឬលទ្យ? លបច
ើ លំ ហតុអ?
ាើ
លបម
ើ ន
ិ ចំបច់លហតុអ?
ាើ
៣. លហតុអប
ាើ នជ្ជានសារៈសំខាន់លៅលពលន្ដលសត
ើ ុណ្ហភាពមយល់រតូវបនរតួតពិនិតយជ្ជមួយនង
ឹ
ោរវាស់សទង់កលតត probe មន
ិ ប៉ះនឹងវតថុណាមួយលទ្យ?
៤. ចូលពនយល់និងរណ្ន្ទពើវ ើធើ ៖
ក.រកិតខានតរបស់ Thermograph
ម.រកិតខានតរបស់ន្ទ្យរមូន្មរតលៅសើតុណ្ហភាព ០ អងាលស ឬ ១០០ អងាលស
៥. លតើវាានសារៈអាើន្ដលរតូវវាស់ចំនុចចុ៉ះអ័ពទ (dew Point) ?
៦. លហតុអាើ VPD ោន់ន្តធំ លៅលពលផលិតផល សថិតលៅសើតុណ្ហភាពមាស់ជ្ជងសើតុណ្ហភាពកនុងបនទប់
ស្ុកទ្យុក?

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 8

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

VII. ទម្មង់ម្រដាសសម្ាប់ម្បមូលទិននន័យ

ត្តរង ១.១ ោររកិតខានតន្ទ្យមូន្មរត Bulb Thermometer

សើតុណ្ហភាព សើតុណ្ហភាព សើតុណ្ហភាព

អានពន្ើ ទ្យមូន្មរត ន្កតរមូវ ន្កតរមូវ
(0c) (0c) (0c)
មយល់ ទ្យក
ឹ មយល់ ទ្យក
ឹ

លាយទ្យឹក
កក

ទ្យឹកោំពុ៉ះ

ោរអាន
សត
ើ ុណ្ហភាព
បនទប់លលម ១

បនទប់លលម ២

បនទប់លលម ៣

បនទប់លលម ៤

បនទប់សាារៈ

ោរអានបរូន្មរត:……………………………Kpa

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 9

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

ត្តរង ១.២a សត
ើ ុណ្ហភាពមយល់លៅកនុងបនទប់រតជ្ជក់
ោរអានសើតុណ្ហភាព (oC) លៅកនុងបនទប់ន្ដលររប់ររង ោរអានសើតុណ្ហភាព (oC) កនុងបនទប់
សើតុណ្ហភាព ោក់សាារៈ
លពល លពល
ន្ទ្យមូន្មរត ន្ទ្យមូន្មរត
លវោ លវោ
ន្ទទ្យើ ១ ២ ៣ ៤ ៥ ៦ ៧ ៨ ៩ ន្ទទ្យើ ១ ២

ត្តរង ១.២b ចំនុចលំនង

ឹ ននផលត
ិ ផលកនុងបនទប់ោក់សាារៈ

សើតុណ្ហភាព
លពលវោ
សាច់ន្ផែល ើ មយល់
ន្ទទ្យើ
ន្ផែទ្យើ១ ២ ៣ ន្ផែទ្យ១
ើ ២ ៣

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 10

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

ត្តរង ១.៣ ោរវាស់សំលណ្ើមបរយាោស

ិ

ស០ើ កនុងមយល់ ស០ើ កនុងទ្យឹក RH VPD Dew point

( C)
o
( C)
o
(%) (Kpa) (oC)

បនទបព
់ ិលសាធន៍សរាប់បលរងៀន .................... .................... .................... .................... ....................

បនទបោ
់ ក់សាារៈ .................... .................... .................... .................... ....................

បនទបល់ លម ១ (០ អងាលស) .................... .................... .................... .................... ....................

កនុងលសាងន្ដលានផលិតផល

៥ ន្ទទ្យើ

១០

១៥

២៥

៣០

៤៥

៦០

៨០

១២០

មេល់កុ ងបនទ
ន ប់
នេងទ្យើ ១
២
៣
អាចម៌រណា
នេងទ្យើ ១
២
៣

លពលលវោបញ្ាក់លលមននន្ទទ្យប
ើ ន្ទទប់ពលើ សាងរតូវបនចងាត់

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 11

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

រូបទ្យើ ៣ Psychrometric Chart

(លោយន្ផអកលលស
ើ ាាធ Barometric pressure លៅ ១0១៣,២៥ mb)

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 12

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

សំណណ្ើមបរ ិយាកាស

រូបទ្យើ ៤ NOMOGRAPH សរាប់រកតនមែសាាធចំហាយទ្យឹកន្ដលមា៉ះ (V.P.DP) ពស

ើ ំលណ្ើម
បរយាោស
ិ នង
ិ សត
ើ ុណ្ហភាព

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 13

លំហាត់អនុវតតលលប
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម

បណ្ណ
ា ល័យោស្តសរ

Andales.S.C. Psychrometer Unpublished.

Debney, H.G. et.al 1980 Handling and Storage Practices for Fresh fruit and Vegetables
Product Manual Australian United Fresh Fruit and Vegetable Association.

Ryall. A.L. and Lipyon, W.J.1979. Handling, transportation and Storage of Fruits and
Veagetables. Vol 1.Vegetables and Melons AVI Publishing Co., Westport,
conn,pp.16-18.

Wills, R.B.H et al. 1981. Potharvest- An Introduction to the Physiology and Handling of
Fruits and Vegetables. South China Printing Co., Hongkong.

Thonipson, J.F. 1992 Psychrometrics and Perishable Commodities.In Postharvest

Technology of Perishable Crops Kader, A.A.,ed). University of California
Division of Agriculture and Natural Resources. pp 79-84

លរៀបចំជ្ជភាសារន្មមរលោយ អនកររូ រសើ ធាវ ើ ២០២២ 14