Professional Documents
Culture Documents
PHT of F and V - លំហាត់ទី ១
PHT of F and V - លំហាត់ទី ១
ើ លចេកវ ិជ្ជាលរោយោររបមូលផលបន្នែនង
ិ ន្ផែល ើ សាកលវ ិទ្យាល័យភូមិនទកសក
ិ មម
លំហាត់ទី ១
ការវាស់វែងសីតុណ្ហភាពនិងសំណណ្ើមបរ ិយាកាស
សំលណ្ើម នង
ិ សត
ើ ុណ្ហភាពរជ្ជ
ឺ កត្តតសំខាន់កុ នងអំឡុងលពលដឹកជញ្ាូ ន និងសតុកទ្យុក ។ ោរអភវិ ឌ្ឍ
ន៍ននជំងឺ បន្ទទប់ពរើ បមូលផលអាចប៉ះពាល់ខាែង
ំ លោយសារកត្តតទំងអស់លន៉ះ ។ ោររតួតពិនត
ិ យបរ
ន្មរតទំងពរើ លន៉ះ រច
ឺ ប
ំ ច់សរាប់ោរសក
ិ ាលលោ
ើ រសតុកទ្យុក នង
ិ លលក
ើ ោក់ផលត
ិ ផលជ្ជលរចន
ើ ។
I. សីតុណ្ហភាព
សើតុណ្ហភាពរឺជ្ជរង្វាស់ននលលបឿនន្ដលទក់ទ្យងលៅនឹងចលន្ទមូលលរុល ។ វាអាចររប់ររងបន
លោយលរបន្ើ ទ្យមូន្មរតរបលភទ្យលផេងៗ ។ ន្ទ្យមូន្មរតរបលភទ្យ Liquid-in-bulb រឺជ្ជរបលភទ្យន្ទ្យមូន្មរតន្ដលលរ
ន្តងន្តរបទ្យ៉ះល ញ
ើ ។ សារធាតុ Mercury និង Colored ethyl alcohol ជ្ជរបលភទ្យវតតុរវន្ដលលរន្តង
ន្តលរបើ ។ Thermograph រតូវបនលរបើលដើមបក
ើ ត់រត្តសើតុណ្ហភាព លៅកន្នែងន្ដលលរបើរយៈលពលយូរ ។
បណ្ុ ំ្ ននឧបករណ្៍លោហធាតុន្ដលផ្លែស់បូ ររូ
ត បរងល្ែើយតបលៅនង
ឹ សត
ើ ុ ណ្ហភាព នង
ិ ត្តរងលពលលវោ
ន្ដលានោរន្របរបួលសត
ើ ុណ្ហភាព ។
ត្តមខានត និងន្កសំរល
ួ ទំងលពលលវោ និងសើតុណ្ហភាព ។
សំលណ្ើមបរយាោស
ិ (RH) រឺជ្ជអរត្តនន (រតូវបនដំណាងលោយ %) ចំហាយទ្យឹកជ្ជក់ន្សតង
លធៀបលៅនង
ឹ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ន្ដលន្្អតលៅសត
ើ ុ ណ្ហភាព និងសាាធបរយាោសព
ិ ត
ិ របកដមួយ។
RH =
(VPH2O )ta
(VPH2O )ts
× 100
(VPH2O)ts ៖ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ លៅកនុងមយល់ន្ដលានផទុកសាាធចំហាយទ្យក
ឹ មាស់ លៅ
សើតុណ្ហភាពកំណ្ត់មយ
ួ
សាាធននចំហាយទ្យក
ឹ លកើនលឡង
ើ ជ្ជមួយនឹងោរលកន
ើ លឡង
ើ កលតត នង
ិ សត
ើ ុ ណ្ហភាពលៅលេរ នង
ិ
សាាធន្ដលបនកំណ្ត់មួយ។
ំ ជ្ជង សរាប់បង្វហញពើោរបត់បង់សំលណ្ើម
VPD រឺជ្ជអាំងឌ្ើោទ្យ័រន្ដលានអតថរបលយាជន៍ខាែង
ជ្ជជ្ជងោរដឹងសំលណ្ើមបរយាោស
ិ ។ ោលណាតនមែ VPD លកើនលឡង
ើ ោន់ន្តមាស់លៅកន្នែងសតុកទ្យុក វា
ើ យោរបត់បង់សំលណ្ើមរបស់ផលត
លធាឲ្ ិ ផលក៏ោន់ន្តមាស់ន្ដរ ជ្ជលហតុលធាឱ្ ិ ផលបត់បង់ទ្យមងន់។
ើ យផលត
តនមែ VPD ោន់ន្តលកើនលឡង
ើ លៅលពលសត
ើ ុណ្ហភាពរបស់ផលត
ិ ផល មាស់ជ្ជងសត
ើ ុណ្ហភាពលៅកន្នែង
សតុកទ្យុក។
កំណ្កលញើស ឬ កំណ្កទ្យក
ឹ លកត
ើ លឡង
ើ លៅលពលចំហាយទ្យក
ឹ លៅកនុងមយល់ លកន
ើ ដល់បរាណ្
ិ
ន្ដលរតូវោរឱ្យដល់ចំណ្ុចន្្អត។ មយល់រតូវបនចុ៉ះរតជ្ជក់ លហយ
ើ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ធាែក់ចុ៉ះ លហយ
ើ
របសិនលបើទ្យឹកន្ដលានមិនធាែក់ចុ៉ះ លន្ទ៉ះកំណ្កលញើសនឹងោន់ន្តលកើនលឡង
ើ ។ លៅលពលលន្ទ៉ះលហយ
ើ
សំលណ្ើមបរយាោសរ
ិ ឺលសមើនឹង ១០០% លហយ
ើ សើតុណ្ហភាពលៅលពលលន្ទ៉ះន្ដលលរលៅថា ចំណ្ុចចុ៉ះអ័ពា
(Dew point) ។
III. ណោលបំណ្ង
លៅកនុងោរពិលសាធន៍លន៉ះអនកនឹង៖
- លរៀនពរើ លបៀបរកិត នង
ិ លរបន្ើ ទ្យមូន្មរតលអឡច
ិ រតូនច
ិ
- អាចលរបើរបស់ psychrometer និង psychrometric chart
- កំណ្ត់រកសត
ើ ុណ្ហភាព លៅលពលន្ដលផលត
ិ ផល រតូវបនលផទរពស
ើ ត
ើ ុណ្ហភាពបនទប់មកសត
ើ ុណ្ហ
ភាព ២០ អងាលស។
IV. ដំណណ្ើការពិណោធន៍
ក. ការក្កត
ិ ទែម៉ែ៉ូទម៉ែក្ត
ចំណា៖
ំ
១. លដើមបឱ្
ើ យចាស់ រួរន្តលធាើោរន្កតរមូវបន្នថមលទ្យៀត លៅលពលអានសើតុណ្ហភាពរវាង ០អងា
លស និង១០០អងាលស។
២. របសិនលបើសាាធបរយាោសទបជ្ជង
ិ ១០១,៣២៥ Kpa លរបើចំនុចរ ំពុ ៉ះននទ្យឹកលៅ
សាាធ បរយាោសន្ដលបនវាស់
ិ ន្វង។ កត់តនមែ barometric ន្ដលអានលៅកនុង
ត្តរង ១.១។
២. ោររកត
ិ ត្តមន្ទ្យមូន្មរតលអឡច
ិ រតូនច
ិ លោយលរបើលាយទ្យក
ឹ ោយទ្យក
ឹ កក នង
ិ ទ្យឹកោំពុ៉ះ (ោរ
រកត
ិ ជ្ជក់ន្ស្ងនង
ឹ រតូវលធាប
ើ ង្វហញ)
ខ. ការវាស់សត
ី ុណ្ហភាព
១. សើតុណ្ហភាព
ក. លរបន្ើ ទ្យមូន្មរតអំពូលន្ដលបនរកត
ិ រួច សូ មកត់រត្តសត
ើ ុណ្ហភាពមយល់លៅកនុងបនទប់ោក់សាារៈ
និងលៅកនុងបនទប់ន្ដលានសើតុណ្ហភាពទបនើមយ
ួ ៗ ន្ដលបនទប់ទង
ំ លន្ទ៉ះបនកំណ្ត់សើតុ
ណ្ហភាពលរៀងគ្ននរួចជ្ជលរសច។ លតអ
ើ នករួរោក់ន្ទ្យមូន្មរតយាងដូចលម្ច? លតឆា
ើ ប់បុ ណាាន្ដលអនក
រួរអានសើតុណ្ហភាព? ោក់ន្ទ្យមូន្មរតអំពូលលៅកនុងន្កវទ្យឹក ន្ដលបនទ្យុ កលចលលៅកនុងបនទប់
ានសត
ើ ុណ្ហភាពទបទំងលន្ទ៉ះ ពើ៣លៅ៤លាងរួចមកលហយ
ើ ។ របសន
ិ លបអ
ើ ត់ានបនទប់សត
ើ ុ
ណ្ហភាពទបលទ្យ រឺអាចលធាើោរង្វរលន៉ះលៅកនុងន្ផនកលផេងគ្ននននទ្យូរទ្យឹកកក។ កត់សើតុណ្ហភាព
ន្ដលអានលៅកនុងត្តរង ១.២។ លរបៀបលធៀបោរអានលន៉ះជ្ជមួយសើតុណ្ហភាពកនុងមយល់ន្ដល
អនកលទ្យប
ើ ន្តបនអាន។
ម. ោក់ចុងន្ទ្យមូន្មរតលអឡច
ិ រតូនិកទំងលន្ទ៉ះ លៅទ្យើត្តង
ំ ន្ដលបនចងអុលបង្វហញលៅកនុងបនទប់
ន្ដលាន សើតុណ្ហភាព ១០អងាលស។
ោក់ចុងរបស់ន្ទ្យមូន្មរតលៅកនុងបនទប់ោក់សាារៈ លៅជិតចំណ្ុចន្ដលបនកំណ្ត់ដូច
ខាងលរោម រតូវរបកដថាវាមន
ិ ប៉ះនង
ឹ ផទ៉ះប៉ះណាមួយលឡយ
ើ ។
២. សត
ើ ុណ្ហភាពរបស់សាច់ននន្ផែ
ោរវាស់ននដំលណ្ើរោរន្បបលន៉ះ ឺ ទ្យូលៅដូចជ្ជដំលណ្ើរននដំណ្កដលងហម
រជ្ជ ើ និង ផលត
ិ កមម
ethylene រតូវបនលរវាស់ន្វង លៅសត
ើ ុណ្ហភាពចាស់ោស់មយ
ួ ។ របសន
ិ លបោ
ើ រវាស់ន្វង រតូវលធាលើ ឡង
ើ
លៅសត
ើ ុណ្ហភាព ទបជ្ជងសត
ើ ុណ្ហភាពបរយាោសព័
ិ នធជុំវ ិញ លន្ទ៉ះផលត
ិ ផលនឹងរតូវទ្យុកឱ្យានលំនង
ឹ
លៅសត
ើ ុណ្ហភាពទបសន
ិ មុនលពលលធាោ
ើ រអាន។
សើតុណ្ហភាពកនុងមយល់ = ៣០ oC
សត
ើ ុណ្ហភាពកនុងទ្យក
ឹ = ២២ oC
RH = ៤៨%
ត្តមរយៈោររូន្មេលដក ន្ដលលចញមកពច
ើ ំណ្ុចរបសពា លរអាចអានសំលណ្ើមជ្ជក់ោក់ពើកុ ង
ន
រោហាក
ិ ន្តម្ង។ លៅកនងឧទហរណ្៍ខាងលលើ សំលណ្ើមជ្ជក់ោក់រឺ 0,0១៣៣ kg ននទ្យក
ឹ កនុង kg នន
មយល់សួ ត។
ង ត្តមរយៈោរបន្ទែយបន្ទទត់លៅខាងសា្ ំ លរអាចកំណ្ត់រកសាាធចំហាយទ្យឹកននមយល់បន។
កនុងឧទហរណ្៍ខាងលលើ សាាធចំហាយទ្យឹករឺ ២១,៣ mb ឬ ២,១៥៨ Kpa (១b = ១០១,៣២៥
Kpa)។
ចំណ្ុចចុ៉ះអ័ភទអាចកំណ្ត់ ត្តមរយោរពរងើកចាងយន្មេបញ្ឈត
ិ ពើខាងលលើ លៅខាងល្ាងរហូត
ដល់វាជួបចំណ្ុចរបសពាជ្ជមួយនឹងន្មេលោង ១00% RH។ សើតុណ្ហភាពកនុងទ្យឹក ានចំណ្ុចរបសពា
ជ្ជមួយនឹងចំណ្ុចចុ៉ះអ័ភទ។ លៅកនុងឧទហរណ្៍ខាងលលើ ចំណ្ុចចុ ៉ះអ័ភទរឺ ១៨,៣oC ។ លន៉ះានន័យថា
o
មយល់ន្ដលបនបករសាយពខា
ើ ងលលរ
ើ ឺ រតជ្ជក់លៅលរោម ១៨,៣3 C លន្ទ៉ះលធាលើ អាយទ្យក
ឹ លៅកនុងមយល់
ើ របមូលផ្ុំគ្ននោន់ន្តលរចន
ចប់លផ្ម ើ ។
សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ន្ដលមា៉ះ (VPD) អាចរណ្ន្ទពច
ើ ំណ្ុចមុសគ្នន រវាងសាាធចំហាយទ្យក
ឹ លៅ
១00% RH (ចំនុចន្្អត) នង
ិ សាាធចំហាយទ្យក
ឹ ជ្ជក់ោក់។ កនុងឧទហរណ្៍ខាងលលើ សាាធចំហាយ
o
ទ្យក
ឹ ន្្អត រឺទ្យទ្យួលបនត្តមរយៈោររូរន្មេបញ្ឈត
ិ លៅ ៣0 C ន្ដលរូសលលន្ើ មេលោង ១00 RH លៅ
ចំណ្ុចសាាធចំហាយទ្យឹក ន្ដលលៅចំណ្ុចអ័កេខាងសា្នំ នរោហាក
ិ ។ សាាធចំហាយទ្យឹកន្្អត លៅ៣0
o
C រឺលសមើនឹង ៤២,៥ mb ឬ ៤,៣០៦ Kpa។
ឃ. ការវាស់សំបណ្ើមបរយាកាស
ិ
១. វាស់សំលណ្ើមន្ដលទក់ទ្យងលៅកនុងបនទប់សត
ើ ុណ្ហភាព ន្ដលលរបឧ
ើ បករណ្៍វាស់លៅសត
ើ ុណ្ហ
ភាព ០ អងាលស ។ ោរអានតនមែលលមលៅកនុងត្តរង ១.៣ ។ សាាធចំហាយទ្យឹកន្ដលមា៉ះ (VPD) និង
ើ (DP) លៅកនុងបនទប់សំលណ្ើម ន្ដលបត់បង់ខាែង
ចំណ្ុចទ្យឹកសលនេម ំ បំផុតសំរប់ផលត
ិ ផល ។
ួ ៥០០ រោម ន្ដលយកពើកន្នែងមួយ ានសើតុណ្ហភាពព័ទ្យធជុំវ ិញលៅកនុងេង់
២. បន្នែសែឹកចំនន
បែសទក
ិ ន្ដលបទ្យ
ិ ជិត បុន្នតទ្យុកចលន្ទែ៉ះចំនន
ួ ពរើ សរាប់វាស់ RH លោយលរបើ psychometer ។ មុនចូលមក
បនទប់សើតុណ្ហភាព រតូវលរបើ Assam psychometer កនុងោរវាស់ RH លៅកនុងេង់ ។ រតូវពិនិតយ លោយររូ
មនទើពិលសាធន៍មុនលពលលធាើពិលសាធន៍ ។ កំណ្ត់េង់លៅកនុងបនទប់ពិលសាធន៍ លហយ
ើ កំណ្ត់ RH ន្ដលលកើន
ើ កនុងេង់ (រោប RH & Time) ពភា
លឡង ិ កាលៅត្តរង ១.៣ សរាប់ចលន្ទែ៉ះលពលលវោ។
៣. បំលពញសំលណ្ើមលៅកនុងអាចម៌រណា (I: ១,៥ w/w អាចម៌រណា water) មុនចូលមកថានក់
រតូវលរបើ អាចម៌រណា កនុងោរវាស់ RH ។ បនតដំលណ្ើរោរបន្ទទប់ពិនត
ិ យលមល
ើ ជ្ជមួយររូមនទើរពលិ សាធន៍រច
ួ ។
RH លៅខាងកនុង អាចម៌រណា និងមយល់ សរាប់រយ:លពល ៣ នេង ។ ោរអានកំណ្ត់រត្ត លៅកនុងត្តរង
១.៤៣ ។ លរបសទ្យក
ឹ លលើ អាចម៌រណា របសិនលបស
ើ ួត
ង នង
ិ លលចលចញជ្ជរូបរង លោយលរបើ រោប បង្វហញ
ពើភាពមុសគ្ននននសើតុណ្ហភាព និង RH របសិនលបើមយល់លៅកនុងបនទប់ និង អាចម៌រណា ានសំលណ្ើម ។
V. ការគណ្នា
ោររកត
ិ ខានតនង
ិ ោរន្កសំរល
ួ ននោរអានសត
ើ ុណ្ហភាព
១. ោររកត
ិ ខានតលៅកនុងទ្យក
ឹ កក
Correction = 0℃ - thermometer reading (ោរអានលពលវាស់)
២. ោររកត
ិ ខានតលៅកនុងទ្យក
ឹ ពុ ៉ះ
Correction = ១០0℃ - thermometer reading (ោរអានលពលវាស់)
៣. រណ្ន្ទោររកត
ិ ខានតសត
ើ ុណ្ហភាពអាន
Temperature Correct = Thermometer reading + Correction
- របសន
ិ លបើ Thermometer ននោរអានវាមិតជិត 0℃ លរបើ Correction ន្ដលទ្យទ្យួលបន
ជ្ជមួយទ្យឹកកក។
- របសន
ិ លបើ Thermometer ននោរអានវាមិតជិត ១០0℃ លរបើ Correction ន្ដលទ្យទ្យួល
បនជ្ជមួយទ្យឹកពុ ៉ះ។
- លបស
ើ រាប់ោរបន្នថមរត ើ ចង់បន រលឺ របលើ ៅសត
ិ ត្តមអាន្ើ ដលលយង ើ ុណ្ហភាពចលន្ទែ៉ះពើ 0℃
លៅ ១០0℃ ។
VI. សំណ្ួរ
VII. ទម្មង់ម្រដាសសម្ាប់ម្បមូលទិននន័យ
លាយទ្យឹក
កក
ទ្យឹកោំពុ៉ះ
ោរអាន
សត
ើ ុណ្ហភាព
បនទប់លលម ១
បនទប់លលម ២
បនទប់លលម ៣
បនទប់លលម ៤
បនទប់សាារៈ
ោរអានបរូន្មរត:……………………………Kpa
ត្តរង ១.២a សត
ើ ុណ្ហភាពមយល់លៅកនុងបនទប់រតជ្ជក់
ោរអានសើតុណ្ហភាព (oC) លៅកនុងបនទប់ន្ដលររប់ររង ោរអានសើតុណ្ហភាព (oC) កនុងបនទប់
សើតុណ្ហភាព ោក់សាារៈ
លពល លពល
ន្ទ្យមូន្មរត ន្ទ្យមូន្មរត
លវោ លវោ
ន្ទទ្យើ ១ ២ ៣ ៤ ៥ ៦ ៧ ៨ ៩ ន្ទទ្យើ ១ ២
សើតុណ្ហភាព
លពលវោ
សាច់ន្ផែល ើ មយល់
ន្ទទ្យើ
ន្ផែទ្យើ១ ២ ៣ ន្ផែទ្យ១
ើ ២ ៣
បនទបព
់ ិលសាធន៍សរាប់បលរងៀន .................... .................... .................... .................... ....................
បនទបោ
់ ក់សាារៈ .................... .................... .................... .................... ....................
កនុងលសាងន្ដលានផលិតផល
៥ ន្ទទ្យើ
១០
១៥
២៥
៣០
៤៥
៦០
៨០
១២០
មេល់កុ ងបនទ
ន ប់
នេងទ្យើ ១
២
៣
អាចម៌រណា
នេងទ្យើ ១
២
៣
លពលលវោបញ្ាក់លលមននន្ទទ្យប
ើ ន្ទទប់ពលើ សាងរតូវបនចងាត់
សំណណ្ើមបរ ិយាកាស
បណ្ណ
ា ល័យោស្តសរ
Debney, H.G. et.al 1980 Handling and Storage Practices for Fresh fruit and Vegetables
Product Manual Australian United Fresh Fruit and Vegetable Association.
Ryall. A.L. and Lipyon, W.J.1979. Handling, transportation and Storage of Fruits and
Veagetables. Vol 1.Vegetables and Melons AVI Publishing Co., Westport,
conn,pp.16-18.
Wills, R.B.H et al. 1981. Potharvest- An Introduction to the Physiology and Handling of
Fruits and Vegetables. South China Printing Co., Hongkong.