Tytu oryginau: Mind-Body Baancing Przekad: Bogusawa Jurkevich Projekt okadki i ukad typograficzny: Andrzej Laszak Druk: Drukarnia

Narodowa, Krakw

Niektre pogldy czy sformuowania zawarte w tej ksice mog zosta uznane przez Czytelnikw za kontrowersyjne. Niemniej ich autor naley do grona kilkunastu najbardziej znanych na wiecie nauczycieli duchowych drugiej poowy XX wieku, wydawca za ma za zadanie prezentacj moliwie szerokiego spektrum punktw widzenia, nawet jeli z pewnymi z nich si nie identyfikuje.

Wszelkie prawa zastrzeone. adna cz tej publikacji nie moe by powielana ani rozpowszechniana za pomoc urzdze elektronicznych, mechanicznych, kopiujcych, nagrywajcych i innych, bez uprzedniego wyraenia zgody przez waciciela praw.

Copyright of the text 2003, OshoInternational Foundation, Switzerland. www.osho.com Copyright of the audio process & 2003 Osho International Foundation Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Ravi, 2005 OSHO is a registered trademark of Osho International Foundation, used with permission.

Ksika ta jest wyborem fragmentw rnych tekstw Osho. Doczona medytacja zostaa opracowana przez Osho jako Meditative Therapy. Osho International Foundation kieruje szczeglne podzikowania do wielu przyjaci, ktrzy mieli swj wkad w produkcj nagrania Reminding Your-selfofthe Forgotten Language ofTalking to Your Body Mind, w tym do Veet Mar-co za skomponowanie i wykonanie intuicyjnej i wspierajcej muzyki oraz Bogusawy Jurkevich za przekad i nagranie tekstu w jzyku polskim, a take Antar Alok za produkcj i opracowanie dwikowe.

ISBN 83-7229-110-1 Wydanie 1, d 2005

Wydawnictwo Ravi"

90-353 d, ul.J. Kiliskiego 169 tel (0-42) 676-49-69, fax (0-42) 676-49-79 e-mail: ravi@ravi.com.pl www.ravi.com.pl

Dystrybucja: Grupa A5 Sp. z o.o. 90-353 d, ul.J. Kiliskiego 169, tel/fax (0-42) 676-49-29 e-mail: handlowy@grupaA5.com.pl

-1-

SPIS TRECI
Wstp 1. .............................................................. Inteligencja ciaa
Mdro ciaa Rozmowa z ciaem Wysuchaj ciaa Ciao jest cudem Ciao zna wszystkie tajemnice Poczenie midzy ciaem i umysem Umys i ciao nie s dwiema odrbnymi caociami Holistyczne podejcie do czowieka 2. .................................................................................. Zdemaskuj ze nawyki Dlaczego wybierasz bycie nieszczliwym Dwa sposoby na ycie Ciao jest twoim przyjacielem Duch sowa powinienem" Wyrwij si z nieszczcia Uwiadom sobie swoje szczcie 3. .................................................................................. Podstawy dobrego samopoczucia Nawi kontakt ze swoim ciaem Me okamuj sam siebie Poddaj si yciu, cokolwiek przynosi Zaakceptuj mdro ciaa Symfonia radoci miej si i bd peni siebie

4. ............................................................................ Pokonaj dolegliwoci

1. Napicie w brzuchu 2. Poczucie izolacji od wasnego ciaa 3. Ble ramion i karku 4. Choroby zwizane ze stresem 5. Odczuwanie ciaa od wewntrz 6. Bezsenno 7. Napicie i odprenie 8. Negatywne odczucia wobec ciaa 9. Pikno i brzydota 10. Prawdziwe i nieprawdziwe pikno 11. Starzenie si 12. Ozibo 13. Impotencja 14. Poczucie odrzucenia 15. Hipochondria 16. Pobudzanie zmysw 17. Wraliwo 18. Za duo jedzenia, za mao seksu 19. Odtruwanie ciaa przez post 20. Poci i ucztowa 5. ..................................................................................Lecznicza moc medytacji Techniki aktywnej medytacji Osho Stan rozlunienia Medytacja codzienna Odprenie i spokj 6. ..................................................................................Drzwi do wiadomoci rodek i obwd Harmonia ciaa, umysu i duszy Nie jeste ciaem Cel czy witowanie Pamitaj o gwnym lokatorze Przypomnij sobie jzyk, ktrym porozumiesz si z umysem i ciaem. Terapia medytacyjna Osho Jak korzysta z doczonej pyty Przygotuj si do medytacji Orodek Medytacji Osho Osho International Foundation o autorze Orodek medytacyjny OSHO
-2-

Wstp
Ciao jest widzialn czci twojej duszy, a dusza jest niewidzialn czci twojego ciaa. Ciao i dusza s nierozdzielne, przenikaj si nawzajem, s czciami jednej caoci. Sprbuj zaakceptowa swoje ciao, pokochaj swoje ciao, szanuj je i bd mu wdzicznym... Ciao jest najbardziej skomplikowanym mechanizmem, jaki istnieje -jest po prostu cudem. I szczliwi ci, co potrafi to dostrzec. Zacznij zachwyca si swoim ciaem. Ono jest ci najblisze. To dziki niemu moesz mie tak bliski kontakt z natur i Bogiem. Twoje ciao ma w sobie wod wszystkich oceanw, twoje ciao ma w sobie ogie wszystkich gwiazd i soc, ma w sobie powietrze, a zrodzone jest z ziemi. Twoje ciao zawiera w sobie wszystko, co istnieje. Jaka zmiana! Jaka metamorfoza! Spjrz na ziemi, a zaraz potem na swoje ciao. Jaka zmiana, a przecie nigdy wczeniej ci to nie zachwycio. Proch sta si boski - czy moe istnie gbsza tajemnica? Na jakie wspanialsze cuda czekasz? Przecie cuda dziej si codziennie na twoich oczach. Z bota wyania si lotos, a z prochu powstaje twoje pikne ciao. wiat potrzebuje nowej wiedzy, dziki ktrej nauczylibymy si wsuchiwa w cisz swego serca - mwic inaczej poddawa si medytacji. Potrzebna jest wiedza, ktra pomogaby nam lepiej poczu swe wasne ciao. Jeli nie jeste w stanie wsp-odczuwa swojego ciaa, nie bdziesz umia wspczu nikomu innemu. Jest ono ywym organizmem, ktry nigdy ci nie skrzywdzi. Suy ci od chwili poczcia i bdzie z tob a do mierci. Uczyni wszystko, co mu kaesz, nawet rzeczy niemoliwe, i zawsze bdzie ci posuszne. To niewyobraalne - stworzy mechanizm, ktry jest tak posuszny i tak mdry. Jeli poznasz wszystkie funkcje swojego ciaa, bdziesz zadziwiony. Nigdy nie mylae o tym, co dokonuje si w twoim organizmie. To wszystko graniczy z cudem, jest takie tajemnicze... Ale nigdy nie zwracae na to uwagi. Nie znasz swojego ciaa, a uwaasz, e moesz kocha innych ludzi? Nie moesz, oni te przecie maj posta cielesn. Ciao jest najwspanialsz tajemnic caego istnienia. Tajemnica ta pragnie by przez ciebie uszanowana, pragnie budzi twoje yczliwe zainteresowanie. Niestety, religie zawsze obracay si przeciwko ciau. Z tego wynika, e jeli nauczysz si mdroci ciaa i poznasz jego tajemnice, nie bdziesz potrzebowa postpowa wedug wskazwek ksidza. Odnajdziesz w samym sobie najwiksz tajemnic, ktra otworzy drzwi do sanktuarium twojej wiadomoci. A gdy ju zrozumiesz swoj wasn wiadomo, swoje wasne Istnienie, nie bdzie Boga ponad tob. Tylko taki czowiek moe w peni respektowa innych ludzi, wszystkie inne ywe stworzenia, bo wie, e maj one take swoj tajemnic - odmienny sposb wyraania si, rnice, ktre czyni ycie bogatszym. A gdy czowiek obudzi w sobie wiadomo, odnajdzie klucz do Najwyszego. Nauka, ktra nie uczy ci, jak kocha swoje ciao, jak szanowa swoje ciao, jak pozna jego tajemnice, nie bdzie w stanie nauczy ci take tego, jak dotrze do swojej wiadomoci. Ciao jest jak prg, jak drzwi wejciowe. Kada nauka, ktra milczy na temat ciaa i wiadomoci, jest nie tylko absolutnie niekompletna, lecz nawet szkodliwa, bo stanie si w kocu powodem destrukcji. Jedynie dziki rozwiniciu wiadomoci moesz ochroni si przed destrukcj. A taka wiadomo da ci ogromn potrzeb czynienia wiata wspanialszym. Czowiek potrzebuje lepszego, zdrowszego ciaa, potrzebuje istnie w sposb bardziej czujny i wiadomy, potrzebuje take wszelkich wygd i luksusu, ktrych Istnienie moe dostarczy. A Istnienie moe da ci raj na ziemi, lecz ty cigle chcesz go opni - tak by nastpi po mierci. W Sri Lance umiera pewien znany mistyk. By szanowany przez tysice ludzi tote zgromadzi si wok niego tum. Otworzy jeszcze raz oczy, by zaczerpn kilka ostatnich oddechw na tej ziemi i odej na zawsze. Wszyscy byli ciekawi, jakie bd jego ostatnie sowa. A stary mistyk powiedzia: Nauczaem was przez cae swoje ycie o bezgranicznym szczciu, ekstazie, medytacji. Teraz odchodz na drugi brzeg. Nie bdziecie mieli do mnie dostpu. Suchalicie mnie, ale nigdy nie postpowalicie wedug moich sw. Zawsze odkadalicie to na pniej. Nie ma sensu duej odkada. Ja odchodz. Czy kto z was idzie ze mn? Zapada gboka cisza. Ludzie spogldali na siebie nawzajem, mylc: Moe ten czowiek? By przecie uczniem przez ponad czterdzieci lat... Moe on jest gotw?" Ale on take patrzy na pozostaych - i nikt nie wstawa, aby towarzyszy mistrzowi. W kocu sali kto podnis rk. Mistyk pomyla: Chocia jeden, ktry ma do odwagi". Ale czowiek ten powiedzia: Chciaem wyjani, e nie wstaem, by poda za tob, lecz jedynie podniosem rk. Przypomnij mi, jak doj na drugi brzeg, bo dzisiaj nie jestem jeszcze gotowy. Wielu spraw nie zakoczyem: mam w domu gocia, mj modszy syn si eni. Nie mog wic dzisiaj odej z tob. Mwisz, e nie mona powrci z drugiego brzegu, ale za jaki czas, pewnego dnia, przyjd si z tob spotka. Tote, mimo i wyjaniae to nam przez cae swoje ycie, przypomnij raz jeszcze - jak przechodzi si na drugi brzeg? Niestety, nie mog i z tob teraz. Po prostu chc sobie przypomnie, bo gdy nadejdzie ten waciwy dzie... Ale waciwy dzie nie nadchodzi nigdy. Nie jest to jedynie historia tego biedaka. To historia milionw ludzi, prawie wszystkich. Wszyscy czekaj na waciwy moment, waciwy ukad gwiazd... Zapytuj astrologw, wr z doni,
-3-

chc wiedzie, co zdarzy si jutro. A jutro nie istnieje. Jest po prostu niemdr strategi unikania. To, co si zdarza, zawsze zdarza si dzisiaj. Waciwe nauczanie pokae ludziom, e trzeba y teraz, tutaj, swj raj tworzy na Ziemi. Nie czeka na mier i nie by ndzarzem, a do dnia kiedy mier uly twej ndzy. Niech mier napotka ci taczcego, radosnego i kochajcego. Moe zabrzmi to dla ciebie dziwnie, e czowiek moe przey swoje ycie tak, jakby by w raju, a mier nie jest w stanie mu nic z tego odebra. Moim zadaniem jest nauczy ci, e tu wanie jest raj, nie ma go nigdzie indziej i nie potrzeba adnych specjalnych przygotowa, aby poczu si szczliwym. Aby mc kocha, nie trzeba sobie narzuca adnej dyscypliny; po prostu potrzebna jest odrobina uwagi, odrobina czujnoci, odrobina zrozumienia. A jeli proces nauczania nie daje ci tej odrobiny zrozumienia, to do czego jest ci takie nauczanie potrzebne?

1. Inteligencja ciaa
Zachodnie nauki medyczne rozpatruj czowieka jako jednostk - oddzielnie od natury. To jeden z najwikszych bdw, jakie popeniono. Czowiek jest czci natury, a proces jego uzdrawiania to powrt do trwania w zgodzie z natur. Zachodnia medycyna traktuje czowieka jak maszyn; wszdzie, gdzie mechanik moe pomc - pomaga. Ale czowiek nie jest maszyn, jest naturaln caoci i potrzebuje nie tylko naprawy tej czci, ktra jest chora. Ta chora czstka jest jedynie wskazwk, e zagroony jest cay organizm. Chora cz zaczyna dawa oznaki blu, bo jest najsabsza. Leczysz j, udaje si... Ale choroba pojawia si w innym miejscu. Zapobiege temu, by dany problem by sygnalizowany przez chor cz twego ciaa, wzmocnie j. Ale nie rozumiesz, e czowiek jest caoci: albo jest zdrowy albo chory. Nie ma stanu poredniego pomidzy tymi dwoma. Powinien wic by traktowany jak spjny organizm.

Najwaniejsze jest to, by zrozumie, e ciao jest zawsze gotowe ci wysucha - ale ty nigdy z nim nie rozmawiae, nigdy nie prbowae nawiza kontaktu. Jeste w nim, uywasz go, ale nigdy mu nie podzikowae. A ono suy ci tak inteligentnie, jak tylko potrafi. Natura wie, e jest mdrzejsza od ciebie, bo najwaniejsze procesy yciowe zostay powierzone nie tobie, ale ciau. Na przykad oddychanie albo bicie serca, albo krenie krwi, albo trawienie pokarmu nie zostay powierzone tobie, bo gdyby tak byo, ju dawno narobiby sobie kopotw Gdyby dano ci kontrol nad oddychaniem, ju dawno by nie y, bo w kadej chwili mgby si zapomnie. Walczc z kim, mgby zapomnie o oddychaniu. W czasie snu mgby zapomnie o skurczach serca. Jake byby w stanie o tym pamita? A czy masz pojcie, jak cik prac wykonuje twj system trawienny? Ty po prostu przeykasz rne pokarmy i mylisz, e stanowi to rdo przyjemnoci, ale samo przeykanie nie wydaje si niczym niezwykym. W czasie II wojny wiatowej zdarzyo si, e kula przeszya gardo pewnemu mczynie. Uratowano mu ycie, ale nie mg ju normalnie je i pi. Przewd pokarmowy musia zosta zamknity. Jedzenie wprowadza do organizmu poprzez ma rurk, umieszczon z boku brzucha. Musia wprowadza pokarm bezporednio do tej rurki i bardzo go to denerwowao. Do szau doprowadzao go np. jedzenie lodw. To jest do d...! W ogle nie czuj smaku! - mwi. Jeden z lekarzy poradzi mu: Rb tak: najpierw posmakuj, a potem wrzu do rurki. I przez 40 lat czowiek ten tak wanie postpowa. Najpierw wkada jedzenie do ust, by nacieszy si smakiem, a pniej wrzuca je do rurki. Take w twoim ciele jest gboko ukryta taka rurka. U tego biedaka bya po prostu na wierzchu... Moe nawet lepiej, bo mona j byo czyci... Cay ukad trawienny dokonuje cudw. Naukowcy mwi, e gdybymy mieli odtworzy wszystko to, co robi nasz niepozorny system trawienny, kady czowiek potrzebowaby wielkiej fabryki, aby zamienia poywienie w krew, sortowa pierwiastki, wysya je w odpowiednie miejsca. Okrelonych pierwiastkw potrzeba w mzgu, musz wic by tam zaraz dostarczone z krwi. Inne s potrzebne w innym miejscu, np. w oku. Jeszcze inne s potrzebne w jeszcze innym miejscu - w uchu, w kociach, w skrze. Ciao radzi sobie wietnie przez siedemdziesit, osiemdziesit, dziewidziesit lat - a ty nie widzisz, jak jest mdre!

Mdro ciaa Syszae o alchemikach, ktrzy prbowali zamieni zwyky metal w zoto? Twoje ciao robi co jeszcze bardziej niezwykego: zamienia wszystkie miecie, ktre do niego wrzucasz, w krew, w koci. I nie tylko w krew i w koci, ale z tego byle czego" powstaje rwnie twj mzg. Lody i coca-cola zamieniane s w mzg, ktry moe wykreowa drugiego Rutherforda, Einsteina, Budd, Zaratustr, Lao-cy. Dostrze ten cud! Mzg, taka maa rzecz zamknita w twojej czaszce... Jeden mzg, mogcy zawiera biblioteki wiata! Jego
-4-

pojemno jest prawie nieskoczona. Najwspanialszy system pamici. Gdyby chcia zbudowa komputer o takiej pojemnoci, potrzebowaby kilometrw powierzchni, aby go pomieci. A on jest zamknity w twojej maej czaszce. Wiemy przecie, e mimo rozwoju nauki, nadal nikt nie potrafi zamienia lodw w krew. Prbowali, ale nie maj zielonego pojcia, od czego zacz. Jak zamieni lody w krew? A tym bardziej jak tworzy mzg z lodw? By moe nigdy si to nie uda. A nawet jeli si uda, to z pomoc istniejcego mzgu; znw bdzie to cud naszego mzgu. Rozmowa z ciaem Kiedy ju zaczniesz komunikowa si ze swoim ciaem, wszystko stanie si bardzo proste. Do niczego go nie zmuszaj. Przekonuj. Nie wolno walczy z wasnym ciaem. Jest to okropne, brutalne, agresywne i kady taki konflikt powoduje coraz wiksze napicie. Nie potrzebny ci jest aden taki konflikt - niech zasad bdzie odczuwanie przyjemnoci. A poniewa ciao jest piknym prezentem od Boga - walka przeciw niemu jest zaprzeczeniem boskoci. Jest ono sanktuarium, w ktrym mieszkamy, wityni. yjemy w nim i musimy o nie zadba. To nasz obowizek. A wic przez siedem dni... (na pocztku wyda ci si to absurdalne, bo nikt ci nie uczy! rozmawia z wasnym ciaem)... i zdarz si cuda. One ju zdarzaj si, kadego dnia, bez twojej wiedzy. Kiedy mwi do ciebie, moja do wspiera mnie gestem. Mwi do ciebie, mj umys pragnie co ci zakomunikowa. Moje ciao poda za nim. Jest podporzdkowane umysowi. Kiedy chcesz unie rk, nie musisz uczyni nic ponadto, e j unosisz. Wystarczy, e pomylisz o podniesieniu rki, i ciao posusznie to wykonuje. Przecie to cud. Biolodzy czy fizjolodzy jeszcze nadal nie potrafi wyjani, jak si to dzieje, bo ch jest jedynie chci - chciaby podnie rk - ale to tylko myl. W jaki sposb myl ta jest w mgnieniu oka, w uamku sekundy, bez jakiegokolwiek opnienia przetwarzana w konkretn wiadomo dla twojej rki? Kiedy mwi do ciebie, moja rka rwnoczenie wsppracuje ze mn. To tak, jakby ciao funkcjonowao rwnolegle do umysu. Jest niezwykle czue. Kady powinien dowiedzie si, jak z nim rozmawia, a wtedy wiele rzeczy okae si moliwych do zrobienia. Wysuchaj ciaa Bd posuszny swojemu ciau. Nigdy, w aden sposb nie prbuj go zdominowa. Ciao jest twoim fundamentem. Kiedy zaczniesz je rozumie, 99 procent twoich niedomaga po prostu zniknie. Ale ty nie suchasz. Ciao mwi: Stop! Nie jedz!". Ale ty nada] jesz, bo suchasz umysu, ktry mwi ci: To takie pyszne, takie smaczne. Jeszcze odrobin". Nie zwracasz uwagi na ciao, ktre ju zaczyna odczuwa mdoci, na odek, ktry mwi: Stop. Wicej nie mog. Jestem przeciony". mwi: Patrz, jakie to pyszne... jeszcze kawaeczek". I suchasz umysu. Kiedy pytanie dotyczy spraw ciaa, suchaj ciaa. Kiedy dotyczy mylenia, planowania, idei marze, logiki, powodw, suchaj umysu. Kiedy za pytanie dotyczy caoci siebie, suchaj swego serca. Tymczasem gdyby posucha ciaa, 99 procent problemw zniknoby, a ten pozostay 1 procent to byyby jakie nieprzewidziane zdarzenia, nie rzeczywiste schorzenia. Ale od samego dziecistwa jestemy oddzielani od swojego ciaa, odbiera nam si moliwo kontaktu z nim. Dziecko pacze z godu, a matka patrzy na zegarek, bo doktor powiedzia, e mona podawa dziecku mleko, co trzy godziny. Nie patrzy na dziecko, cho wanie dziecko jest najlepszym zegarkiem. Patrzy na swj zegarek i przestrzega tego, co mwi doktor. A dziecko pacze, jest godne i chce je wanie teraz. Jeli nie dostanie jedzenia, jego porozumienie z ciaem zostanie zakcone. Zamiast jedzenia dostaje smoczek. Zostaje oszukane. Matka podaje mu co sztucznego, plastikowego i prbuje zakci, zniszczy wraliwo dziecka na potrzeby wasnego ciaa. Mdro ciaa nie ma moliwoci przemwi swoim gosem; wkracza umys. Dziecko jest uspokojone za pomoc smoczka, zasypia. Ale teraz zegarek pokazuje, e miny trzy godziny i trzeba da dziecku mleko. Dziecko mocno pi, jego ciao pi, lecz matka je budzi, bo doktor powiedzia, e ma dosta mleko... Znw rozbija si naturalny rytm. Powoli cae ycie staje si jednym wielkim baaganem. Przychodzi moment, kiedy czowiek traci moliwo porozumiewania si ze swoim ciaem. Ju nie wie, czy ciao chce je, czy nie. Ju nie wie, czy ciao pragnie mioci, czy nie. Wszystko jest manipulowane przez czynniki z zewntrz. Bierze w rce Playboya" i ma uczucie, e si kocha. To tak gupie, narzucone przez umys. Taka mio nie moe by wspaniaa. Bdzie jak kichnicie, jak ulenie sobie. Zreszt to wcale nie jest mio. Jak mio mogaby przydarzy si poprzez umys? Umys nic nie wie o kochaniu si, oprcz tego, e to obowizek. Masz on, masz ma, musisz, wic uprawia mio. To staje si obowizkiem. Rutynowo, pobonie, kadej nocy uprawiasz mio. Nie ma w tym spontanicznoci. Zaczynasz si martwi, bo to ci nie zaspokaja. A wic rozgldasz si za inn kobiet. Zaczynasz myle logicznie: Moe ta kobieta nie jest dla mnie waciwa? Nie jest pokrewn mi dusz? Moe nie jest stworzona dla mnie? A w kadym razie ja nie jestem stworzony dla niej, bo ona mnie nie podnieca". Tymczasem problemem nie jest ani kobieta, ani mczyzna. To ty nie czujesz si dobrze w swoim ciele, a ona nie czuje si dobrze w swoim. Gdybycie czuli si dobrze, nie przechodzioby wam koo nosa to wspaniae odczucie, ktrym jest orgazm. Gdyby ludzie byli w zgodzie ze swoim ciaem, mogliby odczuwa boskie municia przez swoje dowiadczenia orgazmu.
-5-

Suchaj swojego ciaa. Rb to, co ono zaleca. Umys jest gupi, ciao jest mdre. A jeli zagbisz si w swoje ciao, w tych gbiach odnajdziesz swoj dusz. Dusza skrywa si w gbi ciaa. Ciao jest cudem Jest niezwykle pikne, niezwykle zoone. Nie istnieje nic bardziej skomplikowanego, bardziej delikatnego. Nic o tym nie wiesz. Ogldasz je w lustrze. Nigdy nie patrzye na nie od rodka, bo zauwayby, e jest ono jak wszechwiat. Wanie o tym mwili mistycy: ciao jest miniatur wszechwiata, jeli umiesz ujrze je od rodka, jest ogromne, miliony, miliony komrek, a kada yje swoim yciem, kada funkcjonuje w tak mdry sposb, e to wydaje si niezwyke, niewiarygodne. Zjesz co, a ciao przeksztaca to w krew, koci, szpik. Zjesz co, a ciao przeksztaca to w wiadomo, myl. Cud zdarza, si w kadej chwili. A kada komrka funkcjonuje tak systematycznie, w sposb tak uporzdkowany, z tak wewntrzn dyscyplin, e wydaje si to niemoliwe. Miliony komrek! Siedemdziesit milionw komrek w twoim ciele jest jak siedemdziesit milionw dusz. Kada komrka ma wasn dusz. A wszystkie funkcjonuj w ogromnej zgodzie ze sob, we wsplnym rytmie i harmonii. Z tych samych komrek powstaj twoje oczy, z tych samych komrek powstaje twoja skra i z tych samych komrek powstaje twoja wtroba, i twoje serce, i twj szpik kostny, i twj umys, i twj mzg. Te same komrki specjalizuj si, potem dziaaj w rnych miejscach, ale s tymi samymi komrkami. Przemieszczaj si, pracuj delikatnie i cichutko. Zainteresuj si tym, wejd gboko w t tajemnic, bo to s korzenie. Ciao jest twoj ziemi, jeste w nim zakorzeniony. wiadomo jest drzewem twojego ciaa. Myli s jak owoce. Medytacja jest jak kwiaty. Ale zakorzeniony jeste w swoim ciele, ono wspiera ciebie i wszystko, co robisz. Kochasz, ciao ci wspiera. Nienawidzisz, ciao ci wspiera. Chcesz kogo zabi, ciao ci wspiera. Chcesz kogo obroni, ciao ci wspiera. We wspczuciu, w mioci, w gniewie, w nienawici - zawsze ciao ci wspiera. Jeste w nim zakorzeniony, ono ci odywia. Kiedy zaczniesz rozumie, kim jeste, ciao take ci wesprze. Jest twoim przyjacielem, nie przeciwnikiem. Suchaj jego jzyka, odczytaj jego znaczenie i krok po kroku zagbiajc si w ksig swojego ciaa, przewracaj kartki, a poznasz ca tajemnic ycia. W twoim ciele zawiera si ona w formie skondensowanej. Jeli powikszy j milion razy, okae si, e jest wiatem, ktry ci otacza; ale w formie zmniejszonej jest obecna tu, w twoim ciele. Ciao zna wszystkie tajemnice Ciao zna wszystkie tajemnice, wszystkie tajemnice wiata; jest miniatur wszechwiata. Jedyna rnica midzy ciaem a wszechwiatem ley w rozmiarach. Tak jak pojedynczy atom zawiera w sobie tajemnice materii, ciao zawiera tajemnice wszechwiata. Nie musisz si nigdzie wybiera w poszukiwaniu tajemnic. Zajrzyj w gb siebie. Trzeba troszczy si o swoje ciao. Nie wolno wystpowa przeciwko niemu, przeklina go. Jeli je przeklniesz, to jednoczenie przeklinasz Boga, bo On mieszka w gbokich zakamarkach twojego ciaa. Bg wybra dom twojego ciaa, aby w nim zamieszka. Szanuj swoje ciao, kochaj swoje ciao, troszcz si o swoje ciao. Tak zwane religie stworzyy przepa pomidzy czowiekiem i jego ciaem. To prawda, e nie jeste ciaem. Ale to nie znaczy, e masz przeciwko niemu wystpowa; ciao jest przyjacielem. Moe ci zabra do pieka, moe ci zabra do nieba. Jest jedynie rodkiem transportu. Jest neutralne: pjdzie, dokdkolwiek sobie tego yczysz, jest zawsze gotowe. Jest mechanizmem piknym, uporzdkowanym, o niezwykej zoonoci. Im bardziej poznajesz ciao, tym wikszy odczuwasz respekt. A c dopiero mwi o caym wszechwiecie? Przecie ju w tym malekim ciele dokonuje si tyle cudw. Dlatego nazywam ciao wityni boskoci. Kiedy twoje podejcie do ciaa zmieni si, bdzie ci atwiej je zrozumie, bo ciao samo ci na to pozwoli. Zaprosi ci do wniknicia do rodka siebie, zacznie odkrywa swoje sekrety. To wanie w taki sposb poznano sekrety jogi. To wanie w taki sposb poznano sekrety tao. Joga nie powstaa dziki robieniu sekcji zwok. Nowoczesna medycyna opiera si na badaniach zwok i ich krojeniu. To jest zasadniczy bd. Nie pozwolio to nigdy pozna ywego ciaa. Dokonywanie sekcji zwok i wypywajca z tego wiedza to jedno, a wiedza o ywym ciele to co cakiem innego. Nowoczesne nauki nie s w stanie dowiedzie si niczego o yciu ciaa, bo uznaj, e jedyny sposb, aby czego si dowiedzie, to je pokroi. Ale gdy si je pokroi, nie jest ju to samo. Rozumie kwiat na odyce, na drzewie - to jedno, a ci go, podzieli na kawaki - to co zupenie innego. Zupenie inne zjawisko. Jego cechy s odmienne. Albert Einstein ma cechy, ktrych jego ciao nie ma po mierci, bo nie moe mie. Umiera poeta -jego ciao jest tutaj, lecz gdzie jest jego poezja? Umiera geniusz - oto jego ciao, lecz gdzie jego mdro? Ciao mdrca i idioty jest takie samo. Po mierci nie mona wywnioskowa z sekcji zwok, czy naleao do mdrca, czy te do idioty, czy naleao do mistyka, czy do kogo, kto nigdy w yciu nie pozna adnej tajemnicy. Bdzie to niemoliwe, gdy patrzysz jedynie na ciany domu, ale jego mieszkaca ju tam nie ma. Ogldasz klatk, ale ptak ulecia. A ogldanie klatki to nie to samo, co ogldanie ptaka. Ale nie zapomnijmy, e ciao zawiera w sobie bosko. Prawdziwa droga to wniknicie w samego siebie i patrzenie stamtd na swoje ciao, z gbi swojego jestestwa. To daje ogromn rado... po prostu poczu, jak funkcjonuje, jak pulsuje - ten najwikszy cud naszego wiata.

-6-

Poczenie midzy ciaem i umysem Wikszo problemw ma podoe psychosomatyczne, gdy ciao i umys nie s oddzielone. Umys jest wewntrzn czci ciaa, a ciao jest zewntrzn czci umysu. Zdrowie to dobre samopoczucie; twoje cae ciao funkcjonuje wtedy na najwyszych obrotach bez adnych zakce, odczuwasz dobre samopoczucie, jedno z wszystkim, co istnieje. Wszystko, wic moe rozpocz si w ciele i przej do umysu lub odwrotnie - zacz si w umyle i przej do ciaa. Nie ma podziau, odizolowanych przegrdek. Wikszo problemw ma dwie strony: mona si do nich zabiera przez umys lub przez ciao. I do tej pory taka bya praktyka: pewni ludzie wierz, e problemy powstaj w ciele - to fizjolodzy, uczniowie Pawiowa, behawioryci... Oni lecz ciao i oczywicie w poowie przypadkw odnosz sukces. I maj nadziej, e wraz z rozwojem nauki ta proporcja ulegnie zmianie. Ale to si nie stanie. Nigdy nie osign wicej ni te 50 proc, bo to nie ma nic wsplnego z rozwojem nauki. Jest druga grupa, ktra wierzy, e wszystkie problemy rozwizuje si przez umys - co jest dokadnie tak samo bdnym myleniem jak poprzednie. Czonkowie Christian Science*, hipnotyzerzy i mesmeryci, psychoterapeuci wszyscy oni myl, e problemy powstaj w umyle... Oni take odnosz sukces w 50 proc. przypadkw i take myl, e wczeniej lub pniej ta proporcja zmieni si i bd odnosi coraz wiksze sukcesy. To nonsens. Nie osign wicej ni 50 proc. To jest grna granica. Osobicie uwaam, e kady problem musi by rozpatrywany z obu stron jednoczenie, musi by zaatakowany przez obydwa wejcia. Atak naley podejmowa rwnoczenie na dwch frontach. Wtedy czowiek moe by wyleczony w 100 procentach. Zawsze, gdy nauka osiga peen sukces, okazuje si, e podja dziaania z obu stron. Pierwsze jest ciao, gdy jest ono bram dla umysu, jego przedsionkiem. A poniewa ciao jest widzialne atwiej nim zarzdza. Ciao musi by uwolnione od wszystkich nagromadzonych struktur, lecz rwnolegle twj umys powinien zosta tak zainspirowany, by zacz porusza si w gr, odrzucajc wszystkie ciary, ktre go przytrzymyway. Umys i ciao nie s dwiema odrbnymi caociami Zawsze o tym pamitaj. Nie mw proces fizjologiczny" i proces mentalny". To nie s dwa procesy, ale dwie czci jednej caoci. Cokolwiek robisz, ma fizjologiczny wpyw na twj umys. Cokolwiek robisz, ma psychiczny wpyw na twoje ciao. Nie ma tu podziaw, jest cao. Mona powiedzie, e ciao to stan stay energii, a umys jest stanem ciekym tej samej energii. Tej samej energii! Jakkolwiek czynno fizjologiczn wykonujesz, nie myl, e to po prostu fizjologia. Jeli pijesz alkohol, co dzieje si z twoim umysem? Alkohol jest przyjmowany przez twoje ciao, nie przez umys, ale co w takim razie zachodzi w umyle? Jeli zayjesz LSD, przyjmie je twoje ciao, nie umys, ale co zachodzi w twoim umyle? Albo jeli zaczniesz poci - post dotyczy twojego ciaa, ale co si dzieje z umysem? Albo od drugiej strony: jeli masz marzenie erotyczne - co dzieje si z twoim ciaem? Wpyw na ciao jest natychmiastowy. W twoim umyle pojawia si myl o obiekcie seksualnym, a ciao zaczyna si przygotowywa. W pierwszej poowie XX wieku powstaa teoria Williama Ja-mesa, uznana za absurdaln, ale jest na swj sposb suszna. Teori t zaprezentowa James wraz z innym naukowcem o nazwisku Lange i dlatego nazwano j teori Jamesa-Langego. Mwimy zwykle, e kiedy boimy si, to zaczynamy robi uniki i uciekamy, albo kiedy ogarnia nas zo, to oczy nam czerniej i zaczynamy bi wroga. Ale James i Lange przedstawili co zupenie odwrotnego. Twierdzili, e poniewa zaczynasz ucieka, to wanie z tego powodu czujesz strach, a poniewa oczy robi si czerwone i rzucamy si na przeciwnika - to wanie wyzwala w nas poczucie zoci. Czyli zupenie na odwrt, ni nam si wydawao. A jeli tak nie jest, mwili, to poka nam cho jeden przypadek, gdy osoba zoci si, ale jej oczy nie s zaczerwienione, ciao nie jest zmienione. Nie pozwl reagowa swojemu ciau i wtedy sprbuj si zezoci - zrozumiesz, e nie moesz. W Japonii uczy si dzieci bardzo prostego sposobu kontrolowania zoci. Mwi: kiedykolwiek czujesz zo, nic z ni nie rb, po prostu zacznij gboko oddycha. Sprbuj, a nie bdziesz w stanie si zdenerwowa. Dlaczego? Dlaczego nie moesz si zdenerwowa, jeli bierzesz gbokie oddechy? To po prostu staje si niemoliwe. S dwa powody. Po pierwsze, zaczynasz oddycha gboko, a zo potrzebuje innego rytmu oddechu. Bez tego rytmu zo jest niemoliwa. Aby zaistniaa, potrzebny jest okrelony rytm oddechu lub oddech chaotyczny. Kiedy bierzesz gbokie oddechy, uniemoliwiasz wybuch zoci. Jeli wiadomie oddychasz gboko, zo nie moe si objawi. Wymaga ona od ciebie innego sposobu oddychania; nie musisz nic robi, zo sama zmieni rytm oddechu. Ale jeli bdziesz celowo oddycha gboko, nie bdziesz w stanie si zezoci. Drugi powd: przemieszcza si twj umys. Kiedy czujesz si zdenerwowany i zaczynasz gboko oddycha, twj umys odwraca si od zoci do oddychania. Ciao nie jest w stanie zoci, a umys przenis swoj koncentracj na co innego. Oto dlaczego Japoczycy najlepiej na wiecie panuj nad sob. To po prostu trening od najmodszych lat.
-7-

Takie podejcie trudno jest znale gdzie indziej, ale w Japonii spotyka si je nawet w obecnych czasach. Spotyka si je co prawda coraz rzadziej, bo nawet Japonia staje si coraz mniej japoska", nasika ideami Zachodu, tradycyjne metody i sposoby zanikaj. Ale tak byo i cigle jeszcze si zdarza. Jeden z moich przyjaci by w Kioto i napisa do mnie list, w ktrym pisze: Widziaem dzi tak niezwykle pikne zdarzenie, e chc ci je opisa. A kiedy wrc, bd prbowa zrozumie, jak byo moliwe. Pewien czowiek zosta potrcony przez samochd. Przewrci si, wsta, podzikowa kierowcy i odszed. Podzikowa kierowcy!" W Japonii to nie jest trudne. Zapewne wzi kilka gbokich oddechw - i stao si to moliwe. Zmienia si twoje podejcie i jeste w stanie podzikowa komu, kto nieomal ci zabi albo moe nawet prbowa ci zabi. Procesy fizjologiczne i psychiczne nie s dwiema odrbnymi sprawami, ale jedn i t sam. Moesz zacz z dowolnej strony, aby dotrze i zmieni t drug. Holistyczne podejcie do czowieka W lepszym wiecie kady czowiek, ktry zajmuje si leczeniem ciaa, bdzie medytowa. Kiedy ciao cierpi, to na pewno co si za tym kryje, bo wszystko jest ze sob splecione. Nikt wic nie powinien by leczony jedynie przez wpyw na ciao, trzeba zaj si caoci. Ale by mc zajrze do caoci" pacjenta, musisz najpierw umie zajrze do wasnej. Kady lekarz powinien uprawia medytacj; inaczej nie bdzie prawdziwym lekarzem. Moe mie stopnie naukowe, moe mie prawo wykonywania zawodu, ale dla mnie bdzie szarlatanem, bo nie zna caoci czowieka, wic leczy symptomy. W kogo wstpuj pewne objawy - migrena lub bl gowy -ktre mona usun, ale lekarz nie zaglda gbiej, aby dowiedzie si, dlaczego ta osoba w ogle ma migren. Moe ma zbyt wiele problemw, zamartwia si, ma depresj. Moe skurczya si w sobie tak mocno, e to a boli. Moe za duo myli i nie pozwala swojemu umysowi na odpoczynek. Doktor leczy wic symptomy, nakazuje im znikn za pomoc trucizn i medykamentw. Ale bl pojawia si w innym miejscu, bo jego rdo nie zostao nawet dotknite. Powinno si leczy osob, a nie symptomy. Osoba to integralna cao. Czasem zdarza si, e choroba objawia si w stopie, ale jej przyczyna znajduje si w gowie. Bo czowiek jest caoci... absolutnie poczon. I nie tylko poszczeglne czci ciaa s poczone, ale samo ciao poczone jest z umysem, a dalej umys i ciao -psyche i soma - poczone s z transcendentaln dusz.

2. Zdemaskuj ze nawyki
Jedyny obowizek, jaki masz - to by szczliwym. Uczy z tego swoj religi. Jeli nie czujesz si szczliwy, to cokolwiek robisz, co jest le i konieczne s zmiany. Niech decyduje poczucie bycia szczliwym. Jestem hedonist. Poczucie szczcia jest jedynym kryterium, wedug ktrego czowiek moe ocenia. Zwr uwag na to, co czujesz, kiedy co robisz: jeli ci to uspokaja, stajesz si odprony, czujesz si wypoczty-jest to suszne. To jest kryterium, ale waciwe tylko tobie. Co jest dobre dla ciebie, nie musi by dobre dla innych, pamitaj o tym. Co tobie przychodzi z atwoci, moe by trudne dla kogo innego, a zupenie co innego bdzie dla niego atwe. Nie ma wic jakiej uniwersalnej prawdy na ten temat. Kady musi sam sobie to wypracowa. Co jest atwe dla ciebie? Dlaczego wybierasz bycie nieszczliwym To jeden z najbardziej skomplikowanych problemw czowieka. Musi by rozpatrzony z wielk trosk, nie jest przecie teoretyczny - dotyczy ciebie. Kady z nas zwykle wybiera to, co ze, smutne, powodujce depresj, ndzne. Musz by tego jakie powane przyczyny - i rzeczywicie s. Sprawa pierwsza: zasadnicz rol odgrywa tu sposb wychowania. Jeli jeste nieszczliwy, co na tym zyskujesz, zawsze co zyskujesz. Jeli jeste szczliwy, zawsze tracisz. Od samego pocztku spostrzegawcze dziecko zaczyna zauwaa rnic. Kiedy jest nieszczliwe, kady je pociesza, zyskuje wic wspczucie. Kady usiuje by kochajcym, zyskuje wic mio. Jeszcze wicej: kiedy jest nieszczliwe, kady powica mu swoj uwag, zyskuje wic uwag. Uwaga innych dziaa jak poywka dla ego, stymuluje jak alkohol, daje energi, poczucie bycia kim wanym. Std ta ogromna potrzeba, pragnienie, aby ciga na siebie uwag. Wszyscy na ciebie patrz - stajesz si wany. Nikt na ciebie nie patrzy - czujesz jakby ci nie byo, jakby nie istnia. Ludzie, ktrzy na ciebie patrz, ktrzy o ciebie dbaj, daj ci energi. Ego yje w kontaktach z ludmi. Im wiksz uwag skupiaj na tobie inni, tym wiksze staje si twoje ego. Jeli nikt nie patrzy - ego znika. Jeli wszyscy zupenie o tobie zapomn, jak bdzie funkcjonowa twoje ego? Jak bdziesz odczuwa, e w ogle istniejesz? Dlatego w ludziach tkwi potrzeba przynalenoci do stowarzysze, zwizkw, klubw. Na caym wiecie istniej kluby - Rotary, Lions, Loa Masoska - miliony klubw i stowarzysze. Zwizki te istniej po to jedynie, by przycign uwag do ludzi, ktrzy nie s w stanie zdoby jej w inny sposb. Od najmodszych lat dziecko uczy si nastpujcych sposobw: wygldaj na nieszczliwego, a zdobdziesz wspczucie i uwag innych, wygldaj na chorego, a wywoasz zainteresowanie sob. Chore dziecko staje si
-8-

dyktatorem, caa rodzina musi mu ustpowa, natychmiast wykonuje jego zachcianki. Kiedy jest szczliwe, nikt go nie sucha. Kiedy jest zdrowe, nikt nie dba o nie. Nikt nie zwraca uwagi, jeli jest doskonae. Od samego pocztku zaczynamy wybiera gorsz, smutn, pesymistyczn, ciemniejsz stron ycia. To jedna sprawa. Druga sprawa, ktra si z tym wie, jest nastpujca: zawsze gdy jeste szczliwy, zawsze gdy jeste peen radoci, kiedy czujesz bogosawiestwo i entuzjazm, wszyscy ci zazdroszcz. Zazdro oznacza, e kady jest ci przeciwny, nikt nie jest przyjazny; w takich chwilach wszyscy s twoimi wrogami. Nauczye si wic ukrywa swj entuzjazm, ktry przysparza ci wrogw, nie okazywa swojego szczcia, nie mia si. Popatrz, jak ludzie si miej. Robi to w sposb wyrachowany. To nie serdeczny miech, biorcy si z gbi ich jestestwa. Najpierw patrz na ciebie, oceniaj... a potem zaczynaj si mia. I miej si tylko do pewnego stopnia, do takiego, jaki jeste w stanie tolerowa, ktry ci nie urazi, do takiego, aby im nie zazdroci. Nawet nasze umiechy s polityczne. miech zanikn, poczucie bogostanu stao si absolutnie nieznane, entuzjazm jest prawie niemoliwy, bo niedozwolony. Gdy jeste nieszczliwy, nikt nie pomyli, e zwariowae, ale jeli jeste peen entuzjazmu i taczysz, kady tak pomyli. Odrzuca si taniec, nie akceptuje si piewu. Czowiek jest przepeniony szczciem, a my mylimy, e co jest z nim nie tak. Co za spoeczestwo! Jeli kto jest przygnbiony, to wszystko w porzdku - pasuje, bo cae spoeczestwo jest mniej lub wicej przygnbione. Jest wic naszym czonkiem. Przynaley do nas." Jeli kto jest peen entuzjazmu, mylimy, e popad w szalestwo, zwariowa. Nie przynaley do nas" i czujemy zazdro. A z powodu tej zazdroci potpiamy go. Z powodu zazdroci bdziemy prbowa przywrci go do stanu poprzedniego, czyli takiego, ktry, naszym zdaniem, jest normalny. Psychoanalitycy, psychiatrzy pomog przywrci tego czowieka do stanu normalnego... przygnbienia. Spoeczestwo nie moe sobie pozwoli na entuzjazm. Entuzjazm ma moc rewolucyjn. Powtarzam: entuzjazm ma moc rewolucyjn. Jeli ludzie bd peni entuzjazmu, cae spoeczestwo bdzie musiao si zmieni, bo przecie obecnie jego podstaw jest stan przygnbienia. Jeli ludzie s bezgranicznie szczliwi, nie mona ich poprowadzi na wojn do Wietnamu, do Egiptu czy do Izraela. Nie. Kto bezgranicznie szczliwy rozemieje si i powie: To nonsens!" Ludzie szczliwi nie poddaj si obsesji pienidza. Nie zmarnuj caego swojego ycia po to tylko, by gromadzi pienidze. Dla nich bdzie to przejaw szalestwa, e czowiek niszczy swoje ycie, zamieniajc je na martwy pienidz, umiera, by gromadzi pienidze. A pienidze pozostan, kiedy jego ju tu nie bdzie. To absolutne szalestwo. Ale nie dostrzeesz go, dopki nie osigniesz poczucia entuzjazmu. Jeli ludzie bd peni entuzjazmu, wtedy cay porzdek, na ktrym opiera si nasze spoeczestwo, bdzie musia si zmieni. To spoeczestwo opiera si na poczuciu nieszczcia. Jest ono dla spoeczestwa najlepsz inwestycj. Tote od samego pocztku tak wychowujemy swoje dzieci, by wybieray bycie nieszczliwymi i dlatego zawsze to robi. Co rano kady z nas ma wybr. Wybierasz zawsze bycie nieszcznikiem, bo to rodzaj inwestycji. Wybierasz zawsze bycie nieszcznikiem, bo tak si przyzwyczaie, takie masz wzorce, zawsze tak robie. Umiesz to robi dobrze, stao si to jak wydeptana cieka. W chwili wyboru twj umys natychmiast skania si w t stron. Przygnbienie zdaje si by jakby z grki", entuzjazm za pod grk". Entuzjazm wydaje si bardzo trudny do osignicia, cho to nie jest prawda. W rzeczywistoci jest cakowicie odwrotnie: entuzjazm jest z grki", a nieszczcie pod grk". Bycie przygnbionym jest stanem trudnym do osignicia, ale udaje ci si tego dokona, mimo e wydaje si niemoliwe, bo przecie jest zupenie sprzeczne z natur. Nikt nie chce czu si le, a kady CZUJE SI le. Spoeczestwo odwalio wielki kawa roboty. Edukacja, kultura, instytucje kulturalne, rodzice, nauczyciele wykonali olbrzymi prac. Zamienili entuzjastycznych twrcw w nieszczliwe twory. Kade dziecko rodzi si szczliwe. Kade dziecko rodzi si boskie. A kady czowiek umiera szalony. To jest twoje zadanie: znw sta si dzieckiem, odzyska dziecistwo. Jeli bdziemy umieli znw poczu si jak dzieci, caa ndza zniknie. Nie twierdz, e dzieci nie maj swoich nieszczliwych chwil. Maj. Ale nie yj w stanie przygnbienia. Sprbuj to zrozumie. Dziecko moe sta si smutne, moe by nieszczliwe, nawet bardzo nieszczliwe - w jakim momencie. Ale jest tak przepenione tym nieszczciem, jest tak zespolone z tym nieszczciem, e nie mona go oddzieli. Dziecko nie istnieje w takiej chwili oddzielnie od swojego nieszczcia. I wcale tego nie potrzebuje. Dziecko JEST nieszczciem - tak mocno si w nie angauje. A kiedy stajesz si jednoci ze swoim nieszczciem, przestaje ono by odczuwane jak nieszczcie. Jeli stajecie si tym samym, ju ten fakt zawiera w sobie pewien rodzaj pikna. Popatrz na dziecko (mam na myli nie zepsute dziecko). Kiedy si zezoci, caa jego energia staje si zoci; nie ma w nim czego innego. Zmienio si i stao si zoci. Nie jest rozzoszczone" - ale stao si zoci". I dostrze to pikno, rozkwit zoci. Dziecko nigdy nie wyglda brzydko, nawet w zoci wyglda piknie. Wyglda jakby powaniej, jest bardziej pobudzone, bardziej ywotne - jak wulkan gotowy wybuchn. Takie mae dziecko, a tak ogromna energia, drobinka z caym wszechwiatem gotowym do eksplozji. A gdy zo ustpi, dziecko staje si ciche. Gdy zo ustpi, dziecko bdzie nastawione pokojowo. Gdy zo
-9-

ustpi, dziecko bdzie zrelaksowane. Moemy myle, e to okropne przeywa tak zo, ale dziecko nie czuje si okropnie - byo to dla niego nawet do przyjemne. Jeli potrafisz utosamia si z tym, co ci spotyka, bdziesz czu si szczliwy. Jeli separujesz si od wszystkiego, nic nie przyniesie ci szczcia, bdziesz czu si ndznie. To jest wanie klucz. Wyizolowanie wasnego ego to gwna przyczyna popadania w nieszczcie. Sprbuj sta si jednoci, unosi si wraz z tym, co przynosi ycie, tkwi w tym tak intensywnie, tak zupenie, jakby ci nie byo, jakby si zagubi, a wtedy wszystko stanie si bogosawiestwem. Masz wybr, ale nawet nie zdawae sobie sprawy z tego, e go masz. Tak czsto wybierae niewaciwie, e stao si to lepym nawykiem; po prostu robie to automatycznie. Sta si bardziej uwany. Za kadym razem gdy wybierasz co, co powoduje u ciebie przygnbienie, pamitaj: to jest twj wybr. Ju samo to pomoe - wiadomo, e to jest twj wybr i jeste za niego odpowiedzialny, sam robisz to sobie, to twoje dzieo. Natychmiast poczujesz rnic. Zmieni si waciwoci twojego umysu. Bdzie ci atwiej przesun si w kierunku szczcia. A kiedy ju zdasz sobie spraw z tego, e to twj wybr, caa rzecz zamieni si w rodzaj gry. Jeli chcesz czu si le - prosz bardzo, ale pamitaj, e to na wasne yczenie, i nie narzekaj. Nikt oprcz ciebie nie jest za to odpowiedzialny. To twj dramat. Jeli go lubisz, jeli odpowiada ci ten stan przygnbienia, jeli chcesz spdzi swoje ycie w poczuciu bycia nieszczliwym, to twj wybr, twoja gra. Ty j rozgrywasz. Graj, jak umiesz najlepiej! Lecz wtedy nie chod i nie dopytuj innych ludzi, dlaczego czujesz si tak podle. To absurd. Nie chod i nie zwracaj gowy mistrzom i guru, pytajc, jak by szczliwym. Tak zwani guru istniej, bo jeste gupcem. Robisz sobie krzywd, a potem pytasz, jak si jej pozby. Ale nadal bdziesz j robi, jeli nie zaczniesz zwraca uwagi na to, jak postpujesz. Od tej wanie chwili sprbuj by peen szczcia i bogoci. Dwa sposoby na ycie S dwa sposoby na to, jak y, jak istnie, jak poznawa: jeden peen wysiku, woli, ego, a drugi bez wysiku, bez walki - przez zgod na ten wiat. Wszystkie religie wiata ucz ci sposobu pierwszego: walczy - walczy z natur, walczy ze wiatem, walczy z wasnym ciaem, walczy z wasnym umysem. Tylko w taki sposb moesz osign prawd, bosko, wieczno. Jednak jest wystarczajco duo dowodw na to, e pragnienie siy, ta cieka ego, te walki i wojny poniosy porak. Przez miliony lat zaledwie garstce ludzi udao si dowiadczy boskoci ycia, tak maej garstce, e s oni jedynie wyjtkiem, potwierdzajcym regu. Ucz ci drugiej drogi: nie id przeciwko prdowi ycia, lecz podaj z nim. Nie jest on twoim wrogiem. Gdy czowiek prbuje i w gr rzeki, walczc z nurtem, bardzo szybko si mczy i nie moe dotrze donikd. Rzeka jest ogromna, a ty jeste drobink. W tym ogromie istnienia jeste mniejszy od atomu. Jak mgby podj walk przeciwko caoci? Ju sam pomys trci brakiem inteligencji. Jeste przez t cao stworzony - jake mogaby by twoim wrogiem? Natura jest twoj matk, nie moe by przeciwko tobie. Twoje ciao jest podstaw twojego ycia, nie mogoby by ci przeciwne. Suy ci, pomimo e cigle z nim walczysz. Suy ci na jawie i we nie. Kto za ciebie oddycha? Ty pisz gboko i chrapiesz. Ciao ma swoj wasn mdro. Kontynuuje oddychanie, serce kontynuuje bicie, ciao funkcjonuje bez twojego nadzoru. Prawd mwic, funkcjonuje lepiej wtedy, gdy jeste nieobecny. Twoja obecno zawsze powoduje zakcenia, bo twj umys pozostaje pod wpywem osb, ktre nauczyy ci zwraca si przeciwko swemu ciau. Ucz ci przyjani z wszystkim, co istnieje. Nie chc, by wyrzek si wiata, bo przecie jest nasz. Nic, co istnieje, nie jest ci wrogie. Jedynym, czego powiniene si nauczy, jest sztuka ycia, penia radoci zamiast wyrzekania si. To tylko kwestia opanowania tej sztuki, by umia zamienia trucizn w nektar. Na wielu lekach jest napisane, e s trujce, lecz w rkach znawcy trucizna staje si lekarstwem. Nie zabije ci, ratuje ci ycie. Jeli odkryjesz, e gdzie w twoim ciele, natura, wiat jest przeciwko tobie, pamitaj jedn rzecz: to na pewno twoja ignorancja, to na pewno ze podejcie. Jest tak, bo nie znasz sztuki ycia. Nie zdajesz sobie sprawy, e Istnienie nie moe by ci przeciwne. Z niego si zrodzie, w nim yjesz, ono dao ci wszystko, a ty nawet nie odczuwasz wdzicznoci. Wrcz przeciwnie, wszystkie religie ucz ci, by to potpia. Kada religia, ktra naucza ci, by potpia ycie, jest trujca. Obraca si przeciwko yciu i stoi w subie mierci; nie suy tobie, nie suy Istnieniu. Ale dlaczego taki problem w ogle si pojawi? Wszystkie religie obracaj si przeciwko naturze. Dlatego stworzyy rozumowanie, e jeli nie jeste przeciwko wiatu doczesnemu, nigdy nie osigniesz innego, lepszego wiata. Dlatego take stworzyy podzia na ten wiat i tamten wiat. Z jakiego powodu? Jeli ycie na tym wiecie nie ma by odrzucone, lecz przeywane ca peni, nie jest ci potrzebny kapan. Jeli ycie na tym wiecie ma by walk, by pene wyrzecze, musisz zwalcza swoje naturalne instynkty. Wtedy oczywicie bdziesz czu si le. Pozostajc w sprzecznoci z natur, nigdy nie bdziesz zdrowy, nie bdziesz peni siebie. Zawsze bdziesz podzielony, bdziesz si czu jak schizofrenik. I wtedy oczywicie bdziesz
- 10 -

potrzebowa kogo, kto ci prowadzi, kto ci pomoe - bdziesz potrzebowa duchownego. Gdy czujesz si winny, idziesz do kocioa, do meczetu, do synagogi i prosisz ksidza, pastora, rabina, aby ci pomg, bo w ciemnociach, ktre ci ogarniaj, potrzebujesz, by kto ci chroni, pomg, zapali wiateko. Jeste tak zdesperowany, e nawet nie zastanawiasz si, czy kapan rzeczywicie wie wicej ni ty, czy te jest tylko najemnym pracownikiem. Twj problem polega zwykle na tym, e nie moesz zajrze w gb siebie i zorientowa si, o co chodzi. Czy jeste w rozpaczy, w cierpieniu, peen obaw, peen udrki, czy moe tracisz co w yciu, czy jeste niezadowolony, czy nie widzisz nigdzie adnej wartoci i po prostu skaniasz si coraz bardziej w kierunku mierci? Ciemno robi si coraz ciemniejsza, kadego dnia mier podchodzi coraz bliej - czy to odpowiednia pora na rozstrzyganie problemw teologicznych? To jest pora na zmian. I nie masz zbyt wiele czasu. Metody, opierajce si na walce, ktrych nauczaj religie, nie wiod donikd. Po prostu psuj rado twojego ycia. Zatruwaj wszystko, czym mgby si cieszy w tym yciu. Stworzyy smutn ludzko. Ja chc ludzkoci, ktr przepeniaaby mio, pie i taniec. Tote chc podkreli, e stosuj drug metod: nie walcz z biegiem rzeki, nie id pod prd - to byoby gupie. Nie moesz walczy, prawa natury s zbyt wszechogarniajce, zbyt mocne. Najlepiej zaobserwuj martwe ciao. Umarli umiej kilka rzeczy, ktrych nie umieli za ycia. ywi, ktrzy nie umiej pywa, ton. To bardzo dziwne. Bo po mierci znw s na powierzchni wody. Kiedy yli, poszli na dno, po mierci znw s na powierzchni. Zapewne czowiek umary wie co, czego nie wie ywy. Co si stao? Dlaczego rzeka czy ocean inaczej obchodzi si z umarym? - Bo on pozwala na wszystko. Nawet nie usiuje pywa. Nie robi nic. Najlepszy pywak po prostu unosi si na wodzie, przesuwa si jak martwe ciao z nurtem, ktrdykolwiek bowiem pynie rzeka - zawsze dopynie do morza. Kada rzeka prowadzi do morza, wic nie musisz si zastanawia, czy jeste w witej rzece. wita czy nie - kada wczeniej czy pniej dopywa do morza. Uno si wic wraz z ni. I to wanie nazywam zaufaniem - zaufaniem Istnieniu, ktre, dokdkolwiek wiedzie, doprowadzi ci do waciwej cieki, do waciwego celu. Nie jest twoim wrogiem. Uwierz naturze, e dokdkolwiek ci prowadzi, tam jest twoje miejsce. Jeli caa ludzko nauczyaby si raczej odpra ni walczy, odpuszcza raczej ni dokonywa mozolnych wysikw, nastpiyby ogromne jakociowe zmiany w wiadomoci. Zrelaksowani ludzie, poruszajcy si powoli wraz z biegiem rzeki, nie majcy swych wasnych celw, nie majcy ego... Kiedy unosisz si w takim spokoju, nie moesz mie ego. Ego potrzebuje wysiku - musisz co robi. Ego jest aktywne, a unoszc si, stajesz si nieaktywny. Bdziesz zaskoczony, jak dziki brakowi aktywnoci, twoje lki i nieszczcia zaczynaj odchodzi, a ty stajesz si zadowolony z wszystkiego, co przynosi ci Istnienie. Pewien mistyk sufijski wybra si w podr... I co wieczr skada podzikowanie Istnieniu: - Tak wiele ci zawdziczam i nie odpaciem ci za to, i nigdy nie bd w stanie ci odpaci. Jego uczniowie byli troch zgorszeni, bo czasami ycie dawao im w ko. Mistrz - jako mistyk sufijski - by traktowany jak odszczepieniec. A tym razem ju od trzech dni nie dostali niczego do jedzenia, gdy kada wioska, ktr mijali, odmawiaa pomocy, nie byli bowiem ortodoksalnymi muzumanami. Ludzie odmawiali im schronienia na noc, wic spali na pustyni. Byli godni, spragnieni. I to ju przez trzy doby. W czasie wieczornych modw mistyk znw przemwi do Istnienia: - Tak wiele ci zawdziczam. Tyle dla nas czynisz, a my nie moemy ci odpaci. Jeden z uczniw rzek: - To ju przesada. Po tych trzech dniach - c takiego Istnienie dla nas zrobio? Za co mu dzikujesz? Stary czowiek zamia si i odpowiedzia: - Ty cigle nie rozumiesz, co Istnienie dla nas zrobio. Te trzy dni byy dla mnie bardzo wane. Byem godny, spragniony, nie mielimy schronienia, bylimy odrzuceni, przeklci, rzucano w nas kamieniami, a ja zauwayem w gbi siebie, e nie wzbudzio to we mnie zoci. Dzikuj Istnieniu. Ten podarek jest bezcenny. Nigdy nie bd umia si za niego odwdziczy. Trzy dni godu, pragnienia, braku snu, ludzie rzucajcy w nas kamieniami... a mimo to nie odczuem do nich wrogoci, zoci, nienawici, adnego rozczarowania czy poraki. To musi by jego miosierdzie, to Istnienie mnie wspiera. Te trzy dni odkryy przede mn wiele spraw, ktrych nigdy bym nie pozna, gdybym dosta jedzenie, gdybymy byli przyjmowani, udzielono by nam dachu nad gow, nie rzucano by w nas kamieniami. A ty mnie pytasz, za co dzikuj Istnieniu? Bd mu dzikowa nawet, gdy bd umiera, bo i w takiej chwili odkryje ono przede mn nowe tajemnice, tak jak odsania je teraz, kiedy yj, bo mier nie jest kocem, ale kulminacj ycia. Naucz si pyn z prdem, a nie bdziesz czu si zraniony ani winny. Nie walcz przeciwko swojemu ciau, naturze ani czemukolwiek innemu, aby by pogodny, czu si wszdzie jak w domu, by spokojny i opanowany. Pozwoli ci to sta si uwaniejszym, bardziej otwartym, bardziej wiadomym, doprowadzi ci do oceanu najwyszego przebudzenia - wyzwolenia.
- 11 -

Ciao jest twoim przyjacielem Wszystkie religie ucz, jak zwalcza natur. Co jest naturalne, jest przeklte. Religie mwi, e musisz nauczy si robi rzeczy nienaturalne; tylko wtedy wyrwiesz si z wizw biologii, fizjologii, psychologii - zburzysz ciany, ktre ci wi. Jeli za bdziesz postpowa zgodnie ze swoim ciaem, umysem, sercem - nigdy nie wyjdziesz poza samego siebie. W tym wanie miejscu nie zgadzam si z adn z religii. One zasiay w tobie trujce ziarno, tak by y w swoim ciele, ale go nie kocha. Ciao suy ci przez siedemdziesit, osiemdziesit, dziewidziesit lat i nie ma innego mechanizmu, wymylonego przez naukowcw, ktry mgby mu dorwna. Jego zoono, cuda jakie dla ciebie czyni... bez jakiejkolwiek wdzicznoci z twojej strony. Traktujesz swoje ciao jak wroga, a ono jest przyjacielem. Troszczy si o ciebie w kady moliwy sposb w cigu dnia i kiedy pisz. Nawet kiedy pisz, kontynuuje swoj trosk! Podczas snu, kiedy pajk idzie po twojej nodze, zostaje przez ni zrzucony bez budzenia ci. Noga ma swj maleki mzg. Tote nie ma potrzeby uywa centralnego systemu - mzgu - bo takie rzeczy noga moe wykona sama. Komar chce ci uksi -twoja rka go odgania lub zabija bez budzenia ci. Nawet kiedy pisz twoje ciao cigle ci chroni i robi rzeczy, ktrych nie musiaoby. Rka nie powinna mie mzgu, ale ma przecie co, co mona nazwa malekim mzgiem. By moe kada komrka ma w sobie maleki mzg? Moe istniej miliony komrek w twoim ciele, miliony malekich mzgw, ktre s w cigej gotowoci, cigle si o ciebie troszcz. Zjadasz rne pokarmy, nie martwic si, co dzieje si dalej, po tym jak je pokniesz. Nie pytasz ciaa, czyjego mechanizm, jego chemia bdzie w stanie strawi to, co jesz. Twoja wewntrzna chemia pracuje przez prawie cae stulecie. Ma automatyczny system wymiany zuytych czci. Eliminuje je, tworzc nowe; a ty nie masz tam nic do roboty, to dzieje si bez twojego udziau. Ciao ma swoj wasn mdro. Wszystkie religie mwi ci: Musisz walczy, musisz i pod prd. Nie suchaj swojego ciaa. Czegokolwiek ono pragnie - rb odwrotnie". Dainizm (Religia indyjska, szerzona w VI w. p.n.e. przez Vardhamana Mahavira. Obecnie liczy okoo ptora miliona wyznawcw (przyp. tum.) mwi: ciao jest godne i niech bdzie godne. Zagd je, ono potrzebuje takiej kuracji. Suy ci dobrowolnie, bez adnego wynagrodzenia, a dainizm mwi: sprzeciwiaj mu si, kiedy ciao chce spa - staraj si nie zasn. To na pewno daje wielk moc twojemu ego. Kiedy ciao chce je, ty mwisz: nie. Nie" ma w sobie wielk moc. Jeste panem. Sprowadzasz ciao do roli niewolnika, nawet jeszcze gorzej - kaesz mu by cicho. Cokolwiek zdecyduj, tak bdzie, ty si nie wtrcaj". Nie walcz ze swoim ciaem. To nie twj wrg, lecz przyjaciel. Jest prezentem dla ciebie od natury. Jest czci natury. Jest powizane z przyrod na wszystkie moliwe sposoby. Jeste poczony nie tylko z oddechem. Jeste poczony z promieniami soca, jeste poczony z zapachem kwiatw i ze wiatem ksiyca. Jeste zczony przez wszystko, nie jeste samotn wysp. Porzu t myl. Jeste czci caego kontynentu, a mimo to zachowae sw indywidualno. Oto co nazywam cudem. Jeste nieodczn czci Istnienia, a posiadasz sw wasn osobowo. Istnienie dokonao cudu, czego, co wydaje si niemoliwe. Dlatego bdc w harmonii ze swoim ciaem, bdziesz w zgodzie z natur, z Istnieniem. Zamiast i pod prd, podaj z prdem. Odpu. Pozwl zdarzy si yciu. Nie zmuszaj si do niczego w imi jakiej dobrej sprawy. Nie zakcaj swojej rwnowagi w imi jakiej witej ksigi, jakiej witej idei. Nie ma waniejszej rzeczy ni by w zgodzie, w harmonii z caoci. Respektuj ycie, szanuj ycie. Nie ma niczego witsze-go nad ycie, niczego bardziej boskiego ni ycie. A ycie skada si z malekich spraw. Ci religijni mdrale mwi: Dokonuj rzeczy wielkich!" A ycie skada si przecie z drobiazgw. Ale ich strategia jest jasna. Mwi ci: Dokonuj rzeczy wielkich, czego wspaniaego, czego, za co twoje imi bdzie zapamitane. Zrb co wielkiego!" I oczywicie to przemawia do ego. Ego jest jakby agentem kapanw. Wszystkie kocioy, synagogi, witynie maj swojego agenta, ktrym jest ego. Nie uywaj innych agentw, bo nie ma innych agentw. Jest tylko jeden - twoje ego i dokonaj czego wielkiego". Chc ci wyjani, e nie ma takich wielkich, wspaniaych rzeczy. ycie skada si ze spraw drobnych. Jeli zainteresujesz si tak zwanymi wielkimi sprawami - przegapisz ycie. Ono skada si przecie z picia herbaty, rozmowy z przyjacielem, wyjcia na poranny spacer bez jakiego konkretnego celu, po prostu aby pospacerowa, bez celu, tak, by w kadej chwili mg zawrci. ycie to przygotowanie czego do jedzenia dla ukochanej osoby, ugotowanie czego dla siebie, bo kochasz take siebie, pranie swoich ubra, mycie podogi, podlewanie ogrodu... Te mae sprawy, te malekie rzeczy... Pozdrowienie nieznajomego przechodnia, ktry nie bdzie ci do niczego przydatny, bo nie bdzie twoim partnerem, klientem. Czowiek, ktry przywita si z obcym, moe take wita si z kwiatem, z drzewem, moe zagwizda piosenk dla ptaka. Ptaki piewaj ci kadego dnia - i nigdy nie przyszo ci do gowy, e mgby to odwzajemni. Mae sprawy, malekie rzeczy... Szanuj swoje ycie. Z tego szacunku zrodzi si respekt dla ycia innych. Duch sowa powinienem" Ksztatowanie nas przez rodzin, spoeczestwo, szko, uniwersytet - tworzy w nas napicie. A podstaw tego napicia jest stwierdzenie, e nie robisz tego, co powiniene. Przewija si ono przez cae twoje ycie, poda za tob jak koszmar, ciga ci. Nigdy nie da ci spokoju, nie
- 12 -

pozwoli ci si odpry. Jeli si zrelaksujesz, powie ci: Co ty wyprawiasz? Nie wolno ci si odpra; powiniene dziaa". Kiedy dziaasz, powie ci: Co robisz? Musisz troch odpocz, bo inaczej zwariujesz. Ju jeste na krawdzi". Jeli robisz co dobrego, powie: Jeste gupi. Czynienie dobra nie popaca, ludzie bd ci oszukiwa". Jeli robisz co zego, powie: Co ty robisz? To prosta droga do pieka. Bdziesz musia to odpokutowa". Nigdy nie zostawi ci w spokoju. Cokolwiek uczynisz, bdziesz zawsze zdany na potpienie. Ten gos potpienia zosta w tobie zasiany. To najwiksza plaga, jaka spotkaa ludzko. I dopki si go nie pozbdziemy, nie bdziemy mogli sta si w peni ludzcy, peni radoci, nie bdziemy mogli uczestnic2y w witowaniu, jakim jest Istnienie. Tylko ty sam moesz si pozby tego poczucia powinnoci. A nie jest ono wycznie twoim problemem, ale take problemem prawie kadej ludzkiej istoty. W jakimkolwiek kraju si urodzie, do jakiejkolwiek religii czy ideologii przynaleysz, nie ma znaczenia - katolicyzm, komunizm, hinduizm, islam, dainizm, buddyzm -podstawa jest ta sama: stworzenie w tobie podziau, tak aby jedna cz ciebie zawsze potpiaa drug. Jeli suchasz pierwszej -druga zawsze ci potpia. Przez to jeste stale w stanie wewntrznego konfliktu, wojny domowej. Ta wojna musi zosta zaegnana, bo jeli nie - przegapisz cae pikno, bogosawiestwo ycia. Nie bdziesz w stanie mia si z gbi serca, naprawd kocha, w peni si zaangaowa. A tylko poczucie peni pozwala rozkwita wraz z wiosn, tak e twoje ycie nabiera kolorw, pene jest muzyki i poezji. To tylko penia w tobie umoliwia nage odczucie obecnoci Boga wszdzie dokoa. Jak na ironi ten wewntrzny podzia zosta stworzony przez tych, ktrych nazywasz witymi, kapanami, Kocioami. Mwic uczciwie, wszelcy kapani s najwikszymi wrogami Boga na Ziemi. Powinnimy uwolni si od tych kapanw, bo ich nauki s rdem patologii. Oni nas krpuj, oni wywouj epidemi neurozy. A neuroza staa si tak wszechobecna, e mylimy, i tak ma by. Mylimy, e takie jest ycie i e polega ono na cierpieniu, dugim, rozcignitym w czasie cierpieniu, bolesnej, zamierajcej egzystencji. Jeli popatrzymy na tak zwane nasze ycie - tak wanie ono wyglda, bo nie ma w nim ani jednego kwiatu, ani jednej pieni w gbi serca, ani jednego promienia boskiej przyjemnoci. I wcale nie jest dziwne, e inteligentni ludzie na caym wiecie pytaj, jaki jest sens ycia. Po co mamy je kontynuowa? Dlaczego jestemy tak tchrzliwi, e cigle jeszcze yjemy? Czemu nie zdobdziemy si na odwag, aby zakoczy ten nonsens? Dlaczego nie moemy z sob skoczy? Nigdy przedtem na wiecie nie byo tylu ludzi przekonanych, e ycie jest cakowicie pozbawione znaczenia. Dlaczego dzieje si tak w naszych czasach? To nie ma adnego zwizku z naszymi czasami". Przez cae wieki, przez co najmniej pi tysicy lat, kapani wyrzdzali te szkody. Obecnie osigno to swoisty rekord. I nie my tego dokonalimy. Jestemy tu ofiarami. Ofiarami historii. Jeli ludzie odzyskaj cho troch wiadomoci, to pierwsz rzecz, jak zrobi, bdzie spalenie wszystkich ksig historii. Zapomnij o przeszoci, bya koszmarna. Zacznij od pocztku, od A, B, C, tak jakby znw narodzi si Adam. Zacznij tak, jak bymy byli w rajskim ogrodzie, niewinni, nieskaeni. Pewien czowiek poszukiwa dla siebie kocioa, do ktrego chciaby wstpi. W kocu znalaz pewien maleki kociek, w ktrym wierni modlili si razem z duchownym. Mwili: Nie zrobilimy rzeczy, ktre powinnimy byli zrobi, a zrobilimy to, czego nikt nam nie nakaza robi". Czowiek ten osun si na awk, westchn z ulg i powiedzia do siebie: Chwaa Bogu, w kocu odnalazem swoich". Rb wszystko w zgodzie ze swoj natur, postpuj zgodnie z wrodzonymi ci pragnieniami. Nie posuguj si receptami, suchaj swego serca; oto jedyna recepta, ktr naley stosowa. Tak, suchaj uwanie, wiadomie, a nigdy si nie pomylisz. Suchanie swego serca nie stanie si rdem podziaw. Suchajc wasnego serca, powoli zaczniesz zblia si we waciwym kierunku, nie mylc o tym, co dobre, a co ze. Caa bowiem sztuka ycia dla nowych pokole zawiera si w tajemnicy wiadomego, uwanego suchania wasnego serca, postpowania wedug tych wskazwek i podania w t stron, w ktr ci kieruje. Tak, czasem doprowadzi ci do nieszczcia - ale pamitaj, e tylko dziki nieszczciom moesz sta si dojrzay. Czasami sprowadzi ci na manowce - ale takie bdy s czci dorastania. Wiele razy upadniesz. Ale podnie si znowu, bo tylko tak zdobywasz si - przez swe upadki i wzloty. W taki sposb stajesz si caoci. Nie wprowadzaj adnych zasad pochodzcych z zewntrz. adne narzucone prawo nie moe by suszne, bo zostao wymylone po to, by tob rzdzi. Tak, zdarzali si w przeszoci owieceni ludzie - Budda, Jezus, Kriszna, Mahomet. Ale oni nie narzucili wiatu zasad postpowania. Dali jedynie swoj mio. Jednak wczeniej czy pniej wyznawcy sprzymierzaj si i zaczynaj tworzy zasady postpowania. Kiedy zabraknie Mistrza, kiedy wiato zganie, a oni pozostaj w ciemnoci, zaczynaj po omacku szuka jakich zasad. Bo nie ma ju wiata, ktre umoliwiao im widzenie, teraz wic bd uzalenieni od zasad. Jezus postpowa tak, jak podszeptywao mu serce, a to, co robi chrzecijanie, nie jest zgodne z szeptem ich serc. Oni s naladowcami, a przez to obraaj swoje czowieczestwo i swojego Boga. Nie naladuj, bd prawdziwym sob. Nie stawaj si czyj kopi. Niestety, to, co widzimy dokoa na caym wiecie, to kopie, kopie i jeszcze raz kopie. Kiedy jeste sob, ycie wydaje si tacem - a przecie po to yjesz, by by sob. Poniewa za nie ma dwch
- 13 -

takich samych ludzi - moja droga yciowa nigdy nie stanie si twoj. Zachwy si duchem, wsuchaj w cisz swego Mistrza, ucz si jego wdziku. Pij z jego istoty, jak tylko moesz najwicej, ale nie naladuj go. Chonc jego ducha, pijc jego mio, dostajc jego wspczucie, bdziesz umia wsucha si w szept swojego serca. I to jest szept. Serce przemawia cichym, spokojnym gosem, nie krzyczy. Zapomnij o tym, co ci powiedziano: To jest dobre, a to jest ze". ycie nie jest tak sztywne. Co jest dobre dzi, moe sta si ze jutro. Co ze w tej chwili, moe sta si dobre w nastpnej. ycia nie mona zaszufladkowa, poprzykleja naklejek: dobre", ze". To nie sklep z odczynnikami chemicznymi, gdzie kada butelka ma swoj etykietk i wiesz, co w niej jest. ycie jest tajemnic; jeli w pewnej chwili co pasuje, to znaczy, e jest dobre. W nastpnej chwili jednak tyle wody upyno w rzece Ganges, e to co ju nie pasuje, a wic jest ze. Jaka jest moja definicja tego, co waciwe? To, co znajduje si w harmonii z natur, jest dobre, a to, co w dysharmonii, jest ze. Musisz by uwany, bo to si zmienia i winno by rozpatrywane na nowo. Nie ma uniwersalnych odpowiedzi na pytanie o dobro i zo. ycie pynie tak szybko! Jest dynamiczne, nie statyczne. Nie jest stawem, ale Gangesem, cigle pynie. Nie jest takie samo w dwch rnych chwilach. Tote co, co jest dobre teraz, moe by ze pniej. Co wic robi? Jedyne rozwizanie to wyjani to ludziom, aby mogli sami decydowa, jak zareaguj na kolejne zmiany w ich yciu. Oto pewna stara przypowie zen: Byy dwie konkurujce ze sob witynie. Obaj Mistrzowie - tak si do nich zwracano, cho nie zasugiwali na ten tytu, tote nazwijmy ich kapanami - byli swoimi zagorzaymi przeciwnikami i nie pozwalali nawet, by ich uczniowie patrzyli w kierunku tej drugiej wityni. Kady z kapanw mia chopca na posugi, do podawania mu rzeczy, zaatwiania sprawunkw. Kapan z pierwszej wityni nakaza swojemu sucemu: Nigdy nie rozmawiaj z tym drugim. Ci ludzie s niebezpieczni". Ale -jak to chopcy - kiedy pewnego dnia spotkali si na drodze, chopiec z pierwszej wityni zapyta: Dokd idziesz?" Drugi odrzek: Gdzie mnie wiatry skieruj". Wspaniaa odpowied. Prawdziwe tao. Jednak pierwszy chopiec poczu si zawstydzony, uraony i nie mg znale odpowiedzi. Odszed sfrustrowany, zy, w poczuciu winy, mylc sobie: Mj Mistrz zabroni mi rozmawia z tymi ludmi. Oni s niebezpieczni. Jak mg udzieli mi takiej odpowiedzi? Upokorzy mnie". Poszed do swojego kapana i opowiedzia, co si zdarzyo. Doda na koniec: Jest mi przykro, e z nim rozmawiaem. Miae racj. Ci ludzie s dziwni. C to za odpowied! ? Ja zadaj zwyke pytanie: Dokd idziesz?, a wiem, e idzie na targ tak jak ja, a on odpowiada Dokd mnie wiatry skieruj". Kapan powiedzia: Ostrzegaem ci, ale nie posuchae. A teraz suchaj -jutro znw zatrzymasz si w tym miejscu, a gdy on nadejdzie, zapytasz: Dokd idziesz?. On odpowie: Dokd mnie wiatry skieruj, a ty wtedy oka si lepszym filozofem i powiedz: A co gdyby nie mia ng? Bo dusza jest bezcielesna i wiatry nie mog jej nigdzie ponie!" Doskonale poinstruowany chopak przez ca noc powtarza te zdania. Wczesnym rankiem znw uda si na miejsce. Dokadnie o tej samej porze nadszed drugi chopiec. Ten pierwszy, uszczliwiony, e teraz bdzie mg wykaza si znajomoci filozofii, zapyta: Dokd idziesz?" i czeka na odpowied. A odpowied brzmiaa tak: Id przynie troch warzyw z targu". I jak teraz skorzysta z filozofii, ktrej si wyuczy? Takie jest ycie. Nie moesz si na nie przygotowa. Takie jest jego pikno, na tym polega jego wspaniao, e zawsze zastaje ci nieprzygotowanego, e zawsze jest niespodziank. Jeli masz oczy, to zauwaysz, e kada chwila jest zaskoczeniem i gotowe odpowiedzi nie maj adnego zastosowania. Ja po prostu ukazuj ci zasad nierozerwalnie poczon z yciem. Bd posuszny swojemu jestestwu, wie swym wasnym wiatem i niech to wiato owietla twoj drog, a takie problemy nigdy si nie pojawi. To, co robisz, jest tym, co naleao zrobi, a to, czego nie robisz - wida nie musiao by zrobione. Jedyny sposb, aby by w kontakcie z yciem, aby nie pozostawa w tyle, to mie czyste serce, serce bez winy. Zapomnij wszystko, co mwiono o robieniu i nie robieniu - nikt nie moe za ciebie decydowa. Unikaj tych uzurpatorw, ktrzy decyduj za ciebie, ty przejmij ster. Musisz decydowa. A kiedy decydujesz - odradza si twoja dusza. Gdy inni decyduj, twoja dusza pozostaje tpa i upiona. Kiedy zaczynasz podejmowa swoje wasne decyzje, pojawia si ostro widzenia. Decydowa znaczy podejmowa ryzyko. By moe robisz co le - kto wie? Na tym polega ryzyko. Kto wie, co si stanie? Oto ryzyko: adnej gwarancji. U starych - jest gwarancja. Miliony i miliony ludzi postpoway tak samo, jake wic mogliby si myli? Oto gwarancja. Jeli tak wielu ludzi mwi, e co jest prawidowe, to zapewne musi by prawidowe. Podejmij cae potrzebne ryzyko, aby by indywidualist i akceptowa wyzwania, tak by mogy wyostrza twoje spojrzenie, by daway ci byskotliwo i inteligencj. Prawda nie opiera si na wierze, ale na wyszej inteligencji. Pozwala wytrysn ukrytym w tobie rdom, jest
- 14 -

dowiadczeniem owiecenia twojej wiadomoci. Ale by to mogo nastpi, musisz znale miejsce w samym sobie. A waciwe miejsce to akceptowanie siebie takim, jakim jeste. Niczemu nie zaprzeczaj, nie daj si podzieli, nie miej poczucia winy. Wyrwij si z nieszczcia To nie powinno by trudne - przerwa cierpienie, poczucie braku nadziei. To nie powinno by trudne, bo przecie nie chcesz czu si le. Chyba wic kryje si za tym co bardziej skomplikowanego. Ta komplikacja polega na tym, e od najwczeniejszego dziecistwa nie wolno ci byo okazywa radoci, czu si szczliwym. Kazano ci by powanym, a powaga czy si ze smutkiem. Musiae robi to, czego nie chciae robi. Bye bezradny, saby, zaleny od ludzi; musiae robi, co ci kazali. Robie to niechtnie, kiepsko, bdc temu przeciwnym. Bye zmuszony robi tyle rzeczy wbrew sobie, e stopniowo jedno stao si jasne: wszystko, co jest ci przeciwne, jest suszne, a to, co nie jest ci przeciwne, jest bdne. I powoli cae to wychowanie napenio ci smutkiem, zakcio twj stan naturalny. Stanem naturalnym jest rado, tak samo jak stanem naturalnym jest zdrowie. Kiedy jeste zdrowy, nie idziesz do doktora, aby pyta: Dlaczego jestem zdrowy? Nie ma potrzeby zadawa pyta dotyczcych zdrowia. Ale kiedy jeste chory, pytasz natychmiast: Dlaczego jestem chory? Co powoduje moje ze samopoczucie? To cakowicie suszne, by pyta, dlaczego jest ci le. Ale nikogo nie pytaj, dlaczego czujesz si wspaniale. Zostae wychowany w chorym spoeczestwie, w ktrym poczucie szczcia bez powodu poczytywane jest za szalestwo. Jeli umiechasz si bez powodu, ludzie pomyl, e brak ci pitej klepki - bo inaczej z czego by si tak cieszy? A jeli odpowiesz: Nie wiem, po prostu czuj si szczliwy", twoja odpowied upewni ich tylko, e co jest z tob nie tak. Jeli jednak czujesz si kiepsko, nikt nie bdzie si dziwi. Takie samopoczucie uznawane jest za norm; kady tak si czuje. Nie jest to niczym niezwykym. Nie robisz nic dziwnego. Podwiadomie umacnia si w tobie przekonanie, e nieszczcie jest stanem naturalnym, a szczcie nienaturalnym. Poczucie szczcia musi mie powody. Poczucie nieszczcia ich nie potrzebuje. To przekonanie powoli wsika w ciebie coraz gbiej - do krwiobiegu, do koci, do samego szpiku - chocia jest czym, co obraca si przeciwko tobie. Zostae zmuszony do swoistej schizofrenii; zostao ci narzucone co, co jest przeciwko twojej naturze. Zostae oderwany od samego siebie, by sta si czym, czym nie jeste. To wanie jest przyczyna nieszcz ludzkoci: kady jest tam, gdzie by nie powinien. A poniewa nie jest tam, gdzie powinien by - gdzie zosta stworzony, by by - czuje si le. Tkwisz w stanie odchodzenia od samego siebie, brniesz coraz dalej i dalej, tak e ju zapomniae drog powrotn do domu. Wic gdziekolwiek jeste, mylisz, e to twoje miejsce - smutek sta si twoim domem, bl sta si natur. Cierpienie zostao zaakceptowane, tak jakby byo czym zdrowym, nie chorob. A gdy kto mwi: Porzu to ndzne ycie, odrzu cierpienie, ktre niepotrzebnie dwigasz ze sob" - pojawia si problem podstawowy: To jest przecie wszystko, co posiadam! Jeli to odrzuc, nie zostanie mi nic, strac swoj osobowo. Teraz przynajmniej jestem kim, chocia nieszczliwym, chocia smutnym, chocia cierpicym. Jeli to odrzuc, pojawi si pytanie, jaka jest moja osobowo, kim waciwie jestem. Nie pamitam drogi do domu, a odebrano mi hipokryzj, zastpcze mieszkanie stworzone dla mnie przez spoeczestwo. Nikt nie chce sta goy na rodku ulicy. Lepiej by nieszczliwym - przynajmniej masz co na sobie, cho jest to nieszczcie... Ale to nie szkodzi, wszyscy inni te s ubrani w takie same szaty. Dla tych, ktrzy mog sobie na nie pozwoli, ich nieszczcia s drogocenne. Ci, ktrych na to nie sta, s podwjnie nieszczliwi - musz y w penej biedzie i ndzy, nie ma czym si chwali. S wic bogaci nieszcznicy i biedni nieszcznicy. Ci biedni staraj si za wszelk cen osign status bogatych nieszcznikw. Wystpuj tylko takie dwa typy. Trzeci typ zosta cakowicie zapomniany. Jest nim twoja rzeczywisto, ktra nie ma w sobie nic nieszczliwego. Wrodzona natura czowieka jest radosna. Rado nie jest czym, co naleaoby zdobywa. Ju w tobie jest; urodzie si z ni. Nie zatracilimy jej, jedynie oddalilimy si i odwrcilimy si tyem do siebie samych. Jest tu, za twoimi plecami; may obrt i jaka rewolucyjna zmiana! Ale s faszywe religie, ktre mwi ci, e jeste nieszczliwy, bo w poprzednim yciu wyrzdzie zo. To wszystko nonsens. Dlaczego Istnienie czekaoby przez jedno ycie, aby ci ukara? Wydaje si to niepotrzebne. W naturze rzeczy dziej si natychmiast. Wkadasz rk do ognia, a dopiero w nastpnym yciu ulegniesz poparzeniu? Dziwne! Oparzysz si przecie natychmiast. Przyczyna i rezultat s poczone, nie mog by rozdzielone. Lecz te faszywe religie nie ustaj w pocieszaniu: Nie przejmuj si. Rb wicej dobrych uczynkw i mdl si czciej. Chod do wityni lub do kocioa, a w nastpnym yciu nie bdziesz nieszczliwy. Nic natychmiast, gotwk; wszystko pniej -w nastpnym yciu. I nikt z nastpnego ycia nie pojawia si, aby powiedzie: Ci ludzie mwi absolutne kamstwa. Religia powinna by jak gotwka, nawet nie jak czek, ale wanie gotwka.
- 15 -

Rozliczne religie maj rne strategie, ale powd ten sam. Chrzecijanie, ydzi, muzumanie, religie zrodzone w Indiach mwi: cierpisz, bo Adam i Ewa zgrzeszyli. Pierwsza para, tysice lat temu... i nie by to jaki wyjtkowo wielki grzech - popeniasz go codziennie. Po prostu zjedli jabko, mimo e Bg im tego zabroni. Oczywicie problem nie ley w jedzeniu jabek, ale w nieposuszestwie. Tysice lat temu kto nie posucha Boga, zosta ukarany przez wyrzucenie z Edenu, z boskiego raju. A dlaczego my cierpimy? Bo oni byli naszymi praprzodkami. W rzeczywistoci jest cakowicie inaczej. To nie jest kwestia czynienia za, lecz raczej faktu, e zostae wygnany z samego siebie, ze swojego stanu naturalnej radoci. Bo adna religia nie chce, by zbyt atwo dochodzi do stanu szczcia. C bowiem staoby si z wyznawcami? Co pozostaoby z tych wszystkich wietnych praktyk, metod ascezy? Jeli odrzucenie poczucia nieszczcia byoby tak atwe, jak ja mwi, wtedy wszystkie faszywe religie straciyby swj biznes. To sprawa ich biznesu. Poczucie szczcia musi by tak trudne do osignicia - wrcz niemoliwe e ludzie mog mie na to nadziej jedynie w jakim przyszym yciu, po dugiej, uciliwej podry. Ale ja ci mwi z wasnego dowiadczenia: osignem to z ogromn atwoci. Dla mnie to take nie jest pierwsze ycie i zapewne popeniem wicej zych uczynkw" ni ty - bo ja nie myl, e to byo co zego. Docenianie pikna, docenianie smaku, docenianie wszystkiego, co czyni ycie lepszym i bardziej kochanym - to, moim zdaniem, nie s ze rzeczy. Chciabym, aby i ty sta si wraliwy, mia wiksze poczucie estetyki dla tych spraw. One uczyni ci bardziej ludzkim, obdarz ci wiksz delikatnoci, naucz wikszej wdzicznoci za to, e istniejesz. Dla mnie nie s to rozwaania teoretyczne. Po prostu zaakceptowaem nico jako drzwi. Nazywam to medytacj, a jest ona przecie niczym innym, jak jednym z imion nicoci. Kiedy taka nico nadejdzie, stajesz nagle twarz w twarz z samym sob, a cay baga smutku znika. Pierwsze, co powiniene zrobi, to po prostu wymia samego siebie, to, jakim bye idiot. Tego smutku nigdy nie byo - to ty z jednej strony go tworzye, a z drugiej usiowae niszczy; i oczywicie bye podzielony na dwie czci jak schizofrenik. To jest bardzo atwe i proste. Najatwiejsz rzecz w yciu jest by sob. To nie wymaga wysiku; ju nim jeste. Tylko przypomnij sobie... wyrzu wszystkie gupoty, ktrymi karmio ci spoeczestwo. Jest to tak atwe jak dla wa wysunicie si ze swojej starej skry i nie ogldanie si ju w ty. Bo to jest po prostu stara skra. Jeli to poje, moe zdarzy ci si nawet w tej wanie chwili. Bo ju od tej chwili zrozumiesz, e smutek, nieszczcie nie istniej. Milczysz, stojc w drzwiach nicoci; jeden krok do przodu i odnajdziesz najwikszy skarb, ktry czeka na ciebie przez tysice poprzednich wciele. Uwiadom sobie swoje szczcie Zwykle umys z atwoci sygnalizuje ci bl, ale nie stan zadowolenia. Kiedy boli ci gowa - wiesz o tym dobrze. Ale kiedy nie boli - nie mylisz o tym, e masz dobre samopoczucie. Kiedy boli ci jaka cz ciaa - masz wiadomo tego blu. Ale kiedy jeste cakowicie zdrowy - nie masz wiadomoci peni zdrowia. To jest podstawowa przyczyna tego, e czujemy si smutni: nasza wiadomo nastawiona jest na bl. Liczymy ciernie, nie zwracamy uwagi na kwiaty. I jako tak jest, e wybieramy ciernie, a lekcewaymy kwiaty. Poranienie i cigy bl nas nie dziwi; tak musi by. Dzieje si tak z bardzo konkretnego, biologicznego powodu: natura wysya sygna blu, aby mg mu zaradzi. To wrodzony mechanizm. Gdyby nie on, twoja rka mogaby si pali, a ty niczego by nie zauway. Bez niego byoby nam trudno zachowa ycie. Natura uczynia bl zjawiskiem podstawowym i nieuniknionym: musisz mie wiadomo swojego blu. Ale z drugiej strony natura nie ma wbudowanego mechanizmu informowania ci o przyjemnociach, radoci, bogoci. Tego trzeba si tego nauczy, pracowa nad tym. To jest sztuka. Od tej chwili zacznij zwraca uwag na te sprawy. Jeli na przykad twoje ciao pozostaje w doskonaym zdrowiu usid w ciszy, uwiadom to sobie. Zjade dobry posiek i ciao jest usatysfakcjonowane, zadowolone? Uwiadom to sobie. Kiedy jeste godny, natura sama ci to uzmysawia, ale nie ma ona systemu uwiadamiania ci faktu, e jeste zadowolony; to trzeba w sobie wytworzy. Natura tego nie potrzebuje, bo jedynym jej zadaniem jest zapewni ci przetrwanie; wszystko ponadto jest luksusem. Rado jest luksusem, najwspanialszym luksusem. Zaobserwowaem, dlaczego ludzie s tacy smutni -w rzeczywistoci nie s tak smutni, jak to okazuj. Maj chwile wielkiej radoci, ale one mijaj wcale przez nich nie uwiadomione. Jedynym, co pamitaj, s bl i rany. Ich umysy s pene koszmarw. Nie znaczy to, e nie maj wspaniaych snw i poetyckich wizji - take je maj, ale nikt ich nie zauwaa. W cigu dwudziestu czterech godzin zdarzaj si tysice rzeczy, za ktre winiene wdziczno Bogu, ale ich nie zauwaasz. Od tego wanie naley zacz. Bdziesz zdumiony, jak szczcie coraz bardziej rozrasta si kadego dnia, a bl i smutek proporcjonalnie si zmniejszaj. I nadchodzi moment, gdy ycie staje si jak wito. Bl pojawia si rzadko, a i wtedy jest po prostu czci tej zabawy. Nie przeszkadza, nie zakca niczego. Jest akceptowany.
- 16 -

Jeli akceptujesz poczucie sytoci, ktre pojawia si po posiku, wiesz take, e bdziesz mia poczucie lekkiego blu, kiedy jeste godny... i to dobrze. Kiedy dobrze wyspae si w nocy i rano jeste wiey, rzeki i wypoczty, naturalne jest, e pewnej nocy nie bdziesz mg zasn i trudno bdzie to znie, ale to wanie jest czci gry. Z mojego dowiadczenia wynika, e ycie skada si w dziewidziesiciu dziewiciu procentach z poczucia szczcia i w jednym procencie z blu. Ale ycie innych ludzi skada si w dziewidziesiciu dziewiciu procentach z blu, a w jednym procencie z poczucia szczcia; wszystko jest na odwrt. Sta si coraz bardziej wiadomy przyjemnoci, radoci, spraw pozytywnych, kwiatw i tego, e nawet czarne chmury maj biae obrzea. 3. Podstawy dobrego samopoczucia Suchaj ciaa. Ciao nie jest twoim wrogiem, postpuj zgodnie z tym, co ci mwi, bo dysponuje ono swoj wasn mdroci. Nie zakcaj jej, nie sigaj po rozum. Nie ucz ci cisych zasad, po prostu daj ci zmys czujnoci. Suchaj swojego ciaa. Ciao jest twoim przyjacielem; nie jest twoim wrogiem. Suchaj jego jzyka, odszyfruj ten jzyk i krok po kroku - otwrz ksig swojego ciaa i czytaj kartka po kartce, a poznasz ca tajemnic ycia. W formie skondensowanej tajemnica ta zawiera si w twoim ciele. Powikszona milion razy jest caym wszechwiatem. Ale zmniejszona do maej skali jest wanie tutaj, w twoim ciele. Nawi kontakt ze swoim ciaem Nie masz kontaktu z wieloma aspektami swego ciaa, po prostu je nosisz. Kontakt oznacza wielk wraliwo. Zapewne nawet nie czujesz swojego ciaa. Jedynie kiedy jeste chory, czujesz, e je masz. Boh ci gowa - czujesz gow; bez blu gowy, nie ma kontaktu z gow. Boh noga, zaczynasz czu, e masz nog. Zaczynasz odczuwa tylko wtedy, gdy co jest nie tak. Kiedy wszystko jest w porzdku, nie czujesz swojego ciaa, a przecie w tym wanie czasie - kiedy wszystko jest w porzdku - taki kontakt moe by nawizany. Gdy co szwankuje, nawizujesz kontakt z chorob, z tym, co ci dolega, bo nie masz wtedy dobrego samopoczucia. Przez cay czas masz gow, ale kontakt z ni nawizujesz dopiero, gdy zaczyna bole. Jest to wic kontakt z blem gowy, a nie z gow. Kontakt z gow jest moliwy tylko wtedy, gdy nie ma blu, a gowa wypeniona jest dobrym samopoczuciem. Ale t zdolno prawie zatracilimy. Nie mamy adnej cznoci, kiedy wszystko jest w porzdku. Kontakt jest nawizywany jedynie w stanie zagroenia. Bl gowy - potrzebna jest naprawa, potrzebne jest lekarstwo, co trzeba zrobi, nawizujesz wic kontakt i co robisz. Sprbuj nawiza kontakt wtedy, gdy wszystko jest w porzdku. Po prostu po si na trawie, zamknij oczy i odczuj doznania, ktre pojawiaj si w rodku, rozttnione poczucie zadowolenia. Po si na wodzie. Dotyka ona twojego ciaa i kada komrka jest chodzona. Poczuj, jak ten chd przenika komrk za komrk, wchodzi coraz gbiej w twoje ciao. Ciao jest fenomenalne, jest jednym z cudw natury. Usid w socu. Pozwl, by jego promienie przenikay ciao. Czuj, jak ciepo przenika do twego wntrza, jak wchodzi coraz gbiej, jak dotyka twoich komrek i dociera a do szpiku koci. A soce jest yciem, rdem wszystkiego. Poczuj wic, z zamknitymi oczami, to wszystko, co si dzieje. Pozosta czujny, obserwuj i ciesz si. Krok po kroku uwiadomisz sobie delikatn harmoni, pikn muzyk, ktra stale rozbrzmiewa wewntrz ciebie. Wtedy nawiesz kontakt z ciaem. Jeli tego nie potrafisz, nosisz jedynie martwe ciao. To jest tak: osoba, ktra kocha swj samochd, ma inny kontakt i odczucia zwizane z tym samochodem, ni osoba, ktra nie kocha swego auta. Ten, komu samochd jest obojtny, jedzi nim i traktuje go jak urzdzenie, ale osoba, ktra kocha swj samochd, natychmiast zauwaa najmniejsze zmiany w jego nastroju, najsubtelniejsz zmian dwiku silnika. Co si zmienia w samochodzie, a ta osoba natychmiast to zauwaa. Nikt inny tego nie syszy; pasaerowie siedz i niczego nie sysz. Wystarczy maa zmiana w terkocie silnika, byle kliknicie, co nowego i osoba, ktra kocha swj samochd, zaraz to zauwaa. Ma z nim dobry kontakt. Nie tylko kieruje samochodem. On jest nie tylko mechanicznym urzdzeniem. Kierowca wnikn w samochd i pozwoli te, aby samochd wnikn w niego. Ze swojego ciaa moesz korzysta jak z mechanizmu i wtedy nie bdziesz na nie wraliwym. Ciao nieustannie le ci informacje, ktrych ty nie syszysz, bo nie masz adnego kontaktu... W ubiegych dekadach przeprowadzono w Rosji pewne interesujce badania i naukowcy dokonali odkrycia, e zawsze zanim zaczynamy chorowa, ju sze miesicy wczeniej ciao wysya systematyczne sygnay. Sze miesicy to dugi czas. Zachorujesz w 1975 roku, a ciao ju od poowy 1974 roku usiuje ci ostrzec. Ale ty nie syszysz, nie rozumiesz, nie wiesz. Dopiero kiedy choroba ci zaatakuje, dociera to do ciebie. A moe i wtedy nie dociera - dopiero twj lekarz uwiadamia ci, jak powany problem masz ze zdrowiem. Jeden z naukowcw, ktry przeprowadza te badania, przez wiele lat krci filmy i robi zdjcia, ktre pozwalay wykrywa choroby, zanim si objawi. Mwi on, e choroba moe zosta zaegnana, a pacjent nigdy nawet nie bdzie wiedzia, czy wystpiaby czy nie. Jeli w przyszym roku ma zaatakowa ci rak, moe on by wyleczony wanie teraz. Jeszcze nie ma adnych objaww fizycznych, ale w elektrycznoci twojego ciaa wiele si zmienia nie w samym ciele, ale wanie w jego elektrycznoci, w bioenergii, wiele si zmienia. Najpierw nastpuj zmiany w bioenergii, a pniej wystpuj objawy fizyczne. Jeli mogyby by wyleczone na poziomie bioenergetycznym,
- 17 -

nigdy nie przeszyby do fizycznej sfery ciaa. Dziki tym badaniom, w przyszym stuleciu [tzn. w XXI wieku - przyp. tum.] nikt nie bdzie musia chorowa, nie bdzie potrzeby korzystania ze szpitali. Zanim jeszcze choroba objawi si w ciele, moe ju by leczona, ale musi by wykryta za pomoc specjalnego urzdzenia. Sam nie moesz jej wykry, chocia jeste tu, yjesz w rym ciele. Ale nie masz z nim, niestety, kontaktu. By moe syszae, e hinduscy sannjasini, rishi, mnisi zen, buddyjscy bhikkhu przepowiadaj swoj mier, zanim ona nadejdzie. I moe zadziwi ci fakt, e taka deklaracja nastpuje na sze miesicy wczeniej - nigdy wicej ni sze miesicy wczeniej. Wielu witych przepowiedziao, e umr, wanie sze miesicy przed swoj mierci. To nie jest przypadek; tych sze miesicy ma znaczenie. Zanim ciao umrze, zaczyna zamiera w nim bioenergia, a osoba, ktra pozostaje w kontakcie ze swoj bioenergi, wie, e zaczyna si ona kurczy. ycie oznacza rozprzestrzenianie si, mier oznacza kurczenie. Taki czowiek czuje, e jego energia yciowa kurczy si, obwieszcza wic, e za sze miesicy umrze. Mnisi zen znani s z tego, e wybieraj sobie nawet pozycj i sposb, w jaki umr - bo dokadnie wiedz, kiedy to nastpi. Zdarzyo si, e pewien mnich zen by umierajcy, poprosi wic swych uczniw: - Poradcie mi, jak mam umrze; w jakiej pozycji. Czowiek ten by ekscentrykiem, lekko stuknitym, starym, ale bardzo piknym szalecem. Jego uczniowie zaczli si mia; myleli, e artuje, bo robi to bardzo czsto. Jeden z nich odrzek wic: - A co, gdyby umar stojc w kcie wityni? Mnich odpowiedzia: - Syszaem histori o tym, e kiedy jaki mnich zmar ju w kcie wityni. Nie bd si powtarza. Zaproponuj co unikalnego. - Umrzyj wic spacerujc po ogrodzie - zaproponowa kto inny. Mnich odrzek: - Syszaem, e kto w Chinach zmar, spacerujc. Kto jeszcze inny zaproponowa: - Przyjmij pozycj shirshasana, czyli sta na gowie, i umrzyj. Nikt jeszcze nie umar, stojc na gowie, to bardzo trudne umrze, stojc na gowie. Nawet zanicie w takiej pozycji jest niemoliwe, a mier jest wielkim snem. Jak umrze w pozycji, w ktrej nawet zwyky sen jest niemoliwy? Ale mnich zaakceptowa ten pomys. Ucieszy si. Wszyscy myleli, e po prostu artuje, a on naprawd stan na gowie. Przestraszyli si: Co on wyprawia? I co teraz? Przecie zostao mu ju jedynie par chwil ycia. To byoby dziwaczne - umary stojcy na gowie. W przeraeniu kto zasugerowa: - Jego siostra jest mniszk w pobliskim klasztorze. Niech kto idzie i cignie j tutaj. Jest jego starsz siostr, wic zapewne sobie z nim poradzi. Zna go bardzo dobrze. Siostra przysza i rzeka podobno: - Ikkyu (tak mnich mia na imi), nie wygupiaj si! To nie jest sposb, w jaki si umiera. Ikkyu zamia si, stan na nogi i zapyta: - Dobrze, a jaki jest prawidowy sposb? Siostra odpowiedziaa: - Usid w lotosie, w pozycji Buddy, i wtedy umrzyj. Tamta pozycja nie bya dobra. Przynajmniej teraz nie rb z siebie gupca. Podobno mnich przyj pozycj Buddy i zmar, a siostra wysza. Jaki pikny czowiek! Ale skd wiedzia, e umiera? Tak dokadnie, e nawet przybiera pozycje! To wanie bioenergia zaczynaa zanika i on to czu. Takie wyczucie nastpuje tylko przez gboki kontakt; nie jedynie powierzchowny kontakt z ciaem, ale czno z jego korzeniami. Zacznij od tego, by stawa si coraz wraliwszym na swoje ciao. Suchaj go, mwi ci duo, ale jeste tak zasuchany w to, co masz w gowie, e nie jego suchasz. Ilekro wystpi konflikt midzy umysem i ciaem, prawie zawsze to wanie twoje ciao ma racj, nie umys, bo ono jest naturalne, a umys jest uwarunkowany spoecznie; ciao naley do niezgbionej natury, umys do spoeczestwa - twego konkretnego spoeczestwa, twego wieku, twoich czasw. Ciao jest gboko zakorzenione w Istnieniu, umys lizga si jedynie po powierzchni. Ale ty zawsze suchasz umysu, nigdy ciaa. I z powodu tego dugotrwaego nawyku zatracie z nim kontakt. Masz serce, jest ono w tobie zakorzenione. Ale nie masz kontaktu. Zacznij od nawizania kontaktu z ciaem. Szybko si zorientujesz, e cae ciao wiruje wok rodka serca, tak jak Ukad Soneczny wok Soca. Hindusi nazwali serce Socem ciaa". Cae ciao jest Ukadem Sonecznym i porusza si wok serca. Zaczynasz ycie wraz z pierwszym uderzeniem serca, umrzesz, kiedy przestanie bi. Serce jest sonecznym centrum twojego ciaa. Uwiadom to sobie. A moesz to zrobi stopniowo, wtedy gdy ju zdobdziesz wiadomo caego swojego ciaa. Nie okamuj sam siebie Pamitaj, aby nie okamywa siebie. Jak? Zapamitaj trzy rzeczy. Po pierwsze, nigdy nie suchaj nikogo, kto mwi ci, jaki masz by. Zawsze suchaj swojego wewntrznego gosu, aby wiedzie, kim chciaby by. Inaczej zmarnujesz swoje ycie.
- 18 -

Jest tysic jeden pokus dookoa ciebie, bo wielu handlarzy zachwala swj towar. Ten wiat to supermarket i kady jest zainteresowany tym, eby ci co sprzeda; kady jest handlarzem. Jeli posuchasz zbyt wielu z nich oszalejesz. Nikogo nie suchaj, po prostu zamknij oczy i suchaj wewntrznego gosu. To jest wanie podstawa medytacji: sucha wewntrznego gosu. To po pierwsze. Po drugie - a drugie staje si moliwe dopiero, gdy masz ju za sob pierwsze - nigdy nie no maski. Jeli jeste zy - bd zy. To ryzykowne, ale nie umiechaj si, bo to bdzie nieprawdziwe. Nauczono ci, e nawet kiedy jeste zy, masz si umiecha, wic twj umiech staje si faszywy jak maska... po prostu wykrzywienie ust, nic wicej. Serce pene zoci, trucizny, a usta si umiechaj - stajesz si peny faszu. A potem dzieje si jeszcze i to: kiedy chcesz si mia, nie potrafisz. Cay twj mechanizm jest wywrcony do gry nogami, bo kiedy chciae by zy - nie bye; kiedy bye peen nienawici - nie okazae tego. Teraz chciaby kocha, ale nagle odkrywasz, e mechanizm nie dziaa. Teraz chciaby si umiechn, a robisz to z przymusem. Twoje serce wypenia rado i chcesz si mia w gos, ale nie moesz si rozemia, co ciska ci w sercu, co dawi ci w gardle. Umiech si nie pojawia, a jeli nawet si pojawi, to jest blady, jakby martwy. Nie daje ci szczcia. Nie wzbiera w tobie, nie promieniuje. Kiedy jeste zy - bd zy. Nie ma powodu, eby nie by. Kiedy chcesz si mia, miej si. Nie ma powodu, by si nie mia. Stopniowo okae si, e cay twj system zaczyna funkcjonowa. A kiedy dobrze funkcjonuje, naprawd, wydaje z siebie cichy szmer" -jak samochd, w ktrym wszystko sprawnie dziaa. Kierowca, ktry kocha swj samochd, wie, e teraz wszystko jest w porzdku, stanowi organiczn jedno - mechanizm funkcjonuje dobrze. Zobaczysz: kiedy organizm czowieka funkcjonuje prawidowo, mona sysze dokoa niego jakby delikatny szmer". Idzie, ale kady krok ma w sobie co z taca. Mwi, ale jego sowa nios w sobie delikatn poezj. Patrzy na ciebie i patrzy naprawd; nie jest letni, jest naprawd gorcy. Kiedy ci dotyka, dotyka naprawd; moesz czu, jak jego energia wnika w ciebie, prd ycia przenosi si... bo jego mechanizm dobrze funkcjonuje. Nie nakadaj masek; one powoduj nieprawidowe funkcjonowanie twojego mechanizmu, tworz blokady. W twoim ciele jest wiele blokad. U czowieka maskujcego zo, blokuje si szczka. Caa zo wchodzi tam i pozostaje. Jego donie staj si brzydkie; nie poruszaj si z wdzikiem tancerza, poniewa zo wchodzi w palce - i je blokuje. Pamitaj: zo ma dwa rda, z ktrych mona j wyrzuca. Jedno to zby, drugie to palce. Wszystkie zwierzta, kiedy s ze, gryz zbami lub drapi pazurami. Z tych dwch punktw wydobywa si zo. Mam take podejrzenie, e kiedy ludzie kumuluj w sobie zbyt wiele zoci, zaczynaj mie problemy z zbami. Zby psuj si, gdy jest w nich zbyt wiele energii, ktra nie moe znale ujcia. Kady, kto dusi w sobie zo, wicej je, bo jego zby potrzebuj co gry. Ludzie w zoci wicej pal. Ludzie w zoci wicej mwi, staj si obsesyjnymi gaduami, bo szczki potrzebuj si porusza, aby zrzuci cho troch tego napicia. Donie zych ludzi maj zgrubiae stawy, s brzydkie. Gdyby ta energia znalaza ujcie, mogyby sta si piknymi domi. Jeli cokolwiek w sobie dusisz, jaka cz ciaa jest odpowiedzialna za te emocje. Jeli nie chcesz paka, twoje oczy trac blask, bo zy s potrzebne; s zjawiskiem towarzyszcym yciu. Jeli co jaki czas kasz i krzyczysz, wchodzisz w to - stajesz si tym zjawiskiem - zy zaczynaj spywa ci z oczu, oczy staj si czyste, s odwieone, mode i delikatne. To dlatego kobiety maj pikniejsze oczy - cigle jeszcze pacz. Mczyni zatracili pikno oczu, gdy wydaje im si, e nie wypada paka. Jeli may chopiec pacze - kady, nawet rodzice, bd si namiewa: Co ty robisz? Jeste miczakiem?" Jaki to nonsens, przecie Bg da mczyznom i kobietom takie same gruczoy zowe. Gdyby mczyzna nie powinien paka -nie miaby tych gruczow. Proste wnioskowanie. Dlaczego takie same gruczoy zowe istniej u mczyzn i u kobiet? Oczy potrzebuj kania i szlochania i wspaniale jeeli moesz to robi z gbi swego serca. Pamitaj: jeli nie umiesz serdecznie paka, nie umiesz take mia si, bo to dwa przeciwne bieguny. Ludzie umiejcy si mia, umiej take paka. Ludzie, ktrzy nie umiej paka, nie umiej si mia. Moe zaobserwowae to kiedy u dzieci: kiedy miej si dugo i gono - naturalnie przechodz w pacz - bo obie te czynnoci s poczone. Syszaem matki, mwice: Nie miej si tak mocno, bo zaczniesz paka". Prawda, bo zjawisko jest to samo - po prostu ta sama energia przemieszcza si na przeciwn stron. Tote po drugie: nie nakadaj masek. Bd sob za wszelk cen. Po trzecie za, aby zachowa swoj autentyczno, zawsze yj w teraniejszoci - kade zakamanie nadchodzi z przeszoci albo z przyszoci. To, co przeszo - mino, nie przejmuj si tym. I nie dwigaj tego jak pitno; inaczej nigdy ci to nie pozwoli by prawdziwym w teraniejszoci. A co jeszcze nie nadeszo -nie zdarzyo si, nie przejmuj si niepotrzebnie przyszoci; inaczej wejdzie ona do twojej teraniejszoci i j zniszczy. Bd prawdziwy w teraniejszoci, a wtedy bdziesz autentyczny. By tu i teraz znaczy by autentycznym. Poddaj si yciu, cokolwiek przynosi Oczywicie spoeczestwo przygotowuje ci do bycia aktywnym, ambitnym, sprytnym, wydajnym. Nie przygotowuje ci do relaksowania si, nicnierobienia i odpoczynku. Potpia wszelkie przejawy wypoczywania jako lenistwo. Potpia ludzi, ktrzy nie s szalenie aktywni - bo cae spoeczestwo jest szalenie aktywne, prbujc do czego doj. Nikt nie wie dokadnie do czego, ale kady popdza: Szybciej, szybciej! Syszaem o pewnym maestwie, mkncym w aucie z ogromn prdkoci. ona powtarzaa mowi: Popatrz na map". A m odpowiada: Cicho bd. Zamknij si! Ja tu jestem kierowc. Nie ma znaczenia, dokd jedziemy,
- 19 -

wana jest prdko. Prdko si liczy." Nikt nie wie, dokd zda i dlaczego. Jest pewna znana anegdota... George Bernard Shaw jecha pocigiem z Londynu do jakiego miasta i nadszed konduktor. Pisarz nie mg znale biletu w adnej kieszeni ani w torbie, otworzy nawet walizk. Kontroler w kocu powiedzia: - Znam pana. Pan nazywa si George Bernard Shaw. Jest pan znany na caym wiecie. Bilet na pewno gdzie tu jest, po prostu zapomnia pan, gdzie go woy. Niech pan si nie martwi. Zostawmy to. George Bernard Shaw odpowiedzia: - Pan nie rozumie. Nie szukam biletu po to, eby go panu pokaza. Ja musz sprawdzi, dokd jad. Jeeli ten gupi bilet przepadnie, ja te przepadem. Myla pan, e szukam biletu dla pana? Moe pan mi powie, dokd jad. Konduktor na to: - O, tego ju za wiele. Chciaem panu pomc. Niech si pan nie denerwuje. Moe przypomni si panu pniej, kiedy dojedzie pan do waciwej stacji. Jake ja mgbym panu powiedzie, dokd pan jedzie? Kady jest w takiej samej sytuacji. I dobrze, e wok nie ma kontrolerw naszych duchowych biletw, ktrzy sprawdzaliby, dokd zmierzasz. Gdyby tak byo, takie pytanie by ci zamurowao. Oczywicie przez cae ycie dokd biegniesz -nie ma wtpliwoci. Przez cae swoje ycie dokd zmierzasz. Ale, niestety, nie masz pojcia dokd. Jedno jest pewne, dojdziesz do grobu. Ale to nie jest ten cel, do ktrego zmierzasz. To jedyne miejsce, do ktrego nikt nie chce dotrze, cho jest przecie nieuniknione. To jest kocowa stacja wszystkich pocigw. Jeli nie masz biletu -zaczekaj do stacji kocowej. Powiedz ci: Wysiadaj. Ten pocig ju dalej nie jedzie". Cae spoeczestwo jest nastawione na prac. To spoeczestwo pracoholikw. Nie chce, by nauczy si relaksowa, a wic od wczesnego dziecistwa wkada ci do gowy, e jest to ze. Nie mwi, eby relaksowa si przez cay dzie. Wykonuj swoj prac, ale znajd te czas dla samego siebie, a to mona zrobi tylko odpoczywajc. I zaskoczy ci fakt, e jeli bdziesz w stanie wypocz godzin, dwie godziny na dob, uda ci si duo gbiej wnikn w samego siebie. To zmieni twoje zachowanie - staniesz si spokojniejszy, cichszy. To zmieni jako twojej pracy - przejawi si w niej wicej talentu i wdziku. Bdziesz popenia mniej bdw, bo staniesz si bardziej skoncentrowany, bdziesz stanowi cao. Relaksacja to niesychana sia. To nie jest lenistwo. Czowiek leniwy wyglda na pozr spokojnie, ale w jego gowie myli kr z zawrotn szybkoci. Czowiek zrelaksowany to: odprone ciao, odprony umys, odprone serce. Po prostu relaks we wszystkich trzech paszczyznach - ciao, umys, serce. Przez dwie godziny taki czowiek jest jakby nieobecny. Przez te dwie godziny odradza si jego ciao, odradza si jego serce, odradza si jego inteligencja i wszystko to wida potem w efektach jego pracy. Nie bdzie ofiar ani nie bdzie si szamota jak oszalay w t i z powrotem. Po prostu bezporednio dojdzie do punktu, do ktrego chce doj. I bdzie robi rzeczy, ktre s potrzebne; nie bdzie zawraca sobie gowy drobiazgami. Bdzie mwi te rzeczy, ktre naley powiedzie. Jego sowa stan si jak telegram; jego ruchy bd pene wdziku; jego ycie stanie si poezj. Na te wspaniae wyyny moe wynie ci rozlunienie, relaksacja; jest bowiem atw technik. Nie ma w niej nic nadzwyczajnego. Przez kilka dni bdzie by moe wydawa ci si trudna, ze wzgldu na stare nawyki. Przeamanie starych nawykw zajmie kilka dni. Coraz gbsza i gbsza relaksacja staje si medytacj. Medytacja to rodzaj najgbszego stanu rozlunienia. Zaakceptuj mdro ciaa Ciao ma wielk mdro - pogd si z ni. Pozwl mu poda za jego wasn mdroci. Kiedy masz chwil czasu - po prostu odpr si. Nie kontroluj oddechu, nie przeszkadzaj. Przyzwyczajenie do ingerowania wroso w ciebie tak bardzo, e nie moesz bez niego nawet oddycha. Jeli zwrcisz uwag na oddech, to natychmiast zauwaysz, e zaczynasz we ingerowa: zaczynasz bra gbokie wdechy albo pogbiasz wydech. Nie ma potrzeby si wtrca. Pozwl oddechowi by taki, jaki jest - ciao wie dokadnie, czego potrzebuje. Jeli potrzebuje wicej tlenu, bdzie oddycha gbiej, jeli potrzebuje mniej tlenu, bdzie oddycha pycej. Po prostu zostaw to ciau! Przesta ingerowa. Jeli gdziekolwiek poczujesz napicie, zacznij powoli rozlunia to miejsce. Relaksuj si wtedy, kiedy siedzisz, odpoczywasz, a pniej - kiedy co robisz (zamiatasz podog albo pracujesz w kuchni czy w biurze). Utrzymuj ten stan jak najduej. Dziaanie nie musi by przeszkod w tym, by poczu si odprony. I tu wanie ley pikno, ogromne pikno tego, co robisz. Twoja praca bdzie miaa posmak medytacji. Tymczasem ludzie za wszelk cen dokonuj niepotrzebnych wysikw. Niekiedy ten ich wysiek stanowi barier, staje si problemem, ktry sami tworz. W czasie burzy nienej powstao wielkie zamieszanie w centrum miasta. Mufla Nasredin prbowa pomc pewnej
- 20 -

tgiej kobiecie wcisn si do wozu. Po wielu prbach popychania, wciskania i kilku upadkach na ld powiedzia jej wreszcie, e nie jest w stanie pomc jej wsi. Kobieta krzykna: Wsi? Ja prbuj si std wydosta!" Tylko popatrz... S rzeczy, ktre stracisz, jeli prbujesz je przeforsowa. Nigdy nie popdzaj rzeki, ale take nie id pod prd. Rzeka pynie do morza na swj wasny sposb - po prostu si przycz, sta si czci tej podry. To doprowadzi ci do spenienia. Relaksujc si, posidziesz wiedz; nie relaksujc si, nigdy jej nie zdobdziesz. Relaksacja staje si drzwiami do najwyszej wiedzy - owiecenia. Symfonia radoci W rzeczywistoci rado oznacza tylko tyle, e twoje ciao pozostaje w symfonii, nic ponadto. Oznacza, e twoje ciao trwa w rytmie muzyki, nic ponadto. Rado nie jest tym samym co przyjemno. Przyjemno czerpie si z czego innego. Rado to po prostu bycie sob - ywym, tryskajcym energi, penym wigoru. Poczucie subtelnej muzyki otaczajcej i wypeniajcej twoje ciao, symfonia - oto rado. Moesz by peen radoci, kiedy twoje ciao pynie, kiedy jest jak nurt rzeki. Najwaniejsze jest to, by zawrze pokj z wasnym ciaem I nigdy go nie narusza. Kiedy ju masz traktat pokojowy z ciaem, stanie si ono bardzo ci przyjazne. Dbasz o ciao, ciao zadba o ciebiestanie si to rdem wspaniaych wartoci, stanie si sercem wityni Zdrowy organizm jest zawsze zdolny osiga szczyty orgazmu. Jest peen ekstazy. Ma poczucie peni. Kiedy zdrowy czowiek si mieje, mieje si razem z caym swoim ciaem. To nie tylko usta, to nie tylko twarz mieje si od stp do gw, caym sob. Delikatne fale miechu przepywaj przez niego caego. Caa jego bioenergia faluje tym miechem. Jest jak w tacu. Kiedy zdrowy czowiek jest smutny, to naprawd jest smutny, cakowicie. Kiedy zdrowy czowiek jest zy, jest naprawd zy, cakowicie. Kiedy uprawia mio, jest mioci, niczym wicej. Kiedy uprawia mio, robi to naprawd. W rzeczywistoci mwienie, e uprawia mio", nie jest waciwe. To uproszczenie, wyraenie wulgarne samo w sobie, bo mio nie moe by uprawiana". On nie uprawia mioci, on jest mioci. Nie jest niczym innym jak tylko energi mioci. Tak wanie czuje i to wanie robi. Kiedy spaceruje, jest po prostu spacerujc energi. Nie ma tam osoby. Kiedy kopie d, jest po prostu kopaniem. Zdrowy czowiek nie jest jednostk statyczn; jest procesem, dynamicznym procesem. Mona te powiedzie, e zdrowy czowiek nie jest rzeczownikiem, lecz czasownikiem... Nie jest rzek, lecz nurtem. Bezustannie pynie we wszystkich kierunkach, wylewa si. A kade spoeczestwo, ktre tego zabrania, tworzy patologi. Kady czowiek, ktry jest w jakikolwiek sposb krpowany, popada w patologi, wypacza si. Funkcjonuje jedynie jego cz, nie cao. Wiele kobiet nie wie, co to jest orgazm. Wielu mczyzn nie wie, co oznacza cakowity orgazm. Wikszo osiga jedynie orgazm lokalny, genitalny, ograniczony jedynie do genitaliw. Po prostu malutka fala w genitaliach - i koniec. Nie jest to jak stan, w ktrym ciao dostaje si w wir i ginie w otchani, na kilka chwil zatrzymuje si czas i nie pracuje umys, przez kilka chwil nie wiesz, kim jeste. To wanie byby cakowity orgazm. Czowiek jest chory i cierpi na wiele patologii, bo jest powykrzywiany w rny sposb przez spoeczestwo. Nie wolno ci kocha cakowicie, nie wolno ci si zoci; nie wolno ci by sob. Nakadaj na ciebie tysice ogranicze. Jeli naprawd chcesz by zdrowy, musisz si uniezaleni. Musisz odrzuci wszystko, co narzucaj ci inni ludzie i spoeczestwo. Spoeczestwo jest jak mafia, ale tylko takie mamy, nie moemy wic nic na to poradzi. Kady z nas musi odnale swoj wasn drog wyjcia z tej patologicznej grupy i najlepsz drog ku temu, aby sta si entuzjastycznym we wszystkim, co robi. Jeli idziesz popywa, to pywaj, ale pywaj tak cakowicie, a sam staniesz si pywaniem, czasownikiem. Niech rzeczownik zniknie. Kiedy biegasz, biegaj naprawd, sta si biegiem, nie biegaczem. Na olimpiadach masz biegaczy, rozmaite ego rywali... Ambicje. Jeli umiesz biega bez wiadomoci bycia biegaczem, takie bieganie staje si zen; staje si medytacj. Tacz, ale nie stawaj si tancerzem, bo tancerz zaczyna kontrolowa i przez to rozbija cao. Po prostu tacz i pozwl, by taniec zaprowadzi ci, dokdkolwiek tylko chce. Akceptuj ycie, zaufaj yciu, a krok po kroku ycie zniszczy wszystkie twoje zahamowania i przez wszystkie te obszary, ktre byy zablokowane, znw zacznie przepywa energia. Tote cokolwiek robisz, rb to, majc na uwadze, e musisz sta si bardziej elastyczny. Jeli trzymasz czyj rk, trzymaj j naprawd. Przecie i tak j trzymasz, po co wic marnowa t chwil? Trzymaj j naprawd! Niech to nie bd dwie nieywe donie zaczepione jedna o drug, a kada zastanawia si, kiedy ta druga rozluni wreszcie ucisk. Kiedy mwisz, mw z pasj, jeli nie znudzisz innych siebie. ycie powinno by pasj, wibrujc pasj, pulsujc pasj, ogromn energi. Nic, co robisz nie powinno by bezmylne; jeli tak jest, nie rb tego. Nie ma obowizku, by cokolwiek robi, ale jeli jest co, co naprawd chcesz zrobi, zrb to. Wczuj si w rytm. Jeli wchodzisz w harmoni z Istnieniem, to jeste na waciwej ciece. Jeli zaczynasz czu dysharmoni, napicie, jeli pojawi si dyskomfort, drenie, zaczynasz traci kierunek i pojawia si przekonanie, e jeste przypadkowy, e nic nie ma sensu - jest to wanie wskazwka, e wypade z rytmu istnienia
- 21 -

Stopniowo wszystkie zahamowania znikn i odzyskasz swoje ycie. Odzyskasz swoje ciao, odzyskasz swj umys. Spoeczestwo wykrzywio ciao, umys - wszystko. Narzucio ci pewne wybory. Pozostawio bardzo wskie szczeliny, przez ktre wolno ci patrze. Zabroniono ci widzie cao. miej si i bd peni siebie Poczucie humoru poczy rozdzielone czci twojej osoby. Poczucie humoru sklei fragmenty ciebie w jedn cao. Przecie chyba ju to wiesz? Kiedy miejesz si serdecznie, nagle wszystkie fragmenty znikaj i stajesz si jednym. Kiedy si miejesz, twoja dusza i twoje ciao to jedno - miej si razem. Kiedy mylisz, twoje ciao i dusza s rozdzielone. Kiedy paczesz, twoje ciao i dusza s jednym, s zharmonizowane. Zawsze pamitaj: wszystkie te rzeczy s dobre, bo dobre jest to, co czyni ci jednoci. miech, pacz, taniec, piew - wszystko to sprawia, e jeste jedn caoci, w ktrej funkcjonujesz w penej harmonii, bez podziaw. Mylenie odbywa si w gowie, a ciao w tym czasie moe robi tysice rzeczy; moesz je, a umys nie przerywa swojego procesu mylenia. To jest podzia. Idziesz drog: ciao spaceruje, a ty mylisz. Nie mylisz o drodze, nie mylisz o drzewach, ktre ci otaczaj, nie mylisz o socu, nie mylisz o ludziach, ktrych mijasz, rozmylasz o innych sprawach, innych wiatach. Rozemiej si serdecznie, nie jednym z tych sztucznych miechw, ktre s jedynie grymasem ust, lecz szczerze, z gbi siebie, a nagle poczujesz, e twoja dusza i ciao dziaaj wsplnie. To nie tylko ciao, to co gbiej w twoim wntrzu. To powstaje w samym centrum twojego ja i wypywa na zewntrz. Cay jeste miechem. W pewnym kurorcie w Nowej Anglii mieszka tak brzydki czowiek, e by przedmiotem nieustannych dowcipw, wymylanych przez mieszkacw. Pewien chirurg plastyczny ktry pojecha tam na urlop, tak przej si jego brzydot, e zaproponowa, i bezpatnie zmieni mu twarz. Powiedzia: Dokonam operacji ktra uczyni ci najprzystojniejszym mczyzn w Nowej Anglii". Tu przed sam operacj chirurg zapyta: Czy chcesz, ebym cakowicie zmieni twoj twarz?" A w mczyzna odpowiedzia: Nie, nie a tak. Chc, eby znajomi wiedzieli, e ten przystojniak to ja". Tak wanie funkcjonuje ego. Chcesz, aby koledzy wiedzieli, kim jest ten przystojniak. Chcesz, eby koledzy wiedzieli, kto jest tym cichym, tym niemiaym, tym, ktry zawsze stoi w cieniu. Nawet jeli twoje pragnienie jest tak skromne, oznacza, e twoje ego yje i ma si wietnie. Nic nie ulego zmianie. A tylko cakowita zmiana jest zmian. Hajmi Goldberg straci! mnstwo pienidzy na giedzie i jest w stanie zaamania. Idzie z wizyt do lekarza i mwi: - Panie doktorze, strasznie trzs mi si rce. Doktor pyta: - Czy pan duo pije? Hajmi odpowiada: - Nie mog pi, bo wszystko rozlewam. - Rozumiem - odpowiada doktor i zaczyna szczegowe badanie. Kiedy skoczy, pyta: - Czy odczuwa pan mrowienie w ramionach? Bl w kolanach? Nage zawroty gowy? - Tak - odpowiada Hajmi - wanie tak si czuj. - To zabawne - mwi doktor - bo ja te. Ciekawe, co to znaczy? Nastpnie przeglda przez kilkanacie minut notatki i pyta: - Czy mia pan takie objawy ju wczeniej? - Tak - odpowiada Hajmi. Doktor wzywajc nastpnego pacjenta, mwi: - W takim razie to proste. To nawrt pana poprzedniej choroby. ************************** Fred wrci od lekarza i wyglda okropnie. Opowiada onie Becky, e dowiedzia si, i umrze jeszcze tej nocy. ona obejmuje go i zaczynaj paka. Nastpnie proponuje, eby poszli do ka kocha si po raz ostatni. Kochali si, dopki Becky nie zasna, ale Fred boi si zasn, bo jest to jego ostatnia noc na tym wiecie. Ley wic w ciemnoci, podczas gdy Becky chrapie. Fred szepcze onie do ucha: - Becky, prosz ci, zrbmy to jeszcze raz. Ale Becky pi nadal. Fred patrzy na zegarek, pochyla si nad on i potrzsa j mocno. - Becky, prosz, zrb to dla mnie jeszcze jeden raz. Becky otwiera oczy i mwi: - Fred, jak moesz by takim egoist? Ty masz ju to wszystko z gowy, a ja musz rano wsta. Wszyscy starzy ludzie na caym wiecie to robi - wyprbowuj cierpliwo swoich krewnych. Hajmi Goldberg by bardzo zmartwiony; jego ona zaniemoga, wic wezwa lekarza. Po zbadaniu jej lekarz powiedzia do Hajmiego:
- 22 -

- Obawiam si, e mam dla pana ze wiadomoci. Pana onie zostao ju tylko kilka godzin ycia. Mam nadziej, e rozumie pan, i nic wicej nie mona zrobi. Ale niech pan nie dopuszcza do siebie cierpienia. - Nie ma sprawy, panie doktorze - odpowiada Hajmi. - Cierpiaem przez czterdzieci lat, to wytrzymam jeszcze tych par godzin. Pamitaj definicj zdrowia: kiedy zupenie nie czujesz swojego ciaa, jest ono w penym zdrowiu. Czujesz swoj gow dopiero wtedy, gdy zaczyna bole. Nie masz blu gowy, to jakby nie mia gowy -jest ona tak lekka, jakby nic nie waya. Masz nogi dopiero wtedy, kiedy ci bol. Kiedy ci nie bol - nie czujesz, e je masz. Kiedy ciao jest zdrowe... c, zgodnie z moj definicj zdrowia -to tak jakby nie mia ciaa, bo czy masz je, czy te nie, nie stanowi to dla ciebie rnicy. I taka sama jest prawda o zdrowym umyle. Jedynie chory umys daje o sobie zna. Kiedy jest zdrowy, spokojny, nie odczuwasz jego istnienia. Kiedy zarwno twoje ciao, jak i umys zachowuj spokj, duo atwiej, radoniej, bdzie ci odczuwa swoj dusz. Wcale nie ma potrzeby zachowywa si przy tym powanie. Hajmi Goldberg poszed do swojego lekarza, poczu si bowiem wyczerpany cig trosk o swoje pienidze. - Zrelaksuj si - poradzi doktor. - Niecae dwa tygodnie temu by u mnie pacjent zaamany tym, e nie mg zapaci rachunkw swojemu krawcowi. Poradziem mu, eby po prostu nie paci, i od razu poczu si lepiej. - Wiem - odrzek Goldberg. - To ja jestem jego krawcem. Oczywicie, zdarzaj si rne sytuacje... Ale jeli bdziesz cho troch uwaniejszy, bdziesz umia mia si nawet w sytuacji Hajmiego. Wszdzie dokoa jest wiele takich sytuacji. ycie jest ich pene. Do autobusu wsiad mczyzna z gromadk dzieci. Starsza pani zapytaa, czy wszystkie s jego. - Oczywicie - odburkn. - Jestem sprzedawc prezerwatyw, a te wszystkie dzieci otrzymaem w ramach reklamacji. Rozejrzyj si. Wszdzie dokoa co si dzieje. Naucz si, jak mona si tym cieszy. Joe zosta ugryziony przez psa. Rana nie chciaa si zagoi, tote umwi si z doktorem. Ten kaza mu przynie ze sob psa. Zgodnie z podejrzeniami - pies mia wcieklizn. - Obawiam si, e jest ju za pno na ratunek - brzmiaa diagnoza. Joe usiad przy biurku doktora i zacz co szybko pisa. - Moe nie bdzie a tak le. Nie musi Pan natychmiast spisywa swojego testamentu - pociesza doktor. -To nie jest mj testament. Robi list ludzi, ktrych mam zamiar ugry. Jeli nic nie mona poradzi na moj wcieklizn, to czemu mam nie wykorzysta tej okazji? Tej wspaniaej okazji... Ciesz si yciem, miej si z tych wszystkich absurdw, ktre ci otaczaj. miej si przez ca drog do boskiej wityni. Dochodz tam ci, ktrzy miali si bez ogranicze. Ci powani wci si bkaj ze swymi kamiennymi twarzami. Bdcy na stau mody doktor Dagburt, odbywa wizyty domowe u chorych z dowiadczonym internist, doktorem Bonesem. - Ja postawi diagnozy w pierwszych dwch przypadkach. Obserwuj uwanie, bo nastpnie ty sprbujesz - mwi Bones. W pierwszym domu zmartwiony m mwi: - Moja ona ma straszne skurcze odka. Doktor Bones bada pacjentk, a nastpnie klka, zaglda pod ko i mwi: - Musi pani przesta objada si tymi wszystkimi cukierkami i czekoladkami, a poczuje si pani lepiej. Dagburt zaglda pod ko i widzi na pododze mnstwo opakowa po sodyczach. Nastpna wizyta odbywa si w domu zrozpaczonej Becky Gold-berg. - Co si stao z Hajmim, doktorze. Wczoraj przez cay dzie by jaki roztargniony, dzisiaj cigle si przewraca. Kiedy pooyam go do ka - straci przytomno. Badajc Hajmiego, doktor zaglda pod ko i mwi do niego: - To bardzo proste. Za duo pijesz. Mody doktor Dagburt take zaglda pod ko i widzi siedem pustych butelek po dinie. W czasie trzeciej wizyty nadesza pora na postawienie diagnozy przez doktora Dagburta. Czekaj dugo po naciniciu dzwonka, ale w kocu otwiera moda kobieta z mocno zarumienionymi policzkami. - Pani m zamwi wizyt dla pani. Powiedzia, e od samego rana zachowuje si pani bardzo dziwnie - mwi
- 23 -

Dagburt. Id na gr, kobieta kadzie si do ka. Darbert bada j, a nastpnie zaglda pod ko. - No, dobrze, mwi. Przepisuj pani diet beznabiaow, a wszystko wrci do normy. Kiedy wyszli, Bones bardzo zdziwoiny pyta: - Jak doszede do tej diagnozy? - C - mwi Dagburt - poszedem za twoim przykadem i zajrzaem pod ko. Znalazem tam mleczarza. ************************** Slobovia i Kowalski spotykaj si w rodku nocy w barze Pope & Har-lot na kilka piwek. Kowalski pyta: - Czy twoja ona dobrze gotuje? - Przychodz do domu dzi wieczorem - odpowiada Slobovia -a moja ona krzyczy i pacze, bo pies zjad pierg, ktry dla mnie zrobia. Mwi jej: Nie rycz. Kupi ci nowego psa". ************************** - Panie Klopman. Mimo e jest pan naprawd ciko chory, to myl, e uda mi si pana z tego wycign - mwi doktor Bones. Klopman pacze: - Doktorze, jeli naprawd wyzdrowiej, to przeka pi tysicy dolarw na pana nowy szpital. Kilka miesicy pniej Bones spotyka Klopmana na ulicy i pyta o samopoczucie. - Nigdy nie czuem si lepiej - odpowiada Klopman. - Chciaem z panem porozmawia o obiecanych pienidzach na nowy szpital - mwi Bones. -Nie rozumiem, panie doktorze. - No c, obieca pan, e jeli pan wyzdrowieje, to przekae pan pi tysicy dolarw na nowy szpital - mwi Bones. - Ja tak powiedziaem? - dziwi si Klopman. - To tylko dowodzi, jak bardzo byem chory! Ruta, ona Mosze Finkelsztajna, narzeka na kiepskie poczynania ma w ku, Mosze idzie wic do lekarza. Doktor Bones przepisuje nowe, cudowne piguki, ktre na pewno poskutkuj. Po miesicu Mosze wraca do doktora i mwi: - Te piguki s wietne. Uprawiam mio co noc, po kilka razy. - Wspaniale. Teraz pana ona jest chyba w kocu zadowolona? -pyta doktor. Mosze odpowiada: - No c, nie wiem. Jeszcze nie dotarem do domu. ************************** Soneczny, poniedziakowy poranek w centrum Santa Banana w Kalifornii. Doktor Decapitate szykuje si do przyjcia swojego pierwsze- go pacjenta. Jeszcze raz spoglda na swj nowoczesny, wietnie wyposaony, skomputeryzowany, poyskujcy chromem gabinet, naciska guzik i wpuszcza pacjenta, pana Porky Poke'a. - Doktorku! - krzyczy Porky. Jego gowa jest caa w bandaach. -Ach! Zapewne jaki problem z gow -woa Decapitate. - Niesamowite! Jak pan to odgad? - No c! Trzydzieci lat praktyki w tym zawodzie. I doktor zaczyna naciska jakie przeczniki, jakie klawisze w komputerze. Po chwili mwi: - Nie ma wtpliwoci. To ostry przypadek migreny. -To zdumiewajce! Mam j przez cae ycie. Czy moe mnie pan wyleczy? - Dobrze - mwi doktor patrzc w komputer. - Zabrzmi to drastycznie, ale by pomc panu, bd musia usun paskie lewe jdro. - O rany! Lewe jajo! - rozpacza Porky. - No dobrze. Zrobi wszystko, aby pozby si tego blu. Po tygodniu, kaczym chodem Porky Poke opuszcza prywatn klinik. Nie ma lewego jdra, ale czuje si jak odrodzony. - Ju po migrenie!krzyczy, prbujc taczy z radoci. Aby to uczci, idzie od razu do sklepu krawieckiego Mosze Finkelsztajna. Chce sprawi sobie ca now
- 24 -

garderob. Mosze patrzy na niego i mwi: - Marynarka rozmiar czterdzieci dwa. - Tak! Ale skd pan wie? - pyta Porky. - C. Trzydzieci lat praktyki w tym zawodzie. Rozmiar pana spodni to trzydzieci sze, dugo nogawki siedemdziesit osiem centymetrw. - Zdumiewajce! -woa Porky. - Ma pan wit racj! - Oczywicie, e mam racj. Robi to cae ycie. Pana buty maj rozmiar dziewi i p - kontynuuje Mosze. -Niesamowite. Dokadnie tak jest! - A pana bielizna jest w rozmiarze cztery - dodaje Finkelsztajn. - O, nie. Tu si pan myli. Mam rozmiar trzeci. - Nie, nie. Na pewno czwarty - upiera si sprzedawca. - Nie. Cae moje ycie nosiem i nosz rozmiar trzy - mwi Porky. - Dobrze. Niech pan sobie nosi ten rozmiar trzeci, ale bdzie pan miat od tego okropn migren.

4. Pokonaj dolegliwoci
* Sugestie i wskazwki zawarte w tym rozdziale pochodz z osobistych spotka Osho z rnymi ludmi. Mimo e wskazwki te byy udzielane konkretnym osobom, zawieraj si w nich take oglne porady, ktre mog by zastosowane w rozwizywaniu powszechnie spotykanych dolegliwoci organicznych i psychicznych. W adnym jednak wypadku sugestie te nie powinny zastpowa konsultacji i leczenia, udzielanych przez profesjonalnych lekarzy. Jeeli nie traktujesz swego ciaa zgodnie z natur, pojawia si choroba. Jest ona twoim sprzymierzecem. Wytyka ci: Zmie postpowanie! Robisz co niezgodnego z natur". Jeli nie jesz przez trzy czy cztery dni, czujesz si osabiony, godny, smutny. Twoje ciao potrzebuje energii, wic mwi: Zjedz co!" Zawsze pamitaj: energia jest neutralna, tote jako twojego istnienia zaley od ciebie. Moesz by szczliwy, moesz by nieszczliwy - jak sobie yczysz. Nikt inny za to nie odpowiada. Kiedy jeste godny - jedz. Kiedy jeste spragniony - pij. Kiedy chcesz spa - pij. Nie zmieniaj natury. Przez jaki czas moesz to robi bezkarnie. Jeli chcesz poci, moesz to robi przez kilka dni, ale bdziesz stawa si coraz sabszy i z kadym dniem bdziesz odczuwa coraz wiksze przygnbienie. Jeli nie chcesz oddycha, moesz wstrzyma oddech na kilkadziesit sekund - oto ile swobody masz w tym zakresie. Niewiele, bo zaraz poczujesz, e si dusisz, e umrzesz, jeli nie zaczniesz prawidowo oddycha. Poczucie nieszczcia istnieje po to, by ci wskaza, e gdzie zbdzie, e zgubie drog. A wtedy natychmiast zawracaj! Jeli posuchasz ciaa - posuchasz natury, swojej wewntrznej istoty. Bdziesz czu si coraz bardziej szczliwy. Bd dobrym suchaczem natury. 1. Napicie w brzuchu Pytanie: Czsto czuj jakbym mia kamie w brzuchu. Jak mog si rozluni? Ta dolegliwo dotyka wikszo ludzi. Jest przyczyn wielu chorb - fizycznych, umysowych i obu rodzajw naraz -bo brzuch jest orodkiem, w ktrym spotyka si twoja psychika i fizjologia; spotykaj si w okolicy ppka. Jest to punkt scalajcy. Kiedy wic minie wok ppka twardniej jak skaa, dokonuje si w tobie podzia. Twoje ciao i umys oddzielaj si od siebie, staj si jakby dwiema oddzielnymi rzeczami, bez adnego pomostu. Czasami robisz co, czego chce tylko twj umys, cho ciao jest do tego nieprzygotowane. Na przykad jesz - ciao nie jest godne, ale moesz je, bo umys delektuje si smakiem. Nie bdzie wiedzia, jak czuje si ciao, bo czucie zostaje odcite; nie ma pomostu. Czasem zdarza si, e jeste tak zajty gr w karty albo ogldaniem filmu, e ciao jest godne, ale ty tego nie wiesz. Wtedy funkcjonujesz jak dwie linie rwnolege, adnego punktu stycznego. Oto sedno schizofrenii. I zawsze towarzyszy jej ten sam symptom: kamie w brzuchu. Znale kogo, kto nie jest, cho w pewnym stopniu, schizofrenikiem, to rzadko. Po pierwsze, naley robi gbokie wydechy. Kiedy wykonujesz taki gboki wydech, w naturalny sposb musisz wcign brzuch. Nastpnie rozlunij si i pozwl powietrzu wpywa do rodka. Jeli wykonae gboki wydech, powietrze bdzie wcignite z wielk si. Bdzie jak uderzanie motkiem - rozbije skamienia struktur w okolicy brzucha... To po pierwsze. Po drugie, kadego ranka po wyprnieniu, kiedy odek jest pusty, we suchy rcznik i masuj brzuch. Zacznij ruchem kolistym od prawej strony. Kilka minut masau. To te pomoe ci si odpry.
- 25 -

A po trzecie, kiedy tylko moesz, przebiegnij si, uprawiaj jogging. Stosuj te trzy sposoby i w cigu miesica kamie zniknie. 2. Poczucie izolacji od wasnego ciaa Pytanie: Zupenie nie czuj swojego ciaa. Jak nawiza z nim kontakt? Pierwsz podstawow spraw jest powrt do swojego ciaa. Jeli nie mamy kontaktu ze swym ciaem, nie mamy take kontaktu z ziemi. Nie mamy adnych korzeni, a nie bdc zakorzeniony w swoim ciele, czowiek absolutnie nic nie moe zrobi! Dopiero kiedy si zakorzenisz, wszystko inne staje si moliwe. Takie problemy jak zazdro, ch posiadania, zachanno s wanie wynikiem braku zakorzenienia. Poniewa nie masz korzeni, cigle si boisz. Strach ten powoduje w tobie ch posiadania. Z jego powodu nie moesz nikomu zaufa, tote pojawia si zazdro. Wicej: nie moesz zaufa samemu sobie oto prawdziwy problem bo jak zaufa, jeli adne korzenie nie cz ci z ziemi? Prawda przychodzi dopiero wtedy, kiedy zapucisz korzenie gboko w ziemi. Cokolwiek si wydarzy, wiesz, e wstaniesz i bdziesz umia si z tym zmierzy. Nie przywierasz na si do innych; stajesz si samowystarczalny. Dlatego podstawow spraw jest to, by zacz coraz mocniej zakorzenia si w swoim ciele. Zwracaj na nie uwag, ciesz si jego aktywnoci, biegaj o poranku, cieszc si ciaem, i czuj przepywajc energi. Idziesz popywa - ciesz si ciaem i rzek, i dotykiem wody. Biegaj, tacz i podskakuj w socu, pozwl, aby ciao znw promieniowao radoci. To musi by zrobione najpierw... wraz z tak du iloci gbokich oddechw jak tylko moliwe. Gdy ju dostaniesz si do swojego ciaa, gdy znw odyjesz wraz z nim, dziewi problemw z dziesiciu zniknie samo. Jeden z trikw spoeczestwa polega wanie na tym, eby oddzieli ludzi od siebie samych. Odcio wic twj kontakt z twoim ciaem, tak e czujesz si jak jaki upir w puszce. Jeste w ciele, ale przecie tak naprawd to w nim nie jeste - po prostu bkasz si. Bierzesz przyjaciela za rk, ale nie masz adnych odczu, adnej poezji, adnej radoci. To jakby dwie donie manekinw. Jesz, ale tak waciwie napychasz si; stracie smak. Patrzysz, ale nie widzisz prawdziwego natenia barw ycia; kolory s przytumione, szarawe, zakurzone. Suchasz muzyki, ale waciwie syszysz tylko kolejne dwiki; muzyk przegapiasz. Sprbuj przez kilka miesicy zachwyca si wszystkim, co ma zwizek z ciaem: bieganiem, uprawianiem joggingu, zabaw, skakaniem, tacem, piewem, krzyczeniem w grach. Przywr sobie dziecistwo! Poczujesz si jak nowonarodzony. Poznasz, co czuje gsiennica, kiedy stanie si motylem. 3. Ble ramion i karku Pytanie: Jestem biznesmenem i podczas pracy odczuwam silny bl w ramionach. Lekarze mwi, e to ble psychosomatyczne i przepisuj mi rodki przeciwblowe. Myl, e jest kilka sposobw, ktre mog fu pomc. Jeden z nich to rolfing lub gboki masa, inny to akupunktura. Przejdzie - nie ma powodu si martwi. Pewien kanadyjski psychoanalityk dr. Hans Selye przez cae swoje ycie pracowa nad zagadnieniem stresu i doszed do paru bardzo gbokich konkluzji. Po pierwsze, stres nie zawsze jest zy, a poza tym mona we wspaniay sposb go spoytkowa. Nie musi by zjawiskiem negatywnym. To wtedy, kiedy mylimy, e taki jest, stwarzamy sobie problemy. Stres jako taki moe by wykorzystany jako punkt wyjcia, moe sta si si tworzenia. Ale mwi si nam od lat, e stres jest zy. Kiedy jeste w stresie, zaczynasz si ba, a twj strach powiksza stres; sytuacja staje si nie do rozwizania. Na przykad zdarza si jaka stresowa sytuacja w pracy. W chwili kiedy zaczynasz odczuwa napicie, zaczynasz si obawia, e tak nie powinno by. Mylisz, e powiniene si rozluni, ale nie jeste w stanie. Na dodatek podejmowanie nieudanych prb powiksza jeszcze twj stres. Jeste pod wpywem stresu, prbujesz go bezskutecznie zlikwidowa, czyli po prostu komplikujesz problem jeszcze bardziej. Sprbuj uywa stresu, jakby by energi twrcz. Zacznij od zaakceptowania go. Nie ma potrzeby z nim walczy, bo jest czym dobrym. Mwi ci jedynie: W pracy co jest nie tak, co le poszo. By moe stracisz na rym..." albo co w tym rodzaju. Stres jest po prostu wskazwk, e ciao przygotowuje si, aby zaradzi problemowi. Ty za prbujesz si relaksowa albo bierzesz rodki przeciwblowe czy piguki na uspokojenie i postpujesz wbrew ciau. Ono przygotowuje si do dziaania w jakiej konkretnej sprawie, chce sprosta pewnemu wyzwaniu. Przyjmij to wyzwanie. Nie ma potrzeby si zamartwia, nawet jeli czasem nie bdziesz mg w nocy zasn. Przejd przez to, skorzystaj z energii, jak to wyzwala: przejd si w gr i w d po schodach, przebiegnij si, id na dugi spacer, zaplanuj, co chcesz zrobi. Zamiast prbowa zasn za wszelk cen, wykorzystaj t sytuacj w sposb twrczy. Twoje ciao po prostu jest gotowe do walki z problemem; to nie pora na relaks. Zrelaksujesz si pniej. Jeeli przeye swj stres w caej peni, to stan odprenia przyjdzie automatycznie; mona doj jedynie do pewnego punktu, potem ciao samo odpuszcza. Jeli chcesz si relaksowa w poowie drogi, stwarzasz problem; ciao nie chce tego zrobi. To tak jak biegacz na olimpiadzie, ktry przygotowa si do biegu i czeka jedynie na gwizdek, sygna by wystartowa, popdzi jak wiatr. Jest peen napicia. To nie jest chwila na odprenie. Jeli wziby piguk na uspokojenie, byby zupenie nieprzydatny w wycigu. Albo jeli usiowaby si relaksowa w
- 26 -

takiej chwili i prbowa medytacji transcendentalnej - straciby wszystko. Aby wygra, musi wykorzysta to napicie; ono w nim narasta, gromadzi energi. Biegacz napenia si siami witalnymi, moliwociami. Teraz musi jedynie przytrzyma ten stres i uy go jak energii, jak paliwa. Selye nazwa ten rodzaj stresu eustresem" (od euforii). Jest to stres pozytywny. Po zakoczeniu biegu biegacz gboko zanie; problem zosta rozwizany, ju go nie ma, tote stres znika sam z siebie. Sprbuj tak postpi. W sytuacji stresowej nie tchrz, nie daj si ni przestraszy. Wejd w ni i uyj stresu, aby j zwalczy. Czowiek dysponuje ogromn energi i im lepiej umie j wykorzysta, tym wicej mu ona daje. Rolfing (masa) na pewno ci pomoe. Ale nie w osigniciu stanu odprenia, tylko w poprawieniu muskulatury. Da ci wicej si witalnych. Kiedy znajdziesz si w takiej sytuacji, nie unikaj walki, zrb wszystko, co jest w twojej mocy, by wej w to cakowicie. Zgd si, zaakceptuj to. To jest dobre, przygotowuje ci do pokonania problemu. A kiedy on ju minie, bdziesz zdziwiony: odczujesz ogromny spokj, jakiego sam nie mgby sobie stworzy. Moe przez dwa, trzy dni nie bdziesz mg spa, a potem przepisz czterdzieci osiem godzin, ale to jest w porzdku! Wyznajemy wiele bdnych pogldw. Jeden z nich jest taki, e kady czowiek musi spa osiem godzin na dob. To przecie zaley od sytuacji. S chwile, kiedy sen jest niepodany - twj dom si pali, a tobie chce si spa! To przecie niemoliwe i powinno by niemoliwe, bo kto zajby si gaszeniem poaru? A kiedy pali si dom, wszystko inne staje si niewane. Nagle twoje ciao jest gotowe do walki z ogniem. Nie bdziesz senny. Ale kiedy ogie zostaje ugaszony i wszystko si uspokaja, moesz zasn na dugo i to bdzie zdrowe. Nie wszyscy potrzebuj tyle samo snu. Niektrym wystarcz trzy godziny, dwie godziny, cztery godziny, pi godzin, sze, osiem, dziesi, dwanacie. Ludzie si rni. Nie ma jednej normy. Take w odniesieniu do stresu ludzie si rni. Mona wyrni dwa typy ludzi. Jeden typ mona okreli jako konie wycigowe, drugi -jako wie. Jeli ko wycigowy nie bdzie mg pdzi, zaatwia spraw szybko, pojawi si u niego stres; musi porusza si swoim tempem. Dlatego jeli jeste koniem wycigowym - zapomnij o relaksacji i podobnych sprawach; to nie dla ciebie. One s dla wi. Bd po prostu koniem wycigowym. Taka jest twoja natura. Nie myl o tym, co sprawia przyjemno wiom; to nie dla ciebie. Ty masz swoje przyjemnoci. Gdyby w stara si by koniem wycigowym -dowiadczy takich samych trudnoci! Moesz zej ze sceny. To bardzo atwe. Wystarczy, e umys nakae ci: Skocz z tym". Ale nie bdziesz czu si dobrze. Zacznie narasta w tobie coraz wicej stresu, bo twoja energia nie znajdzie ujcia. Zaakceptuj wic swoj natur. Jeste wojownikiem, onierzem; taki masz by, z tego bierze si twoje zadowolenie. Nie ma potrzeby si obawia; wejd w to caym sercem, rywalizuj, rb wszystko, co tylko chcesz. Nie obawiaj si konsekwencji, zaakceptuj stres. Kiedy go zaakceptujesz, przestanie ci przeszkadza. A nawet wicej, bdziesz bardzo zadowolony, bo zaczniesz go uywa; jest przecie rodzajem energii. Jeli jeste koniem wycigowym, nie suchaj tych, ktrzy sugeruj ci relaks; to nie dla ciebie. Twj odpoczynek pojawi si dopiero wtedy, kiedy zasuysz na niego cik prac. Kady powinien rozumie do jakiego typu naley. Kiedy to stanie si jasne, bez problemu mona zacz poda jasno wytyczon drog. Stres stanie si sposobem na ycie. 4. Choroby zwizane ze stresem Pytanie: Czsto choruj i sdz, e ma to zwizek ze zmuszaniem si do zbyt wielu rzeczy, po czym nie czuj si ju poczony z samym sob i ciao zaczyna chorowa. Kady powinien rozumie, jak funkcjonuje jego ciao. Jeli usiujesz robi wicej, ni ciao moe zaakceptowa, to wczeniej czy pniej rozchorujesz si. Dziaanie wbrew ciau ma swoje granice, nie mona go kontynuowa w nieskoczono. By moe pracujesz zbyt ciko. Nie musi to wcale oznacza, e dla innych te byaby to cika praca, ale przecie nie w tym rzecz. To twoje ciao nie moe znie tak duo, musi odpocz. A rezultat bdzie taki sam: zamiast pracowa dwa, trzy tygodnie, a potem odpoczywa dwa, trzy tygodnie, pracuj sze tygodni, ale zredukuj dzienny limit pracy o poow... Prosta arytmetyka. A jak niebezpieczne jest twoje postpowanie! Moe zniszczy wiele delikatnych systemw w twoim ciele! Bdc wci przepracowanym, a potem wyczerpanym i przygnbionym, leysz w ku i czujesz si okropnie. Zredukuj prdko, poruszaj si wolniej i rb to w sposb peniejszy. Na przykad przesta chodzi w taki sposb, w jaki robisz to teraz. Spaceruj powoli, oddychaj powoli, mw powoli. Jedz powoli; jeli zwykle posiek zabiera ci dwadziecia minut, niech teraz trwa czterdzieci. Powi wicej czasu na kpiel. Jeli zwykle jest to dziesi minut, przedu j do dwudziestu. W rezultacie twoja praca zostanie zredukowana o poow. Ale nie chodzi jedynie o twoje zajcia zawodowe. Chodzi o zmian we wszystkim, co robisz w cigu doby, o redukcj szybkoci do minimum, o poow. To musi by zmiana caego sposobu i stylu ycia. Mw powoli... Nawet czytaj powoli, bo umys dy do robienia wszystkiego w tym samym trybie. Osoba, ktra ma za duo pracy, bdzie szybko czyta, szybko mwi, szybko je; to obsesja. Cokolwiek robi, bdzie robi szybko, nawet jeli nie ma takiej potrzeby. Nawet jeli wyjdzie na poranny spacer, bdzie i szybko. Nie zmierza donikd... To po prostu spacer, nie ma znaczenia, czy przejdzie dwie czy trzy mile. Ale czowiek optany szybkim tempem ycia zawsze
- 27 -

si spieszy. To po prostu jego automatyczny mechanizm, automatyczne odruchowe zachowanie. Staje si ono jakby wbudowane. Wic przysta. Ju od dzisiaj zredukuj wszystko o poow. Wstawaj powoli, chod powoli. To poprawi take twoj uwag, bo kiedy robisz pewne rzeczy powoli - na przykad bardzo wolno poruszasz rk powicasz temu swoj uwag. Jeli robisz co szybko -robisz to mechanicznie. Jeeli chcesz zwolni, musisz to zrobi wiadomie; nie ma innego sposobu. Problem nie ley w zewntrznych moliwociach. Kady z nas ma swoje wasne tempo i zgodnie z nim powinien si porusza. Jest ono dla ciebie naturalne i nie ma nic wsplnego z tym, czy jeste w stanie zrobi to, czego si od ciebie wymaga. We waciwym ci tempie moesz wykona wystarczajco duo pracy, a myl, e bdziesz mg wykona jeszcze wicej. Kiedy wejdziesz w swj waciwy rytm, bdziesz w stanie dokona o wiele wicej. To nie bdzie trudne, bdzie przebiega duo agodniej i bdziesz w stanie zdziaa duo wicej. Istniej powolni pracownicy, ale ich powolno ma swoje zalety. Prawd mwic, zalety te s bardzo cenne. Szybki pracownik moe by dobry pod wzgldem iloci wykonanej pracy. Moe wykona wicej, ale nigdy nie bdzie dobry w zakresie jakoci. Kto pracuje wolniej, moe wykona prac wyszej jakoci. Caa jego energia wchodzi w wymiar jakoci. Nie bd to due iloci, ale ilo nie jest tu tak wana. Jeli moesz zrobi kilka rzeczy, ale naprawd piknych, bliskich doskonaoci, bdziesz mia poczucie szczcia i spenienia. Nie ma potrzeby robi wielu rzeczy. Jeeli wykonasz jedn jedyn, ktra cakowicie ci zadowoli, twoje ycie nabierze peni. Moesz robi tysice rzeczy, ale jeeli adna nie daje ci poczucia spenienia i wszystko przyprawia ci o mdoci i choroby -jaki to ma sens? Naley zrozumie kilka podstawowych spraw. Nie ma takiego pojcia jak natura ludzka". Jest tyle natur, ilu istnieje ludzi, nie stanowi to wic adnego kryterium. Jeden jest sprinterem, inny powolnym spacerowiczem. S tak rni, e nie mona ich porwnywa, obaj s cakowicie unikalni i niepowtarzalni. Tote nie martw si tym. Wszystko przez to, e porwnujesz. Widzisz, e kto robi tak wiele i wcale nie pi, a ty co zrobisz i zaraz musisz si pooy. Czujesz si le z tego powodu i mylisz, e twj a wydajno nie jest tak dua, jak powinna. Ale kim on jest i jak masz zamiar porwnywa si do niego? Ty jeste tob, on jest nim. Jeli zmusisz go do powolnej pracy, by moe on zacznie chorowa. To mogoby by przeciw jego naturze. To, co ty robisz, jest wbrew twojej naturze. Pozosta po prostu w zgodzie ze swoj natur. Zawsze wsuchuj si w swoje ciao. Ono szepcze, nigdy nie krzyczy, bo tego nie umie. Przekazuje wiadomoci szeptem. Jeli jeste uwany, to je zrozumiesz. Mdro ciaa jest duo gbsza ni mdro umysu. Umys nie ma tej dojrzaoci. Ciao funkcjonowao bez niego przez cae tysiclecia. Umys pochodzi z ostatniej dostawy. Jeszcze wiele nie rozumie. Wszystkie sprawy najwaniejsze ciao trzyma nadal pod swoj kontrol. Jedynie rzeczy bezwartociowe zostay przekazane umysowi. Jedn z nich jest mylenie - spekulacje o filozofii i Bogu, piekle, polityce. Podstawowe najwaniejsze funkcje - oddychanie, trawienie, krenie krwi - s nadzorowane przez ciao, jedynie sprawy dodatkowe oddano umysowi. Suchaj wic ciaa i nigdy nie porwnuj. Nigdy przedtem nie istnia czowiek taki jak ty i nie pojawi si taki w przyszoci. Jeste absolutnie unikalny. Nie moesz porwna swoich notatek z innymi i nie moesz udawa kogo innego. 5. Odczuwanie ciaa od wewntrz Pytanie: Mam bardzo racjonalne podejcie do ycia, ale ostatnio w moim umyle i ciele zachodzi wiele zmian. Zaczem odczuwa siebie bardziej od wewntrz, ale boj si teraz, e niebawem wrc do starych nawykw i znowu mj umys przejmie kontrol. Jak sprawi, by umys bardziej respektowa ciao? Gdy w umyle nastpuje prawdziwa zmiana, ciao odczuwa to natychmiast. Jeli jest to prawdziwa zmiana, zawsze odczujesz, e co w gbi twojego ciaa take ulega zmianie. Ilekro za zmiana dokona si w ciele, nie ma potrzeby obawia si, e umys znowu tob zawadnie; to nie bdzie takie proste. Jeli zmiany nastpi jedynie w gowie i nie dotr w gb ciaa, wtedy umys bardzo atwo moe je anulowa, bo pozostaj one jedynie na powierzchni. Twoje ciao jest tam, gdzie znajduj si twoje korzenie, w miejscu twojego zamocowania w ziemi. Umys jest jak gazie na tle nieba - pikne z wygldu, ale cakowicie zalene od korzeni, ktre tkwi gboko w ciemnociach ziemi. Nie ujawniaj si, nie wystawiaj na pokaz. Jeli przechadzasz si po okolicy, dostrzeesz gazie i kwiaty, ale nigdy korzeni. Jeli wic zmiany dokonuj si jedynie w gaziach i nie dochodz do korzeni, wtedy nie bd trway dugo. Ale jeli zmiana dosignie korzeni, bdzie trwa i nieatwo bdzie j odwrci. Nie martw si wic. Powicaj coraz wicej uwagi i uczucia zjawisku, ktre zachodzi w ciele. Czujesz wntrze swojego ciaa - to cudownie. S miliony ludzi, wikszo, ktra nie ma adnego wyczucia ciaa. Zupenie zapomnieli, e tkwi w ciele. S jak duchy. Odkry swoje wasne korzenie w ciele to prawdziwe wyzwanie, bo ludzko zostaa zupenie odcita od korzeni. Ciao byo przez tysiclecia spychane na margines. Umys wyobrazi sobie, e jest panem, a ciao niczym innym jak tylko sug... a nawet czym godnym potpienia, czym, co kojarzy si z grzechem. Kady czuje si zawstydzony posiadaniem ciaa. Ludzie wstydz si nagoci, bo kiedy jeste goy, prezentujesz si bardziej jako ciao ni umys. Ubranie daje poczucie, e ciaa nie ma -jedynie twarz, gowa, oczy. A tam ulokowany jest wanie cay mechanizm umysu. Tote kiedy ludzie s nadzy, nagle odczuwaj, e maj ciaa - i to nie sprawia im przyjemnoci.
- 28 -

Pozosta wewntrz swojego ciaa, bo taka jest rzeczywisto. Prbuj odczuwa coraz wicej... Pozwl ciau na tyle wraliwoci, ile jest mu potrzebne. Odtwrz je, odzyskaj i pozwl mu na wicej zmian, tak by poczu jego istnienie. Na przykad czasami zamknij oczy, po si na ziemi... Poczuj ziemi swoim ciaem. Nie myl o tym, poczuj to. Id nad rzek, po si w wodzie, na piasku. Po prostu le w socu. Czuj jak najwicej... Bd wraliwy. Kiedy jesz chleb, najpierw poczuj go w doniach, przy do policzka, aby poczu... Powchaj. Najpierw zapoznaj z nim swoje ciao. A potem sprbuj go... Zamknij oczy i poczuj smak. Nie spiesz si, nie napychaj si. Delektuj si nim, dobrze pogry - ten chleb stanie si twoim ciaem. Nie przegap tej okazji. Powtarzam: ten chleb stanie si twoim ciaem. Przyjmij go, powitaj go, a twoje ciao stanie si czym zupenie innym w cigu kilku miesicy. Jeli jesz, mylc o jedzeniu z tym odmiennym podejciem, jeli pijesz wod z innym ni poprzednio nastawieniem i pamitasz, by by coraz czulszym, wraliwszym, wkrtce zauwaysz, e twoje ciao byo w wielu miejscach obumare. Wrcisz do ycia, tak jakby by upionym lwem, ktry rozbudza si, prostuje apy, przeciga si. Doznasz takich samych odczu - budzcego si ycia. To jest niemal jak zmartwychwstanie. 6. Bezsenno Pytanie: Mam kopoty ze snem i budz si zawsze midzy trzeci i czwart nad ranem. Budzisz si zawsze midzy trzeci a czwart? Zacznij wic o tej porze medytowa. Zawsze bd otwarty na pozytywne moliwoci. Korzystaj z wszystkiego. Jeli nie moesz zasn, to nie ma potrzeby, eby si zmusza do spania, a zreszt nie mona si do tego zmusi. Sen jest jedn z tych energii, na ktre nie mamy wpywu. Jeli si je wymusza, zaczynaj szkodzi. Jeli prbujesz zrobi co, aby atwiej zasn, ju sam fakt, e co robisz, stanowi przeszkod. Sen jest przeciwiestwem dziaania, jest stanem braku aktywnoci. Jeli wic podejmujesz jaki wysiek -na przykad liczysz barany albo powtarzasz jak mantr, albo krcisz si we wszystkie strony, albo przywoujesz Boga i zaczynasz si modli - wszystko to rozbudza ci jeszcze bardziej. To nie pomaga, cho ludzie nie przestaj tego robi. Moje podejcie jest cakowicie inne. Po pierwsze, jeli nie moesz spa, oznacza to, e twoje ciao jest doskonale wypoczte, a ludzie maj rne... - Ale czuj si wyczerpany... To twj umys; to nie ma nic wsplnego z ciaem. To nie brak snu, lecz sama wiadomo, e nie pisz dobrze, czyni ci zmczonym. Mechanizm ciaa, organizm, ma swoj wasn mdro. Na przykad jesz... Ciao mwi: Ju do", ale ty mwisz: Jestem chudy jak patyk, musz wicej je". To bd, sam wpdzasz si w kopoty. Moesz je, wmusisz w siebie troszk wicej, moesz si napcha, ale organizm nie jest na to gotowy i odrzuci ten pokarm. Bywa, e nie masz zupenie apetytu, ale umys podpowiada ci, e jeli nie bdziesz jad, to osabniesz. Nikt nie moe osabn w jeden dzie. Jeli ciao nie ma ochoty na jedzenie, lepiej go nie zmusza; ono wie najlepiej. Ma t instynktown wiedz, e przyjmowanie poywienia w danym momencie moe by szkodliwe. Moe zachodzi jaki proces w jelitach i organizm chce si wyczyci, zanim przyjmie nowy pokarm? Moe przedostaa si jaka trucizna? Zjade poprzednio tak duo, e ciao nie zdoao si jeszcze z rym upora. Nie jest gotowe na podjcie nowej pracy, bo zakci to mechanizm; nie da sobie z tym rady. Tote ciao mwi: Stop z jedzeniem" - brak apetytu. Ten brak apetytu jest wypowiedzi ciaa, znakiem dla ciebie. Ciao nie przemawia sowami. Nie moe powiedzie: Stop!" Ale brak apetytu to znak, symbol, ktry posya. Ciao mwi: Nie jedz", ale ty masz swj rozum, wiesz, e naley je co najmniej dwa lub trzy razy dziennie, wic napychasz si, a poniewa nie masz apetytu, prbujesz stworzy go sobie sztucznie. Dodasz wicej przypraw lub pjdziesz do ulubionej knajpki. To takie gupie - stara si oszukiwa wasne ciao! To samo dotyczy snu. Jeli zasne, a o trzeciej czy czwartej nad ranem budzisz si, oznacza to po prostu, e ciao ju wypoczo. Sen ciaa jest zakoczony, ale twj umys stwarza problemy. Wykorzystaj t godzin. Le w ciszy, wsuchaj si w ni! Zamiast denerwowa si, e masz przerwany sen, przeznacz ten czas na medytacj. Nie musisz wcale wstawa: le w ku, wypoczywaj, ale take suchaj... dwikw nocy, ciszy nocy. Co si dzieje i syszysz to, nie ma ludzi, wszyscy pi. To wspaniae! Jeste sam - zupenie jakby by w grach - w ciemnoci, otoczony jej kojcym wpywem. Zachwy si tym, odpr siew tym stanie zachwytu. Rozumiesz, o co chodzi? W przeciwnym razie znw poczujesz si okropnie - bo po raz kolejny masz przerwany sen, a rano bdziesz zmczony i zmartwiony, pojawi si napicie, bl, niepokj. To wszystko znw nie pozwoli ci spa. Spjrz na to od pozytywnej strony, wykorzystaj ten czas. Sprbuj zestroi si z noc, z jej odgosami i poczuj zadowolenie. Noc jest wyjtkowo pikna. A pniej nawet nie zauwaysz, kiedy znw zaniesz... Ale to zdarzy si przy okazji" i tylko tak naley to traktowa. Kiedy zasuchasz si w odgosy nocy, powoli znw osuniesz si w sen nie z powodu jakiego nakazu, nie dlatego, e tak chcesz. Nie musisz medytowa, aby znw zasn. Nie ma adnego aby", nie ma dlatego". Po prostu zachcam ci, by to polubi! A odkryjesz nagle, e sen nadchodzi. Ale czy nadejdzie, czy nie - to nie jest a tak wane. Jeli tak - to dobrze, jeli nie - to drugie dobrze. Rb to przez trzy tygodnie, a cae zmczenie prynie. Jest ono spraw umysu. Od samego rana pozostajesz w przewiadczeniu, e jeste zmczony. Oczywicie wic bdziesz czu coraz wiksze zmczenie. Bdziesz ba si wszystkiego, wszelkiego zaangaowania. Ju jeste zmczony, jeli wic zaczniesz co robi, zmczysz si jeszcze bardziej. Budujesz wok siebie neuroz. Wszyscy mamy odmienne potrzeby snu i jedzenia. Jeden pi przez osiem godzin, inny moe potrzebowa
- 29 -

dziesi, jeszcze inny jedynie sze, kto inny zaledwie cztery, a zdarza si, e niektrzy ludzie potrzebuj tylko trzy lub dwie godziny snu... Mj ojciec nie mg spa ju od trzeciej nad ranem. A kad si spa okoo jedenastej, mia wic trzy, maksimum cztery godziny snu. Moja matka zawsze si tym martwia, aleja nauczyem ojca medytowa. Siedzia wic tak od trzeciej i to stao si dla niego bram do boskoci. Przez cae lata siedzia od trzeciej do sidmej... stajc si prawie posgiem; zapomina o cielesnym istnieniu. Byo to najcenniejszym dowiadczeniem jego ycia; aden sen by mu tego nie da. O trzeciej czu si ju wypoczty; oto jak dziaa jego mechanizm, jego ciao. Pocztkowo prbowa ponownie zasn. Ale to byo straszne, bo sen nie nadchodzi, a on, prbujc zasn, stawa si coraz bardziej zmczony. Nad ranem by ogromnie sfrustrowany. Kadej nocy trzy lub cztery godziny walki o to, by zasn, a sen nie nadchodzi; jak tu si nie frustrowa? Ale od kiedy nauczyem go medytacji, cala frustracja znikna, a godziny te zmieniy si w najcenniejsze chwile jego ycia. Zacz ich oczekiwa - myla o nich przez dwadziecia cztery godziny na dob, bo daway mu najwikszy spokj. Dobrzeje wykorzystywa. 7. Napicie i odprenie Pytanie: Odczuwam wielkie napicie i stres. Jak mog si odpry? Zacznij od swego najbliszego otoczenia - w nim istniejemy, a moemy zacz tylko od miejsca, w ktrym istniejemy. Zrelaksuj cae otoczenie swojej jani: odpr ciao, wycisz zachowanie, spowolnij wszystko, co robisz. Chod w sposb zrelaksowany, jedz w sposb zrelaksowany, mw i suchaj w sposb zrelaksowany. Zwolnij kady proces. Nie piesz si, nie poganiaj. Poruszaj si tak, jakby mia do dyspozycji ca wieczno - bo, prawd mwic, masz j. Jestemy tu obecni od samego pocztku i bdziemy a do samego koca, jeli oczywicie przyj, e pocztek i koniec istniej. Bo waciwie nie istniej. Zawsze tu bylimy i zawsze bdziemy. Zmienia si forma, ale nie substancja; zmieniaj si stroje, ale nie dusza. Napicie oznacza popiech, lk, wtpliwo. Oznacza cigy wysiek, aby si obroni, by bezpiecznym, mie pewno. Napicie wymusza przygotowanie si dzisiaj na nadejcie jutra albo nastpnego ycia, poniewa bojc si jutra nigdy nie zmierzysz si z rzeczywistoci. Napicie oznacza przeszo, ktrej nie przeye, ale jedynie jako tam spdzie; otacza ci, wisi, jest jak kac. Zapamitaj jedn z podstawowych zasad ycia: kade dowiadczenie, ktre zlekcewaye bdzie wisie nad tob, bdzie nalega: Dokocz mnie! Przeyj mnie! Spenij mnie!" To jest cecha przypisana wszystkiemu, czego dowiadczasz - chce by dokoczone, spenione. Kiedy si speni -wyparuje; niedokoczone - nalega, torturuje ci, przeladuje, przyciga twoj uwag. Mwi: Co masz zamiar ze mn zrobi? Nie dokoczye mnie. Spenij mnie!" Caa twoja przeszo wisi dookoa ciebie - bo niczego nie przeye naprawd, wszystko jako wymijae, angaowae si tylko czciowo, tylko troszeczk, na chodno. adnej peni zaangaowania, adnej pasji. Poruszae si jak lunatyk we nie. Tote przeszo wisi nad twoj gow, a przyszo napawa ci lkiem. A jedyne co jest realne - twoja teraniejszo - tkwi wcinita pomidzy przeszo i przyszo. Relaks zacznij od najbliszego ci otoczenia. Pierwszy krok to rozlunienie ciaa. Pamitaj, aby tak czsto jak to tylko moliwe zwraca uwag, czy gdzie w nim - w karku, w gowie, w nogach - nie tworzy si napicie. wiadomie rozlunij je. Zwr si bezporednio do spitej czci ciaa i przekonaj j, powiedz czule: Odpr si". Zdziwisz si, e jeli poprosisz o to ktrkolwiek cz swego ciaa, ona ci posucha, zrobi to, o co prosisz - to przecie twoje ciao! Zamknij oczy i wniknij do jego wntrza, przechodzc od stp do gowy w poszukiwaniu napicia. Porozmawiaj z t czci ciaa jak z przyjacielem; niech to bdzie dialog pomidzy tob i twoim ciaem. Popro, by si zrelaksowao, powiedz mu: Nie ma si czego obawia. Nie bj si. Zatroszcz si o wszystko - ty si odpr". Z czasem nabierzesz wprawy, a ciao stanie si wypoczte. Wtedy zrb kolejny krok, nieco bardziej w gb. Popro, aby take umys si zrelaksowa. Jeli ciao sucha, umys take posucha, ale nie moesz zaczyna od niego - musisz zaczyna od pocztku, nie mona zaczyna od rodka. Wiele osb zaczyna od umysu i niczego nie osiga; a to dlatego, e zaczynaj w zym miejscu. Wszystko ma swoj kolejno. Jeli bdziesz umia rozadowa napicie w ciele, wtedy take bdziesz umia pomc umysowi atwo si relaksowa. Umys jest tworem bardziej skomplikowanym. Kiedy bdziesz mia pewno, e ciao sucha tego, o co prosisz, zdobdziesz take wicej pewnoci siebie. Teraz nawet umys powinien ci sucha. Zabierze to wicej czasu, ale jest moliwe. Kiedy umys bdzie odprony, zacznij relaksowa swoje serce, wiat uczu, emocji -jeszcze bardziej skomplikowany, jeszcze bardziej subtelny. Ale teraz bdziesz mg porusza si z zaufaniem, z peni zaufania do samego siebie. Bdziesz ju wiedzia, e to moliwe. Jeli udao si w przypadku ciaa i umysu, uda si take z sercem. I dopiero wtedy, gdy przejdziesz te trzy kroki, moesz postawi czwarty. Teraz moesz si zwrci do samego rdzenia swojej istoty, ktry przekracza twoje ciao, umys czy serce, jest samym rodkiem twojej egzystencji. I w tym miejscu take bdziesz umia si wyciszy. Taki relaks przynosi ze sob najwiksz z moliwych radoci, rodzaj ekstazy, akceptacji. Bdziesz peen bogoci i radoci. Twoje ycie nabierze cech taca. Wszystko wok, z wyjtkiem ludzi, porusza si tanecznym krokiem. Wszystko wok porusza si powolnym ruchem; jest to oczywicie ruch, ale jak spokojny... Drzewa rosn, ptaki
- 30 -

szczebiocz, rzeki pyn, gwiazdy migocz - wszystko odbywa si tak spokojnie. adnego popiechu, poganiania, adnych trosk, adnego marnotrawstwa. Jedynym wyjtkiem jest czowiek. Sta si on ofiar wasnego umysu. Moe wznie si ponad bogw i upa poniej zwierzt. Szerokie spektrum. Od najniszego do najwyszego; czowiek jest jak drabina. Zacznij od ciaa i zagbiaj si powoli coraz dalej. Nie zaczynaj kolejnego etapu, dopki nie zakoczye poprzedniego. Jeli czujesz napicie w ciele, nie przechod do umysu. Czekaj. Pracuj z ciaem. Nawet mae rzeczy bd ci bardzo pomocne. Chodzisz w pewien charakterystyczny sposb; stao si to nawykiem, czym automatycznym. Teraz sprbuj chodzi bardzo wolno. Budda zwyk mawia do swoich uczniw: Stpaj bardzo powoli i kady krok rb w penej wiadomoci". Jeli chcesz stpa w peni wiadomie, musisz i powoli. Gdy biegniesz, pieszysz si, zapominasz o pamitaniu. Tote Budda chodzi bardzo powoli. Sprbuj i bardzo wolno, a bdziesz zaskoczony - w twoim ciele pojawi si nowy rodzaj uwagi. Jedz powoli, a bdziesz zaskoczony - znajdziesz w tym wspaniay relaks. Wszystko rb powoli - po to by zmieni stare wzorce, by pozby si starych nawykw. Najpierw musisz poczu, e ciao jest cakowicie odprone, jak mae dziecko, a potem dopiero zabieraj si za umys. Podejd naukowo: najpierw to, co najprostsze, pniej bardziej zoone, a na kocu - najbardziej zoone. Dopiero wtedy bdziesz umia si relaksowa w samym rdzeniu swojej istoty. Relaksacja jest jednym z najbardziej zoonych zjawisk. Jest bogata, wielowymiarowa. Jej skadnikami s odpuszczenie, za-ufanie, poddanie, mio, akceptacja, podanie z nurtem, zwizek z caym bytem, pozbycie si ego, ekstaza. To wszystko jest jej czci i to wszystko jest twoim udziaem, kiedy nauczysz si sposobw relaksacji. Wasze tak zwane religie dostarczyy wam wielkich napi, bo stworzyy w was poczucie winy. Usiuj pomc wam pozby si poczucia winy i wszystkich lkw. Chciabym wam powiedzie, e nie ma ani pieka, ani nieba. Wic nie bjcie si pieka i nie odczuwajcie wdzicznoci za niebo. Wszystkim, co istnieje, jest ta chwila. Mona j zamieni w pieko albo w niebo; to jest moliwe. Ale pieko i niebo nie istniej gdzie tam". Pieko jest wtedy, gdy cay jeste spity, a niebo, gdy jeste spokojny. Raj to cakowita relaksacja. 8. Negatywne odczucia wobec ciaa Pytanie: Nie lubi siebie, a zwaszcza swojego ciaa Jeli masz jakie konkretne wyobraenia odnonie wygldu ciaa, bdziesz si zadrcza. Ciao jest takie, jakie powinno by. Jeli masz jakie inne wyobraenia - pozbd si ich, bo nie przestaniesz si zadrcza. Oto ciao, jakie masz, ciao, jakie zostao ci podarowane. Korzystaj z niego... i bd zadowolony. A gdy zaczniesz je kocha, poczujesz, e si zmienia, bo kto kocha swoje ciao, ten o nie dba, a troska ta ma ogromne znaczenie. Ze wzgldu na ni nie zapychasz si nadmiarem jedzenia, ale te nie godzisz si. Suchasz, jakie potrzeby ma twoje ciao, suchasz jego wskazwek - czego pragnie i w ktrym momencie. Kiedy dbasz, kiedy kochasz, stajesz si dostrojony do ciaa, a ono automatycznie zaczyna by w porzdku. Jeli nie lubisz swojego ciaa, powodujesz konflikt, poniewa stopniowo coraz bardziej obojtniejesz na ciao. Kto dba o swojego wroga? Nie bdziesz go oglda, bdziesz go unika. Przestaniesz sucha jego wskazwek, a twoja niech bdzie narasta. Ty sam stwarzasz cay ten problem. Ciao nie wymyla problemw; stwarza je umys. Jest to wic wymylone przez umys. adne zwierz nie cierpi z powodu wygldu swojego ciaa, adne zwierz... nawet hipopotam! adne nie cierpi - s absolutnie zadowolone, bo nie maj umysw, ktre wytwarzayby takie problemy; w innym przypadku hipopotam mylaby: Dlaczego ja tak koszmarnie wygldam?" Po prostu odrzu wyobraenia! Kochaj swoje ciao -to twoje ciao, to prezent od Boga. Masz si nim cieszy i o nie dba. A kiedy dbasz, to gimnastykujesz si, jesz, pisz. Troszczysz si o wszystko, bo to przecie twj instrument, tak jak samochd, ktry myjesz, w ktrym zwracasz uwag na kady szmer, aby wiedzie, czy nie dzieje si co zego. Dbasz o kade zadrapanie na karoserii. Zadbaj te o swoje ciao, a ono stanie si dla ciebie doskonale pikne - bo takie jest! Jest cudownym mechanizmem, tak skomplikowanym, pracujcym tak wydajnie, e dziaa przez siedemdziesit lat bez zarzutu. pisz czy czuwasz, wiesz o tym czy nie wiesz, ono funkcjonuje i to tak cichutko! Nawet jeli nie dbasz o nie i tak dziaa, obsuguje ci. Kady powinien by wdziczny swemu ciau. Zmie po prostu swoje nastawienie, a zobaczysz, e w cigu szeciu miesicy twoje ciao zmieni ksztat. To jak wtedy, gdy kto zakocha si w kobiecie - mona to zauway - ona natychmiast piknieje. By moe nie dbaa zanadto o swoje ciao, ale gdy zakocha si w niej mczyzna, natychmiast zaczyna o nie dba. Godzinami wystaje przed lustrem... bo kto j kocha! Tak samo bdzie, jeli pokochasz swoje ciao - niebawem ujrzysz, e zaczyna si zmienia. Jest kochane, zadbane, potrzebne. Jest tak delikatne, a ludzie tak okropnie si z nim obchodz. Zmie swoje podejcie, a sam si przekonasz! 9. Pikno i brzydota Pytanie: Cigle mam wraenie, e jestem okropnie brzydka. Wydaj si sugerowa moim przyjacioom i kademu kogo spotkam, e patrze na mnie to adna frajda. Umys stwarza niepotrzebne problemy. Ale oto wanie caa jego rola - stwarza bezpodstawne problemy. Najpierw
- 31 -

je wymyl apie ci na nie, a potem ty prbujesz je rozwizywa. Nie prbuj. Po prostu dostrze ich bezpodstawno. Musisz jedynie dostrzec, e to wszystko zupenie nie ma znaczenia. Jeli bdziesz usiowaa co robi, to znaczy, e zaakceptowaa problem. Raczej dostrze fakt, e problem nie ma adnego znaczenia. Kada twarz jest pikna. Kada twarz jest pikna w inny sposb. Kada jest inn twarz i jest unikalna. Prawd mwic, nie ma porwnania i nie ma adnej moliwoci, aby porwnywa. Jeli akceptujesz, staniesz si pikna. Pikno przychodzi wraz z akceptacj. Jeli sama siebie nie lubisz i odrzucasz, staniesz si rzeczywicie uomna, brzydka. To bdne koo. Najpierw odrzucasz, nie akceptujesz - a wtedy czujesz si brzydka. Inni take zaczynaj odczuwa t brzydot, a ty mylisz: Wanie, wic to prawda. Moje podejrzenia byy suszne". Jeszcze bardziej odrzucasz siebie. Oto jak umys sam siebie napdza. I wszystkie te proroctwa skazane s na spenienie, jeli przegapisz punkt wyjcia. A jest nim fakt, e TY to TY. Nie ma kryterium piknoci. Przez ponad pi tysicy lat filozofowie prbowali j zdefiniowa. Ale im si nie udao, bo nie ma jednego kryterium. Jaka osoba moe by pikna dla kogo, a dla kogo innego - nie. Nawet najpikniejsza kobieta moe komu wyda si okropna. Jest to absolutnie osobisty wybr. Nie ma wic staego kryterium... bo kryteria zmieniaj si jak moda. Na przykad w Indiach kobieta o duych piersiach i poladkach jest uwaana za atrakcyjn. Na Zachodzie poladki prawie zanikaj, a piersi staj si coraz mniejsze. Powstaje jaka inna koncepcja pikna. A jaka by ta koncepcja nie bya - ciao si podporzdkowuje. To wanie naley zrozumie. Kiedy w kraju panuje moda na due piersi, kobiety maj due piersi. Zwyko si uwaa, e powieci, poezja, caa literatura odzwierciedlaj spoeczestwo. Ale to dziaa take w odwrotnym kierunku. Powieci, poezja, literatura take kreuj spoeczestwo. Kiedy jaka idea przeniknie do umysw ludzi, zaczyna y. Nie ma kryterium oceny, kto jest pikny, a kto nie jest. To osobisty gust, a waciwie - kaprys. Ale jeli zaczynasz od tego, e nie akceptujesz siebie - stwarzasz sytuacj, w ktrej nikt ci nie zaakceptuje. Bo jeli sama siebie nie akceptujesz, uniemoliwiasz innym akceptacj ciebie. Wywoasz wszelkie moliwe zakcenia, problemy dla innych, bo musieliby postpowa wbrew twoim wasnym przekonaniom. Jeli kto ci pokocha, zniszczysz t mio, bo bdziesz mwi: Jak mona zakocha si w takiej wiedmie?" Albo bdziesz uwaaa, e ten mczyzna ma wypaczone pojcie pikna. Jeli nie kochasz siebie, nikt ci nie pokocha. Tote kady musi zacz od tego, eby pokocha samego siebie. Jezus mwi: Kochaj Boga. Kochaj bliniego jak siebie samego". To podstawowa sprawa. Moesz kocha bliniego, a nawet samego Boga, dopiero wtedy, kiedy pokochasz siebie. Podstawowe przykazanie brzmi: Kochaj samego siebie. Jeli kochasz siebie i czujesz si dobrze sama ze sob, wtedy przycigasz do siebie wielu ludzi. Kobieta, ktra kocha siebie, musi przecie by pikna, tote jest pikna. Stwarza pikno swojej mioci do siebie. Staje si pena wdziku, osobistego uroku. 10. Prawdziwe i nieprawdziwe pikno Pytanie: Co to jest pikno? Jedynym piknem, ktre istnieje, jest pikno wewntrzne. Wszystko pozostae, wszystkie inne pikna s nietrwae jak skra. Mona si oszukiwa przez pewien czas, ale wczeniej czy pniej zewntrzne pikno znika i pozostaje tylko brzydota, bo nie rozwine w sobie prawdziwego pikna. Pikno prawdziwe nie ma nic wsplnego z twarz, ale ze wiatem, ktre wydobywa si z wewntrz. Nie ma nic wsplnego z ksztatem oczu, ale ze wiatem, ktre w nich byszczy. Nie ma nic wsplnego z ciaem, lecz z wewntrzn obecnoci, ktra pulsuje poprzez ciao. Prawdziwe pikno powstaje w rodku, w samym centrum twojej istoty i rozprzestrzenia si na zewntrz. Faszywe pikno pozostaje jedynie na powierzchni, nie jest w tobie zakorzenione, nie ma solidnej podstawy. Pamitaj: trzeba poszukiwa i wybiera prawdziwe pikno. Ono jest wieczne, pozostaje - raz odnalezione, pozostaje w tobie na zawsze. To chwilowe jest po prostu strat czasu, jest rodzajem snu. Mona pozostawa przez jaki czas w stanie snu, ale gdy si obudzisz, dostrzeesz, jak byo to gupie. 11. Starzenie si Pytanie: Pomocy! Starzej si! Pozytywne odczuwanie wasnego ciaa jest wielk pomoc w yciu. Daje ci wicej zdrowia, poczucie peni. Wielu ludzi zapomniao o swym ciele; stali si go niewiadomi i myl, e ciao naley ukrywa pod ubraniami, e jest brudne, obsceniczne i trzeba je zawsze zakrywa, aby nikt tego nie zobaczy. Pogld absurdalny, neurotyczny. Ciao jest pikne. Mode czy stare - to nie ma znaczenia. Oczywicie mode ma inny urok ni stare. Mode ciao ma w sobie wicej witalnoci. Stare jest mdrzejsze. Kady wiek ma swoje pikno; nie ma potrzeby porwnywania. A, szczeglnie na Zachodzie, ciao staje si z wiekiem coraz bardziej przeraajce, bo ycie pojmuj tam jako synonim modoci, co jest bzdur. Wschd jest pod tym wzgldem duo lepszy. ycie jest tam postrzegane jako synonim staroci, bo stary czowiek przey wicej, dowiadczy wicej, kocha wicej, dozna wicej wzlotw i upadkw. Stary czowiek przey modo. Modo musi wic jeszcze przey staro. Postarzae ciao niesie ze sob po prostu wszystkie dowiadczenia, blizny, rany, dostojestwo ktre przyszo w procesie dojrzewania. A kiedy
- 32 -

zaczniesz lubi swoje ciao, pokochasz je niezalenie od etapu, na jakim si obecnie znajduje, wtedy nagle poczujesz, e znw jest pikne oraz e daje ci to poczucie wewntrznej ulgi. 12. Ozibo Pytanie: Mam problem natury seksualnej (...) Chyba jest co ze mn le. Tylko udaj, e mio jest mi kocha z mczyzn. Kiedy trzeba wyj ponad seks, ale ta droga ponad" prowadzi przez" seks i jeli nigdy jej nie przejdziesz, bdzie ci niezwykle trudno wznie si ponad niego. Ludzie, ktrym seks nie sprawia przyjemnoci, by moe nauczyli si pewnej postawy, zostali uwarunkowani. Jako tak si dzieje, e na caym wiecie ludzko jest wprowadzana w bd przez pojedynczych ludzi, a najwikszym naduyciem jest twierdzenie, e naley mie poczucie winy z powodu odczuwania szczcia. Tak, jakby twoje szczcie byo czym zym. Kiedy czujesz si le, to wszystko w porzdku, ale gdy jeste zachwycona, co jest nie tak. Tote szczcie zostao zgniecione i zaszczute - ale jeli nie rozkwitniesz w poczuciu szczcia, przegapisz wszystkie moliwoci, jakie daje ycie. ycie trwa wanie po to, aby nauczy ci by absolutnie szczliw, aby moga rozkwitn. I wanie seks daje ci najlepsz okazj do tego rozkwitu. Jest najbardziej naturalnym sposobem, by zacz odczuwa samadhi, gbok medytacj, bogosawiestwo. S te inne sposoby, ale nie s one tak naturalne. Seks jest najbardziej naturalnym sposobem - biologicznie wbudowanym. Jest darem od Boga, po to aby kady czowiek - religijny czy nie, hinduista, muzumanin, ateista, komunista, kimkolwiek si czuje - mg uwierzy w Boga. Jednoczenie seks w sposb naturalny daje poczucie, e istnieje co ponad" -ponad ciao, ponad umys. Tote z punktu widzenia kobiety naleaoby zapamita i sprbowa nastpujcych trzech rzeczy. Po pierwsze, kiedy si kochasz, bd aktywna. Kiedy jeste bierna, wtedy wanie zdarzaj si takie problemy. Ale kiedy bdziesz aktywna, atwiej bdzie ci je omin. Powiedz swojemu chopakowi, eby gra rol kobiety, a ty przejmiesz rol mczyzny. Niech to bdzie zabawa. Pozwl mu by bardziej biernym, a ty przejmij inicjatyw. Gdy kto przejmuje inicjatyw, uaktywnia si, wkada wicej energii, trudniej mu zatrzyma si w poowie. Kiedy jeste bierna, moesz w kadej chwili si wyczy, bo i tak prawie nie uczestniczysz w tym, co si dzieje. Jeste jak widz. Sta si bardziej aktywna. Jest to rozwizanie przejciowe. Kiedy ju dowiadczysz, czym jest orgazm, nie bdzie takiej potrzeby - znw bdziesz moga gra rol kobiety. To chwilowe. Tote wytumacz swojemu chopakowi, e przez jaki czas on musi by kobiet, a ty musisz by mczyzn, by bardziej aktywna. Po drugie, zanim zaczniecie si kocha, zataczcie razem -dziko, piewajc przy tym gono, wyginajc si w rytm muzyki. Wypenijcie pokj zapachem. Niech to bdzie bogaty rytua... nieomal religijny. Ludzie nie dochodz do stanu miosnego upojenia krok po kroku. Dwoje ludzi siedzi obok siebie i nagle zaczynaj si kocha. To s gwatowne przypywy - zbyt nage jak dla kobiety, cho nie nazbyt nage dla mczyzny, bo dysponuje on innym rodzajem energii, a jego seksualno jest bardziej ograniczona do konkretnego miejsca w ciele. Seksualno kobiety jest cakowita; jest w ni wczone cae jej ciao. Tote jeeli nie ma gry wstpnej, kobieta nigdy nie wejdzie gboko w ten stan. Tacz wic, piewaj, niech obudzi si twoja energia, a potem bd partnerem aktywnym. I nie ograniczaj si. Nie dziaaj zgodnie z jakim planem - bd szalona. Jeli chcesz krzycze, kochajc si, nie przejmuj si. Jeli chcesz piewa, nie przejmuj si. Jeli chcesz wydawa jakie dziwne dwiki, rb to - stanie si to jakby twoj mantr. I po trzecie, codziennie od rana do wieczora musisz nauczy si zauwaa, e twoja rado jest obecna w wielu rnych rzeczach. Kiedy jesz, jedz z radoci, bo wszystkie sprawy s ze sob powizane. Kiedy taczysz, niech bdzie w tym rado. Medytujesz - bd radosna. Mwisz do kogo - bd agodna, promienna, zachwycajca. Idziesz drog - bd przepeniona szczciem. Nie zdajemy sobie sprawy z tego, ile nam umyka. Nawet zwyke przejcie si drog moe sprawi wielk rado. Kto wie, moe ju nie bdzie nastpnego dnia? Albo jutro moe nie bdziesz ju moga spacerowa t drog? Moe jutro nie bdzie ci i nie poczujesz ju tego sonecznego ciepa na twarzy? Wiatr jutro bdzie, ale ciebie moe ju zabrakn. Kto wie cokolwiek o dniu jutrzejszym? Dzi moe by dzie ostatni. Ciesz si kad chwil, jakby miaa by ostatnia. Zagarnij wszystko, co ci daje, wycinij j do ostatniej kropli, nic nie zostawiaj. Tak yje si intensywnie i namitnie. A seks jest po prostu jednym z skutkw twojego nastawienia do ycia, dlatego nie moesz zmieni tylko seksu. Wszystkie sprawy s ze sob powizane, musisz wic zmieni wszystko. Jedz radonie! Nie traktuj posiku tak, jakby by konieczny, bo musisz nakarmi swoje ciao - ciesz si nim! Jest jak sakrament. Chod radonie - to dar od Boga, za ktry naley by wdzicznym. Mwic do kogo, mw promiennie. Od tej chwili zacznij wic odnajdywa przyjemnoci w rzeczach, ktre pozornie nie maj zbyt wiele wsplnego z seksem. Efekt bdzie taki, e jeli one bd dla ciebie przyjemne, seks stanie si take przyjemny. Jeli nie ciesz ci inne sprawy, nie bdzie cieszy ci seks. To wanie wynika z moich obserwacji. Podejcie do seksu bardzo wiele mwi, odkrywa prawd o caej reszcie twojego ycia. Inne sprawy take nie bd sprawia ci przyjemnoci, a jeli, to tylko do pewnego momentu. Czowiek, ktrego przeraa szczcie, rado, boi si take wielu innych spraw. Tote dochodzi do pewnego momentu i zatrzymuje si. Zastosuj si do powyszych trzech punktw, a za trzy tygodnie daj mi zna. Trzy tygodnie szalonego ycia. Zapomnij o ludzkoci - bd zwierzca, prawdziwie zwierzca, a pniej z atwoci znw zrobi z ciebie
- 33 -

czowieka. Aby poczu, e jest si zwierzciem, trzeba naprawd gboko wnikn w siebie. Jeeli nie czujesz w sobie zwierzcia, nie poczujesz take prawdziwie ludzkiej istoty. A jeli nie jeste prawdziwie ludzk istot, nie bdziesz w stanie odczu swojej boskoci. Wszystko ma swoje miejsce w hierarchii: zwierzco jest fundamentem wityni, czowieczestwo to jej ciany, a bosko to dach. Dach nie moe istnie bez fundamentw. Mona mie dach, ale jeli nie ma cian, jake mwi o wityni? Czowiek jest jak trzykondygnacyjny budynek: pierwsza kondygnacja to zwierzco, druga - czowieczestwo, trzecia -bosko. Zacznij wic od poziomu pierwszego, od samego pocztku -po kamie wgielny. 13. Impotencja Pytanie: Za kadym razem gdy kocham si z kobiet, pojawia si u mnie dziwny lk przed impotencj. Zachodnie podejcie polega na tym, by zaatwia sprawy, robi co! Ale jest kilka rzeczy, ktrych nie mona tak po prostu zaatwi. Wtedy Zachd si wcieka! Na przykad sen i seks. Oto rzeczy, ktrych nie moesz po prostu zrobi, tote ludzie Zachodu bardzo cierpi z powodu zaburze snu, braku snu, a take z powodu spraw seksu. Kady martwi si, czy aby dowiadcza tego w sposb prawidowy. Orgazm jest nieosigalny albo jest zaledwie odczuwany w jednym miejscu, albo jest za saby, albo jest jedynie czciowy. Sen take nie jest dobry. Za duo si ni. Bywa czsto, e kto si obudzi w nocy i musi czeka caymi godzinami, aby sen znw nadszed. Ludzie prbuj wielu sposobw, aby przywrci sen: tabletek uspokajajcych, rnych sztuczek, mantr lub medytacji transcendentalnej. Podobnie martwi si o seks. A to zamartwianie si oraz wysiki stanowi problem sam w sobie. Seks nam si zdarza; to nie jest co, co musisz robi. Tote powiniene nauczy si wschodniego rozumienia seksu, podejcia tantrycznego. Podejcie tantryczne polega na tym, e kochasz swojego partnera. Nie musisz niczego planowa, ukada w gowie scenariuszy. Nie musisz robi niczego szczeglnego: bd kochajcy i dostpny. Bawcie si swoj energi. A kiedy zaczynacie si kocha, nie ma potrzeby stara si osign jak najwicej. Bowiem wtedy bdziesz udawa, tak zreszt jak i ta druga osoba. Ona bdzie udawa wspania kochank, a ty wspaniaego kochanka... i oboje bdziecie niezaspokojeni! Nie ma potrzeby niczego udawa. To jest jak modlitwa bez sw. Kocha si - to jak medytowa. Jest to co witego, najwitszego ze witych. Tote gdy kochasz kobiet, bd bardzo powolny... rozsmakuj si, uchwy kady zapach. Bardzo powoli: nie ma popiechu, nie ma potrzeby si pieszy; czasu jest pod dostatkiem. I kiedy kochasz, zapomnij o orgazmie. Raczej czuj, e przy kobiecie nastpuje cakowite odprenie, e rozluniacie si w sobie nawzajem. Zachodni umys nieprzerwanie myli o orgazmie: czy nadchodzi, jak uczyni go szybkim i wspaniaym, i temu podobne. Takie mylenie nie pozwala przepywa energii ciaa. Nie pozwala na to, by ciao odnalazo najlepszy dla siebie sposb; umys wci si wtrca... Odpr si przy drugiej osobie. Jeli nic si nie zdarzy, znaczy, e nie ma potrzeby, aby si zdarzyo. Jeli nic si nie zdarzy, jest to wanie to, co miao si zdarzy... i take jest to pikne! Orgazm nie jest czym, co musi si pojawia codziennie. Seks powinien by po prostu przebywaniem razem, stapianiem si ze sob. Wtedy mona kocha si przez p godziny, godzin, po prostu nawzajem si odprajc. Tak osiga si stan cakowitego odrzucenia umysu, bo nie jest on potrzebny. Mio to jedyne zjawisko, do ktrego nie jest potrzebny umys. Tu wanie Zachd robi bd: uywa umysu nawet w tym przypadku! Rozlunijcie si wic przy sobie i zapomnijcie o umyle. Napawajcie si peni obecnoci drugiej osoby, waszym spotkaniem i zatracie si w tym. Niech to niczemu nie suy, bo nie ma niczemu suy. Jednego dnia odczujecie spokojn satysfakcj; nie bdzie fajerwerkw. Jedynie pena relaksacja, ktra daje maksimum odczu, bo ma przecie swoj wasn gbi. Innego dnia ciao osignie peni orgazmu, ale take i to przyjdzie samo z siebie; ty po prostu tam bdziesz. Czasem bdzie to spokojna przyjemno, czasem penia orgazmu... to pewien rytm. Nie moesz osiga peni codziennie. Jeli tak by byo, twoja penia staaby si niewielka. Musisz dochodzi do swoich peni przez takie dni, kiedy odczuwasz jedynie satysfakcj. P na p. Czasem bdzie to spokojna satysfakcja. Zagubisz si w jej ciemnoci, ukojeniu i ciszy. I tak wanie zapracujesz na odczucie peni. Ktrego dnia energie s gotowe i to wanie one podaj ku osigniciu peni. To nie tyje tam zabierasz. Jake byby w stanie to zrobi? Kime jeste, aby umie to zrobi? W stanie spokojnej satysfakcji gromadzi si energia; z niej wanie rodzi si penia odczuwania. Wtedy nastpuje wspaniay orgazm; caa twoja istota przesycona jest poczuciem przyjemnoci. W stanie odczuwania peni bdzie ci towarzyszy przyjemno, w stanie odczuwania satysfakcji - spokj. Oba te odczucia s pikne. W kocu spokj jest bardziej potrzebny ni przyjemno, gdy przyjemno jest chwilowa: nie moesz sta na szczycie duej ni przez chwil. Szczyt oznacza, e jest to co bardzo maego; jak wierzchoek piramidy. Nie moesz pozosta na nim zbyt dugo, jedynie przez chwil. Ale moesz dugo trwa w stanie spokojnego zadowolenia. Obie sytuacje co daj; obiema mona si cieszy. Obie maj due znaczenie i pomagaj ci si rozwija. Tantra gosi, e odczuwanie spokojnej przyjemnoci jest doskonalsze ni szczytowanie. Peen orgazm jest niedojrzay, spokojna przyjemno zawiera w sobie wielk dojrzao. Szczyt orgazmu to podekscytowanie: jest gorczkowy, peen pasji. Zachwyca, lecz ten zachwyt jest mczcy. Spokojna przyjemno nie zachwyca, ale ma w sobie cisz, dziki czemu jest cenniejsza, wywiera wikszy wpyw. Pozostanie w tobie przez cay dzie. Jeli ju raz tam bye, bdzie ci towarzyszy. Penia ulegnie zapomnieniu, bdziesz wyczerpany, zaniesz. Spokojna przyjemno bdzie trwa. Przez wiele dni bdziesz odczuwa jej efekty. Poczujesz si zrelaksowany, scalony w
- 34 -

jedno. Oba odczucia s dobre, ale nie mona ich na yczenie wywoa. Mona im tylko ulec. Tote mio jest takim rodzajem relaksacji, w ktrym naley zgodzi si na wszystko. 14. Poczucie odrzucenia Pytanie: Czasami chc si schowa pod ziemi, zwaszcza kiedy mam menstruacj. Energia to fale. Czasami s przypywem, czasami odpywem. Kiedy trwa przypyw, bardzo atwo jest nam pozostawa w zwizkach, by otwartym, kocha, bra, dawa, ale kiedy nastpuje odpyw, wtedy energia maleje, a komunikowanie si z innymi staje si coraz trudniejsze, prawie niemoliwe. Oba stany przychodz i odchodz oba s czci ycia. Nie ma w tym niczego zego, s naturalne - pamitaj wic, eby je akceptowa. Kiedy odczuwasz odpyw, nie usiuj si komunikowa, nie otwieraj si na si, bo takie otwarcie nie bdzie otwarciem. Nasta czas nasienia. Moesz si teraz zamkn i pozosta w sobie. Skorzystaj z tego czasu, aby gboko pomedytowa. Jest on doskonay dla medytacji. Kiedy za masz przypyw, a energia pynie i narasta, wtedy jest czas na mio. Wtedy wchod w zwizki, bd otwarta, dziel si z innymi. To czas zbiorw, ale nie moe trwa przez cay rok. Mwi si, e nawet anioy w niebie nie piewaj przez cay czas, na okrgo. Kiedy wic czujesz w sobie pie, piewaj. A kiedy czujesz, e wszystko si zamyka, pom, aby si zamkno. To wanie znaczy by naturalnym. Bycie naturalnym nie oznacza, e zawsze trzeba by otwartym - nie jeste sklepem caodobowym. S chwile, kiedy trzeba si zamkn, bo jeli nie, to wszystko stanie si nudne, monotonne, mczce. Nie ma potrzeby cigle si umiecha. Robi to tylko politycy, najwiksi gupcy na wiecie. S takie dni, kiedy zy przynosz ulg, powinny przynie ulg. S dni kiedy czujesz si smutna. Smutek jest pikny, tote kiedy czujesz si smutna, bd smutna. Kiedy czujesz si szczliwa, bd szczliwa. By prawdziwym sob oznacza niesprzeciwianie si temu, co si dzieje. Wejd w to... zaufaj. Noc patki lotosu s stulone, rankiem znw si otwieraj - ale to jest wanie naturalny proces. W naszych czasach - szczeglnie w pokoleniu modych - widzimy nowe zjawisko: trzeba by zawsze otwartym, trzeba by zawsze kochajcym. To jaki nowy rodzaj tortury, nowy rodzaj nacisku, nowa moda w dziedzinie przemocy. Nie ma takiej potrzeby. Prawdziwy czowiek to ten, ktry trwa bez wzgldu na okolicznoci; moesz mu ufa. Kiedy jest smutny, moesz mu wierzy, e naprawd odczuwa smutek; jest prawdziwym czowiekiem. Kiedy si zamyka, moesz mu wierzy. Chce pozosta wewntrz siebie - to jak stan medytacji. Nie chce wychodzi na zewntrz, jest w gbokiej introspekcji. Dobrze! Kiedy si mieje i rozmawia, znaczy to, e chce by w kontakcie, wyj na zewntrz siebie i dzieli si. Moesz na nim polega. Nie prbuj wic wymusza na sobie niczego, co wymyli twj umys. Miej swoje zdanie, a umys ma za nim poda, suy mu. Tylko e umys zawsze usiuje sta si panem. Nie myl, e na obecnym etapie co jest nie tak jak powinno. Po prostu przejd przez ten okres, a stopniowo bdziesz moga zauway, e to powtarza si co miesic. Przez kilka dni bdziesz bardzo otwarta - przez kilka bdziesz zamknita. U kobiet jest to bardziej widoczne ni u mczyzn. Okresowo jest charakterystyczna dla kobiet ze wzgldu na ich cykl miesiczkowania, ich chemi; chemia ciaa zmienia si regularnie - dwadziecia osiem dni i znw nastpuje menstruacja - tak funkcjonuje wewntrzny zegar. Prawd mwic, podobnie dzieje si te z mczyznami, ale u nich ma to mniejsze natenie, jest mniej widoczne. Ostatnio pewni naukowcy odkryli, e mczyni maj take swj cykl miesiczny, cho nie jest on widoczny, bo nie towarzyszy mu krwawienie. Mczyzna dowiadcza takiego stanu podobnie jak kobieta, ktra przez cztery dni w miesicu przechodzi okres obnionej energii. Nie jest to stan fizyczny, tak widoczny; jest bardziej psychiczny, bardziej wewntrzny. Jeli obserwujesz swoje stany, bdziesz moga je przewidzie... Zacznij notowa w kalendarzu. Wydaje mi si, e twoje nastroje zmieniaj si zgodnie z fazami Ksiyca, tote obserwuj i zauwa zwizek midzy nimi. Prowad notatki przez miesic, dwa, a potem bdziesz moga atwo je przewidzie. I dziki temu moesz sobie atwiej co zaplanowa. Kiedy chcesz si spotyka z przyjacimi, nie rb tego, gdy jeste w stanie zamknicia. Spotykaj si, gdy jeste otwarta. Nie ma w tym nic zego - to naturalny proces. 15. Hipochondria Pytanie: Cigle martwi si o swoje ciao, e si rozchoruj. Moesz mi co doradzi? Jeli za duo mylisz o ciele, zaczyna ono chorowa, a kiedy zacznie chorowa, to naturalnie mylisz o nim jeszcze wicej. To si staje bdnym koem. Nawet jeli zdrowy czowiek, cakowicie zdrowy, zacznie myle o swoim odku: jak on sobie poradzi z trawieniem tego czy tamtego i co dalej si stanie - w cigu dwudziestu czterech godzin jego odek bdzie podraniony. A gdy to si stanie, bdzie myla jeszcze intensywniej. Waciwie nic zego nie dziao si z ciaem. To jedynie jaka myl, ktra si zagniedzia w gowie. Medycyna nie moe pomc, bo nie leczy myli. Moesz wic chodzi od doktora do doktora, ale aden ci nie pomoe. A nawet moe zaszkodzi, bo ich lekarstwa maj przecie dziaanie, tyle e nie ulecz twoich myli. Ta choroba nie istnieje. To tylko pomys w twojej gowie. Tote
- 35 -

ich lekarstwa bd miay dziaania niepodane (wszystkie one s przecie truciznami). Im bardziej zawodni okazuj si lekarze, tym bardziej jeste zaniepokojony swoim ciaem. Wtedy pojawia si wiadomo ciaa. Czowiek staje si coraz bardziej wyczulony na ten temat. Wystarczy maa zmiana, byle problem, jaki drobiazg i wpada w panik. Panika za powoduje, e ciao zaczyna reagowa coraz mocniej. Najwaniejsze, moim zdaniem, jest porzuci t myl. Zacz y. Zdarzyo si kiedy... Doktor powiedzia pewnemu czowiekowi, e zostao mu tylko sze miesicy ycia. Mczyzna ten cierpia na najrniejsze choroby przez ostatnich dwadziecia lat. Wszystko, co tylko moe przytrafi si czowiekowi, zdarzao si jemu. By niezwykle bogaty, a jego lekarz mia ju dosy jego hipochondrii. Z powodu czystego znudzenia pacjentem powiedzia wic: - Ju dugo nie poyjesz, zapomnij wic o wszystkich dolegliwociach. Za sze miesicy umrzesz. To pewne. Nikt ci nie moe uratowa. Jeli chcesz sobie poy, zrb to przez tych sze miesicy. Skoro mam y jeszcze tylko sze miesicy, to jaki jest sens zawraca sobie gow dolegliwociami ciaa?" pomyla mczyzna. I po raz pierwszy w yciu przesun swoj uwag na co innego. Zamwi najlepsze ubrania, kupi najlepsze samochody i zaplanowa podr dookoa wiata. Zwiedzi kade miejsce, ktre zawsze chcia zobaczy, ale nie mg z powodu chorowitego ciaa. Podrowa dookoa wiata, jad wszystko to, na co mia ochot, kocha si z kobietami, kupowa wszystko, co mu si podobao... y peni! Zbliaa si mier, nie byo wic potrzeby oszczdza. Gdy wrci po szeciu miesicach, czu si zdrowiej, ni kiedykolwiek wczeniej. Przey jeszcze trzydzieci lat, a problem hipochondrii nigdy ju si nie pojawi. Musisz odrzuci te przekonania. Dobra byaby tu naturopatia, bo tak naprawd nie jest ona jedn z -patii", jest po prostu wypoczynkiem. Ale nie popadnij w chwilow mod, bo to wanie byoby chore. Naturopatia sama w sobie jest sposobem na wypoczynek dla ciaa, stwarzaniem ciau sytuacji, ktre przybliaj je do stanu naturalnego. To jak dostrajanie si do natury instynktownej; nie ma to nic wsplnego z medycyn. Naley strzec si tylko, by naturopatia nie staa si chwilow mod. Wtedy staje si groniejsza ni choroba. Tak si czasem zdarza... Naturopatia pomaga wielu ludziom, ale bywa tak, e czowiek, ktremu pomoga, staje si na ni chory. Staje si ona jego sposobem na ycie. Czowiek cige myli, co je, a czego nie je, dokd i, a dokd nie i, o ekologii i tych wszystkich sprawach. Wtedy ycie znw staje si trudne. Nie powiniene oddycha, bo powietrze jest zanieczyszczone. Nie powiniene je w hotelu, bo dania nie s przygotowywane w sposb naturalny. Nie moesz je tego czy tamtego, bo wolno ci je tylko ywno naturaln. Nie powiniene mieszka w miecie. A potem kada kolejna sprawa si komplikuje. Pamitaj, naturopatia to po prostu dobry wypoczynek. Co jaki czas bez szczeglnego powodu kady czowiek powinien i do kliniki naturopatycznej i wypocz przez dwa, trzy tygodnie, miesic, dwa miesice - tak dugo, jak moe sobie pozwoli, i bez konkretnej przyczyny. Cieszy si natur, naturalnym jedzeniem, kpielami, saun, masaami. Bez konkretnej przyczyny, po prostu dla przyjemnoci, dla czystej przyjemnoci, ktra z tego wynika. Przesta myle, e jeste chory. Myl o krlu, ktry mieszka w tobie; ciao jest jego paacem. 16. Pobudzanie zmysw Pytanie: W moj prac zaangaowany jest gwnie intelekt, a wikszo czasu spdzam przy komputerze. Czsto czuj si jakbym by z drewna. Wejd gbiej w swoje ciao. Oyw swoje zmysy. Patrz z czuoci, smakuj z czuoci, dotykaj z czuoci, wchaj z czuoci. Ka swoim zmysom pracowa coraz wicej. Dowiadczysz nagle tego, e energia, ktra bya skierowana zanadto do gowy, zaczyna pyn po caym ciele. Gowa ma skonnoci dyktatorskie. Jak monopolista zagarnia do siebie energi, skd tylko moe. Zabija zmysy. Gowa pobiera okoo osiemdziesit procent energii, tak e jedynie dwadziecia pozostaje na reszt ciaa. Oczywicie ciao cierpi, a wraz z nim take ty, poniewa moesz by szczliwy jedynie, gdy funkcjonujesz jako cao, organiczna jednostka; kiedy kada cz twojego ciaa i jani otrzymuje swoj porcj energii, nie wicej, nie mniej. Wtedy funkcjonujesz w rytmie. Masz w sobie rwnowag. Rwnowaga, szczcie, zdrowie - to czci skadowe jednego zjawiska, spjnej caoci. Dowiadczasz go, kiedy jeste szczliwy, zdrowy, w harmonii. Gowa wprowadza zamieszanie. Ludzie zatracili wiele zdolnoci. Nie czuj zapachw. Stracili zdolno wyczuwania zapachw. Stracili zdolno smakowania. Sysz tylko niektre dwiki. Stracili ucho. Ludzie nie wiedz, co naprawd znaczy dotyk. Ich skra staa si martwa. Zatracia mikko i wraliwo. Gowa rzdzi wszystkim jak Adolf Hitler, lekcewac reszt ciaa. Rozrasta si coraz wiksza i wiksza. Czowiek przeradza si w swoj wasn karykatur - wielka gowa i zwisajce mae koczyny. Przywr si odczuwania swoim zmysom. Wszystko, co robisz, rb domi: dotykaj ziemi, drzew, kamieni, ciaa, ludzi. Rb wszystko to, co nie wymaga mylenia, wysiku intelektualnego. I niech ci to sprawia rado. Wtedy twoja gowa stopniowo stanie si coraz bardziej odciona. To dla niej dobrze, bo kiedy jest przeciona, myli, ale nie potrafi niczego wymyli. Jake umys peen problemw mgby myle? Do mylenia potrzebna jest jasno umysu. Nie moe on by spity, jeli ma dobrze myle. Zakrawa to na paradoks, ale eby myle, potrzebujesz pustego umysu. Wtedy moesz myle z atwoci, natychmiast, intensywnie. Postaw sobie jakikolwiek problem, a twj pusty umys zacznie go rozwizywa. Masz przecie take intuicj. Dziki temu osigniesz po prostu wnikliwe
- 36 -

zrozumienie caej sprawy. Kiedy umys jest przeciony mylami, wwczas mylisz duo, ale bezcelowo. Nie daje to adnych rezultatw; nic nie ma w gowie. Krcisz si w kko; robisz wiele haasu, ale rezultat jest aden. Nie robisz wic gowie na zo", kiedy rozdzielasz energi na wszystkie zmysy. To raczej dla jej dobra, bo gdy zapewnisz jej rwnowag, bdzie lepiej funkcjonowa. W przeciwnym przypadku zapycha si. Panuje w niej tak wielki ruch... prawie jak w godzinach szczytu; przez ca dob ruch jak w godzinach szczytu. Ciao jest pikne. Wszystko, co ma zwizek z ciaem, jest pikne. 17. Wraliwo Pytanie: Co to jest wraliwo? Wraliwo oznacza, e jeste otwarty, e masz otwarte drzwi, e jeste gotowy pulsowa wraz z yciem. Kiedy zaczyna piewa ptak, czowiek wraliwy natychmiast odczuwa ten piew w gbi swojego jestestwa. Osoba niewraliwa nie syszy tego wcale albo odbiera jak haas. Nie przenika on do jej serca. Kukuka zaczyna kuka, a wraliwy czowiek odczuwa jakby to kukanie dochodzio nie z zagajnika, ale z gbi jego wasnej duszy. Staje si jego wasnym woaniem, tsknot za doskonaoci, tsknot za wszystkim rym, co kocha. W takiej chwili obserwator i obserwowany przedmiot to jedno. Widzc pikny kwiat w rozkwicie, czowiek wraliwy kwitnie wraz z nim, staje si tym kwiatem. Osoba wraliwa jest pynna, faluje. Co si zdarzy, a ona si z tym utosamia. Widzc wschd soca, sama staje si wschodem soca. Patrzc w noc, ciemn noc, pikn, milczc ciemno, sama staje si ciemnoci. O wicie staje si wiatem. Jest wszystkim tym, czym jest ycie. Smakuje ycie w kadym drobiazgu, we wszystkim, co nadchodzi. Staje si wic bogata prawdziwym bogactwem. Suchajc muzyki, jest muzyk, suchajc szumu wody, staje si szumem. A kiedy wiatr hula w bambusowym zagajniku i ami si bambusy... ona znajduje si tu, tu. Jest w samym rodku tych zdarze, jest bambusem. Mistrz zen rzek do swojego ucznia, ktry chcia namalowa bambus: Najpierw id i sta si bambusem". By to utalentowany malarz, zda wszystkie egzaminy z wyrnieniem. Jego imi ju zaczynao by sawne. A Mistrz powiedzia: Id do lasu, yj pord bambusw przez kilka lat, sta si jednym z nich. A kiedy to nastpi, wr i maluj; nie wczeniej. Jake mgby namalowa bambus, jeli nie wiesz nic o jego uczuciach? Moesz namalowa bambus z zewntrz, ale to bdzie po prostu fotografia". Taka jest wanie rnica midzy fotografi a malarstwem. Fotografia nigdy nie bdzie jak namalowany obraz. Niewane, jak poprawnie, artystycznie wykonana, pozostanie jedynie odbiciem zewntrznego wygldu bambusa. aden aparat fotograficzny nie ma wgldu w dusz. Kiedy wymylono fotografi, wrd malarzy zacz narasta lk, e zapewne malarstwo straci swoj atrakcyjno i dotychczasow pozycj; fotografia przecie bdzie si udoskonala z kadym dniem i wkrtce speni wszystkie wymagania. Lk ten by cakowicie bezpodstawny. Wicej: cho po wynalezieniu aparatu fotograficznego nastpi rozwj fotografii, jednak rwnoczenie malarstwo zyskao nowy wymiar, nowe wizje, nowe postrzeganie. Malarstwo stao si bogatsze; musiao si takie sta. Zanim wynaleziono aparat fotograficzny, malarz peni jego rol. Mistrz powiedzia: Id do lasu". Ucze poszed i zosta tam przez trzy lata wrd bambusw, bez wzgldu na pogod. Bo kiedy pada deszcz, bambus przejawia pewien rodzaj radoci, kiedy wieje wiatr, bambus ma inny nastrj, a w dzie soneczny, oczywicie, wszystko znw si zmienia. Kiedy za do bambusowego zagajnika przylatuje kukuka i zaczyna kuka, bambusy nawizuj z ni cichy kontakt. Ucze mia tam przebywa przez trzy lata. I stao si. Pewnego dnia, siedzc pord bambusw, zapomnia, kim jest. Wiatr zacz wia, a on zacz si koysa jak bambus. Zda sobie spraw, e ju od pewnego czasu nie jest czowiekiem. Wnikn w dusz bambusa i od tego dnia mg ju je malowa. Takie namalowane bambusy maj zupenie inne cechy. Nie uchwyci ich adna fotografia. Fotografie s pikne, ale martwe. Ten obraz jest ywy, bo przedstawia dusze bambusw wraz z wszystkimi nastrojami, w caym ich bogactwie, we wszystkich porach roku. Jest tam smutek i rado, i mier, i ekstaza. Jest tam zawarte wszystko, co bambus wie; cae jego ycie. By wraliwym znaczy by otwartym na tajemnice ycia. Sta si bardziej wraliwy i przesta potpia siebie. Niech twoje ciao otworzy si jak drzwi. 18. Za duo jedzenia, za mao seksu Pytanie: Od czasu kiedy rozstaam si z partnerem, za duo jem i tyj. Jak odzyska rwnowag i mniej je? Zawsze gdy energia seksualna przepywa nieprawidowo, zaczyna ona koncentrowa si na jedzeniu. Jedzenie i seks to dwa przeciwstawne bieguny; nawzajem si rwnowa. Jeli masz za duo seksu, twj apetyt na jedzenie znacznie si zmniejszy. Jeli pozbawisz si seksu, twoje zainteresowanie jedzeniem zmieni si w obsesj. Nie pomoe ci nic, co ma bezporedni zwizek z jedzeniem, a jeli bdziesz prbowa, wpdzisz si w kopoty. Przez par dni moesz si powstrzymywa od jedzenia, ale problem znw si pojawi i to ze zdwojon si. Bdziesz musiaa popracowa ze swoj energi seksualn.
- 37 -

Najwczeniejsze dowiadczenia dziecka, zwizane z jedzeniem i z mioci, s mocno ze sob powizane. Z matczynej piersi dostaje ono zarwno jedzenie, jak i mio. Kiedy odczuwa mio, nie przejmuje si pokarmem; matka musi go nakania do jedzenia. Jeli nie dostaje wystarczajco duo mioci, nie chce odklei si od piersi, bowiem boi si przyszoci. Musi naje si tak duo, jak tylko moliwe, bo nie wiadomo, kiedy matka znw bdzie przy nim. Fizyczne pikno czy brzydota nie s zbyt wane. Naprawd si liczy wntrze. Mog ci nauczy, jak sta si wewntrznie piknym, czyli naprawd piknym. Jeli ju taki si staniesz, twj wygld zewntrzny nie bdzie mia wielkiego znaczenia. Twoje oczy bd byszczay radoci, twoja twarz bdzie przepeniona wiatem. Twj wygld fizyczny nie bdzie wany, bo bdzie z ciebie promieniowa wdzik i pikno. Jeli dziecko otrzymuje wystarczajco duo mioci, ma poczucie pewnoci siebie, nie obawia si niczego. Zawsze gdy potrzebuje, matka jest i bdzie dla niego; moe ufa jej mioci. Ale jeli matka nie kocha, wtedy dziecko nie ma zaufania; wtedy musi ssa tak duo, jak tylko moe zmieci. Przejada si. Kiedy wic dziecko nie dostaje mioci, zaczyna si interesowa jedzeniem. Jeli za ma mioci pod dostatkiem, jedzenie go nie interesuje, a raczej interesuje w sposb naturalny -o tyle, o ile jest potrzebne ciau. Jeli blokujesz swoj energi mioci, zamieni si ona w zainteresowanie jedzeniem. Jeli chcesz to zmieni, musisz zwrci wiksz uwag na mio, sta si bardziej kochajca. Zacznij od tego, e pokochasz swoje ciao, e bdziesz si nim cieszy. To wspaniae zjawisko, to podarek. Tacz, piewaj, czuj i dotykaj swoje ciao. Jeli nie kochasz swojego ciaa, nikomu innemu take nie pozwolisz go pokocha. Kto, kto bdzie prbowa, wyda ci si mieszny, gupi. Jeli ty nie kochasz swojego ciaa, co on w nim moe widzie? ly nie widzisz nic specjalnego! Dopki nie dostrzeesz pikna swojego ciaa, nie zaakceptujesz take tego, e kto ci kocha. Wyda ci si, e pewnie jest gupi i tyle. Podejd do swojego ciaa z mioci. A jeli nadarzy si okazja przytuli kogo, potrzyma za rk, kocha, nie zmarnuj jej. Sama si zdziwisz, jak przesunicie si w kierunku mioci zmniejszy twoje zainteresowanie jedzeniem. By zakochanym to wspaniae uczucie; zapycha si jedzeniem to co okropnego. Nie chc przez to powiedzie, e jedzenie nie jest wspaniae, ale jest ono wspaniae tylko wtedy, gdy jemy iloci, ktre moemy przyswoi. Kiedy jesz za duo, staje si to okropne. A oto jedna ze wspaniaych cech mioci: nigdy nie jest jej za duo. Nikt nie moe kocha a do ekstremum; nie ma bowiem ekstremum. Kiedy jesz, wpychasz rzeczy w siebie; kiedy kochasz, dzielisz si, dajesz. Odczuwasz ulg. A im wicej dajesz, tym wicej miosnej energii przepywa. Stajesz si jak rzeka, ju nie jeste stojc wod w stawie. A teraz to wanie zrobia: zmienia swoj energi w nieruchomy staw. Wyrwij si z tego! Bez adnego powodu przegapiasz to cae pikno, ktre mio i tylko mio moe przynie, a w zamian mczysz si z problemem nadmiaru jedzenia. 19. Odtruwanie ciaa przez post Pytanie: Czy uwaasz, e godwka jest dobr metod na odtruwanie ciaa? Ostatnio przeszam na diet wegetariask. Zawsze kiedy podejmujesz post, ograniczasz prac swojego ciao zwizan z trawieniem. W tym czasie moe si ono zaj wyrzucaniem martwych komrek, toksyn. Tak samo jak pewnego dnia, w sobot lub w niedziel, kiedy masz wolne, zostajesz w domu i przez cay dzie sprztasz. Przez tydzie bya tak zajta innymi sprawami, e nie miaa na to ani chwili. Kiedy ciao nie ma nic do trawienia, bo nic nie jesz, zabiera si za sprztanie. Proces zaczyna si samoczynnie, a ciao pozbywa si wszystkiego, co mu niepotrzebne, co stanowi jedynie obcienie. Post jest metod oczyszczenia. Co jaki czas jest wspaniay: nic nie robi, nie je, odpoczywa, przyjmowa tak duo pynw jak to moliwe, zrelaksowa si - a ciao si oczyci. Czasem, gdy uwaasz, e potrzebujesz poci duej, te moesz to zrobi - ale miej na uwadze gbok trosk o ciao. Jeli odczujesz jaki negatywny skutek, przerwij godwk. Kiedy post pomaga ciau, odczuwasz przypyw energii, zwikszon ywotno, stan odmodzenia, witalnoci. takie powinno by kryterium: kiedy poczujesz, e stajesz si sabsza, kiedy stajesz si lekko rozdygotana, musisz zrozumie, e ten etap nie jest ju oczyszczaniem. Zacza si destrukcja. Powstrzymaj j. Kady powinien rozumie zasady postu, a nawet wicej -powinno si poci pod opiek kogo, kto poci ju od dawna i dobrze zna zasady, wszystkie symptomy. Taki kto wie, co si dzieje, gdy godwka staje si wyniszczajca, i jak do tego nie dopuci. Po odbyciu prawdziwej, odtruwajcej godwki poczujesz si jak nowa, modsza, czyciejsza, lejsza, szczliwsza, a ciao bdzie lepiej funkcjonowa, bo pozbyo si obcienia. Post potrzebny jest tylko w przypadku nieprawidowego odywiania. Gdybymy odywiali si prawidowo, nie byoby takiej potrzeby. Niestety, wszyscy to robimy: odywiamy si le. Czowiek zagubi swoj ciek. adne ze zwierzt nie odywia si tak, jak czowiek; one wybieraj jedynie kilka pokarmw. Jeli wprowadzisz bizona do ogrodu i zostawisz tam, bdzie on jad tylko pewne konkretne trawy. Nie zacznie je wszystkiego naraz -jest pod tym wzgldem wybredny. Ma wyczucie tego, co moe je, a czego nie. Czowiek pod tym wzgldem jest cakowicie zagubiony, nie ma takiego wyczucia. Je wszystko naraz. Waciwie trudno byoby znale co, co nie stanowi poywienia dla ludzi w tej, czy innej czci wiata. Gdzie je si mrwki. Gdzie indziej we. Jeszcze gdzie
- 38 -

indziej - psy. Czowiek zjada wszystko. Oszala. Nie wie, co jest zgodne z jego ciaem, a co nie. Jest cakowicie zagubiony. Zgodnie ze sw natur czowiek powinien by wegetarianinem, gdy jego ciao jest przystosowane do ywnoci wegetariaskiej. Nawet naukowcy potwierdzaj fakt, e struktura ludzkiego organizmu na to wskazuje. Pochodzimy od mapy. Mapy s wegetarianami. Cakowitymi wegetarianami. Jeli Darwin ma racj, czowiek powinien by wegetarianinem. S sposoby oceny, czy dany gatunek zwierzt jest rolino- czy misoerny: zaley to od dugoci jelit. Zwierzta misoerne maj krtkie jelita. Tygrysy, lwy maj krtkie jelita, gdy miso jest pokarmem ju strawionym. Nie potrzebne s dugie jelita. Trawienie zostao dokonane przez zwierz. Kiedy jemy miso zwierzce, jest ono ju czciowo przetrawione - nie wymaga dugich jelit. A czowiek ma jedne z najduszych jelit, co oznacza, e jest wegetarianinem. Charakterystyczny dla niego jest dugi proces trawienia i dua ilo ekskrementw, ktre ma wydali. Jeli czowiek mimo to nie jest wegetarianinem i spoywa jednak miso, powoduje zakcenia w funkcjonowaniu swojego ciaa. Wielu wschodnich mdrcw - Budda, Mahavira - podkrelali ten fakt. Nie chodzi o to, e nie naley stosowa przemocy - to jest sprawa wtrna. Rzecz w tym, e jeli chcesz wej w gbok medytacj, twoje ciao musi by lekkie, naturalne, unoszce si pynnie. Twoje ciao musi zosta odcione. Tymczasem ciao misoercy jest cikie. Zaobserwuj, co si dzieje, gdy zabijasz zwierz. Oczywicie, nikt nie chce by zabity. ycie chce trwa, zwierz nie ginie ochoczo. Jeli kto chciaby ci zabi - nie poddaby si temu z ochot. Jeli lew rzuci si na ciebie, co bdzie si dziao w twoim umyle? A kiedy ty zabijasz lwa? Strach, mier, bl, przeraenie, wcieko, przemoc, rozpacz - zwierz doznaje wszystkich tych odczu. W caym jego ciele rozprzestrzenia si przemoc, bl, agonia. Cae jego ciao wydziela toksyny, trucizny. Wszystkie gruczoy wydzielaj trucizn, bo zwierz umiera wbrew swojej woli. Jesz miso, ktre zawiera te wszystkie trucizny. Caa energia jest zatruta, a toksyny te przyjmuje twoje ciao. Miso, ktre jesz, stanowio cz ciaa zwierzcia, penio w nim okrelone funkcje. W zwierzciu funkcjonowa take pewien okrelony poziom wiadomoci. Twj poziom znajduje si wyej i kiedy jesz miso, twoje ciao schodzi na niszy poziom, poziom zwierzcia. Tak tworzy si rozbieno pomidzy twoj wiadomoci a twoim ciaem, co powoduje narastanie napicia i rozdranienia. Powinnimy je to, co jest dla nas naturalne: owoce, orzechy, warzywa. Tyle, ile tylko chcemy. Rzecz w tym, e wanie tych pokarmw nie jestemy w stanie zjada wicej ni organizm potrzebuje. Naturalne poywienie dostarcza uczucia sytoci, poniewa w peni zaspokaja potrzeby ciaa, daje poczucie nasycenia. Nigdy nie daj tego uczucia pokarmy nienaturalne. Kiedy zajadasz si lodami, nie uzyskujesz poczucia sytoci. Nawet gorzej: wci masz ochot na wicej lodw. To nie jest poywienie. Twj umys jest oszukiwany. Nie jesz po to, aby zaspokoi potrzeby ciaa, lecz by delektowa si smakiem. Jzyk staje si decydentem. Nie powinnimy mu na to pozwala, bo nie wie on nic o odku, nie wie nic o potrzebach ciaa. Jzyk ma pewn konkretn prac do wykonania - ocenia smak poywienia. Powinnimy pozwala mu ocenia, czy jedzenie bdzie smaczne, czy te nie. Niech peni waciw mu funkcj - stranika - ale nie decydenta, bo inaczej wszystko si pomiesza. 20. Poci i ucztowa Jeeli masz czasem odczucie, e pragnienie postu przychodzi w sposb naturalny, nie jako narzucona zasada, nie jako filozofia, ktr naley stosowa, nie poprzez narzucon sobie dyscyplin, ale jako twoja wewntrzna potrzeba - jest to dobry znak. Pamitaj take o tym, e dziki twj emu postowi, bdziesz mg za jaki czas znw pozwoli sobie na ucztowanie. Post jest jedynie sposobem, a nie celem samym w sobie, i mona go stosowa stosunkowo rzadko. Zreszt, jeli masz pen wiadomo tego, co wkadasz do ust, i jeli to ci smakuje nigdy nie zjesz tego nazbyt duo. Nie chc ka nacisku na stosowanie jakich diet, ale na zwracanie uwagi -jedz dobrze i czerp z tego jak najwiksz rado. Pamitaj, e jeli nie smakuje ci to, co jesz, bdziesz musia zje wicej, aby to sobie zrekompensowa. Jeeli jedzenie ci smakuje, zjesz mniej, bo nie bdziesz musia niczego nadrabia. Jedzc powoli, smakujc kady ks, dokadnie przeuwajc, jeste tym cakowicie pochonity. Jedzenie powinno sta si form medytacji. Nie jestem przeciwny smakowi, poniewa nie jestem przeciwny zmysom. Odczuwanie wszystkimi zmysami oznacza bycie inteligentnym, oznacza ycie peni. Tak zwane religie usioway nas znieczuli, otpi. One s przeciwko odczuwaniu smaku, wolayby, aby jzyk straci zdolno smakowania. Tak wanie si dzieje, kiedy jestemy chorzy - w gorczce jzyk traci zdolno odczuwania smaku. Kiedy jestemy zdrowi, jzyk jest wraliwy, peen ycia, pulsuje energi. Nie jestem przeciwny odczuwania smaku, jestem za". Jedz dobrze i smacznie. To boskie odczucie. W taki sam sposb patrz na pikno - ciesz si nim; w taki sam sposb suchaj muzyki - niech dostarcza ci radoci; w taki sam sposb dotykaj kamieni, lici, ludzi - czujc ich ciepo, ich struktur, i zachwycaj si. Korzystaj w peni ze wszystkich swoich zmysw, a bdziesz y peni, twoje ycie bdzie jak pomie; nie bdzie przytpione, lecz rozpalone energi i witalnoci. Nie trzymam z tymi, ktrzy ucz ci, jak zabija zmysy; oni s przeciwni ciau. Pamitaj, e ciao jest twoj wityni, jest boskim darem. Jest tak pikne i delikatne, i wspaniae, e zabijanie go byoby aktem niewdzicznoci Bogu. To wanie Bg obdarzy nas smakiem, sami sobie go nie stworzylimy. Bg da nam oczy i stworzy nasz wiat bajeczne kolorowym. Niechaj trwa wspaniaa harmonia midzy okiem i kolorami, harmonia midzy wszystkim, co zostao stworzone. Nie niszcz tego.
- 39 -

Suchaj ciaa. Nie jest twoim wrogiem. Rb to, o co ci prosi, bo ma ono swoj mdro. Nie zakcaj jego pracy, nie mdrkuj. Wanie z tego powodu nie proponuj nikomu adnych diet, a tylko traktowanie ciaa z uwag. Jedz w peni wiadomie, jakby medytowa, a nigdy nie zjesz za duo ani za mao. Oba przypadki s ekstremalne i szkodliwe. Natura dy do rwnowagi, do osignicia penej harmonii, znajdowania si w samym rodku. Wszelkie stany ekstremalne s typowe dla neurotykw. W zwizku zjedzeniem mamy dwie grupy neurotykw. Pierwsza z nich to tacy, ktrzy maj skonno do oberania si. Nie zwracaj uwagi na woanie ciaa: Stop! Nie jedz ju wicej!" Jedz nadal. To wanie neurotycy. Druga grupa to ci, ktrzy si godz. Ciao domaga si jedzenia, krzyczy: Czuj straszny gd!", a oni poszcz. Obie grupy to neurotycy, przypadki patologiczne, ktre wymagaj terapii, niekiedy leczenia szpitalnego. Zdrowa osoba zawsze zachowuje umiar. Nie popada w skrajnoci, gdy to powoduje napicia i lki. Kiedy zjesz za duo i ciao jest przecione albo kiedy zjesz za mao i odczuwasz gd - pojawia si niepokj. Zdrowy czowiek dziki wasnemu wyczuciu wie, kiedy przesta. Tego nie ucz w adnej szkole. Gdybym powiedzia ci, ile masz je, mogoby to okaza si niebezpieczne, poniewa byoby urednione. Jedni s chudzi, inni grubi. Jeli, zgodnie z oglnymi wskazwkami, dostan trzy chapali(Przany chlebek hinduski w ksztacie placka (pizyp. tum.) to niektrzy przejedz si, a dla innych bdzie to prawie tyle co nic. Nie podaj sztywnych zasad, chciabym obudzi wasz wiadomo. Zwracaj uwag na swoje ciao, jest ono wyjtkowe, unikalne. Kady ma inny rodzaj energii, inne zainteresowania. Jeden jest profesorem na uniwersytecie, jego ciao nie spala duo energii. Nie potrzebuje on duo jedzenia, ale musi je inne pokarmy ni pracownik fizyczny. Jaki oglny sposb ywienia dla wszystkich przynisby wicej szkody ni poytku. Nie ma takiej uniwersalnej zasady. George Bernard Shaw powiedzia, e jest tylko jedna uniwersalna zasada: nie ma uniwersalnych zasad. Pamitaj o tym - nie ma i nie moe ich by, bo kady z nas jest unikalny i nie stosuj si do niego recepty innych. Prbuj wic obudzi twoje wyczucie. Nie podaj praw, sposobw; proponuj, by rozwija w sobie wraliwo. Dzisiaj moesz potrzebowa wicej jedzenia ni wczoraj i nie jest to tylko kwestia rnic midzy tob a innymi ludmi. Kady dzie rni si przecie od innego dnia. By moe przez cay dzie wypoczywae i nie potrzebujesz duo zje. A moe pracowae ciko w ogrodzie i musisz zje wicej ni zazwyczaj? Zachowaj uwag i suchaj, co mwi twoje ciao. yj zgodnie z jego wskazwkami. Ciao nie usiuje niczego ci narzuca, ale take nie jest twoim niewolnikiem. Traktuj je jak przyjaciela - tak, zaprzyjanij si z nim. Ten, kto si obera, i ten, kto narzuca sobie jakie diety, maj jeden wsplny problem: obaj s gusi na sygnay ciaa. Potpianie kogo za to, e je to, co mu smakuje, nie ma sensu. Jeli jzyk nie odczuwa przyjemnoci smakowania - to po co w ogle je? Jeli patrzenie na pikne rzeczy byoby grzechem dla oczu, to po co w ogle patrze? Jeli suchanie miaoby by grzechem dla uszu, to dlaczego mielibymy sysze? Nie zostayby nam adne doznania nic tylko paln sobie w eb! We wszystko, co robisz, zaangaowane s twoje zmysy. Dziki nim moesz czu si poczony z yciem. Kiedy jesz co z apetytem, Bg w tobie czuje si zadowolony, a Bg ukryty w tym, co jesz, ma poczucie, e go szanujesz. Ale kady znany ci mahatma (w sanskrycie mahatman oznacza wielkoduszny", mdry"; przydomek Gandhiego, duchowego przywdcy hinduskiego ruchu wolnociowego (przyp. tum.), kady tak zwany guru uczy, jak macie sami siebie torturowa. W imi religii naucza masochizmu: Umartwiaj si. Im bardziej bdziesz si umartwia, rym wicej ask zdobdziesz u Boga. Cierpienie uszlachetnia. Jeli jeste szczliwy, to popeniasz grzech. Szczcie jest grzechem, nieszczcie - cnot". Oto caa ich logika. Nie widz w tym adnego sensu. Jest to absurd, czysta gupota. Bg jest szczliwy, jeli wic chcesz si do niego zbliy, powiniene przestroi si na bycie szczliwym, tak jak On. To jest wanie sedno mojego nauczania: bd szczliwy, tak jak Bg, bo kiedy czujesz szczcie, dotrzymujesz kroku Bogu; kiedy jeste nieszczliwy, zostajesz w tyle. Niezadowoleni nie mog by ludmi religijnymi. Na pytanie, co jest grzechem, jest tylko jedna odpowied: popeniasz grzech wtedy, gdy si umartwiasz. Odczuwajc peni szczcia, stajemy si witymi. Niech twoja religia naucza, jak piewa i taczy, i czerpa rado z ycia. Niech bdzie religi pozytywn, mwic tak" szczciu, radoci, poczuciu bogosawiestwa. Odrzu te odwieczne bzdury - one wykrzywiy cae poprzednie pokolenia, sprawiy, e ludzie czuli si brzydcy, niezadowoleni, ndzni. Tamta filozofia jest wyznawana przez jednostki patologiczne, tych ktrzy chc torturowa samych siebie; daje im ona usprawiedliwienie. Umartwianie samego siebie czy te torturowanie innych jest tak samo chore. Kto, kto ma osobowo jak Adolf Hitler, torturuje innych; kto inny jest jak Mahatma Gandhi i torturuje samego siebie. Obaj jad na tym samym wzku, chocia odwrceni do siebie plecami. Adolf Hitler czerpie rado z torturowania innych, Mahatma Gandhi z torturowania siebie - ale w obu przypadkach mamy do czynienia z przemoc. Obaj czerpi zadowolenie z torturowania. Darzymy szacunkiem osoby, ktre si umartwiaj, ale czy to nie dlatego, e nie rozumiemy, co naprawd si za tym kryje? Adolf Hitler jest potpiony przez cay wiat, ale Mahatma Gandhi jest uwielbiany przez cay wiat. A ja nie mog przesta si dziwi: jak to moliwe? Przecie oba przypadki s podobne. Gandhi mwi: Nie jedz niczego, co ci smakuje. Delektowanie si smakiem nie jest dozwolone. Jedzenie ma by obowizkiem, a nie przyjemnoci. Jesz tylko po to, aby przey". Przyjemno jedzenia jest odrzucona, sprowadzona do roli obowizku. Nie jedz dla przyjemnoci." W taki sposb jedz zwierzta - wanie po to jedynie, aby przetrwa. Chyba nie widzielicie nigdy, eby zwierz delektowao si jedzeniem? Nie urzdzaj te sobie przyj, zabaw, nie tacz i nie piewaj. Jedynie czowiek potrafi witowa, ucztowa.
- 40 -

W innych sprawach Gandhi wypowiada si podobnie: Uprawiajcie mio jedynie w celu poczcia dziecka. Niech mio peni jedynie funkcj prokreacji. Jedz, aby przetrwa, kochaj si aby przeduy gatunek ludzki. Nie traktuj mioci jako przyjemnoci". Tak przecie robi zwierzta. Czy widzielicie psa w trakcie zapadniania suczki? Widzielicie, jak bardzo si mczy? Jest to dla niego czysty obowizek. Zmusza go do tego biologiczna potrzeba. A kiedy skoczy - natychmiast odchodzi i zapomina. Skoczone, praca wykonana! Jedynie czowiek traktuje akt miosny jako co radosnego. Stawia to nas ponad zwierztami - kochamy si, aby czerpa z tego przyjemno, bo inspiruje to nas do pisania wierszy, zachwycania si muzyk, odczuwania pikna. To wanie dlatego uwaam, e piguka antykoncepcyjna staa si jednym z najbardziej rewolucyjnych wynalazkw -zmienia podejcie do spraw mioci. Dziki piguce mona kocha si po prostu dla przyjemnoci. Nie dlatego, e zmusza nas do tego potrzeba biologiczna i nie tylko wtedy, kiedy chcemy spodzi potomstwo. Mio i seks s obecnie rozdzielone. Piguka spowodowaa rewolucj: seks to seks, a mio to mio. Seks to biologia; mio to muzyka dwch dotykajcych si cia, pochonitych sob, zatraconych w sobie nawzajem, wchodzcych w cakowicie nowy wymiar harmonii, rytmu... przeywajcych orgazm. adnych obaw, e zajdzie si w ci, ruchw czysto biologicznych, nic w tym rodzaju. Akt poczenia cia sta si pikny sam w sobie, nie musi by poyteczny, nie musi czemu suy. To podstawowa rnica. Praca musi by rodkiem prowadzcym do jakiego celu. Zabawa jest jednoczenie i celem, i sposobem osignicia tego celu. Jedz ze smakiem -jeste czowiekiem, istot wysz. Kochaj si, bo sprawia ci to rado - jeste istot wysz. Suchaj dla samej przyjemnoci suchania, a uwolnisz si od ograniczajcych ci instynktw. Nie jestem przeciwnikiem szczcia; jestem jego zwolennikiem, hedonist i mam wraenie, e wszyscy wielcy, uduchowieni ludzie na caym wiecie byli i s hedonistami. Jeli nie byli, to znaczy, e ich duchowo bya udawana - a oni sami to po prostu psychopaci. Szczcie jest podstawowym celem, rdem, sednem wszystkiego. Na miliony rnych sposobw Bg doszukuje si szczcia w tobie. Poka, jak duo jest go w tobie, i pozwl na jeszcze wicej. Wtedy staniesz si religijny, a witynie zamieni si w miejsca, gdzie si wituje, kocioy przestan by smutne i ponure, zimne jak grobowce. Bdzie w nich miech, bd pieni i tace, i rado. Wszystko, co czyni nas szczliwymi, jest dobrem, a to, co czyni nas smutnymi, jest grzechem. Esencja religii zawiera si w odczuwaniu radoci. Oto waciwe kryterium. Nie przedstawiam adnych sztywnych zasad, bo wiem, jak dziaa umys czowieka. Kiedy dostanie wskazwki, co robi, wprowadza je w ycie, zapominajc o wiadomoci. Tote adnych sztywnych zasad - stosujc si do nich, nie bdziesz si rozwija. Posuchajcie kilku anegdot: Benny wraca do domu i zastaje w kuchni mnstwo potuczonych naczy. - Co si stao? -pyta on. - Chyba co jest le napisane w tej ksice kucharskiej - wyjania ona. - Mwi, e do odmierzania skadnikw najlepiej uywa starego kubka bez ucha, ale zanim udao mi si utrci ucho jakiego kubka, potukam jedenacie. Jeeli ksika kucharska tak mwi - trzeba wykona. Ludzki umys jest gupi - pamitajcie. Jeli poda mu zasady, bdzie si ich trzyma. Mafiosi mieli przyj na spotkanie do szefa. A co szef powiedzia, byo wite. Zadzwoni dzwonek, sucy podszed do drzwi, uchyli je i rozpoznawszy gocia, wpuci go do rodka. - Zostaw parasol przy drzwiach - poinstruowa. - Ale ja nie mam parasola - odpar go. - To wracaj po niego do domu. Szef powiedzia, e kady musi zostawi parasol przy drzwiach. Jeli nie, to mam nie wpuszcza. Mus to mus. Po desperackim pocigu policjanci ju mieli schwyta zodziei, ktrzy obrabowali bank, gdy nagle kierowca samochodu policyjnego skrci do najbliszej stacji benzynowej i zadzwoni do swojego szefa. - Zapalicie ich? - zapyta szef. - Mieli farta - odpowiedzia policjant. - Ju prawie ich dopadlimy, ale nagle zauwayem, e przejechaem kolejne dziesi tysicy kilometrw, wic musiaem podjecha do stacji, eby zmieni olej. Co robi? Olej musi by wymieniany co dziesi tysicy kilometrw, a wanie tyle przejecha. Najpierw trzeba zmieni olej. Nigdy nie udzielam konkretnych rad, bo wiem, jak gupi potrafi by umys. Chc eby poczu, jaki kierunek jest dla ciebie waciwy. Bd uwany i yj wiadomie. Mike powiedzia do Pata, e jedzie czuwa przy zwokach swojego kolegi. Pat zaproponowa, e go podwiezie. Po drodze wpadli na kieliszeczek, potem drugi... niele si upili. W rezultacie Mik zapomnia adres.
- 41 -

- Gdzie znajduje si dom twojego kolegi? -zapyta! Pat. - To na pewno ta ulica, ale nie pamitam numeru - powiedzia Mik. Chodzili tak przez kilka minut. Wreszcie Mik wskaza dom, ktry chyba by tym waciwym. Weszli do rodka, ale w korytarzu byo cakiem ciemno. Otworzyli drzwi do salonu, w ktrym take byo ciemno. Jedynie na fortepianie stao kilka zapalonych wiec. Podeszli do niego, uklkli i zaczli si modli. Pat w kocu unis gow i mwi: - Mik, nie wiedziaem, e twj kolega mia takie wspaniae zby. Tak wanie rozumuje czowiek. Ja chc jedynie zachci ci, by porzuci smak bycia wiadomym. To zmieni cae twoje ycie. Nie chodzi o to, eby co ci narzuca, ale o to, by rozwietli ci od rodka.

5. Lecznicza moc medytacji

Sowa medytacja" i medycyna" posiadaj ten sam rdze. Medycyna uzdrawia ciao, medytacja - dusz. Obie dysponuj si uzdrawiania. Medytacja leczy, pozwala ci poczu si caoci. Jeli pozostajesz w zgodzie z samym sob, jest tak, jakby osiga stan witoci. Nie jest on zwizany z wyznawaniem jakiejkolwiek religii, z przynalenoci do jakiego kocioa. Znaczy to po prostu, e wewntrz siebie odczuwasz peni i harmoni; niczego nie brakuje. Jeste tym, czym Istnienie pragnie, eby by - spenieniem swoich moliwoci. Techniki aktywnej medytacji Osho*

* Aby przeczyta wicej na ten temat zob. take Osho, Medytacja. Pierwsza i ostatnia wolno. Praktyczny przewodnik, Rebis, Pozna 2003. Pytanie: Proponowana przez ciebie aktywna medytacja powoduje na pocztku napicie w miniach i bl w caym ciele. Jak tego unikn? Po prostu kontynuuj! Bl minie - z oczywistych powodw. Po pierwsze, jest on spowodowany intensywnym ruchem fizycznym i ciao musi mie troch czasu, aby do niego przywykn. Przez trzy, cztery dni bdziesz si czu obolay i bdzie ci trudno podj dalsze wiczenia. Jednak po czterech dniach te symptomy przemin i bdziesz czu si lepiej ni kiedykolwiek. Zasadniczy powd ley jednak w czym innym, znacznie gbiej. Nowoczesna psychologia zaczyna powoli odkrywa to zjawisko. Twoje ciao nie jest po prostu ciaem fizycznym. Wnika w nie -w twoje minie, w ca struktur ciaa -wiele rnych czynnikw osabiajcych. Kiedy powstrzymujesz gniew, wytwarza si w tobie trucizna, ktra rozchodzi si do mini, do krwi. Cokolwiek pragniesz w sobie stumi, rzutuje na twoj psychik i na ciao, bo przecie nie s one od siebie odizolowane. Nie jeste osobno: ciaem i umysem. Jeste ciaoumysem, bytem psychosomatycznym. Cokolwiek dzieje si w ciele, dochodzi take do umysu i na odwrt, bo ciao i umys s dwiema powkami tego samego. Jeeli na przykad zdenerwujesz si, co wtedy dzieje si w twoim ciele? Ot za kadym razem do krwi wyzwalaj si toksyny. Bez nich nie byby w stanie rozzoci si dostatecznie mocno. Masz w organizmie gruczoy, ktre uwalniaj pewne substancje chemiczne. To ju nie filozofia, to czysta nauka -twoja krew ulega zatruciu. Wanie dlatego, gdy czujesz wcieko, moesz zrobi co, czego w stanie normalnym nie zrobisz. Moesz przesun lub podnie ogromny gaz, a potem dziwisz si, bo kiedy jeste w normalnym stanie, ten gaz ani drgnie, choby z caej siy prbowa go ruszy. Ale to dlatego, e do krwi dostay si okrelone substancje, twj organizm znajdowa si w stanie podwyszonej gotowoci, zgromadzi ca swoj energi, przewidujc, e moe by potrzebna. Kiedy zwierz jest rozdranione, wida to od razu. Nie kieruje si adn moralnoci, wyuczonymi zasadami. Kiedy jest ze, odreagowuje sw zo. Twoja zo jest podobna do tej, ktr odczuwa zwierz. Ale yjesz w spoeczestwie, stosujesz si do zasad etykiety, etyki i wielu innych. Musisz zwalczy swoj zo. Musisz pokaza, e wcale nie jeste zdenerwowany, i umiecha si tym sztucznym umiechem. Nakadasz wic ten umiech na twarz, hamujesz w sobie zo. A co dzieje si z ciaem? Byo gotowe walczy lub ucieka; ucieka przed zagroeniem albo je pokona. Chciao co zrobi - zo jest po prostu stanem gotowoci do dziaania. Ciao zamierzao odreagowa poczucie zoci, wykaza agresj. Gdyby mg zachowa si agresywnie, brutalnie, energia zostaaby rozadowana. Nie moesz jednak tego zrobi, wic tumisz to w sobie. Co wtedy dzieje si w miniach, ktre byy gotowe do walki? Staj si jakby sparaliowane. Energia rozpiera je od rodka, aby mogy efektywnie walczy, a ty je hamujesz, aby nie ujawni agresji. Konflikt murowany! Totalne zamieszanie w miniach, we krwi, we wszystkich tkankach. One wyraaj gotowo, ty je powstrzymujesz, spinasz je. W ten sposb ciao staje si obolae. Takie samo zjawisko zachodzi w przypadku kadej emocji -codziennie, przez cae lata. Twoje ciao staje si ruin, nerwy funkcjonuj coraz gorzej, nie ma w nich ycia, nie przepywa energia. Organizm staje si martwy, zatruty, wszystko si popltao. Nic nie jest ju zgodne z natur. Popatrz na dowolne zwierz i dostrze, ile wdziku ma jego ciao. A co si stao z ciaem czowieka? Czemu
- 42 -

porusza si ciko, bez gracji? Czemu zwierz ma wdzik, a czowiek nie? Co si stao? - Sam to zniszczye. Zatracie naturaln spontaniczno. Kada cz ciaa jest przepeniona toksynami, w kadym miniu siedz stumione zo, seksualno, al - dosownie kade negatywne uczucie - zazdro, nienawi. Twoje ciao jest naprawd chore. Kiedy zaczynasz medytacj aktywn, wszystkie te trucizny s eliminowane. Poniewa ciao byo nimi usztywnione, trzeba przej przez etap rozpuszczenia ich, poprawi wewntrzne przepywy. Jest to duiy wysiek. Przez czterdzieci lat prowadzisz nieodpowiedni tryb yda i nagle decydujesz si na medytacj, wic ciao przeywa wstrzs. Czujesz bl dosownie wszdzie. Ale to dobry znak i musisz go zaakceptowa. Pozwl, eby ciao znw ttnio, przywr mu jego wdzik i wraliwo. Poczujesz, jak si oywia. Zanim to jednak nastpi, trzeba przej przez bl oywiania spitych czci ciaa. Psychologowie twierdz, e otoczylimy swoje ciao zbroj i to ona stanowi problem. Co zrobiby, gdyby mg wyadowa swoj zo? Zacisnby zby i pici, byby gotowy uy ich do walki, do zniszczenia czego. Jeli tego nie robisz, twoje palce staj si brzydkie i sztywne, tracisz swobod poruszania nimi, pozostaj w nich toksyny. Kiedy podajesz komu do, to jakby podawa kawaek drewna - nie ma w niej ycia. Moesz to sam sprawdzi - dotknij doni maego dziecka, a poczujesz rnic. Kiedy dziecko chce ci poda rczk (bo czasem nie chce - i to te jest w porzdku; wycofuje si, nie poda ci drewnianej rki", tylko woli si z tob nie wita), to jakby rozpywa si ona w twojej doni. Jest ciepa, ttni yciem, jakby cae dziecko nage znalazo si w tym jednym miejscu, wyraajc dotkniciem ca mio, ktr ma dla ciebie. Po kilku latach to samo dziecko bdzie umiao ju podawa drewnian do" w kadej sytuacji. Ju nie bdzie umiao przekaza ci za pomoc dotyku tego, co do ciebie czuje. Jest to spowodowane zablokowaniem zoci. Tak, zanim twoje donie powrc do ycia i bd mogy wyrazi mio, czuo, bd musiay przej przez bl agonii i gbokie odczucie zoci. Jeli nie usuniesz zablokowanej w nich zoci, nie przedostanie si przez ni mio. Cae ciao jest zablokowane, nie tylko donie. Moesz kogo obejmowa, przytula do piersi, ale nie bdzie to miao nic wsplnego z czuoci serca. Trzeba odrni te dwie sprawy. Przytulenie kogo do piersi jest faktem fizycznym. Jeli twoje serce jest opancerzone, jeli blokujesz swoje uczucia, osoba ta pozostanie ci obca jak zwykle. adnego wraenia. Ale gdy nie ma pancerza i umiesz przytuli kogo, dajc mu poczucie bliskoci, wtedy wasze serca bd przenika si nawzajem; takie spotkanie bdzie jak komunia. Ciao musi wyrzuci wiele toksyn. Jeste zatruty i odtrucie bdzie kosztowa duo blu i wysiku. Tworz teraz chaos. Ta medytacja ma za zadanie poprzewraca wszystko do gry nogami, tak aby mona byo dokonywa zmian na nowe. Musisz zniszczy swoje obecne struktury siebie, aby urodzi si na nowo. Za daleko zabrne w swoich bdach. Trzeba to wszystko wyeliminowa i dopiero wtedy bdzie mona stworzy co nowego. To boli, jednak naprawd warto. Kontynuuj wic medytacj i pozwl ciau czu ten bl. Niech nie stawia oporu, niech przejdzie przez proces tej agonii przeszoci. Poradzi sobie, jeli naprawd jeste gotowy pozby si swojej kapsuy, swojego wiezienia, jeli chcesz znw czu, e yjesz i masz zwinne ciao. Przecie nawet zwierzta poruszaj si pikniej ni ty. Ale kiedy zlikwidujesz wszystkie blokady, przypomnisz sobie, co to naprawd znaczy mie ciao". Na marginesie: wanie dlatego, e ciao nie jest warte pokazywania, stworzylimy ca t obsesj na temat ubierania si. Kiedy stoisz nagi, widzisz, ile za wyrzdzie swojemu ciau. Ubranie pomaga ci to ukry. Choroba ta pogbia si coraz bardziej -jeli masz zesztywniae ciao, usiujesz je ukry, a ukrywajc, powodujesz, e staje si ono coraz bardziej nieczue. Ubranie usypia twoj czujno. Przez cale wieki ubierania si stracilimy kontakt ze swoimi ciaami. Gdyby odci ci gow i kaza rozpozna wasne ciao, zapewne nie byby w stanie tego zrobi. Nie jeste z nim zaprzyjaniony, nie odczuwasz troski o nie, po prostu funkcjonujesz w nim, nie przejmujc si niczym. Wielokrotnie krzywdzimy swoje ciao. Ta chaotyczna medytacja ma za zadanie oywi je. Zamiecie wiele blokad. Wiele nawykw zostanie odrzuconych. Odzyskacie pynno w obrbie kadego swojego systemu. Bdcie zadowoleni, e pojawia si bl. Jest on zjawiskiem pozytywnym. Przejdziecie przez ten etap, tylko nie zatrzymujcie si. Nie ma potrzeby roztrzsa tej sytuacji. Kontynuujcie medytacj - tysice ludzi przeszo przez ten pocztkowy, kilkudniowy bl. A kiedy ju przejdzie, zaczniecie odczuwa, jak rado delikatnie otula wasze ciao. Nie czujecie tego teraz, bo nadal jeszcze towarzyszy wam bl. Nawet jeli nie daje wam si jako szczeglnie we znaki, to jednak jest obecny. By moe nie zauwaacie go nawet - by przecie z wami od zawsze. Przestajemy zwraca uwag na to, co mamy na co dzie. Medytacja pozwoli wam odzyska wiadomo, ale umys bdzie podszeptywa: Nie rb tego, twoje ciao czuje bl". Nie zwracajcie na to uwagi. Rbcie swoje. Po pewnym czasie bl odejdzie, a kiedy to nastpi, ciao zostanie odblokowane, odtrute i otoczone jakby mgiek zadowolenia. Cokolwiek bdziecie robi - a nawet jeli niczego nie bdziecie robi - ta subtelna wibracja radoci pozostanie. Jest ona po prostu symptomem harmonii w ciele, muzycznego rytmu, ktry w nim rozbrzmiewa. Poczucie zadowolenia nie jest jednoznaczne z przyjemnoci; oznacza po prostu, e jestecie w peni swoich si witalnych, yjecie peni ycia, e wok was pulsuje delikatna muzyka, ciao jest pynne jak nurt rzeki. Przyjemnoci musicie czerpa z innych rde.

- 43 -

Stan rozlunienia ycie w stanie penego luzu byo zawsze wyklinane przez twoje pracoholiczne spoeczestwo i traktowane jak lenistwo. Poczucie rozlunienia oznacza jednak, e masz do wszystkiego zdrowe podejcie. Nie gonisz jak wcieky za pienidzmi, nie przepracowujesz si, a jedynie zaspokajasz swoje potrzeby materialne. Praca jest wanie po to. S jednak take potrzeby duchowe. Te zaspokajasz, jeli umiesz odpuci". Niestety wiksza cz ludzkoci cakowicie bojkotuje jakikolwiek rozwj duchowy. Stan rozlunienia to wspaniae odczucie samej egzystencji, nicnierobienia", siedzenia w ciszy; przecie trawa i tak ronie sama z siebie. Ciesz si, e syszysz ptaki, e drzewa s zielone, e wszystko ma wiele wymiarw i feeri barw. Poczucie, e yjesz nie wymaga od ciebie adnego wysiku; odwrotnie - musisz zaprzesta wysikw. Pozosta w stanie braku jakiegokolwiek zajcia, bez napi, bez trosk. Takie wyciszenie pozwoli ci zestroi si z muzyk dokoa siebie. Nagle dotrze do ciebie, jak cudowne s wschody soca. Miliony ludzi nie zwracaj uwagi na pikno wschodw i zachodw soca. Nie mog sobie na to pozwoli. S zajci cig prac i wytwarzaniem; nie dla siebie, lecz dla sprytnie narzuconych cudzych interesw, dla tych, ktrzy maj wadz, ktrzy umiej manipulowa jednostkami ludzkimi. Oczywicie, w swoim wasnym interesie przekonuj wszystkich, e praca jest czym wspaniaym. A wikszo ludzi wierzy w to tak mocno, e nie jest ju nawet w stanie si zrelaksowa. Nawet w dni wolne od pracy chcieliby co robi. Nie umiej usi na brzegu morza i rozkoszowa si wieym powietrzem, przesyconym jodem. Z braku lepszych zaj s w stanie rozoy na czci lodwk, chocia dziaaa bez zarzutu, albo rozebra zegar pradziadka, ktry chodzi od stuleci. Chc co poprawi, polepszy. Musz co robi, dokd pj, co zorganizowa. Nie usiedz spokojnie w milczeniu - oto cay problem. W wita ludzie wyjedaj do kurortw, na plae. Nie po to jednak, by si zrelaksowa - nie bdzie na to czasu ze wzgldu na tok panujcy tam w tym okresie. A wita to najlepsze dni na pozostanie w domu, bo cae miasto wyjeda nad morze. Zderzak przy zderzaku, jad wszyscy... a kiedy dojad, jest tam tak ciasno, e trudno znale miejsce na play. Widziaem to na zdjciach. Nawet morze mieje si z ich gupoty. Pole tak sobie chwilk i zaraz musz kupi lody i coca-col. Wczaj przenony telewizor albo radio tranzystorowe, tak eby wszyscy na play mogli sysze. Wreszcie czas mija, pakuj si i bior udzia w powolnym maratonie do domu. W dni witeczne zdarza si najwicej wypadkw; wicej ludzi zabitych, wicej rozbitych aut. To dziwne. Przez pi dni w tygodniu wszyscy marz o weekendzie, maj plany, nadzieje. A przez te dwa wolne od pracy dni - nie mog si doczeka, kiedy znw otworz si ich biura, fabryki. Ludzie zostali zmuszeni do tego, by zapomnie, na czym polega relaks. Kade dziecko rodzi si z t zdolnoci, nie musisz uczy go jak odpoczywa. Po prostu patrz: jest ono w stanie cakowitego rozlunienia, jest wypoczte. Ale oczywicie nie moesz mu na ten stan zadowolenia pozwoli - zaraz zaczniesz je cywilizowa. Dziecko rodzi si prymitywne, nieucywilizowane. Rodzice, nauczyciele i wszyscy inni otaczajcy je doroli dokadaj wszelkich stara, aby je przystosowa do spoeczestwa. Niewane, e spoeczestwo jest chore. A byoby lepiej nie wciska dzieci w sztywne ramy spoeczne, nie narzuca cywilizacji na si. Poniewa rodzice maj jak najlepsze intencje, nie zostawi dziecka w spokoju. Wpajaj mu zasady pracy, produktywnoci, konkurencyjnoci. Tumacz mu, e jeli nie jest jednym z najlepszych, to sprawia im zawd. Kady wic chce by najlepszy. Jak si rozluni? Jak mona sobie odpuci? Syszaem pikn historyjk, ktra rozgrywa si w czasach, kiedy w Indiach kadziono pierwsze tory kolejowe. Brytyjski inynier, ktry nadzorowa prace, nie mg si nadziwi, e pewien mody wieniak przychodzi codziennie, kad si w cieniu drzewa i przyglda, jak robotnicy pracuj, a inynierowie pokazuj im, co i jak robi. Przynosi kanapki, po poudniu ucina sobie drzemk. Inynier nie wyteyma w kocu i zagadn wieniaka: - Dlaczego sam nie zaczniesz pracowa? Przychodzisz tu codziennie i marnujesz czas na gapienie si. Wieniak zapyta: - Ale po co miabym pracowa? - Po to, eby zarobi pienidze! - odpar inynier. - A co miabym zrobi z tymi pienidzmi? - Nie wiesz, gupcze, co mona zrobi z pienidzmi? Jeeli masz pienidze, moesz wypoczywa i cieszy si! - Ale ja wanie to robi - odpowiedzia wieniak. - Po co mam sobie utrudnia ycie: ciko pracowa, zarabia pienidze, a potem cieszy si i wypoczywa? Moja droga jest prostsza. Dzieci przychodz na wiat z wrodzon, instynktown umiejtnoci odpoczywania. Dlatego s pikne, s swobodne. Czy kiedy to zauwaylicie? Wszystkie dzieci, bez wyjtku, s ywotne, pikne i pene wdziku. Ale dorosn; pikno i wdzik znikn. Bardzo trudno jest znale dorosego, ktry miaby tak ywotno, wdzik. Jeli znasz kogo o dziecicej niewinnoci i niefrasobliwoci - jest on mdrcem. Po wszystkich yciowych wzlotach i upadkach zdecydowa na podstawie swojego dowiadczenia (a waciwie decyzja zrodzia si sama), e zanim
- 44 -

przyjdzie pora umiera, chce by taki, jak by w dziecistwie. Ucz was, jak si rozluni, bo jest to jedyny stan, ktry uczyni z was mdrcw. Nie pomoe wam w tym koci, teologia, religia - one nie ucz, jak si odpry. One usilnie namawiaj do pracy, mwi, e dodaje wam ona godnoci. Uywaj piknych swek, aby was zniewoli, wykorzysta. S w zmowie z innymi pasoytami, yjcymi dziki spoeczestwu. Nie jestem przeciwnikiem pracy. Ma ona do spenienia swoj poyteczn rol. Ale nie moe zastpi twojego ycia! Jest oczywiste, e potrzebujesz poywienia, ubrania, schronienia. Pracuj, aby to mie, ale nie daj si uzaleni. Po zakoczeniu pracy powinien nastpi czas wypoczynku. Nie musisz zdobywa wiedzy na ten temat, jest to sztuka, ktr posiadae ju w dziecistwie. Umiesz to robi, masz to nadal w sobie, upione. Wszystkie istniejce metody medytacji zmierzaj wanie do tego jednego punktu: obud si, przypomnij sobie sztuk odpoczywania. Ju j w sobie masz, cigle jeszcze wiesz, jak to robi, chocia spoeczestwo usiuje to z ciebie wyprze. Zapamitaj proste zasady: zaczynaj od ciaa. Lec na ku - a nie jest to niczym niezwykym, robisz to codziennie - zanim zaczniesz zasypia, obserwuj z zamknitymi oczami energi w swoich stopach. Powoli przesuwaj uwag. Czy napotykasz jakie napicie? W ydkach? W udach? W brzuchu? Czy odczuwasz jaki stres? Jeli tak, rozlunij to miejsce. Niech twoja uwaga pozostanie skupiona na tym punkcie, dopki nie odczujesz poprawy. Teraz kolej na rce - s cile powizane z umysem. Jeli prawa rka jest spita, lewa pkula take. I na odwrt - jeli lewa rka jest spita, znaczy to, e to samo dzieje si z praw pkul mzgu. Sprawd wic dokadnie rce; s one jakby gaziami umysu. Na kocu skieruj uwag na umys. Jeeli cae ciao poddao si stanowi rozlunienia, twj umys jest ju w dziewidziesiciu procentach take rozluniony. Obserwuj tych pozostaych dziesi procent... Po prostu patrz, a dziki temu chmury si rozejd. Jest to kwestia wprawy. Osigniesz j po kilku dniach. I powrci twoje poczucie dziecicej swobody, stan rozlunienia. Widziae nieraz, jak dziecko si przewraca, ale nie robi sobie krzywdy, nie amie koci. Sprbuj sam kiedy dziecko si przewrci, zrb to samo. Pewien psychoanalityk przeprowadzi eksperyment. Da ogoszenie do gazety: Zapac duo pienidzy komu, kto przyjdzie do mnie do domu i przez cay dzie bdzie naladowa to, co robi moje dziecko. Cokolwiek ono zrobi, zrobi musi take ta osoba". Pojawi si mody zapanik i powiedzia, e chce sprbowa. Ju w poowie dnia prawie nie mg si rusza, mia dwa zamania. A dziecko byo zachwycone i podekscytowane. Bo kiedy ono podskakiwao - on take; kiedy wdrapao si na drzewo - zapanik wdrapa si za nim; kiedy zeskoczyo - on take musia skoczy. I tak przez kilka godzin. Dziecko zapomniao o jedzeniu, o caym wiecie. Miao wietn zabaw z tego, e zapanik ledwo za nim nada. Wczesnym popoudniem zapanik po prostu zrezygnowa. Powiedzia psychoanalitykowi: Nie chc adnych pienidzy. To dziecko wykoczyoby mnie, gdybym zosta do wieczora. I tak musz si natychmiast uda do szpitala. Dzieciak jest niebezpieczny. Skocz te eksperymenty". Kady dzieciak ma nieskoczone pokady energii, a co ciekawe - nie mczy si. Nie ma w nim napi. Widziae pice dziecko? Czy patrzye, jak ssie swj kciuk, jak bardzo to lubi, jak dobrze mu si pi i ni? Jego ciao jest w stanie wspaniaego rozlunienia. Wszyscy syszelimy o tym, e pijacy na caym wiecie, mimo e si przewracaj, nie doznaj adnych wikszych obrae ciaa. Kadego ranka znajduje si ich gdzie na ulicach i odwozi do domw. Dlaczego pijacy nie ami sobie ng czy rk? Bo nie wiedz, e si przewracaj, a w zwizku z tym nie napinaj mini. To wanie wewntrzne spicia s powodem wikszoci zama. Upadajc mikko - nic sobie nie zamiesz. Dzieci tak robi, pijacy tak robi. Czemu ty tak nie robisz? Jak to si stao, e zapomniae? Zacznij wic od rozlunienia si w ku, przed zaniciem. Rb to co wieczr, tak eby nabra wprawy. Kiedy zrozumiesz, na czym to polega - a musisz to zrobi sam, bo nikt nie jest w stanie ci tego nauczy - wtedy nawet w cigu dnia, kiedy tylko zechcesz, bdziesz umia si rozluni. Jednym z najpikniejszych dowiadcze w yciu jest uzyskanie wprawy we wchodzeniu w stan odpoczynku. To jakby pocztek wspaniaej podry duchowej, bo w takim stanie nie jeste ju po prostu ciaem. Czy zwrcie uwag na to, e czujesz swoje ciao tylko wtedy, kiedy co ci boli, kiedy jeste spity? Czy masz wiadomo posiadania gowy, kiedy ci ona nie boli? Kiedy twoje ciao jest cakowicie zrelaksowane, nie czujesz, e je posiadasz. W tym zapomnieniu pojawia si moliwo odkrycia tego, co take istnieje w tobie: twojej istoty duchowej. W stanie rozlunienia czujesz, e nie jeste ciaem, ale czym wiecznym, niemiertelnym. adna religia wiata nie jest ci potrzebna, bo masz wiadomo, e jeste osob religijn. By religijnym nie oznacza wierzy w konkretnego Boga, w papiea, w jak ideologi. Religia to poznanie tego, co jest wieczne w tobie, co stanowi sedno twojego istnienia: twoj wasn bosko, pikno, wdzik, chwa. Sztuka relaksacji oznacza dowiadczanie spraw niemierzalnych, niematerialnych: swojej prawdziwej istoty. Zdarzaj si chwile, kiedy bezwiednie wchodzisz w stan rozlunienia. Serdeczny miech, taki do rozpuku, nie ten nakazany przez umys, ma dziaanie odprajce. Dlatego jest on uznawany za jedno z najlepszych lekarstw na
- 45 -

odzyskanie dobrego samopoczucia. Jednak taki miech naley do rzadkoci - zosta uznany za niewaciwy przez tych, ktrzy s take przeciwnikami stanu odprenia. Ludzko zostaa zamieniona w miertelnie powany szpital psychiatryczny. Przypomnij sobie, jak chichocz dzieciaki. Cae ciao jest zaangaowane w ten miech. A ty? miejesz si tylko gow, prawda? Jest to kolejna czynno intelektualna. Uwaam, e serdeczny miech jest lepszy ni modlitwa, poniewa przynosi odprenie. Modlc si, stajesz si spity. miejc si, zapominasz nagle wszystkie nakazy, nauki, sprawy powane. Przez krtk chwil jeste ponad to. Kiedy znw bdziesz si mia - zwr na to uwag. Pomyl, w jakich jeszcze sytuacjach ci si to zdarza. Jeste odprony po akcie miosnym... chocia to take jest wbrew zasadom narzucanym nam przez rzdzcych tym wiatem. Facet przewraca si na drugi bok i udaje, e pi, a tak naprawd walczy z poczuciem winy za popeniony grzech. Kobieta pacze, bo znw zostaa wykorzystana. Na dodatek ma racj - przecie nie czuje adnej przyjemnoci, adnej satysfakcji. Nie wie, co to orgazm. Pidziesit lat temu na caym wiecie trudno byo doszuka si jakiejkolwiek kobiety, ktra przeywaaby orgazm. Czy mona wyobrazi sobie ohydniejszy spisek przeciwko ludzkoci ? Mczyzna chce zakoczy jak najszybciej. Siedzi w nim Biblia albo Koran, albo Bhagawadgita i potpia jego uczynek. Jest wic przekonany, e robi co zego. Chce upora si z tym jak najszybciej. Ale i tak po zakoczeniu czuje si winny. Jake mgby si odpry? A zanim kobieta zacznie cokolwiek odczuwa - jest ju po wszystkim. W kocioach, w wityniach w wikszoci spotkasz kobiety, stare kobiety. Kiedy kapan mwi o grzechu, one doskonale zdaj sobie z tego spraw. To by grzech, bo nie odczuway adnej przyjemnoci, byy wykorzystane jak przedmiot. Jeeli jednak pozbyyby si poczucia winy, wszystkich zahamowa, doznayby w akcie miosnym prawdziwego odprenia. Przyjrzyj si swojemu yciu i sprbuj znale wicej momentw, w ktrych stan rozlunienia przychodzi naturalnie. Jeeli jeste dobrym pywakiem, kiedy znajdujesz si w wodzie, sprbuj po prostu unosi si swobodnie, bez adnych ruchw. Poczujesz ulego wobec nurtu rzecznego, stawanie si czci rzeki. Staraj si odnale stan rozlunienia na wiele rnych sposobw, a wkrtce odkryjesz jego tajemnice. Bdzie to jedno z najwaniejszych osigni - uwolni ci od pracoholizmu. Nie oznacza to wcale, e staniesz si leniwy. Wrcz odwrotnie - im bardziej jeste odprony, tym wicej masz w sobie siy, napywa do ciebie wicej energii. Twoja praca zacznie mie znamiona twrczoci, a nie wytwrczoci. Wszystko bdziesz robi peni siebie, z mioci. I bdziesz mia do tego ogromn energi. Stan rozlunienia nie wpywa negatywnie na twoj prac. Powoduje jedynie to, e wykonujesz j z sercem i wyobrani. A teraz kilka dowcipw, aby wywoa u ciebie miech. Pozwoli on zredukowa napicie w twojej twarzy, w brzuchu, w caym ciele, tak by mg poczu w sobie zupenie odmienny rodzaj energii. (Jeli si nie miejesz, by moe naleysz do grona tych ludzi, ktrzy odczuwaj stay ucisk w okolicy brzucha, jakby mieli tam kamienie.) Joe, przyjaciel Paddy, zapisa si na wieczorowe kursy doksztacajce dla dorosych. Po jakim czasie zapyta Paddy: - Kim jest Ronald Reagan? - Nie wiem - odpowiedzia Paddy. - To prezydent Stanw Zjednoczonych, ty gupku. A moe wiesz chocia, kto to jest Margaret Thatcher? - Nie wiem - odpowiedzia Paddy. - Jest premierem Wielkiej Brytanii. Widzisz! Tobie te przydaby si taki kurs. - Tak? No to ja mam pytanie do ciebie, Joe. Czy wiesz kto to jest MickO'Sullivan? -No, nie wiem... - C - odpar Paddy - to jest ten facet, ktry pieprzy si z twoj on, gdy ty jeste na kursie. ******************** Jezus z Mojeszem wybrali si w niedzielne popoudnie pogra w golfa. Mojesz rozpocz gr i z atwoci ulokowa pik w alei. Jezus przygotowa si do uderzenia i - posa pik w wysok traw. - O, wity Mojeszu.' - woa Jezus. Mojesz, jako dobry kolega, zaproponowa, e umieszcz jego pik w alei bez adnych punktw karnych. Ale Jezus odmwi. Mojesz prbowa go przekona: - Nie wygupiaj si. Nie wydobdziesz piki z takiej trawy. - Jeli Arnold Palmer to zrobi, ja te mog - odpowiedzia Jezus, zamachn si i wybi pik z trawy prosto do stawu. Mojesz wykona swoje kolejne uderzenie i jego pika wpada na pole golfowe. Wrci wic obserwowa, co teraz zrobi Jezus. Ten podwin swoje dinsy i zamierza wej do wody.
- 46 -

- Jezusie, przesta! Nie wydostaniesz tej piki adnym cudem! -woa Mojesz. - Jeli Arnold Palmer to zrobi, to ja te mog - odpowiada Jezus wchodzc do wody. Ogrodnik, ktry przyglda! si tej scenie, pyta Mojesza: - Co ten facet sobie wyobraa, e jest Jezusem Chrystusem? - Niestety - odpowiada Mojesz - on myli, e jest Arnoldem Pal-merem! Medytacja codzienna Kiedy masz tylko chwileczk czasu, likwiduj napicie w ukadzie oddechowym. Tylko tyle - nie ma potrzeby odpra caego ciaa. W pocigu, w samolocie, w samochodzie... nikt si nawet nie zorientuje, e to robisz. Po prostu rozlunij system oddechowy. Niech funkcjonuje w sposb naturalny. Zamknij oczy i skieruj uwag na oddech - jak wcigasz powietrze, jak je wydychasz. Nie usiuj si na tym koncentrowa, bo stworzysz sytuacj, w ktrej wszystko ci bdzie przeszkadza: haas silnika, osoba siedzca obok. Medytacja nie polega na koncentracji. To po prostu wiadomo. Odprasz si, obserwujesz oddech. Nic wicej. Jeeli samochd warczy - to wietnie, godzisz si na to. Tkwisz w korku - dobrze, to te cz naszego ycia. Pasaer obok ciebie chrapie - niech sobie chrapie. Niczego nie odrzucasz. Nie usiujesz zawa swojej wiadomoci. Koncentrujc si na czym, zawasz wiadomo, a wszystko to, na czym si w danej chwili nie skupiasz, staje si przeszkod. Usiujesz to zwalczy, by nie straci kontaktu z tym, co jest przedmiotem twojej uwagi. Co zakci ten stan, a ty zaraz zaczynasz si denerwowa. I mylisz o miejscu odosobnienia, ucieczce w Himalaje. Marzysz o Indiach i o pokoiku, w ktrym mgby siedzie w niezmconej niczym ciszy. Tyle e w yciu nie o to chodzi. Nie o izolacj. Oczywicie daje ona pewne pozytywne rezultaty - wyciszenie, uspokojenie -ale s one chwilowe. Po powrocie z takich miejsc znw zagubisz, zatracisz poczucie spokoju. Ilekro nie bdziesz przebywa w sprzyjajcych warunkach, nie bdziesz umia odnale w sobie tej ciszy. Medytacja, ktra wymaga spenienia jakich specjalnych warunkw, przygotowa, nie jest medytacj - nie mgby jej osign w chwili umierania. mier byaby przeszkod. Nie umiaby zmierzy si z ni w sposb medytacyjny, tote zatraciby swoje poczucie spokoju. Umarby spity, przeraony, cierpicy- a co za tym idzie - w takim te stanie musiaby si odrodzi. Niech mier stanowi dla ciebie kryterium: wszystko to, co moesz wykona na ou mierci, jest rzeczywiste, mona to robi zawsze i wszdzie, bez adnych dodatkowych wymaga. Jeeli warunki ci sprzyjaj - to dobrze, ciesz si. Jeeli nie sprzyjaj - nie ma problemu! Moesz medytowa nawet na targowisku. Jedynym, co musisz zapamita, jest to, e nie naley wtedy kontrolowa sytuacji, bo kontrola to czynno umysu. Medytacja nigdy nie podda si twojej kontroli. Umys nie potrafi medytowa. Jest to co wykraczajcego ponad umys lub pozostajcego w tyle za nim, ale nigdy we wspdziaaniu z nim. Jeeli pozostajesz w stanie kontroli i obserwacji, nie jest to medytacja, tylko koncentracja - napicie umysu. Mona wtedy wykorzysta najlepsze jego cechy. Koncentruj si naukowcy, onierze, myliwi, wynalazcy, matematycy itd. Pracuj umysem. Moesz wybra dowoln por dnia lub nocy. Nie musi by to zawsze ta sama godzina. Wykorzystaj czas, ktry akurat jest wolny: dziesi minut w czasie kpieli - usid pod prysznicem i medytuj. Rano, po poudniu, cztery lub pi razy dziennie rb sobie krtkie przerwy, choby piciominutowe, i medytuj. Przekonasz si, e bdzie to dla ciebie jakby zastrzyk si witalnych. Nie ma potrzeby medytowa przez ca dob. Wystarczy filianka medytacji, nie trzeba wypi caej rzeki. Maa filianka. I niech to bdzie atwe i lekkie. Niech bdzie proste, aby mogo sta si jak najbardziej naturalne. Nie zmuszaj si do tego i nie planuj. Medytuj, kiedy masz woln chwil. Nie rb z tego nowej rutyny. Kada czynno rutynowa jest udziaem umysu. Mwic otwarcie: prawdziwi ludzie nie maj nawykw, nie popadaj w rutyn. Odprenie i spokj Aby osign stan rozlunienia, trzeba przyj wygodn pozycj. Zrb to. Jakkolwiek pozycj chcesz przyj na krzele -przyjmij. Zamknij oczy i odpr si od stp do gw. Znajd miejsca, w ktrych cigle czujesz napicie. Jeli jest to kolano - rozlunij je. Dotknij go i powiedz: Prosz ci, odpr si". Po tygodniu bdziesz umia komunikowa si ze swoim ciaem. A kiedy to nastpi, wszystko inne stanie si atwe. Ciaa nie mona do niczego zmusza; prbuj je przekona. Nie zwalczaj wasnego ciaa - to okropne, agresywne, brutalne, a kady taki konflikt zwiksza napicie. Nie prowokuj konfliktw; niechaj zot zasad bdzie wygoda. Ciao jest piknym podarunkiem od Boga - obraasz Go, krzywdzc swoje ciao. Jest ono jak witynia, w ktrej mieszkamy. A przecie kady dba o swoje mieszkanie. Tote przez siedem kolejnych dni... - moe to wyda si na pocztku nieco absurdalne, bo nikt nas wczeniej nie uczy rozmawia ze swoim ciaem - zaczniesz dostrzega te wszystkie cuda, ktre staj si codziennie. Teraz ich nie widzisz. Kiedy mwi do ciebie, moja rka wspiera mnie gestem, mj umys pragnie ci co przekaza, a moje ciao pomaga mu w tym jak najwierniejszy przyjaciel. Kiedy chcesz unie do - po prostu j unosisz. Ju sama decyzja, e chcesz to zrobi, powoduje posuszne podniesienie doni. Niczego szczeglnego nie musisz robi. To przecie cudowne. Jak decyzja umysu zamienia
- 47 -

si w konkretn czynno, w jaki sposb wiadomo zostaa przekazana twojej doni? A na dodatek w uamku sekundy! Kiedy rozmawiam z wami, jednoczenie wsppracuj ze mn moje donie, bez najmniejszego opnienia. Ciao dziaa rwnoczenie z umysem. Jest bardzo wraliwe - powinnimy nauczy si z nim rozmawia, a wikszo problemw rozwie si sama. Podstawowa sprawa - usid wygodnie. Moesz przyciemni lub zgasi wiato, jeli jest zbyt jasne. Powiedz wszystkim, e przez dwadziecia minut maj ci nie przeszkadza: adnych pyta, adnych telefonw... jakby ich nie byo. Zamknij drzwi, poczuj si wygodnie. Jeli masz ciasne ubranie - zmie je, aby nic ci nie uciskao. Siedzc, staraj si dotrze do kadego punktu napicia w swoim ciele. Zapewne takich miejsc bdzie sporo. Trzeba je rozluni, bo jeli ciao nie bdzie odprone, nie uda nam si dotrze do umysu. Ciao stwarza moliwo odpoczynku dla umysu. Dotknij z mioci i trosk kadego miejsca, w ktrym wystpuje napicie. Ciao suy ci najlepiej jak tylko moe. Jest podarunkiem, ktry otrzymae za darmo, i moe dlatego nie doceniasz, jak bardzo jest on wyrafinowany. Nauka nie ma zielonego pojcia, jak stworzy co tak wspaniaego jak ciao. Ale kto o tym pamita? Nie kochamy ciaa, a wrcz odwrotnie -wciekamy si na nie z rnych powodw. Tak zwani wici wmwili ludziom wiele gupot: e ciao jest wrogiem, e jest powodem degradacji czowieka, e ciga ci do pieka, e jest grzeszne, e cae jest grzechem. Jeeli chcesz popeni grzech - to prawda - ciao ci w rym pomaga. Ale to ty jeste odpowiedzialny, nie ono. Jeli zechcesz medytowa, ciao wesprze ci take. Staczasz si - ciao stacza si wraz z tob; wznosisz si - ciao wspina si wraz z tob. Ciao nie jest winowajc. Ca odpowiedzialno ponosi twoja wasna wiadomo. Jednak zawsze usiujemy znale jakiego koza ofiarnego, a ten jest najlepszy: moesz go oskara o wszystko, a on milczy, nie potrafi si obroni, nie odpowie, e si mylisz. Cokolwiek powiesz, ciao nie sprzeciwi si temu. Sprawd wic kade miejsce swojego ciaa, daj mu odczu swoj trosk i czuo. Zajmie ci to okoo piciu minut, a potem zaczniesz odczuwa mikko, rozlunienie, senno. Wtedy skieruj wiadomo na oddech. Niech bdzie spokojny, lekki. Ciao jest najbardziej zewntrzn czci kadego z nas, wiadomo- najbardziej wewntrzn. Oddech jest pomostem midzy nimi. Kiedy przestajemy oddycha-umieramy; most jest zerwany i ciao nie moe ju suy ci za dom, za schronienie. Kiedy ciao bdzie odprone, zamknij oczy i obserwuj swj oddech. Niech si uspokoi. Powiedz mu: Prosz, bd lekki, naturalny". Przekonasz si, e jak za naciniciem guzika, oddech si zmieni. Zwykle jest nieregularny, caymi godzinami pozostaje w napiciu, a my zapomnielimy, jak go rozlunia. Popro wic swj oddech dwu-, trzykrotnie, aby si uspokoi, a pniej po prostu si wycisz.

6. Drzwi do wiadomoci
Miliony ludzi yj, jakby byli wpatrzeni w lustro. Wydaje im si, e tym, co w nim widz, jest ich twarz. Myl, e to ich imi, ich tosamo, poza ktr nie ma ju niczego wicej. Bdziesz musia wej nieco gbiej. Bdziesz musia zamkn oczy. Bdziesz musia spojrze do wewntrz. Bdziesz musia nauczy si milcze. Jeli nie osigniesz absolutnej ciszy wewntrz siebie, nigdy nie dowiesz si, kim jeste. Ja ci nie powiem, bo tego nie da si powiedzie. Kady musi sam to odnale. Jedno jest pewne istniejesz. Prawdziwym wyzwaniem jest sign do najgbszego rdzenia, aby odnale siebie. I tego ucz od lat. To, co nazywam medytacj, nie jest niczym innym jak mechanizmem, ktry pomoe ci odnale siebie. Nie pytaj mnie. Nie pytaj nikogo. Odpowied nosisz w sobie i musisz uda si w gb siebie, eby j odnale. Jest tak blisko - obrt o sto osiemdziesit stopni i staniesz z ni twarz w twarz. Zaskoczy ci to, e nie jeste swoim imieniem, nie jeste swoj twarz, swoim ciaem, nie jeste nawet swoim umysem. Jeste czci caej egzystencji, jej pikna, majestatu, bogoci, nieogarnionej ekstazy. Poznanie samego siebie oznacza osignicie peni wiadomoci. rodek i obwd Ciao samo w sobie jest niczym. To, co nadaje mu blask, znajduje si poza nim. Wspaniao ciaa nie wynika z samego ciaa - ono jest gospodarzem, wspaniao ta jest za zasug gocia. Jeli zapominasz o gociu, dzieje si tak z powodu twojej saboci. Jeli pamitasz - czua troska o ciao bdzie elementem twojej religijnoci. Amerykaski zachwyt ciaem jest pozbawiony rzeczywistego znaczenia. Ludzie chc si zdrowo odywia, chodz na rolfing, masae, prbuj na tysic sposobw odnale sens w yciu. Lecz spjrz w ich oczy -jak straszna pustka! Od razu wida, e im si nie udao. Nie ma w nich aromatu, kwiat si nie rozwin. Ich wntrza przypominaj pustyni. S zagubieni, nie wiedz, co ze sob robi. Duo robi dla swojego ciaa, ale nic im nie pomaga. Syszaem taki dowcip: Ronsfield wszed do domu z szerokim umiechem na twarzy. - Nie uwierzysz na jak wyprzeda trafiem - powiedzia do ony.
- 48 -

- Kupiem cztery poliestrowe, wzmacniane stal, radialne, cikie opony! - Zwariowae?- odpowiedziaa pani Rosenfield. - Po co kupie opony? Nawet nie masz samochodu. - To co? - odpowiedzia Rosenfield - Ty kupujesz sobie biustonosze, prawda?" Jeli jeste pusty od rodka, usiujesz zgromadzi jak najwicej akcesoriw wok siebie. Moe to zwie innych, ale ciebie nie wypeni. Cho czasem moe zwie i ciebie, poniewa nawet wasne kamstwo, powtarzane wiele razy, zaczyna wyglda jak prawda. Jednak nie czujesz si speniony, zadowolony. Amerykanie staraj si cieszy yciem, ale wyglda na to, e wcale im si nie udaje. Pamitaj: jeli bdziesz podejmowa wysiki, aby si cieszy, nic ci z tego nie wyjdzie. Kiedy bdziesz prbowa osign szczcie, przegapisz je. Wysiek przy osiganiu szczcia to absurd, poniewa szczcie tu jest. Nie moesz go osign. Nic nie rb, po prostu zgd si na nie. Ono jest we wszystkim, co ci otacza - wewntrz, na zewntrz, tylko szczcie. Nic poza nim nie jest prawdziwe. Obserwuj, patrz gboko w gb wiata, drzew, ptakw, rzek, w gb gwiazd, Ksiyca i Soca, w gb ludzi, zwierzt -patrz gboko: egzystencja skada si z radoci, szczcia. Z bogoci. Niczego nie trzeba robi. Podejmowanie wysiku staoby si przeszkod. Zrelaksuj si, a poczujesz, jak szczcie ci wypeni; rozlunij si, a pojawi si w tobie; odpr si, a otoczy ci ze wszystkich stron. Amerykanie s spici. Napicie wzrasta, gdy za czym gonisz. Odprenie pojawia si, gdy si na co godzisz. Amerykanie goni, cigaj, prbuj wydoby co z ycia, prbuj je wyciska. Nic z tego nie wynika, poniewa to nie jest dobra droga. Nie moesz wycisn ycia; musisz si mu podda. ycia si nie podbija. Musisz by na tyle odwany, eby da mu si pokona. Tutaj przegrana jest zwycistwem, a wysiek, aby wygra za wszelk cen, bdzie niczym innym, jak twoj ostateczn, cakowit porak. Nie moesz podporzdkowa sobie ycia, poniewa cz nie moe ogarn caoci. To tak, jakby maa kropelka wody prbowaa zdoby ocean. Owszem, kropelka moe wpa do oceanu i sta si jego czci, ale nie moe go pokona. Waciwie to wpadnicie do oceanu, stopienie si z oceanem jest drog do zwycistwa. Amerykanin prbuje odnale szczcie, std jego nadmierna, wrcz obsesyjna troska o ciao. Przekroczya granice troski, staa si obsesj: czowiek wtedy nieustannie myli o ciele, robi to i tamto, wszystko, co mu tylko wpadnie do gowy. Wkada wiele wysiku, aby znale kontakt ze szczciem poprzez ciao. To jest niemoliwe. A zreszt - umys Amerykanina jest nastawiony na rywalizacj. Niekoniecznie naprawd kochasz swoje ciao; by moe tylko rywalizujesz z innymi. Poniewa inni co robi, ty te musisz to robi. Umys Amerykanina jest najpytszym i najbardziej ambitnym umysem, jaki kiedykolwiek istnia na wiecie. I jest to najbardziej rozpowszechniony rodzaj umysu w obecnym wiecie. Wanie dlatego biznesmen sta si w Ameryce synonimem wszystkiego, co najlepsze i najwaniejsze. Wszystko inne stao si tem. Biznesmen, czowiek kontrolujcy pienidze, jest najwyszym wzorcem. W Indiach za taki wzorzec byli uwaani bramini - poszukiwacze Boga. W Europie stanowia go arystokracja - dobrze wychowana, wyedukowana, akuratna, zestrojona z subtelnymi niuansami ycia: muzyk, sztuk, poezj, rzeb, architektur, tacem klasycznym, jzykami, grek i acin. Najbardziej cenionym wzorcem bya w Europie arystokracja, ktra przez wieki nasikaa szacunkiem dla wyszych wartoci w yciu. W Rosji Sowieckiej narzuconym i propagowanym wzorcem by posuszny, zapracowany, uciskany proletariusz. W Ameryce najbardziej szanowani s biznesmeni, ci ktrzy kontroluj pienidze. Pienidze to dziedzina najszerzej pozwalajca na konkurencj. Nie musisz by kulturalny, wymaga si jedynie pienidzy. Nie musisz zna si na muzyce, na poezji. Nie musisz niczego wiedzie o literaturze staroytnej, historii, religii, filozofii. Jeeli masz pokan sumk w banku, to jeste kim wanym. Wanie dlatego mwi, e jest to najpytszy umys, jaki kiedykolwiek istnia. I ten umys zmieni wszystko w handel, w cig rywalizacj. Nawet jeli nabywasz Van Gogha lub Picassa, nie robisz tego dla Picassa. Kupujesz, poniewa twoi ssiedzi te kupili. Maj obraz Picassa u siebie w salonie, wic jake ciebie miaoby na podobny nie sta? Musisz go mie. Moesz nic o nim nie wiedzie - nawet, w jak stron go powiesi, gdzie gra, gdzie d; a u Picassa czasem trudno si zorientowa, czy obraz wisi poprawnie, czy te do gry nogami. Moesz nie wiedzie, czy jest to oryginalny Picasso, czy nie. Moesz wcale na niego nie patrze, ale poniewa inni go maj i o nim mwi, ty rwnie musisz pokaza swoj klas. Po prostu pokazujesz swoje pienidze. Wszystko, co jest drogie, jest wane; cokolwiek jest drogie, uznawane jest za wane. Pienidze i ssiedzi stanowi jedyne kryteria przy podejmowaniu decyzji. Wane jest, jakie maj samochody, domy, obrazy, gadety. Ludzie maj w azienkach sauny niekoniecznie dlatego, e kochaj swoje ciao, lecz dlatego, e trzeba to" mie - wszyscy to" maj. Jeli nie masz, wygldasz na biedaka. Jeli wszyscy maj domy na wzgrzach, ty rwnie musisz taki mie. Moesz nie wiedzie, jak doceni ten krajobraz, moesz si tam po prostu nudzi. Albo moesz zabiera ze sob radio i telewizor i sucha tych samych audycji, ktrych suchae w domu, oglda te same programy, ktre ogldae w domu. Co za rnica, czy siedzisz w grach, czy we wasnym pokoju? Ale inni to maj. Gara na cztery samochody jest konieczny; inni takie maj. Moesz wcale nie potrzebowa czterech samochodw. Syszaem taki dowcip: Stary Luk i jego ona byli znani z tego, e s najbardziej uszczypliw par na caej ulicy. Luk zmar, a kilka miesicy pniej i jego ona znalaza si na ou mierci. Zawoaa ssiadk i powiedziaa sabym gosem: -Ruthie, pochowaj mnie w mojej czarnej, jedwabnej sukni, ale zanim to zrobisz, odetnij plecy i zrb z nich now sukienk. To dobry materia, nie chc go zmarnowa. - Nie mog tego zrobi - odpowiedziaa Ruthie. - Kiedy ty i Luk podejdziecie do zfotych schodw, co powiedz
- 49 -

anioy, jeli twoja sukienka nie bdzie mie plecw? - Nie bd patrze na mnie - odpowiedziaa. - Luke'a pochowaam bez spodni." Interesujemy si zawsze tym, co maj inni: Luk bdzie bez spodni, wic wszyscy bd patrze na niego. Amerykanie zawsze podgldaj to, co robi inni. Obserwowae kiedy dziecko, ktre biega, krzyczy, taczy bez powodu - chocia niczego nie ma? Jeli je spytasz, dlaczego tak si cieszy, nie bdzie w stanie ci odpowiedzie. Pomyli, e jeste wariatem. Czy potrzebny jest powd, aby by szczliwym? Bdzie zszokowane, e w ogle o to pytasz. Wzruszy ramionami i dalej bdzie piewa i taczy. Dziecko nie posiada niczego. Nie jest jeszcze premierem, nie jest prezydentem Stanw Zjednoczonych, nie jest Rockefellerem. Niczego nie posiada - moe z wyjtkiem kilku muszelek i kamykw zebranych na play, to wszystko. ycie Amerykanina koczy si wraz z nadejciem mierci. Gdy umiera ciao, umiera Amerykanin. Std ogromny strach przed mierci. Ze wzgldu na ten strach Amerykanin stara si przeduy swoje ycie, czasem do absurdalnego wieku. Jest wielu Amerykanw, ktrzy wegetuj w szpitalach i instytutach psychiatrycznych. Nie yj - mino ju duo czasu, odkd umarli. lekarze, lekarstwa, nowoczesna aparatura - to wszystko zarzdza ich ciaami. W jaki sposb nadal funkcjonuj. Strach przed mierci jest tak olbrzymi: gdy raz odejdziesz, odejdziesz na zawsze, nic nie przetrwa. Amerykanie wierz w ciao i nic poza rym. Jeli tak mylisz, bdziesz bardzo nieszczliwy. Po pierwsze, zawsze bdziesz ba si mierci, a ten, kto boi si umrze, boi si rwnie y. ycie i mier s tak powizane, e jeli boisz si umrze, zaczniesz rwnie ba si y. To ycie przynosi mier, wic jeli boisz si mierci, jak moesz naprawd pokocha ycie? Strach zawsze bdzie obecny. To ycie przynosi mier; nie moesz y cakowicie. Jeli mier jest kocem dla wszystkiego, jeli tak uwaasz, to twoje ycie upynie na popiechu i pogoni. Poniewa zblia si mier, nie moesz pozwoli sobie na cierpliwo. Std amerykaska mania szybkoci: wszystko musi by zrobione szybko, poniewa zblia si mier, wic zrb jak najwicej rzeczy, zanim umrzesz. Postaraj si wypcha siebie jak najwiksz liczb dowiadcze, zanim umrzesz, poniewa gdy bdziesz martwy, bdziesz martwy. To stwarza poczucie bezsensownoci i udrk, lk. Jeli nic nie uratuje ciaa, cokolwiek robisz, jest pytkie, nie daje satysfakcji. Jeli mier jest kocem i nic nie przetrwa, to i ycie nie moe mie adnego znaczenia. Jest opowieci idioty, pen wrzasku i zoci, bez najmniejszego znaczenia". Czowiek wiadomy wie, e znajduje si w ciele, ale ciaem nie jest. Kocha swoje ciao; ono jest jego miejscem zamieszkania, jego domem. Nie postpuje wbrew ciau, bo gupot jest dziaa na szkod wasnego domu, ale nie jest materialist. Jest ziemski, ale nie jest materialist. Jest realist, ale nie materialist. Wie, e kiedy umierasz, to tak naprawd nic nie umiera. mier nadchodzi, ale ycie toczy si dalej. Przypomnia mi si dowcip: Koczy si pogrzeb i Desmond, grabarz, zauway stojcego koo siebie staruszka. - Jest pan krewnym? - spyta Desmond. - lak - odpowiedzia staruszek. -Ile ma pan lat? - Dziewidziesit cztery. - Hm - odpowiedzia Desmond. - To nie opaca si ju panu wraca do domu. Oto sedno cielesnego podejcia do ycia: jeli masz dziewidziesit cztery lata, koniec! Nie opaca si wraca do domu; lepiej umrze od razu. Jaki sens ma powrt? I tak zaraz bdziesz musia si tu zjawi. Nie opaca si... Ale jeli mier jest jedyn rzeczywistoci, to, co za rnica, czy masz dziewidziesit cztery, czy dwadziecia cztery lata? Par lat w t lub w t stron. Mody czuje si stary, a dziecko czuje si martwe. Kiedy raz zdecydujesz, e obecne ciao jest jedynym yciem, wwczas jaki jest cel wszystkiego? Po co si mczy? Camus napisa, e jedynym metafizycznym problemem dla czowieka jest samobjstwo. Zgadzam si z nim. Jeli ciao stanowi jedyn rzeczywisto i nie ma nic poza nim, wtedy staje si ono najwaniejszym tematem do rozwaania, do rozmyla. Czemu nie popeni samobjstwa? Po co czeka do wieku dziewidziesiciu czterech lat? Po co cierpie po drodze? Jeli kady umrze, czemu nie umrze dzi? Po co wstawa jutro rano? To bezcelowe. Wic z jednej strony Amerykanin jest w cigym biegu z miejsca na miejsce w celu gromadzenia dowiadcze, tak aby nic go nie omino. Podruje po caym wiecie, z miasta do miasta, z pastwa do pastwa, z hotelu do hotelu. Cigle zmienia guru, kocioy, cigle poszukuje, poniewa zblia si mier. Z jednej strony nieustanna, szalecza pogo, z drugiej za gbokie przekonanie, e wszystko jest bezcelowe -poniewa wszystko zakoczy si wraz ze mierci. Wic czy prowadzie bogate, czy ubogie ycie, czy bye inteligentny, czy nie, czy bye wspaniaym, czy kiepskim kochankiem, jakie to ma znaczenie? Na kocu nadchodzi mier i sprawia, e wszyscy staj si rwni: ludzie wiatli i nierozsdni, mdrcy i grzesznicy, ludzie owieceni i gupcy, wszyscy trafiaj do ziemi i znikaj. Jaki to wszystko ma cel? Bycie Budd, Jezusem czy Judaszem -jak robi rnic? Jezus umar na krzyu, Judasz popeni samobjstwo nastpnego dnia - obaj zniknli w ziemi.
- 50 -

Z drugiej strony pojawia si strach, e mgby przegapi co, co osign inni, a zaraz potem - przekonanie, e nawet jeli to osigniesz, to i tak niczego nie zyskasz. Nawet jeli dojedziesz, dojedziesz donikd, bo nadejdzie mier i wszystko zniszczy. Czowiek wiadomy yje w ciele, kocha swoje ciao, czci je, ale sam nie jest ciaem. Wie, e ma w sobie co, co przetrwa kad mier. Wie, e ma w sobie co, co jest wieczne, i czas nie moe tego zniszczy. Doszed do tego przez medytacj, mio, modlitw. Odczuwa to wewntrz siebie. Nie boi si. Nie boi si mierci, poniewa wie, czym jest ycie. Nie goni za szczciem, poniewa wie, e Bg zsya mu miliony okazji; on musi tylko nie przeszkadza. Czy nie widzisz, e drzewa s przytwierdzone do podoa? Nie mog donikd pj, a mimo to s szczliwe. Nie mog goni za szczciem, nie mog wyruszy na poszukiwanie szczcia. S przytwierdzone do ziemi, nie mog si ruszy, ale czy nie widzisz szczcia? Czy nie widzisz ich radoci, gdy pada deszcz, ich ogromnego zadowolenia, gdy wieje wiatr? Czy nie czujesz, jak tacz? S przytwierdzone, nigdzie nie chodz, lecz ycie przychodzi do nich. Wszystko przychodzi - ty tylko stwarzasz moliwo; wszystko przychodzi samo - ty dopuszczasz to do siebie albo nie. ycie jest gotowe przydarza si ci. Ale tworzysz tyle barier... Najwiksz z nich jest pogo. Poniewa gonisz i biegasz, kiedy ycie puka do twoich drzwi, nigdy ci nie zastaje. Zawsze jeste gdzie indziej. cigasz ycie, ono goni za tob i nigdy si nie spotykacie. Bd... po prostu bd, czekaj i zachowaj cierpliwo. Harmonia ciaa, umysu i duszy Twoje ciao jest energi, twj umys jest energi, twoja dusza jest energi. Wiec jaka jest midzy nimi rnica? Rni si tylko rytmem, dugoci fal-to wszystko. Ciao jest namacalne, energia przepywa w nim w sposb widoczny. Umys jest bardziej subtelny, ale nie nazbyt, poniewa moesz zamkn oczy i zobaczy poruszajce si myli; mona je zobaczy. Nie s tak widoczne jak twoje ciao; twoje ciao jest widzialne dla wszystkich, widzialne publicznie. Twoje myli s widzialne prywatnie. Nikt poza tob ich nie widzi; tylko ty albo ludzie, ktrzy mocno pracowali nad umiejtnoci postrzegania myli. Ale przyjmijmy, e nie s widzialne dla innych. Trzeci, ostateczn warstw wewntrz ciebie, jest wiadomo. Nawet ty jej nie widzisz. Nie moe by sprowadzona do poziomu przedmiotu, pozostaje podmiotem. Jeli te trzy energie funkcjonuj harmonijnie, jeste zdrowy i scalony. Jeli te energie nie wspgraj ze sob, jeste chory, nie stanowisz caoci. A pozostawania w penej harmonii to bycie witym. Usiuj pomc ci osign stan, w ktrym twoje ciao, twj umys i twoja wiadomo bd mogy taczy w jednym rytmie, razem, w gbokiej harmonii; nie w konflikcie, lecz we wsppracy. wiadomo jest energi, najczystsz energi; umys nie jest tak czysty, a ciao jeszcze mniej. Ciao jest zbyt zmieszane, a umys rwnie nie jest cakowicie czysty. wiadomo jest cakowit, najczystsz energi. Ale pozna wiadomo w tej formie moesz tylko wtedy, gdy stworzysz z tych trzech elementw kosmos, a nie chaos. Ludzie yj w chaosie: ich ciao przekazuje jakie sygnay, a ich umys cakowicie je ignoruje. Przez wieki nauczano, e nie jeste ciaem, przez wieki mwiono ci, e ciao jest twoim wrogiem, e musisz z nim walczy, e musisz je zniszczy, bo ciao to grzech. Te idee, mimo e s niedorzeczne i gupie, szkodliwe i trujce, wpajano tak dugo, e stay si czci twojego umysu spoecznego. Tkwi w nim przez cay czas i nie dowiadczasz ciaa w rytmicznym tacu ze sob. Std mj nacisk na taniec i muzyk, poniewa jedynie w tacu poczujesz, e twoje ciao, twj umys i ty funkcjonujecie razem. Gdy wszystkie te elementy dziaaj wsplnie, odczuwasz nieskoczon rado, ogromne bogactwo. wiadomo jest najwysz form energii. A gdy wszystkie te trzy energie wspgraj ze sob, pojawia si czwarta. Jest ona obecna tylko wtedy, gdy tamte trzy funkcjonuj razem. Jest ona organiczn jednoci, powsta z poczenia trzech elementw. Na Wschodzie nazywamy t czwart energi po prostu czwart" - turiya. Nie nadalimy jej adnej nazwy. Trzy energie, wchodzce w jej skad, maj nazwy, czwarta pozostaje bezimienna. Zna czwart to zna Boga. Kiedy stanowisz organiczn, najwysz jedno - pojawia si Bg. Gdy jeste chaosem, penym sprzecznoci - nigdy nie zaznasz obecnoci Boga. Jeeli jeste jak podzielony dom, wystpujesz przeciw sobie, wtedy nie ma Boga. Gdy jeste szczliwy sam ze sob, szczliwy takim, jakim jeste, wwczas odczuwasz bogo, jeste wdziczny, a wszystkie twoje energie tacz razem. Gdy jeste orkiestr wszystkich swoich energii, wiesz na pewno, e Bg jest z tob. Poczucie cakowitej jednoci jest jak obecno Boga. Bg nie przebywa gdzie tam". Bg to trzy energie poczone w tak jedno, e zjawia si czwarta. A czwarta jest czym wicej ni sum tych trzech. Jeli dokonasz analizy obrazu, otrzymasz w rezultacie ptno i farb, ale obraz nie jest po prostu sum ptna i farb; jest czym wicej. To co wicej" jest przekazane za pomoc wizerunku, koloru, ptna, artysty. To co wicej" nazywamy piknem. Jeli rozoysz na czynniki pierwsze kwiat ry, odkryjesz wszystkie chemikalia i zwizki, z ktrych si skada, ale pikno zniknie. Nie byo ono jedynie sum czsteczek, byo czym wicej. Cao to co wicej ni suma czci; wyraa si przez czci, ale jest czym wicej. Zrozumie, e jest czym wicej, to zrozumie Boga. Bg jest tym czym wicej", tym plusem. Nie jest to stwierdzenie teologiczne, nie moe ono by rozstrzygane w drodze logicznej argumentacji. Pikno musisz czu, muzyk musisz czu, taniec musisz
- 51 -

czu. Zdecydowanie musisz je poczu w swoim ciele, umyle i duszy. Musisz nauczy si gra na tych trzech energiach tak, by stay si orkiestr. Wtedy jest Bg - nie eby Go widzia, nie ma co oglda; to On jest ostatecznym obserwatorem, jest obserwacj. Naucz si stapia swoje ciao, umys, dusz w jedno. Odnajd sposoby na funkcjonowanie w penej harmonii. Zdarza si, e biegacze... Nie mylisz zapewne o bieganiu jako o jednym ze sposobw medytacji, ale czasami biegacze jej doznaj. Bywaj zaskoczeni, poniewa nie oczekiwali tego: kto by pomyla, e biegacz dowiadczy Boga? Jednak tak si dzieje. Obecnie bieganie staje si jedn z nowych technik medytacji. Wic to moe si wydarzy w trakcie biegu. Moe doznae tego, jeli kiedy bye biegaczem, jeli czerpae rado z biegania wczenie rano, gdy powietrze jest wiee, wiat budzi si ze snu... Jeli biege, twoje ciao funkcjonowao cudownie, a wiee powietrze, nowy wiat ponownie rodzi si z ciemnoci nocy, wszystko dookoa piewao, czue peni ycia... Moment ten nadchodzi, gdy biegacz znika, a zostaje jedynie bieg. Ciao, umys i dusza zaczynaj pracowa razem; nagle uwolniony zostaje wewntrzny orgazm. Biegajcy czasem przez przypadek dowiadczaj czwartej", turiya, mimo i tumacz sobie, e jest to po prostu reakcja na bieg. Bd uwaali, e ta chwila tak im si podobaa ze wzgldu na bieg; e by to pikny dzie, ciao tryskao zdrowiem, wiat wyda si wspaniay i mieli doskonay nastrj. Nie zauwa prawdziwej przyczyny. Jeli za zauwa, to, zgodnie z moimi obserwacjami, biegacze s w stanie dowiadczy medytacji duo atwiej ni ktokolwiek inny. Jogging moe by doskona pomoc, pywanie moe by doskona pomoc. Wszystko to musi by przemienione w medytacj. Porzu stare pogldy na temat medytacji. Nie wierz, e tylko siedzenie pod drzewem w pozycji jogina jest medytacj. To tylko jedna z drg. Moe odpowiada paru osobom, ale nie bdzie dobra dla wszystkich. Dla maego dziecka nie byaby to medytacja, tylko tortura. Dla modej osoby, ktra jest ywa, wibrujca, taka metoda byaby jak hamulec, nie jak medytacja. Moe dla starego czowieka, ktry ju wiele przey, ktrego siy sabn... moe byaby to medytacja wanie dla niego. Ludzie si rni, jest wiele typw ludzi. Dla kogo, kto ma niski poziom energii, siedzenie pod drzewem w pozycji jogina moe by najlepsz medytacj, poniewa w pozycji tej zuywa si mao energii. Gdy krgosup jest wyprostowany i tworzy kt dziewidziesiciu stopni z ziemi, ciao zuywa najmniejsz moliw ilo energii. Jeli pochylasz si w bok lub do przodu, wtedy twoje ciao zaczyna uytkowa wicej energii, poniewa grawitacja ciga ci w d, a ty musisz utrzyma si tak, by si nie przewrci. Jest to wydatek energetyczny. Wyprostowany krgosup wymaga najmniejszego zuycia energii. Siedzenie z rkoma zczonymi na kolanach jest rwnie bardzo przydatne dla ludzi z niskim poziomem energii, poniewa gdy donie stykaj si, elektryczno twojego ciaa zaczyna cyrkulowa. Nie wydostaje si poza twoje ciao; zostaje w wewntrznym obiegu, energia porusza si w tobie. Pamitaj, e energia jest zawsze uwalniana z ciaa poprzez palce, a nigdy nie uwalnia si z zaokrglonych partii ciaa. Na przykad twoja gowa nie moe uwolni energii, zamykaj. Energia ucieka przez palce doni, palce stp oraz donie. W pewnej pozycji jogi czysz ze sob stopy. Energia uwalnia si przez jedn z nich, a przez drug wraca z powrotem do ciaa; jedna do uwalnia energi, a wraca ona do ciaa poprzez drug. Zbierasz swoj wasn energi, stajesz si wewntrznym obwodem energetycznym. Daje to odpoczynek, jest bardzo relaksujce. Pozycje jogi s najbardziej relaksujcymi z moliwych pozycji. S bardziej relaksujce ni sen, poniewa kiedy pisz, cae twoje ciao jest cignite" przez si grawitacji. Bdc w pozycji poziomej relaksujesz si z zupenie innego powodu - sprowadza ci to do prehistorycznych czasw, kiedy czowiek by zwierzciem, mia postaw horyzontaln. To relaksuje, poniewa jest regresywne; pomaga ci ponownie sta si zwierzciem. Dlatego w pozycji lecej nie moesz jasno myle, mylenie staje si utrudnione. Sprbuj. Z atwoci moesz marzy, ale nie myle. Aby myle, musisz siedzie. Im bardziej wyprostowany siedzisz, tym lepsz masz moliwo mylenia. Mylenie jest relatywnie pnym nabytkiem. Pojawio si ono gdy czowiek stan w pozycji prostopadej do ziemi. Kiedy czowiek porusza si w poziomie, miewa marzenia, ale nie myla. Wic kiedy si kadziesz, zaczynasz marzy, mylenie znika. Jest to rodzaj relaksacji, poniewa mylenie zamiera; wycofujesz si. Pozycje jogi s dobre dla tych, ktrzy maj niski poziom energii, dla osb chorych, starszych, dla tych, ktrzy przeyli ycie i zbliaj si ku mierci. Tysice mnichw buddyjskich zmaro w pozycji lotosu, poniewa jest ona najlepsz pozycj na przyjcie mierci zachowujesz czujno, a twoje energie zanikaj, bdzie ich coraz mniej i mniej kad chwil. Wreszcie nadchodzi mier. W pozycji lotosu moesz do samego koca zachowa czujno. A czujno w chwili mierci jest jednym ze wspanialszych dowiadcze, rodzajem najwyszego orgazmu. Jeli jeste rozbudzony w trakcie umierania, bdziesz rodzi si w zupenie inny sposb: narodzisz si take rozbudzony. Ten, kto umiera czujnie, czujny si rodzi. Ten, kto umiera w niewiadomoci, rodzi si niewiadomy. Ten, kto umiera wiadomie, moe wybra dla siebie odpowiednie ono; ma wybr, zasuy na niego. Umierajcy niewiadomie nie ma prawa wybiera ona; ono jest mu przypisane przypadkowo, niewiadomie. Czowiek, ktry umiera cakowicie wiadomy, pojawi si na tym wiecie jeszcze tylko raz, poniewa nie bdzie potrzeby, eby tu powraca. Zostaje mu ju tylko odrobina pracy do zrobienia i wykona t prac w nastpnym yciu. Temu, kto umiera ze wiadomoci, pozostaje tylko jedna sprawa: nie mia czasu przemieni swojej wiadomoci we wspodczucie. Uczyni to w nastpnym yciu, gdy jeli tego nie zrobi, co pozostanie niedopenione, niedoskonae. Zatem medytacj moe by bieganie, a take taniec, pywanie; wszystko moe ni by. Oto moja definicja
- 52 -

medytacji: kiedy twoje ciao, umys i dusza funkcjonuj w jednym rytmie, jest to medytacja, poniewa to sprowadza czwarty element. I jeli jeste wiadomy, e czynisz to jako medytacj - nie wystp na olimpiadzie, lecz wanie medytacj - staje si ona ogromnie pikna... Podstawowy warunek jest taki, by kada forma medytacji, jaka by nie bya, powodowaa wsplne, harmonijne funkcjonowanie ciaa, umysu i wiadomoci. Wtedy niespodziewanie pewnego dnia nadchodzi czwarta": obserwacja. Jeli chcesz, nazwij to Bogiem, nirwan lub tao, lub jakkolwiek sobie yczysz. Nie jeste ciaem Jeli kto utosamia si z ciaem, yje w wiecznym popiechu. Std bierze si zachodni popiech, std zachodnia obsesja zwikszania tempa. Generalnie wynika to z identyfikowania si z ciaem. ycie szybko pynie, wymyka si z rk. Zrb co i zrb to natychmiast, piesz si, inaczej co przegapisz. Znajd lepsze i szybsze sposoby zrobienia tego czego. Prdko staa si mani. Jak dosta si do jakiego miejsca w jak najszybszym tempie? takie jest pytanie. Fakt, e trzeba si tam dosta, nie budzi wtpliwoci. Dlaczego tak bardzo chcesz tam by, jest niewane; liczy si tylko to, e powiniene dosta si tam szybko. A kiedy wreszcie tam dotrzesz, zaczynasz myle o kolejnym miejscu, w ktrym chcesz by. Ciao to jedynie przedsionek, a nie najskrytsza komnata. Lecz wielu ludzi yje po prostu w tym przedsionku i wydaje im si, e jest to ycie; nigdy nie wchodz do domu swojej osoby. Umys cigle pozostaje w stanie rozgorczkowania. Dzieje si tak gwnie dlatego, e identyfikujemy si z tym, co zewntrzne. A ciao umrze, tote mier ciga nas bezustannie. Na Zachodzie mier cigle jest tematem tabu. Zamano jedno tabu - zwizane z seksem - ale drugie, gbsze ni to pierwsze, nadal istnieje. Potrzeba kolejnego Freuda, aby je zama. Ludzie nie rozmawiaj o mierci albo czyni to, uciekajc si do eufemizmw. Mwi, e zmary odszed do lepszego wiata", do nieba", na wieczny odpoczynek". Ale jeli czowiek y tylko ciaem, to nie poszed donikd. Umar, po prostu umar; proch obrci si w proch. Ten, kto przeszed do innego ciaa, nigdy nie by w poprzednim ciele, poniewa nigdy nie sta si go wiadomy; nie zwrci na nie swojej uwagi. Inn drog jest zdanie sobie sprawy ze swojej wewntrznej wiadomoci. Ciao jest cikie, wyrane, widoczne, dotykalne, materialne. wiadomo nie jest widzialna. Trzeba jej szuka, trzeba gboko kopa. Wymaga wysiku, wymaga cigego zaangaowania w odkrywanie wasnej istoty. Jest podr, ale gdy raz poczujesz si wiadomie, zaczniesz y w zupenie innym wiecie. Wtedy nie ma powodu do popiechu, gdy wiadomo jest wieczna. Nie ma te zmartwie, poniewa nie zna ona chorb, mierci, poraki. Wtedy nie ma potrzeby szuka innych rzeczy. Ciau stale czego brakuje, wic stwarza nowe potrzeby; ciao jest ebrakiem. Ale wiadomo to cesarz -jest w posiadaniu caego wiata, jest wadc. Kiedy dotrzesz do sedna swojej wewntrznej istoty, poczujesz si odprony. ycie nie bdzie ju cigym pragnieniem czego, lecz witowaniem. Wtedy wszystko jest ci dane: gwiazdy, ksiyc, soce, gry, rzeki, ludzie - wszystko jest w twych rkach. Ty musisz jedynie zacz tym y. To musi sta si twoj wielk wypraw. Na tym polega ycie: na wyprawieniu si w gb wiadomoci. Ona tam jest, ale ukryta jak skarb. I, oczywicie, kiedy posiadasz skarb, chowasz go gboko, aby nikt nie by w stanie ci go ukra. Bg ukry wiadomo w samym rdzeniu twojego istnienia. Pozwl yciu sta si podr w gb siebie. Uywaj ciaa, kochaj je -jest piknym mechanizmem, cennym podarkiem, jego tajemnice s wspaniae - ale nie utosamiaj si z nim. Ciao jest jak samolot, ty jeste pilotem. Samolot jest poyteczny i pikny, ale nie jest tym samym co pilot. To dwa odrbne, zupenie inne zjawiska. Pilot kieruje samolotem. Korzystaj z ciaa jak z pojazdu, lecz pozwl sterowa nim wiadomoci. Cel czy witowanie Relaksacja jest stanem, w ktrym twoja energia nie przemieszcza si donikd, ani do przyszoci ani do przeszoci; po prostu jest z tob. Jeste otulony, ukryty w zacisznym cieple swojej energii. Ten moment jest wszystkim. Inne nie istniej. Czas zatrzymuje si. Oto relaksacja. Jeli masz poczucie czasu, nie odprysz si. Zwyczajnie zegar musi stan, czas - przesta istnie. Czowiek mieszka w ciele, ale nie jest ciaem. Ciao jest pikne, musi by kochane i szanowane, ale nie moesz zapomnie, e nie jeste nim, tylko je po prostu zamieszkujesz. Ten moment jest wszystkim. O nic wicej nie pytasz, po prostu cieszysz si nim. Moesz cieszy si ze zwyczajnych rzeczy, poniewa s pikne. Waciwie nic nie jest zwyczajne - jeli istnieje Bg, to wszystko jest niezwyke. Drobiazgi... spacerowanie po trawniku, z ktrego nie wyparoway jeszcze kropelki rosy, i poczucie bycia tam - mikki dotyk trawy, chd rosy, poranny wiatr, wschodzce soce... Czego wicej potrzebujesz, aby by szczliwym? C wicej mona mie, aby by szczliwym? Po prostu lee noc w chodnej pocieli na ku, czu tkanin, czu, jak kodra ogrzewa si coraz bardziej, a ty jeste otoczony ciemnoci, cisz nocy... Z zamknitymi oczami czujesz peni siebie. Czego wicej potrzebujesz? To i tak nazbyt wiele. Pojawia si gboka wdziczno - oto relaksacja. Relaksacja oznacza., e ten biecy moment jest czym wicej, ni pragniesz, czym wicej, ni mona by wymaga. O nic nie prosisz, masz wszystko, czego chcesz... Wtedy energia pozostaje w bezruchu. Staje si jak spokojne jezioro. Rozpywasz si we wasnej energii. Ten moment to relaksacja. Taki stan rozlunienia nie dotyczy ciaa czy umysu; dotyczy caoci. Dlatego buddyci mwi: Wyzbd si pragnie". Wiedz, e dopki istniej
- 53 -

pragnienia, nie moesz si zrelaksowa. Powtarzaj: Pochowaj to, co martwe". Jeli zbyt mocno przejmujesz si przeszoci, nie bdziesz umia si zrelaksowa. Mwi: Ciesz si t konkretn chwil". Jezus mwi: Spjrzcie na lilie. Nie pracuj ani nie przd. Powiadam za wam: nawet Salomon w caej swej chwale nie by tak przyodziany, jak jedna z nich". O co mu chodzi? On mwi po prostu: Zrelaksuj si! Nie musisz harowa - waciwie to wszystko jest ci dane. Jezus mwi: Jeli On dba o ptaki, zwierzyn, dzikie zwierzta, drzewa i roliny, dlaczego ty si martwisz? Czemu nie miaby zadba o ciebie? To jest relaksacja. Dlaczego tak bardzo przejmujesz si przyszoci? Pomyl o liliach, obserwuj je, sta si jak one - i odpr si. Relaksacja nie polega na przyjciu okrelonej pozycji ciaa; to cakowita przemiana twojej energii. Energia moe mie dwa wymiary. Jeden jest ukierunkowany, zmierza dokd, dy do czego; niestety, ale nie pomoe ci osign waciwego celu. Ten wymiar twojej energii, aktywnoci jest skoncentrowany na zadaniu. Wtedy wszystko staje si rodkiem do realizacji tego zadania. Musi si to sta; zrelaksujesz si, dopiero kiedy to osigniesz. Ale dla tego typu energii stan: zadanie wykonane" nigdy nie nastpuje, poniewa zmienia on kad chwil w rodek osignicia czego w przyszoci. Cel zawsze pozostaje na horyzoncie. Cigle biegniesz, a dystans si nie zmniejsza. Jednak istnieje te jest inny wymiar energii: zachwyt bez szczeglnego powodu. Cel przeto osignity teraz; jest tu, a nie gdzie indziej. Waciwie to ty jeste celem. Zreszt nie ma innego spenienia ni spenienie w tym momencie - spjrz na lilie. Gdy ty jeste celem, gdy cel nie ley gdzie w przyszoci, gdy nie ma o co walczy, moesz po prostu celebrowa to, co ju osigne, co ju tu jest. To jest relaksacja, nie energia ukierunkowana. Moim zdaniem, istniej dwa typy ludzi: jedni, nastawieni na realizacj celw, i drudzy, nastawieni na witowanie. Ci pierwsi s jak szalecy; biegaj to tu, to tam, sami podkrcaj si w swoim szalestwie. I szalestwo to nabiera rozpdu - wnika w nich coraz gbiej, a oni czuj si cakowicie zagubieni. Drugi typ czowieka nie dy do celu, nie jest poszukiwaczem, po prostu cieszy si tym, co ma. Tego chc ci nauczy: bd czowiekiem zachwyconym, smakuj ycie! Kwiaty rozkwity, ptaki piewaj, soce jest na niebie moesz witowa! Oddychasz, yjesz, masz wiadomo - celebruj to! Wtedy nagle si zrelaksujesz, zniknie napicie, przepadnie udrka. Caa energia udrki stanie si zachwytem; twoje serce zacznie bi z ogromn wdzicznoci - oto modlitwa. Na tym polega modlitwa: serce bijce z ogromn wdzicznoci. Nie musisz niczego robi. Po prostu zrozum ruch energii, swobodny przepyw energii. Pynie, lecz bez celu, dla czystej przyjemnoci. Nie poda do jakiego okrelonego punktu, porusza si z powodu przepenienia si. Dziecko taczy, skacze i biega w kko. Spytaj je: Dokd idziesz?" Ono nie idzie donikd -wydasz mu si mieszny. Dzieci zawsze myl, e doroli s niemdrzy. C za nonsensowne pytanie: Dokd idziesz?" Czy istnieje potrzeba, eby i dokd? Dziecko nie bdzie umiao odpowiedzie na twoje pytanie, bo wyda mu si ono nieistotne. Po prostu wzruszy ramionami. Odpowie: Nigdzie". Umys nastawiony na cel spyta: Po co wic tak biegniesz?" Dla nas bowiem czynno jest istotna tylko wtedy, jeli do czego prowadzi. Powiadam ci, nie masz dokd i - wszystko jest tutaj. Cala penia istnienia skupia si na tym momencie, kumuluje si na tej wanie chwili. Dziecko zwyczajnie cieszy si z energii. Ma jej tak duo! Biega nie dlatego, e chce dokd dotrze, ale dlatego, e musi si wybiega. Nie szukaj powodw, aby co zrobi, po prostu daj upust swojej energii. Dziel si z innymi, ale nie handluj, nie rb interesw. Rozdawaj, bo posiadasz. Nie odbieraj tego, co raz dae, poniewa pogrysz si w cierpieniu. Wszyscy handlarze id do pieka. Jeli chcesz odnale najlepszych reprezentantw handlowych i sprzedawcw, id do pieka, tam ich znajdziesz. Niebo nie jest dla handlarzy. Niebo jest dla tych, ktrzy umiej delektowa si yciem. Czego wic trzeba si uczy? Umiejtnoci rozluniania si. Istnienia wiadomie tu i teraz. Bycia aktywnym, ale nie wiecznie zajtym. Stawania si coraz bardziej wyciszonym, pustym, pasywnym. Bycia obserwatorem - obojtnym, nie wymagajcym niczego, niczego nie oczekujcym. Umiejtnoci czucia si szczliwym z samym sob. Otwarcia si na wszystkie przyjemnoci ycia. Pamitaj o gwnym lokatorze Ciao jest wityni; jest w stosunku do ciebie gospodarzem, ale ty nie jeste jego czci. Ciao jest podarunkiem, ktry dostae od Ziemi; ty pochodzisz jednak z Nieba. Jak w kadej ucielenionej istocie, spotykaj si w tobie Niebo i Ziemia; to jakby miosny romans Ziemi i Nieba. W chwili gdy umierasz, nic nie umiera; tylko innym, tym z zewntrz wydaje si, e jest na odwrt. Ciao wraca do ziemi, aby odpocz, a dusza wraca do nieba, aby odpocz. Dojdzie jeszcze do wielu spotka; ta historia bdzie kontynuowana na miliony sposobw, nigdy si nie koczy. Lecz czowiek niekiedy za bardzo utosamia si ze swoim obecnym ciaem; to bardzo le. Jeli kto zaczyna myle: ja to ciao", wtedy ycie staje si bardzo cikie. Nawet najmniejsze sprawy przeszkadzaj, najmniejszy bl jest wielkim problemem: drobne skaleczenie i czowiek czuje si niespokojny, zdezorientowany. Potrzebny jest pewien dystans midzy tob i ciaem. Dystans ten tworzy si dziki wiadomoci, e nie jeste ciaem, nie moesz nim by. Jeste wiadomy ciaa, wic ono jest przedmiotem twojej wiadomoci, a cokolwiek
- 54 -

jest przedmiotem twojej wiadomoci, nie moe by sam wiadomoci. wiadomo obserwuje, dowiadcza. To, co jest dowiadczane, jest od niej oddzielne. Kiedy wiedza ta pogbia si w tobie, smutki zaczynaj znika, wyparowywa. Wtedy bl i przyjemno upodobniaj si do siebie, sukces i poraka odczuwane s tak samo, ycie i mier przestaj si od siebie rni. Nie ma koniecznoci dokonywania wyboru, yje si w spokojnym poczuciu braku wyboru. W takim stanie czujesz, jak blisko przy tobie znajduje si Bg. Tego poszukiway wszystkie religie; tego spokoju wynikajcego z braku wyboru. W Indiach nazywamy to samadhi, w Japonii mwi na to satori, chrzecijascy mistycy nazywaj to ekstaz. Znaczenie sowa ekstaza" jest bardzo wane. Rdzenie tego sowa znacz sta poza czym". Stanie poza swoim wasnym ciaem, wiadomo oddzielnoci - oto znaczenie ekstazy. W chwili gdy ona si pojawia, ty stajesz si znowu czci utraconego raju.

7. Przypomnij sobie jzyk, ktrym porozumiesz si z umysem i ciaem. Terapia medytacyjna Osho
Ludzie powinni nauczy si jak zaprzyjani si z wasnym ciaem. Dziki tej medytacji kierowanej przejdziemy przez proces przypominania sobie jzyka, ktry przez wikszo ludzi zosta dawno zapomniany. Jest to jzyk, w ktrym porozumiesz si ze swoim ciaem. Komunikowanie si z ciaem, rozmowa z nim, suchanie tego, o czym chce ci powiedzie, byo bardzo popularn praktyk w staroytnym Tybecie. Wspczesne nauki medyczne zaledwie zaczynaj rozumie to, co mdrcy i mistycy wiedzieli od zawsze: ciao i umys nie s oddzielnymi bytami. S one ze sob poczone i od siebie zalene. Umys moe wpywa na stan ciaa, tak samo jak ciao moe wpywa na umys. Osho stworzy wiele technik medytacyjnych dla wspczesnych ludzi. Ponisza medytacja kierowana, pozwalajca rozmawia z ciaem i umysem, zostaa opracowana wedug jego wskazwek. Czytalimy wczenie jego sowa: Ciaa nie mona do niczego zmusza; prbuj je przekona. Nie zwalczaj wasnego ciaa - to okropne, agresywne, brutalne, a kady taki konflikt zwiksza napicie. Nie prowokuj konfliktw; niechaj zot zasad bdzie wygoda. Ciao jest piknym podarunkiem od Boga - obraasz Go, krzywdzc swoje ciao. Jest ono jak witynia, w ktrej mieszkamy. A przecie kady dba o swoje mieszkanie. Tote przez siedem kolejnych dni... - moe to wyda si na pocztku nieco absurdalne, bo nikt nas wczeniej nie uczy rozmawia ze swoim ciaem - zaczniesz dostrzega te wszystkie cuda, ktre staj si codziennie. Teraz ich nie widzisz. Kiedy mwi do ciebie, moja rka wspiera mnie gestem, mj umys pragnie ci co przekaza, a moje ciao pomaga mu w tym jak najwierniejszy przyjaciel Kiedy chcesz unie do -po prostu j unosisz. Ju sama decyzja, e chcesz to zrobi, powoduje posuszne podniesienie doni. Niczego szczeglnego nie musisz robi. To przecie cudowne. Jak decyzja umysu zamienia si w konkretn czynno. W jaki sposb wiadomo zostaa przekazana twojej doni? A na dodatek w uamku sekundy! Kiedy rozmawiam z wami, jednoczenie wsppracuj ze mn moje donie, bez najmniejszego opnienia. Ciao dziaa rwnoczenie z umysem. Jest bardzo wraliwe -powinnimy nauczy si z nim rozmawia, a wikszo problemw rozwie si sama. Jak korzysta z doczonej pyty Medytacja ta pomoe ci polubi samego siebie, twoje ciao, twj umys. Uwiadomisz sobie, w jaki sposb twj umys, odczucia, przemylenia uzewntrzniaj si przez twoje ciao. Bl, choroby, uzalenienia (takie jak obarstwo, alkoholizm, naduywanie cukru) mog by uleczone. Sprbujemy to zrobi. Proces medytacji daje szans twojej uzdrawiajcej energii na pen mobilizacj, a tobie na osignicie stanu gbokiego odprenia. Medytacja skada si z trzech czci: 1. Bdziesz zwraca si do konkretnych czci swojego ciaa oraz do ciaa jako caoci. Dobrze jest mwi na gos, gdy pomoe to utrzyma ci przez cay czas uwag i wiadomo. 2. Bdziesz przekazywa do swojej podwiadomoci informacje o problemach, ktrych przysparza ci ciao, takich jak choroba, nadwaga, bl albo po prostu niedostatek si witalnych. W stanie gbokiego odprenia, dotrzesz do tej czci swej podwiadomoci, ktra jest odpowiedzialna za stan twojego ciaa. Okaesz jej swj szacunek i serdeczno. Jeli problemem jest dla ciebie na przykad nadwaga, znaczy to, e odpowiedzialna za niego cz twojej niewiadomoci - twj opiekun, twj wierny suga - usiuje ci co zasygnalizowa, ochroni ci przed czym. W gbokim transie twj opiekun moe uy innych sposobw, by speni sw pozytywn misj, pozwalajc ciau na powrt do naturalnego stanu i zdrowia. 3. Pozostaniesz w uzdrawiajcym transie, ktry pogbi zrozumienie, e twoje ciao, umys i dusza stanowi jedno.
- 55 -

Zanim jednak zaczniesz stosowa t technik, zapamitaj kilka wanych uwag: 1. Jest bardzo istotne, by rozumia, e bl lub inne powracajce symptomy, ktre powoduj u ciebie zy stan fizyczny, mog wskazywa na istnienie powanych chorb. Tote prezentowana technika moe by stosowana pod warunkiem konsultacji z lekarzem. 2. Osho mwi, e technika przemawiania do ciaa i umysu ma zastosowanie tylko wtedy, gdy ciao ma fizyczne moliwoci wykonania tego, o co prosisz. Jeeli bdziesz chcia, by dokonao rzeczy niemoliwych, zerwiesz ni zaufania i niczego nie osigniesz. Jeli nie masz oczu - tumaczy -jak mgby wymaga od ciaa, by znw zaczo widzie? Natomiast powszechnie wystpujce dolegliwoci, takie jak migreny, ble w obrbie jakich czci ciaa i inne problemy, z ktrymi ciao moe sobie poradzi samo, s za pomoc tej techniki szybko uleczalne. 3. Nie zwracaj si bezporednio do choroby czy dolegliwoci. To nie s czci twojego organizmu. S czym zewntrznym, czym wrogim. Musisz skierowa si do mzgu/ciaa, nie za do tego, co powoduje chorob. A kiedy si tego pozbdziesz - podzikuj mzgowi i ciau za to, e ci pomogy. W zasadzie przebiega to tak: ty mwisz do swojego mzgu, a mzg, w nieznanym ci jzyku, przekazuje twoje sowa ciau. Wiemy, e rami uniesie si, kiedy mu nakaemy, cho nie wiemy, jak wyglda faktyczna instrukcja przekazywana z mzgu do ramienia. Osho mwi: Oto prawdziwa trjca - dusza, umys i ciao. Dusza nie moe wpywa na nic bezporednio; to ona prosi bl, aby ustpi. Mzg kontaktuje si bezporednio z ciaem". Osho dawa medytujcym pod jego kierunkiem osobom nastpuje wskazwki, ktre mog by pomocne rwnie dla ciebie: Odchudzanie. Najpierw powiedz mzgowi, e wiadomo jest przeznaczona dla twojego ciaa i prosisz ojej przekazanie. Nastpnie popro o zrzucenie na przykad 5 funtw czy 5 kilogramw wagi, gdy wtedy bdziesz czu si doskonale i zachowasz dobr przemian materii. Nie wspominaj o jedzeniu. Tylko tyle, e potrzebujesz zrzuci 5 kilogramw. Popro te ciao, aby po osigniciu tego zatrzymao si na tym poziomie - nie chudo bardziej, ale te nie przybierao na wadze". Migrena. Rozmawiaj z ciaem na dwa sposoby. Najpierw popro cae ciao o pomoc w pozbyciu si blu. Wytumacz, e zakca on stan naturalny, e nie ma powodu go utrzymywa. Nastpnie zwr si do mzgu, tumaczc wasnymi sowami, e go kochasz, e bl nie jest jego czci i pora si go pozby. A kiedy bl przejdzie, popro mzg, aby ju wicej go nie wpuszcza". Przygotuj si do medytacji Najgbsz nauk, wypywajc z tej uzdrawiajcej medytacji, jest to, jak sta si przyjacielem samego siebie. Zanim rozpoczniesz medytacj, zorganizuj sobie wszystko tak, aby przez godzin nikt ci nie przeszkadza. Dziki temu doskonale si odprysz. Przygotuj sobie koc, na wypadek gdyby podczas trwania sesji zrobio ci si chodno. Pomyl przez kilka minut, jak spraw czy dolegliwoci cielesn zajmiesz si dzisiaj. Przyjmij jak najwygodniejsz pozycj i wcz pyt. Nie musisz robi niczego wicej.

OSHO International Foundation o autorze

Nauki Osho nie poddaj si kategoryzacji. Dotycz wszystkich aspektw ycia poczwszy od indywidualnych poszukiwa sensu ludzkiej egzystencji a po najwaniejsze wydarzenia spoeczne i polityczne. Osho nie pisa ksiek. Jednak przez ponad 35 lat rozmawia z ludmi i wygasza wykady na wielu midzynarodowych spotkaniach, pozostawiajc po sobie tysice godzin nagra na kasetach audio i video. Ksiki s rezultatem ich transkrypcji. Osho zosta uznany przez londyski Sunday Times" za jedn z 1000 osb, ktre wywary najwikszy wpyw na XX wiek. Amerykaski pisarz Tom Robbins uzna go za najbardziej niebezpiecznego czowieka od czasw Jezusa Chrystusa". Za cel swej dziaalnoci Osho uzna stworzenie warunkw dla narodzin nowego typu czowieka - Buddy Zorby" ktry czyby w sobie wyciszon duchowo Gautamy Buddy z umiejtnoci korzystania ze wszelkich uciech ycia na wzr Greka Zorby. Przez wszystkie jego prace przewija si wtek poczenia odwiecznej mdroci Wschodu z najwyszym potencjaem nauki i technologii stworzonym przez Zachd. Osho znany jest take ze swego rewolucyjnego wkadu do wiedzy o wewntrznej przemianie czowieka, przede wszystkim z podejcia do medytacji, ktre uwzgldnia zwikszone tempo wspczesnego ycia. Jego medytacje aktywne" pozwalaj pozby si zgromadzonego w ciele i umyle stresu, dziki czemu czowiek moe atwiej dowiadcza stanu rozlunienia i wolnoci od myli. Dla czytelnikw dostpne s dwie jego prace autobiograficzne: Autobiography ofa Spiritually Incorrect Mystic oraz Glip-ses ofa Golden Childhood.
- 56 -

Wicej informacji na stronach www.osho.com

Jest to bogata witryna internetowa, opracowana w kilku wersjach jzykowych, pozwalajca m.in. na zwiedzanie online orodka Meditation Resort, a take zapoznanie si z kalendarzem kursw, katalogiem publikacji ksikowych i audio, list orodkw informacyjnych Osho na wiecie oraz urywkami wypowiedzi Osho. Osho International, New York e-mail: oshointernational@oshointernational.com www.osho.com/oshointernational Orodek medytacyjny OSHO OSHO Meditation Resort jest znakomitym miejscem na wakacje, podczas ktrych ludzie mog dowiadczy nowej drogi ycia penego energii, odprenia i zabawy. Pooony w Punie, okoo 150 km na poudniowy wschd od Bombaju, orodek oferuje rnorodne zajcia dla tysicy osb, ktre przybywaj do niego z ponad stu krajw. Puna - pierwotnie letnia rezydencja maharadw oraz brytyjskich kolonialistw w Indiach -jest dzisiaj prnym nowoczesnym miastem, siedzib szk wyszych i zaawansowanego technologicznie przemysu. Meditation Resort rozciga si na 16 hektarach zadrzewionego podmiejskiego terenu, zwanego Koregaon Park. Orodek oferuje pewn liczb miejsc noclegowych we wasnym Domu Gocinnym (Guesthou-se), a otaczajce go hotele i kwatery prywatne zapewniaj moliwo pobytu trwajcego od kilku dni do wielu miesicy. Zajcia prowadzone w orodku opieraj si na wizji Osho nowego typu czowieka, ktry jest zdolny zarwno do twrczego dziaania w codziennym yciu, jak i do relaksu w ciszy oraz medytacji. Wikszo zaj odbywa si w nowoczesnych, klimatyzowanych budynkach. Na zajcia skadaj si rozmaite sesje indywidualne, kursy i warsztaty w zakresie tematycznym od sztuk kreatywnych po holistyczne leczenie, przemian osobist, wiedz ezoteryczn, zen w sporcie i odpoczynku, problemy interpersonalne czy przeomowe etapy ycia u kobiet i mczyzn. Indywidualne sesje oraz warsztaty grupowe odbywaj si przez cay rok rwnolegle z planowymi codziennymi medytacjami. Kawiarnie i restauracje zlokalizowane na otwartym powietrzu na terenie orodka serwuj dania kuchni indyjskiej oraz wybr da midzynarodowych, korzystajc z organicznie hodowanych jarzyn we wasnym gospodarstwie rolnym. Orodek korzysta rwnie z wasnego rda bezpiecznej, filtrowanej wody. www.osho.com/resort

Odwaga
Przyszlicie do mnie w poszukiwaniu wiedzy; chcecie ustali reguy, abycie mogli si ich trzyma. Ale ja nie podaj regu. Powiem wicej: jeli jakie ju macie -odbior je wam! Zniszcz wasz pewno, sprawi, e zaczniecie si waha, e przestaniecie czu si pewnie. To jest podstawowa zmiana, na rzecz, ktr musi zrobi mistrz zostawi was w cakowitej wolnoci. W cakowitej wolnoci, z otwartymi moliwociami, bez jakichkolwiek pewnikw ycie jest niepewne- niepewno to jego natura. Czowiek inteligentny zawsze pozostaje niepewny. Wanie ta gotowo pozostania niepewnym oznacza odwag. Nie moesz by szczery, jeli nie jeste odwany. Nie moesz kocha, jeli nie jeste odwany. Nie moesz ufa jeli nie jeste odwany. Nie moesz wnika w rzeczywisto, jeli nie jeste odwany. Tote odwaga jest na pierwszym miejscu ,a caa reszta przychodzi w lad ;za ni.

Sprzeda wysykowa tel. (0 42) 676 49 59 www.dobreksiazki.pl

- 57 -

- 58 -

- 59 -

- 60 -