PODSTAWOWA WIEDZA O LAWINACH

AKADEMIA
BEZPIECZEŃSTWA
Przewodnik
dla NARCIARZY SKITOUROWYCH I FREERIDOWYCH

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 6 18.11.16 11:44

 REDUCED TO
PROTECTION

ASCENT 30
AVABAG

Nowy system AVAGAB charakteryzuje się niezwykle NISKĄ WAGĄ oraz NIEWIELKIMI rozmia-
rami, jednocześnie zwiększając bezpieczeństwo nawet w najtrudniejszych warunkach. Zo-
stało to osiągnięte dzięki nowej technice łączenia poduszek i innowacyjnie prostej konstrukcji.
Zredukowana ilość elementów składowych oraz zamknięty system odporny na czynniki
zewnętrzne sprawiają, że AVABAG to wyjątkowo lekki, mały i solidny system. antylawinowy.

Learn more about AVABAG

on ortovox.com!

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 7 18.11.16 11:45

 03
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

Przewodnik AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

Nasz krótki podręcznik nie
powinien być traktowany jako
uniwersalne rozwiązanie
przeciwlawinowe.

Z inicjatywy AKADEMII Przede wszystkim powinien

przedstawiać oraz łączyć
BEZPIECZEŃSTWA,VDBS PODSTAWOWĄ WIEDZĘ i pomóc
i ORTOVOX w zrozumieniu PRAW NATURY.

Bez względu na to, czy będziesz

uprawiać skialpinizm czy freeride,
nigdy nie będziesz w stanie w pełni
wyeliminować ryzyka.

Tylko rozważne zachowanie

pozwoli Ci na czerpanie
przyjemności ze sportu.

—
ortovox.com
Hendrik Reschke

Z przyjacielskim wsparciem od Rudi Mair i Patrick Nairz Leader &

Deputy Leader Tyrolskiego Serwisu
Ostrzegania Lawinowego (Tyrol
Photo

Avalanche warning system)

161118_SAGB_PL_SM.indd 3 27.12.16 16:29

 04
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

Zdjęcie przedstawia DESKĘ ŚNIEŻNĄ - najbardziej niebezpieczny

dla osób uprawiających sporty zimowe, typ lawiny.

PODSTAWOWE INFORMACJE
LAWINY I JAK POWSTAJĄ
Jedno spojrzenie na zdjęcie powyżej pozwala bacznemu obserwatorowi na
zauważenie wielu czynników, które przyczyniły się do powstania tej lawiny:

POGODA Dużo świeżego śniegu połączonego z wiatrem i

niskimi temperaturami.

TEREN Nieprzetarty i stromy. Prawdopodobnie 30o

nachylenia lub więcej.

ŚNIEG Deska śnieżna staje się niestabilna, gdy powstaje

Ralf Hochhauser

warstwa słaba pod związaną warstwą mocniejszą.

CZŁOWIEK Nawet gdy jesteśmy mocno zmotywowani,

powinniśmy działać odpowiedzialnie i rozważnie.
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 4 18.11.16 13:26

 05
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

SPIS TREŚCI

PODSTAWOWE INFORMACJE
04 Lawiny i jak powstają
06 Deska śnieżna
08 Informator lawinowy

CZYNNIKI LAWINOWE
10 Pogoda
13 Teren
17 Pokrywa śnieżna
18 Człowiek

PLANOWANIE WYCIECZKI
19 Planowanie wycieczki
20 Wybór miejsca docelowego
22 Graficzna forma redukcji
24 Lawinowy sprzęt ratowniczy

NA STOKU
25 Partner z detektorem lawinowym
26 Podstawowe zasady podczas podchodzenia
28 Znaki ostrzegawcze
30 Obszar strefy zagrożenia

carbon neutral 31 Podstawowe zasady podczas zjazdu

Ralf Hochhauser

natureOffice.com | DE-248-692999
print production

Dzięki zastosowaniu druku WYPADEK LAWINOWY

o neutralnym indeksie
węglanowym Ortovox 33 Pomoc ze strony partnerów
przyczynia się do ochrony
Photo

naszej planety.
39 Pierwsza pomoc

161118_SAGB_PL_SM.indd 5 18.11.16 13:26

 06
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

INFORMACJE PODSTAWOWE
DESKI ŚNIEŻNE
WARUNKI POWSTAWANIA
DESKI ŚNIEŻNEJ.
 Zbity śnieg (często
naniesiony przez wiatr)
 Słabe połączenie z warstwą
wewnętrzną (odporność na
wiązanie warstw = słaba
warstwa śniegu)
 Nachylenie (>30°)
 Człowiek (jako przyczyna
lawiny)

Patrick Nairz Paddy Schulz

W przypadku deski
śnieżnej masy śniegu
Hansi Heckmair

zazwyczaj odrywają się

liniowo jak kra, zsuwając
się w dół po warstwie
poślizgowej.
Photo

Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 6 18.11.16 13:26

 07
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

INFORMACJE PODSTAWOWE
JAK POWSTAJĄ DESKI ŚNIEŻNE
Lawina może być wywołana już w przypadku niewielkiej ilości dodatkowego
obciążenia względem pokrywy śnieżnej. W 95% PRZYPADKACH OFIARY
SAME URUCHAMIAJĄ LAWINY, w których zostają uwięzione.

MIEJ NA UWADZE: Ilość nowego śniegu, deszcz, ciepła temperatura

lub intensywne nasłonecznienie również mogą przyczynić się do
SAMOCZYNNEGO URUCHOMIENIA LAWINY!

DUŻE
OBCIĄŻENIE DODATKOWE
Dynamiczny zjazd, skoki, upadki, grupa
nie zachowująca należytych odstępów
odciążających.

MAŁE
OBCIĄŻENIE DODATKOWE
Podejścia indywidualne w
dużych odstępach między
uczestnikami, płynne zjazdy
bez upadków.
Patrick Nairz Paddy Schulz

Hansi Heckmair
Photo

Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 7 18.11.16 13:26

 08
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

INFORMACJE PODSTAWOWE
INFORMATOR LAWINOWY
KOMUNIKAT LAWINOWY jest zazwyczaj aktualizowany codziennie w okresie
zimowym. Dane są zbierane i aktualizowane przez służby ostrzegania
lawinowego. Komunikaty lawinowe dostępne są w internecie i na stronach
GOPR i TOPR, w schorniskach oraz parkach narodowych. Spojrzenie na tablicę
z informacją o stopniu zagrożenia lawinowego NIE JEST WYSTARCZAJĄCE.
Komunikat lawinowy zawiera wszelkie istotne informacje dotyczące POGODY,
POKRYWY ŚNIEŻNEJ, SZACUNKOWEGO ZAGROŻENIA LAWINOWEGO
(obszary niebezpieczne, dodatkowe obciążenie, prawdopodobieństwo
uruchomienia) oraz prognozę z prawdopodobnym rozwojem sytuacji
zagrożenia lawinowego.

WSKAZÓWKA W SAFETY ACADEMY LAB na ortovox.com możesz

błyskawicznie odnaleźć wszystkie istotne informacje!

STOPIEŃ STABILNŚĆ POKRYWY ŚNIEŻNEJ

5
bardzo
Pokrywa śnieżna jest na ogół słabo
związana i bardzo niestabilna.
wysoki

4
wysoki
Pokrywa śnieżna jest słabo związana na
większości stromych stoków.

3
znaczny
Pokrywa śnieżna jest umiarkowanie lub
słabo związana na wielu stromych stokach.
GRAPHIC Lawinenwarndienst Tirol

2
umiarkowany
Pokrywa śnieżna jest umiarkowanie
związana na niektórych stromych stokach,
na ogół jednak jest związana dobrze.

1
niski
Pokrywa śnieżna jest na ogół dobrze
związana i stabilna.

161118_SAGB_PL_SM.indd 8 18.11.16 13:26

 09
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYZWOLENIA LAWINY

Istnieje prawdopodobieństwo samoczynnego schodzenia wielu
dużych, niejednokrotnie również bardzo dużych lawin, także w terenie
średnio stromym.

Wyzwolenie lawiny jest prawdopodobne na stokach już przy małym

obciążeniu dodatkowym. Możliwe jest samorzutne schodzenie lawin.

Wyzwolenie lawiny jest możliwe już przy małym obciążeniu

dodatkowym, przede wszystkim na stromych stokach. W niektórych
przypadkach możliwe jest samorzutne schodzenie średnich, a
sporadycznie także duzych lawin.
GRAPHIC Lawinenwarndienst Tirol

Wyzwolenie lawiny jest możliwe zwłaszcza przy dużym obciążeniu

dodatkowym, przede wszystkim na stromych stokach. Nie należy
spodziewać się samorzutnego schodzenia dużych lawin.

Wyzwolenie lawiny na ogół jest możliwe tylko przy dużym obciążeniu

dodatkowym w nielicznych miejscach w bardzo stromym, lub
ekstremalnym terenie. Możliwe jest samorzutne schodzenie lawin
głównie w postaci zsuwów i małych lawin.

161118_SAGB_PL_SM.indd 9 18.11.16 13:26

 10
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
POGODA – OPADY
To czy opady śniegu wpływają na zagrożenie lawinowe jest zależne od panujących
wówczas warunków pogodowych:

KRYTYCZNA ILOŚĆ NOWEGO ŚNIEGU

w ciągu ostatnich 1-3 dni
30 – 50 CM
nawet przy sprzyjających
warunkach
20 – 30 CM
nawet przy umiarkowa-
10 – 20 CM nych warunkach
nawet przy
niesprzyjających
warunkach

SPRZYJAJĄCE NIESPRZYJAJĄCE
WARUNKI WARUNKI
Do formowania stabilnej pokrywy Do formowania stabilnej pokrywy
śnieżnej śnieżnej

 Lekki wiatr lub jego brak  Mocny wiatr (około 50 km/h)

 Temperatura niewiele poniżej
0OC, zwłaszcza gdy zaczyna
padać śnieg
 Deszcz zamieniający się w śnieg
 Nieregularna i dobrze zbita stara
 Niska temperatura
 Słaba struktura warstwy śniegowej
(stopiona i zamarznięta skorupa,
szron, twardy lód)
 Słabo ze sobą połączone stare
Klaus Fengler

warstwa śniegowa warstwy śniegu.

Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 10 18.11.16 13:26

 11
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
POGODA – TEMPERATURA
Jednym z głównych warunków, na który należy zwrócić uwagę podczas
i tuż po opadach śniegu jest temperatura. Nasłonecznienie oraz zimne
i ciepłe powietrze mają ogromny wpływ na proces formowania się
pokrywy śnieżnej, a zatem i na ryzyko powstania lawiny.

GWAŁTOWNE jest bardzo niebezpieczne, jednakże jego

OCIEPLENIE efekty mogą być łatwo przewidywalne tak
samo jak ocieplenie pokrywy śnieżnej
wywołane deszczem.

POWOLNE, pozwala na uformowanie pokrywy śnieżnej

UMIARKOWANE oraz wiąże poszczególne jej warstwy.
OCIEPLENIE Ocieplenie pokrywy śnieżnej przez deszcz
jest niezwykle niebezpieczne.

OCIEPLENIE powoduje doskonałe połączenie pokrywy

W CIĄGU DNIA, śnieżnej, jednakże należy zachować szczególną
OCHŁODZIENIE uwagę na zagrożenie lawinowe pogarszające
W NOCY się w ciągu dnia. W przypadku jeżeli po zimnej
nocy spadnie świeży śnieg może powstać
słabo zbita warstwa krytyczna.

ZIMNO utrzymuje już powstałe wcześniej ryzyko

lawinowe i opóźnia proces formowania
dalszych warstw.
Klaus Fengler
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 11 18.11.16 13:26

 12
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
POGODA – WIATR
Wiatr jest najistotniejszym czynnikiem kształtującym lawiny. Nawet niewielka
ilość śniegu połączona z silnym wiatrem może prowadzić do krytycznej
sytuacji lawinowej.

NAWIETRZNA ZAWIETRZNA
zbity śnieg śnieg nawiany

MIEJ NA UWADZE
W górach powinieneś unikać nowo powstałych żlebów, koryt i mis ponieważ
właśnie tam dochodzi do akumulacji śniegu nawianego. Tak samo niebez-
pieczne są obszary po zawietrznej stronie grzbietu oraz nawisów śnieżnych,
które grożą odpadnięciem.

SZCZEGÓLNA OSTROŻNOŚĆ JEST WYMAGANA

 PO STRONIE ZAWIETRZNEJ (śnieg nawiany)
Claus Streitschek
Hansi Heckmair

Za grzbietami, w rynnach i żlebach

 PO STRONIE NAWIETRZNEJ (zbity śnieg)

U podnóża stromych grzbietów
Photo

Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 12 18.11.16 13:26

 13
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
TEREN – KSZTAŁT STOKU
Kształt terenu wpływa na formowanie się lawin, gdyż ma on decydujący
wpływ na siłę i kierunek wiatru, a także na obszar powstawania pęknięć w
pokrywie śnieżnej.

ŻLEBY, RYNNY I KRAWĘDZIE STOKU stanową wysokie ryzyko lawinowe.

Wklęsłe formy terenu ułatwiają akumulację śniegu nawianego po stronie
zawietrznej i gromadzenie się zbitego śniegu po stronie nawietrznej.

ZADANIE

WYZNACZ SWOJĄ TRASĘ

Wyznacz trasę na obrazku, która będzie charakteryzować się
najniższym zagrożeniem lawinowym dla Ciebie i Twojej grupy.

Rozwiązanie na następnej stronie.

Claus Streitschek
Hansi Heckmair
Photo

Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 13 18.11.16 13:26

 14
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
TEREN – KSZTAŁT STOKU
NIEBEZPIECZEŃSTWO! STROME
SZCZELINY ZBOCZE
ŚNIEG NAWIANY
ŻLEB ZBITY ŚNIEG
NAWIS
Y

LAWINA

WO
ZEŃST
ZPIEC
NIEBE NOWE 40
o
MORE enie ponad
nachyl

IDEALNIE POPROWADZONA TRASA WYKORZYSTUJE

DOGODNE UKSZTAŁTOWANIE TERENU
 ŻEBRA, gdyż śnieg jest regularnie z nich wywiewany i nie dochodzi
tam do akumulacji śniegu nawianego.
 SZEROKIE GRZBIETY, gdyż wiatr nie pozwala na większą akumulację
śniegu nawianego w tych miejscach.
 GARBY, gdyż podtrzymują pokrywę śnieżną za sprawą niskich
nachyleń stoku.

GRUPA POWINNA UNIKAĆ

SAFETY ACADEMY LAB

 STROMYCH STOKÓW trzymając się w odpowiedniej odległości od

obszarów zagrożonych lawinami.
Claus Streitschek

 MIS I ŻLEBÓW, gdyż są to tereny o wysokiej akumulacji śniegu

nawianego.
ILLUSTRATION

 NAWISÓW, ponieważ pod wpływem dodatkowego obciążenia mogą

się złamać. Po stronie zawietrznej, poniżej nawisu, często można
Photo

zauważyć dużą akumulację świeżego śniegu.

161118_SAGB_PL_SM.indd 14 18.11.16 13:26

 15
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
TEREN – EKSPOZYCJA STOKU
70% wypadków lawinowych ma miejsce na stokach skierowanych w STRONĘ
PÓŁNOCNĄ a 56% na typowo PÓŁNOCNYCH STOKACH.

Powodem takiej częstotliwości jest to, że pokrywa śnieżna formuje się na tych
stokach ZNACZNIE WOLNIEJ z powodu NISKIEGO NASŁONECZNIENIA. Puch
śnieżny pozostaje tam znacznie dłużej stanowiąc wysokie niebezpieczeństwo.

W E

S
W zimie STOKI SKIEROWANE NA POŁUDNIE często charakteryzują się znacznie
stabilniejszą pokrywą śnieżną dzięki dłuższej ekspozycji na promienie słoneczne.
Zauważcie, że na wiosnę ryzyko lawinowe wzrasta w ciągu dnia znacznie
wcześniej dla stoków o ekspozycji południowej niż północnej.
SAFETY ACADEMY LAB

Ponadto 30% wszystkich lawin ma miejsce na STOKACH POŁUDNIOWYCH.

Claus Streitschek

MIEJ NA UWADZE
ILLUSTRATION

LAWINOWE SYTUACJE KRYTYCZNE mogą wydarzyć się niezależnie od

POWYŻSZYCH WARUNKÓW!
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 15 18.11.16 13:26

 16
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
TEREN – NACHYLENIE
OKOŁO 97% wypadków z udziałem lawin zachodzi na stokach o nachyleniu
POWYŻEJ 30° (scharakteryzowane jako stoki strome).
Przy ustalaniu nachylenia stoku najistotniejszą jego częścią jest NAJBARDZIEJ
STROMY ODCINEK o powierzchni CO NAJMNIEJ 20 na 20 m.

ZASADY OGÓLNE:
 Im bardziej stok jest stromy, tym bardziej jest niebezpieczny
 Im wyższy jest stopień zagrożenia lawinowego tym bardziej stoki są
niebezpieczne

5
Wysoce niekorzystne warunki. Narciarstwo pozatrasowe,
freeride i korzystanie ze skuterów śnieżnych jest OGÓLNIE
NIEZALECANE.

— OMIJAJ STOKI O NACHYLENIU POWYŻEJ 30 O

4 — Trzeba jednak pamiętać, że nawet w płaskim terenie

można spodziewać się lawin uruchomionych w sposób
naturalny.

Dla wszystkich stoków ujętych w komunikacie lawinowym:

3 — OMIJAJ STOKI O NACHYLENIU WIĘKSZYM NIŻ 35 O;

— STOKI POWYŻEJ 30 O POWINNY BYĆ POKONANE ZA
JEDNYM RAZEM

— UNIKAJ EKSTREMALNIE STROMYCH TERENÓW

Hansi Heckmair

2 — UTRZYMUJ BEZPIECZNĄ ODLEGŁOŚĆ między

uczestnikami podczas zawracania na stromych stokach.
— STOKI POWYŻEJ 30 O POKONUJ POJEDYNCZO
ILLUSTRATION Tobias Andres

Michael Müller

1 Poza ekstremalnie stromymi stokami warunki są

GENERALNIE BEZPIECZNIE.
Photo

30° 40°

161118_SAGB_PL_SM.indd 16 18.11.16 13:26

 17
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
POKRYWA ŚNIEŻNA
Deska śnieżna może zostać uruchomiona, gdy w pokrywie śnieżnej pojawi
się słaba warstwa.

PONIŻSZE OKOLICZNOŚCI MAJĄ POZYTYWNY WPŁYW NA

STABILNOŚĆ POKRYWY ŚNIEŻNEJ:

SPÓJRZ NA
POWIERZCHNIĘ ŚNIEGU
Gruba i jednolita
warstwa śniegu o
zróżnicowanej twardości
jest idealna.
Hansi Heckmair

ILOŚĆ ŚLADÓW
Mocno poprzecinany
ILLUSTRATION Tobias Andres

stok, uzupełniony
świeżymi opadami
Michael Müller

śniegu może znacznie

ograniczyć szanse
poślizgu warstwy śniego-
wej zapewniając jej w ten
Photo

sposób stabilizację.

161118_SAGB_PL_SM.indd 17 18.11.16 13:26

 18
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

CZYNNIK LAWINOWY
CZŁOWIEK
CZŁOWIEK reprezentuje NAJWAŻNIEJSZY ELEMENT w rozpoznawaniu i
Hansi Heckmair

omijaniu ryzyka lawinowego. DOŚWIADCZENIE, WIEDZA, UMIEJĘTNOŚCI

OSOBISTE i ODPOWIEDNIE ZACHOWANIE są czynnikami odpowiadającymi
za bezpieczne wyjście w góry. Dlatego też skrupulatne PLANOWANIE TRASY,
uważne obserwacje i rozważne decyzje są istotną częścią w narciarstwie
Photo

pozatrasowym.

161118_SAGB_PL_SM.indd 18 18.11.16 13:26

 19
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

PLANOWANIE TRASY
Podstawą do przygotowania jakiejkolwiek wyprawy są informacje zaczerpnięte z:
KOMUNIKATU LAWINOWEGO, PROGNOZY POGODY, PRZEWODNIKÓW GÓRSKICH I
MAP TOPOGRAFICZNYCH.

 ALTERNATYWNY CEL
Jeżeli warunki na trasie nie są porównywalne z tymi, które założyłeś to
lepszym rozwiązaniem będzie wybranie innego celu podróży oraz
bezpieczniejszej drogi, która również została wcześniej zaplanowana.

 PLANOWANIE W CZASIE
Jako zasadę można uznać, że 300 – 400 m/godzinę to realistyczny plan.
Zawsze bierz pod uwagę elastyczny przelicznik czasu w swoich obliczeniach,
rzeczywistość w górach zazwyczaj jest inna niż ta, którą zakładasz siedząc
w domu. Powinieneś również doliczyć czas przeznaczony na odpoczynek
+/- 1 godzina.

 NIGDY NIE IDŹ SAM

Nawet najmniejsze wypadki mogą mieć fatalne konsekwencje.

 WIELKOŚĆ GRUPY
Im mniejsza grupa tym większa elastyczność. 8 osób uznawane jest
jako maksimum.

 DYNAMIKA GRUPY
Zawsze działaj i myśl odpowiedzialnie, nie narażaj się na dodatkowe
niebezpieczeństwo.
Hansi Heckmair

 ROZWAGA
Zawsze opieraj swoje działania na najsłabszym uczestniku grupy.
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 19 18.11.16 13:26

 20
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

PLANOWANIE TRASY
SKALA 1:25000 (REGULARNE NACHYLENIE STOKU)
NACHYLENIE NA ODCINKU 100 METRÓW

WYBIERANIE MIEJSCA DOCELOWEGO

ORTOVOX.COM oraz Ortovox alpine touring APP oferują wiele

tras, które możesz wybrać w zależności od wybranych kryteriów.
Mapy tam przedstawione nie są zamiennikami tradycyjnych map
topograficznych, ale mogą okazać się pomocne jako alternatywa
0

dla mapy o małej skali.

1

Podczas planowania trasy istotne jest to, aby wybierać taką trasę
2

dla której mamy wskazaną aktualną sytuację lawinową. Nachylenie

3

stoku, warunki i pułapki terenowe muszą zostać sprawdzone pod

4

kątem możliwego niebezpieczeństwa.

500 m
6

WSKAZÓWKA
7

SAFETY ACADEMY LAB

Nachylenie stoku może zostać pomierzone z mapy za

8

pomocą szablonu (zamieszczonego obok), który jest

SAFETY ACADEMY LAB
9

zgodny ze skalą mapy 1:25000.

1000 m

UWAGA
System ten nie będzie współdziałał z mapami gdzie
ILLUSTRATION
0

odległość między poziomicami jest wytyczona co 25m.

Photo
1

161118_SAGB_PL_SM.indd 20 18.11.16 13:26

 21
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

EGO NACHYL
ENIE NA
ODCINK
SKALA 1:
25000
U 100M

25°

PLANOWANIE TRASY
WYBIERANIE MIEJSCA DOCELOWEGO
SAFETY ACADEMY LAB

MIERZENIE NACHYLENIA STOKU

SAFETY ACADEMY LAB

Nachylenie stoku można w bardzo łatwy sposób dostrzec na mapie

topograficznej za pomocą specjalnej linijki (str. 20). Umieść linijkę na
mapie topograficznej pod odpowiednim kątem do poziomic, tak aby dwie
ILLUSTRATION

sąsiadujące linie na podziałce pokrywały się z poziomicami na mapie.

Wartość odczytana z linijki odpowiada nachyleniu stoku (25O jak na
Photo

obrazu powyżej).

161118_SAGB_PL_SM.indd 21 18.11.16 13:26

 22
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

PLANOWANIE TRASY
GRAFICZNA FORMA REDUKCJI
Graficzna forma redukcji łączy wcześniej wspomniane CZYNNIKI ZAGROŻENIA
LAWINOWEGO, NACHYLENIA STOKÓW, WARUNKI i pomaga w oszacowaniu
poziomu ryzyka oraz sugeruje odpowiednie działania. Grafika pokazuje czy
zagrożenie lawinowe w zależności od warunków (str. 10) jest wysokie czy niskie
biorąc pod uwagę aktualny poziom zagrożenia lawinowego z komunikatu oraz
nachylenie stoku zaczerpnięte z mapy (str. 21) lub pomierzone w terenie (str. 23).
W przypadku jeżeli trudno jest określić warunki należy przyjąć, że są one
niesprzyjające, w przypadku jeżeli są one sprzyjające można przyjąć zagrożenie o
jeden stopień niżej.

>40°
SLOPE STEEPNESS PAGE 16

35°
till
40°

30°
till
<35°

<30°

AVALANCHE BULLETIN PAGE 8

FAVORABLE CONDITIONS PAGE 10 UNFAVORABLE CONDITIONS PAGE 10

LOW HIGH
CAUTION
SAFETY ACADEMY LAB

RISK RISK
ILLUSTRATION Werner Munter

WYSOKIE ZAGROŻENIE Zalecane aby unikać!

PODWYŻSZONE ZAGROŻENIE Wymaganie doświadczenie. Odpowiednie
i rozważne wytyczanie trasy jest niezbędne.
ILLUSTRATION

NISKIE ZAGROŻENIE Stosunkowo bezpiecznie.

161118_SAGB_PL_SM.indd 22 18.11.16 13:26

 23
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

PLANOWANIE TRASY
GRAFICZNA FORMA REDUKCJI
METODA WAHADŁA

APP

Test przy użyciu kija narciarskiego jest łatwym rozwiązaniem na oszacowanie

nachylenia stoku (kije muszą byćAPP
tej samej długości). Kij należy położyć na
powierzchni śniegu rączką w dół tak, aby powstał wyraźny odcisk. Następnie
podnieś go tak, aby jego drugi koniec dalej tkwił w śniegu. Uchwyt drugiego kija
należy połączyć z pierwszym kijem tak, aby mógł funkcjonować jako wahadło:
 Jeżeli koniec kija pełniącego role wahadła dotknie śniegu poniżej miejsca
odciśniętego na śniegu (odcisk został wyznaczony podczas upuszczenia na
śnieg pierwszego kija) to oznacza, że stok jest bardziej stromy niż 30o.
SAFETY ACADEMY LAB

 Każde następne 10cm poniżej miejsca odciśniętego na śniegu wyznaczone

przez wahadło to 3o nachylenia więcej.
ILLUSTRATION Werner Munter

 Jeżeli kij pełniący funkcję wahadła dotknie miejsca odciśniętego kija na śniegu
to oznacza, że stok ma nachylenie mniejsze niż 30o.
ILLUSTRATION

WSKAZÓWKA
Nachylenie stoku można ewentualnie pomierzyć przy pomocy
aplikacji ORTOVOX ALPINE TOURING APP.

161118_SAGB_PL_SM.indd 23 18.11.16 13:26

 24
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

PLANOWANIE TRASY
LAWINOWY SPRZĘT RATOWNICZY
PEŁNY ZESTAW LAWINOWY pozwoli Ci na zlokalizowanie ofiary i szybki
ratunek w przypadku zejścia lawiny. Zestaw ten powinien być ZAWSZE przy
Tobie podczas wypraw.
LAWINOWY SPRZĘT RATOWNICZY NIE ZAPOBIEGA LAWINOM I
POTENCJALNEMU ZASYPANIU.

LISTA KONTROLNA
 D
ETEKTOR LAWINOWY
3 anteny oraz funkcja oznaczania
INDYWIDUALNY ZESTAW

to standard.
 Ł
OPATA
RATOWNICZY

Ułatwia odkopanie ze śniegu i

oszczędza cenny czas.
SONDA
 
Element zestawu ABC pozwala-
11 min

jący na dokładne zlokalizowanie

25 min

zasypanego.
1-2 h
POSZERZONY ZESTAW

 P
LECAK Z SYSTEMEM
PODUSZEK LAWINOWYCH
RATOWNICZY

Ogranicza możliwość zasypania

przez lawinę.
KASK
 
Powinien być zawsze założony.

 A
PTECZKA I PŁACHTA
ZESTAW RATOWNICZY

ILLUSTRATION Tobias Wandres

BIWAKOWA
Może uratować życie.
DLA GRUP

Hansi Heckmair

WAŻNE Tylko w pełni skompleto-

 T
ELEFON KOMÓRKOWY
wany sprzęt ratowniczy pozwala
Pozwala powiadomić
na szybkie zlokalizowanie i
odpowiednie służby ratownicze
uratowanie ofiary lawiny w
112 (Europe).
Photo

odpowiednim czasie.

161118_SAGB_PL_SM.indd 24 18.11.16 13:26

 25
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

NA STOKU PARTNER Z DETEKTOREM

LAWINOWYM
Przed wyjściem w góry WSZYSTKIE DETEKTORY LAWINOWE powinny
zostać sprawdzone pod kątem poprawnego funkcjonowania.

Rozpoczynamy od uruchomienia detektorów i sprawdzenia poziomu baterii,

następnie wszyscy uczestnicy włączają tryb odbioru a przewodnik tryb
nadawania.

Następnie wszyscy uczestnicy przechodzą w tryb nadawania i chowają

detektor pod ubranie. Przewodnik odchodzi i sprawdza każdego pod kątem
poprawnego nadawania sygnału.
ILLUSTRATION Tobias Wandres

Hansi Heckmair

PRZED KAŻDYM WYJŚCIEM W GÓRY

Poziom baterii powinien być sprawdzony przed każdą wyprawą, a bateria
wymieniona jeżeli jest to konieczne!
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 25 18.11.16 13:26

 26
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

NA STOKU
PODSTAWOWE ZASADY PODCHODZENIA
1
PODCZAS PODCHODZENIA dostosuj swoją trasę do kształtu
terenu. OMIJAJ ŻLEBY I STROME ZBOCZA ponieważ mogą
stanowić niebezpieczeństwo.

2
Omijaj ŚNIEG NAWIANY i obszary zwiększonej
AKUMULACJI ZBITEGO ŚNIEGU.

3
Zwracaj uwagę na ZNAKI
OSTRZEGAWCZE (str. 28).

4
Claus Streitschek

Sprawdzaj regularnie swoje położenie

zarówno w TERENIE jak i na MAPIE.
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 26 18.11.16 13:27

 27
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

5
Sprawdzaj jak NACHYLENIE STOKU wpływa
na niebezpieczeństwo w zależności od
stopnia zagrożenia lawinowego (str.9).
Pomiaru stopnia nachylenia można dokonać
przy pomocy detektora S1+ lub za pomocą
kijów (str. 23). Możesz też sam oszacować
czy nachylenie wzrasta. Dzieje się tak, gdy
łatwiej jest dokonać zwrotu z odbica narty niż
klasycznej zmiany kierunku postępowania.

6
STROME ZBOCZA należy pokonywać
INDYWIDUALNIE lub w ODLEGŁOŚCIACH
minimum 15m od siebie.

7
Claus Streitschek

NIEDAWNE ZEJŚCIA LAWIN są

WSKAŹNIKIEM NIEBEZPIECZEŃSTWA.
Upewnij się, że trzymasz się w
odpowiedniej odległości od tych
Photo

obszarów.

161118_SAGB_PL_SM.indd 27 18.11.16 13:27

 28
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

NA STOKU
ZNAKI OSTRZEGAWCZE
Odczytywanie wszystkich znaków ostrzegawczych jest niezbędne podczas
każdej wyprawy. Wysokie opady, zwłaszcza deszczu oraz nagłe zmiany
temperatur i wiatru mogą prowadzić do zwiększenia ryzyka lawinowego.

DODATKOWYMI ZNAKAMI OSTRZEGAWCZYMI SĄ:

NAWISY ŚNIEŻNE
są oznaką silnego wiatru oraz
akumulacji śniegu nawianego po
stronie zawietrznej.

ZASPY ŚNIEŻNE NA GRZBIETACH

są sygnałem działania silnego wiatru
i formowania się zasp po stronie
zawietrznej.

ŚNIEG NAWIANY
Akumulacja śniegu nawianego jest
spowodowana wiatrem co łatwo
rozpoznać po znakach na pokrywie
np. w formie zastrug lub wydm.
Patrick Nairz

Śnieg przenoszony przez wiatr jest

jednym z głównych czynników
kształtujących deski śnieżne.
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 28 18.11.16 13:27

 29
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

NIEDAWNE LAWINY
są wskaźnikiem niestabilnej
pokrywy śnieżnej. Teren w pobliżu,
z podobną charakterystyką stoku
oraz wysokością powinien być
omijany.

NATURALNIE WYWOŁANE LAWINY

zazwyczaj mają miejsce gdy
występuje wysoki stopień
zagrożenia lawinowego.
Szczególnie, gdy temperatura
powietrza w ciągu dnia wzrasta.
Służą jako sygnał zagrożenia.

PĘKNIĘCIA
w pokrywie śnieżnej wskazują na
to, że masy śniegu są gotowe do
odpadnięcia. Często towarzyszą im
odgłosy tąpnięcia i osiadania
śniegu.

DUDNIĄCY I TĘPY DŹWIĘK TĄPNIĘCIA

gdy osiada śnieg wskazuje na najwyższy stopień zagrożenia. Powinno
omijać się strome stoki (>30o) i stosować szerokie drogi okrężne.

UWAŻAJ
Patrick Nairz

Jeżeli NIE JESTEŚ PEWNY niebezpieczeństwa powinieneś dokonać

oceny warstwy śnieżnej oraz regularnych ANALIZ POKRYWY ŚNIEŻNEJ.
Jeżeli nadal będziesz miał wątpliwości ZAWRÓĆ – to jest jedyna słuszna
Photo

decyzja!

161118_SAGB_PL_SM.indd 29 18.11.16 13:27

 30
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

NA STOKU
OBSZAR STREFY ZAGROŻENIA
Teren który należy ocenić podczas wyjścia w góry będzie się zmieniał w
zależności od STOPNIA ZAGROŻENIA LAWINOWEGO.
Właściwa ocena uwzględnia następującą zależność: OBSZAR ZAGROŻENIA
ZWIĘKSZA SIĘ WRAZ ZE WZROSTEM POZIOMU ZAGROŻENIA LAWINOWEGO.

1 POZIOM ZAGROŻENIA 2 POZIOM ZAGROŻENIA

Obszar zagrożenia uwzględnia Obszar zagrożenia uwzględnia pas
strefę linii poruszania się. 30m-50m wokół linii poruszania.

SAFETY ACADEMY LAB

3 POZIOM ZAGROŻENIA 4 POZIOM ZAGROŻENIA

Obszar zagrożenia obejmuje cały Obszar zagrożenia obejmuje stok,
stok. Należy zachować bezpieczny a nawet odległą okolicę.
Hansi Heckmair

dystans pomiędzy stokami

narażonymi na zejście lawiny.
ILLUSTRATION

Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 30 18.11.16 13:27

 31
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

NA STOKU
PODSTAWOWE ZASADY PODCZAS
ZJAZDU

 Zjazd w grupie jest możliwy, jednakże tylko podczas bardzo bezpiecznych

warunków. ZA BEZPIECZNĄ ODLEGŁOŚĆ pomiędzy uczestnikami uznaje się
50m.

 W przypadku słabszych warunków narciarze powinni zjeżdżać JEDEN PO

DRUGIM.

 Przewodnik grupy powinien jechać jako pierwszy i zatrzymywać się w

BEZPIECZNYCH MIEJSCACH w REGULARNYCH odstępach.

 W przypadku SŁABEJ WIDOCZNOŚCI I SŁABEGO ŚNIEGU narciarze powinni

zjeżdżać PO TYM SAMYM ŚLADZIE, jeden po drugim i w bezpiecznej odległości
od siebie.

 Uczestnicy grupy powinni OBSERWOWAĆ SIEBIE NAWZAJEM.

 W lesie obowiązuje ZASADA DRUŻYNOWA. Każdy w grupie dwuosobowej

odpowiada za swojego partnera.

 NIE MOŻNA WYPRZEDZAĆ swojego przewodnika.

SAFETY ACADEMY LAB

Hansi Heckmair

MIEJ NA UWADZE
ILLUSTRATION

Upadki i skoki wywierają nacisk na pokrywę śnieżną 6-7 RAZY WIĘKSZY NIŻ
RZECZYWISTA WAGA CIAŁA. Takie zachowania powinny być unikane w
Photo

szczególności w obszarach grzbietów i na stromych stokach!

161118_SAGB_PL_SM.indd 31 18.11.16 13:27

 32
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

WYPADEK LAWINOWY
Szansa na przetrwanie w
PIERWSZYCH 15 MINUTACH jest
stosunkowo wysoka i wynosi
15 90% jednakże po tym czasie
drastycznie spada.
Tylko z:
—
PEŁNYM ZESTAWEM
30 LAWINOWYM
—
SZYBKO PRZEPROWADZONĄ
AKCJA RATUNKOWĄ
—
60 min i regularnym TRENINGIEM
masz realne szanse na
uratowanie ofiar lawiny.

ILLUSTRATION Tobias Wandres

Norbert Pichelsberger
Hansi Heckmaier
Photo

Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 32 18.11.16 13:27

 33
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

WYPADEK LAWINOWY
POMOC ZE STRONY PARTNERÓW

2
ILLUSTRATION Tobias Wandres

 Jeżeli zauważysz moment porwania przez lawinę powinieneś zapamiętać

PUNKT ZAGINIĘCIA 1 i niezwłocznie zorganizować akcję ratunkową.
Norbert Pichelsberger

 Jeżeli masz dostępnych kilka osób do pomocy to jedna z nich musi

powiadomić odpowiednie służby (EU 112).
Hansi Heckmaier

 WSZYSCY UCZESTNICY AKCJI RATUNKOWEJ MUSZĄ USTAWIĆ SWOJE

DETEKTORY NA POSZUKIWANIE.
 Obszar poszukiwań 2 zaczyna się w PUNKCIE ZAGINIĘCIA 1 lub od
Photo

Photo

MIEJSCA POWSTANIA LAWINY.

161118_SAGB_PL_SM.indd 33 18.11.16 13:27

 34
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

WYPADEK LAWINOWY
POSZUKIWANIE SYGNAŁU

10m 10m

20m 20m

20m

10m

 Po pierwsze, powinieneś przeszukać WZROKOWO lawinisko w

poszukiwaniu przedmiotów lub częściowo zakopanych ofiar.
 W tym samym czasie zacznij poszukiwania sygnału.
Klaus Fengler

 W zależności od liczby osób poszukujących lawinisko powinno zostać

przeszukane RÓWNOLEGLE (o pasie poszukiwań max 20m) lub
ZAKOSAMI, gdy jest to tylko jedna osoba.
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 34 18.11.16 13:27

 35
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

WYPADEK LAWINOWY
POSZUKIWANIA

 Nowoczesny 3 antenowy detektor wskaże Ci kierunek.

 Wystarczy tylko, że będziesz podążał za STRZAŁKĄ WSKAZUJĄCĄ!
Klaus Fengler

 Zmniejszający się dystans wskazuje na to, że zbliżasz się do

zakopanej przez lawinę ofiary.
Photo

161118_SAGB_PL_SM.indd 35 18.11.16 13:27

 36
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

WYPADEK LAWINOWY
POSZUKIWANIA SZCZEGÓŁOWE

 Gdy jesteś 2-3 metry od ofiary przytrzymaj urządzenie jak NAJBLIŻEJ

Hansi Heckmaier

POWIERZCHNI ŚNIEGU i rozpocznij poszukiwanie KRZYŻOWE aż odnaj-

dziesz najniższą wartość.
 Ta wartość wskazuje na jakiej głębokości znajduje się ofiara. Powinieneś
odpowiednio oznaczyć to miejsce przy użyciu SKRZYŻOWANYCH KIJÓW lub
Photo

ŁOPATY.

161118_SAGB_PL_SM.indd 36 18.11.16 13:27

 37
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

WYPADEK LAWINOWY
OBSZAR SONDOWANIA

25cm

 Oznacz punkt, który został wskazany przez detektor (przy użyciu kijów
lub łopaty). Począwszy od tego punktu rozpocznij sondowanie zaczynając
od środka, przesuwając się systematycznie NA ZEWNĄTRZ w siatce o
Hansi Heckmaier

odległościach ok 25cm pomiędzy poszczególnymi pomiarami.

 Po odnalezieniu ofiary sonda powinna pozostać na miejscu, gdyż jest
używana dalej w celach ORIENTACYJNYCH.
Photo

WSKAZÓWKA Zawsze wbijaj sondę POD KĄTEM 90° względem powierzchni

śniegu

161118_SAGB_PL_SM.indd 37 18.11.16 13:27

 38
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

WYPADEK LAWINOWY
WYKOPYWANIE

 Odczytaj z sondy na jakiej GŁĘBOKOŚCI znajduje się ofiara 1 i ustaw

ratowników w kształcie litery „V” w dół stoku począwszy od sondy.
Hansi Heckmaier

 Mając KOLEGÓW do pomocy zmień osobę odpowiedzialną za

odkopywanie po JEDNEJ MINUCIE.
 Podział obowiązków na miejscu powinien wyglądać następująco: OSOBA
USUWAJĄCA BLOKI ŚNIEŻNE, OSOBA KOPIĄCA I OSOBA ODGARNIAJĄCA
Photo

ŚNIEG DALEJ.

WSKAZÓWKA Łopata z funkcją ODGARNIANIA ŚNIEGU pozwoli

zaoszczędzić drogocenny czas.

161118_SAGB_PL_SM.indd 38 18.11.16 13:27

 39
PRZEWODNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

WYPADEK LAWINOWY
PIERWSZA POMOC
 Po odkopaniu ofiary ze śniegu powinno się jej natychmiast USUNĄĆ śnieg
z ust i DRÓG ODDECHOWYCH oraz sprawdzić funkcje życiowe (oddech,
przytomność, tętno).
 Nie przenoś ofiary o ile nie jest to niezbędne, zabezpiecz poszkodowanego
Alpine
aby SOS
zapobiec SignAl
dalszemu wychłodzeniu. Wykopany obszar jest idealnym
Alpine SOS
schronieniem od SignAl
wiatru.
Air rescue
Alpines notfAllsignAl* Air rescue
Alpine
Alpine SOS SignAl
Alpinesemergency signAl*
notfAllsignAl*
Alpine emergency signAl*
Alpine SOS SignAl Air rescue
Alpines notfAllsignAl*
Alpine emergency signAl* Air rescue
Alpines notfAllsignAl*
Alpine emergency signAl*
Antwort*
Answer*
Antwort*
Answer* yes no
yes
(help) no
(help)
Antwort* (help) (help)
Answer* Antwort*
Answer* yesyes no
no
* Rufe, lampe, pfeife, Zeichen
Rufe, lampe, pfeife, Zeichen
(help)
(help) (help)
(help)
* shout, light, whistles, signs
* shout, light, whistles, signs
* Rufe, lampe, pfeife, Zeichen
* Rufe, lampe, pfeife, Zeichen
TELEFON ALARMOWY CZY MAM SYGNAŁ?
* shout, light, whistles, signs
* shout, light, whistles, signs

TAK NIE

EUROPEJSKI 1. Wyłącz telefon

TELEFON 2. Włącz telefon (bez
ALARMOWY: 112 BRAK MOŻLIWOŚCI
wpisywania nr PIN)
POŁĄCZENIA!
GOPR i TOPR: 3. Wybierz nr 112 czy
łączysz się z numerem?  zmień lokalizacje (sygnał
985 lub 601 100 300 jest silniejszy na
szczytach oraz bliżej
AUSTRIA 140 miejsc zamieszkanych)
WŁOCHY 118 NIE
FRANCJA 112
USA 911

TAK ZGŁOŚ WYPADEK

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 8 18.11.16 11:45

 PRZYGOTUJ SIĘ z

JOIN
IN NOW!
PHOTO: Bernd Ritschel

BYCIE PRZYGOTOWANYM JEST NAJLEPSZYM ŚRODKIEM

OSTROŻNOŚCI JAKI MOŻESZ ZABRAĆ ZE SOBĄ W GÓRY!
Naucz się więcej z SAFETY ACADEMY na
ortovox.com

Wyłączny dystrybutor Ortovox w Polsce:

Bakosport Sp. z o.o.
tel. 22 773 33 10
www.bakosport.pl

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 5 18.11.16 11:44