Tesadüfi (Seçkisiz) Örnekleme Yöntemleri : Nicel Araştırmalar

Basit Seçkisiz Örnekleme

• Evrende yer alan tüm birimler bağımsız ve eşit seçilme şansına sahiptir.

1. adım: Çalışma evreninin (N) belirlenmesi

2. adım: Örneklem büyüklüğüne (n) karar verilmesi
3. adım: Yansız atama yoluyla belirlenen örneklem büyüklüğü kadar birimin seçilmesi (Kura çekme,
bilgisayar programı kullanma)

Tabakalı Örnekleme

• Evrenin alt tabakalara ayrıldığı ve bu alt kümelerden belirlenen sayıda uygun birimlerin örneklem
seçildiği yöntemdir. Örneğin evrendeki birimlerin evli ve bekar gibi alt tabakalara ayrılması

1. adım: Çalışma evreninin (N) belirlenmesi

2. adım: Birimlerin tabakalara ayrılması ve her tabakadaki birim sayısının belirlenmesi (Nj)
3. adım: Örneklem büyüklüğüne (n) karar verilmesi
4. adım: Her tabakanın tabaka ağırlığının (W=Nj/N) belirlenmesi
5. adım: Örneklem büyüklüğünün (n) tabaka ağırlıkları ile çarpılması

Tabakalı Örnekleme (Örnek)

1. adım: N=5000 kişilik bir evrende tanımlayıcı değişken olarak «cinsiyet» belirlenmesi
2. adım: 5000 kişilik evrende kadın sayısı 3000, erkek sayısı 2000 olarak belirlensin.
3. adım: Örneklem büyüklüğü n=500 olarak belirlensin
4. adım: Wkadın=3000/5000=0.6 Werkek=2000/5000=0.4
5. adım: nkadın=500x0.6=300 kişi nerkek=500x0.4=200 kişi

Sistematik Örnekleme

• Evrendeki birimlerin belirli bir sistematiğe göre seçilmesidir.

1. adım: Çalışma evreninin (N) belirlenmesi

2. adım: Örneklem büyüklüğüne (n) karar verilmesi
3. adım: k =N/n formülüyle aralık genişliğinin (k) belirlenmesi
4. adım: 1 ile k arasında rastgele bir sayıdan başlanarak, her k. sırada yer alan birimin belirlenmesi
5. adım: 4. adımdaki işlemi n kadar birimi seçene kadar sürdürmek

Sistematik Örnekleme (Örnek)

1. adım: N=5000 kişilik evrende birimlerin 1’den 5000’e kadar numaralandırılması

2. adım: Örneklem büyüklüğünün N’nün % 10’u kadar olmasına karar verilsin. n= 500
3. adım: k =N/n= 5000/500=10
4. adım: 1 ile 10 arasında rastgele belirlenen sayı 8 olsun.
5. adım: 8. birimden başlanır. 8’den sonra gelen her k. (10.) birim örnekleme seçilir. (8,18,28,38,48,
….4998.birimler), n=500 birim
Kümelere Göre Örnekleme

• Örnekleme biriminin ortak özelliklere sahip bir grup (küme) olarak ele alındığı yöntemdir.
Birimlerden ziyade kümeler seçkisiz olarak alınır.

1. adım: Çalışma evreninin (N) belirlenmesi ve evrende yer alan tüm birimlere birer numara atanması

2. adım: Örneklem büyüklüğüne (n) karar verilmesi

3. adım: Mantıksal olarak bir kümenin belirlenmesi

4. adım: Çalışma evrenindeki bütün kümelerin listelenmesi

5. adım: Kümelerdeki ortalama birim sayısının belirlenmesi

6. adım: Çalışma için gerekli küme sayısının belirlenmesi

7. adım: Çalışma için gerekli küme sayısının seçkisiz yolla belirlenmesi

8. adım: Seçilen kümelerdeki birimlerin dahil edilerek belirlenen örneklem büyüklüğüne ulaşılması

Kümelere Göre Örnekleme örnek

1. adım: Ankara ilindeki ilkokul 4. sınıf (N=5000) öğrenci belirlensin ve rastgele 1-5000 olarak sıralansın.

2. adım: Örneklem büyüklüğüne (n=500) olarak karar verilsin

3. adım: Mantıksal olarak belirlenen küme ilkokullar olsun.

4. adım: Çalışma evrenindeki bütün ilkokulların sayısı 50 olsun.

5. adım: Kümelerdeki ortalama birim sayısı 5000/50=100 olarak belirlenir.

6. adım: Çalışma için gerekli ilkokul sayısı 500/100=5 olarak belirlenir.

7. adım: Evrendeki 50 ilkokuldan 5 okul seçkisiz olarak belirlenir.

8. adım: Seçilen 5 ilkokulda tüm öğrenciler araştırmaya dahil edilir. Her bir ilkokulda 4. sınıf düzeyinde
ortalama 100 öğrenci olduğundan belirlenen örneklem büyüklüğüne ulaşılır.
3. hafta 2. Notu:

Veri Seti düzenleme Ham veriler düzenlenmemiş verilerdir. Toplanan bu verilerin düzenlenmesinde
kullanılan en basit yol frekans tablosu hazırlamaktır.

Basit Seri: Verileri büyüklük sırasına göre alt alta ya da yan yana sıralamak ile elde edilir.

Sınıflandırılmış Seri: Ölçümlerin karşısına tekrar sayıları yazılır.

Gruplandırılmış Seri: Farklı birimlerin çok fazla olması durumunda veriler gruplandırılır.

Değişim Aralığı :

Basit ve sınıflandırılmış seride en büyük sayıdan en küçük sayının çıkarılması ile bulunur.

Gruplandırılmış serilerde en yüksek sınıfın üst sınırından en düşük sınıfın alt sınırı çıkarılarak elde edilir.

Değişim Aralığı (D.A): Xmax-Xmin

Sınıf Uçları: Gruplandırılmış bir seride her sınıfın ilk rakamı alt sınıf ucu, son rakamı üst sınıf ucudur.

Sınıf Sınırları: Gruplandırılmış bir seride her sınıfın alt ve üst değerlerine sınıf sınırları denir.

Bir sınıfın üst ucunun kaldığı yerden bir üst sınıfın alt ucu başlıyorsa, bu tür serileri sürekli gruplandırılmış
seriler denir. Sınıf uçları sınıf sınırlarına eşittir.

Bir sınıfın üst ucunun kaldığı yerden bir üst sınıfın alt ucu başlamıyorsa, bu tür serileri kesikli
gruplandırılmış seriler denir. Sınıf sınırlarını bulmak için;

Bir üst sınıfın alt ucundan bir alt sınıfın üst ucu çıkarılarak ikiye bölünür. Bulunan değer bütün alt sınıf
uçlarından çıkarılırken bütün üst sınıf uçlarına eklenir.
Sınıf Büyüklüğü: Bir sınıfın alt ve üst sınırları arasındaki farktır.

Sınıf Değeri: Alt ve üst sınıf sınırlarının/uçlarının toplanıp ikiye bölünmesiyle elde edilir.