Ρατσισμός στα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ).

Είναι γεγονός ότι ο ρατσισμός αποτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα στις μέρες μας και μπορεί να
έχει ποικίλες μορφές. Δεν υπάρχουν μόνο φυλετικές διακρίσεις αλλά και κοινωνικές, πνευματικές,
πολιτιστικές καθώς και διαφόρων άλλων μορφών. Σήμερα ο ρατσισμός εκδηλώνεται διαφορετικά και
συχνά υπάρχει χωρίς να τον συνειδητοποιούμε. Μια πολύ σημαντική και συνηθισμένη μορφή
ρατσισμού είναι αυτή κατά των ατόμων που αντιμετωπίζουν ορισμένες σωματικές ή νοητικές
δυσκολίες, κοινώς των ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΑμΕΑ).

 Ρατσισμός στα άτομα με ψυχικές αναπηρίες.

Άτομα με αναπηρίες ή αλλιώς με ειδικές ανάγκες, θεωρούνται όσοι έχουν μόνιμες ή προσωρινές
βλάβες, ανικανότητες, αδυναμίες, αναπηρίες ή συνδυασμό των παραπάνω, και προέρχονται από
φυσική, ψυχική ή νοητική ανεπάρκεια. Μια κατηγορία ψυχικής αναπηρίας είναι η σχιζοφρένια. Ο όρος
σχιζοφρένεια χρησιμοποιείται στην ιατρική, προκειμένου να περιγράφει μια περίπλοκη, χρόνια και
σοβαρή αναπηρική ψυχιατρική διαταραχή. Ως σχιζοφρένεια καλείται το σύνδρομο εκείνο που
χαρακτηρίζεται από έντονη αλλοίωση της εσωτερικής και εξωτερικής πραγματικότητας, στην οποία το
άτομο απαντά με τρόπους που βλάπτουν τη ζωή του και τους άλλους. Η αλλοίωση αυτή και η
παραμόρφωση της πραγματικότητας παρουσιάζεται με διαταραχές - συμπτώματα στην αντίληψη, τη
σκέψη, τα συναισθήματα, στην ομιλία και στην ψυχοκινητικότητα. Οι διαταραχές αυτές αφορούν
βασικές λειτουργίες που χαρακτηρίζουν κάθε ανθρώπινη ύπαρξη και τελικά οδηγούν σε μια αλλοίωση
του αισθήματος της ατομικότητας, της μοναδικότητας και του ελέγχου του εαυτού. Το στίγμα της
ψυχικής ασθένεια έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο άτομο όπως η κοινωνική απομόνωση των ατόμων
που υφίστανται το στιγματισμό, ο περιορισμός των οικογενειακών και κοινωνικών δεσμών, οι
αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία της νόσου, και η μείωση της αυτοεκτίμησης των ασθενών. Ακόμη,
συνέπειες τους στίγματος υπάρχουν στον επαγγελματικό τομέα με περιορισμό των ευκαιριών για
εργασία αλλά και πολλά προβλήματα στέγασης. Έτσι προκαλούνται συναισθήματα ματαίωσης,
απογοήτευσης, ντροπής και η τάση να κλείνονται ακόμη περισσότερο στον εαυτό τους. Όμως οι
επιπτώσεις του στίγματος δεν περιορίζονται μόνο στο άτομο, αλλά και στην οικογένειά του, που
σηκώνει τόσο το συναισθηματικό βάρος από τη νόσο όσο και το βάρος της βοήθειας, φροντίδας και
υποστήριξης του ατόμου.

 Ρατσισμός στα άτομα με αισθητικές αναπηρίες.

Συνεχίζοντας, μια άλλη κατηγορία ατόμων με αναπηρία που έρχονται αντιμέτωπα με τον ρατσισμό στη
καθημερινή του ζωή με έμμεσο ή άμεσο τρόπο είναι αυτοί που έχουν αισθητικά προβλήματα, δηλαδή
με την ακοή, την όραση ή την ομιλία τους. Πόσες φορές έχουμε καθίσει να σκεφτούμε πώς νιώθει ο
άνθρωπος που δεν μπορεί να δει την ομορφιά του κόσμου που τον περιβάλλει, που δεν μπορεί να
ακούσει τους ήχους της φύσης ή που δεν μπορεί να κάνει μια συζήτηση με τον διπλανό του; Η κοινωνία
θέλει αυτά τα άτομα κλεισμένα μέσα στα σπίτια τους, αφού δεν τους προσφέρει τις κατάλληλες
παροχές για να μπορέσουν να ζήσουν και αυτοί όπως ο υπόλοιπος κόσμος. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι
φορές που άτομα με τέτοιες αναπηρίες στερούνται μια δουλειά, παρά της υπερμεγέθεις προσπάθειές
τους να προσληφθούν, μόνο και μόνο επειδή οι εργοδότες αρνούνται να δώσουν μια θέση σε έναν
τέτοιο άνθρωπο επειδή πιστεύουν πως θα αποτρέπει τους πελάτες από το να συνομιλήσει μαζί τους.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, τέτοιοι άνθρωποι πρέπει να υπομένουν, σε περίπτωση που βρουν το
κουράγιο να βγουν έξω στο πλήθος, τα αδιάκριτα βλέμματα των περαστικών. Γιατί να δυσκολεύονται
τόσο πολύ να κάνουν καθημερινά πράγματα, όπως το να πιούνε έναν καφέ, ή το πιο βασικό, να έχουν
έναν φίλο; Όλα αυτά δεν είναι μια μορφή ρατσισμού απέναντι στον συνάνθρωπό μας; Από την στιγμή
που τέτοιοι άνθρωποι έχουν μάθει πως να ανταπεξέλθουν στα προβλήματα της καθημερινότητάς (είτε
διαβάζοντας χείλη, είτε χρησιμοποιώντας σκύλους-οδηγούς και μπαστούνια, είτε την νοηματική και
γενικά νοήματα) το πρόβλημα δεν είναι αυτοί, αλλά εμείς.

 Ρατσισμός στα άτομα με κινητικές αναπηρίες.

Οι άνθρωποι με κινητικά προβλήματα για παράδειγμα αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες στις

μετακινήσεις τους, αφού δεν υπάρχουν οι κατάλληλές υποδομές ούτε στους δρόμους , ούτε στα μέσα
μεταφοράς, ούτε στις δημοσιές υπηρεσίες, ούτε στα σχολεία. Τα άτομα αυτά αισθάνονται ανεπαρκή
και βιώνουν αρνητικά συναισθήματα αφού πολλές φορές , ακόμα και αν προσπαθούν, δεν μπορούν να
αυτοεξυπηρετηθούν, όχι λόγω της αναπηρίας τους, αλλά λόγω της έλλειψης υποδομών και
προϋποθέσεων. Από την άλλη πλευρά, αισθάνονται ακόμα πιο άσχημα όταν αντί της ίσης μεταχείρισης
που δικαιούνται εισπράττουν το λοξό βλέμμα, το υποτιμητικό χαμόγελο, την ολοκληρωτική αδιαφορία
και, ακόμα, αρνητικά σχόλια.

 Ρατσισμός στα άτομα με νοητικές αναπηρίες.

Η νοητική αναπηρία είναι μια σημαντικά μειωμένη ικανότητα κατανόησης νέων ή σύνθετων
πληροφοριών, μάθησης και εφαρμογής νέων δεξιοτήτων. Εδώ και αρκετά χρόνια πλέον, τα άτομα με
νοητικές αναπηρίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινή τους ζωή και στην κοινωνική τους
συμβίωση. Από προσωπική εμπειρία, έχω παρατηρήσει πως κυρίως τα μικρότερα παιδιά ασκούν
λεκτική και σπανίως φυσική βία στα παιδιά που έχουν νοητικές αναπηρίες. Τους θυμίζουν αρκετά
συχνά πως είναι νοητικά κατώτεροι από τους άλλους συνανθρώπους τους, τους υποβαθμίζουν και
απευθύνονται σε αυτούς με περιφρονητικά σχόλια. Αυτό συμβαίνει διότι δεν έχουν λάβει σωστή
εκπαίδευση σε αυτόν τον τομέα και θέλουν να υποδείξουν πως οι ίδιοι είναι πιο έξυπνοι από αυτούς,
πράγμα που δεν ισχύει από την στιγμή που χλευάζουν τον συνάνθρωπό τους. Επίσης, τα σχολεία
παραγκωνίζουν τέτοια παιδιά και τα στερούν από τη συμμετοχή τους σε διάφορες σχολικές
δραστηριότητες, επειδή χρειάζονται ειδικότερη μεταχείριση στερώντας τους έτσι το δικαίωμα στην
ισότιμη εκπαίδευση. Τέλος, πολλοί εργοδότες απορρίπτουν αυτά τα άτομα στην ανάληψη εργασίας
επειδή έχουν λιγότερες νοητικές ικανότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αυτά τα άτομα να είναι η
κοινωνική ομάδα με τον υψηλότερο δείκτη ανεργίας και με το χαμηλότερο εισόδημα. Από τη στιγμή
που το εισόδημά τους δεν είναι αρκετό, τις περισσότερες φορές δεν έχουν την δυνατότητα να
αγοράσουν πράγματα που επιθυμούν, όπως μπορεί ο υπόλοιπος κόσμος.

 Η λύση στο πρόβλημα.

Όλοι οι άνθρωποι χρειαζόμαστε να καταλάβουμε και να δεχτούμε πως κανείς μας δεν είναι ίδιος με
τον άλλον και έχουμε διάφορες μεταξύ μας. Πρέπει να μπούμε στην θέση του άλλου και να σκεφτούμε
πώς νιώθει όταν αντιμετωπίζει αρνητικές καταστάσεις. Το κάθε άτομο κάνει τον δικό του αγώνα
καθημερινά και οφείλουμε συλλογικά να δείχνουμε στήριξη και σεβασμό, εφόσον οι συμπολίτες μας
με αναπηρία νιώθουν την ανάγκη για κοινωνικοποίηση όπως όλοι μας. Και, στο κάτω κάτω, δεν πρέπει
να ξεχνάμε ότι ανεξάρτητά από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το κάθε άτομο, παραμένει άνθρωπος,
που έχει τις ίδιες ανάγκες κι τα ίδια δικαιώματα με όλους τους τριγύρω του.

Συνοψίζοντας, ο ρατσισμός απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι μια πραγματικότητα που
δυσκολεύει την ζωή αναρίθμητων ανθρώπων στον κόσμο, αλλά παρόλα αυτά, με την δική μας
συνεισφορά, μπορεί να περιοριστεί.

Μαθητές του Γ’3

Καρακώστα Μαρία

Γρομπανόπουλος Μάξιμος

Μαυρίδου Πετρία

Μπούρης Νικόλας

Μπλάγα Ειρήνη