3o ΓΕΛ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ Σχ.

Έτος 2019-2020
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ…………………………………………
ΤΜΗΜΑ……………………… ΒΑΘΜΟΣ…………….
ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
1 . ΚΕΙΜΕΝΑ
I . ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Κύριοι εκπρόσωποι των φορέων του αναπηρικού κινήματος και κύριοι εκπρόσωποι των μέσων
μαζικής ενημέρωσης
Όταν μου ζητήθηκε να παρουσιάσω στη διημερίδα αυτήν το θέμα των ατόμων με αναπηρία σε
σχέση με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, σκέφτηκα με ποιον τρόπο θα μπορούσα να το αναδείξω
καλύτερα, αλλά και πώς θα μπορούσα να πείσω με επιχειρήματα για την αναγκαιότητα
μεγαλύτερης δημόσιας προβολής των ζητημάτων που αφορούν τον χώρο των ατόμων με
αναπηρία. Γιατί δεν βρίσκουν μέχρι σήμερα την προβολή που τους χρειάζεται αλλά και τους
αναλογεί;
Το βέβαιο είναι ότι τα άτομα με αναπηρία δεν αποτελούν μια αμελητέα πληθυσμιακή κατηγορία,
ώστε κατ’ εξαίρεση να πέφτουν πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας. Αν, όπως είχε πει ο Andy
Warhal, σε κάθε άνθρωπο αντιστοιχούν δεκαπέντε λεπτά δημοσιότητας στη ζωή του, τότε το
βέβαιο είναι ότι κάθε μέρα για αρκετές ώρες τα φώτα της δημοσιότητας θα έπεφταν πάνω σε ένα
άτομο με αναπηρίες.
Αυτός ο ιδιότυπος περιορισμός ή αποκλεισμός από τη δημόσια προβολή έχει σίγουρα να κάνει και
με τον τρόπο που λειτουργούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Συνδέεται με το ευρύτερο πρόβλημα,
τη μεγάλη αυτή συζήτηση που αφορά τον ρόλο και την ευθύνη τους στις σύγχρονες κοινωνίες. Τα
μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν καλύπτουν τα ίδια την αναγκαιότητα ενημέρωσης και
πληροφόρησης της κοινωνίας. Η ενημέρωση είναι απλώς το μέσο για μια σειρά από λειτουργίες
που επιτελούν και μπορούν να επιτελέσουν στις σύγχρονες κοινωνίες. Λειτουργίες που άλλες
φορές είναι περισσότερο και άλλες φορές λιγότερο εμφανείς.
Η αλήθεια είναι ότι η αναπηρία εθεωρείτο πάντοτε συνώνυμο της αδυναμίας και της πλήρους
ανικανότητας. Στην πράξη, αντιμετωπίζουμε κάποιον ανάπηρο σαν να είναι ολικά ανάπηρος,
ασχέτως αν η ανεπάρκειά του σχετίζεται με συγκεκριμένες λειτουργίες που δεν μπορούσε να
πραγματοποιήσει. Και αυτή η φιλεύσπλαχνη απαξίωσή του από τον κοινωνικό περίγυρο είναι ό,τι
χειρότερο για τον ίδιο τον ανάπηρο. Γιατί έτσι ο ανάπηρος αισθάνεται άχρηστος και ότι θα πρέπει
να αποσυρθεί από τον κόσμο της εργασίας, από τον κόσμο της διασκέδασης, της συμμετοχής στην
κοινωνική ζωή. Θεωρούμε ότι η ανθρωπιστική στάση μας απέναντί του είναι να τον λυπηθούμε,
παρά το ότι ο ίδιος δεν θα ήθελε ποτέ κάτι τέτοιο. Το αποτέλεσμα είναι να λυπηθεί και ο ίδιος τον
εαυτό του, να θυματοποιηθεί, να στιγματιστεί και να αισθάνεται ότι πρέπει να αποσυρθεί.
Δυστυχώς, μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν έχει αλλάξει σημαντικά αυτή η
αντιμετώπιση. Αν θυμηθούμε το πώς προβάλλονται τα θέματα των αναπήρων από τις ειδήσεις και
τις εφημερίδες, θα αντιληφθούμε το πώς αναπαράγονται και τα φαινόμενα περιθωριοποίησης και
στιγματισμού.
Τους παρουσιάζουν σαν να ζουν για να ξεπεράσουν το πρόβλημα που έχουν. Σαφώς και
απασχολεί τα άτομα με αναπηρία πώς θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της αναπηρίας τους, αλλά
να ξέρετε ότι οι άνθρωποι αυτοί, παιδιά ή μεγαλύτεροι, παίζουν, γελούν, ερωτεύονται, είναι
φυσιολογικοί άνθρωποι. Περισσότερο φυσιολογικοί από τα μοντέλα των διαφημίσεων. Και είναι
περισσότερο φυσιολογικοί γιατί είναι πολύ περισσότεροι αριθμητικά από τα υγιέστατα μοντέλα,
είναι πιο φυσιολογικό το ενδεχόμενο ένας άνθρωπος να αποκτήσει κάποια αναπηρία στη ζωή του,
παρά να πετύχει ταυτόχρονα στον έρωτα, στο επάγγελμα και στην κοινωνική του ζωή, όπως
δείχνουν οι διαφημίσεις.
Για να τους εντάξουμε, λοιπόν, ή να τους επανεντάξουμε στην κοινωνική και οικονομική ζωή, θα
πρέπει πρώτα απ’ όλα να τους εντάξουμε ισότιμα στην εικόνα που έχουμε για τους ανθρώπους,
όχι να τους αντιμετωπίζουμε ως ένα διαφορετικό κόσμο που ζει παράλληλα με τον δικό μας. Αυτό
νομίζω ότι είναι και η πιο σημαντική ευθύνη των μέσων μαζικής ενημέρωσης και δεν είναι
ιδιαίτερα δύσκολο να το πράξουν, να εντάξουν δηλαδή στα προγράμματά τους ανθρώπους με
αναπηρία που συμβιώνουν αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους.
Ευχαριστώ

Ι. Δεσποτοπούλου, Άτομα με αναπηρία και Μ.Μ.Ε., Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας - Γενική

Γραμματεία Ενημέρωσης, Αθήνα 2006, σσ. 96-102 (διασκευή).

ΙΙ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ
Ερευνα: Σημαντικά υψηλές πιθανότητες να διακόψουν τα ΑΜΕΑ το
σχολείο στην Ελλάδα, λόγω ανισοτήτων
Ανάμεσα στα κράτη-μέλη με τις μεγαλύτερες ανισότητες ως προς την πρόσβαση
στην εκπαίδευση των ατόμων με
περιορισμό ή αναπηρία (από 16 ετών
και άνω) συγκαταλέγεται η Ελλάδα.
Με το βαθμό εκπροσώπησής τους να
μειώνεται σημαντικά όσο αυξάνεται το
επίπεδο της εκπαίδευσης, σύμφωνα με
στοιχεία του 2016.
Τα παραπάνω συμπεραίνει έρευνα του
Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής
Πολιτικής της ΓΣΕΕ, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με το «Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας»
της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), με τίτλο: «Βασικά μεγέθη Ειδικής
Αγωγής και Εκπαίδευσης: Διακρίσεις και Ανισότητες στην Εκπαίδευση και στην Εργασία».
Αναλυτικότερα, τα ΑμεΑ παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερες πιθανότητες να σταματήσουν τη
φοίτησή τους στις χαμηλότερες βαθμίδες της εκπαίδευσης σε σχέση με τα άτομα χωρίς αναπηρία,
καταγράφοντας σημαντικά χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και υψηλότερα ποσοστά πρόωρης
εγκατάλειψης της εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το 2016, το 42,8% των ατόμων στην Ελλάδα που είχαν ολοκληρώσει
το πολύ έως και την κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ήταν άτομα με αναπηρία (ή
περιορισμό δραστηριότητας).
Τα παραπάνω συσχετίζονται και με τα ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης της εκπαιδευτικής
διαδικασίας.
Το 2011, η συμμετοχή των ΑμεΑ στην τυπική εκπαίδευση (15-64 ετών) ανερχόταν στο 1,4%
(κατατάσσοντας την Ελλάδα στην 25η θέση μεταξύ 28 των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης)
και στη μη τυπική εκπαίδευση στο 0,6% (22η θέση). Παράλληλα, το ποσοστό πρόωρης
εγκατάλειψης από την εκπαίδευση ή κατάρτιση στα ΑμεΑ ανερχόταν στο 39,2% (6η υψηλότερη
θέση στην ΕΕ).
ΑΜΕΑ και ανεργία
Εξάλλου, η Ελλάδα κατέχει τον υψηλότερο δείκτη ανεργίας των ατόμων με περιορισμό/αναπηρία,
ηλικίας 16-64 ετών, σε ποσοστό που ανέρχεται στο 37,2% στην ΕΕ-28 και ταυτόχρονα τον δεύτερο
χαμηλότερο δείκτη απασχόλησης των ΑμεΑ, με ποσοστό 30,5% (στοιχεία 2011).
Τέλος, από την έρευνα γίνεται φανερό ότι, με βάση τους «δείκτες φτώχειας ή κοινωνικού
αποκλεισμού», τα άτομα με αναπηρία ανήκουν σε μία πολύ ευάλωτη οικονομικά κατηγορία, αφού
καταγράφονται πολύ υψηλά ποσοστά κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού:
Η Ελλάδα κατατάσσεται 2η στην ΕΕ-28, με τον δείκτη φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού των
ΑμεΑ (16-59 ετών) να φτάνει στο 51,9% και συγκαταλέγεται μαζί με άλλα 11 κράτη-μέλη
(Βουλγαρία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Μάλτα, Κροατία, Λετονία, Ισπανία, Κύπρος,
Πορτογαλία και Ιταλία) στην ομάδα των χωρών της ΕΕ με υψηλό δείκτη φτώχειας ή κοινωνικού
αποκλεισμού και ταυτόχρονα χαμηλό ΑΕΠ ανά κάτοικο.
Πηγή: iefimerida.gr-https://www.iefimerida.gr/news/416699/ereyna-simantika-ypsiles- ithanotites
-na-diakopsoyn-ta-amea-sholeio-stin-ellada-logo

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Όμως εκείνο το ηλίθιο παιδί που γελούσαμε μαζί του
Έρχεται τώρα τις νύχτες γερασμένο.
«Πώς έγινες έτσι», του λέω.
«Εσύ όταν πέθανες ήσουν σχεδόν παιδί».
«Δε γελάνε πια μαζί μου» μου λέει. [...]

[...] «Έκανα να φύγω, αλλά στην πάροδο είδα το μουγκό παιδί,

Είχε ακουμπήσει στον τοίχο κι έκλαιγε,
Και τώρα πάνω στον τοίχο ήταν ένα μικρό φωτισμένο παρεκκλήσιο».
(Λειβαδίτης, Τ., 1995:842, Η λέξη)

2. ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α΄
Να παρουσιάσετε συνοπτικά σε 70-80 λέξεις πως αντιμετωπίζονται τα άτομα με αναπηρία σύμφωνα με το
Ι κείμενο (15 μονάδες )

ΘΕΜΑ Β΄
1α). Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο
γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν
η πρόταση είναι λανθασμένη, σύμφωνα πάντα με το κείμενο.
α. Θα έπρεπε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να προβάλλουν περισσότερο τα προβλήματα των
αναπήρων.
β. Πρέπει να σεβόμαστε τους ανάπηρους ανθρώπους, επειδή έχουν ίσες δυνατότητες με τους
υπολοίπους.
γ. Ο οίκτος προς τους αναπήρους ωθεί στην περιθωριοποίηση και τον στιγματισμό τους.
δ. Το φυσιολογικό δεν ταυτίζεται με το πρότυπο.
ε. Θα έπρεπε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να δείχνουν ανάπηρους ανθρώπους να συνυπάρχουν
με τους υπολοίπους. (7 μονάδες)
1 β) β) Να βρείτε το είδος του κειμένου που σας δίνεται (μονάδες 2) και να καταγράψετε τρία
διαφορετικά γνωρίσματά του που να τεκμηριώνουν την απάντησή σας (μονάδες 3). Ποιος είναι,
κατά τη γνώμη σας, ο στόχος του συντάκτη του κειμένου; (μονάδες 3)

2. 2. «πώς θα μπορούσα να πείσω», «θα έπεφταν», «έχει σίγουρα να κάνει», «αν η ανεπάρκειά του
σχετίζεται», «, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να τους εντάξουμε »: Ποια σημασία εκφράζει η κάθε μία από
τις παραπάνω εκφορές του λόγου; (10 μονάδες)

3. Συγκρίνετε το κείμενο Ι με το κείμενο ΙΙ. Πώς συνδέονται μεταξύ τους σε σχεση με τη θεματική
τους: Τι έχετε να παρατηρήσετε ως προς: το ύφος, το βαθμό πειστικότητας και την επικοινωνιακή
αποτελεσματικότητά τους: (10 μονάδες)

ΘΕΜΑ Γ΄
Ποιό είναι το θέμα που κατά τη γνώμη σας, θέτουν τα δύο ποιήματα του Λειβαδίτη; Ποιά είναι η στάση
σας απέναντι σ΄αυτό; Να απαντήσετε με ένα σύντομο κείμενο 150 – 200 λέξεων. (15 μονάδες)

ΘΕΜΑ Δ΄
Με αφορμή τη βράβευση συμμαθητή σας με αναπηρία ο οποίος αρίστευσε, να συντάξετε άρθρο
350−400 λέξεων που θα δημοσιευτεί σε τοπική εφημερίδα, εκθέτοντας τις απόψεις σας σχετικά με
την εικόνα και τα στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί στην ελληνική κοινωνία όσον αφορά τα
άτομα με αναπηρία και τους λόγους για τους οποίους τέτοια άτομα μπορούν με τη στάση ζωής
τους να αποτελέσουν πρότυπο για όλους μας.