1

PODATEK VAT.

1. Podmiot podatku:
Podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości
prawnej oraz osoby fizyczne, które:
Mają siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium RP, jeżeli wykonują we własnym
imieniu i na własny rachunek czynności, o których mowa w art. 2 ustawy, w sposób
częstotliwy oraz gdy czynności te polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu
nabytej;
Wykonują czynności maklerskie, czynności wynikających z zarządzania funduszami
powierniczymi, czynności wynikające z umowy agencyjnej lub zlecenia, pośrednictwa,
umowy komisu lub innych usług o podobnym charakterze;
Ciąży na nich obowiązek uiszczenia cła;
Uprawnione są do korzystania z procedury celnej;
Są usługobiorcami usług pochodzących z importu.
Za zgodą urzędu skarbowego podatnikami mogą być również zakłady (oddziały) osoby
prawnej wykonujące czynności, o których mowa w art. 2 ustawy, jeżeli samodzielnie
sporządzają bilans.
Ustawa o VAT wyodrębnia dwie grupy podatników:
Podatników profesjonalnych – podatnicy wykonujący czynności w sposób częstotliwy,
Podatników nieprofesjonalnych – osoby, które stają się podatnikami niezależnie od
okoliczności tj. wystarczające jest samo wykonywanie czynności
2. Przedmiot podatku:
Opodatkowaniu podlega szeroko rozumiana sprzedaż oraz eksport i import towarów i usług.
Pojęcie sprzedaży jest szersze od pojęcia zawartego w KC. (Sprzedażą wg KC jest
przeniesienie przez sprzedawcę własności rzeczy na kupującego, który za te rzecz płaci i
zobowiązuje się do jej odebrania).
Według ustawy o VAT i podatku akcyzowym sprzedażą są:
 Świadczenia usług oraz przekazania lub zużycia towarów na potrzeby
reprezentacji i reklamy;
 Przekazanie przez podatnika towarów oraz świadczenia usług na potrzeby
osobiste podatnika, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni
oraz ich domowników.
 2

 Zamiany towarów, usług oraz zamiany usługi na towar i odwrotnie.

 Wydania towarów lub świadczenia usług w zamian za wierzytelności lub w
miejsce świadczenia pieniężnego.
 Darowizny towarów lub świadczenia usług bez pobierania należności.
 Wydania towarów lub świadczenia usług w zamian za czynności nie
podlegające opodatkowaniu.
 Towary własnej produkcji oraz towary, które nie zostały odprzedane w
przypadku likwidacji spółki prawa handlowego nie mającej osobowości prawnej.
Towar- to rzeczy ruchome, wszystkie postacie energii, budynki, budowle i ich części.
Towarem nie są grunty, niematerialne prawa majątkowe, znaki towarowe, licencje,
patenty, wzory użytkowe, pieniądze oraz akcje i udziały w spółkach.
Usługi- są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce
państwowej, a także roboty budowlano- montażowe.
Eksport- jest opodatkowany w sposób preferencyjny, bardziej korzystny dla podatnika niż
sprzedaż w kraju. Sprzedaż na eksport podlega opodatkowaniu stawką „0” lub jest
zwolniony od podatku.
Import- to przywóz towarów z zagranicy, jak i zakup tego towaru w składzie celnym.
Podatkowi VAT podlega również import usług (tj. usługi świadczone w Polsce, za
których wykonanie należność jest przekazywana osobie lub jednostce mającej siedzibę
bądź miejsce zamieszkania za granicą) oraz turystyki wyjazdowej.
Podatkowi VAT nie podlega:
1. Sprzedaż przedsiębiorstwa lub zakładu samodzielnie sporządzającego bilans,
2. Wydanie towaru na podstawie umowy użyczenia,
3. Działalność w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych podlegająca
opodatkowaniem podatkiem od gier,
4. Czynność, która nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (np.
kradzież).
VAT naliczony- Suma kwot podatku zawartego w fakturach, stwierdzających zakupy
podatnika.
VAT należny- Jest to iloczyn kwoty obrotu i właściwej stawki. Jego podstawą są faktury
VAT.
3. Podstawa opodatkowania:
Podstawą opodatkowania jest obrót netto, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży towarów,
pomniejszona o kwotę podatku. Obrót zmniejsza się o:
 3

 Kwoty udzielonych rabatów:

 Wartość zwróconych towarów;
 Wartość kwot należnych w rozumieniu przepisów o cenach;
 Wartość kwot wynikających z korekt faktur.
Podstawą opodatkowania jest również kwota należna. Kwota otrzymana podlega
opodatkowaniu tylko wtedy, gdy podatnik pobrał, co najmniej połowę ceny za towar lub
usługę w formie zaliczki, przedpłaty lub raty. Płaci wówczas podatek od kwoty otrzymanej
zaliczki, a nie od całej kwoty towaru.
Wyjątki:
 Podstawą opodatkowania darowizn, zamian oraz przekazań jest wartość towarów lub
usług obliczona według cen sprzedaży stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą
lub według przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku
z dnia przekazania, zamiany lub darowizny. Wartość taką zmniejsza się o kwotę
należnego podatku.
 W imporcie towarów i usług podstawą jest wartość celna powiększona o należne cło.
Jeżeli dany towar podlega podatkowi akcyzowemu, kwota tego podatku powiększa
podstawę opodatkowania (obejmuje ona: prowizję, opakowania, transport i koszty
ubezpieczenia, które będą poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia w kraju).
 Również w imporcie podstawą opodatkowania jest kwota, którą usługobiorca
obowiązany jest zapłacić zagranicznemu podmiotowi, który ma siedzibę lub miejsce
zamieszkania za granicą.
 Przy sprzedaży towaru podlegającemu podatkowi akcyzowemu jest obrót netto
zwiększony o kwotę podatku akcyzowego.
 Podstawą opodatkowania jest zryczałtowany podatek od okazjonalnych przewozów
osób autobusami zarejestrowanymi za granicą.
4. Stawki podatku:
Podstawowe stawki podatku VAT mają charakter procentowy i liniowy. Stawka podstawowa
to 22%, zaś obniżona wynosi 7%. Istnieją również stawki 3% i 0%. Przy stawce 0% podatek
naliczony istnieje, ale należny wynosi 0%, zatem podatnik będzie mógł sobie odliczyć ten
podatek
Stawka 7 % obciąża:
 Towary związane z gospodarką leśną i rolną;
 Towary związane z ochroną zdrowia;
 Towary spożywcze;
 4

 Towary dla dzieci;

 Usługi geologiczne;
 Paliwa i nośniki;
 Materiały budowlane.
Stawka 0% jest stosowana przy opodatkowaniu eksportu. Nie jest ona równoznaczna ze
zwolnieniem od podatku. Stawką 0% jest objęta:
 Sprzedaż towarów stref wolonocłowych (na terenie portów lotniczych, itp.);
 Sprzedaż usług nabywanych za środki finansowe z pomocy zagranicznej na
podstawie wcześniej zawartej umowy;
 Sprzedaż energii elektrycznej poza terytorium RP;
 Import nawozów sztucznych.
5. Ulgi i zwolnienia:
Podatkiem do zapłacenia jest różnica między podatkiem należnym (iloczyn kwoty obrotu
i właściwej stawki) a podatkiem naliczonym (suma kwot podatku zawartego w fakturach,
stwierdzających zakupy podatnika). Podatnik na każdym szczeblu obrotu ma prawo odliczyć
sobie od podatku podatek zawarty w swych zakupach związanych z prowadzoną
działalnością. Obniżenie kwoty podatku następuje najwcześniej w miesiącu, w którym
podatnik otrzymał fakturę lub w miesiącu następnym. Jeżeli podatek naliczony będzie wyższy
od należnego, to ta nadwyżka przechodzi na następne miesiące.
Zwolnienia podmiotowe- określa art. 14 ustawy o VAT od podatku zwalnia się:
a) Podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku
10 000 EURO;
Zwolnienia przedmiotowe- określa art. 7 ustawy i dotyczą m.in.:
 Świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 (np. usługi związane z łowiectwem);
 Eksportu usług określonych w art. 2;
 Importu towarów zwolnionych od cła;
 Sprzedaży produktów rolnych dokonywanych przez rolnika ryczałtowego
6. Tryb i warunki płatności:
Podatnicy dokonujący sprzedaży w kraju- obowiązani są składać w urzędzie skarbowym
deklaracje podatkowe w terminie do 25 dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym
powstał obowiązek podatkowy. W deklaracji samodzielnie obliczają kwotę podatku. W tym
samym terminie podatnicy są zobowiązani do zapłacenia podatku.
 5

Podatnicy sprowadzający towar z zagranicy- zobowiązani są do obliczenia i wykazania

podatku w zgłoszeniu celnym. Urząd celny może w przypadku błędów sam obliczyć, pobrać,
a następnie p[przekazać podatek na rachunek urzędu skarbowego.
W podatku od towarów i usług nie występuje instytucja zeznania rocznego. Podatek jest
rozliczany w cyklu miesięcznym.