Zadanie 1.

Podaj pełne konfiguracje elektronowe (z uwzględnieniem rozmieszczenia elektronów

na podpowłokach) dla poniższych atomów.
Do jakiego bloku konfiguracyjnego (s, p, d) należą te pierwiastki?

Cr: .............................................................................................................................

Mn:.............................................................................................................................

Br:..............................................................................................................................

O: ..............................................................................................................................

Zn:..............................................................................................................................

Cu:.............................................................................................................................

Zadanie 2.
Podaj pełne konfiguracje elektronowe (z uwzględnieniem rozmieszczenia elektronów
na podpowłokach) dla poniższych jonów:

Rb+: ...........................................................................................................................

O2-: ............................................................................................................................

Al3+: ...........................................................................................................................

Sc3+: ..........................................................................................................................

Mn2+: .........................................................................................................................

Ni2+: ...........................................................................................................................

Cu+: ...........................................................................................................................

Cu2+: ..........................................................................................................................

Cr3+: ...........................................................................................................................

Zn2+: ..........................................................................................................................

Br-: ............................................................................................................................
Zadanie 3.
Podaj skrócone konfiguracje elektronowe (z symbolem gazu szlachetnego) dla
poniższych drobin. Podkreśl elektrony walencyjne.

Si: ..............................................................................................................................

Cl-: .............................................................................................................................

S: ..............................................................................................................................

P3-: ............................................................................................................................

Fe: .............................................................................................................................

Zn: .............................................................................................................................

Fe2+: ..........................................................................................................................

Fe3+: ..........................................................................................................................

Cu+: ...........................................................................................................................

Cr2+: ...........................................................................................................................

Br: .............................................................................................................................

Se: ............................................................................................................................

Mg: ............................................................................................................................

Fr: .............................................................................................................................

Ba: ............................................................................................................................
Zadanie 4.
Podaj konfiguracje elektronowe sposobem graficznym (klatkowym) dla poniższych
drobin: Podaj liczbę elektronów walencyjnych dla każdej z nich.

Ti2+: ...........................................................................................................................

As: .............................................................................................................................

V: ..............................................................................................................................

Cr: .............................................................................................................................

Cu: ............................................................................................................................

Co2+: ..........................................................................................................................

Ca2+: ..........................................................................................................................

C4-: ............................................................................................................................
Zadanie 5.
Poniżej podano cztery konfiguracje elektronowe elektronów walencyjnych atomu
azotu:

A B
2s 2p 2s 2p

C D
2s 2p 2s 2p

Wybierz spośród konfiguracji A, B, C, D te, do których pasują poniższe opisy:

jest niezgodna z regułą Hunda: ……
jest niezgodna z zakazem Pauliego: ……
jest konfiguracją stanu podstawowego (o najniższej energii): ……
jest konfiguracją stanu wzbudzonego: ……

Zadanie 6.
Przedstaw poniższe fragmenty konfiguracji elektronowych za pomocą schematu
klatkowego. Dla dowolnego elektronu z pogrubionej podpowłoki przypisz komplet
liczb kwantowych (n, l, m, ms)

4s23d3: ......................................................................................................................
n: … l: … m: … ms: …

2s22p4: ......................................................................................................................
n: … l: … m: … ms: …

3s23p1: ......................................................................................................................
n: … l: … m: … ms: …

4s13d9: ......................................................................................................................
n: … l: … m: … ms: …

4f145d3: ......................................................................................................................
n: … l: … m: … ms: …
Zadanie 7.
Dla drobin poniżej zapisz liczbę zapełnionych (przynajmniej częściowo) powłok
elektronowych, liczbę protonów i liczbę elektronów. Następnie wybierz z każdej pary
tę, która ma większy promień i krótko uzasadnij wybór.

Ba Sr Większy promień: ……

n: … n: … Uzasadnienie: ..................................................

p: … p: … ..........................................................................

e: … e: … ..........................................................................

Ca Ca2+ Większy promień: ……

n: … n: … Uzasadnienie: ..................................................

p: … p: … ..........................................................................

e: … e: … ..........................................................................

O O2- Większy promień: ……

n: … n: … Uzasadnienie: ..................................................

p: … p: … ..........................................................................

e: … e: … ..........................................................................

K+ Cl- Większy promień: ……

n: … n: … Uzasadnienie: ..................................................

p: … p: … ..........................................................................

e: … e: … ..........................................................................
Zadanie 8.
Dlaczego energia jonizacji atomu potasu jest mniejsza, niż energia jonizacji atomu
wapnia?

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

Zadanie 9.
Dlaczego energia jonizacji atomu litu jest większa, niż energia jonizacji atomu sodu?

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

Zadanie 10.
Dlaczego druga energia jonizacji atomu magnezu jest mniejsza, niż druga energia
jonizacji atomu sodu?

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

Zadanie 11.
Który z pierwiastków – fluor czy chlor – cechuje się większym powinowactwem
elektronowym? Odnieś się do wielkości promienia atomowego.

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Zadanie 12.
Napisz skróconą konfigurację elektronową atomu tlenu i atomu siarki. Elektrony
walencyjne zapisz schematem klatkowym. Podaj minimalny i maksymalny stopień
utlenienia tych atomów w drobinach.

O: ..............................................................................................................................
minimalny stopień utlenienia: …
maksymalny stopień utlenienia: …

S: ..............................................................................................................................
minimalny stopień utlenienia: …
maksymalny stopień utlenienia: …

Zadanie 13.
Węgiel i krzem tworzą z wodorem połączenia o stechiometrii XH4. Podaj stopnie
utlenienia atomu węgla i atomu krzemu w tych związkach i wytłumacz, dlaczego
atom węgla jest na ujemnym stopniu utlenienia, a atom krzemu na dodatnim. W
którym związku na atomie centralnym będzie większa gęstość elektronowa?

stopień utlenienia atomu węgla: …

stopień utlenienia atomu krzemu: …
Uzasadnienie: ...........................................................................................................
...................................................................................................................................

Zadanie 14.
Fluorek tlenu OF2 to związek, w którym stopień utlenienia atomu tlenu wynosi +2.
Dlaczego tlen przyjmuje dodatni stopień utlenienia? Podaj minimalny i maksymalny
stopień utlenienia, jaki może przyjmować fluor w związkach.

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
minimalny stopień utlenienia fluoru: …
maksymalny stopień utlenienia fluoru: …

Zadanie 15.
Pewien nuklid pierwiastka X składa się z 60 nukleonów, przy czym neutrony stanowią
ponad połowę z nich, ale nie więcej, niż 60%. W stanie podstawowym trzy elektrony
pierwiastka X są niesparowane. Podczas tworzenia jonów pierwiastek X traci
elektrony z powłoki opisanej główną liczbą kwantową o wartości n=4 .

Zadanie 15.1.
Uzupełnij tabelę. Zapisz nazwę pierwiastka X oraz dane dotyczące jego
położenia w układzie okresowym.

Nazwa Numer grupy Blok konfiguracyjny

Pierwiastek X

Zadanie 15.2.
Zapisz fragment konfiguracji elektronowej kationu X 2+ w stanie podstawowym,
ukazujący rozmieszczenie elektronów walencyjnych na podpowłokach.
Zastosuj graficzny zapis konfiguracji elektronowej. W tym zapisie uwzględnij
numer powłoki i symbole podpowłok.

...................................................................................................................................

Zadanie 15.3
Wybierz spośród poniższych odpowiedzi tę, która zawiera wartości liczb
kwantowych mogące opisywać stan energetyczny elektronu o najwyższej
energii w kationie X2+ (w stanie podstawowym).

A. n=4 , l=2
B. n=3, l=3
C. n=3, l=2
D. n=4 , l=0

Zadanie 15.4
Nuklid pierwiastka X zawierający 60 nukleonów nie jest trwały i ulega przemianie
−¿. ¿
β
Zapisz równanie tej przemiany, uwzględniając liczby masowe i atomowe jąder
biorących udział w przemianie.

...................................................................................................................................
Zadanie 16.
Dwa pierwiastki, oznaczone symbolami X i Z, tworzą związek o stechiometrii XZ2, a
pierwiastek Z stanowi 52 ,73 % masy tego związku. O pierwiastkach tych wiadomo,
że:
 w stanie podstawowym atomy pierwiastków X i Z mają taką samą liczbę
elektronów niesparowanych
 elektrony walencyjne pierwiastka X znajdują się na dwóch różnych powłokach
 liczba sparowanych elektronów walencyjnych pierwiastka X w stanie
podstawowym jest o 19 mniejsza od liczby protonów w jądrze atomu tego
pierwiastka
 liczba walencyjnych elektronów sparowanych (w stanie podstawowym) dla
obu pierwiastków jest większa niż 2.

Zadanie 16.1.
Uzupełnij tabelę. Zapisz symbole pierwiastka X i pierwiaska Z, numer okresu w
którym są położone oraz liczbę elektronów, które wchodzą w skład rdzenia
atomowego.

Liczba elektronów w
Symbol Numer okresu
rdzeniu atomowym

Pierwiastek X

Pierwiastek Z

Zadanie 16.2.
Pierwiastek X może tworzyć kationy o wzorze X+.
Uzupełnij tabelę wartościami liczb kwantowych elektronu, który jest odrywany
z atomu X podczas tworzenia kationu X+.

Główna liczba Poboczna liczba Magnetyczna liczba

kwantowa kwantowa kwantowa

Zadanie 16.3
Opisany związek może reagować z anionami Z-, tworząc związek o wzorze XZ42-.
Zapisz w formie jonowej skróconej równanie tej reakcji. Zastosuj ustalone
symbole pierwiastków X i Z.

...................................................................................................................................
Zadanie 17.
Pierwiastek X znajduje się w czwartym okresie układu okresowego. W stanie
podstawowym liczba jego sparowanych elektronów walencyjnych jest dwa razy
większa, niż liczba walencyjnych elektronów niesparowanych. Ponadto, pierwiastek
ten posiada więcej niż jeden elektron walencyjny na podpowłoce p.

Zadanie 17.1.
Zapisz skróconą konfigurację elektronową (z użyciem symbolu gazu
szlachetnego) pierwiastka X w stanie podstawowym. Uwzględnij
rozmieszczenie elektronów na podpowłokach. Zapisz liczbę elektronów
walencyjnych pierwiastka X.

.....................................................................................................................................

Zadanie 17.2.
Wpisz w luki właściwe uzupełnienia zdań w poniższym tekście.

Pierwiastek X należy do bloku konfiguracyjnego …… układu okresowego.

Wszystkie elektrony walencyjne tego pierwiastka w stanie podstawowym są
opisane główną liczbą kwantową o wartości …… . Najniższy stopień utlenienia,
jaki pierwiastek X przyjmuje w związkach chemicznych wynosi ……, a
najwyższy stopień utlenienia, jaki pierwiastek X przyjmuje w związkach
chemicznych wynosi …… .

Zadanie 17.3.
Pierwiastek X występuje w pewnym aminokwasie białkowym, w którego skład
wchodzą jeszcze atomy węgla, azotu, tlenu i wodoru. W tabeli poniżej podano
zawartości procentowe (w procentach masowych) poszczególnych
pierwiastków wchodzących w skład tego aminokwasu:

Pierwiastek Zawartość procentowa

C 28,57%

H 4,17%

O 19,05%

N 8,33%
Podaj sumaryczny wzór empiryczny tego aminokwasu. Zapisz obliczenia.

Zadanie 17.4.
Jedną z samorzutnych przemian jądrowych jest wychwyt K. Elektron
pochodzący z najgłębiej położonej powłoki (oznaczonej symbolem K) zostaje
zużyty do przemiany protonu w neutron. W wyniku tej przemiany liczba
masowa zostaje niezmieniona, a liczba atomowa zostaje zmniejszona o jeden.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004

Jeden z nuklidów pierwiastka X, zawierający o 4 więcej neutronów niż

protonów, ulega samorzutnie wychwytowi K.
Uzupełnij równanie tej przemiany, wpisując w wolne miejsca odpowiednie
liczby masowe, atomowe i symbole pierwiastków. Zastosuj faktyczny
symbol pierwiastka X.

0
+ e-
-1
Zadanie 18.
Pierwiastki oznaczone symbolami X i Z tworzą związek o wzorze XZ. Jest on
obiektem zainteresowań współczesnej elektroniki, gdyż może zastępować
krzem w urządzeniach wymagających materiałów o właściwościach
półprzewodnikowych. Cechuje się on dużą twardością i odpornością na
wysokie temperatury. Poniżej przedstawiono strukturę krystaliczną związku XZ:

Na podstawie: https://en.wikipedia.org, dostęp 27.06.2023

O pierwiastkach X i Z wiadomo, że:

 jedna z konfiguracji elektronów walencyjnych pierwiastka X w stanie
wzbudzonym to 4s14p2
 rdzeń atomu pierwiastka Z ma ładunek +5
 promień atomu pierwiastka Z jest mniejszy, niż promień atomu fosforu
 pierwiastki X i Z należą do tego samego bloku konfiguracyjnego

Zadanie 18.1.
Zidentyfikuj pierwiastki X i Z. Wpisz ich symbole w odpowiednie miejsca
w tabeli i uzupełnij informacje odnośnie ich własności.

Blok Liczba elektronów

Symbol
konfiguracyjny walencyjnych

Pierwiastek X

Pierwiastek Z

Zadanie 18.2
Zapisz konfigurację elektronową elektronów walencyjnych atomu pierwiastka Z
w stanie podstawowym. Zastosuj schemat graficzny (klatkowy). W tym zapisie
uwzględnij numer powłoki i symbole podpowłok.

...................................................................................................................................

Zadanie 18.3.
Liczba koordynacyjna to liczba najbliższych atomów lub jonów otaczających
dany atom lub jon w sieci przestrzennej kryształu.

Na podstawie: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/liczba-koordynacyjna;3925509.html, dostęp 27.06.2023

Drobiny pierwiastków X i Z przyjmują taką samą liczbę koordynacyjną w sieci

krystalicznej związku XZ.
Na podstawie ilustracji w informacji do zadania zapisz tę liczbę.

Liczba koordynacyjna drobin pierwiastka X i Z: ……