Fizyka atomowa

BUDOWA ATOMU

Atom zbudowany jest z jądra atomu i

krążących wokół niego elektronów. Jądro
atomowe jest centralną częścią atomu
składająca się z protonów i neutronów,
powiązanych siłami jądrowymi,
stanowiąca niewielką część objętości
całego atomu, skupiona jest w nim
prawie cała masa
BUDOWA JĄDRA ATOMOWEGO
• A – liczba masowa – sumaryczna
liczba protonów i neutronów
• Z – liczba atomowa – liczba
protonów w jądrze równa liczbie
porządkowej pierwiastka w układzie
okresowym
• A-Z=liczbie neutronów

Do określania masy atomu stosuje się jednostkę masy atomowej u (unit)

BUDOWA JĄDRA ATOMOWEGO
Jądra atomowe o jednakowej liczbie protonów lecz różnej liczbie
neutronów nazywamy izotopami.
Izotopy wodoru:
GĘSTOŚĆ MATERII
Gęstość materii jest stała i nie zależy od ilości nukleonów w jądrze .

Średni promień dla wszystkich jąder jest równy:

gdzie A równe liczbie masowej

SIŁY JĄDROWE
Siły, które wiążą ze sobą protony i neutrony w jądrze atomowym. Są
szczególnym przypadkiem oddziaływań silnych. Są one:
• Krótkozasięgowe (rzędu femtometrów czyli rzędu10−15 m)
• Niezależne od ładunku elektrycznego: w przybliżeniu siły p-p, n-p i n-n
są równe
• Występują tylko w jądrach atomowych, bo są krótkozasięgowe
• Siła tych oddziaływań jest ok. stokrotnie większa od sił
elektrostatycznych
• Wykazują tzw. wysycenie: za pomocą sił jądrowych oddziałują na
siebie tylko najbliżej leżące nukleony
ENERGIA WIĄZANIA
• Jest to praca jaką należy wykonać, aby rozdzielić jądro atomowe na
swobodne nukleony bez nadawania im energii kinetycznej
• Defekt masy: łączna masa jądra atomowego jest mniejsza od sumy
mas wchodzących w skąd nukleonów. Brakująca część masy, ∆m, jest
równoważna energii, którą układ zyskał po utworzeniu struktury
powiązanej siłami jądrowymi.

Gdzie: Z- liczba atomowa, A –liczba masowa, mp-masa protonu, mn-masa neutronu,

M- masa jądra
ENERGIA WIĄZANIA
Obliczana jest zgodnie ze słynnym równaniem Einsteina,

gdzie c oznacza prędkość światła.

Energie wiązania podaje się w MeV gdzie:
PRAWO ROZPADU PROMIENIOTWÓRCZEGO
• Ubytek liczby jąder pierwiastka promieniotwórczego w jednostce
czasu, wynikający z ich promieniotwórczego rozpadu, jest
proporcjonalny do liczby jąder, które jeszcze nie uległy rozpadowi

N – liczba atomów po czasie t, N – początkowa liczba atomów,

λ - stała rozpadu, t – czas.
PRAWO ROZPADU PROMIENIOTWÓRCZEGO
ROZPADY PROMIENIOTWÓRCZE
Rozpady jądrowe zachodzą zawsze (prędzej czy później) jeśli
jądro o pewnej liczbie nukleonów znajdzie się w stanie
energetycznym, nie będącym najniższym możliwym dla układu o
tej liczbie nukleonów.
Wyróżniamy 3 rodzaje rozpadów:
• Rozpad alfa
• Rozpad beta
• Rozpad gamma
ROZPAD ALFA
• Polega on na samorzutnej emisji jąder helu.
• Jest charakterystyczny dla ciężkich jąder A>200
ROZPAD BETA -
• Podczas przemiany beta minus neutron w jądrze rozpada się na
elektron, proton i antyneutrino elektronowe:

• Pierwiastek rozpada się na inny pierwiastek o zmienionej liczbie

atomowej, elektron o ładunku -1 oraz cząstkę zwaną antyneutrino.
ROZPAD BETA +
• Polega na zmianie jednego protonu znajdującego się w jądrze
atomowym w neutron, pozyton oraz neutrino elektronowe

• W procesie emitowany jest dodatnio naładowany pozyton, zwany też

antyelektronem oraz neutrino elektronowe. Neutrino elektronowe
jest bardzo lekką, pozbawioną ładunku, prawie nieoddziałującą z
materią cząstką elementarną.
ROZPAD GAMMA
• Wzbudzone jądro powracające do stanu podstawowego emituje
promieniowanie gamma.

• Widmo promieniowania γ ma charakter liniowy tak jak

charakterystyczne promieniowanie X i bardzo wysoką energię, tysiące
razy większą od energii fotonów światła widzialnego.
BIBLIOGRAFIA:
[1] https://home.agh.edu.pl/~kakol/efizyka/w38/main38c.html
[2] https://www.slideserve.com/derora/fizyka
[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Promieniowanie
[4] https://pl.wikipedia.org/wiki/Atom
[5]
[6]
[7]