Atom – najmniejsza ilość pierwiastka, która jeszcze zachowuje jego cechy; składa się z jądra

zbudowanego z nukleonów, czyli protonów i neutronów. Wokół jądra krążą elektrony tworząc
otaczającą jądro chmurę.

Ładunek elektryczny – sposób oddziaływania, który wykazują cząstki elementarne (ich „zachowanie”).
Może być dodatni, ujemny lub obojętny (brak ładunku). Jednakowe ładunki (dwa dodatnie lub dwa
ujemne) odpychają się, a przeciwne (ujemny i dodatni) przyciągają się.

Proton (p+) – cząstka o ładunku dodatnim, składnik jądra atomowego.

Neutron (n0) – cząstka obojętna, składnik jądra atomowego.
Elektron (e-) – cząstka o ładunku ujemnym, otacza jądro atomu.
Nukleony to ogólna nazwa składników jądra, czyli protonów i neutronów.

Masy protonu i neutronu są zbliżone (proton jest nieco lżejszy) i wynoszą ok. 1 unita. Elektron jest od
nich prawie 2000 razy lżejszy (dokładniej ok. 1835 razy lżejszy od protonu). Z tego wynika, że masa
atomu skupiona jest prawie całkowicie w niewielkim jądrze. Z kolei o rozmiarach atomu decydują
głównie elektrony. Atomy mają rozmiary rzędu 10-10 m, natomiast jądra 10-15 m, czyli jądra atomowe są
około 100 000 razy mniejsze niż otaczające je chmury elektronowe.
***
Atomy tworzą wiązania chemiczne (oddając, pobierając i uwspólniając elektrony), ponieważ dążą do
uzyskania kompletu elektronów na ostatniej powłoce. Komplet to oktet (8 elektronów), ewentualnie
duet (2 elektrony – kiedy atom ma tylko jedną powłokę). Elektrony z ostatniej powłoki tworzące
wiązania to elektrony walencyjne, jądro i elektrony z pozostałych powłok to rdzeń atomowy.
***
Pierwiastek chemiczny – zbiór atomów jednego rodzaju (posiadających jednakową liczbę protonów
w jądrze); substancja prosta, która nie ulega rozkładowi na substancje prostsze w wyniku żadnych reakcji
chemicznych.
***

Cząsteczka – grupa dwóch lub więcej atomów połączonych ze sobą wiązaniami chemicznymi.

Związek chemiczny – zbiór cząsteczek złożonych z co najmniej dwóch różnych pierwiastków.

Wiązanie chemiczne – trwałe połączenie atomów za pomocą elektronów. Powstają, ponieważ atomy
oddają, pobierają i uwspólniają elektrony, żeby mieć ich komplet na ostatniej powłoce.

Reakcja chemiczna – proces, w którym dochodzi do rozerwania lub utworzenie przynajmniej jednego
wiązania chemicznego. W reakcji chemicznej powstają nowe substancje.

DUŻO

- identycznych atomów (np. O, N, S, Cu, Zn)

- cząsteczek zbudowanych z identycznych atomów (np. O 2, pierwiastek
O3, H2, S8, P4)

- cząsteczek zbudowanych z różnych atomów (np. CO, związek chemiczny

CO2, MgO, FeCl2, FeCl3, NH3, KOH, H2SO4)
 LICZBA MASOWA (A)
Równa sumie nukleonów (czyli protonów i neutronów) w jądrze
atomu.

Liczbę neutronów obliczamy odejmując liczbę atomową

od liczby masowej (A – Z).
NUMER OKRESU
Równy jest liczbie IZOTOPY – odmiany tego samego pierwiastka różniące się
powłok elektronowych. liczbą neutronów w jądrze.

11
NUMER GRUPY
Można z niego wywnioskować
liczbę elektronów walencyjnych.

ŁADUNEK
W atomie elektrycznie
obojętnym (ładunek 0) liczba
elektronów jest równa liczbie

63
protonów.

0
Cu
JONY
Atomy lub cząstki posiadające

4 65 ładunek elektryczny:
- KATIONY – mają ładunek
dodatni (niedobór e-)

29
- ANIONY – mają ładunek
ujemny (nadmiar e-)

63,55 MASA ATOMOWA

Średnia masa atomu wynikająca
z procentowej zawartości
izotopów danego pierwiastka
występujących w przyrodzie.

LICZBA ATOMOWA (Z) (liczba porządkowa) Wyrażana w jednostkach masy

Równa liczbie protonów w jądrze atomu. atomowej - unitach u

Każdy pierwiastek ma ściśle określoną liczbę protonów

w atomach (nie może mieć mniej lub więcej, bo byłby
innym pierwiastkiem)!

W atomie obojętnym (czyli nie będącym jonem) liczba

protonów jest równa liczbie elektronów.