Zadanie 1

Na nici DNA doszło do mutacji genowych. Posługując się zamieszczonym poniżej fragmentem tabeli kodu
genetycznego (trójki nukleotydów w mRNA) określ czy w wyniku tych mutacji zmieni się budowa cząsteczki,
wyjaśnij na czym polegać będą ewentualne zmiany oraz przedstaw jedno prawdopodobne następstwa dla organizmu
w którym zaszła taka zmiana.
kodon aminokwas
UUG UUA LEUCYNA
UAA STOP
UUC FENYLOALANINA

- zamiast AAC jest AAG - .............................................................................................................................

- zamiast AAC jest AAT - ..............................................................................................................................
- zamiast AAG jest AG -................................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 2 2 p.
Rysunek przedstawia proces biosyntezy białka.
Na podstawie analizy rysunku podaj sekwencje
antykodonów w tRNA kodujących, lizynę (Lys)
i argininę (Arg) oraz metioninę

Zadanie 3 2 p.
 Wybierz i zaznacz prawidłową odpowiedź:
Jeżeli cząsteczka DNA zawiera 35% tyminy
to zawiera:
A. po 15% cytozyny i guaniny
B. po 30% cytozyny i guaniny
C. 20% cytozyny i 30% guaniny
D. 30% cytozyny i 20% guaniny
 Uzasadnij swoją odpowiedź wykonując odpowiednie obliczenia.
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
Zadanie 4 (3 punkty)
Podaj liczbę chromosomów, jaka będą miały mutanty osobników następujących organizmów.
a) Triploid (3n) rodzaju Solanum (jeśli 2n = 36) .....................................
b) Monosomik organizmu A (2n= 32) ........................................................
c) Trisomik organizmu B (2n = 28) ...............................................

Zadanie 5 2 punkty
W tabeli podano zawartości zasad azotowych w trzech próbkach DNA.
Nr próbki Zawartość zasad azotowych (%)
1 adenina- 35
2 tymina - 35
3 cytozyna - 25
Podaj, która z nich nie pochodzi z tego samego organizmu, co dwie pozostałe. Swój wybór uzasadnij
odpowiednimi obliczeniami.
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................

1
Zadanie 6 (2pkt)
Poddano analizie dziedziczenie 4 cech rośliny, za które odpowiedzialne są 4 pary alleli: Aa Bb Cc Dd. Analizy
krzyżówek genetycznych wykazały, że alele: a i b oraz A i c są ze sobą sprzężone i dziedziczą się niezależnie
od alleli D i d.
Zapisz na schematach zamieszczonych poniżej chromosomów rozmieszczenie alleli: Aa Bb Cc Dd w
komórce somatycznej, uwzględniając podane informacje.

Zadanie 7 (2pkt)
Schemat budowy fragmentu cząsteczki DNA.

a) Uzupełnij przedstawiony obok schemat budowy fragmentu DNA wpisując we właściwych miejscach
oznaczenia literowe odpowiednich zasad azotowych.
b) Podaj prawidłowość, z której wynika, że kolejność organicznych zasad azotowych w jednej nici DNA
determinuje kolejność zasad w drugiej nici tej samej cząsteczki DNA.
...........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................

Zadanie 8 (3pkt)
Poniższy tekst zawiera informacje na temat budowy DNA.:
Cząsteczka DNA jest zbudowana z dwóch komplementarnych łańcuchów polinukleotydowych połączonych wiązaniami
wodorowymi. Nukleotyd adenozynowy jest komplementarny z guanozynowym, a tymidynowy z cytydynowym. W skład
nukleotydu wchodzą: deoksyryboza, zasada azotowa i reszta kwasu fosforowego.

a) Podkreśl w tekście błędną informację o budowie DNA i dokonaj jej korekty.

b) Podaj nazwy dwóch procesów zachodzących w komórce, w których bezpośrednio uczestniczą cząsteczki
DNA.
c) ........ ........................................................

2
Zadanie 9 (2pkt)
Masz przed sobą schemat DNA utworzony przez dwa łańcuchy polinukleotydowe.

Wypisz nazwy budujących go związków chemicznych oznaczonych na rysunku literami a,b,c,d

a........................ b.........................
c........................ d.........................

Zadanie 10 (3pkt)
Zawartość kwasów nukleinowych w suchej masie organizmów wynosi tylko około 1 %. Jednak ich rola jest
ogromna. Uzupełnij braki w poniższej tabeli:

Cecha RNA DNA

Ilość łańcuchów / nici

Budowa nukleotydu:
Cukier:
Zasady azotowe:

Reszta kwasu fosforowego: Obecna (+) Obecna (+)

Znaczenie (2 funkcje)

Lokalizacja

3
Zadanie 11. (2pkt)
Naukowcy zbadali materiał genetyczny pewnego wirusa. Wyniki swoich badań przedstawili w tabeli.

Rodzaj nukleotydu Procentowa zawartość nukleotydu w badanym materiale genetycznym

A (adeninowy) 10
G (guaninowy) 50
C (cytozynowy) 20
T (tyminowy) 20

Na podstawie analizy przedstawionych wyników badań określ rodzaj:

a) kwasu nukleinowego (RNA, czy DNA), który jest materiałem genetycznym tego wirusa.
b) cząsteczki (jednoniciowa, czy dwuniciowa), którą ma kwas nukleinowy tego wirusa.

Każdą z odpowiedzi uzasadnij jednym argumentem.

a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
................................................................
b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
................................................................

Zadanie 12 (2pkt)
Schemat przedstawia w uproszczony sposób przebieg replikacji DNA:

Opisz przedstawiony na schemacie przebieg replikacji DNA.

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Zadanie 13 (1pkt)
Pewne białko składa się z 117 aminokwasów. Określ, wybierając spośród odpowiedzi A, B, C, D, ile
nukleotydów i ile tripletów w cząsteczce DNA koduje to białko.

Odpowiedź Liczba nukleotydów Liczba tripletów

A 117 351
B 117 39
C 351 117
D 351 39

4
Zadanie 14 (2 pkt)
Z podanych niżej przykładów wybierz zapis nieprawidłowy. Uzasadnij swój wybór.

Zadanie 15 (2pkt)
Kod genetyczny to sposób tłumaczenia informacji z języka nukleotydów na język aminokwasów.

AUG – metionina AUG – metionina AUG – metionina

(w komórce paproci) (w komórce myszy) (w komórce człowieka)

Podaj nazwy dwu różnych właściwości kodu genetycznego, które zostały przedstawione powyżej.
.........................................................................

Zadanie 16. (1 pkt)

Według najnowszych badań, w co najmniej 16 organizmach z oddzielnych gałęzi ewolucyjnych kodonom są
przypisane aminokwasy inne niż standardowo. Wiele gatunków glonu Acetabularia odczytuje kodony UAG i UAA,
powszechnie oznaczające „stop”, jako glicynę. Kodon CUG, który normalnie oznacza leucynę, w komórkach
grzybów z rodzaju Candida jest tłumaczony jako seryna.
Podaj cechę kodu genetycznego, od której odstępstwa zostały przedstawione w tekście.

Zadanie 17 (2 pkt)
Dokonaj przyporządkowania cechy i jej opisu:

Cecha kodu genetycznego Opis

1. bezprzecinkowy A. kolejność kodonów odpowiada kolejności aminokwasów w białku
2. uniwersalny B. jeden kodon koduje jeden aminokwas
3. zdegenerowany C. matryca DNA nie jest bezpośrednio wykorzystywana do syntezy białka
4. kolinearny D. kodony nie zachodzą na siebie
5. pośredni charakter E. nie ma znaków przestankowych między kodonami
6. trójkowy F. u wszystkich organizmów kodony mają to samo znaczenie
7. jednoznaczny G. kodon jest zawsze tripletem
8. niezachodzący H. jeden aminokwas może być kodowany przez więcej niż jeden kodon.

1...... 2...... 3...... 4..... 5...... 6...... 7...... 8......

Zadanie 18 (2pkt)
Nić mRNA jest komplementarna do nici kodującej DNA, a antykodon tRNA (charakterystyczny dla przyłączonego
aminokwasu) jest komplementarny do kodonu w mRNA, odpowiadającego temu aminokwasowi. Wykorzystując
zasadę komplementarności, uzupełnij poniższą tabelę.

5
Zadanie 19
W procesach genetycznych kluczowa rolę odgrywają trzy rodzaje związków: DNA, RNA i
białka. Przepływ informacji pomiędzy nimi został przedstawiony na poniższym schemacie.

Przyporządkuj literom ze schematu (A,B,C i D) nazwy odpowiednich procesów spośród wymienionych: 1.

Translacja 2. Transkrypcja 3. Replikacja 4.Odwrotna transkrypcja

A................... B................... C................... D ........

Zadanie 20 (1pkt)
Synteza białek jest złożonym procesem przekładania informacji genetycznej na język aminokwasów.
Uporządkuj poniższe sformułowania tak, żeby odzwierciedlały właściwą kolejność przemian prowadzących
do wytworzenia białka.

A. Transport aminokwasów (przez cząsteczki tRNA) do rybosomów.

B. Łączenie się cząsteczek mRNA z rybosomami.
C. Łączenie się aminokwasów (dostarczonych do rybosomów) w polipeptydy tworzące cząsteczki białka.
D. Transkrypcja informacji genetycznej z DNA na RNA.

Kolejność przemian (posłuż się oznaczeniami literowymi) ........................................................

Zadanie 21 (1 pkt)
Najkrótszy gen odkryty w 22 ludzkim chromosomie składa się z 1000 nukleotydów, z których 667 to introny.
Określ maksymalna liczbę aminokwasów w białku kodowanym przez ten gen.

.............................
Zadanie 22. (3 pkt)
Uzupełnij schematyczną drogę przepływu informacji genetycznej od genu do peptydu wiedząc, że przykładowy
fragment genu składa się z 3 kodonów: TAC, GGG, CCC, poprzedzielanych dwoma intronami GTTA.

nić matrycowa DNA: .........................................

pre mRNA: .........................................
mRNA: .........................................
peptyd: A1, A2, A3
Zadanie 23
Fragment DNA komórki eukariotycznej zbudowany z 18730 nukleotydów uległ transkrypcji. Okazało się, ze
powstały na bazie tej nici mRNA składa się z 10420 nukleotydów.
Wyjaśnij przyczynę różnicy w ilości nukleotydów.

Zadanie 24 (1pkt)
Połącz w pary rodzaje RNA z pełnionymi przez nie funkcjami w komórce;
1.tRNA a.przenosi informację genetyczną z jądra komórkowego do cytoplazmy
2.rRNA b. przenosi aminokwasy podczas translacji
3.mRNA c. kieruje wszystkimi procesami metabolicznymi
d. buduje aminokwasy
1. ....... 2. ....... 3. ..........