Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 20
Imię i nazwisko ....................................................

1 Na rysunku przedstawiono nukleotyd, który występuje w pewnym kwasie nukleinowym. ( ... / 1 p.)
a) Określ, która zasada azotowa nie może
budować przedstawionego na rysunku
nukleotydu, jeżeli elementem B jest deoksyryboza.
b) Podaj nazwę elementu oznaczonego na rysunku
literą A.
c) Zaznacz dwie cechy właściwe dla kwasu
nukleinowego, który jest zbudowany z takich nukleotydów, jak nukleotyd
przedstawiony na rysunku.
A. Kwas ten bierze udział w transporcie aminokwasów.
B. Ten kwas jest nośnikiem informacji genetycznej.
C. Obie nici tego kwasu łączą się ze sobą zgodnie z zasadą komplementarności dzięki
wiązaniom fosfodiestrowym.
D. W skład nukleotydów tego kwasu wchodzą białka.
E. W strukturach komórkowych kwas ten ma postać podwójnej helisy.
2 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F, ( ... / 1 p.)
jeśli fałszywe.
Informacyjny RNA stanowi matrycę, na podstawie której powstają
1. P F
białka.
2. tRNA transportuje białka na rybosomy. P F
rRNA po połączeniu z białkami tworzy struktury komórkowe
3. P F
biorące udział w syntezie białek.
3 W tabeli przedstawiono procentowy udział nukleotydów w dwuniciowym DNA. Pod ( ... / 2 p.)
znakami zapytania kryją się – zgodne z zasadą komplementarności – procentowe ilości
tych nukleotydów.
a) Podaj nazwę czwartej zasady azotowej.
b) Zaznacz punkt, który zawiera błędną informację o liczbie nukleotydów w
dwuniciowym DNA. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.
Procentowy udział nukleotydów
C A G Czwarta zasada azotowa
A. ? 10 40 10
B. 30 30 20 ?
C. 20 30 ? 30

Grupa A | strona 1 z 5
4 Na rysunku przedstawiono kwas nukleinowy w czasie pewnego procesu. ( ... / 1 p.)

a) Podaj nazwę przedstawionego na rysunku kwasu

nukleinowego oraz nazwę procesu, któremu on ulega.
b) Uporządkuj we właściwej kolejności etapy procesu
przedstawionego na rysunku.

Rozrywanie kolejnych wiązań wodorowych w dwuniciowej strukturze.

Powstanie dwóch potomnych, dwuniciowych cząsteczek.

Lokalne rozplecenie dwuniciowej cząsteczki.

Przyłączanie pojedynczych nukleotydów na zasadzie komplementarności.
Tworzenie wiązań wodorowych pomiędzy odpowiednimi zasadami
azotowymi.
5 Na rysunku przedstawiono pewną strukturę występującą w komórce eukariotycznej. ( ... / 2 p.)
a) Podaj nazwę przedstawionej na rysunku struktury.
b) Skreśl w zdaniach błędne informacje.
A. Przedstawiona na rysunku struktura to najbardziej
skondensowana postać kwasu rybonukleinowego /
deoksyrybonukleinowego.
B. Struktura ta znajduje się w jądrze komórkowym /
cytozolu.
C. Ta struktura składa się z czterech / dwóch
chromatyd.
D. W przedstawionej strukturze chromatydy są ze sobą połączone białkiem histonowym /
centromerem.
E. Przedstawiona struktura powstaje w dzielącej się / niedzielącej się komórce.
6 Uzupełnij tabelę. Wpisz brakujące informacje tak, aby były one poprawne w ( ... / 1 p.)
stosunku do układu nukleotydów podanego fragmentu nici mRNA.
A. Fragment nici kodującej DNA
B. Fragment nici matrycowej DNA
C. Fragment nici mRNA GGAACCAU
D. Liczba zakodowanych aminokwasów

Grupa A | strona 2 z 5
7 W tabeli przedstawiono fragment kodu genetycznego. ( ... / 1 p.)

a) Dokończ zdanie.
Na podstawie analizy załączonego fragmentu tabeli nie można określić, czy kod
genetyczny jest
A. zdegenerowany.
B. niezachodzący.
C. jednoznaczny.
D. trójkowy.
b) Na podstawie fragmentu kodu genetycznego przedstawionego w tabeli podaj, jak
nazywamy pojedynczą sekwencję nukleotydów w kwasie nukleinowym niosącą
informację o aminokwasie.
8 Schemat przedstawia sposób odczytywania informacji genetycznej peptydu złożonego z ( ... / 1 p.)
pięciu aminokwasów.

Skreśl w zdaniach błędne informacje.

A. Łączna liczba nukleotydów w tym fragmencie kwasu nukleinowego wynosi 18 / 6.
B. W miejscu X znajduje się kodon STOP / START.
C. Kwas nukleinowy, w którego skład wchodzą nukleotydy AUG, to tRNA / mRNA.
9 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F, ( ... / 1 p.)
jeśli fałszywe.
1. Kod genetyczny to sekwencja nukleotydów w DNA lub mRNA. P F
Wśród kodonów istnieje taki kodon, który oznacza przerwę w
2. P F
kodzie genetycznym.
Dwadzieścia rodzajów aminokwasów jest kodowanych dzięki
3. czterem rodzajom nukleotydów, ale tylko dwa nukleotydy wchodzą P F
w skład jednego kodonu.
10 Kodon CGG u większości organizmów oznacza argininę, a w mitochondriach roślinnych ( ... / 1 p.)
– tryptofan. Natomiast kodon UAA zwykle informuje o zakończeniu biosyntezy białka,
jedynie u niektórych protistów koduje glutaminę. U wielu organizmów kodon AUU
wyznacza izoleucynę, a u niektórych prokariontów jest kodonem START.
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1, 2 lub 3.
Z tekstu wynika, że kod genetyczny jest
jeden nukleotyd wchodzi w skład tylko
A. zdegenerowany, 1.
jednego kodonu.
jeden aminokwas może być kodowany
2.
ponieważ przez kilka trójek nukleotydów.
B. uniwersalny, ten sam aminokwas niezależnie od
3. organizmu jest zazwyczaj kodowany przez
tę samą trójkę nukleotydów.

Grupa A | strona 3 z 5
11 Wskaż dwie poprawne informacje na temat biosyntezy białek. ( ... / 1 p.)
A. Transkrypcja i translacja w komórkach eukariotycznych zachodzą w różnym czasie i w
różnych miejscach.
B. Modyfikacja potranslacyjna polega m.in. na wycinaniu intronów z powstałego białka.
C. Podczas syntezy białka kolejne cząsteczki mRNA z aminokwasami przyłączają się do
rybosomu.
D. Dzięki różnym sposobom regulacji ekspresji genów na podstawie jednej nici DNA
mogą powstawać różne białka.
E. Przepisanie informacji genetycznej z DNA na informacyjny RNA to translacja.
12 Wskaż dwie informacje charakteryzujące wyłącznie proces translacji. ( ... / 1 p.)
A. Proces ten zachodzi w jądrze komórkowym.
B. W proces ten są zaangażowane DNA i tRNA.
C. Podczas tego procesu do białka są przyłączane reszty cukrowe.
D. W tym procesie dochodzi do łączenia się ze sobą aminokwasów.
E. W trakcie tego procesu rybosom przesuwa się o kolejny kodon.
13 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F, ( ... / 1 p.)
jeśli fałszywe.
Pre-mRNA to kwas nukleinowy zbudowany z odcinków
1. P F
kodujących i niekodujących.
2. Pre-mRNA przechodzi do cytozolu przez pory jądrowe. P F
Pre-mRNA to matryca, na podstawie której w rybosomie powstaje
3. P F
konkretne białko.
14 Na rysunku przedstawiono jeden z etapów ekspresji genów. ( ... / 2 p.)

Skreśl w zdaniach błędne informacje.

A. Przedstawiony etap ekspresji genów zachodzi w komórce eukariotycznej na
rybosomach / w jądrze komórkowym.
B. Powstający w tym etapie kwas nukleinowy to mRNA / tRNA.
C. Nukleotydy tego kwasu są komplementarne do nici matrycowej / kodującej DNA.
D. Enzymem katalizującym przedstawiony na rysunku proces jest polimeraza DNA /
RNA.
E. Polimeraza ta przyłącza na zasadzie komplementarności nukleotydy zawierające cukier
rybozę / deoksyrybozę.

Grupa A | strona 4 z 5
15 Na rysunku przedstawiono sekwencję nukleotydów w mRNA oraz kierunek ich ( ... / 2 p.)
odczytywania. Sekwencje te są zakończone kodonem STOP. W tabeli podano antykodony
tRNA oraz nazwy oznaczanych przez nie aminokwasów.

Antykodon tRNA Aminokwas

GUG histydyna
UAC metionina
GCC leucyna
GCA arginina
a) Podaj nazwy aminokwasów przyłączanych kolejno do łańcucha peptydowego.
Zacznij od drugiego kodonu na nici mRNA.
b) Określ, które białko – A czy B – będzie zbudowane z większej liczby
aminokwasów. Odpowiedź uzasadnij.
A. Białko kodowane przez 113 kodonów.
B. Białko kodowane przez 333 nukleotydy.
c) Podaj nazwę wiązania tworzącego się między aminokwasami w białku
powstającym na rybosomie.
16 Na ilustracji przedstawiono schematycznie ekspresję genów. ( ... / 1 p.)
a) Podaj nazwy procesów oznaczonych na ilustracji
cyframi 1 i 2.
b) Zaznacz błędną informację o procesie oznaczonym na
ilustracji cyfrą 3.
A. Proces ten zachodzi w cytozolu.
B. W wyniku tego procesu powstaje peptyd.
C. Aminokwasy niezbędne do zachodzenia tego procesu są
transportowane przez mRNA.
D. Proces ten zachodzi na rybosomach.
c) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F,
jeśli fałszywe.
Pre-mRNA to kwas nukleinowy zbudowany z odcinków kodujących i
P F
niekodujących.
Pre-mRNA przechodzi do cytozolu przez pory jądrowe. P F
Pre-mRNA to matryca, na podstawie której w rybosomie powstaje
P F
konkretne białko.

Grupa A | strona 5 z 5