‫بسم هللا الرمحن الرحمی‬

‫مشخصات کتاب‬

‫کلیه حقوق طبع و تکثیر برای ناشر محفوظ است‬

 ‫پشكفتار‬
‫بنام خداوند لوح و قلم!‬
‫سپاس و ستایش خداوند بزرگ و یکتا را که در پرتو لطف و عنایات بیکران‬
‫اش تدوین و تالیف این اثر می سرشد‪.‬‬
‫این اثر بر اساس نیازمندی های دانش آموزان عزیز مطابق به نصاب‪ ،‬جدید‬
‫تعلیم معارف کشور در چهار فصل تهیه و ترتیب گردیده و نهایت تالش به‬
‫خرج رسیده تا موضوعات آن با زبان گویا و عام فهم توضیح و بنابر ضرورت در‬
‫ضمیمه هر درس سواالت مربوطه آن تهیه گردیده است‪.‬‬
‫ویژه گی های اثر‬
‫‪ ‬تشریح موضوعات به گونه اساسی همراه با حل سواالت مربوطه‬
‫‪ ‬توزیع نکات‪ ،‬کانکوری‬
‫‪ ‬گنجانیدن سواالت چهار جوابه تقویتی‬
‫‪ ‬گرد آوری سواالت فورم های کانکور در ختم هر عنوان‬
‫درپایان مناسب است تا از همه عزیزانیکه ما را در به انجام رسانیدن این‬
‫مجموعه یاری رسانیده اید است سپاس گذاری نموده و استدعای خیر و نیکی‬
‫برای شان از بارگاه ایزد منان نماییم‪.‬‬
‫در خاتمه از همکاران محترم و دانش آموزان عزیز تقاضا مینماییم که خطا‬
‫های نا خواسته‪ ،‬اشتباهات تایپی و نظریات و یشنهادات سازنده خود شان را‬
‫بوسیله آدرس های ذکر شده در کتاب با ما در جریان گذارند‪.‬‬
 ‫‪ ‬معلومات مختصر در بارۀ رياضيات ‪1 .................................‬‬
‫‪ ‬فصل اول ‪2 ..........................................................................‬‬
‫‪ ‬حساب ‪2 ...............................................................................‬‬
‫‪ ‬انواع اعداد ‪3 ........................................................................‬‬
‫‪(Unit) ‬و واحد)‪4 ......................................... (Quantity‬‬
‫‪ ‬اعمال اربعه يا عمليات اساسی چهار گانه باالی اعداد‬
‫حسابی ‪5 ..............................................................................‬‬
‫‪ ‬خواص عمليه جمع ‪7 ...........................................................‬‬
‫‪ ‬خواص عمليه تفريق ‪9 .........................................................‬‬
‫‪ ‬عمليه ضرب در اعداد حسابی ‪10 .........................................‬‬
‫‪ ‬خواص عمليه ضرب ‪11 ..........................................................‬‬
‫‪ ‬عمليه تقسيم در اعداد حسابی‪12 .......................................‬‬
‫‪ ‬خواص عمليه تقسيم ‪14 ........................................................‬‬
‫‪ ‬قابليت تقسيم بر بعضی اعداد ‪15 .........................................‬‬
‫‪ ‬توان‪ ،‬طاقت يا نما ‪19 .............................................................‬‬
‫‪ ‬افاده های عددی ‪21 ..............................................................‬‬
‫‪ ‬اعداد اوليه و اعداد‪22 ...........................................................‬‬
‫‪ ‬تجزيه ‪23 ................................................................................‬‬
‫‪ ‬بزرگترين قاسم مشترک ‪25 ..................................................‬‬

‫أ‬
‫‪ ‬کوچکترين مضرب مشترک ‪26 .............................................‬‬
‫‪ ‬دريافت بزرگترين قاسم مشترک و کوچک ترين مضرب‬
‫مشترک در يک جدول‪27 .....................................................‬‬
‫‪ ‬فصل دوم‬
‫‪ ‬کسر‪28 ...................................................................................‬‬
‫‪ ‬تبديل نمودن تام کسری به کسر غير واقعی و کسر غير‬
‫واقعی به تام کسری ‪30 .........................................................‬‬
‫‪ ‬مقايسه کسر های عام‪33 ......................................................‬‬
‫‪ ‬عمليات اساسی چهار گانه يا اعمال اربعه باالی کسر عام‬
‫‪35 ..........................................................................................‬‬
‫‪ ‬کسر الکسر ‪40 .......................................................................‬‬
‫‪ ‬تبديل کسر ها به يکديگر ‪44 ...............................................‬‬
‫‪ ‬عمليات اساسی چهار گانه يا اعمال اربعه باالی اعداد‬
‫اعشاری ‪46 .............................................................................‬‬
‫‪ ‬رفع قوسين ‪52 .......................................................................‬‬

‫‪ ‬فصل سوم‬
‫‪ ‬نسبت ‪53 ................................................................................‬‬
‫‪ ‬نرخ ‪55 ....................................................................................‬‬
‫‪ ‬دريافت نسبت معادل نظر به مجموع جمالت ‪55 .................‬‬
‫‪ ‬دريافت نسبت معادل نظر به تفاضل جمالت ‪56 ..................‬‬
‫‪ ‬تناسب ‪58 ...............................................................................‬‬

‫ب‬
 ‫‪ ‬خواص اساسی تناسب ‪59 ......................................................‬‬
‫‪ ‬وسط هندسی ‪63 ...................................................................‬‬
‫‪ ‬انوع تناسب ‪65 ......................................................................‬‬
‫‪ ‬جز و کل و رابطه آنها ‪70 .......................................................‬‬
‫‪ ‬مشارکت ‪71 ............................................................................‬‬
‫‪ ‬درصد) فيصد( ‪73 ..................................................................‬‬
‫‪ ‬تخفيف ‪76 ..............................................................................‬‬
‫‪ ‬رِبح ‪77 ....................................................................................‬‬
‫‪ ‬بعضی عاليم‪ ،‬لغات و سمبول رياضی ‪81 ...............................‬‬
‫‪ ‬سواالت‬
‫‪ ‬سواالت بخش تقويتی حساب ‪83 .........................................‬‬
‫‪ ‬بخش رفع قوسين‪109 .............................................................‬‬
‫‪ ‬بخش نسبت ‪ ،‬تناسب ‪،‬نرخ و زکات ‪111 ................................‬‬
‫‪ ‬بخش فصيد و تخفيف ‪124 ......................................................‬‬
‫‪ ‬بخش ربع ساده ‪ ،‬مرکب ‪ L,C,M‬و ‪128 ................... H,C,F‬‬
‫‪ ‬بخش سواالت چهار جوابه ‪132 ...............................................‬‬

‫ج‬
 ‫ﻓﺼﻞ‬
‫اول‬

‫ﺴﺎب‬
‫ﻣﻌﺮﰱ ا ﺪاد و ﲻﻠﯿﻪ ﻫﺎی ﭼﻬﺎر ﮔﺎﻧﻪ‬
 ‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫معلومات مختصر در بارۀ ریاضیات یا )‪(Mathematics‬‬

‫ریاضیات را علم مقادیر اعداد گویند و از جمله علوم ساینس بشمار میرود‪ .‬علمیست که‬

‫‪1‬‬ ‫در حقیقت تهداب گزار همه علوم طبیعی بوده و همه علوم و پیشرفت ها در عرصه های‬
‫مختلف و تکنالوژی امروزی به حد نهائی مدیون علم ریاضیات می باشد‪ .‬ریاضیات هم‬
‫علمست و هم لسان‪ ،‬زیرا قرآن عظیم الشأن به لسان ریاضی یعنی حروف ابجد نیز نازل‬
‫گردیده است‪ .‬طوریکه انسان ها از ابتدای پیدایش شان به لسان ریاضی یعنی حروف الف‬
‫و با این علم متبرک آشنائی پیدا نموده اند‪.‬‬
‫می خواهم از بعضی دانشمندان بر جسته شرق و غرب همچو خیام‪ ،‬ارسطو‪ ،‬جورج‬
‫کانتور‪ ،‬ویرس ترس‪ ،‬اسحاک نیوتن‪ ،‬ولیم لبنز‪ ،‬لیونارد‪ ،‬اقلیدس‪ ،‬دیکارت‪ ،‬پاسکال‪،‬‬
‫البیرونی و دیگران نام برد که خدمت بزرگ به جهان بشریت نمودند‪ .‬بالخــــصوص‬
‫محمد ابن موسی خوارزمی که توانست مطالب جبری را و همچنان در یافت جذور‬
‫معادالت درجه دوم را به سایر عالقمندان ریاضی تدوین کند‪ .‬وی کتاب خویش را تحت‬
‫عنوان جبرالمقابله (مقابله الجبر با سایر علوم) به همه عالقمندان تقدیم نمود که بعدا ً از‬
‫«المقابله» صرف نظر و به «الجبر» شهرت یافت‪.‬‬
‫ریاضیات در چهار بخش (حساب‪ ،‬الجبر‪ ،‬هندسه و مثلثات) تقسیم گردیده که با همدیگر‬
‫ارتباط خیلی نزدیک دارند‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫بخش اول‬
‫فصل اول‬
‫حساب )‪(Arithmetic‬‬
‫حساب یکی از بخش های عمده و اساسی در ریاضیات به شمار میرود‪ .‬علمیست که در‬
‫‪2‬‬
‫باره مقادیر اعداد (مقدار اعداد) بحث می کند و نتایج آن سر تا پا ذریعه اعداد ارائه‬
‫میگردد‪.‬‬
‫اعداد‪ :‬که مفرد آن عدد است‪ .‬چیزیکه نتیجه پیمایش و یک اندازه را به مقدار های‬
‫مختلف نشان می دهد عدد است‪.‬‬
‫سمبول عدد‪ :‬عبارت از ترسیم عدد و یا شکل آن می باشد‪ .‬قابل تذکر است اینکه در‬
‫مناطق مختلف سمبول های مختلف وجود دارند که به طور نمونه چند نوع آن را ذیالً‬
‫ترسیم می نمائیم‪.‬‬
‫‪ -1‬جهت نوشتن اعداد به سمبول شرقی‪:‬‬
‫‪ -2‬جهت نوشتن اعداد به سمبول غربی‪0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,... :‬‬
‫‪ -3‬جهت نوشتن اعداد به سمبول رومی‪:‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪II‬‬ ‫‪III‬‬ ‫‪IV‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪VI‬‬ ‫‪VII‬‬ ‫‪VIII‬‬ ‫‪IX‬‬ ‫‪X‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪XI‬‬ ‫‪XII‬‬ ‫‪XIII‬‬ ‫‪XIV‬‬ ‫‪XV‬‬ ‫‪XVI‬‬ ‫‪XVII‬‬ ‫‪XVIII‬‬ ‫‪XIX‬‬ ‫‪XX‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪XXX‬‬ ‫‪XL‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪LX‬‬ ‫‪LXX‬‬ ‫‪LXXX‬‬ ‫‪XC‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪CC‬‬ ‫‪CCC‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪300‬‬
‫‪CD‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪DC‬‬ ‫‪DCC‬‬ ‫‪DCCC‬‬ ‫‪CM‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪MM‬‬ ‫‪MMM‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪700‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪3000‬‬

‫‪2‬‬
 ‫انواع اعداد )‪(Kinds of numbers‬‬
‫اعداد را اگر دقت نمائیم به دو نوع بوده که ذیالً توضیح می گردد‪:‬‬
‫‪ -1‬اعداد اولیه‪ :‬اعداد اولیه را اعداد اولی نیز می گویند‪ .‬هر عددیکه دارای دو عامل‬
‫ضربی باشد و یا به عبارۀ دیگر به جز از خودش و عدد یک‪ ،‬به دیگر اعداد پوره قابلیت‬
‫تقسیم را نداشته باشد اعداد اولی است ‪ .‬مانند‬
‫‪3‬‬ ‫‪2,3,5,7,11,13,17,19,23,29,31,37,43,....‬‬
‫زیرا‬ ‫(یک) ‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫(خودش)‬
‫‪55‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ -2‬اعداد مرکب‪ :‬هر عددیکه دارای چند عامل ضربی باشد و یا به جز از یک و خودش‬
‫حد اقل دارای یک عامل ضربی دیگر باشد عدد مرکب است‪ .‬مانند‪:‬‬
‫‪4,6,8,9,10,12,14,15,16,18,20,21,22,24,25,26,....‬‬
‫تبصره‬
‫صفر (‪ )0‬دراعداد اولیه ومرکب خنثی بوده ویک (‪ )1‬نه اولیه و نه مرکب است‪.‬‬
‫یادداشت‪ :‬قابل تذکر است که لست اعداد ذیل هم قرار ضرورت توسط دانشمندان وقت‬
‫شناسائی شد که عبارتند از‪:‬‬
‫اعداد طبیعی‪ ،‬اعداد تام‪ ،‬اعداد نسبتی‪ ،‬اعداد غیر نسبتی‪ ،‬اعداد حقیقی‪ ،‬اعداد موهومی و‬
‫اعداد مختلط‪ .‬این همه را در فصل ست ها مورد مطالعه قرار می دهیم‪.‬‬
‫اعداد طبیعی و جزئیات آن‪:‬‬
‫اولین اعدادیکه جهت شمارش کامل اشیاء بکار رفت اعداد طبیعی بود که از عدد یک‬
‫(‪ )1‬آغاز میشود و الی بی نهایت ادامه دارد‪1,2,3,4,... .‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫اعداد جفت و طاق‪ :‬هرگاه رقم اول یک عدد از طرف راست صفر‪ ،‬دو‪ ،‬چهار‪ ،‬شش‪ ،‬و‬
‫هشت باشد آن عدد جفت است‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪30,416,898702,...‬‬
‫و هر گاه رقم اول آن از طرف راست یک‪ ،‬سه‪ ،‬پنج‪ ،‬هفت و نه باشد عدد مذکور طاق‬
‫است‪.‬مثال‪:‬‬
‫‪861,94563,80611,3335,...‬‬ ‫‪4‬‬

‫اعداد مقید‪ :‬به اعدادی گفته می شود که با واحد به کار رود‪.‬‬

‫مثال‪ 5 :‬نفر‪ 10 ،‬کتاب‪ 98 ،‬قلم و غیره‬
‫اعداد مطلق‪ :‬به اعدادی گفته می شود که بدون واحد به کار رود‪.‬‬
‫مثال‪ 98 ،10 ،5 :‬و غیره‬
‫اعداد مکمل‪ :‬به اتحاد اعداد طبیعی با صفر (‪ )0‬گفته می شود‪.‬‬
‫‪0,1,2,3,...‬‬ ‫مثالً‪:‬‬

‫کمیت )‪ (Quantity‬و واحد )‪(Unit‬‬

‫کمیت‪ :‬از مفاهیم اولیه حساب به شمار میرود‪ .‬هر چیزیکه قابل اندازه و یا پیمایش باشد‬
‫کمیت نامیده می شود مانند‪ :‬حجم‪ ،‬کتله‪ ،‬طول‪ ،‬زمان و غیره‬
‫واحد‪ :‬مقدار معین برای اندازه کردن اشیاء بکار میرود‪ .‬و به چند نوع می باشد‪ .‬مانند‪:‬‬
‫واحدات طول‪ ،‬واحدات وقت‪ ،‬واحدات زمان ‪...‬‬

‫خواندن و نوشتن اعداد‬

‫انسان ها جهت رفع مشکالت خویش خواندن و نوشتن را ایجاد کردند‪ .‬جهت خواندن‬
‫اعداد در نخست عدد مورد نظر را از راست به چپ سه سه خانه جدا کرده‪ ،‬و از چپ به‬
‫راست با ذکر نام طبقه و افزود حرف (و) عدد خوانده میشود‪ .‬به خاطر داشته باشید که از‬

‫‪4‬‬
 ‫خواندن صفر و طبقه اول یعنی واحد جدا ً خودداری کنید‪ .‬طوریکه هر طبقه از ‪ 3‬قسمت‬
‫تشکیل گردیده است‪.‬‬
‫*‬
‫طبقه چهارم‬ ‫طبقه سوم‬ ‫طبقه دوم‬ ‫طبقه اول‬
‫ملیارد ها‬ ‫ملیون ها‬ ‫هزار ها‬ ‫واحد‬
‫صد‬ ‫ده‬ ‫صد‬ ‫ده‬ ‫صد‬ ‫ده‬
‫ملیاردا ً‬ ‫ملیونا ً‬ ‫هزارا ً‬ ‫صدا ً‬ ‫دها ً‬ ‫یکا ً‬
‫ملیاردا ً‬ ‫ملیاردا ً‬ ‫ملیونا ً‬ ‫ملیونا ً‬ ‫هزارا ً‬ ‫هزار‬
‫ً‬
‫‪5‬‬

‫مثال‬

‫اعداد ذیل را بخوانید‪.‬‬

‫چنین خوانده میشود‬ ‫‪124723654‬‬
‫‪‬‬ ‫‪124,723,654‬‬
‫‪ 124‬ملیون و ‪ 723‬هزار و ‪654‬‬
‫)‪ (3)  ( 2)  (1‬‬
‫هم چنان برای خواندن عدد ‪ 9,001,245,170,002‬داریم که‬
‫‪ 9‬بلیون و ‪ 1‬ملیارد و ‪ 245‬ملیون و ‪ 170‬هزار و ‪2‬‬

‫اعمال اربعه یا عملیات اساسی چهار گانه باالی اعداد حسابی‬

‫)‪(Fundamental Operations of the Arithmetic‬‬

‫عملیه تقسیم‬ ‫عملیه ضرب‬ ‫عملیه تفریق‬ ‫عملیه جمع‬

‫(حصه کردن)‬ ‫(چند برابر کردن)‬ ‫(کم کردن)‬ ‫(اضافه کردن)‬

‫*‪ -‬طبقه پنجم (بلیون) – طبقه ششم (بلیارد) – طبقه هفتم (تریلیون) – طبقه هشتم (تریلیارد) طبقه نهم‬
‫(کوادریلیون) – طبقه دهم (کوادریلیارد) – طبقه یازدهم (کوینتلیون) طبقه دوازدهم (کوینتلیارد) طبقه‬
‫سیزدهم (سکستیلیون) طبقه چهاردهم (سکستیلیارد) طبقه پانزدهم (سپتیلیون) طبقه شانزدهم (سپتلیارد)‬
‫طبقه هفدهم (اوکتیلیون) طبقه هژدهم (اوکتیلیارد) طبقه نزدهم (نونیلیون) طبقه بیستم (نونیلیارد) طبقه‬
‫بیست و یکم (دی سلیون) طبقه بیست و دوم (دی سلیارد) طبقه بیست و سوم (سسلیون) طبقه بیست و‬
‫چهارم (سسلیارد) و ‪ ....‬باالخره عددی که ‪ 101‬رقم باشد (گوگل) نامیده میشود‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪ )1‬عملیه جمع )‪: (Addition‬‬

‫جمع عملیه اول از اعمال اربعه بوده که در لغت یکجا کردن و اضافه نمودن را گویند و‬
‫در اصطالح ریاضی یکجا نمودن اشیاء هم جنس را جمع گویند‪.‬‬
‫عالمه جمه (‪)+‬‬
‫مثال‬

‫احمد ‪ 85$‬دارد‪ .‬کاکایش ‪ 30$‬برای وی هدیه می دهد شمار دریابید که نزد احمد چند‬ ‫‪6‬‬
‫‪85$‬‬ ‫دالر وجود دارد؟‬
‫‪30$‬‬
‫‪115$‬‬

‫حل بطریقه ستونی‬ ‫‪85$  30$  115$‬‬

‫مثال‬

‫‪910005‬‬ ‫‪745301‬‬
‫‪4002‬‬ ‫‪3890‬‬
‫‪301‬‬ ‫‪20000‬‬
‫‪914308‬‬ ‫‪769191‬‬
‫میزان در عملیه جمع‪:‬‬
‫جهت صحت بودن سوال (میزان) از خاصیت تبدیلی استفاده نمائید‪ ،‬یعنی جای اجزاء‬
‫جمع را تغیر دهید‪ .‬اگر در حاصل جمع کدام تغیر وارد نشد‪ ،‬سوال ما صحت دارد‪.‬‬
‫‪52  7‬‬
‫یعنی‪ 2  5  7 :‬‬

‫‪6‬‬
 ‫خواص عملیه جمع‪:‬‬
‫خاصیت اول (ست اعداد)‪ -:‬ست اعداد تحت عملیه جمع یک ست بسته است‪.‬‬

‫مثال‬
‫‪2+4=6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13.......‬‬

‫خاصیت دوم (تبدیلی) ‪ -:‬هر گاه جای اجزاء جمع را در عملیه جمع تغیر دهیم در حاصل‬
‫جمع کدام تغیری رونما نمی گردد‪ .‬مثالً‬
‫‪426‬‬
‫‪246‬‬
‫یعنی ‪:‬‬
‫‪   ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪     ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪   ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪     ‬‬
‫خاصیت سوم (اتحادی)‪ :‬هر گاه در عملیه جمع از دو عدد اضافه تر گردد از قوس ها‬
‫استفاده می نمائیم‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪2 1 4  2 1 4‬‬
‫)‪(2  1)  4  2  (1  4‬‬
‫‪3 4  25‬‬
‫‪77‬‬
‫خاصیت چهارم (عنصر عینیت)‪ :‬عنصر عینیت در جمع به عددی گفته میشود که اگر با‬
‫هر عدد جمع گردد در نتیجه دوباره خود عدد بدست آید‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪202‬‬
‫‪022‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫عنصر عینیت در جمع به صفر گفته میشود‪.‬‬

‫یعنی‪:‬‬
‫‪0a  a0‬‬
‫‪aa‬‬

‫‪ )2‬عملیه تفریق )‪: (Subtraction‬‬

‫تفریق عملیه دوم از عملیات اساسی یا اعمال اربعه می باشد که در لغت کم کردن و در‬ ‫‪8‬‬
‫اصطالح حساب کم کردن اشیاء هم جنس (عدد کوچک از عدد بزرگ) را تفریق گویند‪.‬‬
‫عالمه تفریق ) ‪(‬‬
‫مثال‬

‫احمد ‪ 25‬افغانی داشت و ‪ 15‬افغانی را برای محمود برادر کوچک خود داد‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫‪15‬‬
‫‪10‬‬

‫‪25‬‬ ‫و یا ‪ :‬حل بطریقه سطری ‪ :‬افغانی ‪ = 10‬افغانی ‪ - 15‬افغانی‬

‫طوریکه در اینجا عدد ‪ 25‬را بنام مفروق منه‪ ،‬عدد ‪ 15‬را مفروق و عدد ‪ 10‬بدست آمده‬
‫را حاصل تفریق گویند‪.‬‬
‫عملیه تفریق را انجام دهید‪.‬‬ ‫مثال‬

‫‪1000‬‬ ‫‪ 1000‬و یا‬ ‫‪‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪ 750‬‬

‫‪250‬‬
‫‪750‬‬
‫‪8‬‬
 ‫‪902741‬‬ ‫ویا‬ ‫‪902741 90701 812040‬‬
‫‪90701‬‬
‫‪812040‬‬
‫خواص عملیه تفریق‪:‬‬
‫‪9‬‬ ‫خاصیت اول‪ :‬به هر اندازه که باالی مفروق منه یک عدد عالوه گردد به همان اندازه‬
‫باالی حاصل تفریق همان عدد عالوه می گردد‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪422‬‬
‫)‪(4  1)  2  (2  1‬‬
‫‪52 3‬‬
‫خاصیت دوم‪ :‬به هر مقدار که باالی مفروق عالوه گردد به همان اندازه از حاصل تفریق‬
‫کم می گردد‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪42 2‬‬
‫‪4  (2  1)  2  1‬‬
‫‪4 3 1‬‬

‫خاصیت سوم‪ :‬اگر عین مقدار را به مفروق منه و مفروق عالوه نمائیم در حاصل تفریق‬
‫کدام تغیری رونما نمی گردد‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪422‬‬
‫‪(4  1)  (2  1)  2‬‬
‫‪53 2‬‬
‫خاصیت چهارم‪ :‬صفر در عملیه تفریق رول عمده را بازی می کند و عنصر عینیت در‬
‫تفریق نیز صفر است‪.‬‬
‫‪40  4‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫میزان در عملیه تفریق‪ :‬جهت میزان نمودن سوال تفریق طوری عمل نمائید که حاصل‬
‫تفریق را جمع مفروق کرده اگر مفروق منه را حاصل دهد سوال درست است و در غیر‬
‫آن سوال صحت ندارد‪ .‬مثال‪:‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫مفروق منه‬ ‫مفروق‬ ‫حاصل تفریق‬
‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫میزان‪:‬‬
‫‪10‬‬
‫خاصیت عینیت در تفریق‪ :‬به عددی گفته میشود که هرگاه از کدام عدد تفریق شود نتیجه‬
‫خود همان عدد باشد‪.‬‬
‫‪40 4‬‬ ‫‪50 5‬‬ ‫‪80 8‬‬ ‫یعنی‪:‬‬
‫یاداشت‪ :‬بخاطر داشته باشید که عدد تفریق با خودش مساوی به صفر است‪.‬‬
‫‪99  0‬‬ ‫‪10  10  0‬‬ ‫‪88  0‬‬
‫‪ )3‬عملیه ضرب در اعداد حسابی )‪:(Multiplication‬‬
‫ضرب عملیه سوم از اعمال اربعه به حساب میرود‪ .‬درلغت زدن و در اصطالح علم‬
‫حساب آسانترین طریقه جمع اعداد مکرر را ضرب گویند‪.‬‬
‫*‬ ‫‪, ‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫عالیم ضرب‪:‬‬
‫مثال‬

‫قیمت یک کتاب ‪ 25‬افغانی است‪ ،‬قیمت ‪ 3‬کتاب را دریابید؟‬

‫‪25‬‬ ‫‪ 25‬افغانی‬ ‫قیمت ‪ 1‬کتاب‬ ‫حل‪:‬‬

‫‪25‬‬ ‫و یا‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪+ 25‬‬ ‫‪ 75‬افغانی‬ ‫قیمت ‪ 3‬کتاب‬
‫‪75‬‬
‫‪3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  ...  3  75‬‬

‫‪ 25‬مراتبه ‪ 3‬جمع گردد‬

‫‪10‬‬
 ‫ضرب در اشکال مختلف‪:‬‬
‫‪a) 25  3  75‬‬
‫‪b) (25)(3)  75‬‬
‫‪c) 25  3  75‬‬
‫طوریکه در مثال های فوق ضرب به عدد ‪ 25‬مضروب و به عدد ‪ 3‬مضروب فیه گفته‬

‫‪11‬‬ ‫میشود‪.‬‬
‫خواص عملیه ضرب‪:‬‬
‫‪ -1‬خاصیت تبدیلی‪ :‬ضرب دارای خاصیت تبدیلی است یعنی هر گاه جای مضروب و‬
‫مضروب فیه را تغیر دهیم در عملیه ضرب کدام تغیر وارد نمی گردد‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪9  4  36‬‬ ‫ویا‬ ‫‪4  9  36‬‬
‫‪9 4  49‬‬
‫پس‬
‫‪36  36‬‬
‫‪ -2‬خاصیت اتحادی‪ :‬هر گاه در عملیه ضرب از دو عدد زیاد تر گردد از قوس ها استفاده‬
‫به عمل می آید‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪3 4  2  3 4  2‬‬
‫)‪(3  4)  2  3  (4  2‬‬
‫‪24  24‬‬
‫‪ -3‬خاصیت ست اعداد‪ :‬ست اعداد تحت عملیه ضرب یک ست بسته است‪ .‬مثالً‪:‬‬

‫‪2 4  8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13...‬‬

‫‪ -4‬خاصیت «یک»‪ :‬هر عدد ضرب یک عبارت از خود همان عدد است‪ .‬پس عدد یک‬
‫عبارت از عنصر عینیت در ضرب است‪ .‬زیرا ضرب عدد با یک خود همان عدد است‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫مثال‪:‬‬
‫‪5 1  5‬‬ ‫‪2 1  2‬‬
‫‪ -5‬خاصیت صفر در ضرب‪ :‬هر عدد ضرب صفر‪ ،‬حاصل ضرب‪ ،‬صفر است‪ .‬یعنی‪:‬‬
‫‪a0  0‬‬
‫مثال‬

‫‪40  0‬‬ ‫‪0 4  0‬‬ ‫‪25  0  0‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪ -6‬خاصیت توزیعی‪ :‬هر گاه در عملیه ضرب اعداد در حال جمع و تفریق ظاهر گردند‬
‫میتوان آن عدد را ضرب هر یکی از حدود جمع یا تفریق شونده ها نمود و نتیجه را با هم‬
‫جمع و تفریق کرد‪.‬‬
‫‪20  10  30‬‬
‫‪5(4  2) ‬‬ ‫مثال‪:‬‬
‫‪20  10  10‬‬

‫میزان در عملیه ضرب‪ :‬جهت صحت بودن و یا صحت نبودن ضرب از خاصیت تبدیلی‬
‫استفاده نمائید‪.‬‬
‫‪41 2  82‬‬ ‫‪ ‬میزان‬ ‫? ‪2  41 ‬‬ ‫یعنی‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫×‬ ‫‪41‬‬
‫‪02‬‬
‫‪+ 80‬‬
‫‪82‬‬
‫‪ )4‬عملیه تقسیم در اعداد حسابی )‪: (Division‬تقسیم عملیه چهارم از عملیات‬
‫اساسی در حساب به شمار میرود‪ .‬در لغت حصه کردن و در اصطالح علم حساب حصه‬
‫نمودن یک شی را به چند حصۀ مساوی انجام دادن عملیه تقسیم گویند‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫عالیم تقسیم‪ :‬تقسیم در اشکال مختلف نشان داده میشود‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪40 20‬‬ ‫‪ 20‬‬ ‫‪2 40‬‬ ‫‪40 : 2  20‬‬ ‫‪40  2  20‬‬
‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪20‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2 40‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪0‬‬
‫طوریکه در اینجا به عدد ‪ 40‬مقسوم‪ ،‬به عدد ‪ 2‬مقسوم علیه و به عدد ‪ 20‬خارج قسمت‬
‫گفته میشود‪ .‬قابل تذکر است اینکه خالصه عملیه تفریق را تقسیم گویند بشرط آنکه‬
‫مفروق مکرر یا تکراری باشد‪.‬‬
‫? ‪(254) : (2) ‬‬ ‫مثال ها‪:‬‬
‫‪254 2‬‬ ‫جهت تقسیم طوری عمل نمائید که‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪127‬‬ ‫‪ -1‬مقسوم علیه را در نظر گرفته و نظر به ارقام‬
‫آن از مقسوم جدا کنید‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪ -2‬ضرب مقسوم علیه را در زبان آورید که به‬
‫‪4‬‬ ‫همان اندازۀ که از مقسوم جدا گردید مساوی و یا‬
‫‪14‬‬ ‫کوچکتر از آن گردد‪.‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪ -3‬توجه نمائید که ضرب عدد مقسوم علیه از ‪1‬‬
‫الی ‪ 9‬امکان پذیر است از آن زیاد تر نمی باشد‪.‬‬
‫‪X‬‬

‫تبصره‬
‫هر گاه در انجام دادن عملیه تقسیم باقی در حاصل تقسیم موجود نباشد و در مقسوم صفر‬
‫ها باقی مانده باشد در خارج قسمت منتقل می گردد‪.‬‬
‫مثال‬
‫‪100‬‬
‫‪10‬‬ ‫? ‪1000: 10 ‬‬
‫‪1000‬‬
‫‪10‬‬
‫‪X 00‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫و هم چنان اگر در اجرای عملیه تقسیم عدد از مقسوم پائین نبوده و باز هم از عدد مقسوم‬
‫علیه کمتر گردد‪ ،‬اگر عدد دیگر در مقسوم باشد پائین می کنیم به شرط آنکه در خارج‬
‫قسمت صفر را فراموش نکنیم‪.‬‬
‫? ‪312: 3 ‬‬ ‫مثال‬
‫‪104‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪312‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪12‬‬
‫‪12‬‬
‫‪X‬‬ ‫خواص عملیه تقسیم‪:‬‬

‫تقسیم چندین خاصیت دارد که از جمله چند خواص مهم آنرا برایتان بر گزیده ایم‪.‬‬
‫خاصیت اول‪ :‬هر عدد تقسیم خودش مساوی است به یک‪:‬‬
‫‪42  42  1‬‬ ‫مثال‪:‬‬ ‫‪a : a 1‬‬ ‫یعنی‪:‬‬
‫خاصیت دوم‪ :‬هر عدد تقسیم یک در خارج قسمت خود همان عدد است‪.‬‬
‫‪42  1  42‬‬ ‫مثال‪:‬‬ ‫‪a :1  a‬‬ ‫یعنی‪:‬‬
‫خاصیت سوم‪ :‬هر عدد تقسیم صفر در نتیجه بی معنی‪ ،‬بی مفهوم و ‪ ‬می گردد‪.‬‬
‫بیهوده ‪42  0  ‬‬ ‫مثال‪:‬‬ ‫بیهوده ‪a : 0   ،‬‬ ‫یعنی‪:‬‬
‫خاصیت چهارم‪ :‬صفر تقسیم عدد در خارج قسمت بدست آمده صفر است‪.‬‬
‫‪0 : 42  0‬‬ ‫مثال‪:‬‬ ‫‪0: a  0‬‬ ‫یعنی‪:‬‬
‫میزان در عملیه تقسیم‪ :‬جهت به اثبات رساندن حل سوال تقسیم چنین عمل می نمائیم‪:‬‬
‫‪107‬‬ ‫(خارج قسمت × مقسوم علیه ) ‪ +‬باقی مانده = مقسوم شود‬
‫‪4 430‬‬ ‫)‪430  2  (4  107‬‬
‫‪4‬‬ ‫)‪430  2  (428‬‬
‫‪30‬‬
‫‪28‬‬
‫‪2‬‬
‫‪14‬‬
 ‫قابلیت تقسیم بر بعضی اعداد‬
‫هر گاه یک عدد به عدد دیگر پوره قابل تقسیم باشد گفته میشود که عدد اولی قابلیت تقسیم‬
‫بر عدد دومی را دارد‪ .‬به طور مثال‪:‬‬
‫‪ – I‬قابلیت تقسیم بر صفر‪ :‬هیچ عددی نمیتواند قابلیت تقسیم بر عدد ‪« 0‬صفر» را داشته‬
‫عدد‬
‫بی معنی است‪.‬‬ ‫باشد زیرا‬
‫‪15‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ – II‬قابلیت تقسیم به عدد ‪ :1‬همه اعداد قابلیت تقسیم به عدد یک را دارد‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪5 : 1  5, 2 : 1  2‬‬
‫‪ – III‬قابلیت تقسیم به عدد ‪ :2‬عددی به ‪ 2‬قابل تقسیم است که رقم اول یا یکهای آن‬
‫اعداد جفت یعنی ‪ 8,6,4,2,0‬باشد‪ .‬مثالً اعداد‪:‬‬
‫‪90,88,71532,5566,155556,111110...‬‬
‫‪ – IV‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :3‬عددی می تواند به ‪ 3‬پوره قابل تقسیم باشد که مجموع‬
‫ارقام اش به ‪ 3‬قابل تقسیم باشد‪ .‬مانند اعداد‪300,1101,50031,... :‬‬
‫)‪(1  1  0  1  3‬‬
‫چون حاصل جمع ارقام عدد ‪ 1101‬به ‪ 3‬پوره تقسیم می گردد بنا ًء خود عدد نیز قابلیت‬
‫تقسیم به عدد ‪ 3‬را دارد‪.‬‬
‫‪ – V‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :4‬عددی به ‪ 4‬پوره تقسیم می گردد که رقم یک ها و ده های‬
‫آن صفر باشد و یا دو رقم اول آن قابلیت تقسیم بر عدد ‪ 4‬را داشته باشد‪ .‬مانند اعداد‪:‬‬
‫‪300,7812,6740,100200,...‬‬
‫‪ – VI‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :5‬هر عددیکه رقم اول آن یعنی یک ها از طرف راست‬
‫عدد ‪ 5‬یا صفر باشد پوره قابلیت تقسیم بر عدد ‪ 5‬را دارا است‪.‬‬
‫‪90,715,8000905,101780,...‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪ – VII‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :6‬عددی بر ‪ 6‬پوره قابل تقسیم است که همزمان قابلیت‬
‫تقسیم به اعداد ‪ 2‬و ‪ 3‬را داشته باشد‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫عدد ‪ 120‬به ‪ 6‬پوره قابل تقسیم است زیرا هم به ‪ 2‬قابل تقسیم است و هم به ‪ ، 3‬بنا ًء به‬
‫‪ 6‬هم تقسیم می گردد‪ .‬مانند اعداد ذیل‪:‬‬
‫‪5550,900120,33210,...‬‬
‫‪ – VIII‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :7‬هر گاه رقم اول یک عدد را از طرف راست حذف و‬ ‫‪16‬‬
‫عدد حذف شده را دو چند نموده و عدد دو چند شده را از متباقی حدود باقی مانده تفریق‬
‫کرده و باز هم این پروسه را ادامه دهیم اگر عدد حاصله بر ‪ 7‬تقسیم گردد‪ ،‬آن عدد قابلیت‬
‫تقسیم به عدد ‪ 7‬را دارا است‪.‬‬
‫عدد ‪ 301‬زیرا‪:‬‬ ‫مثال‬

‫‪301‬‬ ‫رقم یک ها را حذف‬

‫‪- 2‬‬ ‫و دو باره دو چند می نمائیم‬
‫‪28‬‬
‫چون عدد ‪ 28‬بر ‪ 7‬پوره تقسیم میشود بنا ًء عدد ‪ 301‬نیز قابلیت تقسیم به اساس عدد ‪ 7‬را‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪64295,35861,7014,350,...‬‬ ‫مثل اعداد ذیل‪:‬‬
‫‪ – IX‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :8‬عددی به ‪ 8‬پوره قابل تقسیم است که سه رقم اول از‬
‫طرف راست آن صفر و یا عددی باشد که بر ‪ 8‬پوره قابل تقسیم باشد‪ .‬مانند اعداد‪:‬‬
‫‪70000,7000,45888,5008,42816,.....‬‬
‫‪ – X‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :9‬اگر مجموعه ارقام یک عدد بر ‪ 9‬پوره تقسیم شود آن عدد‬
‫قابلیت تقسیم بر عدد ‪ 9‬را دارد‪ .‬مانند اعداد‪:‬‬
‫‪6030,8001,99900,3601809,...‬‬
‫‪ – XI‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :10‬عددی بر عدد ‪ 10‬پوره قابل تقسیم است که رقم یک‬
‫های آن صفر باشد‪ .‬مانند اعداد‪:‬‬
‫‪100,2020,51800,780,...‬‬

‫‪16‬‬
 ‫‪ – XII‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :11‬اگر حاصل تفریق مجموعه های مراتب طاق و جفت‬
‫ارقام یک عدد به ‪ 11‬تقسیم گردد آن عدد پوره قابلیت تقسیم به اساس عدد ‪ 11‬را دارد‪.‬‬
‫مثال‬
‫‪1045‬‬ ‫‪1045‬‬ ‫‪0+5=5‬‬ ‫مجموع مراتب طاق‬
‫‪4+1=5‬‬ ‫مجموع مراتب جفت‬
‫‪0‬‬
‫‪17‬‬
‫چون صفر به عدد ‪ 11‬تقسیم می گردد بنا ًء عدد ‪ 1045‬پوره قابلیت تقسیم بر عدد ‪ 11‬را‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪942920,100353,6303,781,9350,......‬‬ ‫و یاهم اعداد‪:‬‬
‫‪ – XIII‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :12‬عددی بر ‪ 12‬پوره قابل تقسیم است که همزمان بر‬
‫اعداد ‪ 3‬و ‪ 4‬تقسیم گردد‪ .‬مثالً‪ :‬عدد ‪ 324‬بر عدد ‪ 12‬تقسیم می گردد زیرا همزمان هم بر‬
‫‪ 3‬و هر بر ‪ 4‬قابل تقسیم است‪.‬‬
‫‪612012,612,10920,...‬‬ ‫و یا هم اعداد مانند‪:‬‬
‫‪ – XIV‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :13‬اگر رقم اول یک عدد را حذف و چهار چند آن عدد‬
‫را با متباقی آن جمع نموده و این عمل را الی اخیر ادامه دهیم اگر حاصل صفر و یا‬
‫عددی گردد که به ‪ 13‬تقسیم شود آن عدد نیز بر ‪ 13‬پوره قابل تقسیم اند‪.‬‬
‫‪13481‬‬ ‫رقم اول حذف‬ ‫مثل عدد ‪13481‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪4‬‬ ‫چهار چند یک‬
‫‪1352‬‬ ‫حذف‬
‫‪+‬‬ ‫‪8‬‬ ‫چهار چند ‪2‬‬
‫‪+ 143‬‬ ‫حذف‬
‫‪+ 12‬‬ ‫چهار چند ‪3‬‬
‫‪26‬‬
‫چون عدد حاصله ‪ 26‬بر ‪ 13‬پوره قابل تقسیم است بنا ًء خود عدد ‪ 13481‬نیز بر ‪13‬‬
‫پوره قابلیت تقسیم را دارد‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪ – XV‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :14‬هر عددیکه همزمان قابلیت تقسیم بر اعداد ‪ 7‬و ‪ 2‬را‬
‫داشته باشد آن عدد قابلیت تقسیم بر عدد ‪ 14‬را دارد‪ .‬مثالً عدد‪ 1400 :‬زیرا‬

‫‪ – XVI‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :15‬عددی بر ‪ 15‬پوره قابل تقسیم است که همزمان بر‬
‫اعداد ‪ 3‬و ‪ 5‬پوره قابل تقسیم باشد‪.‬‬
‫عدد‪ 1110‬زیرا‬ ‫مثال‬
‫‪18‬‬
‫‪1110  3  370‬‬
‫‪1110  5  222‬‬

‫‪1110  15  74‬‬
‫و یا هم اعداد‪51300,1200,30,8325,1048455,... :‬‬
‫‪ – XVII‬قابلیت تقسیم بر عدد ‪ :19‬عددی بر ‪ 19‬پوره قابل تقسیم است که بعد از نکات‬
‫آتی بر ‪ 19‬پوره قابل تقسیم باشد‬
‫‪ -1‬رقم اول از طرف راست را حذف نمائید‪.‬‬
‫‪ -2‬رقم حذف شده را دو باره دو چند نمائید‪.‬‬
‫‪ -3‬با متباقی آن جمع گردد‪.‬‬
‫مثال‬
‫‪195719‬‬ ‫عدد ‪ 195719‬چنین عمل می نمائیم‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪19589‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪1976‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪209‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪38‬‬

‫‪18‬‬
 ‫چون عدد حاصله یعنی ‪ 38‬بر ‪ 19‬تقسیم می گردد بنا ًء خود عدد قابلیت تقسیم بر عدد ‪19‬‬
‫را دارا می باشد‪.‬‬
‫قوس در ریاضی‪ :‬جهت اجرای درست عملیه ها از قوس ها استفاده به عمل می آید‪.‬‬
‫[ و قوس‬ ‫)‪ ،‬قوس متوسط ]‬ ‫طوریکه در ریاضی سه قوس‪ ،‬قوس کوچک (‬
‫} وجود دارد که جهت ساده سازی از قوس کوچک شروع و به قوس بزرگ‬ ‫بزرگ {‬
‫‪19‬‬ ‫ختم می گردد‪.‬‬
‫توان‪ ،‬طاقت یا نما ‪Exponents‬‬
‫آسان ترین طریقه ضرب اعداد مکررا توان یا طاقت گویند که به شکل ساده به توان‬
‫نوشته شده می تواند‪ .‬مثالً اگر ‪ a‬را عدد فرض کنیم اگر بی نهایت به نفس خود ضرب‬
‫گردد چنین به شکل توان ارائه می گردد‪.‬‬
‫‪a  a  a  a  a    a  an‬‬
‫‪ n, a‬مراتبه‬

‫طوریکه در اینجا ‪ a‬را بنام قاعده یا )‪ n ، (Base‬را نما یا )‪ (Power‬و ‪ a n‬را طاقت‬
‫نما گویند‪ .‬قابل تذکر است اینکه نما یا توان نشان میدهد که )‪ (Base‬یا قاعده چند مراتبه‬
‫در نفس خود ضرب می گردد‪.‬‬
‫توان در اعداد طبیعی‪ :‬نظر به نما‪ ،‬قاعده را ضرب نمائید‪.‬‬

‫مثال‬

‫‪3  33  9‬‬

‫‪2‬‬

‫‪51  5‬‬
‫‪53  (5)(5)(5)  125‬‬
‫‪25  2  2  2  2  2  32‬‬
‫‪4 4  4  4  4  4  256‬‬
‫‪66  6  6  6  6  6  6  46656‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫توان در اعداد کسری‪ :‬عین قواعد توان در اعداد طبیعی را دارا می باشد‪.‬‬
‫مثال‬

‫‪11 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 1   1  1  1‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ویا‬ ‫‪      ‬‬
‫‪ 5  5  5 25‬‬ ‫‪ 5   5  5  25‬‬

‫‪ 2  2  2  2 8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪ 2   2  2  2  8‬‬ ‫‪2 1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪  ‬‬ ‫ویا ‪   ‬‬ ‫‪         ‬‬

‫‪ 4  4  4  4 6 4 3 2 1 6 8‬‬ ‫‪ 4   4  4  4  6 4 1 6 8‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 2   1   1  1  1  1‬‬
‫ویاهم‬ ‫‪          ‬‬
‫‪ 4   2   2  2  2  8‬‬
‫تبصره‬
‫دانش جویان گرامی! جهت درست فهمیدن توان چند نکته را برای تان برگزیده ایم‪.‬‬
‫‪ -1‬عددیکه توان نداشت توان‪ ،‬نما و یا ) ‪ (Power‬آن یک است‪.‬‬

‫‪8  81‬‬ ‫‪9  91‬‬ ‫‪10  101‬‬ ‫مثال‬

‫‪ -2‬یک به هر نما که باشد نتیجه دو باره یک است‪.‬‬

‫‪110  (1)(1)(1)(1)(1)(1)(1)(1)(1)(1)  1‬‬
‫‪1100  1‬‬ ‫‪151  1‬‬
‫‪ -3‬عدد ‪ 10‬به هر نما که باشد حاصل نظر به نما صفر ها افزود می گردد‪.‬‬
‫زیرا‪103  1000‬‬ ‫‪103  (10)(10)(10)  1000‬‬
‫‪104  10000‬‬
‫‪1013  10000000000000‬‬
‫‪ -4‬هر عدد به توان صفر مساوی است به یک‪ .‬یعنی‬
‫‪a0  1‬‬
‫‪100  1‬‬

‫‪20‬‬
 ‫‪103‬‬
‫جهت ساده سازی آن دو طریقه وجود دارد‪).‬‬ ‫(اگر داشته باشیم‬
‫‪103‬‬
‫‪Proof:‬‬
‫‪103 1 0  1 0  1 0 1  1  1‬‬
‫‪ :‬طریقه اول‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 1......... I‬‬
‫‪103 1 0  1 0  1 0 1  1  1‬‬

‫‪21‬‬ ‫‪103‬‬
‫‪ :‬طریقه دوم‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 103 3  100.......... .II‬‬
‫‪10‬‬
‫در اثر مقایسه ‪ I‬و ‪ II‬داریم که‪:‬‬
‫‪103‬‬
‫‪1‬‬
‫‪103‬‬ ‫می باشد‪100  1 .‬‬
‫‪103‬‬
‫‪ 100‬‬
‫‪103‬‬
‫افاده های عددی‬
‫(جمله های حسابی)‬
‫افاده به جمله گفته میشود که هر گاه چهار عملیه اساسی در سوال مشترک ظاهر گردند‬
‫افاده های عددی یا عملیات مشترک در افاده ها نامیده میشود‪ .‬که جهت ساده سازی در‬
‫نخست عملیه تقسیم بعدا ً ضرب و در اخیر عملیه جمع و تفریق ساده می گردد و اگر‬
‫قوس ها ظاهر شد طوریکه قبالً تذکر نمودیم از قوس کوچک ساده سازی را آغاز می‬
‫نمائیم‪ .‬بخاطر داشته باشید که اگر عدد توان دار شامل باشد اوالً قبل از عملیات اساسی‬
‫باید از نما و یا توان رفع گردند‪.‬‬
‫)‪1‬‬ ‫? ‪10  3  3 ‬‬ ‫مثال‬
‫‪10  1  11‬‬
‫)‪2‬‬ ‫? ‪52  103  3  2 ‬‬
‫‪52  1000  3  2  52  3000  2  25  3002  3027‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫)‪3‬‬ ‫? ‪73  2  4  4 ‬‬

‫‪343  2 1  343  2  341‬‬
‫)‪4‬‬ ‫? ‪9 3   (2  1) : (1)   7  1 ‬‬
‫‪9 3  1:1  7  1  9 3  1  7  1 ‬‬
‫‪ 9 9  1  81  1  80‬‬
‫اعداد اولیه و اعداد‬ ‫‪22‬‬
‫مرکب‬
‫اعداد اولیه (‪ :(Primary Numbers‬اعداد اولیه را که اعداد ساده نیز گویند به‬
‫اعدادی گفته می شود که جز از یک و خودش به عدد دیگر پوره تقسیم شده نتواند‪ .‬مثل‬
‫اعداد‪:‬‬
‫‪2,3,5,7,11,13,17,19,23,29,31,.....‬‬
‫زیرا‪ :‬اگر ازجمله اعداد اولیه یکی آن عدد ‪ 13‬را در نظر بگیریم‪ ،‬دیده می شود که جز‬
‫‪13‬‬ ‫به یک و خودش به عدد دیگری پوره قابل تقسیم نیست‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪13‬‬
‫‪1‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 13‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪‬‬
‫اعداد مرکب)‪ : (Compound Number‬عددیکه حد اقل دارای سه عامل ضربی‬
‫باشد‪ .‬و یا غیر از یک و خودش به سایر اعداد دیگر نیز تقسیم شده بتواند‪.‬‬
‫مانند اعداد‪4,6,8,9,10,12,14,15,16,18,20,21,22,24,25,..... :‬‬
‫زیرا‪ :‬اگر از جمله اعداد مرکب یکی آن ‪ 18‬را در نظر گیریم‪ ،‬دیده می شود جز از یک‬
‫‪18‬‬ ‫و خودش به چند عدد دیگر نیز قابل تقسیم است‪.‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 18‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪22‬‬
 ‫تجزیه )‪(Factor‬‬
‫تجزیه عبارت از دریافت عوامل اولیۀ عملیۀ ضرب یک عدد مرکب است‪ .‬که هرگاه این‬
‫عوامل اولیه ضربی به خودش ضرب گردد‪ ،‬عدد حاصله دو باره عدد مرکب باشد‪ .‬قابل‬
‫تذکر است اینکه تنها اعداد مرکب قابل تجزیه است و اعداد اولیه غیر قابل تجزیه می‬
‫‪23‬‬ ‫باشد‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬میخواهیم عدد ‪ 60‬مرکب را به عوامل اولیه ضربی آن تبدیل کنیم‪.‬‬
‫حل‪ :‬همه می دانیم که باید از تجزیه استفاده نمائیم زیرا یگانه مبحث تجزیه است که اعداد‬
‫مرکب را به اولیه آن تبدیل می نماید‪ .‬در نظر داشته باشید که جهت دریافت عوامل اولیه‬
‫ضربی یک عدد مرکب سه طریقه وجود دارد‪ .‬که ذیالً هر یک را در مثال واضح می‬
‫نمائیم‪.‬‬
‫‪2 60‬‬
‫‪2 30‬‬
‫‪60  10  6‬‬
‫ب‪ :‬حل بطریقه سطری‪:‬‬ ‫‪3 15‬‬ ‫الف‪ :‬حل بطریقه عمودی‪:‬‬
‫‪60  5  2  3  2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪60‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ج‪ :‬حل بطریقه دیاگرام‪:‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫تبصره‬
‫دانش جویان عزیز! دیده میشود که عدد ‪ 60‬مرکب بوده و به اولیه های ‪ 5,2,3,2‬تبدیل‬
‫گردیده طوریکه حاصل ضرب اولیه ها دوباره ‪ 60‬مرکب را حاصل میدهد‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫مثال‬

‫عدد ‪ 180‬مرکب را به اولیه آن تبدیل نمائید‪.‬‬

‫‪2 180‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪90‬‬
‫)‪180  ( 4)(9)(5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪45‬‬
‫ب‪:‬‬ ‫الف‪:‬‬ ‫‪24‬‬
‫)‪180  ( 2)(2)(3)(3)(5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪180‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪45‬‬
‫ج‪:‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫مضرب و قاسم‪:‬‬
‫مضرب به مقسوم گفته می شود در حالیکه قاسم به مقسوم علیه‪ .‬بنا ًء مضرب های یک‬
‫عدد از اصل عدد بزرگتر در حالیکه قاسم های عدد کوچکتر از اصل عدد می باشد‪ .‬مثالً‬
‫مضرب های عدد ‪ 2‬عبارتند از‪ .......... ,12,10,8,6,4,2 :‬زیرا‪.‬‬
‫مضرب‬
‫‪2‬‬
‫‪2,4,6,8,.....‬‬
‫هم چنان برای دریافت قاسم های عدد ‪ 8‬داریم که‪:‬‬
‫قاسم‬
‫‪8‬‬ ‫زیرا‬ ‫)‪(8,4,2,1‬‬
‫‪1,2,4,8‬‬

‫‪24‬‬
 ‫مثال‬

‫مضرب ها و قاسم های عدد ‪ 50‬را در یابید‪:‬‬

‫حل‪ :‬مضرب های عدد ‪ 50‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪50  50,100,150,200,...‬‬
‫‪25‬‬ ‫و قاسم های عدد ‪ 50‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪50  1,2,5,10,25,50‬‬

‫بزرگترین قاسم مشترک ‪(The Highest Common‬‬

‫)‪Factors‬‬
‫عبارت از بزرگترین عددیست که تمام اعداد مورد نظر باالی آن پوره تقسیم شده بتواند و‬
‫جهت دریافت بزرگترین قاسم مشترک اعداد دو طریقه وجود دارد‪.‬‬
‫طریقه اول‪ :‬در نخست قاسم های از اعداد مورد نظر را دریافته بعدا ً بزرگترین عدد‬
‫مشترک آنرا دریافت می نمائیم‪ .‬و آن را به حیث بزرگترین قاسم مشترک در نظر می‬
‫گیریم‪.‬‬

‫مثال‬

‫بزرگترین قاسم مشترک ‪ 18 ، 12 ، 6‬عبارت اند از‪:‬‬

‫‪6  1, 2,3,6‬‬
‫‪12  1, 2,3, 4,6,12‬‬
‫‪18  1,2,3,6,9,18‬‬
‫دیده می شود بزرگترین قاسم مشترک بین اعداد ‪ 18 ، 12 ، 6‬عدد ‪ 6‬است‪ .‬در حالیکه‬
‫کوچکترین قاسم مشترک شان عدد ‪ 1‬است‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫طریقه دوم‪ :‬جهت دریافت بزرگترین قاسم مشترک به این طریقه هر یک از اعداد داده‬
‫شده را تجزیه نموده و از عامل مشترک که در همه اعداد شان شامل باشد در نظر گرفته‬
‫طوریکه از توان کوچکتر باشد‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬بزگترین قاسم مشترک اعداد ‪ 18 ، 12 ، 6‬را قرار ذیل بدست می آوریم‪.‬‬
‫‪2 6‬‬ ‫‪2 12‬‬ ‫‪2 18‬‬
‫‪6  23 ‬‬
‫‪3 3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪26‬‬
‫‪ 12  22  3 H .C.F .  (2)(3)  6‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪18  2  32 ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫کوچک ترین مضرب مشترک )‪(The Least Common Multiple‬‬

‫جهت دریافت کوچکترین مضرب مشترک اعداد دو طریقه وجود دارد‪.‬‬
‫حل بطریقه اول‪ :‬درین طریقه مضرب های اعداد مورد نظر را دریافته بعدا ً کوچکترین‬
‫آن را که در همه شامل است در نظر می گیریم‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬کوچکترین مضرب مشترک ‪ 18 ، 12‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪12  12,24,36,48,60,......... .‬‬
‫‪18  18,36,54,72,......... ......‬‬
‫دیده می شود که کوچک ترین مضرب مشترک بین اعداد ‪ 12‬و ‪ 18‬عبارت از ‪ 36‬است‬
‫در حالیکه بزرگترین مضرب مشترک آن تعین نگردیده است‪.‬‬
‫حل بطریقه دوم‪ :‬جهت دریافت کوچکترین مضرب مشترک بطریقه دوم طوریست که در‬
‫نخست اعداد داده شده را تجزیه نموده و از عامل مساوی آن را در نظر گیرید که از‬
‫حیث توان بزرگ و از عامل های غیر مشترک نیز در نظر گرفته می شود‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬کوچکترین مضرب مشترک اعداد ‪ 12‬و ‪ 18‬را قرار ذیل در یافت می نمائیم‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫‪2 12‬‬ ‫‪2 18‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪12  22  3 L.C.M  22  32‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪18  2  32  L.C.M  4  9  36‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫دریافت بزرگترین قاسم مشترک و کوچک ترین مضرب مشترک‬

‫‪27‬‬ ‫در یک جدول‬
‫اعداد مورد نظر را تا زمانی تجربه نمائید که اعداد اولیه باقی ماند‪ .‬پس طرف چپ را‬
‫ضرب نموده به حیث بزرگترین قاسم مشترک در حالیکه همه آن را ضرب می نمائیم به‬
‫حیث کوچک ترین مضرب مشترک‪ .‬جهت درست فهمیدن بهتر به مثال توجه نمائید‪.‬‬
‫بزگترین قاسم مشترک و کوچکترین مضرب مشترک اعداد ‪ 18‬و ‪ 12‬را در یک جدول‬
‫در یابید‪.‬‬
‫‪2 12 , 18‬‬
‫‪‬‬
‫‪H .C.F  63 6 , 9‬‬
‫‪ 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪‬‬

‫‪L.C.M  36‬‬
‫تبصره‬
‫دانش جویان گرامی!‬
‫سواالت ذیل را تا زمانی حل نماید که جواب های داده شده را صدق نماید و یکبار دیگر‬
‫تذکر می نمایم اینکه‪:‬‬
‫‪( - L.C.M‬کوچکترین مضرب مشترک)‬
‫‪( - H.C.F‬بزرگترین قاسم مشترک)‬
‫ﺣﺴﺎب‬
‫ﻓﺼﻞ‬
‫‪٢‬‬

‫ﮐﺴﺮ‬
‫اﻧﺠﻨ ﻣﺤﻤﻮد ﻧﻮا ﺗ ﻤﻮر ﺎن‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫فصل دوم‬
‫کسر )‪(Fraction‬‬
‫کسر در لغت شکسته را گویند در اصطالح حساب شکستاندن یک شی را به چند حصۀ‬
‫مساوی و از آن چند حصه گرفتن را کسر گویند و هم چنان اعداد کسری به اعدادی گفته‬
‫‪28‬‬
‫می شود که در شکل تام یعنی کامل ارائه نگردیده باشد و کسر از لحاظ نوعیت خویش‬
‫بدو نوع تقسیم شده ‪ )1‬کسر عام ‪ )2‬کسر اعشار‪ ،‬که ذیالً هر یک را توضیح می دهیم‪.‬‬
‫نوع اول‪ :‬کسر عام )‪:(Common Fraction‬‬
‫هر گاه یک واحد تام به چند حصۀ مساوی تقسیم گردیده و چند حصه آن را در بر گیریم‬
‫چنین مقدار که به کسر نشان داده می شود کسر عام نامیده می شود‪.‬‬
‫که در کسر عام تقسیمات مساوی را بنام مخرج و حصه های گرفته شده را بنام صورت‬
‫یاد می کنند و خطی که باعث جدائی صورت و مخرج گردیده بنام خط کسری یا ‪Bar‬‬
‫نامیده می شود‪ .‬مثالً‬
‫‪4‬‬ ‫)‪ (Nominator‬صورت‬
‫‪5‬‬ ‫)‪ (Denominator‬مخرج‬

‫که در شکل چنین نمایش داده می شود‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 1‬داریم که‪:‬‬ ‫و هم چنان برای نشان دادن کسر‬
‫‪3‬‬

‫‪28‬‬
 ‫انواع کسر عام )‪:(Kind of Common Fraction‬‬
‫کسر عام نیز از لحاظ نوعیت خویش به دو نوع تقسیم می گردد‪.‬‬
‫‪ -1‬کسر های عام واقعی‪ :‬به کسر هائی گفته می شود که مخرج نسبت به صورت‬
‫‪2‬‬
‫بزرگتر باشد یعنی واقعیت داشته باشد‪ .‬مانند کسر‬
‫‪7‬‬
‫‪29‬‬ ‫زیرا‪ :‬می توانیم یک شی را به هفت حصه به تقسیمات مساوی حصه کرده و از آن دو‬
‫حصه را در بر گیرد‪.‬‬
‫‪ -2‬کسر های عام غیر واقعی‪ :‬به کسر هائی گفته می شود که مخرج آن نسبت به صورت‬
‫آن کوچکتر باشد‪ .‬یعنی غیر قابل قبول باشد مانند‪:‬‬
‫‪7‬‬
‫زیرا این کسر نشان می دهد یک شی را به دو حصۀ مساوی نظر به مخرج‬ ‫کسر‬
‫‪2‬‬
‫تقسیم کنیم تا بتوانیم که مطلوب خویش را یعنی ‪ 7‬حصه را بر گیریم‪.‬‬
‫که چنین در شکل نشان داده می شود‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫تام کسری )‪:(Mixed Fraction‬‬
‫طوریکه از نام آن هویداست به عددی گفته می شود که از دو قسمت یکی تام یعنی کامل‬
‫و دیگری کسر یعنی شکسته تشکل گردیده باشد مانند کسر ذیل‪:‬‬

‫‪7‬‬
‫‪5‬‬
‫قسمت تام‬ ‫قسمت کسری‬
‫‪2‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫مثال ها‪ :‬در شکل نشان دهید‪:‬‬

‫‪2‬‬
‫(واقعی)‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫(غیر واقعی)‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫(تام و کسری)‬ ‫‪30‬‬
‫‪2‬‬
‫که جهت حل سواالت (تام و کسری) از عملیه غیر واجب استفاده می نمائیم‪.‬‬
‫غیر واجب یا (تجنیس)‪:‬‬
‫عملیه غیر واجب طوریست که عدد صحیح یعنی تام ضرب مخرج و حاصل آن جمع‬
‫صورت می گردد‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫‪ 5‬داریم که‪:‬‬ ‫مثالً‪ :‬جهت اجرای عملیه غیر واجب در کسر‬
‫‪14‬‬
‫‪21 (5  14)  21 70  21 91‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬
‫تبدیل نمودن تام کسری به کسر غیر واقعی‬
‫و کسر غیر واقعی به تام کسری‬
‫طوریکه قبالً تذکر نمودیم جهت تبدیل تام کسری به کسر غیر واقعی از عملیه غیر واجب‬
‫استفاده به عمل می آید و اگر خواسته بایشم کسر را به تام کسری مبدل نمائیم به خاطر‬
‫داشته باشید که فقط کسر غیر واقعی قابل تبدیل به تام کسری است و آن طوریست که‬
‫صورت را تقسیم مخرج می نمائیم‪ .‬و بعدا ً خارج قسمت را به حیث عدد صحیح در نظر‬
‫گرفته باقی مانده را بر مقسوم علیه نوشته می نمائیم‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫را چنین به تام کسری تبدیل می نمائیم‪.‬‬ ‫مثال‬
‫‪5‬‬

‫‪30‬‬
 ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫بنا ًء‬ ‫‪5‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪5‬‬
‫‪10‬‬
‫‪2‬‬

‫‪31‬‬ ‫هم چنان دو باره برای تبدیل نمودن تام کسری به کسر غیر واقعی از غیر واجب استفاده‬
‫به عمل می آید‪.‬‬
‫‪2 (2  5)  2 10  2 12‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫کسر های معادل‪ :‬به کسر هائی گفته می شود که از نظر شکل مختلف و مقدار شان با هم‬
‫‪1 2 3‬‬
‫که جهت دریافت کسر های معادل برای یک‬ ‫*‬
‫مساوی باشد‪ .‬مانند ‪  ......‬‬
‫‪2 4 6‬‬
‫‪3‬‬
‫کسر از عملیه ضرب و تقسیم استفاده نمایند‪ .‬مثالً زمانیکه خواسته بایشد برای کسر‬
‫‪4‬‬
‫کسر های معادل را به کمک عملیه ضرب و تقسیم ترتیب دهیم‪ .‬پس داریم که‪:‬‬
‫‪3 3 2 6 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪4 4 2 8 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪3 3  4 12 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪4 4  4 16  6 12 9 3‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪3 3  3 9  8 16 12 4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪4 4  3 12 ‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪9 : 3 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪12 12 : 3 4 ‬‬

‫* ‪ -‬شاگردان عزیز جهت فهمیدن بهتر در شکل نمایش دهید‪.‬‬

 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫مثال‬
‫‪60‬‬
‫سه کسر معادل به کمک عملیه تقسیم بنویسید‪:‬‬ ‫برای کسر‬
‫‪100‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪60 : 2‬‬ ‫‪60 : 5‬‬ ‫‪60 : 10‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪100 100 : 2 100 : 5 100 : 10‬‬
‫‪60 30 12 6‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪100 50 25 10‬‬
‫اختصار (ساده کردن)‪:‬‬
‫جهت ساده و یا خالصه کسر مغلق از اختصار استفاده نموده و کسر مذکور را ساده‬
‫سازید و آن طوریست که صورت و مخرج را تقسیم عین عدد نمائید‪ .‬به خاطر داشته‬
‫باشد که خالف (‪ 1‬و صفر) تقسیم باید شود‪.‬‬
‫مثالً کسور ذیل را اختصار کنید‪:‬‬

‫‪3‬‬
‫‪9 93 3‬‬ ‫‪9‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3‬‬ ‫ویا‬ ‫‪3‬‬
‫‪3 33 1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪40 40  10 4 4  2 2 2  2 1‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪80 80  10 8 8  2 4 4  2 2‬‬
‫ویـــــــــــــــــــــــــــــــا‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪4 0 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪8 0 2‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬
‫‪32‬‬
 ‫‪5‬‬
‫)‪3‬‬ ‫قابل اختصار نیست‬
‫‪7‬‬
‫نوت‪ :‬دانش جویان گرامی! اگر در عملیه اختصار کسر ها‪ ،‬اعداد صفر دار که در‬
‫شروع باشد مواجه گردیدید‪ .‬جهت سهولت می توان صفر های صورت و مخرج را با‬
‫‪210‬‬ ‫‪2100 0‬‬
‫‪70 ‬‬ ‫داریم که‪:‬‬ ‫همدیگر خالص نمود‪ .‬مثالً‪ :‬برای اختصار کسر‬
‫‪3‬‬ ‫‪30 0‬‬
‫‪33‬‬
‫در صنف باالی شاگردان کار شود‪.‬‬ ‫تمرین‬

‫‪100‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪1200‬‬

‫)‪1‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪3‬‬ ‫?‪‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪900‬‬
‫‪853000‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪100‬‬
‫)‪4‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪5‬‬ ‫?‪3 ‬‬ ‫)‪6‬‬ ‫?‪‬‬
‫‪12042‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪855‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪900‬‬
‫)‪7‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪8‬‬ ‫?‪4 ‬‬ ‫)‪9‬‬ ‫‪21‬‬ ‫?‪‬‬
‫‪555‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1000‬‬

‫تبصره‬
‫عالمات ذیل را به حافظه بسپارید‪:‬‬
‫عدد بزرگتر < عدد کوچکتر‬
‫عالمه مساوی =‬
‫مقایسه کسر های عام (‪)Comparison of Fractions‬‬
‫می توان با استفاده از عالمه < و > و = کسر های عام را در سه حالت مقایسه نمود‪.‬‬
‫حالت اول‪ :‬کسر هائی که دارای مخرج های مساوی باشد کسری بزرگتر است که‬
‫صورت آن بزرگتر باشد‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫(زیرا مقدار گرفته شده بزرگتر است)‬
‫‪12 12‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫حالت دوم‪:‬‬
‫کسر هائی که دارای صورت های مساوی اند کسری بزگتر است که دارای مخرج‬
‫کوچکتر باشد‪ .‬مثال‪:‬‬
‫‪1 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪3 2‬‬
‫زیرا مقدار یک حصه بزرگتر است از آن که یک شی به دو حصه تقسیم گردد یعنی شی‬ ‫‪34‬‬
‫که به دو حصه تقسیم گردد حصه اول نسبت به آن که شی به سه حصه تقسیم گردد‬
‫بزرگتر است‪.‬‬

‫حالت سوم‪:‬‬
‫برای مقایسه نمودن کسوریکه دارای صورت و مخرج مختلف باشد‪ .‬طوری عمل می‬
‫نمائیم که صورت و مخرج کسر اول را ضرب صورت و یا مخرج کسر دوم به همین‬
‫ترتیب صورت و مخرج کسر دوم را نظر به کسر اول ضرب صورت و مخرج کسر‬
‫اول می نمائیم‪ .‬بدینوسیله نظر به حالت اول و دوم مقایسه می نمائیم‪.‬‬
‫‪3 2‬‬
‫داریم که‪:‬‬ ‫‪,‬‬ ‫مثال‪ :‬برای مقایسه کسر‬
‫‪2 3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3 3 3 9  9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3 3 2‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪2 23 6  6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2 2 2 4  4‬‬ ‫‪9‬‬
‫ویا‬
‫‪2 2 2 4  3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2 23 6  3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪3 3 2‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3 3 3 9  2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪34‬‬
 ‫عملیات اساسی چهار گانه یا اعمال اربعه باالی کسر عام‬

‫عملیه تقسیم‬ ‫عملیه ضرب‬ ‫عملیه تفریق‬ ‫عملیه جمع‬

‫کسر عام‬ ‫کسر عام‬ ‫کسر عام‬ ‫کسر عام‬

‫‪35‬‬
‫‪ -I‬عملیه جمع و تفریق کسر عام‪ :‬هر گاه خواسته باشیم کسر های عام را جمع و تفریق‬
‫نمائیم دو حالیت وجود دارد‪.‬‬
‫حالت اول‪( :‬جمع و تفریق مخرج های مساوی)‪ :‬جهت جمع و تفریق نمودن کسوریکه‬
‫دارای مخرج های مساوی اند طوری عمل نمائید که از مخرج ها یکی را در نظر گرفته‬
‫صورت ها را با هم جمع و تفریق نمائید‪.‬‬
‫مثال‬
‫کسر های عام ذیل را جمع و تفریق نمائید‪:‬‬
‫‪1 3 1 3 4‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ 2‬‬
‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪5 3 53 2‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ 1‬‬
‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1 2 37 22 2 37  22  2 59  2 57‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪5 3  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪7 7 7‬‬ ‫‪7 7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 16 11 16  11 5‬‬
‫)‪4‬‬ ‫‪3 2   ‬‬ ‫‪ 1‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5 5 5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫حالت دوم‪( :‬جمع و تفریق مخرج های مختلف)‪ :‬به خاطر جمع و تفریق نمودن مخرج‬
‫های مختلف نکات ذیل را در نظر گیرید‪.‬‬
‫الف‪ :‬اوالً کوچکترین مضرب مشترک مخارج داده شده را دریابید‪.‬‬
‫ب‪ :‬سپس به حیث مخرج عمومی یا مشترک در نظر گیرید‪.‬‬
‫ج‪ :‬تقسیم هر مخرج نمائید‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫د‪ :‬سپس ضرب هر صورت نموده و نتایج را جمع و تفریق نمائید‪.‬‬

‫مثال‬
‫‪2 2‬‬ ‫‪2 4‬‬
‫‪2  2  1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪ L.C.M .  4‬‬
‫‪4  22 ‬‬
‫‪1‬‬

‫‪5 3‬‬ ‫‪36‬‬

‫)‪1‬‬ ‫?‪ ‬‬
‫‪2 4‬‬
‫‪(4  2)5  (4  4)3 10  3 13‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪4 3 3 (4  5  8)  (3  5  7)  (3  7  8) 160  105  168‬‬

‫)‪2‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7 8 5‬‬ ‫)‪(5  7  8‬‬ ‫‪280‬‬
‫‪55  168 223‬‬
‫‪‬‬
‫‪280‬‬ ‫‪280‬‬
‫‪1‬‬
‫)‪3‬‬ ‫? ‪13  5 ‬‬ ‫در نخست باید غیر واجب شود‪:‬‬
‫‪4‬‬
‫‪53 5 53  20 33‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪4 1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫قابل یادآوری است اینکه‪:‬‬
‫به خاطر سهولت جهت جمع و تفریق نمودن یک عدد طبیعی با یک کسر از غیر واجب‬
‫طوری استفاده نمائید که عدد صحیح ضرب مخرج اگر جمع بود جمع صورت و اگر‬
‫تفریق بود منفی صورت در صورت بر مخرج نوشته می شود‪ .‬یعنی‪:‬‬
‫‪2 (1  5)  2 5  2 7‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪36‬‬
 ‫‪2 (5  3)  2 15  2 13‬‬
‫‪2) 5 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 27‬‬
‫‪3) 2  3  5  ‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5 5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 3‬‬
‫‪4) 3  2‬‬ ‫‪1 ‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5 5‬‬
‫‪37‬‬ ‫مثال‬

‫مشق‪ :‬حل نمائید‪:‬‬

‫‪2‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2‬‬
‫?‪‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫?‪‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬
‫)‪2‬‬
‫‪7‬‬
‫? ‪3 ‬‬ ‫)‪5‬‬ ‫? ‪1 ‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫?‪9 ‬‬ ‫)‪6‬‬ ‫? ‪2 1 ‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪1 3 4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7 2‬‬

‫)‪7‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫? ‪1 ‬‬ ‫)‪8‬‬ ‫?‪ ‬‬
‫‪35 7 21 15‬‬ ‫‪9 3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫)‪9‬‬ ‫?‪5 2 ‬‬ ‫)‪10‬‬ ‫? ‪17  9 ‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪ – II‬عملیه ضرب کسر عام‪ :‬هر گاه خواسته باشید کسر های عام را ضرب نمائید در‬
‫نخست قبل از ضرب نمودن اگر قابلیت اختصار را داشت صورت ها را با هر مخرج‬
‫اختصار سپس صورت با صورت و مخرج با مخرج ضرب می گردد‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬کسر های عام ذیل را ضرب نمائید‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪5 9 5 9 1  3 3‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪   ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪3 10 3 10 1  2 2‬‬
‫‪1 2‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4 3 7 115 115‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪5 3 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪37 7 3 7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪2 2  2 ‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪38‬‬
‫نوت‪ :‬کسریکه مخرج آن یک باشد دو باره خود عدد است ازین رو عددیکه مخرج‬
‫نداشت مخرج آن یک است‪.‬‬
‫کار صنفی‪ :‬در صنف باالی شاگردان کار شود‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫? ‪5  9 1 ‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪21 32 38‬‬
‫)‪2‬‬ ‫? ‪3 ‬‬ ‫)‪5‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫?‪‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪95 35 45‬‬
‫‪5 2‬‬ ‫? ‪19  6  7 ‬‬
‫)‪3‬‬ ‫? ‪1 ‬‬ ‫)‪4‬‬
‫‪7 3‬‬ ‫‪3 3 19‬‬

‫‪ – III‬عملیه تقسیم باالی کسر عام‪ :‬جهت تقسیم نمودن کسور عام طوری عمل نمائید که‬
‫مقسوم به حالش عملیه تقسیم به عملیه ضرب تبدیل گردیده و مقسوم علیه را معکوس‬
‫نمائید و نتیجه را دو باره مانند عملیه ضرب اجرا نمائید‪.‬‬

‫مثال‬

‫تقسیم نمائید‪.‬‬
‫‪4 1 4‬‬
‫‪42 2‬‬ ‫درحالیکه‬ ‫‪‬‬ ‫‪  2‬‬
‫‪1 2 2‬‬

‫‪38‬‬
 1 4 4
1) 1  1   4
4 1 1

1
9 2 9 5 9 3 9
2) 1     
3 3 3 3 3 5 5
1
39

64 1
2 1 2 128 36 1 1 2 8 7 7
3) 18  5        
7 7 14 7 7 7 7 3 6 1
1 18
32
6 4 1 7 32  1  7 224
    
1 1 8 1 1 9 1 9
9
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫کـــــــــــــــــــــــسر الکــــــــــــــــسر‬
‫‪Compound Fraction‬‬
‫طوریکه از نام آن هویداست یعنی کسر باالی کسر‪ .‬جهت حل کسر اول به حال خودش‬
‫باقی مانده عالمه تقسیم به ضرب تبدیل می شود و کسر دوم معکوس می گردد‪ .‬مثالً‪:‬‬

‫‪2 6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪1‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪4  4  6  2  6  3‬‬ ‫)‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5 5 7 35‬‬
‫‪   ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1 4 1 2‬‬ ‫‪1 8 1 8 8‬‬
‫‪1‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪7 7‬‬

‫نوت‪ :‬و هر گاه در کسر الکسر از دو کسر اضافه گردد بنام کسر مرکب یاد می گردد‪.‬‬
‫کسر مرکب‪ :‬سواالت کسر مرکب در دو حالت قرار می گیرد‪.‬‬
‫الف – کسر های مرکب افقی‪ :‬هر گاه کسر های مرکب در حالت افقی قرار گیرد جهت‬
‫ساده سازی مانند افاده های حسابی ساده می گردد‪.‬‬
‫مثال‬
‫‪1‬‬
‫)‪1‬‬ ‫? ‪15  5  1  2 ‬‬
‫‪7‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪106  70 36‬‬
‫‪:‬حل‬ ‫‪15  5  2 ‬‬ ‫‪ 10 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪15 1 2 3‬‬
‫)‪3‬‬ ‫?‪ (  ) ‬‬
‫‪1 1‬‬ ‫‪9 3 1 2‬‬
‫)‪2‬‬ ‫? ‪5  (  ) 1 ‬‬
‫‪5 2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 59‬‬ ‫‪15 1 3 15 3 3‬‬
‫‪5  1  6  ‬‬ ‫‪     53 2‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪10 10‬‬ ‫‪9 3 1 9 1 1‬‬
‫‪3‬‬
‫ب – کسر های مرکب عمودی‪ :‬هر گاه بطور پی هم تحت عملیات الجبری قرار داشته‬
‫باشد از پائین ترین مخرج اقدام به حل می کنیم‪.‬‬
‫‪40‬‬
 ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مثال‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪2 ‬‬ ‫‪2  2  7  7  49‬‬
‫‪5 28  5 33‬‬ ‫‪2 33 66‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7 10 70‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪99 1 99 99‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪3 6‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪9 ‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪1 2 0‬‬
‫‪10‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3 ‬‬ ‫‪3 ‬‬ ‫‪3 ‬‬ ‫‪3  17  37  629‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪4 148  4 3 144 432‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4 ‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪37‬‬
‫‪21 ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫تبصره‬
‫دانش جویان گرامی!‬
‫کسر های مرکب را بنام کسر های متوالی )‪ (Consecutive Fraction‬نیز یاد می کنند‪.‬‬
‫کار صنفی‪ :‬باالی شاگردان در صنف کار شود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪12  5‬‬
‫)‪1‬‬ ‫?‪5 ‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪3‬‬ ‫?‪5 ‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫?‪‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬
‫‪9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3 2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪3‬‬
‫نوع دوم‪ :‬کسر اعشار)‪: (Decimal Fraction‬‬
‫کسر اعشار به کسری گفته می شود که مخرج آن یک و صفرها مانند ‪، 100 ، 10‬‬
‫‪ ... 10000 ، 1000‬باشد و عدد اعشار به شکسته گفته می شود که توسط عالمه ( ‪) ,‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫رقم مکمل را از رقم اعشاری جدا می نمایند‪ .‬و عدد اعشاری از لحاظ نوعیت خویش به‬
‫دو نوع است‪.‬‬
‫‪5,2‬‬ ‫‪9,32‬‬ ‫‪7,541‬‬ ‫‪…..‬‬ ‫نوع اول‪ :‬عدد اعشاریه محدود‪ :‬مانند اعداد‬
‫نوع دوم‪ :‬عدد اعشاریه نا محدود‪ :‬که ارقام اعشاری آن محدود نمی باشد و به دو نوع‬
‫دیگر تقسیم می گردد‪.‬‬
‫الف‪ :‬عدد اعشاریه نا محدود متوالی (تکراری)‪:‬‬ ‫‪42‬‬
‫‪5,919191......  5, 91‬‬
‫‪3,130130130......  3,130‬‬
‫‪5,2737373......  5,273‬‬
‫ب‪ :‬عدد اعشاریه نامحدود غیر متوالی (غیر تکراری)‪:‬‬
‫‪9,2135729.....‬‬ ‫‪3,1345....‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪e.......... ....‬‬

‫کسر‬

‫اعشار‬ ‫عام‬

‫نا محدود‬ ‫محدود‬ ‫غیر واقعی‬ ‫واقعی‬

‫غیر متوالی‬ ‫متوالی‬

‫مقایسه اعداد اعشاری‪:‬‬
‫و یا هم = اعداد اعشاری را با هم مقایسه نمود‪.‬‬ ‫می توان با استفاده از عالمه < ‪> ،‬‬

‫‪42‬‬
 ‫طوریکه در نخست عدد مکمل را مقایسه نمائید و اگر نتیجه نمی گیرید به این معنی که‬
‫اعداد مکمل مساوی ظاهر گردید بعدا ً رجوع نمائید به اولین رقم اعشاری دهم و اگر باز‬
‫هم قیمت اعشاری اعداد مساوی بود ناگزیرید که صدم و هزارم را مطالعه نمائید‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬اعداد ذیل را مقایسه نمائید‪.‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪9,2  3‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫‪7,41  8‬‬
‫‪43‬‬ ‫)‪3‬‬ ‫‪95,213  95,2035‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫‪0,0001  0,01‬‬
‫)‪5‬‬ ‫‪21,000  21‬‬
‫مثال‬

‫باالی شاگردان در صنف کار شود‪.‬‬

‫مقایسه نمایند‪.‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪51,2‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪51‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪95,45‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪95,54‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪3,00001‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪3,0021‬‬
‫)‪4‬‬ ‫‪9,27‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪9,07945‬‬
‫یادداشت‪ :‬قابل تذکر است اینکه همیشه ارقام اعشار از عدد یک کوچکتر می باشد‪.‬‬
‫طریقه خواندن اعداد اعشاری‪-:‬‬
‫جهت درست خواندن اعداد اعشاری در نخست عدد کامل (تام) خوانده می شود سپس نام‬
‫از اعشاریه برده می شود و بعدا ً اعدا شکسته بعد از اعشاری چون دهم‪ ،‬صدم‪ ،‬هزارم‪،‬‬
‫ده هزارم‪....‬‬
‫قسمت راست جدا جدا خوانده می شود‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬برای خواندن و نوشتن عدد ‪ 95,2157‬داریم که‪:‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫تبدیل کسر ها به یکدیگر‬

‫‪ – I‬تبدیل کسر عام به عدد اعشار‪ :‬جهت تبدیل نمودن عام به اعشار از تقسیم استفاده‬
‫‪4‬‬
‫به کسر عام‬ ‫نموده صورت را تقسیم مخرج نمائید‪ .‬یعنی جهت تبدیل نمودن کسر‬
‫‪100‬‬
‫داریم که‪:‬‬ ‫‪44‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪0,04‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪ 0,04‬‬ ‫زیرا‬ ‫‪ 100‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪400‬‬
‫‪ 400‬‬
‫‪‬‬
‫‪1 31‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3,1‬‬
‫‪10 10‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 3‬ویا‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0,1  3  0,1  3,1‬‬
‫‪10 10‬‬

‫‪5‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪ 0,0005‬‬
‫‪10000‬‬
‫‪7‬‬
‫)‪4‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪ 14,7‬‬ ‫زیرا‬ ‫‪ 14  0,7  14,7‬‬
‫‪10‬‬
‫‪ – II‬تبدیل اعشار به کسر عام‪ :‬به جای اعشاریه در مخرج یک گذاشته و به اندازه ارقام‬
‫اعشاری در مخرج صفر ها را افزود می کنیم و هر گاه خواسته باشیم کسر های متوالی‬
‫را به کسر عام تبدیل نمائیم در نخست خط ‪ Bar‬کشیده از عدد یک در مخرج جلو گیری‬
‫می نمائیم و بجای ارقام اعشاری در مخرج عدد ‪ 9‬را افزود می کنیم‪ .‬و هر گاه قبل از‬
‫متوالی یک عدد غیر متوالی ولی شکسته بعد از اعشار موجود بود آن را از عدد مکمل‬
‫در صورت کم نموده در صورت بر مخرج نوشته می شود‪.‬‬
‫‪44‬‬
 ‫‪01 1‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪0,1 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪10 10‬‬
‫‪5953‬‬ ‫‪953‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪5,953 ‬‬ ‫ویا‬ ‫‪5‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪100001‬‬ ‫‪001‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪100,001 ‬‬ ‫ویا‬ ‫‪100‬‬ ‫‪ 100‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪45‬‬
‫‪6 2‬‬
‫)‪4‬‬ ‫‪0, 6 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪9 3‬‬
‫‪22543 2 22541‬‬
‫)‪5‬‬ ‫‪2, 2543 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪9999‬‬ ‫‪9999‬‬
‫‪5142  51 5091‬‬
‫)‪6‬‬ ‫‪5,142 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪990‬‬ ‫‪990‬‬
‫‪32159  3215 28944‬‬
‫)‪7‬‬ ‫‪32,154 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪900‬‬ ‫‪900‬‬
‫تبصره‬
‫فراموش نکنید که اعداد اعشاریه نا محدود غیر تکراری به کسر های عام قابل تبدیل‬
‫نیست‪.‬‬
‫مثال‬

‫کسر های عام را به اعشار و اعداد اعشار را به کسر عام تبدیل نمائید‪:‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫)‪1‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫?‪‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫?‪‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫? ‪10 ‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫)‪5‬‬ ‫? ‪0,0003 ‬‬ ‫)‪6‬‬ ‫? ‪4,1532 ‬‬

‫)‪7‬‬ ‫? ‪0,031 ‬‬ ‫)‪8‬‬ ‫? ‪5,423 ‬‬

 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫عملیات اساسی چهار گانه یا اعمال اربعه باالی اعداد اعشاری‬

‫‪Operations on Decimal Fractions‬‬

‫عملیه تقسیم‬ ‫عملیه ضرب‬ ‫عملیه تفریق‬ ‫عملیه جمع‬

‫‪46‬‬
‫اعداد اعشاری‬ ‫اعداد اعشاری‬ ‫اعداد اعشاری‬ ‫اعداد اعشاری‬

‫‪ – I‬عملیه جمع و تفریق اعداد اعشاری‪ :‬هر گاه خواسته باشیم اعداد مورد نظر‬
‫اعشاری را جمع و یا تفریق کنیم طوری عمل می نمائیم که اعشاریه تحت اعشاریه‬
‫نوشته متباقی ارقام را می نویسیم و نتیجه را جمع و تفریق می نمائیم‪ .‬و در حاصل جمع‬
‫و تفریق زیر عالمه اعشاری دو باره اعشاریه گذاشته می شود‪.‬‬

‫مثال‬

‫اعداد اعشاری ذیل را جمع و یا تفریق نمائید‪.‬‬

‫‪9,2‬‬
‫)‪1‬‬ ‫? ‪5  9,2 ‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪14,2‬‬

‫‪3,15‬‬
‫)‪2‬‬ ‫? ‪3,15  2,1 ‬‬ ‫‪2,1‬‬
‫‪1,05‬‬

‫‪46‬‬
 ‫‪19,25‬‬
‫)‪3‬‬ ‫? ‪19,25  32,012  0,21 ‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪32,012‬‬
‫‪51,262‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪0,21‬‬
‫‪51,052‬‬
‫‪47‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫? ‪0,1  0,001 ‬‬ ‫‪0,100‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪0,001‬‬
‫‪0,099‬‬
‫در صنف باالی شاگردان کار شود‪.‬‬ ‫تمرین‬

‫)‪1‬‬ ‫? ‪959,21  32,12 ‬‬

‫)‪2‬‬ ‫? ‪9,71  479,013  938  598  2,714 ‬‬
‫)‪3‬‬ ‫? ‪13,001 15,15  21,01 ‬‬
‫)‪4‬‬ ‫? ‪542,003  8,997 ‬‬
‫‪ – II‬عملیه ضرب اعداد اعشاری‪ :‬جهت ضرب نمودن اعداد اعشاری عینا ً ضرب اعداد‬
‫طبیعی می باشد صرف با فرق اینکه در اخیر عالمه اعشاریه را نظر به ارقام اعشاری‬
‫مضروب و مضروب فیه از حاصل ضرب جدا می گردد‪.‬‬
‫مثال‬

‫)‪1‬‬ ‫? ‪(5)(0,2) ‬‬ ‫‪0,2‬‬

‫‪x‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1,0‬‬
‫‪9,21‬‬
‫)‪2‬‬ ‫? ‪(9,21)(0,15) ‬‬ ‫×‬ ‫‪0,15‬‬
‫‪4605‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪921‬‬
‫‪000‬‬
‫‪1,3815‬‬

‫)‪3‬‬ ‫? ‪(15,001)  (1000) ‬‬ ‫)‪(15001‬‬

‫‪15,001‬‬ ‫‪48‬‬

‫‪× 1000‬‬
‫‪15001,000‬‬

‫یادداشت‪ :‬هر گاه تعداد ارقام اعشاری مساوی به تعداد صفر ها باشد جهت ضرب نمودن‬
‫فقط به تعداد صفر ها از عالمه اعشاریه جدا می نمائیم‪ .‬یعنی تعداد صفر مساوی به‬
‫اعشاریه حذف می گردد‪.‬‬
‫)‪4‬‬ ‫‪(9,2)(10)  92,0  92‬‬ ‫)‪7‬‬ ‫‪(5,2)(100)  520‬‬
‫)‪5‬‬ ‫‪(5,12)(100)  512,00  512‬‬ ‫)‪8‬‬ ‫‪(1,1)(1000)  1100‬‬
‫)‪6‬‬ ‫? ‪(75,0021)(20000) ‬‬
‫‪75,0021‬‬
‫×‬ ‫‪20000‬‬
‫‪1500042,0000‬‬

‫‪ – III‬عملیه تقسیم اعداد اعشاری‪ :‬هر گاه خواسته باشید اعداد اعشاریه را تقسیم اعداد‬
‫اعشاریه نمائید چند حالت وجود دارد‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫حالت اول‪ :‬در نخست باید اعداد اعشاری را باالی اعداد طبیعی در نظر گیرید یعنی‬
‫جهت تقسیم نمودن اعداد اعشاری باالی اعداد طبیعی عینا ً تقسیم اعداد طبیعی باالی اعداد‬
‫طبیعی را دارا می باشد با فرق اینکه اعشاریه در موقع اش در خارج قسمت منتقل‬
‫میگردد‪ .‬مثال‪:‬‬
‫)‪1‬‬ ‫? ‪(9,3) : (3) ‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫‪1,2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪3‬‬ ‫‪0,016‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪49‬‬ ‫‪3,1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0,6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0,004‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪9,1‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪016‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪16‬‬

‫‪3‬‬ ‫×‬ ‫×‬

‫‪3‬‬
‫×‬
‫حالت دوم‪ :‬جهت تقسیم نمودن اعشاری باالی اعشاری ضرب توان های عدد ‪ 10‬نمائید تا‬
‫اعشاریه از بین رفته و عملیه تبدیل به تقسیم اعداد طبیعی گردد‪.‬‬
‫)‪1‬‬ ‫? ‪(2,4) : (0,2) ‬‬
‫‪2,4 (2,4)(10) 24‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 12‬‬
‫‪0,2 (0,2)(10) 2‬‬
‫‪9,25 (9,25)  (100) 925‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪(9,25) : (0,5) ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 18,5‬‬
‫‪0,5‬‬ ‫)‪(0,5)(100‬‬ ‫‪50‬‬
‫یادداشت‪ :‬دانش جویان عزیز!‬
‫جهت سهولت تقسیم اعشاری طوری عمل نمائید که اعشاری از طرف راست به چپ‬
‫انتقال دهید و اگر اعشاری در صورت و یا مخرج باقی نماند با گذاشتن صفر تکمیل‬
‫سازید‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫)‪1‬‬ ‫? ‪(2,4) : (0,2) ‬‬

‫‪2,4 24‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 12‬‬
‫‪0,2 2‬‬
‫)‪2‬‬ ‫? ‪(9,25) : (0,5) ‬‬
‫‪9,25 925‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 18,5‬‬
‫‪0,5‬‬ ‫‪50‬‬
‫سواالت عمومی از بخش تقسیم اعداد اعشاریه‪:‬‬ ‫‪50‬‬
‫)‪1‬‬ ‫? ‪(0,0001) : (100) ‬‬
‫‪0,0001‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 0,000001‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪1000000‬‬
‫‪1,35 135‬‬
‫)‪2‬‬ ‫? ‪(1,35) : (10) ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0,135‬‬
‫‪10 1000‬‬
‫)‪3‬‬ ‫? ‪(48,16) : (16) ‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫? ‪(15) : (1000) ‬‬
‫‪3,01‬‬ ‫‪0,015‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪48,16‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1500‬‬
‫‪48‬‬ ‫‪- 1000‬‬
‫‪×16‬‬ ‫‪5000‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪5000‬‬
‫×‬ ‫×‬
‫)‪5‬‬ ‫? ‪(3100,1) : (100) ‬‬ ‫)‪6‬‬ ‫?=‪1,8:3‬‬
‫‪3,01‬‬ ‫‪1,8‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪48,16‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0,6‬‬
‫‪48‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪16‬‬
‫×‬ ‫×‬

‫‪50‬‬
 ‫نوت‪ :‬در یک عدد فقط یک اعشاریه استعمال شده میتواند و دیگر در یک اعشاریه سه‬
‫بار صفر به طور ستونی اجازه داریم‪.‬‬
‫یادداشت‪ :‬اگر به سواالت مراجعه نمودید که هم عام و هم اعشار باشد که جهت سهولت یا‬
‫تمام کسر های عام را به اعشار و یا تمام اعشار را به عام تبدیل نموده و نتیجه را مثل‬
‫افاده های عددی ساده سازید‪:‬‬
‫‪51‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5 1 5 1‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪0,5 ‬‬ ‫?‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪10 2 20 4‬‬
‫‪5‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪2,3  0,4  2 ‬‬‫?‪‬‬
‫‪3‬‬
‫‪0,4 5‬‬ ‫‪1 5‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2,3 ‬‬ ‫‪  2,3    2,3  ‬‬
‫‪2 3‬‬ ‫‪5 3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪23 1 69  10 79‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪10 3‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1 2‬‬
‫‪  0,7  5   5 ‬‬
‫‪3)  ‬‬ ‫? ‪  : 0,5 ‬‬
‫‪ 3,5  1 1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2 ‬‬

‫‪ 7 1  2 ‬‬ ‫‪ 7  2  2 ‬‬

‫‪  10  5   5  5‬‬ ‫‪  10   5  5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ : ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ : ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪3  10‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪ 10‬‬
‫‪‬‬
‫‪ 10 2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ 5 2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ 10  5  5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 5 1 1 5‬‬ ‫‪1 5‬‬ ‫‪1 10 1‬‬
‫‪ 20  : ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪:   :  :   ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 10‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 10 5 2 10 10 10 10 5 5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 10 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫رفع قوسین‪:‬‬

‫طوریکه از نام آن دریافت می گردد رفع قوسین به معنی از بین بردن قوس ها می باشد‬
‫طوریکه قبالً تذکر نمودیم در ریاضی سه نوع قوس وجود دارد‪ .‬قوس کوچک یا ناخنک‬
‫}‪.‬‬ ‫] و قوس بزرگ {‬ ‫) قوس متوسط [‬ ‫(‬
‫که جهت ساده سازی از قوس کوچک آغاز و به قوس بزرگ ختم می گردد یعنی‬ ‫‪52‬‬
‫بدینوسیله می توانید هر سه قوس را رفع نموده و به افاده عددی تبدیل نمائید و مانند حالت‬
‫قبل در افاده های حسابی عمل کنید‪.‬‬
‫مثال‪ :‬قوس ها را رفع نمائید‪.‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪52 (1  3)  25(4)  100‬‬

‫)‪2‬‬ ‫‪3  1(4  2  1)  3  1(2  1)  3  1  1  3‬‬

‫)‪3‬‬ ‫‪5  (2‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪ ‬‬
‫? ‪ 1) : (5)  1  3 ‬‬
‫‪5  15 : 5  1  3  5  3  1  3  5  2  3  7  3  10‬‬
‫)‪4‬‬ ‫? ‪400  80 : (0,25  4,75  1)  80  200 ‬‬
‫‪400  80 : (5,00  1)  80  200 ‬‬
‫‪ 400  80 : 4  80  200  400  20  80  200‬‬
‫‪ 400  100  200  400  100  200  600  100  500‬‬

‫‪52‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ‬
‫ﺳﻮم‬

‫ﺴﺎب‬
‫ﺴ ﺖ ‪ ،‬ﺮخ ‪ ،‬ﺗﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﲑاث ‪ ،‬ﻣﺸﺎر ﺖ ‪...‬‬
 ‫فصل سوم‬
‫نسبت یا ‪Ratio‬‬
‫نسبت دارای دو کمیت هم جنس می باشد که رابطه بین دو کمیت هم جنس را نسبت یا‬
‫)‪ (Ratio‬گویند که نسبت نشان می دهد چند بار کمیت اول شامل کمیت دوم یا کمیت دوم‬
‫‪53‬‬ ‫چندم حصۀ از کمیت اول است‪.‬‬
‫قابل تذکر است اینکه یک نسبت بدون واحد می باشد‪ .‬زیرا واحد دقیق نداشته و قابل تغیر‬
‫یا تبدیل می باشد‪.‬‬
‫‪10 gr‬‬ ‫مثال‬
‫کمیت اول‬ ‫عبارتند از‪:‬‬ ‫نسبت بین‬
‫‪5kg‬‬
‫‪10gr‬‬ ‫‪10gr‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0,002‬‬
‫‪5kg (5  1000) gr 5000 500‬‬
‫کمیت دوم‬
‫نسبت و انواع آن )‪:(Kinds of Ratio‬‬
‫نسبت به دو نوع حسابی و هندسی می باشد‪.‬‬
‫‪ – 1‬نسبت حسابی‪ :‬عبارت از حاصل تفریق مقدار های مساوی می باشد‪.‬‬
‫‪12m  3m  9m‬‬ ‫مثالً‪ :‬نسبت حسابی بین ‪ 3m ، 12m‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪ – 2‬نسبت هندسی‪ :‬عبارت از حاصل تقسیم مقدار ها می باشد‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬نسبت هندسی بین ‪ 3m‬و ‪ 100cm‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪3m‬‬ ‫‪3m 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 3‬‬
‫‪100cm 1m 1‬‬
‫نوت‪ :‬هر گاه واحد های نسبت غیر متجانس و غیر قابل تبدیل به یکدیگر باشند آن نسبت‬
‫گفته نمی شود بلکه نرخ است‪ .‬مثالً نسبت بین ‪ 2m‬و ‪ 4‬ساعت عبارتند از‪:‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪2m 1 m‬‬
‫‪ ‬نرخ‬ ‫‪‬‬
‫‪4h‬‬ ‫‪2 h‬‬

‫دریافت کمیت نا معلوم در نسبت‪:‬‬

‫جهت دریافت کمیت اول و دوم اگر مجهول باشد از فورمول های ذیل می توان استفاده‬
‫نمود‪:‬‬
‫‪ .......................... )I‬نسبت × کمیت دوم = کمیت اول‬ ‫‪54‬‬
‫‪ .........................)II‬نسبت ‪ :‬کمیت اول = کمیت دوم‬

‫مثال‬
‫‪3‬‬
‫است اگر عمر احمد ‪ 60‬سال باشد عمر محمود را‬ ‫نسبت بین عمر احمد و محمود‬
‫‪4‬‬
‫دریابید‪:‬‬
‫اول‬ ‫‪3‬‬ ‫احمد‬ ‫‪60‬‬
‫نسبت‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫دوم‬ ‫محمود ‪4‬‬ ‫‪‬‬
‫اول‬ ‫‪ 60‬‬ ‫‪3 60 4‬‬
‫دوم‪‬‬ ‫‪ 60 :‬‬ ‫‪‬‬ ‫سال‪  80‬‬
‫دوم‬ ‫‪? ‬‬ ‫‪4 1 3‬‬
‫‪60 3‬‬
‫میزان‪ :‬‬
‫‪80 4‬‬
‫‪4‬‬
‫است اگر طول سرک دوم ‪ 120m‬باشد‬ ‫سوال دوم‪ :‬نسبت بین طول های دو سرک‬
‫‪5‬‬
‫طول سرک اول را دریابید؟‬
‫‪5‬‬
‫‪ ‬نسبت‬ ‫نسبت × کمیت دوم = کمیت اول‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪  120m‬کمیت دوم‬ ‫‪  120‬کمیت اول‬
‫‪4‬‬
‫? ‪ ‬کمیت اول‬ ‫‪  30 5‬کمیت اول‬
‫‪  150m‬کمیت اول‬

‫‪54‬‬
 ‫نرخ یا ‪:Rate‬‬
‫حاصل تقسیم دو کمیت غیر متجانس را نرخ یا ریت گویند که در مسایل مختلف همچو‪،‬‬
‫کمیات مختلف فزیکی‪ ،‬محاسبات‪ ،‬مدت و غیره استفاده زیاد دارد‪ .‬که اصل منظور نرخ‬
‫عبارت از دریافت مقدار یک کمیت در هر واحد کمیت دیگر می باشد‪.‬‬
‫مثال اول‪ :‬قیمت ‪ 8‬قلم ‪ 24‬افغانی است‪ .‬نرخ یک قلم را محاسبه نمائید‪.‬‬
‫‪55‬‬ ‫افغاني‬ ‫‪24‬‬
‫نرخ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫(یعنی قیمت فی قلم ‪ 3‬افغانی است)‬
‫تعدادق لم‬ ‫‪8‬‬
‫مثال دوم‪ :‬اگر یک موتر ‪ 300km‬را در ‪ 5‬ساعت طی می کند‪ .‬ریت آن عبارت است از‪:‬‬
‫‪300km 60km‬‬
‫نرخ ‪Rate ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5h‬‬ ‫‪h‬‬
‫دریافت نسبت معادل نظر به مجموع جمالت‬
‫مجموع جمالت نسبت معادل را باالی حاصل جمع نسبت داده شده تقسیم را با صورت و‬
‫مخرج نسبت اولی (نسبت داده شده) ضرب می کنیم‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫کدام است اگر مجموع جمالت آن ‪ 52‬باشد‪ .‬حال مجموع جمالت‬ ‫مثال‪ :‬نسبت معادل‬
‫‪9‬‬
‫نسبت معادل را باالی مجموع جمالت نسبت داده شده تقسیم می کنیم‪.‬‬

‫‪52  13  4‬‬
‫‪  52‬مجموع جمالت نسبت معادل‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪  4  9  13‬مجموع جمالت نسبت های داده شده‬ ‫‪4 4  4 16‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪9 9  4 36‬‬

‫امتحان‪ :‬صورت و مخرج نسبت حاصله را با هم جمع می نمائیم‪16+36=52 .‬‬

‫‪2‬‬
‫را دریافت کنید که مجموع جمالت آن ‪ 22‬باشد‪.‬‬ ‫مثال دوم‪ :‬نسبت معادل‬
‫‪3‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫مجموع جمالت نسبت داده شده‬
‫مجموع جمالت نسبت معادل‬
‫‪22  5  4,4‬‬
‫‪ 2  3  5‬‬
‫‪‬‬
‫‪ 22‬‬ ‫‪  2  2  4,4  8,8‬‬
‫‪3 3  4,4 13,2‬‬

‫تبصره‬
‫نباید اعشاری صورت و مخرج خالص شود زیرا حاصل جمع شان عدد ‪ 22‬را حاصل‬ ‫‪56‬‬
‫نمی دهند‪.‬‬
‫نکته‪ :‬در ریاضیات معاصر معموالً در صورت و مخرج کسر عام نوشتن اعداد اعشاری‬
‫را مجاز نمی دانند مانند کتاب ‪ Formula‬چاپ پاریس )‪(1992‬‬
‫دریافت نسبت معادل نظر به تفاضل جمالت‬
‫تفاضل جمالت نسبت معادل را باالی تفاضل جمالت نسبت اول تقسیم و حاصل تقسیم را‬
‫به صورت و مخرج نسبت اولی ضرب می نمائیم‪.‬‬
‫مثال‬
‫‪3‬‬
‫کدام است اگر تفاضل جمالت آن ‪ 20‬باشد‪.‬‬ ‫نسبت معادل‬
‫‪ 20‬‬ ‫‪ 20‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪3 3  5 15‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪  7  3  4 4‬تفاضل جمالت نسبت معادل‬ ‫‪7 7  5 35‬‬
‫تفاضل جمالت نسبت اولی‬
‫امتحان‪ :‬صورت و مخرج حاصله را از هم تفریق می نمائیم‪35-15=20 .‬‬
‫‪2‬‬
‫کدام است اگر حاصل ضرب جمالت آن ‪ 150‬باشد؟‬ ‫مثال دوم‪ :‬نسبت معادل‬
‫‪3‬‬

‫‪ :‬حاصل ضرب جمالت نسبت معادل‬ ‫‪150‬‬

‫‪150 ‬‬ ‫‪ 25‬‬
‫‪ 6‬‬
‫‪ : 2  3  6‬حاصل ضرب جمالت نسبت اولی‬
‫‪25  5‬‬
‫میزان‪10 × 15 = 150 :‬‬

‫‪56‬‬
 ‫وسط حسابی‪:‬‬
‫وسط حسابی بین دو یا چندین مقدار عبارت از حاصل جمع اعداد و تقسیم بر ارقام آن می‬
‫باشد‪ .‬مثال‪ :‬وسط حسابی بین ‪ 1m ، 2m‬و ‪ 3m‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪2m  1m  3m 6m‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3m‬‬ ‫‪3m‬‬
‫‪57‬‬ ‫‪ + ......‬مقدار دوم ‪ +‬مقدار اول‬
‫تعداد مقدار ها‬
‫تقسیم به نسبت معینه‪:‬‬
‫هر گاه خواسته باشید یک مقدار و یا یک عدد را به نسبت های داده شده تقسیم نمائید‪،‬‬
‫طوری عمل نمائید که‪:‬‬
‫الف‪ :‬نسبت های داده شده را جمع نمائید‪.‬‬
‫ب‪ :‬سپس حاصل جمع را در نظر گرفته و مقدار را تقسیم آن نمائید‪.‬‬
‫ج‪ :‬در اخیر خارج قسمت بدست آمده را ضرب هر یک از نسبت های داده شده نمائید‪.‬‬

‫مثال‬

‫‪ )1‬عدد ‪ 1200‬را به نسبت ‪ 3‬و ‪ 2‬تقسیم نمائید‪.‬‬

‫نسبت های داده شده‬ ‫‪3+2=5‬‬
‫‪240‬‬ ‫به نسبت اول ‪3 × 240 = 720‬‬
‫بعداً‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1200‬‬
‫‪‬‬ ‫به نسبت دوم ‪2 × 240 = 480‬‬
‫‪10‬‬
‫‪20‬‬
‫‪20‬‬
‫‪0‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫میزان‪720 :‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪480‬‬
‫‪1200‬‬
‫‪ )2‬عدد ‪ 3600‬را به نسبت های (‪ 3 ، 2 ، 1‬و ‪ )6‬تقسیم نمائید‪.‬‬
‫‪1 × 300 = 300‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪1‬‬ ‫به نسبت اول‬
‫‪2 × 300 = 600‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪3600‬‬ ‫‪2‬‬ ‫به نسبت دوم‬ ‫‪58‬‬
‫‪3 × 300 = 900‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪3‬‬ ‫به نسبت سوم‬
‫‪6 × 300 = 1800‬‬ ‫‪6‬‬ ‫به نسبت چهارم‬
‫‪12‬‬
‫تنــــــــــــــــاسب‬
‫‪Proportion‬‬
‫حالت مساوی بودن دو ویا چندین نسبت را تناسب گویند‪ .‬طوریکه صورت نسبت اول و‬
‫مخرج نسبت دوم را طرفین و صورت نسبت دوم و مخرج نسبت اول را وسطین گویند‪.‬‬
‫ً ‪a c‬‬
‫مثال ‪‬‬
‫‪b d‬‬
‫‪ a  d‬را طرفین و ‪ b  c‬را وسطین تناسب گویند‪ .‬قابل تذکر است که تناسب دارای‬
‫چهار قیمت بوده و بدون واحد می باشد‪.‬‬

‫‪a c‬‬
‫‪a:b  c:d‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫تناسب مفرد‬
‫‪b d‬‬
‫وسط طرف‬ ‫طرف وسط‬

‫وسطین‬
‫طرفین‬

‫‪58‬‬ ‫‪‬‬
 ‫‪a‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪f‬‬
‫برای واضح ساختن طرفین و وسطین تناسب فوق را به شکل ذیل می نویسیم‪.‬‬

‫‪a : b :: c : d :: e : f‬‬

‫‪59‬‬
‫تناسب‬

‫مرکب‬ ‫مفرد‬

‫غیر مستقیم‬ ‫مستقیم‬

‫خواص اساسی تنــــــــــــــــــاسب‬

‫‪Proportion of Properties‬‬
‫خاصیت اول و اصلی‪ -:‬دو نسبت زمانی یک تناسب است که حاصل ضرب طرفین‬
‫مساوی به حاصل ضرب وسطین گردد‪ .‬یعنی‪:‬‬
‫‪a c‬‬ ‫‪1 4 1 8  2  4‬‬
‫‪  ad  bc‬‬ ‫**‬
‫مثال‬ ‫‪ ‬‬
‫‪b d‬‬ ‫‪2 8‬‬ ‫‪88‬‬

‫خاصیت دوم‪ :‬هر گاه یک تناسب را معکوس سازیم نتیجه باز هم یک تناسب است‪.‬‬
‫‪d b‬‬ ‫‪c a‬‬
‫است‪.‬‬ ‫مثالً‪ :‬اگر ‪ ‬باشد پس در نتیجه ‪ :‬‬
‫‪c a‬‬ ‫‪d b‬‬

‫** ‪ -‬هدف از ‪ d , c, b, a‬یعنی می تواند سایر اعداد حسابی باشد‪ .‬یعنی برای هر عدد این فورمول ها‬
‫در اعداد حسابی (چون مورد بحث است) صدق می کند‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪4 2‬‬ ‫‪2 1‬‬

‫‪44‬‬ ‫زیرا‬ ‫‪‬‬ ‫بنا ًء‬ ‫یعنی‪ :‬‬
‫‪2 1‬‬ ‫‪4 2‬‬
‫خاصیت سوم‪ :‬هر گاه جای طرفین و وسطین را در تناسب تغییر دهیم هیچ نوع تغییر‬
‫رونما در تناسب مربوطه نمی گردد‪.‬‬
‫‪b d‬‬ ‫‪c a‬‬
‫نیز است‪.‬‬ ‫یعنی‪ :‬اگر ‪ ‬باشد بنا ًء ‪‬‬
‫‪a c‬‬ ‫‪d b‬‬
‫‪60‬‬
‫‪2 4‬‬ ‫‪2 1‬‬
‫‪ ‬بنا ًء ‪ ‬زیرا ‪4  4‬‬ ‫مثال‬
‫‪1 2‬‬ ‫‪4 2‬‬
‫خاصیت چهارم‪ :‬هر گاه صورت را با مخرج خود نسبت در تناسب جمع و یا تفریق نموده‬
‫در صورت بر مخرج نوشته نمائیم در تناسب مربوط تغییر وارد نمی گردد‪.‬‬
‫‪ab cd‬‬ ‫‪a c‬‬
‫نیز می باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫یعنی‪ :‬اگر ‪ ‬باشد بنا ًء‬
‫‪b‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪b d‬‬

‫‪1 2 2  4‬‬ ‫‪3 6‬‬ ‫‪1 2‬‬

‫‪‬‬ ‫‪   12  12‬‬ ‫است بنا ًء داریم که‬ ‫‪‬‬ ‫مثالً‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2 4‬‬ ‫‪2 4‬‬
‫‪5  3 10  6‬‬ ‫‪2 4‬‬ ‫‪5 10‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬باشد پس‪   12  12 :‬‬ ‫به همین ترتیب‪:‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3 6‬‬ ‫‪3 6‬‬
‫خاصیت پنجم‪ :‬به همین ترتیب هر گاه صورت با مخرج جمع و یا تفریق در مخرج‬
‫نوشته شود در تناسب تغیر رونما نمی گردد‪.‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪a c‬‬
‫می باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫یعنی اگر ‪ ‬باشد بنا ًء‬
‫‪ab cd‬‬ ‫‪b d‬‬
‫مثال‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1 2‬‬ ‫‪1 2‬‬

‫زیرا ‪6 = 6‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬باشد بنا ًء ‪ ‬‬
‫‪1 2 2  4‬‬ ‫‪3 6‬‬ ‫‪2 4‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5 10‬‬ ‫‪5 10‬‬
‫زیرا ‪20=20‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬باشد بنا ًء‬ ‫به همین ترتیب اگر‬
‫‪5  3 10  6‬‬ ‫‪2 4‬‬ ‫‪3 6‬‬
‫‪60‬‬
 ‫خاصیت ششم‪ :‬هر گاه صورت و مخرج را با مخرج جمع در صورت و صورت ها را‬
‫بر مخارج تفریق در مخرج نوشته نمائیم‪ .‬تناسب جدید بدست می آید باز هم یک تناسب‬
‫‪a c‬‬
‫می باشد‪ .‬مانند‪ :‬‬
‫‪b d‬‬
‫‪ab cd‬‬
‫‪‬‬ ‫هم چنان عکس این عمل نیز در تناسب صدق می کند‪.‬‬
‫‪ab cd‬‬
‫‪61‬‬
‫‪5 15‬‬
‫‪‬‬ ‫مثال عددی‬
‫‪4 12‬‬
‫‪5  4 15  12‬‬ ‫‪9 27‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ 27  27‬‬
‫‪5  4 15  12‬‬ ‫‪1 3‬‬
‫خاصیت هفتم‪ :‬هر گاه دو یا چندین نسبت مساوی به یک عدد ثابت باشند حاصل جمع‬
‫صورت ها در صورت و حاصل جمع مخارج در مخرج باز هم مساوی به همان عدد‬
‫ثابت می گردد‪ .‬یعنی‪:‬‬
‫‪a c e‬‬
‫*‬
‫‪   ........  k‬‬
‫‪b d f‬‬
‫‪a  c  e......‬‬
‫‪k‬‬
‫‪b  d  f ......‬‬
‫مثال عددی‪:‬‬
‫‪70 10 20 60‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪14 2‬‬ ‫‪4 12‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪70  10  20  60 1 6 0 8 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪14  2  4  12‬‬ ‫‪3 2 1 6‬‬
‫‪1 6‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬

‫* ‪ -‬حروف کوچک انگلیسی در اینجا نماینده گی از سایر اعداد حسابی می نماید‪ .‬یعنی برای هر عدد این‬
‫چنین توصیف شده است‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫دریافت قیمت مجهول در تناسب‪:‬‬

‫جهت دریافت جمله یا کمیت نا معلوم از جنس سه حد معلوم طوری عمل نمائید که در‬
‫نخست حد نا معلوم را به حرف مجهول ( ‪ ) x‬جبران نموده تا تناسب در چهار کمیت‬
‫ظاهر گردد‪ .‬پس مقابل ‪( x‬نظر به طرفین و یا وسطین) در مخرج و دو دیگر از کمیت‬
‫ها معلوم ضرب گردیده و در صورت نوشته می گردد‪ .‬بعد از اجرای عملیه قیمت‬
‫مجهول مربوطه را می توان دریافت نمود‪.‬‬ ‫‪62‬‬
‫مثال‬
‫‪8‬‬ ‫?‬
‫قیمت ? را در یابید‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫در تناسب‬
‫‪13 26‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫حل‪ :‬در مرحله اول ? ‪ x ‬قرار می دهیم‪ .‬پس داریم ‪.‬‬
‫‪13 26‬‬
‫‪2‬‬
‫‪8  2 6 8  2‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 16  x  16‬‬
‫‪1 3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫سواالت حل شده‪:‬‬
‫‪x 27‬‬ ‫‪x 3‬‬ ‫‪12 15‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2 18‬‬ ‫‪4 12‬‬ ‫‪24 x‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2  27‬‬ ‫‪4  3‬‬ ‫‪2 4  15‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ 30‬‬
‫‪1 8‬‬ ‫‪1 2‬‬ ‫‪1 2‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫مشق‪ :‬در صنف کار شود!‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪81 y‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪21‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪3‬‬
‫‪27 54‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪62‬‬
 ‫وسط هندسی‪:‬‬
‫هر گاه طرفین و وسطین در تناسب مجهول باشد جهت حل از جذر المربع استفاده نمائید‪.‬‬
‫(طوریکه جذرالمربع یک عدد عبارت از دریافت دو عامل ضربی یک سان است که به‬
‫نفس خودش ضرب گردد که عدد تحت جذر یا مجذور را حاصل دهد‪ .‬و قابل تذکر است‬
‫اینکه جذری که درجه نداشت درجه جذر ‪ 2‬بوده و درجه جذر نه اعشاری و نه کسری‬
‫‪63‬‬ ‫می باشد‪ .‬در حالیکه مجذور است)‬
‫مثال‬

‫قیمت مجهول ها را در تناسب مربوطه در یابید‪( :‬وسط هندسی بین ‪ 1‬و ‪)9‬‬
‫‪x 1‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪9 x‬‬
‫‪x  1 9  9  3  x  3‬‬
‫( وسط هندسی بین ‪ 9‬و ‪)4‬‬
‫‪9 x‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x 4‬‬
‫‪x  9  4  36  6  x  6‬‬
‫مثال عمومی‪ :‬نسبت حسابی‪ ،‬نسبت هندسی‪ ،‬وسط حسابی‪ ،‬وسط هندسی بین اعداد ‪ 64‬و‬
‫‪ 1‬را دریابید‪:‬‬
‫حل‪:‬‬
‫‪ : 1-64=63‬نسبت حسابی (‪I‬‬
‫‪64‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ :‬نسبت هندسی (‪II‬‬ ‫یا ‪ 64‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪64‬‬
‫‪64  1 65‬‬
‫‪ :‬وسط حسابی (‪III‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 32,5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ :‬وسط هندسی (‪IV‬‬ ‫‪64  1  64  8‬‬

 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫مثال‬
‫‪10‬‬
‫است‪ .‬اگر سرک اول نظر به سرک دوم‬ ‫مثال ‪ :1‬نسبت بین طول های دو سرک‬
‫‪3‬‬
‫‪ 20km‬طویل تر باشد طول هر دو سرک را در یابید؟‬
‫‪m  n  20‬‬ ‫حل‪ :‬چون می دانیم سرک اول ‪ m‬و طول سرک دوم ‪ n‬باشد پس‬
‫‪m 10‬‬ ‫‪m  n 10  3‬‬ ‫‪20 7‬‬ ‫‪20  3‬‬ ‫‪64‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ n‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪n 3‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪m  20  n  m  20 ‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪3‬‬
‫و حاصل جمع شان ‪ 96‬است‪ .‬اعداد را در یابید؟‬ ‫مثال ‪ :2‬نسبت بین دو عدد‬
‫‪5‬‬
‫حل‪:‬‬

‫‪m 3‬‬ ‫‪m n  35‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ n‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪n 5‬‬ ‫‪ 96 8‬‬
‫‪m  n  96‬‬ ‫‪‬‬
‫‪n 5‬‬
‫‪96  5‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪ 60‬‬
‫‪8‬‬
‫‪m  n  96‬‬
‫‪m  96  60‬‬
‫‪m  36‬‬

‫‪64‬‬
 ‫انوع تنــــــــــــــــــــــــــاسب‬

‫‪Kinds of Proportion‬‬
‫تناسب از لحاظ نوعیت خویش به دو نوع می باشد‪ .‬تناسب مستقیم و تناسب غیر مستقیم‪:‬‬
‫‪ – 1‬تناسب مستقیم )‪:(Direct Proportion‬‬
‫‪65‬‬
‫هر گاه رابطه بین دو کمیت طوری باشد که با زیاد شدن کمیت اول‪ ،‬کمیت دوم زیاد و با‬
‫کم شدن کمیت اول‪ ،‬کمیت دوم نیز کم گردد‪ ،‬چنین تناسب را تناسب مستقیم یاد می کنند‪.‬‬
‫مثال‬

‫مثال‪ )1‬قیمت ‪ 4‬متر تکه ‪ 80‬افغانی است قیمت ‪ 8‬متر تکه را در یابید؟‬
‫حل‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪8 m  80af‬‬
‫‪ x  ‬‬
‫‪4m‬‬ ‫‪80af‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 160af‬‬
‫‪8m‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4 m‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪x  160af‬‬
‫اگر به جهت خطوط در سوال مربوطه تماشا نمائید‪ ،‬با زیاد شدن ‪ 8m‬تکه پول آن‬
‫‪ 160af‬زیاد گریده است‪.‬‬
‫مثال ‪ )2‬مزد ‪ 7‬نفر کار گر ‪ 7350‬افغانی است مزد چند نفر کارگر ‪ 22050‬افغانی می‬
‫باشد؟‬
‫حل‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪7350 ‬‬ ‫‪7  22050‬‬
‫‪ x  73 5 0  21‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪22050‬‬
‫‪105‬‬
‫‪ x  21‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪ – 2‬تناسب غیر مسقتیم یا معکوس )‪:(Indirect Proportion‬‬

‫به تناسبی گفته می شود که با زیاد شدن کمیت اول‪ ،‬کمیت دوم کم و با کم شدن کمیت‬
‫اول‪ ،‬کمیت دوم زیاد گردد‪ .‬چنین تناسب را تناسب غیر مستقیم یا معکوس گویند‪ .‬که‬
‫جهت حل سواالت تناسب غیر مستقیم‪ ،‬جز مجهول را معکوس یعنی تناسب را به مستقیم‬
‫تبدیل نموده و به حل آن مانند دریافت جزء مجهول در تناسب استفاده می نمائیم‪.‬‬
‫مثال‬ ‫‪66‬‬
‫مثال ‪ 3 )1‬نفر کارگر یک کار را در ‪ 12‬روز انجام می دهند در یابید که ‪ 7‬نفر کار گر‬
‫همان کار را در چند روز انجام می دهند؟‬
‫حل‪:‬‬
‫کارگر‬ ‫روز‬
‫نفر‬ ‫‪3‬‬ ‫‪12‬‬ ‫نفر‬ ‫‪3‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫نفر‬ ‫‪7‬‬ ‫‪x‬‬ ‫نفر‬ ‫‪7‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪3  12‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪ 5,14285‬‬
‫‪7‬‬
‫مثال ‪ )2‬چند نفر یک سرک را در مدت ‪ 28‬روز قیر ریزی می کند در صورتیکه ‪ 4‬نفر‬
‫در مدت ‪ 70‬روز قیر ریزی می نمایند‪.‬‬
‫حل‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫نفر‪x‬‬ ‫‪ 28‬روز‬ ‫‪4‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪4  70 70‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 10‬‬
‫‪ 4‬نفر‬ ‫‪70‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪2 8‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪7‬‬
‫نفر ‪x  10‬‬

‫‪66‬‬
 ‫تناسب مرکب‬

‫‪Compound Proportion‬‬
‫هر گاه زیاد تر از دو نسبت با هم مساوی گردند تناسب مرکب نامیده می شود‪ .‬مثالً‪:‬‬
‫‪3 12 15 18‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ .......... .‬‬
‫‪7 28 35 42‬‬
‫‪67‬‬
‫که جهت دریافت جز مجهول در تناسب مرکب با درک نوعیت تناسب به حل آن می توان‬
‫اقدام نمود‪ .‬طوریکه جز مجهول را با هر کمیت معلوم می توان مقایسه نمود‪.‬‬
‫مثال‬

‫اگر ‪ 10‬نفر روزانه ‪ 8‬ساعت کار نمایند‪ 2000m 2 .‬زمین را در ‪ 5‬روز سنگ فرش می‬
‫کنند‪ .‬در صورت که همین ‪ 10‬نفر روزانه ‪ 10‬ساعت کار نمایند در مدت ‪ 3‬روز چقدر‬
‫زمین را سنگ فرش خواهند نمود؟‬
‫حل‪:‬‬
‫ساعت کار‬ ‫مساحت‬ ‫مدت‬ ‫ساعت کار‬ ‫مساحت‬
‫‪8‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪:‬الف‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2000‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪x‬‬ ‫مستقیم‬

‫مدت‬ ‫مساحت‬
‫ب‪:‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2000‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪x‬‬ ‫مستقیم‬

‫‪10  2000  3‬‬

‫‪  x ‬بنا ًء از رابطه الف و ب‬ ‫‪ 1500m 2  x  1500m 2‬‬
‫‪85‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫تبصره‬
‫از نوشتن عدد تکراری دو بار در سوال خودداری نمائید‪ .‬زیرا ما از عین سوال دو‬
‫بخش نمودیم‪ .‬بنا ًء نمیتوان از عددیکه با دو طرف مقایسه می نمائیم دو بار نوشته کنیم‪.‬‬
‫مثل مثال فوق‪.‬‬
‫مثال ‪ 8 :)2‬نفر اگر روزانه ‪ 6‬ساعت کار کنند زمین به مساحت ‪ 60m 2‬را در ‪ 5‬روز‬
‫بیل می زنند‪ .‬معلوم کنید اگر ‪ 10‬نفر روزانه ‪ 5‬ساعت کار کنند زمین به مساحت ‪50m 2‬‬ ‫‪68‬‬
‫را در چند روز بیل می زنند‪.‬‬

‫‪8 5‬‬ ‫‪8 x‬‬

‫‪ :‬الف‬ ‫‪ ‬غیر ‪‬‬
‫‪10 x‬‬ ‫‪10 5‬‬
‫نفر‬ ‫ساعت‬ ‫مساحت‬ ‫‪ ‬روز‬
‫‪‬‬ ‫‪6 5‬‬ ‫‪6 x‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪ :‬ب ‪5 ‬‬ ‫‪ ‬غیر ‪‬‬
‫‪5 x‬‬ ‫‪5 5‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪x ‬‬
‫‪60 5‬‬ ‫‪60 5‬‬
‫‪ :‬ج‬ ‫مستقیم ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪50 x‬‬ ‫‪50 x‬‬

‫‪8  5  6  50‬‬
‫‪x‬‬ ‫روز ‪ 4‬‬
‫‪10  5  60‬‬
‫روز ‪x  4‬‬

‫احدیت‪ :‬یک طریقه ساده و بسیط برای دریافت جزء مجهول در تناسب مستقیم بوده که‬
‫جهت حل آن اجزای معلوم را تقسیم نموده پس حاصل تقسیم را ضرب حد مطلوب شده‬
‫می نمائیم‪ .‬یعنی ضرب مقدار مورد نظر‪.‬‬
‫مثال‬

‫هر گاه ‪ 25‬نفر نجار ‪ 400‬پایه چوکی را ترمیم کنند‪ .‬یک نفر نجار چند پایه چوکی را‬
‫ترمیم خواهد نمود؟‬

‫‪68‬‬
 ‫حل‪:‬‬
‫‪400‬‬
‫نفر ‪‬‬ ‫یعنی‪1  16  1  16 :‬‬ ‫جز مجهول = مقدارمورد نظر ×‬
‫‪25‬‬
‫مثال ‪ :)2‬اگر قیمت ‪ 8‬کارتن صابون ‪ $40‬باشد قیمت ‪ 12‬کارتن صابون را دریابید؟‬
‫‪40‬‬
‫‪ 12  5  12  60‬‬
‫‪8‬‬
‫‪69‬‬
‫میراث‪ :‬پول یا جایداد و یا اموالی است که در حیات و یا بعد از مرگ شخصی به‬
‫‪1‬‬
‫و برای پسر دو‬ ‫بازمانده هایش برسد که جهت تقسیم پول نظر به فقه شریف حق خانم‬
‫‪8‬‬
‫حصه و برای هر دختر یک حصه می رسد‪.‬‬
‫مثالً‪ :‬بعد از مرگ عبدهللا ‪ 12000‬افغانی باقی می ماند‪ .‬از پول مذکور ‪ 3000‬افغانی وی‬
‫قرضدار بوده و بعدا ً پول باقی مانده را حق خانم و از یک پسر و یک دختر را در یابید‪.‬‬
‫‪ : 12000Afs  3000Afs  9000Afs‬در نخست‬

‫‪ 9000Afs  1125Afs  7875Afs‬حاال حق خانم ‪ : 9000  1  1125‬بعدا ً‬

‫‪8‬‬
‫‪7875‬‬
‫‪ 1‬پسر‬ ‫‪ 2‬حصه‬ ‫بنا ًء‬ ‫‪ 2  5250Afs‬‬
‫‪3‬‬
‫‪7875‬‬
‫‪ 1‬دختر‬ ‫‪ 1‬حصه‬ ‫‪ 1  2625Afs‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫بنا ًء حق خانم ‪ 1125‬افغانی برای پسر ‪ 5250‬افغانی و برای یک دختر ‪ 2625‬افغانی‬
‫تقسیم گردید‪ .‬هر گاه هر سه پول را با پول قرض جمع نمائیم باید پول عبدهللا را بدهد‪.‬‬

‫‪1125Afs  5250Afs  2625Afs  3000Afs  12000Afs‬‬

 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫جز و کل و رابطه آنها‬

‫در مسایل جز و کل همیشه سه مقدار مورد نظر است‪.‬‬

‫الف‪ :‬کل‬
‫ب‪ :‬جز‬
‫ج‪ :‬رابطه کل و جز (نشان می دهد که جز چندم حصه کل است)‬ ‫‪70‬‬

‫‪ )I‬دریافت جز از کل‪ :‬برای دریافت جز از کل (کل را در رابطه جز و کل ضرب می‬

‫کنیم)‬
‫‪ )II‬دریافت کل از جز‪ :‬برای دریافت کل از جز (جز را در عکس رابطه جز و کل‬
‫ضرب می کنیم)‬
‫‪ )III‬دریافت رابطه جز و کل‪ :‬رابطه کسری تشکیل میدهیم که صورت مقدار جز و‬
‫مخرج آن مقدار کل را نشان دهد‪.‬‬
‫مثال‬
‫‪5‬‬
‫حصۀ معاش خود را مصرف‬ ‫‪ )1‬معاش یک شخص ‪ 5600af‬می باشد این شخص‬
‫‪8‬‬
‫کرده‪ .‬مقدار مصرف وی را پیدا نمائید؟‬
‫‪700‬‬
‫‪5‬‬
‫‪ = 5600af‬کل معاش‬ ‫‪  5 6 0 0 ‬جز مصرف‬ ‫‪ 3500af‬‬ ‫حل‪:‬‬
‫‪8‬‬
‫‪1‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ ‬رابطه جز کل‬ ‫رابطه × کل = جز‬
‫‪8‬‬
‫? = جز مصرف‬

‫‪70‬‬
 ‫‪3‬‬
‫یک محلول را نمک تشکیل می دهد اگر مقدار نمک در بین محلول ‪ 60‬گرام باشد‬ ‫‪)2‬‬
‫‪5‬‬
‫مقدار محلول را بدست آرید؟‬
‫‪3‬‬
‫= رابطه جز و کل (نمک و محلول)‬ ‫عکس رابطه × جز= کل‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫‪71‬‬ ‫‪  60 gr‬جز (مقدار نمک)‬ ‫‪  60 ‬کل‬ ‫‪ 100gr‬‬
‫‪3‬‬
‫? = کل (مقدار محلول)‬
‫‪ )3‬معاش یک شخص ‪ 7200af‬می باشد این شخص ‪ 6000af‬معاش خود را مصرف‬
‫کرده‪ ،‬چندم حصه معاش خود را مصرف کرده است؟‬
‫جز‬
‫‪  7200af‬کل معاش‬ ‫رابطه‬ ‫‪‬‬
‫کل‬
‫‪  6000af‬جز (مصرف)‬
‫‪6000af 5‬‬
‫? = رابطه جز و کل‬ ‫‪ ‬رابطه‬ ‫‪‬‬
‫‪7200af 6‬‬

‫مشارکت‪:‬‬
‫بعضی اوقات دو و یا چندین تجار یکجا با هم مشارکت می کنند‪ .‬فایده و نقص تجارت را‬
‫به نسبت سرمایه در بین تجار تقسیم می کنیم‪ .‬در حالیکه بعضی اوقات سرمایه بین آنها‬
‫متفاوت و یا هم مدت شان متفاوت می باشد‪ .‬قرار ذیل می توان سود و یا زیان را باالی‬
‫ایشان تقسیم نمود‪.‬‬
‫مثال اول‪ :‬یوسف و علی با سهم ‪ $ 12000‬و ‪ $ 36000‬مشترکا ً با هم تجارت می کنند‪.‬‬
‫اگر آنها ‪ $ 24500‬را مفاد نمایند‪ .‬فایده هر کدام آنهارا نظر به سرمایه اولی تقسیم نمایند‪:‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫حل‪ - :‬معلوم و پیداست که باید مفاد علی نسبت به یوسف زیاد تر باشد نظر به سرمایه‬
‫اولی‪ .‬جهت حل از تقسیم به نسبت معینه استفاده نمایند لیکن در نخست باید پول یوسف و‬
‫علی اختصار گردد‪.‬‬
‫علی‬ ‫و‬ ‫یوسف‬
‫‪24500‬‬
‫‪360 0 0‬‬ ‫‪120 0 0‬‬ ‫بنا ًء‬ ‫‪ 6125‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪72‬‬
‫‪6‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫بعدا ً‬ ‫مفاد یوسف ‪61251  6125$‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪=4‬‬ ‫مفاد علی ‪6125 3  18375$‬‬
‫مثال دوم‪ :‬عبدهللا ‪ 2‬ماه بعد از شروع تجارت خود عمر را همرای خود در تجارت‬
‫شرکت می کند‪ .‬اندازه سرمایه های آنها با هم مساوی است‪ .‬اگر ‪ 35000‬افغانی نفع کرده‬
‫باشند فایده هر کدام را معلوم نمائید؟‬
‫حل‪ :‬سر مایه های آنها با هم مساوی بوده در حالیکه مدت بکار انداختن سرمایه ایشان با‬
‫هم مختلف اند‪ .‬سرمایه تجار اول ‪ 12‬ماه و سرمایه تجار دومی ‪ 10‬ماه فعالیت نموده اند‪.‬‬
‫ازینرو مفاد ایشان را از روی نسبت اوقات شان تقسیم می نمائیم‪.‬‬
‫عبدهللا‬ ‫عمر‬
‫‪12‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 35000‬‬
‫‪6  5  11‬‬ ‫‪ 6  19090,90909af‬‬
‫‪ 11‬‬
‫‪‬‬
‫‪35000‬‬
‫‪ 5  15909,09091af‬‬
‫‪11‬‬
‫میزان‪ :‬مفاد عبدهللا )‪ (19090,90909‬را جمع مفاد عمر )‪ (15909,0909‬می نمائیم‪.‬‬
‫که در نتیجه ‪35000af‬‬

‫‪72‬‬
 ‫درصد (فیصد)‬

‫‪Percent‬‬
‫یکی از مسایل عمده و اساسی در علم حساب فیصد می باشد‪ .‬طوریکه فیصد از دو کلمه‬
‫عربی فی یعنی (در) و صد یعنی (‪ )100‬گرفته شده است که محاسبه و سنجش اعداد بر‬
‫‪73‬‬ ‫اساس عدد ‪ 100‬را فیصد گویند‪ .‬طوریکه صدم حصۀ یک مقدار را فیصد گویند به همین‬
‫ترتیب فیصد در واقعیت کسریست که مخرج آن ‪ 100‬باشد‪ .‬کسری مخصوص است که‬
‫بنام فیصد مسمی است‪.‬‬
‫موارد استعمال فیصد‪ :‬فیصد در مسایل بانکی‪ ،‬تجارتی‪ ،‬گمرکی‪ ،‬علوم طبیعی‪ ،‬علوم‬
‫اجتماعی و غیره موارد استعمال زیاد دارد و هم چنان جهت دریافت مجهول در مثال که‪:‬‬
‫یک دوکاندار در روز اول ‪ 360‬افغانی را ترکاری خرید وقتی آنرا فروخت ‪ 54‬افغانی‬
‫مفاد برایش باقی ماند در روز دوم ‪ 480‬افغانی را ترکاری خرید بعد از فروش درین‬
‫روز ‪ 70‬افغانی فایده کرد‪ .‬دوکاندار مذکور در کدام روز مفاد بیشتر کرده است؟‬
‫در محاسبه برای آسانی کار اندازه معین ‪ 100‬را انتخاب کرده اند یعنی محاسبه از روی‬
‫‪ 100‬که همین محاسبه را فی صد گویند‪.‬‬
‫سرمایه‬ ‫مفاد‬
‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪360‬‬ ‫‪54‬‬
‫‪10 0  5 4‬‬
‫اول‬ ‫مرتبه‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ 15%‬‬
‫‪3 6 0‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪1 8‬‬
‫‪1‬‬
‫سرمایه‬ ‫مفاد‬
‫‪480‬‬ ‫‪70‬‬
‫‪100  70‬‬
‫مرتبه دوم‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ 14,585%‬‬
‫‪480‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪x‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫از مقایسه دیده می شود دوکاندار روز اول مفاد بیشتر کرده اند‪.‬‬
‫نکته‪ :‬فیصد را در دو طریقه نمایش داده می توانیم‪ :‬اگر خواسته باشیم ‪ 25‬فیصد بنویسیم‪:‬‬
‫‪25‬‬
‫طریقه دوم‪:‬‬ ‫طریقه اول‪25% :‬‬
‫‪100‬‬
‫طریقه دریافت فیصد‪ :‬جهت دریافت فیصدی و یا یک مقدار از روی فیصدی مشابه‬
‫تحت ستون مشابه نوشته شده و به آسانی می توان با استفاده از تناسب مستقیم به حل آن‬ ‫‪74‬‬
‫نایل گردید‪.‬‬
‫مثال‬

‫ستون فیصدی‬ ‫ستون عدد‬ ‫‪ 20‬فیصد عدد ‪ 40‬را دریابید؟‬

‫‪100‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪40  20‬‬

‫‪ x  10 0  8‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪x‬‬

‫‪x 8‬‬
‫یعنی ‪ 20‬در صد معادل است با ‪ 8‬در ‪40‬‬
‫مثال‬

‫‪ 50‬فیصد کدام عدد ‪ 150‬می گردد؟‬

‫‪3‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪50 ‬‬ ‫‪100  1 5 0‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪5 0‬‬
‫‪ 300‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪150‬‬
‫‪1‬‬
‫‪x  300‬‬
‫یعنی‪ 50 :‬درصد معادل است با ‪ 150‬در ‪300‬‬

‫‪74‬‬
 ‫مثال‬
‫عدد ‪ 18‬چند فیصد عدد ‪ 7200‬می شود؟‬
‫‪1‬‬
‫‪9‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪10 0  1 8 1‬‬
‫‪ x  7 2 0 0   0,25%‬‬
‫‪7200‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪75‬‬ ‫‪3 6‬‬
‫‪4‬‬
‫یعنی‪ 0,25 :‬در صد معادل است با ‪ 18‬در ‪.7200‬‬
‫مثال‬
‫شخصی ‪ 240000af‬را جنس وارد کرده است‪ .‬اگر فیصدی مالیه گمرکی ‪ 5%‬باشد‬
‫مقدار مالیه گمرکی را پیدا کنید؟‬
‫‪100‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪240000 5‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪ 12000af‬‬
‫‪240000‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪100‬‬
‫مثال‬

‫مجموع نمرات یک شاگرد در ‪ 14‬مضمون از قرار ‪ 940 ،100‬گردیده است‪ .‬فیصدی‬

‫نمرات وی را در یابید؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪1400 940‬‬ ‫‪100  940 470‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 67,14‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪7‬‬
‫مثال‬

‫شخصی از ‪ 5‬ملیون سرمایه خوش مبلغ ‪ 400000‬مفاد را اخذ نموده فیصدی مفاد را‬
‫‪5000000‬‬ ‫‪400000‬‬ ‫‪100  400000‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪ 2%‬‬ ‫دریابید؟‬
‫‪100‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪5000000‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫تخفیف )‪:(Discount‬‬
‫اکثرا ً به خاطر جلب توجه مشتری جنس را از قیمت اصلی آن نازل تر بفروش میرسانند‬
‫که این روش را در حساب تخفیف گویند‪ .‬که در مسایل مختلف بالخصوص در تجارت‬
‫موارد استعمال زیاد دارد‪.‬‬
‫مثال‬
‫جنس به ارزش ‪ 4000‬افغانی به تخفیف ‪ 2%‬به فروش می رسد قیمت فروش جنس را‬ ‫‪76‬‬
‫در یابید؟‬
‫حل‪ :‬قیمت فروش جنس را از روی فیصد (‪ )2%‬در یافت می نمائیم‪.‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4000  2‬‬
‫‪x ‬‬ ‫افغانی ‪ 80‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪100‬‬

‫بنا ًء از قرار ‪ 80 ، 2%‬افغانی تخفیف می دهند‪ .‬پس قیمت فروش جنس عبارتند از‪:‬‬
‫افغانی ‪4000 – 80 = 3920‬‬
‫مثال‬
‫جنسی به ارزش ‪ 3500‬افغانی به مبلغ ‪ 3350‬افغانی به پول نقد فروخته شده است‪.‬‬
‫فیصدی تخفیف را در یابید؟‬
‫حل‪ :‬چون معلوم است که جنس به ارزش ‪ 3500‬افغانی به مبلغ ‪ 3350‬افغانی به فروش‬
‫رسیده است‪ .‬بنا ًء‪ :‬در نخست ) ‪ (3500af  3350af  150af‬بعداً‪:‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪10 0  150‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪ 4,285%‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪350 0‬‬

‫پس در هر صد‪ 4,285 ،‬افغانی تخفیف داده شده است‪.‬‬

‫مثال‬

‫اگر یک جنس را بعد از تخفیف ‪ 10%‬به قیمت ‪ 1200‬افغانی بخریم قیمت اصلی جنس‬
‫کدام است؟‬

‫‪76‬‬
 ‫حل‪:‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪1200  10‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪ 120‬‬
‫‪1200‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪1200  120  1320‬‬
‫زکات‪ :‬بعضی اوقات محاسبه مقدار زکوة از قرار در ‪ 2,5 * ، 100‬افغانی انجام مییابد‪.‬‬
‫‪77‬‬ ‫مثال‬

‫یک نفر باید زکاة ‪ 20000‬افغانی بدهد‪ .‬از قرار ‪ 2,5%‬تمام زکاة آنرا محاسبه نمائید؟‬
‫حل‪:‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪2,5‬‬ ‫‪20000 2,5‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪ 500,0  500af‬‬
‫‪20000‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪100‬‬

‫بنا ًء پنجصد افغانی را باید زکوة بدهد‪.‬‬

‫مثال‬

‫پول از قرار ‪ 2,5%‬به مبلغ ‪ 8400$‬زکاة داده می شود‪ .‬پول اصلی را دریابید؟‬
‫‪100‬‬ ‫‪2,5‬‬ ‫‪100  8400‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪ 336000‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪8400‬‬ ‫‪2,5‬‬

‫ِربح یا )‪(Interest‬‬
‫ربح را که مفاد گویند یکی از مسایل دیگر عمده در حساب می باشد‪ .‬که اکثرا ً در تجارت‬
‫و در مسایل بانکی موارد استعمال زیاد دارد‪ .‬ربح یا مفاد از لحاظ نوعیت خویش بدو‬
‫نوع می باشد که قرار ذیل شرح می گردد‪.‬‬
‫‪ -1‬ربح ساده یا )‪:(Simple Interest‬‬
‫مفاد که از یک سرمایه بدست می آید لیکن در مدت معین‪ ،‬از قرار فیصدی «نرخ» می‬
‫باشد‪ .‬قابل تذکر است اینکه مدت به سال و نرخ به فیصد محاسبه می گردد‪.‬‬

‫* ‪ -‬مبحث زکات یک مبحث خیلی اساس و پیچیده در علم فقه شریف بوده و فیصدی زکات در شرایط‬
‫خاص تغیر می کند‪ .‬اینجا هدف فقط محاسبه است‪.‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫مثال‬

‫مقدار ربح از سرمایه ‪ 24000‬افغانی از قرار ‪ 10%‬در مدت ‪ 2‬سال محاسبه نمائید؟‬
‫از سوال مربوطه معلوم می گردد که ربح ارتباط به نرخ فیصد‪ ،‬مدت به سال و سرمایه‬
‫می داشته باشد‪ .‬بنا ًء از فورمول های ذیل می توان بدست آورد‪.‬‬
‫‪78‬‬
‫سرمایه × مدت × نرخ‬ ‫الف‪ :‬اگر مفاد را خواسته باشیم داریم که‪:‬‬
‫‪100‬‬

‫‪ × 100‬ربح‬ ‫ب‪ :‬اگر سرمایه را خواسته باشیم داریم که‪:‬‬

‫مدت × نرخ‬

‫‪ × 100‬ربح‬ ‫ج‪ :‬اگر نرخ را خواسته باشیم داریم که‪:‬‬

‫سرمایه × مدت‬

‫ربح × ‪100‬‬ ‫د‪ :‬اگر مدت را خواسته باشیم داریم که‪:‬‬

‫سرمایه × نرخ‬
‫تبصره‬
‫تمام فورمول های (ب‪ ،‬ج‪ ،‬د) از طرفین و وسطین از فورمول مفاد یا فورمول (الف)‬
‫بدست می آید‪:‬‬

‫ثبوت فورمول «د» ‪:‬‬

‫نرخ‬ ‫سرمایه ‪ ‬مدت ‪‬‬
‫ربح‬ ‫‪‬‬
‫‪100‬‬

‫‪78‬‬
 ‫? = مدت‬
‫نرخ‬ ‫سرمایه‬ ‫ربح‬ ‫‪ 100‬‬
‫مدت ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫نرخ‬ ‫سرمایه‬ ‫نرخ‬ ‫سرمایه ‪‬‬
‫ربح‬ ‫‪ 100‬‬
‫مدت‬ ‫‪‬‬
‫نرخ‬ ‫سرمایه ‪‬‬

‫‪79‬‬ ‫حل مثال اول‪:‬‬

‫‪  24000af‬سرمایه‬
‫‪  10%‬نرخ‬
‫سال ‪ = 2‬مدت‬
‫? = ربح‬
‫نرخ‬ ‫سرمایه ‪ ‬مدت ‪‬‬
‫ربح‬ ‫‪‬‬
‫‪100‬‬
‫‪10  2  2400 0‬‬
‫ربح‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 4800‬‬
‫‪10 0‬‬
‫مثال‬

‫اگر ‪ 5625‬افغانی مقدار ربح یک سرمایه در مدت ‪ 6‬ماه به نرخ ‪ 8%‬باشد اصل سرمایه‬
‫را حساب کنید‪:‬‬
‫? = سرمایه‬
‫افغانی ‪ = 5625‬مفاد‬
‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬
‫مدت‬ ‫ماه ‪‬‬ ‫سال ‪6  0,5‬‬ ‫‪‬‬ ‫سال‬ ‫‪‬‬ ‫سال‬
‫‪2‬‬ ‫‪12‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪  100‬ربح‬ ‫‪5625af  100  12‬‬

‫سرمایه‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 140625af‬‬
‫نرخ ‪ ‬مدت‬ ‫‪8 6‬‬
‫ویا‬
‫‪  100‬ربح‬ ‫‪5625 100‬‬
‫سرمایه‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 140625af‬‬
‫نرخ ‪ ‬مدت‬ ‫‪0,5  8‬‬

‫‪ – 2‬ربح مرکب )‪:(Compound Interest‬‬

‫‪80‬‬
‫اگر مفاد از اصل سرمایه بیشتر شود که سرمایه جدید را تشکیل دهد ربح مرکب نامیده‬
‫مدت‬
‫می شود‪ .‬که از فورمول ذیل استفاده به عمل می آید‪.‬‬
‫( نرخ ‪ )1 +‬سرمایه قبلی = سرمایه جدید‬ ‫یعنی‪:‬‬
‫اگر سرمایه جدید یا بعدی را به ‪ ، p‬سرمایه قبلی یا اولی را به ‪ ، A‬نرخ را به ‪ r‬و مدت‬
‫را به ‪ n‬نشان دهیم پس داریم که‪P  A(1  r ) n :‬‬
‫مثال‬

‫مبلغ ‪ 6500‬افغانی به نرخ ‪ 10%‬در مدت دو سال به ربح مرکب گذاشته شود چند مقدار‬
‫بدست می آید؟‬
‫‪P  A(1  r ) n‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪10 ‬‬
‫‪ A  6500af ‬‬
‫سرمایه اولی‬ ‫‪P  65001 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 100 ‬‬
‫‪10 ‬‬
‫‪  r  10% ‬نرخ‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪P  65001  ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 10 ‬‬
‫سال ‪  n  2‬مدت‬ ‫‪‬‬ ‫حل‪:‬‬
‫?‪P‬‬
‫سرمایه جدید‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 11 ‬‬
‫‪2‬‬

‫‪‬‬ ‫‪P  6500 ‬‬

‫? ‪ ‬نفع‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 10 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪121‬‬
‫‪P  650 0 ‬‬
‫‪10 0‬‬
‫‪  P  7865af‬سرمایه جدید‬
‫نفع‬ ‫‪ P  A  7865af  6500af  1365af‬‬

‫‪80‬‬
 ‫مثال‬

‫به نرخ ‪ 4%‬درمدت ‪ 1‬سال به ربح مرکب سرمایه قبلی ‪ $1000‬بدست می آید‪.‬‬
‫حل‪:‬‬
‫‪P  A1  r ‬‬
‫‪n‬‬

‫‪1‬‬
‫‪81‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4 ‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪P  10001 ‬‬ ‫‪‬‬
‫نرخ‬ ‫ویا ‪ r  4%‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 100 ‬‬
‫‪100‬‬
‫‪‬‬
‫مدت‬ ‫سال‪ n  1‬‬ ‫‪ A  1000$‬‬ ‫‪ 104 ‬‬
‫‪P  100 0 ‬‬ ‫‪‬‬
‫?‪P‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 10 0 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪P  1040$‬‬
‫نفع‬ ‫?‪‬‬ ‫‪‬‬

‫نفع‬ ‫‪PA‬‬
‫نفع‬ ‫‪ 1040  1000  40$‬‬

‫بعضی عالیم‪ ،‬لغات و سمبول ریاضی‬

‫‪‬‬ ‫‪ 23‬قوس متوسط‬ ‫‪+‬‬ ‫جمع‬ ‫‪1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ 24‬قوس کوچک‬ ‫ــ‬ ‫تفریق‬ ‫‪2‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ 25‬برای هر‬ ‫‪( ) ,  , ‬‬ ‫ضرب‬ ‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 26‬بی نهایت بزرگ‬ ‫‪ , :‬‬ ‫تقسیم‬ ‫‪4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 27‬بی نهایت خورد‬ ‫‪bar‬‬ ‫کسر‬ ‫‪5‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪ 28‬موهومی‬ ‫<‬ ‫کوچک‬ ‫‪6‬‬
‫‪ I‬و یا ‪Z‬‬ ‫‪ 29‬اعداد تام‬ ‫>‬ ‫بزرگ‬ ‫‪7‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪ 30‬اعداد نسبتی‬ ‫‪‬‬ ‫خالی‬ ‫‪8‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪ 31‬اعداد ناطق‬ ‫=‬ ‫مساوی‬ ‫‪9‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪`Q‬‬ ‫‪ 32‬اعداد غیر ناطق‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 10‬معادل‬

‫‪`Q‬‬ ‫‪ 33‬اعداد غیر نسبتی‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 11‬غیر مساوی‬
‫‪zi‬‬ ‫‪ 34‬اعداد مختلط‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 12‬خالف معادل‬
‫‪‬‬ ‫‪ 35‬فرعی‬ ‫!‪‬‬ ‫‪ 13‬اقالً در یک‬
‫‪‬‬ ‫‪ 36‬سب ست‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 14‬موجود است‬
‫‪,‬‬ ‫‪ 37‬اعشاری‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 15‬شامل‬ ‫‪82‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 38‬تقریبا ً‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 16‬غیر شامل‬
‫‪ 39‬سمبول جذر‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 17‬تقاطع‬

‫‪/‬‬ ‫‪ 40‬سمبول طوریکه‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 18‬اتحاد‬

‫‪‬‬ ‫‪ 41‬یا‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 19‬چون‬

‫‪‬‬ ‫‪ 42‬پیوند (و)‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 20‬و‬
‫‪‬‬ ‫‪ 43‬معادل منطقی‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 21‬نتیجه می شود‬
‫‪ 44‬تضاد با فرضیه‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 22‬قوس بزرگ‬

‫‪82‬‬
‫ﺳﻮاﻻت‬ ‫ﺨﺶ‬

‫ﺳﻮاﻻت‬
‫اﻧﺠﻨ ﻣﺤﻤﻮد ﻧﻮا ﺗ ﻤﻮر ﺎن‬
 ‫سواالت بخش تقویتی حساب‬
‫بخش کسر ها‬
‫‪3 2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ -1‬حاصل افاده ‪    0.05 ‬مساویست به ‪:‬‬
‫‪5 5‬‬ ‫‪‬‬
‫دوم ‪ :‬عملیه تفریق کسر عام را‬ ‫حل ‪ :‬اول عملیه ضرب کسر عام را انجام می دهیم‬
‫‪83‬‬ ‫انجام می دهیم‬
‫‪3 2‬‬ ‫‪  3 2 5   3 10 ‬‬
‫‪   0.05     ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5 5‬‬ ‫‪  5 5 100   5 500 ‬‬
‫‪ 3 1   30  1  29‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 5 50   50  50‬‬
‫‪3 2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ -2‬حاصل افاده ‪    0.05  : 0.29‬مساویست به ‪:‬‬
‫‪5 5‬‬ ‫‪‬‬
‫دوم ‪ :‬عملیه تفریق کسر عام را انجام می‬
‫حل ‪ :‬اول عملیه ضرب کسر عام را انجام می دهیم‬
‫دهیم‬
‫‪3 2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3 2 5  29‬‬
‫‪   0.05  : 0.29    ‬‬ ‫‪:‬‬
‫‪5 5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 5 5 100  100‬‬
‫‪ 3 10  29‬‬ ‫‪ 3 1  29‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪  :‬‬
‫‪ 5 500  100  5 50  100‬‬
‫‪ 30  1  29‬‬ ‫‪29 100‬‬
‫‪‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪50 29‬‬
‫‪0.02 0.21 0.36‬‬
‫مساوی می شود به ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -3‬افاده‬
‫‪1.4‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪2.1‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر اعشاری را هم دقت می سازیم بعدا عملیه اختصار کسرعام و در اخیر‬
‫عملیه جمع و تفریق کسر عام را انجام می دهیم‬

‫‪0.02 0.21 0.36‬‬ ‫‪0.02 0.21 0.36‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪21 3 12 6‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1.4‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪1.40 0.70 2.10‬‬ ‫‪147 0 70 217 0‬‬
‫‪1 21 12 1  21  12 10 1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪70 70 70‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪70 7‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪0.272‬‬
‫مساوی به یکی از اعداد ذیل است ‪:‬‬ ‫‪ -4‬کسر‬
‫‪0.0005‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر اعشاری را هم دقت می سازیم و بعدا عملیه اختصار کسر‬
‫‪0.272‬‬ ‫‪0.2720‬‬ ‫‪2720‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 544‬‬ ‫عام را انجام می دهیم‬
‫‪0.0005‬‬ ‫‪0.0005‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1. 1 0.1‬‬
‫مساویست به ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -5‬حاصل‬
‫‪1.1 0. 1‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر های اعشاری را به کسر عام تبدیل نموده و بعدا عملیه جمع‬ ‫‪84‬‬
‫کسر عام را انجام می دهیم‬
‫‪1 1‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1. 1 0.1‬‬ ‫‪1 9 10 10 9‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 9  10  9     ‬‬
‫‪1.1 0. 1‬‬ ‫‪11 1‬‬ ‫‪11 10 1‬‬ ‫‪9 11 10‬‬
‫‪10 9‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪100 9 1000  891 1891‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪99 10‬‬ ‫‪990‬‬ ‫‪990‬‬
‫‪0.121 1.11‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -6‬کسری‬
‫‪0.11 0.3‬‬

‫حل ‪:‬در قدم نخست صورت و مخرج کسری ذیل را هم دقت می سازیم و بعدا جمع‬
‫کسر عام می نمایم‬

‫‪0.121 1.11‬‬ ‫‪0.121 1.11‬‬ ‫‪121 111‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.11 0.3‬‬ ‫‪0.110 0.30 110 30‬‬
‫‪3630  12210 15840‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 4.8‬‬
‫‪3300‬‬ ‫‪3300‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -7‬کسر‬
‫‪0.001 0.1 0.01‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر ها را هم دقت می سازیم بعدا عملیه جمع و تفریق کسر عام‬
‫را انجام می دهیم‬

‫‪84‬‬
 ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.000 1.0 1.00‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.001 0.1 0.01 0.001 0.1 0.01‬‬
‫‪1000 10 100‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ 1000  10  100  910‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -8‬کسر ‪ 1‬‬
‫‪1  0.5‬‬
‫‪85‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪1 ‬‬ ‫‪1 ‬‬ ‫حل ‪ 1   1  2  1  1 :‬‬
‫‪1  0.5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪0.1 11.11 0.18‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -9‬کسر‬
‫‪0.01 1.1‬‬ ‫‪0.2‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر های اعشاری را هم دقت می سازیم و بعدا عملیه جمع و‬
‫تفریق کسر عام را انجام می دهیم‪.‬‬
‫‪0.1 11.11 0.18‬‬ ‫‪0.10 11.11 0.18‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.01 1.1‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.01 1.10 0.20‬‬
‫‪10 1111 18 22000  22220  1980‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1 110 20‬‬ ‫‪2200‬‬
‫‪46200‬‬
‫‪ 21‬‬
‫‪2200‬‬
‫‪ 0.5 1.2 ‬‬
‫‪ ‬را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -10‬کسر ‪  100‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪6 ‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست قوس را رفع و بعدا ضرب ‪ 100‬می نمایم‬

‫‪ 5‬‬ ‫‪12 ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ 0.5 1.2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪102 10 ‬‬ ‫‪ 2 12 2 1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 100  ‬‬ ‫‪  100   ‬‬ ‫‪  100‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪6 ‬‬ ‫‪ 2‬‬ ‫‪6 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪61 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1 1 1‬‬ ‫‪1 1‬‬
‫‪     100     100‬‬
‫‪2 2 5‬‬ ‫‪4 5‬‬
‫‪54‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 100  10 0  20‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬‫‪1‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪5  0.3‬‬ ‫‪ -11‬کسر ‪3‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪:‬‬
‫‪1  1.3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3‬‬

‫حل ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪45  3‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪5 ‬‬ ‫‪86‬‬
‫‪5  0.3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3 9 :4 3‬‬
‫‪: 3‬‬ ‫‪9 :‬‬
‫‪1  1.3 1 ‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪11‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪12 3 2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪42‬‬
‫‪42 9‬‬ ‫‪4 2 21 1‬‬
‫‪ 9 :2  :2 ‬‬ ‫‪ 1‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪9 21‬‬ ‫‪21 2‬‬
‫‪9‬‬

‫‪0.3  0.4‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪-12‬‬
‫‪0.6  0.5‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر های اعشاری را به کسر عام تیدیل می نمایم و بعدا عملیه‬
‫جمع کسرعام را انجام می دهیم‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪45  3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪5 ‬‬
‫‪5  0.3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3 9 :4 3‬‬
‫‪: 3‬‬ ‫‪9 :‬‬
‫‪1  1.3 1  1‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪12 3 2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪42‬‬
‫‪42 9‬‬ ‫‪4 2 21 1‬‬
‫‪ 9 :2  :2 ‬‬ ‫‪ 1‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪9 21‬‬ ‫‪21 2‬‬
‫‪9‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ 1 ‬را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -13‬کسر ‪ 13‬‬
‫‪0.5  0.6‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست مخرج را به کسر عام تبدیل می نمایم‬

‫‪86‬‬
 ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 13  1 ‬‬ ‫‪ 13‬‬
‫‪0.5  0.6‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪‬‬
‫‪6‬‬
‫‪9 9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪ 13  1 ‬‬ ‫‪ 13  1  9  13  5‬‬
‫‪56‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪87‬‬
‫‪ 0.10  0.11  0.12 ‬را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -14‬کسر ‪0.18‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪0.10  0.11  0.12 ‬‬ ‫‪0.18‬‬
‫‪10 11 12 13 14 15 16 17 18‬‬
‫‪‬‬ ‫‪       ‬‬
‫‪99 99 99 99 99 99 99 99 99‬‬
‫‪10  11  12  13  14  15  16  17  18‬‬
‫‪‬‬
‫‪99‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪12 4 6 2‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪9 31 9 31‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪2.7 0.35 4‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -15‬کسر‬
‫‪0.09 0.07 0.4‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر ها را هم دقت می سازیم و بعدا عملیه جمع و تفرق کسر عام را‬
‫انجام می دهیم‬
‫‪2.7 0.35 4‬‬ ‫‪2.70 35 5 4.0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.09 0.07 0.4‬‬ ‫‪0.09 71 0.4‬‬
‫‪27 30‬‬ ‫‪40 10‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ 30  5  10  25‬‬
‫‪91‬‬ ‫‪41‬‬
‫‪0.2 1  0.12‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -16‬کسر‬
‫‪0.2 1  0.16‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست صورت و مخرج کسر را به کسر عام تبدیل می نمایم‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪21  2 12  1‬‬
‫‪‬‬
‫‪0.2 1  0.12‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪‬‬
‫‪0.2 1  0.16‬‬ ‫‪21  2 16  1‬‬
‫‪‬‬
‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪19 11 19  11 30‬‬
‫‪‬‬
‫‪30 90 30‬‬
‫‪ 90 90  90  90 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 7.5‬‬
‫‪19 15 19 15‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪90 90 90 90 90‬‬
‫‪1.44 8.1 2.56‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -17‬کسر‬
‫‪0.12 0.9 0.16‬‬
‫حل ‪ :‬کسر ها هم دقت می باشند بنا عملیه اختصار کسر عام را انجام می دهیم‬

‫‪1.44 8.1 2.56‬‬ ‫‪144 12 81 9 256 16‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 12  9  16  37‬‬
‫‪0.12 0.9 0.16‬‬ ‫‪121‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪0.1 0.02 0.008‬‬
‫را ساده سازید ؟‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -18‬کسر‬
‫‪0.3 0.02 0.01 0.002‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر ها را هم دقت می نمایم ‪ ،‬بعدا عملیه اختصار کسر عام و در‬
‫اخیر عملیه جمع را انجام می دهیم‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪0.1 0.02 0.008‬‬ ‫‪3.0 0.10‬‬ ‫‪84‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2‬‬
‫‪0.3 0.02 0.01 0.002‬‬ ‫‪0.3 0.02‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪30 10 10 5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2  4  10  5  2  4  21‬‬
‫‪31‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪0.1 0.02 0.02‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -19‬کسر‬
‫‪0.01 0.01 0.1‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر ها را هم دقت می نمایم ‪ ،‬بعدا عملیه اختصار کسر عام و در‬
‫اخیر عملیه جمع را انجام می دهیم‪.‬‬

‫‪88‬‬
 ‫‪0.1 0.02 0.02‬‬ ‫‪0.10 0.02 0.02‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.01 0.01 0.1‬‬ ‫‪0.01 0.01 0.10‬‬
‫‪10 2 2 1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1 59‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪ 10  2   12  ‬‬
‫‪1 1 105‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5 5‬‬
‫‪7‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -20‬کسر‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪89‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.2 0.25 0.5‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست مخرج را هم دقت کرده و بعدا عملیه جمع و تفربق کسر عام را انجام‬
‫می دهیم‬
‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.0 1.00 1.0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.2 0.25 0.5 0.2 0.25 0.5‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪10 100 10 5  4  2 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2 25 5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪4  0.5 ‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ -21‬کسر‬
‫‪0.4‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.04 0.02 0.03‬‬
‫حل ‪ :‬مخرج را هم دقت می نمایم و بعدا عملیه جمع و تفریق کسر عام را در صورت‬
‫و مخرج انجام می دهیم‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪5 1‬‬

‫‪4  0.5 ‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪10 4‬‬
‫‪0.4‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.40 0.20 0.30‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.04 0.02 0.03‬‬ ‫‪0.04 0.02 0.03‬‬
‫‪80  10  5‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪ 10‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪ 20‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪20 10 30 10‬‬ ‫‪10  10  10‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪8 1 5 7 1 17‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪204 10 40‬‬
‫‪2.3  3.4‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -22‬کسر‬
‫‪5.6‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست صورت و مخرج کسر اعشاری را به کسر عام تبدیل نموده بعدا در‬
‫صورت عمیله جمع و تفریق کسر عام و در اخیر عملیه تقسیم کسر عام را انجام می دهیم‬

‫‪3‬‬ ‫‪3 21 30‬‬

‫‪2 3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2.3  3.4‬‬
‫‪ 9‬‬ ‫‪9 9 9‬‬
‫‪5.6‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪21  30 51‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪5 11 7 10 5 85‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 9 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪56‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪93 52 68 84‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪0.1 0.003 4.2‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -23‬کسر‬
‫‪0.05 0.06 0.24‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست کسر را هم دقت ساخته عملیه ضرب و جمع کسر عام را انجام می دهیم‬

‫‪90‬‬
 ‫‪0.1 0.003 4.2‬‬ ‫‪0.10 0.003 4.20‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0.05 0.06 0.24‬‬ ‫‪0.05 0.060 0.24‬‬
‫‪10 2‬‬ ‫‪3 42 7 0‬‬ ‫‪21 69‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2.875‬‬
‫‪51 61 0 24‬‬ ‫‪24 24‬‬
‫‪6.2  0.47‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -24‬کسر‬
‫‪91‬‬ ‫‪6.2  0.47‬‬
‫‪6.2  0.47 5.73 573‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫حل ‪:‬‬
‫‪6.2  0.47 6.67 667‬‬
‫‪4.8  0.52‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪ -25‬کسر‬
‫‪0.5‬‬
‫‪4.8  0.52 5.32 5.32 532‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫حل ‪ 10.64 :‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.5 0.50 50‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1 1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪8      4‬‬
‫مساوی است به ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3 3‬‬ ‫‪ -26‬قیمت ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7    6  ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪6 ‬‬ ‫‪6‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست صورت و مخرج کسر را غیر واجب نموده و بعدا عملیه جمع و‬
‫تفریق کسرعام را انجام می دهیم‬

‫‪ 1 1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪23 13‬‬ ‫‪23  13‬‬

‫‪8      4‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 3 3‬‬ ‫‪ 3 3 ‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5 ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪37‬‬
‫‪7   6 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪6 ‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪36‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪36 6 2‬‬ ‫‪36 6 6‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪84 31 84 42 427 7‬‬
‫‪6‬‬
 sdsdsdsds

 2001 1   1 3 
    
: ‫عبارت است از‬
 2004 2003   2003 2004  ‫ قیمت عددی افاده‬-27
1  1 1 
  
2003  2003 2004 
: ‫حل‬
 2001 1   1 3 
    
 2004 2003   2003 2004   92
1  1 1 
  
2003  2003 2004 
2001

1

1

3 2001 3 2001  3

2004 2003 2003 2004
 2004 2004  2004
1 1 1 1 1
   
2003 2003 2004 2004 2004

2004
2004 1
  2004
1 1
 
2004 2004
2
1
1 3
5 2
: ‫ را ساده سازید‬ ‫ عدد‬-28
8 1
2
1
2
2
:‫حل‬

92
 2 5
1 1
3 3 5
1 1
5 2 5 5
2   6
  
8 2 1 8 1 8 2
2 2
1 3 3
2
2 2
93 11 2
5 6 5 33 15  33 48
      2
8 4 8 24 24 24 1
3
1
: ‫ را ساده سازید‬1  ‫ عدد‬-29
1
1
1
1
2
: ‫حل‬

1 1 1 1 3 8
1 1 1 1 1 
1 1 2 5 5 5
1 1 1
1 3 3 3
1
2 2
1
: ‫ را ساده سازید‬2  ‫ عدد‬-30
1
2
1
2
2
: ‫حل‬
 sdsdsdsds

1 1 1
2  2  2
1 1 2
2 2 2
1 3 3
2
2 2
1 3 11
 2  2 
4 4 4
3 94
1  1 
  1    3 
: ‫عبارت است از‬
2  3  ‫ عدد‬-31
 5  3 
 2     3
 6  2 
: ‫حل‬
1  1   1 2   1 9 
  1    3    
2  3    2   3 
 5  3   7  3 6 
 2     3   
 6  2   6  2 
 1   8  1 8 3  16
    
    2 3
2 3 6
 7   31  
7

7
   4 4
 62   2 
19

19  4 2  38
 6      
7 63  7  21

4
1  1 1
:  
5  10 5 
: ‫عبارت است از‬ ‫ عدد‬-32
2
:  0.2  0.4 
5
: ‫حل‬

94
 1  1 1 1 1 2  1  1 
:   :  : 
5  10 5  5  10  5  10   1 : 1 1
 
2
:  0.2  0.4 
2
:  0.2  2  2  2 2
: 
5 5 5  10 
 1  1
 2  1  3  2 
: ‫عبارت است از‬
 2  4
‫ قیمت افاده‬-33
95
 1  1  1   1
1  1  1   1  
 2  3  4   10 
: ‫حل‬
 1  1 
 2  1  3  2 
 2  4
 1  1  1   1
1  1  1   1  
 2  3  4   10 
 3  9  1  3  3
 2   3     
  2  4
     8
2 4
 1  2  3   9  1 1
 2   3   4   10  10 10
     
3 10 3015 15
   
8 1 84 4
1 3 3 1
: ‫را ساده سازید‬  :  ‫ کسر‬-34
2 4 2 4
‫ در قدم نخست عملیه تقسیم کسر عام و بعدا عملیه تفرق کسر عام را انجام می‬: ‫حل‬
‫دهیم‬

1 3 3 1 1 3 21 1 1 1 1 1
 :         
2 4 2 4 2 42 3 4 2 2 4 4
 sdsdsdsds

 1  1  1   1 
: ‫ عبارت اند از‬1   1   1   1   ‫ حا صل‬-35
 2  3  4   50 
: ‫حل‬
 1  1  1   1 
1   1   1   1  
 2  3  4   50 
 1  2  3   49  1
      
 2  3  4   50  50 96
1 1 3 6 1
: ‫ را ساده سازید‬1   :  ‫ کسر‬-36
2 3 4 8 2
‫ در قدم نخست عملیه ضرب و تقسیم کسر عام و بعدا عملیه جمع و تفریق کسر‬: ‫حل‬
‫عام را انجام می دهیم‬

1 1 3 6 1 3 1 31 8 2 1 1 1
1   :         0
2 3 4 8 2 2 3 41 6 2 2 2 2
1 1 12 1
‫را ساده سازید ؟‬     : ‫ کسر‬-37
3 3 23 3
: ‫حل‬
1 1 1  2 1 1  23 2 3
   :    
3 3 2 3 3 3  6  3 1
1 5 2  5  12 9 3 3
  2  
3 6 6 62 2
1 1 1 1 1 1
‫را ساده سازید ؟‬          ‫ کسر‬-38
4  2 4  2 3 3
: ‫حل‬

96
 1  1 1   1 1 1 1  2 1   3  2  1
             
4  2 4  2 3 3 4  4   6  3
1 3 1 1 39 2 4
    
4 4 6 3 12
0
 0
12
97 2  4 2  1 1 
:‫ را ساده‬:  :     ‫ کسر‬-39
3  5 3  2 3 
‫ در قدم نخست قوس کوچک و بعدا قوس متوسط را ساده می نمایم‬: ‫حل‬

2  4 2  1 1  2  4 2 3 1 1
:  :      :     
3  5 3  2 3  3  5 21 2 3 
2 3 1 2 9  5
 :    :
3 5 3 3  15 
2 4 2 1 15 5 5
 :    
3 15  31 42 2
2
2 3
: ‫را ساده سازید‬  ‫ کسر‬-40
3 4
4
: ‫حل‬
2
8 2 32  2 30 10
5
2 3 2 4 2 1 5
         
3 4 1 3 3 4 3 12 12 12 42 2
4
2 1 2 1 1
: ‫ را ساده سازید‬   :     1 ‫ کسر‬-41
3 6 3 6 3
: ‫حل‬
 sdsdsdsds

 2 1   2 1  1  4  1   4 1  4 5 3 4
   :    1   :   : 
3 6 3 6 3  6   6  3 6 6 3
5 6 4 5 4 54 1
      
6 3 3 3 3 3 3
1 1 1
 :
:‫ را ساده سازید‬2 3 5 ‫ کسر‬-42
1 1 1 98
: 
3 5 2
: ‫حل‬
1 1 1 1 1 5 1 5 3  10
 :   
2 3 5  2 3 1  2 3  6  7  1
1 1 1 1 5 1 5 1 10  3 7
:    
3 5 2 3 1 2 3 2 6
 2  2
2    2  
: ‫را ساده سازید‬
 3  3
‫ کسر‬-43
 1  1
3    3  
 2  2
: ‫حل‬
 2  2
4
8 4 12 4
2    2   
 3   3   3 3  1  1   4  4
3
 1  1 5 7 57 2 1
3    3   
 2  2 2 2 2 2
1
2
2 1
3 4
: ‫را ساده سازید‬ :  1 ‫ کسر‬-44
1 3
3
1
1
3
: ‫حل‬

98
 1 1
2 2
1 3
5 7
2 2
3 : 4 1  3 : 4 1  5 : 4 1  5 : 4 1
1 3 1 3 3 3 15 3
3 3 3
1 4 4 4
1
3 3
7 4 4 7 4 31
99   : 1    1
5 15 3 5 155 4
7 7  25 18
 1  
25 25 25
1
1
1
2
: ‫عبارت اند از‬ 2 ‫ حاصل افاده‬-45
1
2
1
1
2
: ‫حل‬

1 1
1 1
1 3
4 7
2 1

2
 3  3 7
4
1 1 2 4 4
2 2 2
1 3 3 3
1
2 2
0.3
: ‫مساوی است به‬ ‫ نتیجه عملیه‬-46
1
1.9 
3
2.9 
0.6
: ‫حل‬
 sdsdsdsds

0.3 0.3 0.3

 
1 1 1
1.9  1.9  1.9 
3 9 3 3
2.9  2  27

27
0.6 9 6 91 6
9
0.3 0.3 0.3
  
9 1 18 1 6
1   2 100
9 27 9 45 45
3
6 6
3 1 5
0.3 9 3 45 5
   
96 96 91 9632 32
45 45
 16   3
 5  0.08   5.4  4 5 
: ‫ مساوی است به‬   ‫ افاده‬-47
 1.5  1 1
  0.5  
 2   5 
: ‫حل‬
 16   3   16 8   54 23 
 5  0.08   5.4  4 5   5  100   10  5 
    
1   1   15 1   5 1 
 1.5    0.5      
 2   5   10 2   10 5 
 16 2 20100   54  46 
 1       100 
  40   10 
    10  
5 81
 
 15  5   5 1   20   1 
   
  10 5   10   10 
    
10

2
40 10 1
  100  20  100 
1 20 1 5

100
 2
5
: ‫مساوی است به‬ 3 ‫ افاده‬-48
2
4
5
21 
2
: ‫حل‬
2 2
101 5 5 17
3  3  3
2 2 2 2
4 4 4 
5 37 1 37
21 
2 2
17 17
 3  3  17  37  629
4 148  4 3 144 432
4
37 37
1 1
: ‫ مساوی است به‬5  (  )  1 ‫ افاده‬-49
5 2
: ‫حل‬
1 1 1 1 1 1 59
5  (  ) 1  5  (  ) 1  5  1  6  
5 2 5 2 10 10 10
 1 2
  0, 7  5   5 
: ‫ مساوی است به‬
   : 0,5  ? ‫ افاده‬-50
 3,5  1 1 
 2 

: ‫حل‬
 sdsdsdsds

 7 1  2   7  2  2   5 2
  10  5   5  5   10   5  5  10  5  5
   :    : 
20  10
:
 35  3  10  35  15  10  
 10 2   10   10 
 1 
  5 1 1 5 1 5 1 10 1
 5 :   :  :   
2
  10 5 2 10 10 10 10 5 5
 1  102
5
: ‫ مساویست به‬2,3  0, 4  2  ‫ افاده‬-51
3
: ‫حل‬
5 0, 4 5 1 5
2,3  0, 4  2   2,3    2,3  
3 2 3 5 3
1 23 1 69  10 79
 2,3     
3 10 3 30 30
 5 
 1 
 3 1 
 2 
: ‫ را ساده سازید‬ 3  ‫ افاده کسری‬-52
 4 
 2 
2 
 7 
3
 9 
: ‫حل‬

102
  5 
 5 1 
 1 5 
 3 3 1 
 1 7 1 3 
2 3
 3  3  1 7 
 4 4 4 
 29 
2 2 2
2 
103  3
7
2  1 1  34 
 9 34 
 9 
 
 5 
 5 1 
 3 24 57 35 
 3 
 7  7  1  24  24  3010 
 4 4 4  34 136 3264 
 18 1 86 1 86 
 2  34 86 
 
 34 
0.a  0.0a  0.000a
)‫(حل در صنف‬ ? -53
aa.0a
‫ افاده کسری را ساده سازید‬-54
  1  3  1 
  6  4 2  : 0.03  0.3   1 
    
20  2 1
:2
  3 1  2.65   4  2 1.88  2 3   1  20
  20 


5 

25  80 
‫ افاده کسری را ساده سازید‬-55
 3 2 3  3  1
2   3   2   :  0.3  20   3 2  : 0.05
 16 3  8  
 
  4   19   22  1
10  0.21:  4.2  3 5   : 1.3  24  1 25  2.12 

0.1  
4
    
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪ -56‬افاده کسری را ساده سازید‬

‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪  1‬‬
‫‪17 100  11.72   2  : 3 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪4‬‬
‫‪1‬‬
‫‪12 :  2.28 :  28.57  5.03 ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪1   1 ‬‬ ‫‪6  ‬‬
‫‪ 3  0.2    :  2  0.8    ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪10    2 ‬‬ ‫‪5  ‬‬
‫‪ -57‬افاده کسری را ساده سازید‬ ‫‪104‬‬
‫‪8 ‬‬ ‫‪2   13  13 2068 ‬‬ ‫‪ 2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪  2.8  4  : 2   18  15‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ : 8.01  5‬‬
‫‪37 ‬‬ ‫‪5   17  137 137 ‬‬ ‫‪ 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2   ‬‬ ‫‪1 2 ‬‬
‫‪1.08  25   :  6.5  3 4   2 17 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪11‬‬
‫را بنویسید که مخرج آن ‪ 297‬باشد ‪( :‬حل در صنف )‬ ‫‪ -58‬کسر معادل‬
‫‪99‬‬
‫‪12‬‬
‫را بنویسید که مخرج آن ‪ 65‬باشد ‪( :‬حل در صنف )‬ ‫‪ -59‬کسر معادل‬
‫‪13‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫حصه آنرا در روز‬ ‫حصه صفحات کتاب ریاضی خود را در یک روز‬ ‫‪ -60‬یک شاگرد‬
‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬
‫بعد تکرار نموده معلوم کنید که شاگرد موصوف چندم حصه کتاب خود را در دو روز‬
‫تکرار کرده است ‪( : :‬حل در صنف )‬
‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ 1‬متر اند معلوم کنید که هر دو‬ ‫متر و دومی به طول‬ ‫‪ -61‬دوپارچه تکه ‪ ،‬یکی به طول‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
‫پارچه تکه چند متر است می شوند ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫حصه آنرا امروز قلبه نمود معلوم کنید که در‬ ‫حصه زمین خود دیروز و‬ ‫‪ -62‬یک دهقان‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫دو روز چقدر زمین را قلبه نموده است ‪:‬‬
‫‪6‬‬
‫‪ 12‬کیلومتراست یکنفر توسط اسپ از یک قریه حرکت کرد‪ ،‬در‬ ‫‪ -63‬فاصله بین دو قریه‬
‫‪7‬‬
‫‪4‬‬
‫‪ 6‬کیلومتر فاصله را طی کرده باشد معلوم کنید چند کیلومتر آن‬ ‫صورتیکه نفر مذکور‬
‫‪5‬‬
‫باقی مانده است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪104‬‬
 ‫‪3‬‬
‫‪ 3‬ساعت را صرف ادای نماز و تالوت قرانکریم‬ ‫‪ -64‬یک مسلمان در یک شبانه روز مدت‬
‫‪2‬‬
‫می نماید معلوم کنید چند ساعت دیگر آن برای تهیه نفقه ‪ ،‬خدمت به مردم و استراحت باقی‬
‫می ماند ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 3‬متر‬ ‫‪ 4‬متر مربع اتاق را می پوشاند و دیگر آن‬ ‫‪ -65‬دو قالین وجود دارد یکی آن‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫مربع اتاق را معلوم کنید که قالین اولی نسبت به قالین دوم چقدر بزرگتراست ‪:‬‬
‫‪105‬‬ ‫(حل در صنف )‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ -66‬اگر یک نفر بطور اوسط در یک ساعت ‪ 3‬کیلومتر را طی می کند ‪ ،‬معلوم کنید‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫ساعت چند کیلومتر را طی می کند ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪64‬‬ ‫وزن بدن انسان را آب را تشکیل داده است در صورتیکه وزن بدن یک نفر‬ ‫‪-67‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬
‫کیلو گرام باشد وزن آب در بدن او چند کیلوگرام خواهد بود ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪4‬‬
‫حصه آنرا فروخت ‪ ،‬معلوم کنید که چند قطی آنرا‬ ‫‪ -68‬یک تاجر ‪ 100‬قطی روغن داشت و‬
‫‪5‬‬
‫فروخته است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪4‬‬
‫‪ 6‬کیلومتراست اگر توریالی بعد از بیست دقیقه از‬ ‫‪ -69‬فاصله بین خانه توریالی و مکتب‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫حصه این فاصله را طی نموده باشد معلوم کنید که چند کیلومتر راه را طی کرده‬ ‫منزل‬
‫‪17‬‬
‫است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫حصه پول خود را مصرف کرد معلوم کنید که‬ ‫از‬ ‫‪ -70‬شخصی ‪ 1500‬افغانی داشت و‬
‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫چند افغانی را مصرف کرده است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪1‬‬
‫حصه آن‬ ‫‪ -71‬یک نجار از تخته چوبی که طول آن ‪ 9000‬ملی متر بود یک میز ساخت و‬
‫‪9‬‬
‫باقی ماند معلوم کنید که چند متر از تخته چوب مذکورباقی مانده است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫حصه خود را‬ ‫حصه آنرا به شریف داد و شریف‬ ‫‪ -72‬شخصی ‪ 720‬کیلوگرام گندم داشت‬
‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬
‫به احمد داد معلوم کنید به احمد چند کیلو گرام گندم رسیده است ‪( :‬حل در صنف )‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪1‬‬
‫در عدد ‪ 3‬است ‪( :‬حل در صنف )‬ ‫‪ -73‬چند‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫در ‪ 2‬است ‪( :‬حل در صنف )‬ ‫‪ -74‬چند‬
‫‪9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫شامل است ‪( :‬حل در صنف )‬ ‫در‬ ‫‪ -75‬چند‬
‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪106‬‬
‫ساخته می شود ‪( :‬حل در صنف )‬ ‫‪ -76‬از ‪ 6‬قرص نان چند پارچه‬
‫‪2‬‬
‫‪ -77‬عارفه نیم کیک داشت و آنرا برای ‪ 4‬برادر خود تقسیم نمود معلوم کنید که هر کدام چقدر‬
‫کیک گرفته اند ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪3‬‬
‫حصه باغ خود را بین سه پسر خود تقسیم کند حصه هر کدام را معلوم‬ ‫‪ -78‬حمید می خواهد‬
‫‪4‬‬
‫کنید ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪1‬‬
‫‪ 4‬سیر گندم ‪ 450‬افغانی باشد قیمت یک سیر آن چند افغانی می شود ‪( :‬حل‬ ‫‪ -79‬اگر قیمت‬
‫‪2‬‬
‫در صنف )‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 94‬افغانی چند کیلوگرام انگور می‬ ‫‪ -80‬قیمت یک کیلوگرام انگور ‪ 10‬افغانی است با‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫توان خرید ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 2‬متر تکه ضرورت دارد‬ ‫‪ -81‬حبیبه ‪ 7‬متر تکه دارد واو برای ساختن یک جوره لباس‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫معلوم کنید که حبیبه از تکه مذکور چنددست لباس ساخته می تواند ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪ -82‬یک چهام یک افغانی چند پول است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪ -83‬یک ثانیه چندم حصه یک ساعت است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪ -84‬یک سانتی متر کدام حصه کیلومتر است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪3‬‬
‫حصه پول خود را سودا خرید معلوم کنید که کدام کسری از پولیش باقی مانده‬ ‫‪ -85‬شخصی‬
‫‪8‬‬
‫است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬
‫پیپ دوم‬ ‫آن و پیپ سوم‬ ‫‪ -86‬در یک پیپ ‪ 450‬لیتر آب موجود است ‪ .‬پیپ دوم به قدر‬
‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬
‫آب دارد‪ .‬مقدار آب پیپ دوم و سوم را معلوم کیند ‪:‬‬

‫‪106‬‬
 ‫‪3‬‬
‫حصه یک توپ تکه ‪ 2700‬افغانی می شود قمیت تمام تکه را معلوم کنید ‪:‬‬ ‫‪ -87‬قیمت‬
‫‪5‬‬
‫(حل در صنف )‬
‫‪5‬‬
‫حصه یک پیپ از آب پر است برای پر کردن آن ‪ 48‬سطل دیگر آب الزم است گنجایش‬ ‫‪-88‬‬
‫‪8‬‬
‫پیپ چند سطل آب است ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪107‬‬ ‫‪ 2145‬دیسی‬ ‫‪ -89‬طول قدم احمد ‪ 4‬دیسی متر است اگر مسافه از خانه الی مسجد شریف‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫متر باشد برای رفتن از خانه به مسجد ‪ ،‬احمد چند قدم بر میدارد ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪3‬‬
‫حصه صندوق مذکور چند کیلو گرام‬ ‫‪ -90‬کتله یک صندوق چای ‪ 33000‬گرام است ‪ .‬کتله‬
‫‪5‬‬
‫می شود ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪ -91‬یک صندوق به وزن ‪ 5.7‬کیلوگرام و صندوق دوم ‪ 2.4‬کیلوگرام از صندوق اول زیاتر و‬
‫صندوق سوم از مجموعه هردو صندوق ‪ 0.57‬کیلوگرام کمتر است وزن مجموعی هر سه‬
‫(حل در صنف )‬ ‫صندوق چند است ‪:‬‬
‫‪ -92‬شخصی ‪ 18.5‬متر پارچه را از قرار فی متر ‪ 12.45‬افغانی و ‪ 15.25‬متر پارچه را از‬
‫قرار فی متر ‪ 21.7‬افغانی خرید و ‪ 125.5‬افغانی نقد پرداخت ‪ ،‬چقدر افغانی مقروض شد ‪:‬‬
‫(حل در صنف )‬
‫‪ -93‬طول یک متر میله آهنی به هر درجه حرارت ‪ 0.0000126‬متر اضافه می شود در‬
‫حرارت ‪ 75.5‬درجه چقدر به طول آن افزوده خواهد شد‬
‫‪ -94‬اگر طول قدمهای یکنفر ‪ 0.54‬متر باشد و ‪ 1485‬قدم راه برود طول مسافه یی را که طی‬
‫کرده است معلوم کیند ‪( :‬حل در صنف )‬
‫‪ -95‬یک کار گر در هر سال ‪ 312‬روز کار می کند و هر روز ‪ 40.45‬افغانی مزد می گیرد اگر‬
‫در هرماه ‪ 145.5‬افغانی خرج کند پس اندازه ساالنه او چند خواهد بود ‪:‬‬
‫(حل در صنف)‬
‫‪ -96‬در یک پالیز ‪ 895‬دانه خربوزه است خریداری حاصالت پالیز را به ‪ 20000‬افغانی میخرد‬
‫پالیز کار آنرا نفروخته خودش آنرا به صورت پرچون از قرار فی دانه ‪ 2.5‬افغانی می‬
‫فروشد نقص یا مفاد این معامله را نسبت به عمده فروشی معلوم کیند ‪( :‬حل در صنف)‬
‫‪ -97‬فاصله بین خانه احمد و مکتبش ‪ 815‬قدم اوست ‪ ،‬اگر طول متوسط هر قدم احمد ‪ 0.55‬متر‬
‫باشد فاصله بین خانه و مکتب اورا به متر حساب کیند ‪( :‬حل در صنف)‬
‫‪ -98‬شخصی یک جوره بوت و ‪ 27.125‬متر تکه را به ‪ 1260‬افغانی خرید اگر قیمت جوره‬
‫بوت ‪ 270.5‬افغانی باشد قیمت فی متر تکه چند افغانی است ‪( :‬حل در صنف)‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪ -99‬تاجری ‪ 927.5‬افغانی را بین ‪ 49‬نقر از فقرا تقسیم کرد طوریکه به هر یک از ‪ 31‬نفر آنها‬
‫‪ 17.25‬افغانی داد معلوم کنید به هر یک از نفر های باقی مانده چند افغانی بدهد ‪:‬‬
‫(حل در صنف)‬
‫‪ -100‬یک نفر ‪ 840‬کیلوگرام گندم را از قرار فی کیلوگرام ‪ 8‬افغانی با یک نفر قناد به قند‬
‫مبادله کرد و ‪ 314‬کیلوگرام قند گرفت قیمت هر کیلوگرام قند ‪ 19‬افغانی است کدام یک به‬
‫دیگری چند افغانی بدهد ‪( :‬حل در صنف)‬
‫‪ -101‬در یک لیتر آب بحر ‪ 0.016‬کیلوگرام نمک است ‪ 230‬کیلوگرام نمک از چند لیتر آب‬
‫حاصل می شود ‪:‬‬ ‫‪108‬‬
‫‪ -102‬افاده کسری‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 6 5 4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ 3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ 3  1   : 47‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪6 : 13 8  8 50     2 3  1 5    7 3 21 ‬‬
‫‪ 7‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 5  2  0.5  11 99    8 8  9  3  5  10‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪34‬‬
‫مساویست به ‪:‬‬
‫‪ -103‬افاده کسری‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1.01 ‬‬
‫‪ 3.25 3.125  0.341  ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5  2  0.04‬‬
‫‪ 5.5 : 341  : 6.875  :  3‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪   0.125 13  3 1  0.8 1  0.11‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫مساویست به ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 1 ‬را ساده سازید ‪( :‬حل در صنف)‬ ‫‪2‬‬ ‫کسر ‪ x‬‬ ‫‪-104‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ 2 ‬را ساده سازید ‪( :‬حل در صنف)‬ ‫کسر‬ ‫‪-105‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪108‬‬
 ‫‪2x‬‬ ‫‪3x‬‬
‫را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫کسر ‪ 3‬‬ ‫‪-106‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫(حل در صنف)‬

‫‪109‬‬
‫بخش رفع قوسین‬

‫افاده ‪  6  4   2  5   5  3  20‬را ساده سازید ‪:‬‬ ‫‪-107‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست قوس متوسط وبعدا قوس بزرگ را ساده می نمایم‬

‫‪ 6  4   2   5   5  3   20    6  4   2   5   5  3   20‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪  24  2   5   2     20‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 48   10  20  48  10  20  18‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫افاده ‪ 9 :   3  5  8  10‬مساویست به ؟‬ ‫‪-108‬‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست قوس متوسط وبعدا قوس بزرگ را ساده می نمایم‬

‫‪‬‬
‫‪9 :    3   5  8    10  9 :   3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 5  8   10‬‬
‫‪  9 :  3  3   10   3  3   10‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪  9  10  1‬‬
‫‪ -109‬افاده ‪ 2  3   2   8  2‬را ساده سازید ؟‬
‫حل ‪ :‬در قدم نخست قوس متوسط وبعدا قوس بزرگ را ساده می نمایم‬
 sdsdsdsds

2  3   2    8  2  2   3   2    8  2

 
 2  3  2  6  2  5  6  10  6  4

: ‫ را ساده سازید‬52 (1  3) ‫افاده‬ -110

52 (1  3)  25(4)  100 : ‫حل‬ 110

 
: ‫ را ساده سازید‬5   (2  1) : (5)   1  3 ‫افاده‬
4
-111
: ‫حل‬

5  (2 4

 1) : (5)   1  3 

5  15 : 5  1  3  5  3  1  3  5  2  3  7  3  10
: ‫ مساوی است به‬400  80 : (0, 25  4, 75  1)  80  200 ‫افاده‬ -112

: ‫حل‬

400  80 : (0, 25  4, 75  1)  80  200

400  80 : (5, 00  1)  80  200 
 400  80 : 4  80  200  400   20  80  200
 400  100  200  400  100  200  600  100  500

: ‫ عبارت اند از‬27  3  7  2 8  2  2  6    6  3  2  1 ‫افاده‬ -113

    
2
: ‫ عبارت اند از‬ 52  5 32  3  4 2  4  ‫افاده‬ -114

 
: ‫ عبارت اند از‬6  2 8   2   6  3  2   ‫افاده‬
3
-115

110
 ‫بخش نسبت ‪ ،‬تناسب ‪،‬نرخ و زکات‬

‫‪ -116‬اگر احمد ‪ 500‬افغانی و محمود ‪ 300‬افغانی داشته باشند نسبت حسابی بین پول های‬
‫احمد و محمود عبارت اند از‬
‫حل ‪ :‬در صورت که نسبت را به ‪ d‬نشان دهیم داریم که (عبارت از حاصل تفریق مقدار‬
‫‪111‬‬ ‫های مساوی می باشد‪).‬‬

‫‪a  500af ‬‬

‫‪‬‬
‫‪b  300af   d  a  b  d  500af  300af  d  200af‬‬
‫?‪d ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -117‬اگر طول خط کش ‪ 8cm‬و طول دیگری آن ‪ 16cm‬باشد نسبت طول این خط کش‬
‫مساویست به ‪:‬‬
‫حل ‪ :‬در صورت که نسبت هندسی را به ‪ H‬نشان دهیم داریم که ‪( :‬عبارت از حاصل‬
‫تقسیم مقدار ها می باشد)‬
‫‪a  8cm ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪8cm‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪b  16cm   H   H ‬‬ ‫‪H ‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪16cm‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪H  ? ‬‬
‫نسبت هندسی بین ‪ 150cc‬و ‪ 1000cc‬مساوی است به ‪:‬‬ ‫‪-118‬‬

‫حل ‪:‬‬
‫‪a  150cc ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪150cc‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪b  1000cc   H   H ‬‬ ‫‪H ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪1000cc‬‬ ‫‪10‬‬
‫?‪H ‬‬ ‫‪‬‬
‫زکات ‪ 8000‬دالر مساویست به ‪:‬‬ ‫‪-119‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪S‬‬
‫‪Z‬‬ ‫حل ‪ :‬در صورتیکه سرمایه را به ‪ S‬نشان دهیم داریم که‬
‫‪40‬‬

‫‪‬‬ ‫‪S‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪S  8000$  ‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪‬‬
‫?‪Z ‬‬ ‫‪ Z ‬‬ ‫‪8000$‬‬
‫‪ Z  200$‬‬
‫‪‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪ -120‬یک تجار ‪ 250‬توپ تکه دارد اگر قیمت هر توپ تکه آن ‪ 900‬افغانی باشد زکات آن‬ ‫‪112‬‬
‫چند است ‪:‬‬
‫حل‪:‬‬
‫‪250  900  225000 AF‬‬

‫‪‬‬ ‫‪S‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪S  225000 AF  ‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪‬‬
‫?‪Z ‬‬ ‫‪  Z  225000 AF  Z  5625 AF‬‬
‫‪‬‬ ‫‪40‬‬
‫قیمت ‪ 4‬جلد کتاب ‪ 12‬افغانی است نرخ کتاب را معلوم کنید ‪:‬‬ ‫‪-121‬‬
‫حل ‪ :‬در صورتیکه قمیت را به ‪ M‬و تعداد را به ‪ N‬نشان دهیم داریم که ‪:‬‬

‫‪M  12 AF   NR  M‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪N 4‬‬ ‫‪‬‬
‫? ‪NR ‬‬ ‫‪  NR  12 AF  N  3 AF‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪4‬‬
‫متحرکی فاصله ‪ 40Km‬را در ‪ 5‬ثانیه طی می کند نرخ رفتار متحرک مساویست به‬ ‫‪-122‬‬
‫‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬

‫‪M  40 Km   NR ‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪ ‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪N  5sec   ‬‬
‫‪  NR ‬‬ ‫‪40 Km‬‬ ‫‪Km‬‬
‫? ‪NR ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ NR  8‬‬
‫‪5sec‬‬ ‫‪sec‬‬

‫‪112‬‬
 ‫قیمت ‪ 12‬متر تکه ‪ 300‬افغانی است قیمت ‪ 18‬متر آن چند است ‪:‬‬ ‫‪-123‬‬
‫حل ‪:‬‬

‫‪M  300   NR ‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪ ‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪N  12   ‬‬
‫‪300‬‬
‫‪NR  ?   NR ‬‬ ‫‪ NR  25 AF‬‬
‫‪‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪18  25 Af  450af‬‬
‫‪113‬‬
‫‪ 14000‬افغانی را به اطفالیکه سن شان به ترتیب ‪ 5 ، 2‬و ‪ 7‬است به تناسب سن شان‬ ‫‪-124‬‬
‫تقسیم می نماییم سن نصف پول های بدست آمده توسط طفل کوچک و بزرگ چند خواهد‬
‫بود ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪ 2,5 , 7  2  5  7  14‬نسبت سن های شان‬
‫‪14000‬‬
‫پول بدست آمده توسط اطفال‬ ‫‪ 1000‬‬
‫‪14‬‬
‫‪  2 1000  2000‬پول بدست آمده توسط طفل‬
‫کوچک‬
‫‪ 9000‬‬ ‫‪  7 1000  7000‬پول بدست آمده توسط طفل بزرگ‬
‫‪9000‬‬
‫‪ ‬نصف پول‬ ‫مجموع پول بدست آمده توسط طفل کوچک و بزرگ ‪ 4500‬‬
‫‪2‬‬
‫بدست آمده توسط طفل کوچک و بزرگ‬
‫‪)1‬‬ ‫مصارف شاگردان لیلیه با تعداد شاگردان ‪ ،‬چه تناسبی دارد ‪:‬‬ ‫‪-125‬‬
‫‪ )3‬تناسب‬ ‫‪ )2‬تناسب معکوس‬ ‫تناسب مستقیم‬
‫‪ )4‬تناسب حسابی‬ ‫مرکب‬
‫حل ‪ :‬مصارف شاگردان لیلیه با تعداد شاگردان رابطه مستقیم دارد طوریکه هر قدر شاگرد‬
‫زیاد شود مصارف آنها نیز زیاد می شود و اگر شاگرد کم شود مصارف آن نیز کم می شود‬
‫‪x y z‬‬
‫و ‪ x  y  z  1900‬شود در آن صورت قیمت ‪ y‬را‬ ‫اگر ‪   k‬‬ ‫‪-126‬‬
‫‪5 6 8‬‬
‫بیابید ‪:‬‬
‫اوسط هندسی اعداد ‪ 6 ، 3‬و ‪ 12‬عبارت است از ‪:‬‬ ‫‪-127‬‬
‫‪ -128‬اوسط نمرات چهار مضمون یک شاگرد ‪ 73‬است ‪ ،‬این شاگرد از امتحان پنجم باید چند‬
‫نمره اخذ نماید تا اوسط نمراتش ‪ 75‬گردد ‪:‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫حل ‪:‬‬

‫‪abcd‬‬
‫‪ 73 / T .W   a  b  c  d  292‬‬
‫‪4‬‬
‫‪abcd e‬‬
‫‪ 75 / T .W   a  b  c  d‬‬
‫‪292‬‬
‫‪ e  375‬‬
‫‪5‬‬
‫‪292  e  375  e  375  292  e  83‬‬
‫‪ -129‬قرار است که ‪ 8000‬مسافر توسط یک ریل که دارای ‪ 20‬واگون است در ‪ 10‬بار‬ ‫‪114‬‬
‫انتقال یابد ‪ ،‬هرگاه بعد از ‪ 6‬بار ‪ 15‬واگون ریل مذکور خراب شود دریابید که مسافرین باقی‬
‫مانده را ریل متذکره چند بار انتقال خواهد داد ‪:‬‬
‫‪5‬‬
‫هرگاه ‪ 1.36‬‬
‫باشد ‪ ،‬پس قیمت ‪ a‬را دریابید ‪:‬‬ ‫‪-130‬‬
‫‪a‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪5 135‬‬ ‫‪99  5‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪ 1.36   1  ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫حل ‪:‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪a 99‬‬ ‫‪135‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪140km‬‬
‫در ظرف ‪ 7‬ساعت طی می‬ ‫‪ -131‬یک موتر راه مزارشریف – کابل را با سرعت‬
‫‪h‬‬
‫نماید ‪ ،‬معلوم کنید که موتر مذکور این فاصله را با کدام سرعت در ظرف ‪ 10‬ساعت طی‬
‫خواهد کرد ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬

‫‪140km‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7h ‬‬ ‫‪140km  10h‬‬ ‫‪98km‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪ x ‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪7h‬‬ ‫‪h‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪10h ‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫و مجموع این اعداد ‪ 125‬می شود ‪ ،‬پس یکی از این اعداد‬ ‫نسبت بین دو عدد‬ ‫‪-132‬‬
‫‪3‬‬
‫مساوی است به ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬

‫‪114‬‬
 ‫‪x 2‬‬
‫‪nasbat‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪x 2‬‬ ‫‪x  y 2  3 125 5‬‬ ‫‪125  3‬‬
‫‪y 3   ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ y‬‬ ‫‪ 75‬‬
‫‪‬‬ ‫‪y 3‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪x  y  125 ‬‬
‫‪x  y  125  x  75  125  x  125  75  x  50‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1 1‬‬

‫تقسیم کرده و‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫مبلغ ‪ 6913‬افغانی را بین سه نفر به نسبت های‬ ‫‪-133‬‬
‫‪115‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3 5‬‬
‫کمترین سهم چند خواهد بود ‪:‬‬
‫حل ‪ :‬برای این در قدم نخست حاصل جمع نسبت ها را دریافت می نمایم‬

‫‪1 1 1 6  10  15 31‬‬
‫‪:   ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5 3 2‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪6913 30  6913 207390‬‬
‫‪ :‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 6690 Af‬‬
‫‪31‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪30‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ : 1)  6690 Af  1338 AF‬‬
‫‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2)  6690 Af  2230 AF‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3)  6690 Af  3345 AF‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -134‬تعداد ‪ 5‬نفر گارگر روزانه ‪ 8‬ساعت کار کرده و تعمیری را در ‪ 10‬روز رنگمالی می‬
‫کند چند نفر کارگر با کار روزانه ‪ 5‬ساعت همان تعمیر را در ‪ 8‬روز رنگمالی می نماید ‪:‬‬

‫حل ‪:‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪Persan‬‬ ‫‪houre‬‬ ‫‪days‬‬

‫‪‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪ 5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10  x ‬‬ ‫;‬
‫‪ x‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪5 10‬‬ ‫‪8  5 10‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪ 10‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪58‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪116‬‬
‫است تعداد‬ ‫پرویز ‪ 28‬کتابچه و کتاب دارد نسبت بین کتابچه ها و کتاب های او‬ ‫‪-135‬‬
‫‪4‬‬
‫کتابهای او مساویست به ‪:‬‬
‫حل ‪ :‬اگر کتابچه را به ‪ N‬و کتاب ‪ B‬نشان دهیم پس داریم‬

‫‪B 3‬‬
‫‪ N  4 , N  B  28‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ B  N  3  4  28  7  N  28  4  N  4  4  16‬‬
‫‪4‬‬

‫‪ N‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪N 4‬‬ ‫‪71‬‬

‫‪ -136‬اگر در یک شرکت نصیر ‪ 40000‬افغانی ‪ ،‬محمود ‪ 50000‬افغانی و سلیمان‬
‫‪ 60000‬افغانی سرمایه داشته باشند در صورتیکه در یک معامله تجارتی ‪ 30000‬افغانی‬
‫مفاد بدست آمده باشد سهم نصیر درین نفع چند است ؟‬
‫حل ‪ :‬برای حل این قسم سواالت‬
‫اول ‪ :‬نسبت معینه را دریافت می کنیم‬
‫دوم ‪ :‬نسبت معینه را جمع می کنیم‬
‫سوم ‪ :‬مفاد را تقسیم حاصل جمع نسبت معینه می نمایم‬
‫چهارم‪ :‬حاصل تقسیم مرحله سوم ضرب سهم هر یک می نمایم‬

‫‪116‬‬
 ‫‪ Mahmood  50000 AF  5‬‬
‫‪‬‬
‫‪ Nasir  400000 AF  4‬‬
‫‪ Su lim an  60000 AF  6‬‬
‫‪‬‬
‫‪ 302 000 AF‬‬
‫‪ 5  4  6  15  ‬‬ ‫‪ 2000‬‬
‫‪‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪117‬‬ ‫‪Nasir  4  2000 AF  8000 AF‬‬

‫‪3‬‬
‫گنجایش ظرفی ‪ 120cc‬است گنجایش ظرف عبارت است از ؟‬ ‫‪-137‬‬
‫‪10‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪120cc :‬‬ ‫‪ 12 4 0cc ‬‬ ‫حل ‪ 400 :‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪1 1 1‬‬
‫تقسیم گردیده است ‪،‬‬ ‫‪ -138‬یک مجموعه باالی ‪ B ، A‬و ‪ C‬به نسبت های ‪ ,‬و‬
‫‪4 2 3‬‬
‫اگر مقدار حصه ‪ A‬مساوی ‪ 2784‬دالر باشد شما حصه های ‪ B‬و ‪ C‬را دریافت کنید ‪:‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪b‬‬
‫و ‪ a  24‬باشد ‪ ،‬قیمت ‪ b‬را دریابید ‪:‬‬ ‫معادل‬ ‫‪ -139‬در صورتیکه‬
‫‪8‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪3‬‬
‫‪b 7‬‬ ‫‪b 7‬‬ ‫‪24  7‬‬
‫‪‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪a  24‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ b‬‬ ‫حل ‪ 21 :‬‬
‫‪a 8‬‬ ‫‪24 8‬‬ ‫‪81‬‬
‫‪ -140‬یک فامیل در دوماه ‪ 20000‬افغانی مصرف می نماید ‪ ،‬حال دریابید که فامیل مذکور‬
‫دریک سال چند افغانی مصرف خواهد کرد ‪:‬‬
‫حل ‪ :‬مدت را از جنس ماه محاسبه می نمایم‬

‫‪2‬‬ ‫‪20000 AF ‬‬ ‫‪20000 AF  12‬‬

‫‪ X ‬‬ ‫‪ X  120000‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪10‬‬
‫است‪ .‬اگر سرک اول نظر به سرک دوم ‪20km‬‬ ‫نسبت بین طول های دو سرک‬ ‫‪-141‬‬
‫‪3‬‬
‫طویل تر باشد طول هر دو سرک را در یابید ‪:‬‬
 sdsdsdsds

m  n  20 ‫ باشد پس‬n ‫ و طول سرک دوم‬m ‫ چون می دانیم سرک اول‬: ‫حل‬

m 10 m  n 10  3 20 7 20  3
     n
n 3 n 3 n 3 7
60 60 200
n m  20  n  m  20  m
7 7 7

‫ افغانی می‬22050 ‫ افغانی است مزد چند نفر کارگر‬7350 ‫ نفر کار گر‬7 ‫مزد‬ -142 118
: ‫باشد‬

: ‫حل‬
1
7 7350  7  22050
 x  73 5 0  21
x 22050
105
 x  21

a 4
b  0,   ,a  b  c  ?  ?  ? -143
b 3

: ‫حل‬

a 4
b  0,    a  4, b  3
b 3
a  b  c  c  1 -144
 a  c  b

118
 a b b c ca
a  0,   ??? -145
1 2 9
a  9, b  2, c  18
: ‫حل‬
abc

a c 2
   and  3a  2b  4c  24  a  ? -146
119 b d 3

: ‫حل‬

a  2 k
a c 2 
   k   b  3k
2 3 5 
c  5k
3a  2 b  4c  24  3  2k  2  3k  4  5k  24
 6k  6k  20k  24
 8k  24  k  3
 a  23  6

a 2
 , 2a  b  84  b  ? -147
b 3

: ‫حل‬

a 2 a b a  2k
   k
b 3 2 3  b  3k
2a  b  2  2k  3k  7 k  84  k  12
b  3k  3  12  36
 sdsdsdsds

a b c
   3a  b  2c  66  b  ? -148
2 3 4

: ‫حل‬

a b c
   k  a  2k , b  3k , c  4k
2 3 4
120
3a  b  2c  3  2k  3k  2  4k
 6k  3k  8k
 11k  66
k6
b  3k  b  3  6  18

a : b : c  2: 3: 4
-149
3a  4 b  c  28  b  ?

: ‫حل‬

a : b : c  2:3: 4
a b c
   k  a  2k, b  3k, c  4k
2 3 4
3a  4 b  c  3  k  4  3k  4k
6k  12k  4k
14k  28
k  2
b  3   2   6

120
 1 1 1
  , a  b  c  27  a  c  ? -150
3a 4b 6c

)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

a b c
  , 2a  3b  c  5  a  ? -151
2 3 4
121
)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

a b c  a  2b  c 
    -152
3 4 5  abc 

)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

a c  a  2b   c 
 4  ? -153
b d  b   c  2d 

)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

a b 
 
2 3   a  b  ? -154
a  b  2 

)‫ در صنف‬: ‫(حل‬
 sdsdsdsds

0  a ,0  b , 0  c
b 1

a 3 -155
a 2

c 3
a  b  c  34  a  ?
122
)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

a  0, b  0, c  0
1 1 2 -156
ab  , ac  , bc   ?  ?  ?
4 5 3

)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

a , b, c  R 
3a  b b  2c -157
 2, 4???
b c

)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

k0
x  2k
y  3k -158
z  4k
x  y  z  2k  3k  4k  360  z  ?

)‫ در صنف‬: ‫(حل‬

122
 ‫‪A , B, C  Z ‬‬
‫‪A  B  C  380‬‬ ‫‪-159‬‬
‫‪A B 2‬‬
‫?‪  CB‬‬
‫‪B C 3‬‬

‫(حل ‪ :‬در صنف)‬

‫‪123‬‬
‫‪a  b  c  80‬‬
‫‪a b c‬‬ ‫‪-160‬‬
‫?‪  bac‬‬
‫‪2 3 5‬‬

‫(حل ‪ :‬در صنف)‬

‫‪ab cb‬‬
‫‪a c‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪b   c ‬‬
‫‪ 3‬‬ ‫?‪‬‬ ‫‪-161‬‬
‫‪b d‬‬ ‫‪ab‬‬
‫‪a‬‬

‫(حل ‪ :‬در صنف)‬

‫‪x y 7‬‬
‫‪  k‬‬
‫‪5 6 8‬‬ ‫‪-162‬‬
‫? ‪x  y  z  1900  y ‬‬

‫(حل ‪ :‬در صنف)‬

‫‪5‬‬
‫بوده ‪ ،‬اگر عدد ‪ 5‬با هر دوی آن جمع گردد نسبت‬ ‫نسبت بین دوعدد‬ ‫‪-163‬‬
‫‪6‬‬
‫موصوف مساوی به ‪ 6 : 7‬می گردد شما این اعداد را دریافت کیند ‪:‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫(حل ‪ :‬در صنف)‬

‫عایدات روزانه احمد و محمود به ترتیب ‪ 26$‬و ‪ 16$‬است ‪ ،‬آنها باید چند‬ ‫‪-164‬‬
‫دالر دیگر عاید نمایند ‪ ،‬تا نسبت عایدات شان ‪ 4 : 3‬گردد ‪:‬‬

‫(حل ‪ :‬در صنف)‬

‫‪124‬‬

‫بخش فصید و تخفیف‬

‫عددیکه ‪ 60‬فیصد آن مساوی به ‪ 180‬است خود عدد عبارت است از ‪:‬‬ ‫‪-165‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪ 60 ‬‬ ‫‪ 60 ‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪1803 100‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪/:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 300‬‬
‫‪ 100 ‬‬ ‫‪ 100 ‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪601‬‬
‫‪100‬‬
‫‪ -166‬یک فروشگاه ‪ 3‬تخفیف مسلسل ‪ 10% ، 10%‬و ‪ 20%‬باالی فروش یک جنس‬
‫اجازه می دهد شما نرخ معادل را دریافت کنید‪( :‬حل در صنف)‬
‫یک مشتری جنسی را با تخفیف های مسلسل ‪ 10%  5% ‬میخرد ‪ ،‬هرگاه قیمت‬ ‫‪-167‬‬
‫اصلی جنس ‪ 15594.40%‬باشد ‪ ،‬شما معلوم نمایید که آنرا به چند دالر خریده است ‪ :‬حل‬
‫در صنف)‬
‫‪ -168‬قیمت اصلی فی جلد کتاب ‪ 85af‬است مطبعه ‪ 15%‬است تخفیف برای مشتریانیکه‬
‫چاپ ‪ 80‬جلد کتاب را فرمایش می دهند در صورتیکه پول چاپ کتب مذکور را قبال‬
‫پرداخته باشند ‪ ،‬شما مجموعه کتب را که مشتری به این طریق بدست می آورد دریافت کنید‬
‫‪:‬‬
‫‪ -169‬یک تاجر یک جنس را با ‪ 20%‬تخفیف می خواهد به فروش برساند هرگاه مشتری‬
‫تمام قیمت جنس را نقدا بپردازد ‪ 10%‬تخفیف دیگر نیز برای او میدهد هرگاه ما جنسی را‬
‫با در نظر داشت شرایط فوق ‪ 395.20%‬خریده باشیم قیمت اصلی آن چند است‬
‫‪ -170‬قیمت یک جنس بعد از ‪ 20%‬تنزیل ‪ 2400‬افغانی می باشد قیمت جنس قبل از‬
‫تنزیل چند افغانی خواهد بود ؟‬
‫حل ‪ :‬با استفاده از فورمول ذیل ذیل حل می نمایم‬

‫‪124‬‬
 ‫‪ -171‬اگر ‪ S‬قیمت اصلی ‪ I ،‬تخفبف و ‪ N‬نرخ پس داریم که ‪I 100  N  S‬‬
‫(قیمت فعلی= ‪) N  I‬‬

‫‪ S 100‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪240030  100‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3000‬‬
‫‪‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪2400‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬
‫‪125‬‬ ‫? ‪S ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ I  2400‬‬
‫‪ N  100%  20%  80%‬‬
‫جنس به ارزش ‪ 2000‬افغانی به تخفیف ‪ 8%‬به فروش میرسد قیمت فروش مساویست‬ ‫‪-172‬‬
‫به ‪:‬‬
‫‪ S 100‬‬ ‫‪2000 100‬‬ ‫‪2000  8‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪S ‬‬ ‫‪ S  160‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪100‬‬ ‫حل ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪2000  160  1840‬‬
‫‪ -173‬قیمت فروش یک جنس ‪ 800‬افغانی قیمت آن را بعد از تخفیف ‪ 20%‬تخفیف محاسبه‬
‫کنید ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪100%  20%  80%‬‬
‫‪ S 100‬‬ ‫‪800 100‬‬ ‫‪800  80‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ x  640 AF‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪100‬‬
‫تاجری برای مشتری خود ‪ 6%‬تخفیف می دهد و یک جنس را در بدل ‪ 1739‬افغانی‬ ‫‪-174‬‬
‫می فرشد قیمت اصلی جنس مساویست به ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪100%  6%  94%‬‬
‫‪ S 100‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100  1739‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ x  1850 AF‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪1739 94‬‬ ‫‪94‬‬
‫‪ -175‬یک نفر یک جنس را که قیمت اصلی آن ‪ 3000‬افغانی است بعد از تخفیف ‪2895‬‬
‫افغانی خریده است چند فصید به وی تخفیف داده شده است ‪:‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪3000  2895  105‬‬

‫‪ S 100‬‬ ‫‪3000 100‬‬ ‫‪105  100‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ x  3.5%‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪3000‬‬
‫در ‪ 80‬لیتر تیل ‪ 20‬لیتر آب مخلوط شده است فیصدی آب را در مخلوط دریابید ؟‬ ‫‪-176‬‬

‫حل ‪ :‬با استفاده از رابطه ذیل حل می نمایم ‪ .‬اگر مجموعه را به ‪ ، S‬جز را به ‪ J‬و‬ ‫‪126‬‬
‫‪S 100‬‬
‫‪‬‬ ‫فیصدی را ‪ F‬نشان دهیم پس داریم که ‪:‬‬
‫‪J‬‬ ‫‪F‬‬

‫‪80liter  20liter  100liter‬‬

‫‪ S  80liter‬‬ ‫‪S 100 100 Liter 100‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ J  20liter‬‬ ‫‪J‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪20 Liter‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪100  20 Liter‬‬
‫‪F ‬‬ ‫‪ 20%‬‬
‫‪100 Liter‬‬
‫‪ -177‬در ‪ 500‬لیتر شیر و آب ‪ 450 ،‬لیتر آن شیر است فیصدی مقدار آب در محلول کدام‬
‫است ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬

‫‪water  milk  500li‬‬

‫‪milk‬‬ ‫‪ 450li‬‬
‫‪water‬‬ ‫‪ 500  450  50li‬‬
‫‪S 100‬‬ ‫‪500li 100‬‬ ‫‪50li  100‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ 10%‬‬
‫‪J‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪50li‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪500li‬‬
‫‪ -178‬هرگاه از ‪ 45%‬یک عدد ‪ 45‬کم گردد ‪ 45 ،‬باقی می ماند ‪ ،‬پس عدد مذکور عبارت‬
‫است از ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬

‫‪126‬‬
 ‫‪45‬‬
‫‪ x  45  45 /  100‬‬
‫‪100‬‬
‫‪45 x  4500  4500‬‬
‫‪45 x  4500  4500‬‬
‫‪45 x  9000‬‬ ‫‪/  45‬‬
‫‪45 x 9000‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ x  200‬‬
‫‪127‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬
‫‪ -179‬در یک روز بارانی ‪ 28%‬محصالن حاضر به درس بوده اند اگر تعداد غیر‬
‫حاضران ‪ 54‬نفر محصل باشد پس تعداد محصالن حاضر را دریافت کنید ‪:‬‬
‫‪ = 28 %‬تعداد محصالن حاضر‬ ‫حل ‪:‬‬
‫‪ = %100 -%28 = %72‬تعداد محصالن غیر حاضر‬

‫‪S 100‬‬ ‫‪54 72%‬‬ ‫‪28%  54‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ x  21‬‬
‫‪J‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪28%‬‬ ‫‪72%‬‬
‫‪ -180‬شخصی یک جنس را با ‪ 20%‬تخفیف به قیمت ‪ 100000‬افغانی به فروش می رساند‬
‫‪ ،‬مقدار تخفیف را دریابید ‪:‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪20% ‬‬ ‫‪100000  20‬‬
‫‪ x ‬‬ ‫حل ‪ 20000 AF :‬‬
‫‪100000‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪ -181‬محصول گمرکی یک جنس از قرار ‪ 6%‬مساوی به ‪ 480‬افغانی می باشد ‪ ،‬پس قیمت‬
‫جنس عبارت است از ‪:‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪6 ‬‬ ‫‪100  480‬‬
‫‪ x ‬‬ ‫حل ‪ x  8000 :‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪480 ‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪ -182‬هرگاه از ‪ 70%‬یک عدد ‪ 30%‬آن کم گردد ‪ 80‬حاصل می گردد ‪ ،‬پس عدد مذکور‬
‫عبارت است از ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪70%  30%  40%‬‬

‫‪100‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪100  80‬‬

‫‪ x ‬‬ ‫‪ x  200‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪40‬‬
 ‫‪sdsdsdsds‬‬

‫‪ 3% -183‬عایدات خود را طاهر صدقه (خیرات) میدهد و ‪ 90%‬آنرا مصرف می نماید‬

‫اگر پس از انداز ماهوار موصوف ‪1750‬افغانی باشد ‪ ،‬شما تمام عاید او را دریافت کنید ‪:‬‬
‫(حل در صنف)‬
‫‪ -184‬نفوس یک شهر ‪ 20000‬نفر است اگر نفوس طبقه ذکور ‪ 10%‬تزاید و از طبقه اناث‬
‫‪ 6%‬تناقص کند ‪ ،‬نفوس شهر بیدون تغییر باقی میماند (مساوی به نفوس قبلی ) شما تعداد‬
‫نفوس هر طبقه را دریافت کیند ‪( :‬حل در صنف)‬
‫‪ 80% -185‬مرغ های سالم یک فارم به فروش میرسند ‪ 60% ،‬مرغها باقیمانده میمیرند ‪،‬‬
‫اگر تعداد مرغ های فروخته نشده ‪ 152‬عدد باشد ‪ ،‬شما تعداد مرغ های فارم را دریافت کنید‬ ‫‪128‬‬
‫‪( :‬حل در صنف)‬
‫‪ -186‬اگر یک فروشنده جنس را ‪ 20%‬مبلغ ‪ 840‬افغانی به فروش رسانیده باشد و در‬
‫صورتیکه جنس دومی را ‪ 20%‬نقصان مبلغ ‪ 840‬افغانی فروخته باشد در این فروش چند‬
‫تاوان نموده است ‪( :‬حل در صنف)‬
‫‪ -187‬شما معلوم نمایید که قیمت فروش یک جنس چقدر تزاید کند تا که در فروش آن ‪10%‬‬
‫تخفیف ‪ 20%‬مفاد کرده باشیم ‪:‬‬

‫بخش ربح ساده ‪ ،‬مرکب ‪ L.C.M‬و ‪H.C.F‬‬

‫‪ -188‬مفاد بانکی ‪ 3000‬افغانی از قرار نرخ ‪ 6‬فیصد در یکسال مساویست به ‪:‬‬

‫حل ‪ :‬اگر سرمایه را ‪ ، S‬نرخ را به ‪ ، R‬مدت را به ‪ M‬و ربع را به ‪ R‬نشان‬
‫دهیم پس داریم که‬
‫‪ S  3000‬‬
‫‪ R  6%‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪S M R‬‬ ‫‪30 00  6  1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ R ‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪ 180‬‬
‫‪M  1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬
‫? ‪ R ‬‬

‫در چه مدت یک سرمایه ‪ 4‬چند خودش می شود از قرار نرخ ‪: 20%‬‬ ‫‪-189‬‬

‫در چه مدت یک سرمایه به نرخ ‪ 10%‬پنج چند خودش می شود ‪:‬‬ ‫‪-190‬‬
‫از کدام سرمایه به نرخ ‪ 2%‬در مدت ‪ 4‬سال ‪ 1200‬افغانی مفاد حاصل می شود ‪:‬‬ ‫‪-191‬‬

‫‪128‬‬
 ‫حل ‪ :‬اگر سرمایه را ‪ ، S‬نرخ را به ‪ ، R‬مدت را به ‪ M‬و ربع را به ‪ R‬نشان‬
‫دهیم پس داریم که‬

‫‪ R  2%‬‬
‫‪M  4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪R  100‬‬ ‫‪1200  100‬‬
‫‪‬‬ ‫‪S ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 15000‬‬
‫‪‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪‬‬ ‫?‬ ‫‪M‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ R  1200‬‬
‫‪129‬‬

‫‪ -192‬یک تانکر آب توسط گیلن های ‪ 20‬لیتر ‪ 30 ،‬لیتر و ‪ 50‬لیتر پور شده می تواند‬
‫ظرفیت مجموعی آب را محاسبه کنید ‪:‬‬
‫‪ -193‬اگر یک سرک به فواصل مساوی ‪ 20‬متر ‪ 15 ،‬متر و ‪ 25‬متر جدا شده بتواند طول‬
‫عمومی سرک چند متر می شود ‪:‬‬
‫‪ -194‬در یک مکتب خصوصی ‪ 200‬شاگرد صنف ‪ 120 ، 12‬نفر شاگرد صنف ‪ 11‬و ‪160‬‬
‫شاگرد صنف ‪ 10‬درس می خوانند طوریکه در هر صنف درسی به تعداد مساوی شاگردان‬
‫وجود داشته باشند تعداد شاگردان هر صنف را بیابید ‪:‬‬
‫‪ -195‬در یک جاده بعد از هر ‪ 20‬متر اعالن یک شبکه مخابراتی بعد از هر ‪ 30‬متر اعالن‬
‫یک مکتب و بعد از ‪ 50‬متر اعالن یک شفاخانه نصب است طول جاده را محاسبه کنید ‪:‬‬
‫‪ -196‬سه بیرل که حجم آنها ‪ 48‬لیتر ‪ 72 ،‬لیتر و ‪ 108‬لیتر است ‪ ،‬توسط سه مایع مختلف پر‬
‫هستند حد اقل به چند قطعی که بیشترین حجم را داشته باشد ضرورت داریم تا این مایع ها‬
‫را بطور مساویانه و بدون اینکه باهم مخلوط شوند تقسیم نماییم (حل در صنف)‬
‫‪ -197‬مبلغ ‪ 7000‬افغانی از قرار کدام نرخ در مدت ‪ 2‬سال به ربح مرکب گذاشته و نفع به‬
‫مبلغ ‪ 1470‬افغانی می دهد ‪:‬‬
‫حل ‪:‬‬
 sdsdsdsds

A  7000 AF
r ?
n2
P  B  A  7000  1470
P  8470
P  A 1  r   8470  7000 1  r  ..... /  7000 
2 2

130
8470
 1  r   1.21  1  r  ..... /
2 2

7000
121 11
1  r  1.21  1  r  1 r  
100 10
11 1
r  1  r   r  10%
10 10
‫ سال به ربح مرکب گذاشته شده نفع‬3 ‫ به مدت‬2% ‫ افغانی از قرار نرخ‬90000 ‫ مبلغ‬-198
: ‫آنرا محاسبه کنید‬
: ‫حل‬
A  90000 AF 
r  2% 

n3 
P? 

B? 
 P  A 1  r 2  P  90000 AF 1  2% 3

  2 
3
 102 
3

 P  90000 1    P  90000  
  100   100 

 P  95508.72 AF
 B  P  A  95508.72 AF  90000 AF  B  5508.72 AF


‫ و‬48sec ، 108sec ‫ چراغهای عالمه های ترافیکی در گوالیی سه راهی بعد از‬-199
8: 20 : 00 ‫ به ترتیب تغییر می نمایید اگر تمام آنها همزمان به ساعت های‬72sec
130
 ‫تغییر نمایند شما معلوم کنید که در کدام وقت دیگر تمام آنها در عین وقت همزمان تغییر‬
‫خواهند نمود ‪:‬‬
‫‪ L.C.M‬دو عدد مساوی به ‪ 45‬چند ‪ H.C.F‬آنها است اگر یکی از اعداد‬ ‫‪-200‬‬
‫موصوف ‪ 125‬بوده باشد و مجموعه ‪ H.C.F‬و ‪ L.C.M‬مساوی به ‪ 1150‬شما این‬
‫اعداد را دریافت کنید ‪:‬‬
‫‪1 5 2 4 ‬‬
‫‪  , , ,‬مساویست به ‪:‬‬ ‫‪ H.C.F‬کسر ‪‬‬ ‫‪-201‬‬
‫‪ 3 6 9 27 ‬‬
‫‪131‬‬
‫‪1 5 2 4 ‬‬
‫‪  , , ,‬مساویست به ‪:‬‬ ‫‪ L.C.M‬کسر ‪‬‬ ‫‪-202‬‬
‫‪ 3 6 9 27 ‬‬
‫ﲞﺶ ﺳﻮ ت‬
‫ﭼﻬﺎرﺟﻮاﺑﻪ‬

‫ﺴﺎب‬
‫ﺳﻮ ت ﭼﻬﺎرﺟﻮاﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾﱴ‬
 ‫بسم هللا الرحمن الرحمن‬
‫‪ .1‬عدد رومی ‪ XC‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪80 )4‬‬ ‫‪90 )3‬‬ ‫‪94 )2‬‬ ‫‪84 )1‬‬
‫‪ .2‬عدد رومی ‪ LIV‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪54 )4‬‬ ‫‪44 )3‬‬ ‫‪34 )2‬‬ ‫‪24 )1‬‬
‫‪132‬‬
‫‪ .3‬عدد ‪ 130‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪XIV )4‬‬ ‫‪CXCIIX )3‬‬ ‫‪CXCIX )2‬‬ ‫‪CXXX )1‬‬
‫‪ .4‬عدد ‪ 750‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪CXCIIX )4‬‬ ‫‪DCCL )3‬‬ ‫‪CXCIX )2‬‬ ‫‪CXXX )1‬‬
‫‪ .5‬در سیستم اعداد رومی چند سمبول اساسی وجود دارد‪:‬‬
‫‪ 8 )4‬سمبول‬ ‫‪ 7 )3‬سمبول‬ ‫‪ 6 )2‬سمبول‬ ‫‪ 2 )1‬سمبول‬
‫‪ .6‬عدد ‪ 14‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪XV )4‬‬ ‫‪XIIIV )3‬‬ ‫‪XIIV )2‬‬ ‫‪XIV )1‬‬
‫‪ .7‬عدد رومی ‪ CCCLXXX‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪420 )4‬‬ ‫‪280 )3‬‬ ‫‪380 )2‬‬ ‫‪125 )1‬‬
‫‪ .8‬عدد رومی ‪ CCLX‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪420 )4‬‬ ‫‪260 )3‬‬ ‫‪380 )2‬‬ ‫‪400 )1‬‬
‫‪ .9‬در سیستم اعداد هندو عربیک چند سمبول اساسی وجود دارد‪:‬‬
‫‪ 10 )4‬سمبول‬ ‫‪ 9 )3‬سمبول‬ ‫‪ 8 )2‬سمبول‬ ‫‪ 7 )1‬سمبول‬
‫‪ .10‬عدد ‪ 940‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪CXXX )4‬‬ ‫‪CCLX )3‬‬ ‫‪DCCL )2‬‬ ‫‪CMXL )1‬‬
‫‪ .11‬عدد رومی ‪ CCCXCIX‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪750 )4‬‬ ‫‪399 )3‬‬ ‫‪210 )2‬‬ ‫‪450 )1‬‬
 ‫‪ .12‬عدد رومی ‪ XCIV‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪94 )4‬‬ ‫‪14 )3‬‬ ‫‪87 )2‬‬ ‫‪90 )1‬‬
‫‪ .13‬عدد ‪ 104‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪XC )4‬‬ ‫‪XIV )3‬‬ ‫‪LIV )2‬‬ ‫‪CIV )1‬‬
‫‪ .14‬عدد ‪ 109‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪133‬‬ ‫‪XIV )4‬‬ ‫‪XC )3‬‬ ‫‪CIX )2‬‬ ‫‪CIV )1‬‬
‫‪ .15‬در بین اعداد ‪ 1‬الی ‪ 100‬چند عدد اولیه و مرکب وجود دارد‪:‬‬
‫‪98 )4‬‬ ‫‪90 )3‬‬ ‫‪70 )2‬‬ ‫‪50 )1‬‬
‫‪ .16‬در بین ‪ 1‬الی ‪ 30‬چند عدد اولیه وجود دارد‪:‬‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪9 )3‬‬ ‫‪11 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫‪ .17‬در بین ‪ 1‬الی ‪ 30‬چند عدد مرکب وجود دارد‪:‬‬
‫‪22 )4‬‬ ‫‪18 )3‬‬ ‫‪20 )2‬‬ ‫‪19 )1‬‬
‫‪ .18‬در بین اعداد ‪ 30‬و ‪ 40‬چند عدد طبیعی وجود دارد‪:‬‬
‫‪ )4‬بی نهایت‬ ‫‪9 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪11 )1‬‬
‫‪ .19‬در بین اعداد ‪ 20‬و ‪ 32‬چند عدد طبیعی وجود دارد‪:‬‬
‫‪9 )4‬‬ ‫‪ )3‬بی نهایت‬ ‫‪11 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫‪ .20‬در بین اعداد ‪ 3‬و‪ 4‬چند عدد طبیعی وجود دارد‪:‬‬
‫‪ )4‬بی نهایت‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪ )1‬وجود ندارد‬
‫‪ .21‬در بین اعداد ‪ 3‬و ‪ 4‬چند عدد وجود دارد‪:‬‬
‫‪ )4‬بی نهایت‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪ )1‬وجود ندارد‬
‫‪ .22‬کوچکترین عدد طبیعی کدام است‪:‬‬
‫‪ )4‬همه‬ ‫‪∞ )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬
‫‪ .23‬بزرگترین عدد طبیعی کدام است‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪∞ )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬
 ‫‪ .24‬کوچکترین عنصر ست اعداد مکمل کدام است‪:‬‬
‫‪ )4‬همه‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬
‫‪ .25‬مجموع اعداد تاق از ‪ 1‬الی ‪ 100‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪2520 )4‬‬ ‫‪2505 )3‬‬ ‫‪2550 )2‬‬ ‫‪2500 )1‬‬
‫‪ .26‬مجموع اعداد طبیعی از ‪ 1‬الی ‪ 100‬عبارت از‪:‬‬
‫‪505 )4‬‬ ‫‪1050 )3‬‬ ‫‪5050 )2‬‬ ‫‪100100 )1‬‬ ‫‪134‬‬
‫‪ .27‬حاصل جمع اعداد جفت طبیعی ‪ 2‬الی ‪ 40‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪420 )4‬‬ ‫‪400 )3‬‬ ‫‪600 )2‬‬ ‫‪430 )1‬‬
‫‪ .28‬حاصل جمع اعداد طبیعی از ‪ 1‬الی ‪ 1000‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪50050 )4‬‬ ‫‪505000 )3‬‬ ‫‪500500 )2‬‬ ‫‪5005 )1‬‬
‫‪ .29‬بین عدد ‪ 10‬و ‪ 20‬چند عدد اولیه وجود دارد‪:‬‬
‫‪5 )4‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
‫‪ .30‬حاصل جمع ‪ 2673 + 7896‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪11569 )4‬‬ ‫‪670 )3‬‬ ‫‪10569 )2‬‬ ‫‪10540 )1‬‬
‫‪ .31‬حاصل جمع ‪ 1000 + 3 + 562‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪1790 )4‬‬ ‫‪1565 )3‬‬ ‫‪4000 )2‬‬ ‫‪5651 )1‬‬
‫‪ .32‬در عملیه جمع ‪ 󠄏 + 132 + 142 + 1500‬کدام عدد جمع شود تا جواب ‪1790‬‬
‫شود‪:‬‬
‫‪16 )4‬‬ ‫‪20 )3‬‬ ‫‪17 )2‬‬ ‫‪15 )1‬‬
‫‪ .33‬با ‪ 󠄏 + 20 + 500 + 4000‬کدام عدد جمع شود تا جواب ‪ 4523‬شود‪:‬‬
‫‪5 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪6 )1‬‬
‫‪ .34‬حاصل جمع ‪ 8970 + 200 + 3000‬عبارت است از ‪:‬‬
‫‪520 )4‬‬ ‫‪12180 )3‬‬ ‫‪17012 )2‬‬ ‫‪12170 )1‬‬
 ‫‪ .35‬حاصل جمع ‪ 000 + 222 + 111 + 444‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪555 )4‬‬ ‫‪666 )3‬‬ ‫‪777 )2‬‬ ‫‪888 )1‬‬
‫‪ .36‬حاصل جمع ‪ 0021 + 77066‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪125667 )4‬‬ ‫‪98065 )3‬‬ ‫‪77088 )2‬‬ ‫‪77087 )1‬‬
‫‪ .37‬با ‪ 23󠄏 + 732‬کدام عدد جمع شود تا حاصل ‪ 956‬بدست آید‪:‬‬
‫‪135‬‬ ‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .38‬حاصل ‪ 78652839 + 318425196 + 65926587‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪467859375 )4 657048735 )3‬‬ ‫‪7859208 )2‬‬ ‫‪463004622 )1‬‬
‫‪ .39‬حاصل جمع ‪ 8520 + 4230 + 371‬مساوی است به‪:‬‬
‫‪1750 )4‬‬ ‫‪13121 )3‬‬ ‫‪777 )2‬‬ ‫‪1700 )1‬‬
‫‪ .40‬حاصل تفریق ‪ 349 – 321‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪50 )4‬‬ ‫‪20 )3‬‬ ‫‪28 )2‬‬ ‫‪30 )1‬‬
‫‪ .41‬حاصل تفریق ‪ 908 – 358‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪555 )4‬‬ ‫‪552 )3‬‬ ‫‪550 )2‬‬ ‫‪344 )1‬‬
‫‪ .42‬حاصل تفریق ‪ 426712 – 128‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪3738 )4‬‬ ‫‪426584 )3‬‬ ‫‪3139 )2‬‬ ‫‪12621 )1‬‬
‫‪ .43‬از 󠄏‪ 5480 – 234‬کدام عدد تفریق شده تا جواب ‪ 3139‬بدست آمده است‪:‬‬
‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
‫‪ .44‬از ‪ 549󠄏 - 2437‬کدام عدد کم شده تا جواب ‪ 3060‬شده است‪:‬‬
‫‪9 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪7 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫‪ .45‬حاصل ‪ 133948 – 121327‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪31390 )4‬‬ ‫‪12621 )3‬‬ ‫‪12633 )2‬‬ ‫‪123456 )1‬‬
‫‪ .46‬حاصل ‪ 100100 – 9999‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪99100 )4‬‬ ‫‪99101 )3‬‬ ‫‪90100 )2‬‬ ‫‪90101 )1‬‬
 ‫‪ .47‬حاصل ‪ 3938 – 1200‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪3738 )4‬‬ ‫‪2738 )3‬‬ ‫‪1243 )2‬‬ ‫‪5555 )1‬‬
‫‪ .48‬حاصل ‪ 4938 – 1200‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪3737 )4‬‬ ‫‪357 )3‬‬ ‫‪3738 )2‬‬ ‫‪2738 )1‬‬
‫‪ .49‬حاصل ‪ 58298 – 14194‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪34456 )4‬‬ ‫‪44105 )3‬‬ ‫‪44444 )2‬‬ ‫‪44104 )1‬‬ ‫‪136‬‬
‫‪ .50‬از 󠄏‪ 999 – 44‬کدام عدد کم شده تا ‪ 555‬بدست آمده است‪:‬‬
‫‪9 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪4 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫‪ .51‬خاصیت اتحادی در کدام عملیه وجود دارد‪:‬‬
‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬عملیه تفریق‬ ‫‪ )2‬عملیه جمع‬ ‫‪ )1‬عملیه ضرب‬
‫‪ .52‬خاصیت های تبدیلی‪,‬اتحادی‪,‬توصیفی و بستگی در کدام عملیه وجود دارد‪:‬‬
‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪ )3‬عملیه تقسیم‬ ‫‪ )2‬عملیه تفریق‬ ‫‪ )1‬عملیه ضرب‬
‫‪ .53‬اگر دو عدد تاق جمع شوند‪،‬حاصل آنها عبارت از‪:‬‬
‫‪ )2‬یک عدد تاق میشود‬ ‫‪ )1‬یک عدد جفت میشود‬
‫‪1 )4‬و‪ 2‬صحیح است‬ ‫‪ )3‬هیچکدام‬
‫‪ .54‬حاصل ‪ 36 × 45‬عبارت از‪:‬‬
‫‪1260 )4‬‬ ‫‪1620 )3‬‬ ‫‪3240 )2‬‬ ‫‪670 )1‬‬
‫‪ .55‬حاصل ‪ 4 × 320 × 35 × 415‬عبارت از‪:‬‬
‫‪21324345 )4 684579340 )3 62384689 )2‬‬ ‫‪18596000 )1‬‬
‫‪ .56‬حاصل ‪ 82 × 999‬عبارت است از‪:‬‬
‫‪81918 )4‬‬ ‫‪787645 )3‬‬ ‫‪8768 )2‬‬ ‫‪84578 )1‬‬
‫‪ .57‬عنصر عینیت در عملیه ضرب و تقسیم کدام است‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچ یک‬ ‫‪ )3‬هردو‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬
 ‫‪ .58‬عنصر عینیت در عملیه جمع وتفریق کدام است‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچ یک‬ ‫‪ )3‬هردو‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬
‫‪ .59‬حاصل ‪ 1 × 456‬عبارت از‪:‬‬
‫‪ )4‬جواب سوم‬ ‫‪456 )3‬‬ ‫‪0 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫‪ .60‬حاصل ‪ 943 × 275169‬عبارت از‪:‬‬
‫‪137‬‬ ‫‪3454564667 )4 259484367 )3‬‬ ‫‪6342342 )2‬‬ ‫‪60500034 )1‬‬
‫‪ .61‬در ‪ 556󠄏 × 979‬کدام عدد ضرب شده تا جواب ‪ 5450093‬شده است‪:‬‬
‫‪7 )4‬‬ ‫‪10 )3‬‬ ‫‪8 )2‬‬ ‫‪9 )1‬‬
‫‪ .62‬در ‪ 󠄏 × 978‬کدام عدد ضرب شده تا جواب ‪ 4890‬شده است‪:‬‬
‫‪7 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
‫‪ .63‬حاصل ضرب اعداد ‪ 35891 × 3345‬عبارت از‪:‬‬
‫‪452345645 )2‬‬ ‫‪4356347876 )1‬‬
‫‪120055395 )4‬‬ ‫‪12099885 )3‬‬
‫‪ .64‬حاصل ‪ 234545689 × 0 × 7845900‬عبارت از‪:‬‬
‫‪2347897890456 )4‬‬ ‫‪ )3‬وجود ندارد‬ ‫‪0 )2‬‬ ‫‪4567897456 )1‬‬
‫‪ .65‬حاصل تقسیم ‪ 4900 ÷ 6‬عبارت از‪:‬‬
‫‪818 )4‬‬ ‫‪816 )3‬‬ ‫‪819 )2‬‬ ‫‪817 )1‬‬
‫‪ .66‬حاصل تقسیم ‪ 44913264 ÷ 1221‬عبارت از‪:‬‬
‫‪36785 )4‬‬ ‫‪36784 )3‬‬ ‫‪2356 )2‬‬ ‫‪87347 )1‬‬
‫‪ .67‬حاصل تقسیم ‪ 98735 ÷ 87‬عبارت از‪:‬‬
‫‪14579 )4‬‬ ‫‪14567 )3‬‬ ‫‪12556 )2‬‬ ‫‪12341 )1‬‬
‫‪ .68‬در عملیه ‪ 821󠄏 ÷ 65‬کدام عدد صحیح است درصورتیکه جواب ‪ 126‬میباشد‪:‬‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪5 )1‬‬
 ‫‪ .69‬در عملیه ‪ 819󠄏 ÷ 65‬کدام عدد صحیح است درصورتیکه جواب ‪ 126‬میباشد‪:‬‬
‫‪0 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬
‫‪ .70‬حاصل ‪ 9819 ÷ 9‬عبارت از‪:‬‬
‫‪1092 )4‬‬ ‫‪1091 )3‬‬ ‫‪1576 )2‬‬ ‫‪126 )1‬‬
‫‪ .71‬حاصل ‪ 2040200 ÷ 10‬عبارت از‪:‬‬
‫‪204010 )4‬‬ ‫‪204020 )3‬‬ ‫‪290975 )2‬‬ ‫‪204756 )1‬‬ ‫‪138‬‬
‫‪ .72‬حاصل ‪ 598 ÷ 8‬عبارت از‪:‬‬
‫‪77 )4‬‬ ‫‪76 )3‬‬ ‫‪75 )2‬‬ ‫‪74 )1‬‬
‫‪ .73‬حاصل ‪ 151545 ÷ 15‬عبارت از ‪:‬‬
‫‪10105 )4‬‬ ‫‪10103 )3‬‬ ‫‪10107 )2‬‬ ‫‪10109 )1‬‬
‫‪ .74‬حاصل ‪ 600 ÷ 95‬عبارت از‪:‬‬
‫‪10 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪6 )2‬‬ ‫‪56 )1‬‬
‫‪ .75‬حاصل ضرب دو عدد مسلسل تاق ‪ 483‬است‪ ,‬آن اعداد عبادت است از‪:‬‬
‫‪17,19 )4‬‬ ‫‪19,21 )3‬‬ ‫‪23,25 )2‬‬ ‫‪23,21 )1‬‬
‫‪ .76‬اکنون سال ‪ 1398‬شمسی و ‪ 2019‬میالدی است‪ .‬مسلمانان به کدام سال میالدی از‬
‫مکه معظمه به مدینه منوره هجرت نمودند‪:‬‬
‫‪625 )4‬‬ ‫‪624 )3‬‬ ‫‪623 )2‬‬ ‫‪621 )1‬‬
‫‪ .77‬حاصل جمع دو عدد ‪ 275‬و حاصل ضرب آنها ‪ 18634‬است‪ .‬اعداد عبارتند از‪:‬‬
‫‪101,174 )4‬‬ ‫‪214,961 )3‬‬ ‫‪154,121 )2‬‬ ‫‪97,178 )1‬‬

‫است‪ .‬اعداد عبارت از‪:‬‬ ‫و حاصل ضرب آنها‬ ‫‪ .78‬حاصل جمع دو عدد‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪ .79‬اگر حاصل ضرب دو عدد ‪ 45‬و حاصل ضرب آنها ‪ 500‬باشد ‪ ,‬اعداد عبارتند از‪:‬‬
‫‪40،5 )4‬‬ ‫‪2،250 )3‬‬ ‫‪20،25 )2‬‬ ‫‪30،15 )1‬‬
 ‫‪ .80‬اگر مجموع دو عدد ‪ 18‬و حاصل تفریق آن ‪ 2‬باشد اعداد مذکور عبارتند از‪:‬‬
‫‪ 14 )4‬و ‪4‬‬ ‫‪ 15 )3‬و ‪13‬‬ ‫‪ 9 )2‬و‪9‬‬ ‫‪ 10 )1‬و ‪8‬‬
‫‪ .81‬مجموع دو عدد مختلف ‪ 18‬و اگر عدد کوچک نصف عدد بزرگ باشد اعداد مذکور‬
‫مساوی است به‪:‬‬
‫‪ 6 )4‬و ‪12‬‬ ‫‪ 3 )3‬و ‪15‬‬ ‫‪ 9 )2‬و ‪9‬‬ ‫‪ 8 )1‬و ‪10‬‬
‫‪139‬‬ ‫‪ .82‬شکل ساده افاده ‪ 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2‬عبارت از‪:‬‬
‫‪23 )4‬‬ ‫‪26 )3‬‬ ‫‪25 )2‬‬ ‫‪24 )1‬‬
‫‪ .83‬حاصل ضرب ‪ 23 × 73‬عبارب ت از‪:‬‬
‫‪2747 )4‬‬ ‫‪2746 )3‬‬ ‫‪2745 )2‬‬ ‫‪2744 )1‬‬
‫‪ .84‬حاصل ‪ ) 3 × 8 (2‬عبارت از‪:‬‬
‫‪579 )4‬‬ ‫‪578 )3‬‬ ‫‪576 )2‬‬ ‫‪577 )1‬‬
‫‪ .85‬حاصل ‪ 32 × 35‬عبارت از‪:‬‬
‫‪2188 )4‬‬ ‫‪2187 )3‬‬ ‫‪2346 )2‬‬ ‫‪2287 )1‬‬
‫‪ .86‬حاصل ‪ 42 + 32‬عبارت از‪:‬‬
‫‪18 )4‬‬ ‫‪9 )3‬‬ ‫‪25 )2‬‬ ‫‪16 )1‬‬
‫‪ .87‬حاصل ‪ 53 + 43 + 33‬عبارت از‪:‬‬
‫‪316 )4‬‬ ‫‪216 )3‬‬ ‫‪315 )2‬‬ ‫‪215 )1‬‬
‫‪ .88‬حاصل ‪ 54 – 35‬عبارت از‪:‬‬
‫‪640 )4‬‬ ‫‪243 )3‬‬ ‫‪625 )2‬‬ ‫‪382 )1‬‬
‫‪ .89‬شکل ساده ‪ 3 × 5 × 5 × 2 × 2 × 2‬عبارت از‪:‬‬
‫‪52 ، 33 ، 24 )4 52 ، 21 ، 33 )3 31 ، 53 ، 22 )2‬‬ ‫‪31 ، 52 ، 23 )1‬‬
‫‪ .90‬حاصل افاده ‪ 20‬عبارت از‪:‬‬
‫‪11 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬
 ‫‪ .91‬حاصل ‪ 37 × 127‬عبارت از‪:‬‬
‫‪367 )4‬‬ ‫‪368 )3‬‬ ‫‪365 )2‬‬ ‫‪366 )1‬‬
‫‪ .92‬شکل ساده ‪ 10000000‬عبارت از‪:‬‬
‫‪109 )4‬‬ ‫‪108 )3‬‬ ‫‪106 )2‬‬ ‫‪107 )1‬‬
‫‪ .93‬کدام یک از اعداد ذیل اولیه است‪:‬‬
‫‪17 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪27 )2‬‬ ‫‪44 )1‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪ .94‬طریقه دریافت اعداد اولیه را برای اولین بار که پیشنهاد نمود‪:‬‬
‫‪ )4‬ابن سینا‬ ‫‪ )3‬اراتوستن‬ ‫‪ )2‬اویلر‬ ‫‪ )1‬گولدباغ‬
‫‪ .95‬حاصل (‪ )2 + 4 ÷ 2 × 3 – 5‬عبارت از‪:‬‬
‫‪9 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪12 )1‬‬
‫‪ .96‬حاصل افاده ( ‪ ) 23 + 11 – 5 + 2 – 9 – 6‬عبارت از‪:‬‬
‫‪16 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪17 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫‪ .97‬حاصل افاده ( ‪ ) 495 ÷ 11 – 45‬عبارت از‪:‬‬
‫‪5 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪0 )2‬‬ ‫‪19 )1‬‬
‫‪ .98‬حاصل افاده ( ‪ ) 3245 ÷ 55 – 48 ÷ 16 + 23‬عبارت از‪:‬‬
‫‪97 )4‬‬ ‫‪79 )3‬‬ ‫‪56 )2‬‬ ‫‪5 )1‬‬
‫‪ .99‬حاصل افاده ( ‪ ) 85 ÷ 5 + 28 ÷ 7‬عبارت از‪:‬‬
‫‪24 )4‬‬ ‫‪23 )3‬‬ ‫‪22 )2‬‬ ‫‪21 )1‬‬
‫حاصل افاده ( ‪ ) 132 ÷ 4 + 18‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.100‬‬
‫‪51 )4‬‬ ‫‪55 )3‬‬ ‫‪54 )2‬‬ ‫‪53 )1‬‬
‫حاصل افاده ( ‪ ) 32 ÷ 8 ÷ 2 + 15‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.101‬‬
‫‪19 )4‬‬ ‫‪16 )3‬‬ ‫‪22 )2‬‬ ‫‪17 )1‬‬
‫حاصل افاده ‪ 4 × ] 3 – ) 2 × 3 – 5 ([ + 10‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.102‬‬
‫‪15 )4‬‬ ‫‪19 )3‬‬ ‫‪18 )2‬‬ ‫‪13 )1‬‬
 ‫حاصل افاده ( ‪ ] 8 + ) 9 × 3 + 2 ([ ) 4 ÷ 2 + 1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.103‬‬
‫‪111 )4‬‬ ‫‪142 )3‬‬ ‫‪123 )2‬‬ ‫‪110 )1‬‬
‫حاصل افاده ( ‪ ) 4 + 7 × 4 (0 ÷ ) 040 + 40 – 1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.104‬‬
‫‪0 )4‬‬ ‫‪111 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪∞ )1‬‬
‫حاصل افاده ( ‪ ) 4 – 23 ÷ 2 ( ÷ ) 4100 + 31394‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.105‬‬
‫‪141‬‬ ‫‪0 )4‬‬ ‫‪111 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪∞ )1‬‬
‫حاصل افاده ‪ ] 2 + 3 – 4 ÷ 2 – 10 + 2 – 5 [ ÷ 2‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.106‬‬
‫‪– 4 )4‬‬ ‫‪– 5 )3‬‬ ‫‪0 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫حاصل افاده ‪ }] 6 : 3 – ) 4 : 2 ( + 10 × 2 [{ + 20 ÷ 2 × 2‬عبارت است‬ ‫‪.107‬‬
‫از‪:‬‬
‫‪39 )4‬‬ ‫‪43 )3‬‬ ‫‪41 )2‬‬ ‫‪40 )1‬‬
‫عدد ‪ 824‬را تجزیه کنید‪:‬‬ ‫‪.108‬‬
‫‪103 . 32 )4‬‬ ‫‪103 . 25 )3‬‬ ‫‪103 . 24 )2‬‬ ‫‪103 . 23 )1‬‬
‫عدد ‪ 84000‬را تجزیه کنید‪:‬‬ ‫‪.109‬‬
‫‪25 . 53 . 3 . 7 )4 24 . 43 . 34 )3‬‬ ‫‪53 . 25 )2‬‬ ‫‪7 . 55 . 3 . 24 )1‬‬
‫عدد ‪ 22981‬را تجزیه کنید‪:‬‬ ‫‪.110‬‬
‫‪69 . 77 )4‬‬ ‫‪67 . 72 )3‬‬ ‫‪67 . 73 )2‬‬ ‫‪68 . 73 )1‬‬
‫عدد ‪ 72‬را تجزیه کنید ‪:‬‬ ‫‪.111‬‬
‫‪81 . 32 )4‬‬ ‫‪33 . 22 )3‬‬ ‫‪32 . 23 )2‬‬ ‫‪33 . 21 )1‬‬
‫عدد ‪ 360‬را تجزیه کنید‪:‬‬ ‫‪.112‬‬
‫‪23 ، 32 ، 51 )4‬‬ ‫‪52 . 24 )3‬‬ ‫‪3 . 25 . 43 )2‬‬ ‫‪32 . 22 )1‬‬
‫عدد ‪ 5005‬را تجزیه کنید‪:‬‬ ‫‪.113‬‬
‫‪13 . 11 . 5 . 72 )2‬‬ ‫‪54 . 27 )1‬‬
‫‪7 . 13 . 24 . 43 )4‬‬ ‫‪53 . 32 . 23 )3‬‬
 ‫عدد ‪ 143143‬را تجذیه کنید‪:‬‬ ‫‪.114‬‬
‫‪11 . 13 . 7 )4 7. 13 . 112 )3 11 . 13 . 22 )2‬‬ ‫‪132 . 112 . 7 )1‬‬
‫اعداد ‪ 47 . 52 . 25‬عوامل ضربی کدام یکی از جوابات ذیل است‪:‬‬ ‫‪.115‬‬
‫‪45600 )4‬‬ ‫‪3900 )3‬‬ ‫‪420 )2‬‬ ‫‪2700 )1‬‬
‫عدد ‪ 210‬عوامل ضربی کدام جواب ذیل است‪:‬‬ ‫‪.116‬‬
‫‪10000 )4‬‬ ‫‪10001 )3‬‬ ‫‪4200 )2‬‬ ‫‪1024 )1‬‬ ‫‪142‬‬
‫اعداد ‪ 133. 3 . 2‬عوامل ضربی کدام جواب ذیل است‪:‬‬ ‫‪.117‬‬
‫‪13678 )4‬‬ ‫‪13182 )3‬‬ ‫‪5678 )2‬‬ ‫‪3450 )1‬‬
‫بزرگترین قاسم مشترک اعداد ‪ 15 ، 21 ، 27‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.118‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪9 )3‬‬ ‫‪7 )2‬‬ ‫‪6 )1‬‬
‫ب‪.‬ق‪.‬م اعداد ‪ 90 ، 80 ، 70‬عبارتند از‪:‬‬ ‫‪.119‬‬
‫‪30 )4‬‬ ‫‪25 )3‬‬ ‫‪20 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫ب‪.‬ق‪.‬م اعداد ‪ 500 ، 180 ، 150‬را در یافت کنید‪:‬‬ ‫‪.120‬‬
‫‪30 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫ب‪.‬ق‪.‬م اعداد ‪ 150 ، 90 ، 60 ، 180‬را در یافت کنید‪:‬‬ ‫‪.121‬‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪30 )1‬‬
‫عدد ‪ 3‬ب‪.‬ق‪.‬م کدام اعداد ذیل است‪:‬‬ ‫‪.122‬‬
‫‪980 ، 345 ، 678 )2‬‬ ‫‪345 ، 456 )1‬‬
‫‪513 ، 639 ، 453 )4‬‬ ‫‪150 ، 450 )3‬‬
‫عدد ‪ 8‬ب‪.‬ق‪.‬م کدام اعداد ذیل است‪:‬‬ ‫‪.123‬‬
‫‪90 ، 80 ، 70 )4 48 ، 24 ، 32 )3‬‬ ‫‪30 ، 40 )2‬‬ ‫‪33 ، 40 ، 32 )1‬‬
‫ب‪.‬ق‪.‬م اعداد ‪ 187 ، 289‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.124‬‬
‫‪14 )4‬‬ ‫‪25 )3‬‬ ‫‪17 )2‬‬ ‫‪18 )1‬‬
 ‫ب‪.‬ق‪.‬م ‪ 1225 ، 2500‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.125‬‬
‫‪20 )4‬‬ ‫‪17 )3‬‬ ‫‪25 )2‬‬ ‫‪40 )1‬‬
‫ب‪.‬ق‪.‬م ‪ 400 ، 300 ، 500‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.126‬‬
‫‪50 )4‬‬ ‫‪40 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪100 )1‬‬
‫ب‪.‬ق‪.‬م ‪ 98 ، 200 ، 28‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.127‬‬
‫‪143‬‬ ‫‪2 )4‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪8 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
‫عدد ‪ 3‬ب‪.‬ق‪.‬م کدام اعداد ذیل است‪:‬‬ ‫‪.128‬‬
‫‪98 ، 56 ، 99 )4 54 ، 69 ، 99 )3‬‬ ‫‪203 ، 350 )2‬‬ ‫‪35 ، 30 ، 28 )1‬‬
‫تعداد قاسم های مثبت عدد ‪ 36‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.129‬‬
‫‪10 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪9 )1‬‬
‫تعداد قاسم های مثبت عدد ‪ 8‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.130‬‬
‫‪6 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫تعداد قاسم های مثبت عدد ‪ 60‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.131‬‬
‫‪13 )4‬‬ ‫‪11 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪12 )1‬‬
‫تعداد قاسم های مثبت عدد ‪ 20000‬عبارت از‪:‬‬ ‫‪.132‬‬
‫‪32 )4‬‬ ‫‪32 )3‬‬ ‫‪28 )2‬‬ ‫‪30 )1‬‬
‫عدد ‪ 12‬تعداد قاسم های کدام عدد است‪:‬‬ ‫‪.133‬‬
‫‪1125 )4‬‬ ‫‪420 )3‬‬ ‫‪109 )2‬‬ ‫‪108 )1‬‬
‫کوچکترین مضرب مشترک اعداد ‪ 6 ، 90‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.134‬‬
‫‪40 )4‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪90 )2‬‬ ‫‪60 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 27 ، 21‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.135‬‬
‫‪200 )4‬‬ ‫‪189 )3‬‬ ‫‪190 )2‬‬ ‫‪168 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 40 ، 60 ، 88‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.136‬‬
‫‪2415 )4‬‬ ‫‪1230 )3‬‬ ‫‪1320 )2‬‬ ‫‪1300 )1‬‬
 ‫ک‪.‬م‪.‬م اعدا ‪ 35 ، 65 ، 25‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.137‬‬
‫‪2417 )4‬‬ ‫‪2414 )3‬‬ ‫‪2416 )2‬‬ ‫‪2415 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 70 ، 28‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.138‬‬
‫‪15 )4‬‬ ‫‪140 )3‬‬ ‫‪130 )2‬‬ ‫‪120 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 42 ، 18 ، 12‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.139‬‬
‫‪520 )4‬‬ ‫‪240 )3‬‬ ‫‪252 )2‬‬ ‫‪120 )1‬‬ ‫‪144‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 18 ، 12 ، 9‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.140‬‬
‫‪36 )4‬‬ ‫‪43 )3‬‬ ‫‪32 )2‬‬ ‫‪24 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 40 ، 35 ، 20‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.141‬‬
‫‪280 )4‬‬ ‫‪420 )3‬‬ ‫‪326 )2‬‬ ‫‪180 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 40 ، 30 ، 20‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.142‬‬
‫‪223 )4‬‬ ‫‪580 )3‬‬ ‫‪120 )2‬‬ ‫‪101 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 18 ، 12‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.143‬‬
‫‪42 )4‬‬ ‫‪36 )3‬‬ ‫‪24 )2‬‬ ‫‪12 )1‬‬
‫ک‪.‬م‪.‬م اعداد ‪ 24 ، 32‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.144‬‬
‫‪96 )4‬‬ ‫‪84 )3‬‬ ‫‪54 )2‬‬ ‫‪24 )1‬‬
‫ب‪.‬ق‪.‬م دو عدد ‪ 6‬و ک‪.‬م‪.‬م آنها ‪ 120‬است اگر عدد اولی ‪ 30‬باشد عدد دومی را‬ ‫‪.145‬‬
‫دریابید‪:‬‬

‫‪26 )4‬‬ ‫‪24 )3‬‬ ‫‪34 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬

‫ب‪.‬ق‪.‬م در عدد ‪ 6‬و ک‪.‬م‪.‬م آنها ‪ 36‬است اگر عدد اولی ‪ 18‬باشد عدد دومی را‬ ‫‪.146‬‬
‫دریابید‪:‬‬
‫‪12 )4‬‬ ‫‪20 )3‬‬ ‫‪30 )2‬‬ ‫‪18 )1‬‬
 ‫ک‪.‬م‪.‬م دو عدد ‪ 96‬میباشد اگر عدد اولی ‪ 24‬و دومی ‪ 32‬باشد ب‪.‬ق‪.‬م آنها را‬ ‫‪.147‬‬
‫دریابید‪:‬‬
‫‪24 )4‬‬ ‫‪20 )3‬‬ ‫‪96 )2‬‬ ‫‪8 )1‬‬
‫کسر به چند نوع است‪:‬‬ ‫‪.148‬‬
‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫‪145‬‬ ‫کدام نوع کسر میباشد‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.149‬‬

‫‪ )4‬همه‬ ‫‪ )3‬اعشاری‬ ‫‪ )2‬غیر واقع‬ ‫‪ )1‬واقعی‬

‫کدام نوع کسر میباشد‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.150‬‬

‫‪ )4‬همه‬ ‫‪ )3‬اعشاری‬ ‫‪ )2‬غیر واقعی‬ ‫‪ )1‬واقعی‬

‫کدام نوع کسر میباشد ‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.151‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪ )3‬کسر عام‬ ‫‪ )2‬غیر واقعی‬ ‫‪ )1‬واقعی‬

‫کسر عام به چند نوع است‪:‬‬ ‫‪.152‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬

‫را به کسر غیر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.153‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر غیر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.154‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫را به کسر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.155‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.156‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪146‬‬

‫را به کسر غیر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.157‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.158‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر غیر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.159‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر غیر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.160‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.161‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫را به کسر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.162‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.163‬‬

‫‪147‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر واقعی تبدیل نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.164‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را غیر واجب نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.165‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را غیر واجب نمائید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.166‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نصف کسر عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.167‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫نصف کسر‬ ‫‪.168‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫نصف کسر عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.169‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نصف کسر عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.170‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪148‬‬

‫نصف کسر عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.171‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫دو چند کسر‬ ‫‪.172‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫دو چند کسر‬ ‫‪.173‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫دو چند کسر‬ ‫‪.174‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫دو چند کسر‬ ‫‪.175‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫دو چند کسر‬ ‫‪.176‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫نصف کسر‬ ‫‪.177‬‬

‫‪149‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫کدام جواب درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.178‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫کدام جواب درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.179‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬هردو‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫کدام گذینه ذیل درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.180‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫کدام گذینه ذیل درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.181‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬
‫کدام گذینه ذیل درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.182‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬

‫کدام گذینه ذیل درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.183‬‬ ‫‪150‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫کدام گذینه ذیل درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.184‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫کدام گذینه ذیل درست است‪:‬‬ ‫برای مقایسه کسر های‬ ‫‪.185‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.186‬‬

‫‪10 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪6 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬

 ‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.187‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪5.2 )2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.188‬‬

‫‪151‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را در یافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.189‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.190‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.191‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.192‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.193‬‬

‫‪7 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪6 )2‬‬ ‫‪5 )1‬‬

 ‫را در یافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.194‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.195‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪152‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.196‬‬

‫‪10 )4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.197‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.198‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.199‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.200‬‬

‫‪5 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬

 ‫را در یافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.201‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریافت کنید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.202‬‬

‫‪153‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.203‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.204‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.205‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.206‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪7 )2‬‬ ‫‪6 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.207‬‬

‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.208‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.209‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.210‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪154‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.211‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.212‬‬

‫‪2 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪7 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.213‬‬

‫‪7 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪8 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.214‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪9.1 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.215‬‬

‫‪15 )4‬‬ ‫‪12 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪6 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.216‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.217‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.218‬‬

‫‪155‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.219‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.220‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.221‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.222‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.223‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.224‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.225‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪156‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.226‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫با کدام کسر ذیل معادل است‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.227‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫معادل است با‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.228‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫معادل است با‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.229‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫مساوی است به‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.230‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬

 ‫مساوی است به‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.231‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪3 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.232‬‬

‫‪157‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.233‬‬

‫‪14 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪13 )2‬‬ ‫‪12 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.234‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.235‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر الکسر‬ ‫‪.236‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪54 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.237‬‬ ‫‪158‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪98 )2‬‬ ‫‪76 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.238‬‬

‫‪9 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪6 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.239‬‬

‫‪2 )4‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.5 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬

‫کسر اعشار ‪ 3.42‬را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫‪.240‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫کسر اعشار‬ ‫‪.241‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪7 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫کسر اعشار‬ ‫‪.242‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫کسر اعشار‬ ‫‪.243‬‬

‫‪159‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫کسر اعشار ‪ 0.524‬را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫‪.244‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫کسر اعشار ‪ 0.1‬را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫‪.245‬‬

‫‪ )4‬همه‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫کسر اعشار ‪ 5.10‬را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫‪.246‬‬

‫‪2 )4‬و‪ 3‬درست است‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫در نامساوات ذیل کدام یکی درست است‪:‬‬ ‫‪.247‬‬

‫‪)1‬‬
‫‪)2‬‬

‫‪)3‬‬
‫‪)4‬‬
 ‫کدام رابطه ذیل درست است‪:‬‬ ‫‪.248‬‬
‫‪)1‬‬
‫‪)2‬‬
‫‪)3‬‬
‫‪)4‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر اعشار‬ ‫‪.249‬‬ ‫‪160‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫کسر اعشار ‪ 3.03 + 42‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.250‬‬

‫‪45.23 )4‬‬ ‫‪45.03 )3‬‬ ‫‪45.32 )2‬‬ ‫‪45.30 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 0.9 + 0.16‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.251‬‬
‫‪1.16 )4‬‬ ‫‪16.1 )3‬‬ ‫‪10.6 )2‬‬ ‫‪1.06 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 0.53 + 0.24‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.252‬‬
‫‪0.77 )4‬‬ ‫‪0.79 )3‬‬ ‫‪0.76 )2‬‬ ‫‪0.75 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 0.11 + 0.74‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.253‬‬
‫‪0.90 )4‬‬ ‫‪0.85 )3‬‬ ‫‪0.89 )2‬‬ ‫‪0.88 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 50.3 + 22.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.254‬‬
‫‪76.4 )4‬‬ ‫‪75.4 )3‬‬ ‫‪73.4 )2‬‬ ‫‪72.4 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 2.5 + 4.2‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.255‬‬
‫‪6.6 )4‬‬ ‫‪6.9 )3‬‬ ‫‪6.8 )2‬‬ ‫‪6.45 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 45 + 42.42‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.256‬‬
‫‪87.44 )4‬‬ ‫‪87.43 )3‬‬ ‫‪87.42 )2‬‬ ‫‪87.41 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 4.6 + 1.23‬عبارت است ازک‬ ‫‪.257‬‬
‫‪5.84 )4‬‬ ‫‪5.83 )3‬‬ ‫‪5.82 )2‬‬ ‫‪5.81 )1‬‬
 ‫کسر اعشار ‪ 2.001 + 1.479‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.258‬‬
‫‪3.48 )4‬‬ ‫‪3.47 )3‬‬ ‫‪3.45 )2‬‬ ‫‪3.44 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 3.214 + 7.9205‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.259‬‬
‫‪11.1345 )4‬‬ ‫‪11.1344 )3‬‬ ‫‪11.1346 )2‬‬ ‫‪11.1348 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 0.0001 + 0.001 + 0.01 + 0.0001‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.260‬‬
‫‪161‬‬ ‫‪0.0114 )4‬‬ ‫‪0.0112 )3‬‬ ‫‪0.0113 )2‬‬ ‫‪0.0111 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 88.4 – 22.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.261‬‬
‫‪66.5 )4‬‬ ‫‪66.4 )3‬‬ ‫‪66.3 )2‬‬ ‫‪66.2 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 123 – 12.3‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.262‬‬
‫‪11.07 )4‬‬ ‫‪110.8 )3‬‬ ‫‪11.08 )2‬‬ ‫‪110.7 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 144 – 12.5‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.263‬‬
‫‪131.8 )4‬‬ ‫‪131.7 )3‬‬ ‫‪131.6 )2‬‬ ‫‪131.5 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 39.2 – 21.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.264‬‬
‫‪18.3 )4‬‬ ‫‪18.2 )3‬‬ ‫‪18.1 )2‬‬ ‫‪18.0 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 97.3 – 74.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.265‬‬
‫‪74 )4‬‬ ‫‪23.2 )3‬‬ ‫‪74.2 )2‬‬ ‫‪74.3 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 97.1 – 42.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.266‬‬
‫‪55 )4‬‬ ‫‪55.4 )3‬‬ ‫‪55.2 )2‬‬ ‫‪55.1 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 42 – 22.2‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.267‬‬
‫‪19.8 )4‬‬ ‫‪19.2 )3‬‬ ‫‪19.3 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 49.2 – 20.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.268‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪29.1 )3‬‬ ‫‪29 )2‬‬ ‫‪30 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 93.3 – 21.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.269‬‬
‫‪74 )4‬‬ ‫‪73 )3‬‬ ‫‪72.2 )2‬‬ ‫‪72 )1‬‬
 ‫کسر اعشار ‪ 959.21 – 32.12‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.270‬‬
‫‪928 )4‬‬ ‫‪927 )3‬‬ ‫‪927.08 )2‬‬ ‫‪927.09 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )3.1()5.2‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.271‬‬
‫‪18 )4‬‬ ‫‪17.12 )3‬‬ ‫‪17.1 )2‬‬ ‫‪16.12 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )3.9()1.25()40‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.272‬‬
‫‪100 )4‬‬ ‫‪180 )3‬‬ ‫‪195 )2‬‬ ‫‪190 )1‬‬ ‫‪162‬‬
‫کسر اعشار (‪ )2.3()3.5‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.273‬‬
‫‪9.05 )4‬‬ ‫‪8.05 )3‬‬ ‫‪9.8 )2‬‬ ‫‪9 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )5.16()9‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.274‬‬
‫‪46.44 )4‬‬ ‫‪46.9 )3‬‬ ‫‪46.8 )2‬‬ ‫‪46.47 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )2.02()1.43‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.275‬‬
‫‪2.8886)4‬‬ ‫‪3.5 )3‬‬ ‫‪3.6 )2‬‬ ‫‪3.7 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )52.1()2.3‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.276‬‬
‫‪120 )4‬‬ ‫‪119.83 )3‬‬ ‫‪119.8 )2‬‬ ‫‪119.88 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )100()0.11()0.271‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.277‬‬
‫‪5.1 )4‬‬ ‫‪3.4 )3‬‬ ‫‪2.981 )2‬‬ ‫‪2.3 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )3.12()1.3‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.278‬‬
‫‪560.4 )4‬‬ ‫‪32 )3‬‬ ‫‪23 )2‬‬ ‫‪4.056 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )1.6()2.3()6.5‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.279‬‬
‫‪23.87 )4‬‬ ‫‪23.95 )3‬‬ ‫‪23.94 )2‬‬ ‫‪23.92 )1‬‬
‫کسر اعشار (‪ )5.16()9.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.280‬‬
‫‪47 )4‬‬ ‫‪46.47 )3‬‬ ‫‪46.956 )2‬‬ ‫‪46.44 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 5 ÷ 0.05‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.281‬‬
‫‪10.1 )4‬‬ ‫‪100 )3‬‬ ‫‪200 )2‬‬ ‫‪500 )1‬‬
 ‫کسر اعشار ‪ 6 ÷ 0.06‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.282‬‬
‫‪100 )4‬‬ ‫‪10.1 )3‬‬ ‫‪200 )2‬‬ ‫‪500 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 49 ÷ 0.07‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.283‬‬
‫‪700 )4‬‬ ‫‪600 )3‬‬ ‫‪500 )2‬‬ ‫‪400 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 1000 ÷ 0.1‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.284‬‬
‫‪163‬‬ ‫‪100000 )4‬‬ ‫‪10000 )3‬‬ ‫‪1000 )2‬‬ ‫‪100 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 81.20001 ÷ 2.101‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.285‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪68.23242 )3 38.648267 )2‬‬ ‫‪37.9776 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 3.003 ÷ 0.3‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.286‬‬
‫‪21.4 )4‬‬ ‫‪10.11 )3‬‬ ‫‪11.01 )2‬‬ ‫‪10.01 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 0.111 ÷ 11‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.287‬‬
‫‪0.010056 )4‬‬ ‫‪0.01008 )3‬‬ ‫‪0.010076 )2‬‬ ‫‪0.0100909 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 1500 ÷ 10000‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.288‬‬
‫‪0.18 )4‬‬ ‫‪0.17 )3‬‬ ‫‪0.15 )2‬‬ ‫‪0.16 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 75.6 ÷ 25.2‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.289‬‬
‫‪0 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
‫کسر اعشار ‪ 25.9 ÷ 5‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.290‬‬
‫‪5.18 )4‬‬ ‫‪5.17 )3‬‬ ‫‪5.16 )2‬‬ ‫‪5.15 )1‬‬
‫کسر {‪ 9 + }0.2 + 5 – 2.2‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.291‬‬
‫‪12 )4‬‬ ‫‪13 )3‬‬ ‫‪11 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫کسر‬ ‫‪.292‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.293‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.294‬‬

‫‪1000 )4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.295‬‬ ‫‪164‬‬

‫‪11 )4‬‬ ‫‪10.1 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪9.9 )1‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.296‬‬

‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.297‬‬

‫‪100.001 )4‬‬ ‫‪1000.01 )3‬‬ ‫‪10.01 )2‬‬ ‫‪100.01 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.298‬‬

‫‪0 )4‬‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.299‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نسبت بین ‪ 10kgr‬و ‪ 5kgr‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.300‬‬

‫‪3 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫نسبت حسابی اعداد ‪ 12‬و ‪ 3‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.301‬‬
‫‪6 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫نسبت حسابی اعداد‬ ‫‪.302‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫نسبت حسابی اعداد‬ ‫‪.303‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪165‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫نسبت هندسی اعداد‬ ‫‪.304‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫نسبت هندسی اعداد‬ ‫‪.305‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نسبت بین ‪ 2m‬و ‪ 34cm‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.306‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫رابطه نسبت حسابی عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.307‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪d = a – b )1‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬

‫رابطه نسبت هندسی عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.308‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪d = a – )1‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬

‫نسبت هندسی اعداد ‪ 3m‬و ‪ 100cm‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.309‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪30 )3‬‬ ‫‪4 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
 ‫نسبت هندسی ‪ 2m‬و ‪ 100cm‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.310‬‬
‫‪2 )4‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪4 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫نسبت هندسی ‪ 4‬و ‪ 2‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.311‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫نسبت حسابی بین ‪ 30‬و ‪ 10‬را دریافت کنید‪:‬‬ ‫‪.312‬‬
‫‪15 )4‬‬ ‫‪30 )3‬‬ ‫‪20 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬ ‫‪166‬‬
‫نسبت حسابی بین ‪ 9‬و ‪ 5‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.313‬‬
‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
‫نسبت بین ‪ 60cm‬و ‪ 4m‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.314‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪56 )1‬‬

‫نسبت بین ‪ 40cm‬و ‪ 3m‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.315‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نسبت بین ‪ 12km‬و ‪ 144m‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.316‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪128 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نسبت دو عدد و مجموع آنها ‪ 176‬است‪ .‬اعداد را دریابید‪:‬‬ ‫‪.317‬‬

‫‪70 ، 90 )4‬‬ ‫‪70 ، 99 )3‬‬ ‫‪90 ، 77 )2‬‬ ‫‪99 ، 77 )1‬‬

‫‪ 840‬افغانی را به سه نفر به نسبتهای ‪ 3 : 2 : 1‬تقسیم کنید‪ .‬پول نفر دومی چند‬ ‫‪.318‬‬
‫خواهد شد‪:‬‬
‫‪230 )4‬‬ ‫‪250 )3‬‬ ‫‪280 )2‬‬ ‫‪200 )1‬‬
‫‪ 14000‬افغانی را به سه طفل با سن های ‪ 5 ، 2‬و ‪ 7‬به نسبت سن های شان‬ ‫‪.319‬‬
‫تقسیم میکنیم‪ .‬حصه طفل بزرگ را دریابید‪:‬‬
‫‪6000 )4‬‬ ‫‪7000 )3‬‬ ‫‪5000 )2‬‬ ‫‪2000 )1‬‬
 ‫مبلغ ‪ 26000‬را به نسبت ‪ 2 : 3‬تقسیم کرده وسهم شریک دومی را دریابید‪:‬‬ ‫‪.320‬‬
‫‪14600 )4‬‬ ‫‪15500 )3‬‬ ‫‪15060 )2‬‬ ‫‪15600 )1‬‬
‫نسبت عاید دو نفر ‪ 4 : 5‬و نسبت مصرف آنها ‪ 5 : 6‬میباشد‪ .‬نسبت عاید بر‬ ‫‪.321‬‬
‫مصرف را دریابید‪:‬‬
‫‪25 : 26 )4‬‬ ‫‪26 : 24 )3‬‬ ‫‪24 : 25 )2‬‬ ‫‪25 : 24 )1‬‬
‫‪167‬‬ ‫نسبت سرمایه های دو نفر ‪ 5 : 6‬است اگر مجموع سرمایه ها ی آنها ‪121000‬‬ ‫‪.322‬‬
‫باشد‪ ،‬سرمایه نفر دومی را دریابید‪:‬‬
‫‪66666 )4‬‬ ‫‪60000 )3‬‬ ‫‪66000 )2‬‬ ‫‪6600 )1‬‬

‫و حاصل جمع آنها ‪ 84‬است‪ ،‬اعداد را دریابید‪:‬‬ ‫نسبت بین دو عدد‬ ‫‪.323‬‬

‫‪ 35 )4‬و ‪40‬‬ ‫‪ 49 )3‬و ‪35‬‬ ‫‪ 35 )2‬و ‪50‬‬ ‫‪ 49 )1‬و ‪50‬‬

‫نسبت بین دو عدد و مجموع آنها ‪ 250‬است‪ ،‬اعداد عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.324‬‬

‫‪ 150 )4‬و‪200‬‬ ‫‪ 100 )2‬و ‪ 100 )3 200‬و‪230‬‬ ‫‪ 100 )1‬و ‪150‬‬

‫عدد ‪ 4200‬را به نسبت ‪ 3 : 5‬تقسیم نمایید‪:‬‬ ‫‪.325‬‬
‫‪ 2625 )2‬و ‪ 2620 )3 1575‬و ‪ 2620 )4 1575‬و ‪1570‬‬ ‫‪ 2625 )1‬و ‪1570‬‬
‫عدد ‪ 200‬را به نسبت ‪ 1 : 5‬تقسیم نمایید‪:‬‬ ‫‪.326‬‬
‫‪ 150 )4‬و ‪30‬‬ ‫‪ 160 )3‬و ‪30‬‬ ‫‪ 150 )2‬و ‪40‬‬ ‫‪ 160 )1‬و ‪40‬‬
‫عدد ‪ 1500‬را به نسبت ‪ 1 : 2‬تقسیم کنید‪:‬‬ ‫‪.327‬‬
‫‪ 1000 )2‬و ‪ 6000 )3 500‬و ‪ 5000 )4 600‬و ‪500‬‬ ‫‪ 1500 )1‬و ‪500‬‬
‫نسبت بین عمر احمد و محمود است اگر عمر احمد ‪ 60‬سال باشد عمر محمود‬ ‫‪.328‬‬

‫را دریابید‪:‬‬
‫‪80 )4‬‬ ‫‪50 )3‬‬ ‫‪40 )2‬‬ ‫‪70 )1‬‬
‫نسبت بین طول دو سرک است اگر طول سرک دوم ‪ 120m‬باشد طول سرک‬ ‫‪.329‬‬

‫اول را دریابید‪:‬‬
‫‪160m )4‬‬ ‫‪150m )3‬‬ ‫‪140m )2‬‬ ‫‪130m )1‬‬
‫نسبت معادل را دریافت کنید که مجموع جمالت آن ‪ 52‬باشد‪:‬‬ ‫‪.330‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪168‬‬

‫نسبت معادل را دریافت کنید که مجموع جمالت آن ‪ 22‬باشد‪:‬‬ ‫‪.331‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نسبت معادل را دریافت کنید که تفاضل جمالت آن ‪ 20‬باشد‪:‬‬ ‫‪.332‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫نسبت معادل را دریافت کنید که مجموع جمالت آن ‪ 50‬باشد‪:‬‬ ‫‪.333‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫فورمول وسط حسابی ویا اوسط حسابی عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.334‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫فورمول وسط هندسی عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.335‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪ )4‬همه‬ ‫‪)3‬‬
‫وسط حسابی ‪ 4‬و ‪ 7‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.336‬‬
‫‪5.2 )4‬‬ ‫‪2.5 )3‬‬ ‫‪6.5 )2‬‬ ‫‪5.5 )1‬‬
 ‫نمرات یک شاگرد به ترتیب ‪ 80 ، 90‬و ‪ 75‬میباشد‪ ،‬اوسط نمرات آنرا دریابید‪:‬‬ ‫‪.337‬‬
‫‪81 )4‬‬ ‫‪81.5 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪85 )1‬‬
‫وسط حسابی بین اعداد ‪ 6 ، 4‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.338‬‬
‫‪2 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪4 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫وسط حسابی بین اعداد ‪ 7‬و ‪ 12‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.339‬‬
‫‪169‬‬ ‫‪8 )4‬‬ ‫‪9 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪9.5 )1‬‬
‫وسط هندسی اعداد ‪ 3‬و ‪ 12‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.340‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪6 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬
‫وسط هندسی اعداد ‪ 1‬و ‪ 5‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.341‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪2.5 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫وسط هندسی اعداد ‪ 1 ، 3‬و ‪ 9‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.342‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫وسط هندسی بین اعداد ‪ 4 ، 2‬و ‪ 8‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.343‬‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫وسط حسابی اعداد ‪ 10 ، 15‬و ‪ 20‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.344‬‬
‫‪20 )4‬‬ ‫‪10 )3‬‬ ‫‪16 )2‬‬ ‫‪15 )1‬‬
‫وسط هندسی اعداد ‪ 4‬و ‪ 16‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.345‬‬
‫‪3 )4‬‬ ‫‪10 )3‬‬ ‫‪8 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬

‫است‪ .‬اگر ‪ A = 6‬باشد‪ B ،‬مساوی است به‪:‬‬ ‫نسبت بین اعداد ‪ A‬و‪، B‬‬ ‫‪.346‬‬

‫‪20 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪8 )1‬‬

‫است‪ .‬اگر ‪ B = 63‬باشد‪ A ،‬مساوی است به‪:‬‬ ‫نسبت بین اعداد ‪ A‬و ‪، B‬‬ ‫‪.347‬‬

‫‪30 )4‬‬ ‫‪13 )3‬‬ ‫‪12 )2‬‬ ‫‪27 )1‬‬

 ‫عدد ‪ 3600‬را به نسبت های ‪ 3 ، 2 ، 1‬و ‪ 6‬تقسیم نمایید؟‬ ‫‪.348‬‬
‫‪500 ، 600 ، 400 ، 300 )2‬‬ ‫‪1800 ، 900 ، 600 ، 300 )1‬‬
‫‪300 ، 1000 ، 500 ، 400 )4‬‬ ‫‪1800 ، 400 ، 700 ، 200 )3‬‬

‫است‬ ‫پرویز ‪ 28‬جلد کتابچه و کتاب دارد‪ .‬نسبت کتابچه و کتاب های او‬ ‫‪.349‬‬

‫تعداد کتاب های او عبارت است از‪:‬‬

‫‪8 )4‬‬ ‫‪10 )3‬‬ ‫‪12 )2‬‬ ‫‪16 )1‬‬ ‫‪170‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫را در نظر بگیریم‪ ،‬مسارات‬ ‫اگر دو نسبت‬ ‫‪.350‬‬

‫‪ )4‬نسبت هندسی‬ ‫‪ )3‬معادالت‬ ‫‪ )2‬تناسب‬ ‫‪ )1‬نامساوات‬

‫بنام چه یاد میشود؟‬ ‫در تناسب کمیت های‬ ‫‪.351‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬هردو‬ ‫‪ )2‬وسطین‬ ‫‪ )1‬طرفین‬

‫بنام چه یاد میشود؟‬ ‫درتناسب کمیت های‬ ‫‪.352‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )3‬هردو‬ ‫‪ )2‬وسطین‬ ‫‪ )1‬طرفین‬

‫قیمت ‪ x‬را دریافت کنید‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.353‬‬

‫‪28 )4‬‬ ‫‪25 )3‬‬ ‫‪30 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬

‫قیمت ‪ x‬را دریافت کنید‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.354‬‬

‫‪10 )4‬‬ ‫‪9 )3‬‬ ‫‪8 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬

‫قیمت ‪ x‬را دریافت کنید‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.355‬‬

‫‪73 )4‬‬ ‫‪72 )3‬‬ ‫‪71 )2‬‬ ‫‪70 )1‬‬

‫قیمت ‪ x‬را دریافت کنید‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.356‬‬

‫‪5 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬

 ‫نسبت بین دو عدد است اگر عدد بزرگ ‪ 128‬باشد عدد کوچک را دریابید‪:‬‬ ‫‪.357‬‬

‫‪86 )4‬‬ ‫‪90 )3‬‬ ‫‪92 )2‬‬ ‫‪96 )1‬‬

‫نسبت بین دو عدد است اگر عدد دوم ‪ 100‬باشد‪ ،‬عدد اول را دریابید‪:‬‬ ‫‪.358‬‬

‫‪65 )4‬‬ ‫‪60 )3‬‬ ‫‪55 )2‬‬ ‫‪50 )1‬‬

‫‪171‬‬ ‫نسبت سرمایه های دو نفر است‪ ،‬اگر سرمایه نفر اول ‪ 12000‬افغانی باشد‪،‬‬ ‫‪.359‬‬

‫سرمایه نفر دوم را دریابید‪:‬‬

‫‪22000 )4‬‬ ‫‪20000 )3‬‬ ‫‪18000 )2‬‬ ‫‪16000 )1‬‬
‫تناسب به چند نوع است‪:‬‬ ‫‪.360‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫اگر وزن ‪ 20‬کارتن صابون ‪ 300kgr‬باشد‪ ،‬چند کارتن صابون ‪ 120kgr‬وزن‬ ‫‪.361‬‬
‫دارد‪:‬‬
‫‪9 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬
‫یک موتر با سرعت ‪ 140‬کیلومتر در ساعت یک فاصله را در ‪ 7‬ساعت طی‬ ‫‪.362‬‬
‫میکند‪ ،‬معلوم کنید که با کدام سرعت همان فاصله را در ‪ 10‬ساعت طی خواهد کرد‪:‬‬
‫‪92 )4‬‬ ‫‪94 )3‬‬ ‫‪96 )2‬‬ ‫‪98 )1‬‬
‫یک فامیل در دو ماه ‪ 20000‬افغانی مصرف میکند‪ ،‬در یکسال چند افغانی‬ ‫‪.363‬‬
‫مصرف خواهند کرد‪:‬‬
‫‪10000 )4‬‬ ‫‪1200 )3‬‬ ‫‪120000 )2‬‬ ‫‪12000 )1‬‬
‫‪ 12‬کارگر یک کار را در ‪ 15‬روز انجام میدهد‪ ،‬معلوم کنید که ‪ 18‬کارگر‬ ‫‪.364‬‬
‫همان کار را در چند روز انجام میدهند‪:‬‬
‫‪10 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪11 )1‬‬
 ‫‪ 8‬نفر یک کار را در ‪ 9‬روز تمام میکند‪ 9 ،‬نفر کارگر همان کار را در چند‬ ‫‪.365‬‬
‫روز تمام خواهد کرد‪:‬‬
‫‪10 )4‬‬ ‫‪11 )3‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪8 )1‬‬
‫هرگاه ‪ 5‬نل هم قطر یک حوض را در ‪ 4‬روز پر کنند‪ 4 ،‬نل مشابه ‪ ،‬همان‬ ‫‪.366‬‬
‫حوض را در چند روز پر خواهند کرد‪:‬‬
‫‪6 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬ ‫‪172‬‬
‫‪ 5‬خیاط ‪ 35‬جوره کاال را در ‪ 5‬روز میدوزند‪ 7 .‬نفر خیاط در ‪ 10‬روز‪ ،‬چند‬ ‫‪.367‬‬
‫جوره کاال را خواهند دوخت‪:‬‬
‫‪70 )4‬‬ ‫‪90 )3‬‬ ‫‪60 )2‬‬ ‫‪80 )1‬‬
‫هرگاه ‪ 2‬کارگر روزانه ‪ 7‬ساعت کار کنند کاری را در ‪ 10‬روز تمام میکنند‪.‬‬ ‫‪.368‬‬
‫اگر ‪ 7‬کارگر روزانه دو ساعت کارکنند همان کار در چند روز تکمیل میشود‪:‬‬
‫‪20 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪12 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫جمله سوم کدام است‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.369‬‬

‫‪b )4‬‬ ‫‪d )3‬‬ ‫‪c )2‬‬ ‫‪a )1‬‬

‫جمله دوم کدام است‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.370‬‬

‫‪b )4‬‬ ‫‪d )3‬‬ ‫‪c )2‬‬ ‫‪a )1‬‬

‫جمله اول عبارت است از‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.371‬‬

‫‪b )4‬‬ ‫‪d )3‬‬ ‫‪c )2‬‬ ‫‪a )1‬‬

‫جمله چهارم عبارت است از‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.372‬‬

‫‪b )4‬‬ ‫‪d )3‬‬ ‫‪c )2‬‬ ‫‪a )1‬‬

 ‫یک موتر با سرعت ‪ 150‬کیلومتر فی ساعت مسافه بین دو شهر را در ‪6‬‬ ‫‪.373‬‬
‫ساعت طی میکند اگر سرعت موتر ‪ 50‬کیلومتر کم شود مسافه مذکرو را درچند‬
‫ساعت می پیماید‪:‬‬
‫‪ 6 )4‬ساعت‬ ‫‪ 9 )3‬ساعت‬ ‫‪ 8 )2‬ساعت‬ ‫‪ 7 )1‬ساعت‬
‫تعداد ‪ 5‬نفر کارگر باکار روزانه ‪ 8‬ساعت‪ ،‬تعمیری را در ‪ 10‬روز رنگمالی‬ ‫‪.374‬‬
‫‪173‬‬ ‫میکنند‪ ،‬چند نفر کارگر با کار روزانه ‪ 5‬ساعت همان کار را در ‪ 8‬روز رنگمالی‬
‫مینمایند‪:‬‬
‫‪ 4 )4‬نفر‬ ‫‪ 6 )3‬نفر‬ ‫‪ 8 )2‬نفر‬ ‫‪ 10 )1‬نفر‬
‫یک موتر باسرعت ‪ 120km‬فی ساعت مسافه دو شهر را در ‪ 5‬ساعت طی‬ ‫‪.375‬‬
‫میکند‪ .‬اگر سرعت موتر ‪ 20km‬فی ساعت کم شود مسافه مذکور را درچند ساعت‬
‫می پیمایید‪:‬‬
‫‪ 6 )4‬ساعت‬ ‫‪ 9 )3‬ساعت‬ ‫‪ 8 )2‬ساعت‬ ‫‪ 7 )1‬ساعت‬
‫کمیت سرعت موتر با کمیت زمان طی کردن مسافه بین دو شهر معین چه‬ ‫‪.376‬‬
‫تناسبی دارد‪:‬‬
‫‪ )2‬تناسب معکوس ‪ )3‬تناسب مرکب ‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬تناسب مستقیم‬
‫مصارف شاگردان لیلیه با تعداد شاگردان آن چه رابطه دارد‪:‬‬ ‫‪.377‬‬
‫‪ )2‬تناسب معکوس ‪ )3‬تناسب مرکب ‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬تناسب مستقیم‬
‫تعداد ‪ 8‬نفر کارگر یک تعمیر را در ‪ 9‬روز تمام میکند‪ ،‬تعداد ‪ 9‬کارگر کار‬ ‫‪.378‬‬
‫تعمیر را در چند روز تمام خواهند کرد‪:‬‬
‫‪ 7 )4‬روز‬ ‫‪ 8 )3‬روز‬ ‫‪ 9 )2‬روز‬ ‫‪ 10 )1‬روز‬
‫اگر وزن ‪ 20‬کارتن صابون ‪ 20kgr‬باشد‪ ،‬چند کارتن ‪ 120kgr‬میباشد‪:‬‬ ‫‪.379‬‬
‫‪ 12 )4‬کارتن‬ ‫‪ 100 )3‬کارتن‬ ‫‪ 8 )2‬کارتن‬ ‫‪ 90 )1‬کارتن‬
 ‫هرکاه ‪ 5‬نل هم قطر در جریان ‪ 4‬روز یک حوض را پر نموده بتواند‪ 4 ،‬نل‬ ‫‪.380‬‬
‫مشابه با نل های اولی همان حوض را در چند روز پر خواهد کرد‪:‬‬
‫‪ 6 )4‬روز‬ ‫‪ 5 )3‬روز‬ ‫‪ 4 )2‬روز‬ ‫‪ 3 )1‬روز‬
‫یک کارگر روزانه ‪ 7‬ساعت کار میکند و کاری را در ‪ 6‬روز تمام می نماید‬ ‫‪.381‬‬
‫اگر ‪ 2‬کارگر روزانه ‪ 7‬ساعت کار نمایند همان کار را در چند روز تمام خواهند‬
‫کرد‪:‬‬ ‫‪174‬‬
‫‪ 4 )4‬روز‬ ‫‪ 3 )3‬روز‬ ‫‪ 2 )2‬روز‬ ‫‪ 1 )1‬روز‬
‫یک نل یک حوض را در ‪9‬ساعت پر میکند سه نل با عین قطر همان حوض را‬ ‫‪.382‬‬
‫در چند ساعت پر میکند‪:‬‬
‫‪ 3 )4‬ساعت‬ ‫‪ 4 )3‬ساعت‬ ‫‪ 5 )2‬ساعت‬ ‫‪ 2 )1‬ساعت‬
‫اُجوره ‪ 20‬تن کارمندان ‪ 600000af‬میشود‪ ،‬اجوره ‪ 35‬تن کارمند را دریابید‪:‬‬ ‫‪.383‬‬
‫‪1090000 )4‬‬ ‫‪1064000 )3‬‬ ‫‪1050000 )2‬‬ ‫‪2000000 )1‬‬
‫نتیجه می شود‪:‬‬ ‫از تناسب‬ ‫‪.384‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬
‫یک حوض توسط ‪ 5‬نل آب با قطر های مساوی در ظرف ‪ 10‬ساعت پر می‬ ‫‪.385‬‬
‫شود‪ 2 .‬نل مشابه با نل های اولی همان حوض را در چند ساعت پر خواهد کرد‪:‬‬
‫‪ 25 )4‬ساعت‬ ‫‪ 24 )3‬ساعت‬ ‫‪ 20 )2‬ساعت‬ ‫‪ 25 )1‬ساعت‬
‫شخصی ‪ 210m‬فاصله را در مدت ‪ 3‬دقیقه طی میکند‪ ،‬دریابید که شخص‬ ‫‪.386‬‬
‫مذکور فاصله ‪ 1120m‬را در چند دقیقه طی خواهد کرد‪:‬‬
‫‪ 19 )4‬دقیقه‬ ‫‪ 18 )3‬دقیقه‬ ‫‪ 17 )2‬دقیقه‬ ‫‪ 16 )1‬دقیقه‬
 ‫فاصله بین دو شهر را در ‪ 3‬ساعت طی میکند‪،‬‬ ‫یک موتر با سرعت‬ ‫‪.387‬‬

‫برسد فاصله مذکور را درچند ساعت می پیماید‪:‬‬ ‫اگر سرعت موتر به‬

‫‪ 6 )4‬ساعت‬ ‫‪ 4 )3‬ساعت‬ ‫‪ 3 )2‬ساعت‬ ‫‪ 7 )1‬ساعت‬

‫تعداد ‪ 8‬نفر دهقان با کار روزانه ‪ 5‬ساعت زمینی را در ‪ 10‬روز نهال میشانند‪،‬‬ ‫‪.388‬‬

‫‪175‬‬ ‫چند نفر دهقان با کار روزانه ‪ 2‬ساعت همین زمین را در ‪ 8‬روز نهال می شانند‪:‬‬
‫‪ 4 )4‬نفر‬ ‫‪ 6 )3‬نفر‬ ‫‪ 25 )2‬نفر‬ ‫‪ 10 )1‬نفر‬
‫تعداد داکتران یک شفاخانه با کمیت زمان تداوی مریضان چه نسبتی دارد‪:‬‬ ‫‪.389‬‬
‫‪ )2‬تناسب معکوس ‪ )3‬تناسب مرکب ‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬تناسب مستقیم‬
‫بین تعداد روز ها و ساعت های کار‪ ،‬چه تناسبی وجود دارد‪:‬‬ ‫‪.390‬‬
‫‪ )2‬تناسب معکوس ‪ )3‬تناسب مرکب ‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬تناسب مستقیم‬
‫قیمت ‪ 10m‬تکه ‪ 200af‬است‪ ،‬قیمت ‪ 2m‬تکه چند افغانی است‪:‬‬ ‫‪.391‬‬
‫‪20af )4‬‬ ‫‪30af )3‬‬ ‫‪40af )2‬‬ ‫‪50Af )1‬‬
‫دو ساعت ‪ 120min‬میشود معلوم کنید ‪ 3‬ساعت چند ثانیه است‪:‬‬ ‫‪.392‬‬
‫‪1800sec )4‬‬ ‫‪10880sec )3‬‬ ‫‪10000sec )2‬‬ ‫‪10800Sec )1‬‬
‫یک ورق حاوی دو صفحه است‪ ،‬پس ‪ 15‬ورق حاوی چند صفحه اند‪:‬‬ ‫‪.393‬‬
‫‪ 25 )4‬صفحه‬ ‫‪ 30 )3‬صفحه‬ ‫‪ 40 )2‬ورق‬ ‫‪ 25 )1‬ورق‬
‫در یک تناسب حد اول ‪ 6‬حد دوم ‪ 15‬حد سوم ‪ 8‬است حد چهارم عبارت است‬ ‫‪.394‬‬
‫از‪:‬‬
‫‪20 )4‬‬ ‫‪19 )3‬‬ ‫‪18 )2‬‬ ‫‪17 )1‬‬
‫در یک تناسب جمله اول ‪ 2‬جمله سوم ‪ 5‬جمله چهارم ‪ 5‬است‪ ،‬جمله دوم عبارت‬ ‫‪.395‬‬
‫است از‪:‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪5 )1‬‬
‫قیمت ‪ 8‬درجن مارکر ‪ 1600af‬می شود معلوم نمایید که از ‪ 7‬درجن مارکر‬ ‫‪.396‬‬
‫چند می شود‪:‬‬
‫‪1500 )4‬‬ ‫‪1300 )3‬‬ ‫‪1400 )2‬‬ ‫‪1200 )1‬‬
‫جمله وسطین عبارت است از‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.397‬‬

‫‪ 4 )4‬و‪5‬‬ ‫‪ 2 )3‬و‪3‬‬ ‫‪ 4 )2‬و‪2‬‬ ‫‪3 )1‬و‪5‬‬

‫‪176‬‬
‫جمله طرفین عبارت است از‪:‬‬ ‫در تناسب‬ ‫‪.398‬‬

‫‪2 )4‬و‪3‬‬ ‫‪4 )3‬و‪7‬‬ ‫‪7 )2‬و‪3‬‬ ‫‪4 )1‬و‪2‬‬

‫رابطه بین فشار و حجم چه نوع تناسب میباشد‪:‬‬ ‫‪.399‬‬
‫‪ )2‬تناسب مرکب ‪ )3‬تناسب معکوس ‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ )1‬تناسب مستقیم‬
‫خاصیت اساسی تناسب عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.400‬‬
‫‪ )1‬حاصل ضرب طرفین مساوی است به حاصل ضرب وسطین‬
‫‪ )2‬حاصل ضرب وسطین مساوی است به حاصل ضرب طرفین‬
‫‪ )3‬هردو‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬
‫حصه یک عدد ‪ 60‬می باشد خود عدد عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.401‬‬

‫‪90 )4‬‬ ‫‪120 )3‬‬ ‫‪80 )2‬‬ ‫‪100 )1‬‬

‫حصه عدد ‪ 5600‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.402‬‬

‫‪5400 )4‬‬ ‫‪3000 )3‬‬ ‫‪3500 )2‬‬ ‫‪3400 )1‬‬

‫حصه کدام عدد ‪ 9‬میباشد‪:‬‬ ‫‪.403‬‬

‫‪36 )4‬‬ ‫‪46 )3‬‬ ‫‪30 )2‬‬ ‫‪40 )1‬‬

‫حصه یک عدد ‪ 8‬میباشد‪ ،‬خود عدد عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.404‬‬

‫‪39 )4‬‬ ‫‪30 )3‬‬ ‫‪20 )2‬‬ ‫‪22 )1‬‬

 ‫حصه عدد ‪ 150‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.405‬‬

‫‪40 )4‬‬ ‫‪50 )3‬‬ ‫‪70 )2‬‬ ‫‪60 )1‬‬

‫حصه عدد ‪ 1‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.406‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪0.4 )2‬‬ ‫‪0.2 )1‬‬

‫‪177‬‬ ‫حصه عدد ‪ 20‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.407‬‬

‫‪14 )4‬‬ ‫‪10 )3‬‬ ‫‪15 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬

‫حصه عدد ‪ 30‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.408‬‬

‫‪14 )4‬‬ ‫‪20 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪15 )1‬‬

‫حصه یک عدد ‪ 140‬میشود‪ ،‬خود عدد عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.409‬‬

‫‪170 )4‬‬ ‫‪150 )3‬‬ ‫‪200 )2‬‬ ‫‪180 )1‬‬

‫حصه یک عدد ‪ 240‬میشود‪ ،‬خود عدد را دریابید‪:‬‬ ‫‪.410‬‬

‫‪300 )4‬‬ ‫‪250 )3‬‬ ‫‪200 )2‬‬ ‫‪180 )1‬‬

‫فورمول فیصد عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.411‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪ )4‬همه درست است‬ ‫‪)3‬‬

‫اگر ‪ 30%‬یک عدد ‪ 120‬باشد خود عدد را دریافت کنید‪:‬‬ ‫‪.412‬‬

‫‪250 )4‬‬ ‫‪400 )3‬‬ ‫‪200 )2‬‬ ‫‪300 )1‬‬
‫عدد ‪ 45‬چند فیصد عدد ‪ 250‬است‪:‬‬ ‫‪.413‬‬
‫‪10% )4‬‬ ‫‪18% )3‬‬ ‫‪15% )2‬‬ ‫‪20% )1‬‬
 ‫‪ 15%‬عدد ‪ 60‬را دریافت کنید‪:‬‬ ‫‪.414‬‬
‫‪7 )4‬‬ ‫‪8 )3‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫‪ 20%‬کدام عدد ‪ 0.2‬میشود‪:‬‬ ‫‪.415‬‬
‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬
‫تاجری از قرار ‪ 60%‬فیصد در یک معامله تجارتی ‪ 60000af‬مفاد کرده است‬ ‫‪.416‬‬
‫اصل سرمایه او چند افغانی بوده است‪:‬‬ ‫‪178‬‬
‫‪10000 )4‬‬ ‫‪150000 )3‬‬ ‫‪200000 )2‬‬ ‫‪100000af )1‬‬
‫‪ 20%‬کدام عدد ‪ 2000‬میشود‪:‬‬ ‫‪.417‬‬
‫‪15000 )4‬‬ ‫‪10000 )3‬‬ ‫‪20000 )2‬‬ ‫‪1000 )1‬‬
‫‪ 15%‬کدام عدد ‪ 400‬میشود‪:‬‬ ‫‪.418‬‬
‫‪4666.67 )4‬‬ ‫‪3666.667 )3‬‬ ‫‪2666.12 )2‬‬ ‫‪2666.67 )1‬‬
‫‪ 20%‬عدد ‪ 50‬چند است‪:‬‬ ‫‪.419‬‬
‫‪25 )4‬‬ ‫‪20 )3‬‬ ‫‪12 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫‪ 35%‬عدد ‪ 60‬چند میشود‪:‬‬ ‫‪.420‬‬
‫‪18 )4‬‬ ‫‪19 )3‬‬ ‫‪20 )2‬‬ ‫‪21 )1‬‬
‫‪ 30%‬عدد ‪ 25‬چند است‪:‬‬ ‫‪.421‬‬
‫‪6.5 )4‬‬ ‫‪7.5 )3‬‬ ‫‪8.5 )2‬‬ ‫‪9.5 )1‬‬
‫‪ 90%‬عدد ‪ 50‬چند است‪:‬‬ ‫‪.422‬‬
‫‪42 )4‬‬ ‫‪44 )3‬‬ ‫‪45 )2‬‬ ‫‪40 )1‬‬
‫عدد ‪ 20‬مساوی به ‪ 40%‬کدام عدد است‪:‬‬ ‫‪.423‬‬
‫‪64 )4‬‬ ‫‪63.5 )3‬‬ ‫‪63 )2‬‬ ‫‪62.5 )1‬‬
‫عدد ‪ 40‬مساوی به ‪ 80%‬کدام عدد است‪:‬‬ ‫‪.424‬‬
‫‪70 )4‬‬ ‫‪60 )3‬‬ ‫‪50 )2‬‬ ‫‪40 )1‬‬
 ‫چند فیصد عدد ‪ 92‬مساوی به ‪ 46‬میشود‪:‬‬ ‫‪.425‬‬
‫‪80% )4‬‬ ‫‪70% )3‬‬ ‫‪60% )2‬‬ ‫‪50% )1‬‬
‫‪ 32%‬کدام عدد مساوی به ‪ 16‬میشود‪:‬‬ ‫‪.426‬‬
‫‪50 )4‬‬ ‫‪40 )3‬‬ ‫‪30 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫عدد ‪ 90‬مساوی به چند فیصد عدد ‪ 200‬میشود‪:‬‬ ‫‪.427‬‬
‫‪179‬‬ ‫‪10% )4‬‬ ‫‪20% )3‬‬ ‫‪30% )2‬‬ ‫‪40% )1‬‬
‫‪ 30%‬کدام عدد مساوی به ‪ 24‬میشود‪:‬‬ ‫‪.428‬‬
‫‪85 )4‬‬ ‫‪95 )3‬‬ ‫‪90 )2‬‬ ‫‪80 )1‬‬
‫‪ 48%‬عدد ‪ 50‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.429‬‬
‫‪18 )4‬‬ ‫‪16 )3‬‬ ‫‪24 )2‬‬ ‫‪12 )1‬‬
‫‪ 0.49%‬عدد ‪ 49‬مساوی است به ‪:‬‬ ‫‪.430‬‬
‫‪0.2502 )4‬‬ ‫‪0.2501 )3‬‬ ‫‪0.2401 )2‬‬ ‫‪0.2402 )1‬‬
‫‪ 3.8%‬عدد ‪ 380‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.431‬‬
‫‪15.44 )4‬‬ ‫‪44.15 )3‬‬ ‫‪44.14 )2‬‬ ‫‪14.44 )1‬‬
‫عدد ‪ 54‬چند فیصد عدد ‪ 360‬میباشد‪:‬‬ ‫‪.432‬‬
‫‪25% )4‬‬ ‫‪15% )3‬‬ ‫‪20% )2‬‬ ‫‪10% )1‬‬
‫عدد ‪ 70‬چند فیصد عدد ‪ 480‬میباشد‪:‬‬ ‫‪.433‬‬
‫‪15.380 )4‬‬ ‫‪15.30 )3‬‬ ‫‪13.57 )2‬‬ ‫‪14.58 )1‬‬
‫‪ 20%‬عدد ‪ 40‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.434‬‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪7 )3‬‬ ‫‪12 )2‬‬ ‫‪10 )1‬‬
‫‪ 50%‬کدام عدد ‪ 150‬میگردد‪:‬‬ ‫‪.435‬‬
‫‪100 )4‬‬ ‫‪400 )3‬‬ ‫‪300 )2‬‬ ‫‪200 )1‬‬
‫عدد ‪ 18‬چند فیصد عدد ‪ 7200‬میشود‪:‬‬ ‫‪.436‬‬
‫‪10% )4‬‬ ‫‪1% )3‬‬ ‫‪0.30% )2‬‬ ‫‪0.25% )1‬‬
‫شخصی ‪ 240000af‬را جنس وارد کرده است‪ ،‬اگر فیصدی مالیه گمرکی ‪5%‬‬ ‫‪.437‬‬
‫باشد مقدار مالیه گمرکی را پیدا کنید‪:‬‬
‫‪14000af )4‬‬ ‫‪12000af )3‬‬ ‫‪13000af )2‬‬ ‫‪120000af )1‬‬
‫مجوع نمرات یک شاگرد در ‪ 14‬مضمون از قرار ‪ 940 ،100‬گردیده است‬ ‫‪.438‬‬
‫فیصدی نمرات آنرا دریابید‪:‬‬
‫‪67.14 )4‬‬ ‫‪67 )3‬‬ ‫‪68.14 )2‬‬ ‫‪68 )1‬‬ ‫‪180‬‬
‫یوسف در ‪ 6‬مضمون در دانشگاه از قرار ‪ 100‬نمره در هر مضمون‪440 ،‬‬ ‫‪.439‬‬
‫نمره گرفته است‪ ،‬فیصدی نمرات آنرا دریابید‪:‬‬
‫‪60% )4‬‬ ‫‪60.34% )3‬‬ ‫‪70% )2‬‬ ‫‪73.33% )1‬‬
‫‪ 85%‬را به کسر عام تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫‪.440‬‬
‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را به فیصدی تبدیل نمایید‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.441‬‬

‫‪85% )4‬‬ ‫‪80% )3‬‬ ‫‪75% )2‬‬ ‫‪70% )1‬‬

‫عددیکه ‪ 60%‬آن مساوی به ‪ 180‬است‪ ،‬خود عدد عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.442‬‬
‫‪450 )4‬‬ ‫‪400 )3‬‬ ‫‪350 )2‬‬ ‫‪300 )1‬‬
‫اگر قیمت یک جنس بعد از ‪ 20%‬تنزیل ‪ 2400‬افغانی باشد‪ ،‬پس قیمت جنس‬ ‫‪.443‬‬
‫مذکور قبل از تنزیل چند افغانی خواهد بود‪:‬‬
‫‪4000 )4‬‬ ‫‪3500 )3‬‬ ‫‪3000 )2‬‬ ‫‪2500 )1‬‬
‫جنس که قیمت اصلی آن ‪ 500af‬است اگر ‪ 10%‬نازلتر به فروش برسد مقدار‬ ‫‪.444‬‬
‫تخفیف را دریابید‪:‬‬
‫‪40 )4‬‬ ‫‪10 )3‬‬ ‫‪20 )2‬‬ ‫‪30 )1‬‬
 ‫در فروش یک الماری ‪ 60%‬تخفیف در نظر گرفته شده است قیمت فروش را‬ ‫‪.445‬‬
‫دریابید درصورتیکه قیمت اصلی الماری ‪ 900af‬باشد‪:‬‬
‫‪300af )4‬‬ ‫‪400af )3‬‬ ‫‪500af )2‬‬ ‫‪540af )1‬‬
‫جنس که قیمت اصلی آن ‪ 300af‬است اگر ‪ 0.1‬نازلتر بفروش برسد مقدار‬ ‫‪.446‬‬
‫فیصدی تخفیف را دریابید‪:‬‬
‫‪181‬‬ ‫‪1% )4‬‬ ‫‪0.20% )3‬‬ ‫‪0.10% )2‬‬ ‫‪0.30% )1‬‬
‫جنسی به ارزش ‪ 4000‬افغانی به تخفیف ‪ 2%‬به فروش میرسد قیمت فروش‬ ‫‪.447‬‬
‫جنس را دریابید‪:‬‬
‫‪3900 )4‬‬ ‫‪3800 )3‬‬ ‫‪3940 )2‬‬ ‫‪3920 )1‬‬
‫جنسی به ارزش ‪ 3500‬افغانی به مبلغ ‪ 3350‬افغانی به پول نقد فروخته میشود‪،‬‬ ‫‪.448‬‬
‫فیصدی تخفیف را دریابید‪:‬‬
‫‪3.285% )4‬‬ ‫‪3% )3‬‬ ‫‪4.285% )2‬‬ ‫‪4% )1‬‬
‫اگر یک جنس را بعد از تخفیف ‪ 10%‬به قیمت ‪ 1200‬افغانی بخریم قیمت‬ ‫‪.449‬‬
‫اصلی جنس پیش از تخفیف چند است‪:‬‬
‫‪2130 )4‬‬ ‫‪1320 )3‬‬ ‫‪1330 )2‬‬ ‫‪1230 )1‬‬
‫جنسی به ارزش ‪ 4000‬افغانی به تخفیف ‪ 2%‬به فروش میرسد مقدار تخفیف‬ ‫‪.450‬‬
‫چند است‪:‬‬
‫‪50af )4‬‬ ‫‪60af )3‬‬ ‫‪70af )2‬‬ ‫‪80af )1‬‬
‫جنسی به ارزش ‪ 1350‬افغانی به تخفیف ‪ 5%‬فیصد بفروش میرسد قیمت‬ ‫‪.451‬‬
‫فروش جنس را دریابید‪:‬‬
‫‪1383 )4‬‬ ‫‪1382.5 )3‬‬ ‫‪1282.5 )2‬‬ ‫‪1284 )1‬‬
‫جنسی به ارزش ‪ 8000‬افغانی به تخفیف ‪ 10%‬بفروش میرسد قیمت فروش‬ ‫‪.452‬‬
‫جنس را دریابید‪:‬‬
‫‪7500 )4‬‬ ‫‪7200 )3‬‬ ‫‪7400 )2‬‬ ‫‪7300 )1‬‬
 ‫قیمت جنس ‪ 1050$‬به قیمت ‪ 150$‬تخفیف داده میشود‪ ،‬فیصدی تخفیف را‬ ‫‪.453‬‬
‫دریابید‪:‬‬
‫‪17.28% )4‬‬ ‫‪16.28% )3‬‬ ‫‪15.28% )2‬‬ ‫‪14.28% )1‬‬
‫قیمت یک جنس ‪ 8450$‬به قیمت ‪ 200$‬تخفیف داده میشود‪ ،‬فیصدی تخفیف را‬ ‫‪.454‬‬
‫دریابید‪:‬‬
‫‪2.36% )4‬‬ ‫‪5.36% )3‬‬ ‫‪4.36% )2‬‬ ‫‪3.36% )1‬‬ ‫‪182‬‬
‫قیمت یک جنس بعد از تخفیف ‪ 6.5%‬مبلغ ‪ 1122‬افغانی است‪ ،‬قیمت اصلی‬ ‫‪.455‬‬
‫جنس را دریابید‪:‬‬
‫‪1500 )4‬‬ ‫‪1400 )3‬‬ ‫‪1300 )2‬‬ ‫‪1200 )1‬‬
‫قیمت یک جنس بعد از تخفیف ‪ 12.8%‬مبلغ ‪ 545‬افغانی است‪ ،‬قیمت اصلی‬ ‫‪.456‬‬
‫جنس را دریابید‪:‬‬
‫‪725 )4‬‬ ‫‪625 )3‬‬ ‫‪525 )2‬‬ ‫‪425 )1‬‬
‫جنسی را به قیمت ‪ 1660‬افغانی خریده ایم اگرقیمت اصلی ‪ 2000‬افغانی بوده باشد‪،‬‬ ‫‪.457‬‬
‫فیصدی تخفیف را دریابید‪:‬‬
‫‪15% )4‬‬ ‫‪16% )3‬‬ ‫‪17% )2‬‬ ‫‪18% )1‬‬
‫قیمت یک پایه تلویزیون ‪ 600‬افغانی بوده و به پول نقد در بدل ‪ 480‬افغانی به‬ ‫‪.458‬‬
‫فروش میرسد‪ .‬فیصدی تخفیف را دریابید‪:‬‬
‫‪40% )4‬‬ ‫‪30% )3‬‬ ‫‪20% )2‬‬ ‫‪10% )1‬‬
‫اگر ‪ 4.2%‬تخفیف از قیمت یک پایه یخچال جاپانی ‪ 210‬افغانی باشد‪ .‬قیمت‬ ‫‪.459‬‬
‫اصلی یخچال را دریابید‪:‬‬
‫‪1000af )4‬‬ ‫‪3000af )3‬‬ ‫‪4000af )2‬‬ ‫‪5000af )1‬‬
‫قیمت اصلی یک جنس ‪ 1200$‬است‪ .‬اگر آنرابه ‪ 1000$‬خریداری نماییم‬ ‫‪.460‬‬
‫فیصدی تخفیف را دریابید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪16.7% )3‬‬ ‫‪80% )2‬‬ ‫‪83.3% )1‬‬
 ‫یک جوره بوت به ارزش ‪ 4000‬افغانی به تخفیف ‪ 8%‬به فروش میرسد‪ .‬قیمت‬ ‫‪.461‬‬
‫فروش عبارت است از‪:‬‬
‫‪4000 )4‬‬ ‫‪3880 )3‬‬ ‫‪3780 )2‬‬ ‫‪3680 )1‬‬
‫خانه به ارزش ‪ 200000‬دالر به تخفیف ‪ 20%‬به فروش رسیده است‪ .‬قیمت فروش‬ ‫‪.462‬‬
‫مساوی است به چند دالر‪:‬‬
‫‪183‬‬ ‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪160000 )3‬‬ ‫‪130000 )2‬‬ ‫‪190000 )1‬‬
‫میراث ‪ 525‬افغانی را به نسبت ‪ 3:2‬تقسیم نمایید‪:‬‬ ‫‪.463‬‬
‫‪200af ، 320af )2‬‬ ‫‪210af ، 315af )1‬‬
‫‪240af ، 350af )4‬‬ ‫‪210af ، 300af )3‬‬
‫میراث ‪ 3000‬افغانی را به نسبت ‪ 7:8‬تقسیم نمایید‪:‬‬ ‫‪.464‬‬
‫‪1400af ، 1600af )2‬‬ ‫‪1800af ، 1400af )1‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1200af ، 1500af )3‬‬
‫میراث ‪ 9000‬افغانی را به نسبت ‪ 4:5‬تقسیم نمایید‪:‬‬ ‫‪.465‬‬
‫‪1000af ، 4000af )2‬‬ ‫‪3000af ، 2000af )1‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪4000af ، 5000af )3‬‬
‫میراث ‪ 160af‬را طور به دو نفر تقسیم نمایید‪ ،‬که برای نفر اول ‪ 5‬حصه و‬ ‫‪.466‬‬
‫برای نفر دوم ‪ 3‬حصه برسد‪:‬‬
‫‪110af ، 70af )2‬‬ ‫‪110af ، 60af )1‬‬
‫‪60af ، 100af )4‬‬ ‫‪100af ، 80af )3‬‬
‫میراث ‪ 3000$‬را طور به دو نفر تقسیم نمایید‪ ،‬که برای نفر اول ‪ 3‬حصه و‬ ‫‪.467‬‬
‫برای نفر دوم ‪ 2‬حصه برسد‪:‬‬
‫‪1200 ، 1800 )2‬‬ ‫‪2000 ، 1000 )1‬‬
‫‪700 ، 2300 )4‬‬ ‫‪1500 ، 1500 )3‬‬
 ‫در علم میراث برای پسر چند حصه میرسد‪:‬‬ ‫‪.468‬‬
‫‪5 )4‬حصه‬ ‫‪ )3‬دوچند دختر‬ ‫‪2 )2‬حصه‬ ‫‪3 )1‬حصه‬
‫در علم میراث برای دختر چند حصه میرسد‪:‬‬ ‫‪.469‬‬
‫‪ )4‬دو چند پسر‬ ‫‪3 )3‬حصه‬ ‫‪ )2‬نصف پسر‬ ‫‪2 )1‬حصه‬
‫یک نفر باید زکات ‪ 20000‬افغانی بدهد‪ .‬از قرار ‪ 2.5%‬تمام زکات آنرا‬ ‫‪.470‬‬
‫محاسبه نمایید‪:‬‬ ‫‪184‬‬
‫‪300af )4‬‬ ‫‪400af )3‬‬ ‫‪500af )2‬‬ ‫‪600af )1‬‬
‫پول از قرار ‪ 2.5%‬به مبلغ ‪ 8400‬دالر زکات داده میشود‪ .‬پول اصلی را‬ ‫‪.471‬‬
‫دریابید‪:‬‬
‫‪353000 )4‬‬ ‫‪340000 )3‬‬ ‫‪363000 )2‬‬ ‫‪336000 )1‬‬
‫زکات ‪ 1800af‬را از قرار ‪ 2.5%‬محاسبه نمایید‪:‬‬ ‫‪.472‬‬
‫‪50af )4‬‬ ‫‪40af )3‬‬ ‫‪35af )2‬‬ ‫‪45af )1‬‬
‫زکات ‪ 2400$‬را از قرار ‪ 2.5%‬محاسبه نمایید‪:‬‬ ‫‪.473‬‬
‫‪60$ )4‬‬ ‫‪70$ )3‬‬ ‫‪50$ )2‬‬ ‫‪40$ )1‬‬
‫زکات ‪ 5000$‬را از قرار ‪ 2.5%‬محاسبه نمایید‪:‬‬ ‫‪.474‬‬
‫‪140$ )4‬‬ ‫‪125$ )3‬‬ ‫‪130$ )2‬‬ ‫‪120$ )1‬‬
‫زکات ‪ 15000af‬را از قرار ‪ 2.5%‬معلوم نمایید‪:‬‬ ‫‪.475‬‬
‫‪390$ )4‬‬ ‫‪380$ )3‬‬ ‫‪375$ )2‬‬ ‫‪370af )1‬‬
‫پول از قرار ‪ 2.5%‬به مبلغ ‪ 500‬افغانی زکات داده میشود‪ ،‬پول اصلی را‬ ‫‪.476‬‬
‫دریابید‪:‬‬
‫‪60000af )4‬‬ ‫‪40000af )3‬‬ ‫‪30000af )2‬‬ ‫‪20000af )1‬‬
‫مقدار زکات سرمایه ‪ 20000$‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.477‬‬
‫‪200$ )4‬‬ ‫‪700$ )3‬‬ ‫‪600$ )2‬‬ ‫‪500$ )1‬‬
 ‫مقدار زکات سرمایه ‪ 32440‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.478‬‬
‫‪811 )4‬‬ ‫‪711 )3‬‬ ‫‪611 )2‬‬ ‫‪511 )1‬‬
‫مقدار زکات سرمای‪ 89640‬را در یابید‪:‬‬ ‫‪.479‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪4444 )3‬‬ ‫‪2241 )2‬‬ ‫‪3249 )1‬‬
‫مقدار ‪ 4572‬زکات کدام سرمایه زیر است‪:‬‬ ‫‪.480‬‬
‫‪185‬‬ ‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪182880 )3‬‬ ‫‪632087 )2‬‬ ‫‪168650 )1‬‬
‫مقدار ‪ 477‬زکات کدام سرمایه زیر است‪:‬‬ ‫‪.481‬‬
‫‪403070 )4‬‬ ‫‪30405 )3‬‬ ‫‪20080 )2‬‬ ‫‪19080 )1‬‬
‫مقدار ‪ 111‬زکات کدام سرمایه زیر است‪:‬‬ ‫‪.482‬‬
‫‪9800 )4‬‬ ‫‪44440 )3‬‬ ‫‪3330 )2‬‬ ‫‪4440 )1‬‬
‫زکات ‪ 640000‬افغانی بر حسب ‪ 2.5%‬مساوی است به‪:‬‬ ‫‪.483‬‬
‫‪14000 )4‬‬ ‫‪16000 )3‬‬ ‫‪20000 )2‬‬ ‫‪18000 )1‬‬
‫زکات ‪ 1250000‬افغانی برحسب ‪ 2.5%‬مساوی است به‪:‬‬ ‫‪.484‬‬
‫‪31250 )4‬‬ ‫‪31550 )3‬‬ ‫‪51780 )2‬‬ ‫‪32090 )1‬‬
‫زکات کدام مقدار پول به اساس ‪ 2.5%‬مساوی است به ‪ 58000‬افغانی میشود‪:‬‬ ‫‪.485‬‬
‫‪1240000 )4‬‬ ‫‪2440000 )3‬‬ ‫‪2320000 )2‬‬ ‫‪3210000 )1‬‬
‫زکات سرمایه ‪ 460000‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.486‬‬
‫‪15000 )4‬‬ ‫‪12400 )3‬‬ ‫‪11400 )2‬‬ ‫‪11500 )1‬‬
‫زکات سرمایه ‪ 4444440‬عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.487‬‬
‫‪555555 )4‬‬ ‫‪333333 )3‬‬ ‫‪222222 )2‬‬ ‫‪111111 )1‬‬
‫مقدار ‪ 345‬زکات کدام سرمایه زیر است‪:‬‬ ‫‪.488‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪13800 )3‬‬ ‫‪12800 )2‬‬ ‫‪280000 )1‬‬
‫مقدار ‪ 33‬زکات کدام سرمایه زیر است‪:‬‬ ‫‪.489‬‬
‫‪1111 )4‬‬ ‫‪1120 )3‬‬ ‫‪1320 )2‬‬ ‫‪1230 )1‬‬
 ‫زکات سرمایه ‪ 3480‬را دریابید‪:‬‬ ‫‪.490‬‬
‫‪90 )4‬‬ ‫‪78 )3‬‬ ‫‪87 )2‬‬ ‫‪84 )1‬‬
‫یوسف و علی با سهم ‪ 12000$‬و ‪ 36000$‬مشترکا باهم سوداگری میکنند‪،‬‬ ‫‪.491‬‬
‫اگر آنها ‪ 24500$‬مفاد نمایند‪ ،‬فایده هرکدام آنها را نظر به سرمایه اولی تقسیم‬
‫نمایید‪:‬‬
‫‪75635$ ، 6125$ )2‬‬ ‫‪81375$ ، 6125$ )1‬‬ ‫‪186‬‬
‫‪6523$ ، 55634$ )4‬‬ ‫‪7636$ ، 12345$ )3‬‬
‫احمد ‪ ،‬فهیم و ولی با سهم های ‪ 8000 ، 4000‬و ‪ 12000‬افغانی مشترکا ً‬ ‫‪.492‬‬
‫سوداگری میکند‪ .‬اگر مفاد ایشان ‪ 120000‬افغانی باشد مفاد احمد را دریابید را‬
‫دریابید؟‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪40000 )3‬‬ ‫‪20000 )2‬‬ ‫‪30000 )1‬‬
‫احمد ‪ ،‬فهیم و ولی با سهم های ‪ 8000 ، 4000‬و ‪ 12000‬افغانی مشترکا ً‬ ‫‪.493‬‬
‫سوداگری میکند‪ .‬اگر مفاد ایشان ‪ 120000‬افغانی باشد مفاد ولی را دریابید را‬
‫دریابید؟‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪40000 )3‬‬ ‫‪20000 )2‬‬ ‫‪60000 )1‬‬
‫احمد ‪ ،‬فهیم و ولی با سهم های ‪ 8000 ، 4000‬و ‪ 12000‬افغانی مشترکا ً‬ ‫‪.494‬‬
‫سوداگری میکند‪ .‬اگر مفاد ایشان ‪ 120000‬افغانی باشد مفاد فهیم را دریابید را‬
‫دریابید؟‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪40000 )3‬‬ ‫‪20000 )2‬‬ ‫‪30000 )1‬‬
‫در یک شرکت بازرگانی ‪ 4‬نفر به نام های احمد ‪ ،‬صبور ‪ ،‬نصیر و محمود با‬ ‫‪.495‬‬
‫سرمایه های ‪ $20000 ، $16000 ، $12000 ، 8000$‬شریک میشوند در این‬
‫معامله ‪ 28000$‬نفع کردند‪،‬نفع احمد را دریابید‪:‬‬
‫‪6000$ )4‬‬ ‫‪8000$ )3‬‬ ‫‪10000$ )2‬‬ ‫‪4000$ )1‬‬
 ‫در یک شرکت بازرگانی ‪ 4‬نفر به نام های احمد ‪ ،‬صبور ‪ ،‬نصیر و محمود با‬ ‫‪.496‬‬
‫سرمایه های ‪ $20000 ، $16000 ، $12000 ، 8000$‬شریک میشوند در این‬
‫معامله ‪ 28000$‬نفع کردند‪،‬نفع محمود را دریابید‪:‬‬
‫‪6000$ )4‬‬ ‫‪8000$ )3‬‬ ‫‪10000$ )2‬‬ ‫‪4000$ )1‬‬
‫در یک شرکت بازرگانی ‪ 4‬نفر به نام های احمد ‪ ،‬صبور ‪ ،‬نصیر و محمود با‬ ‫‪.497‬‬
‫‪187‬‬ ‫سرمایه های ‪ $20000 ، $16000 ، $12000 ، 8000$‬شریک میشوند در این‬
‫معامله ‪ 28000$‬نفع کردند‪،‬نفع صبور را دریابید‪:‬‬
‫‪6000$ )4‬‬ ‫‪8000$ )3‬‬ ‫‪10000$ )2‬‬ ‫‪4000$ )1‬‬
‫در یک شرکت بازرگانی ‪ 4‬نفر به نام های احمد ‪ ،‬صبور ‪ ،‬نصیر و محمود با‬ ‫‪.498‬‬
‫سرمایه های ‪ $20000 ، $16000 ، $12000 ، 8000$‬شریک میشوند در این معامله‬
‫‪ $28000‬نفع کردند‪،‬نفع نصیر را دریابید‪:‬‬
‫‪6000$ )4‬‬ ‫‪8000$ )3‬‬ ‫‪10000$ )2‬‬ ‫‪4000$ )1‬‬
‫جالل و امید با سرمایه های برای ‪ 18‬ماه ‪ 6‬ماه شریک شدند و در یک معامله‬ ‫‪.499‬‬
‫تجارتی ‪ 48000‬افغانی ضرر کرده اند مقدار ضرر امید را دریابید‪:‬‬
‫‪24000 )4‬‬ ‫‪80000 )3‬‬ ‫‪12000 )2‬‬ ‫‪36000 )1‬‬
‫جالل و امید با سرمایه های برای ‪ 18‬ماه ‪ 6‬ماه شریک شدند و در یک معامله‬ ‫‪.500‬‬
‫تجارتی ‪ 48000‬افغانی ضرر کرده اند مقدار ضرر جالل را دریابید‪:‬‬
‫‪24000 )4‬‬ ‫‪80000 )3‬‬ ‫‪12000 )2‬‬ ‫‪36000 )1‬‬
‫صبور ‪ ،‬فرید و جبار با سرمایه های ‪ 400000 ، 300000‬و ‪ 500000‬شریک‬ ‫‪.501‬‬
‫میشوند‪ ،‬در یک معامله تجارتی ‪ 360000‬باهم مفاد میکنند مفاد جبار را دریابید‪:‬‬
‫‪170000 )4‬‬ ‫‪150000 )3‬‬ ‫‪120000 )2‬‬ ‫‪90000 )1‬‬
‫صبور ‪ ،‬فرید و جبار با سرمایه های ‪ 400000 ، 300000‬و ‪ 500000‬شریک‬ ‫‪.502‬‬
‫میشوند‪ ،‬در یک معامله تجارتی ‪ 360000‬باهم مفاد میکنند مفاد صبور را دریابید‪:‬‬
‫‪170000 )4‬‬ ‫‪150000 )3‬‬ ‫‪120000 )2‬‬ ‫‪90000 )1‬‬
‫صبور ‪ ،‬فرید و جبار با سرمایه های ‪ 400000 ، 300000‬و ‪ 500000‬شریک‬ ‫‪.503‬‬
‫میشوند‪ ،‬در یک معامله تجارتی ‪ 360000‬باهم مفاد میکنند مفاد فرید را دریابید‪:‬‬
‫‪170000 )4‬‬ ‫‪150000 )3‬‬ ‫‪120000 )2‬‬ ‫‪90000 )1‬‬
‫در یک شرکت تجارتی صابر ‪ 200000‬از اول ماه عقرب‪ ،‬بالل ‪ 300000‬از‬ ‫‪.504‬‬
‫اول ماه قوس‪ ،‬و سروش ‪ 400000‬از اول ماه دلو شریک شده اند‪ ،‬در یک معالمه‬
‫تجارتی تا آخر سال مبلغ ‪ 180000‬مفاد کرده باشند‪ ،‬مفاد بالل را دریابید‪:‬‬ ‫‪188‬‬
‫‪52000 )4‬‬ ‫‪48000 )3‬‬ ‫‪72000 )2‬‬ ‫‪60000 )1‬‬
‫در یک شرکت تجارتی صابر ‪ 200000‬از اول ماه عقرب‪ ،‬بالل ‪ 300000‬از‬ ‫‪.505‬‬
‫اول ماه قوس‪ ،‬و سروش ‪ 400000‬از اول ماه دلو شریک شده اند‪ ،‬در یک معالمه‬
‫تجارتی تا آخر سال مبلغ ‪ 180000‬مفاد کرده باشند‪ ،‬مفاد سروش را دریابید‪:‬‬
‫‪52000 )4‬‬ ‫‪48000 )3‬‬ ‫‪72000 )2‬‬ ‫‪60000 )1‬‬
‫در یک شرکت تجارتی صابر ‪ 200000‬از اول ماه عقرب‪ ،‬بالل ‪ 300000‬از‬ ‫‪.506‬‬
‫اول ماه قوس‪ ،‬و سروش ‪ 400000‬از اول ماه دلو شریک شده اند‪ ،‬در یک معالمه‬
‫تجارتی تا آخر سال مبلغ ‪ 180000‬مفاد کرده باشند‪ ،‬مفاد صابر را دریابید‪:‬‬
‫‪52000 )4‬‬ ‫‪48000 )3‬‬ ‫‪72000 )2‬‬ ‫‪60000 )1‬‬
‫در یک شرکت شریف ‪ 40000‬افغانی‪ ،‬رحیم ‪ 50000‬افغانی و اجمل ‪60000‬‬ ‫‪.507‬‬
‫افغانی شریک میشوند‪ ،‬بعد از چند مدت ‪ 30000‬افغانی نفع میکنند‪ ،‬نفع رحیم چند‬
‫است‪:‬‬
‫‪6000 )4‬‬ ‫‪12000 )3‬‬ ‫‪10000 )2‬‬ ‫‪8000 )1‬‬
‫در یک شرکت شریف ‪ 40000‬افغانی‪ ،‬رحیم ‪ 50000‬افغانی و اجمل ‪60000‬‬ ‫‪.508‬‬
‫افغانی شریک میشوند‪ ،‬بعد از چند مدت ‪ 30000‬افغانی نفع میکنند‪ ،‬نفع اجمل چند‬
‫است‪:‬‬
‫‪6000 )4‬‬ ‫‪12000 )3‬‬ ‫‪10000 )2‬‬ ‫‪8000 )1‬‬
 ‫در یک شرکت شریف ‪ 40000‬افغانی‪ ،‬رحیم ‪ 50000‬افغانی و اجمل ‪60000‬‬ ‫‪.509‬‬
‫افغانی شریک میشوند‪ ،‬بعد از چند مدت ‪ 30000‬افغانی نفع میکنند‪ ،‬نفع شریف چند‬
‫است‪:‬‬
‫‪6000 )4‬‬ ‫‪12000 )3‬‬ ‫‪10000 )2‬‬ ‫‪8000 )1‬‬
‫حامد و جاوید با سهم های ‪ 48000‬و ‪ 64000‬افغانی مشترک باهم تجارت‬ ‫‪.510‬‬
‫‪189‬‬ ‫میکنند‪ ،‬اگر در این تجارت ‪ 24500‬افغانی فایده نمایند‪ ،‬سهم حامد عبارت است از‪:‬‬
‫‪40000 )4‬‬ ‫‪15000 )3‬‬ ‫‪10000 )2‬‬ ‫‪10500 )1‬‬
‫مقدار ربح از سرمایه ‪ 24000‬افغانی از قرار ‪ 10%‬در مدت ‪ 2‬سال محاسبه‬ ‫‪.511‬‬
‫نمایید‪:‬‬
‫‪7800 )4‬‬ ‫‪5800 )3‬‬ ‫‪5800 )2‬‬ ‫‪6800 )1‬‬
‫در فورمول ربح ساده اگر مفاد را خواسته باشیم از کدام رابطه استفاده میکنیم‪:‬‬ ‫‪.512‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫در فورمول ربح ساده اگر نرخ را خواسته باشیم از کدام رابطه استفاده میکنیم‪:‬‬ ‫‪.513‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬
 ‫در فورمول ربح ساده اگر سرمایه را خواسته باشیم از کدام رابطه استفاده‬ ‫‪.514‬‬
‫میکنیم‪:‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪190‬‬
‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫در فورمول ربح ساده اگر مدت را خواسته باشیم از کدام رابطه استفاده میکنیم‪:‬‬ ‫‪.515‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫اگر ‪ 5625‬افغانی مقدار ربح یک سرمایه در یک سرمایه در مدت ‪ 6‬ماه به‬ ‫‪.516‬‬
‫نرخ ‪ 8%‬باشد اصل سرمایه را حساب کنید‪:‬‬
‫‪150625af )4‬‬ ‫‪15625af )3‬‬ ‫‪14625af )2‬‬ ‫‪140625af )1‬‬
‫مفاد را از سرمایه ‪ 1800‬افغانی در مدت ‪ 5‬ماه از نرخ ‪ 5%‬محاسبه نمایید‪:‬‬ ‫‪.517‬‬
‫‪25.5af )4‬‬ ‫‪25af )3‬‬ ‫‪37.5 af )2‬‬ ‫‪37af )1‬‬
‫کدام سرمایه در مدت ‪ 4‬ماه از قرار ‪ 24%‬مبلغ ‪ 400‬افغانی فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.518‬‬
‫‪5000af )4‬‬ ‫‪4000af )3‬‬ ‫‪3000af )2‬‬ ‫‪2000af )1‬‬
‫فایده ‪ 2000af‬به نرخ ‪ 20%‬در مدت ‪ 30‬ماه از کدام سرمایه بدست می آید‪:‬‬ ‫‪.519‬‬
‫‪10000af )4‬‬ ‫‪20000af )3‬‬ ‫‪30000af )2‬‬ ‫‪40000af )1‬‬
‫به نرخ ‪ 36%‬در مدت ‪ 5‬ماه از کدام سرمایه ‪ 4800af‬بدست می آید‪:‬‬ ‫‪.520‬‬
‫‪44000af )4‬‬ ‫‪34000af )3‬‬ ‫‪23000af )2‬‬ ‫‪32000af )1‬‬
 ‫کدام سرمایه در مدت ‪19‬ماه به نرخ ‪ 9%‬مفاد ‪ 48795$‬را بوجود می آورد‪:‬‬ ‫‪.521‬‬
‫‪ )4 34422.54$ )3 342421.05$ )2‬هیچکدام‬ ‫‪34240.56$ )1‬‬
‫کدام سرمایه در مدت ‪ 4‬سال به نرخ ‪ 20%‬مبلغ ‪ 2300af‬فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.522‬‬
‫‪2875 )4‬‬ ‫‪2870 )3‬‬ ‫‪27778 )2‬‬ ‫‪2877 )1‬‬
‫سرمایه ‪ 2400‬افغانی در مدت ‪ 5‬ماه از قرار ‪ 40%‬چقدر فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.523‬‬
‫‪191‬‬ ‫‪3900af )4‬‬ ‫‪2500af )3‬‬ ‫‪400af )2‬‬ ‫‪700af )1‬‬
‫سرمایه ‪ 500af‬در مدت ‪ 2‬سال از قرار ‪ 10%‬چقدر فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.524‬‬
‫‪400af )4‬‬ ‫‪300af )3‬‬ ‫‪200af )2‬‬ ‫‪100af )1‬‬
‫مفاد را از سرمایه ‪ 2000af‬در مدت ‪ 8‬ماه از نرخ ‪ 10%‬محاسبه نمایید‪:‬‬ ‫‪.525‬‬
‫‪15.5 )4‬‬ ‫‪13.3 )3‬‬ ‫‪13.5 )2‬‬ ‫‪12.2 )1‬‬
‫مفاد سرمایه ‪ 15000af‬در مدت ‪ 2‬سال از نرخ ‪ 12%‬معلوم نمایید‪:‬‬ ‫‪.526‬‬
‫‪3444.4 )4‬‬ ‫‪3333.3 )3‬‬ ‫‪3222.2 )2‬‬ ‫‪3111.1 )1‬‬
‫سرمایه ‪ 18000af‬از قرار نرخ ‪ 4%‬در مدت ‪ 2‬سال چند افغانی مفاد میکند‪:‬‬ ‫‪.527‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1330 af )3‬‬ ‫‪1440af )2‬‬ ‫‪5500 af )1‬‬
‫سرمایه ‪ 2000af‬در مدت ‪ 10‬ماه از قرار نرخ ‪ 6%‬چند افغانی مفاد میکند‪:‬‬ ‫‪.528‬‬
‫‪1500 af )4‬‬ ‫‪1200af )3‬‬ ‫‪200af )2‬‬ ‫‪1000af )1‬‬
‫کدام سرمایه در مدت ‪ 4‬سال به نرخ ‪ 6%‬مبلغ ‪ 1200‬افغانی مفاد خواهد کرد‪:‬‬ ‫‪.529‬‬
‫‪5000af )4‬‬ ‫‪4000af )3‬‬ ‫‪2000af )2‬‬ ‫‪1000af )1‬‬
‫از سرمایه ‪ 40000af‬افغانی به نرخ ‪ 2%‬در چه مدت ‪ 13200‬افغانی ربح‬ ‫‪.530‬‬
‫ساده بدست خواهد آمد‪:‬‬
‫‪15.6 )4‬‬ ‫‪16.5 )3‬‬ ‫‪13.5 )2‬‬ ‫‪12.4 )1‬‬
‫از چه مقدار سرمایه در مدت ‪ 2‬سال به نرخ ‪ ، 4%‬مبلغ ‪ 60000af‬نفع بدست‬ ‫‪.531‬‬
‫میآید‪:‬‬
‫‪850000 )4‬‬ ‫‪800000 )3‬‬ ‫‪750000 )2‬‬ ‫‪7000000 )1‬‬
 ‫مقدار ربح سرمایه ‪ 156000‬افغانی را به نرخ ‪ 13%‬در مدت ‪7‬ماه حساب‬ ‫‪.532‬‬
‫کنید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪14830 )3‬‬ ‫‪12830 )2‬‬ ‫‪11830 )1‬‬
‫اگر ‪ 625‬افغانی مقدار ربح یک سرمایه در مدت ‪5‬ماه به نرخ ‪ 15%‬باشد اصل‬ ‫‪.533‬‬
‫سرمایه را حساب کنید‪:‬‬
‫‪40000 )4‬‬ ‫‪10000 )3‬‬ ‫‪20000 )2‬‬ ‫‪30000 )1‬‬ ‫‪192‬‬
‫ربح سرمایه‪ 140000‬را به نرخ ‪ 12%‬در کدام مدت ‪ 8400‬حاصل میشود‪:‬‬ ‫‪.534‬‬
‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.5 )1‬‬

‫ربح سرمایه ‪ 75000‬افغانی را به نرخ ‪ 8%‬در مدت ‪7‬ماه حساب نمایید‪:‬‬ ‫‪.535‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1550 )3‬‬ ‫‪1650)2‬‬ ‫‪1750 )1‬‬
‫در کدام مدت از سرمایه ‪ 2000‬افعانی از قرار نرخ ‪ 14%‬مبلغ ‪ 140‬افغانی‬ ‫‪.536‬‬
‫مفاد نموده اند‪:‬‬
‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0.5 )1‬‬

‫کدام سرمایه در مدت ‪ 90‬روز از قرار ‪ 5%‬مبلغ ‪ 100‬افغانی مفاد میدهد‪:‬‬ ‫‪.537‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪6000 )3‬‬ ‫‪7000 )2‬‬ ‫‪8000 )1‬‬
‫از کدام سرمایه به نرخ ‪ 2%‬در مدت ‪ 4‬سال ‪ 1200‬افغانی مفاد میکند‪:‬‬ ‫‪.538‬‬
‫‪10000 )4‬‬ ‫‪12000 )3‬‬ ‫‪15000 )2‬‬ ‫‪13000 )1‬‬
‫مفاد بانکی ‪ 3000‬افعانی از قرار نرخ ‪ 6%‬در مدت یک سال مساوی است به‪:‬‬ ‫‪.539‬‬
‫‪ 280 )4‬افغانی‬ ‫‪ 200 )3‬افغانی‬ ‫‪ 180 )2‬افغانی‬ ‫‪ 100 )1‬افغانی‬
‫مفاد مبلغ ‪ 1000af‬را از قرار ‪ 10%‬در مدت یکسال عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.540‬‬
‫‪400af )4‬‬ ‫‪300af )3‬‬ ‫‪200af )2‬‬ ‫‪100af )1‬‬
‫مفاد مبلغ ‪ 1000af‬را از قرار نرخ ‪ 10%‬در مدت دو سال عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.541‬‬
‫‪400af )4‬‬ ‫‪300af )3‬‬ ‫‪200af )2‬‬ ‫‪100af )1‬‬
 ‫مفاد مبلغ ‪ 12000af‬از قرار ‪ 6%‬در مدت ‪ 5‬سال عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.542‬‬
‫‪5000af )4‬‬ ‫‪2300af )3‬‬ ‫‪6300af )2‬‬ ‫‪3600af )1‬‬
‫سرمایه ‪ 4000af‬در مدت یکسال به کدام نرخ ‪ 600af‬فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.543‬‬
‫‪25% )4‬‬ ‫‪15% )3‬‬ ‫‪20% )2‬‬ ‫‪10% )1‬‬
‫از کدام سرمایه در مدت ‪ 2‬سال به نرخ ‪ 10%‬مبلغ ‪ 800af‬فایده بدست می آید‪:‬‬ ‫‪.544‬‬
‫‪193‬‬ ‫‪4000af )4‬‬ ‫‪3000af )3‬‬ ‫‪2000af )2‬‬ ‫‪1000af )1‬‬
‫مفاد‪ ،‬سرمایه ‪ 50000$‬را در مدت ‪ 3‬سال از قرار نرخ ‪ 20%‬دریابید‪:‬‬ ‫‪.545‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪10000$ )3‬‬ ‫‪20000$ )2‬‬ ‫‪30000$ )1‬‬
‫مفاد‪ ،‬سرمایه ‪ 1500$‬را در مدت ‪ 2‬سال از قرار نرخ ‪ 2%‬دریابید‪:‬‬ ‫‪.546‬‬
‫‪120$ )4‬‬ ‫‪100$ )3‬‬ ‫‪70$ )2‬‬ ‫‪60$ )1‬‬
‫سرمایه ‪ 2000af‬در مدت ‪ 2‬سال به کدام نرخ ‪ 1000af‬فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.547‬‬
‫‪35% )4‬‬ ‫‪30% )3‬‬ ‫‪25% )2‬‬ ‫‪20% )1‬‬
‫سرمایه ‪ 6000$‬در مدت ‪ 1‬سال به کدام نرخ ‪ 500$‬فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.548‬‬
‫‪8.3% )4‬‬ ‫‪8% )3‬‬ ‫‪7.3% )2‬‬ ‫‪7% )1‬‬
‫کدام سرمایه به نرخ ‪ 30%‬در مدت ‪ 2‬سال مبلغ ‪ $3000‬مفاد میکند‪:‬‬ ‫‪.549‬‬
‫‪6000$ )4‬‬ ‫‪5000$ )3‬‬ ‫‪50000$ )2‬‬ ‫‪60000$ )1‬‬
‫مفاد‪ ،‬سرمایه ‪ 10000$‬را درمدت ‪ 3‬سال به نرخ ‪ 10%‬دریابید‪:‬‬ ‫‪.550‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1000$ )3‬‬ ‫‪2000$ )2‬‬ ‫‪3000$ )1‬‬
‫مفاد‪ ،‬سرمایه ‪ 4500$‬را درمدت ‪ 6‬ماه به نرخ ‪ 2%‬دریابید‪:‬‬ ‫‪.551‬‬
‫‪50af )4‬‬ ‫‪45af )3‬‬ ‫‪50$ )2‬‬ ‫‪45$ )1‬‬
‫سرمایه ‪ 2000af‬در کدام مدت به نرخ ‪ 10%‬مبلغ ‪ 400af‬فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.552‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪ 1 )3‬سال‬ ‫‪ 2 )2‬سال‬ ‫‪ 3 )1‬سال‬
‫سرمایه ‪ 4000af‬در مدت ‪ 2‬سال به نرخ ‪ 10%‬چقدر فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.553‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪5000af )3‬‬ ‫‪1000af )2‬‬ ‫‪800af )1‬‬
 ‫از کدام سرمایه مبلغ ‪ 200$‬در مدت ‪4‬ماه از قرار نرخ ‪ 6%‬فایده بدست می‬ ‫‪.554‬‬
‫آید‪:‬‬
‫‪10000$ )4‬‬ ‫‪20000$ )3‬‬ ‫‪30000$ )2‬‬ ‫‪40000$ )1‬‬
‫از کدام سرمایه مبلغ ‪ 400af‬در مدت ‪ 6‬ماه از قرار نرخ ‪ 8%‬فایده بدست می‬ ‫‪.555‬‬
‫آید‪:‬‬
‫‪10000$ )4‬‬ ‫‪20000$ )3‬‬ ‫‪30000$ )2‬‬ ‫‪40000$ )1‬‬ ‫‪194‬‬
‫سرمایه ‪ 6000af‬درمدت ‪ 8‬ماه به کدام نرخ مبلغ ‪ 3000af‬فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.556‬‬
‫‪75% )4‬‬ ‫‪70% )3‬‬ ‫‪50% )2‬‬ ‫‪40% )1‬‬
‫سرمایه ‪ 2000$‬در مدت ‪ 3‬ماه به نرخ ‪ 6%‬چقدر فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.557‬‬
‫‪60$ )4‬‬ ‫‪50$ )3‬‬ ‫‪40$ )2‬‬ ‫‪30$ )1‬‬
‫از کدام سرمایه مبلغ ‪ 300af‬در مدت یکسال از قرار نرخ ‪ %10‬فایده بدست‬ ‫‪.558‬‬
‫می آید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪4000af )3‬‬ ‫‪3000af )2‬‬ ‫‪2000af )1‬‬
‫سرمایه ‪ 4000af‬در مدت ‪ 6‬ماه به کدام نرخ مبلغ ‪ 400af‬فایده میکند‪:‬‬ ‫‪.559‬‬
‫‪4% )4‬‬ ‫‪3% )3‬‬ ‫‪2% )2‬‬ ‫‪1% )1‬‬
‫سرمایه ‪ 4500‬در مدت ‪ 2‬سال به نرخ ‪ %4‬چند مفاد می نماید‪:‬‬ ‫‪.560‬‬
‫‪200af )4‬‬ ‫‪400af )3‬‬ ‫‪340af )2‬‬ ‫‪360af )1‬‬
‫مبلغ ‪ 1000$‬به نرخ ‪ 10%‬در مدت ‪ 2‬سال به ربح مرکب چند دالر مفاد دارد‪:‬‬ ‫‪.561‬‬
‫‪250$ )4‬‬ ‫‪230$ )3‬‬ ‫‪220$ )2‬‬ ‫‪210$ )1‬‬
‫فورمول ربح مرکب عبارت است از‪:‬‬ ‫‪.562‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬
 ‫مفاد در ربح مرکب از رابطه ذیل در یافت میشود‪:‬‬ ‫‪.563‬‬
‫‪ )2‬سرمایه اولی – سرمایه دومی = مفاد‬ ‫‪ = P-A )1‬مفاد‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬و‪ 2‬درست است‬
‫مبلغ ‪ 6500af‬به نرخ ‪ 10%‬در مدت ‪ 2‬سال به ربح مرکب گذاشته میشود چه‬ ‫‪.564‬‬
‫مقدار مفاد میکند‪:‬‬
‫‪195‬‬ ‫‪1365af )4‬‬ ‫‪1256af )3‬‬ ‫‪1354af )2‬‬ ‫‪1275af )1‬‬
‫به نرخ ‪ 4%‬در مدت یکسال سرمایه قبلی ‪ 1000$‬به ربح مرکب گذاشته میشود‬ ‫‪.565‬‬
‫سرمایه بعدی را دریابید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1020af )3‬‬ ‫‪1030af )2‬‬ ‫‪1040af )1‬‬
‫به نرخ ‪ 4%‬در مدت یکسال سرمایه قبلی ‪ ،1000$‬به ربح مرکب گذاشته‬ ‫‪.566‬‬
‫میشود چقدر مفاد میکند‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1000af )3‬‬ ‫‪40af )2‬‬ ‫‪1040af )1‬‬
‫به نرخ ‪ 2%‬در مدت ‪ 4‬سال سرمایه قبلی ‪ ،100$‬به ربح مرکب گذاشته میشود‬ ‫‪.567‬‬
‫مفاد را دریابید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪$22.4 )3‬‬ ‫‪30$ )2‬‬ ‫‪$40 )1‬‬
‫به نرخ ‪ 2%‬در مدت ‪ 4‬سال سرمایه قبلی ‪ ،100$‬به ربح مرکب گذاشته میشود‬ ‫‪.568‬‬
‫سرمایه بعدی را دریابید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪$22.4 )3‬‬ ‫‪30$ )2‬‬ ‫‪$122.45 )1‬‬
‫در مدت ‪ 3‬سال به نرخ ‪ 5%‬فیصد ربح مرکب چند نفع از سرمایه ‪15000af‬‬ ‫‪.569‬‬
‫بدست خواهد آمد‪:‬‬
‫‪– 9211.875af )2‬‬ ‫‪9211.875af )1‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪67234.76af )3‬‬
 ‫‪ .570‬سرمایه ‪ 96000‬افغانی برای مدت یکسال به نرخ ‪ 18%‬به ربح مرکب قرار داده‬
‫شده است‪ ،‬مفاد را دریابید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪18270af )3‬‬ ‫‪78720af )2‬‬ ‫‪17280af )1‬‬
‫‪ .571‬سرمایه ‪ 96000‬افغانی برای مدت یکسال به نرخ ‪ 18%‬به ربح مرکب قرار داده‬
‫شده است‪ ،‬سرمایه بعدی عبارت است از‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪18270af )3‬‬ ‫‪78720af )2‬‬ ‫‪17280af )1‬‬ ‫‪196‬‬
‫ربح مرکب سرمایه ‪ 6000af‬را به نرخ ‪ 10%‬در مدت ‪ 2‬سال بشمارید‪:‬‬ ‫‪.572‬‬
‫‪1270af )4‬‬ ‫‪1260af )3‬‬ ‫‪7260af )2‬‬ ‫‪2345af )1‬‬
‫سرمایه ‪ 6000af‬به نرخ ‪ 10%‬در مدت ‪ 2‬سال به ربح مرکب گذاشته میشود‬ ‫‪.573‬‬
‫مفاد آنرا دریابید‪:‬‬
‫‪1270af )4‬‬ ‫‪1260af )3‬‬ ‫‪7260af )2‬‬ ‫‪2345af )1‬‬
‫کدام سرمایه در مدت ‪ 1‬سال به نرخ ‪ ،10%‬ربح مرکب آن ‪ 4400af‬خواهد‬ ‫‪.574‬‬
‫شد‪:‬‬
‫‪400af )4‬‬ ‫‪4000af )3‬‬ ‫‪700af )2‬‬ ‫‪600af )1‬‬
‫سرمایه در مدت ‪ 1‬سال به نرخ ‪ ،10%‬ربح مرکب آن ‪ 4400af‬خواهد شد مفاد‬ ‫‪.575‬‬
‫آنرا دریابید‪:‬‬
‫‪400af )4‬‬ ‫‪4000af )3‬‬ ‫‪700af )2‬‬ ‫‪600af )1‬‬
‫در کدام مدت از سرمایه ‪ 2000af‬از قرار نرخ ‪ 14%‬مبلغ ‪ 140af‬مفاد نموده‬ ‫‪.576‬‬
‫اند‪:‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫به نرخ ‪ 40%‬ربح مرکب‪ ،‬سرمایه ‪ 2000‬افغانی را در مدت دو سال محاسبه‬ ‫‪.577‬‬
‫نمایید‪:‬‬
‫‪1920af )4‬‬ ‫‪1720af )3‬‬ ‫‪1820af )2‬‬ ‫‪3920af )1‬‬
 ‫به نرخ ‪ 40%‬به ربح مرکب گذاشته میشود‪ ،‬سرمایه ‪ 2000‬افغانی در مدت دو‬ ‫‪.578‬‬
‫سال مفاد را محاسبه نمایید‪:‬‬
‫‪1920af )4‬‬ ‫‪1720af )3‬‬ ‫‪1820af )2‬‬ ‫‪3920af )1‬‬
‫سرمایه ‪ 600af‬در مدت ‪ 2‬سال و نرخ ‪ 10%‬به ربح مرکب گذاشته میشود مفاد‬ ‫‪.579‬‬
‫را دریابید‪:‬‬
‫‪197‬‬ ‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪6660af )3‬‬ ‫‪1395af )2‬‬ ‫‪726af )1‬‬
‫سرمایه ‪ 600af‬در مدت ‪ 2‬سال و نرخ ‪ 10%‬به ربح مرکب گذاشته میشود شده‬ ‫‪.580‬‬
‫است مقدار ربح آنر را دریابید‪:‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪6660af )3‬‬ ‫‪1395af )2‬‬ ‫‪726af )1‬‬

‫بعضی سواالت اضافی فورم ها‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.581‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.582‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.583‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.584‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.585‬‬

‫‪198‬‬
‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.586‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫را دریابید‪:‬‬ ‫قیمت‬ ‫در افاده‬ ‫‪.587‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫پس قیمت‬ ‫اگر‬ ‫‪.588‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫مساوی است به‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.589‬‬

‫‪80 )4‬‬ ‫‪79 )3‬‬ ‫‪64 )2‬‬ ‫‪96 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.590‬‬

‫‪3 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.591‬‬

‫‪6 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.592‬‬

‫‪199‬‬
‫‪0.5 )4‬‬ ‫‪0.1 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.593‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫قیمت عددی‬ ‫‪.594‬‬

‫‪0 )4‬‬ ‫‪65 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪5 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫قیمت‬ ‫در افاده‬ ‫‪.595‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫باشد در این صورت قیمت‬ ‫اگر‬ ‫‪.596‬‬

‫‪13 )4‬‬ ‫‪15 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪9 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.597‬‬

‫‪3 )4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪4 )2‬‬ ‫‪55 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.598‬‬

‫‪6 )4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫قیمت‬ ‫در افاده‬ ‫‪.599‬‬

‫‪2 )4‬‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪0 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.600‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪0 )2‬‬ ‫‪)1‬‬ ‫‪200‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.601‬‬

‫‪2 )4‬‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪0 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.602‬‬

‫‪0 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪5 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.603‬‬

‫‪1 )4‬و‪ 2‬درست است‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪0.5 )2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫قیمت افاده‬ ‫‪.604‬‬

‫‪0 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫قیمت افاده‬ ‫‪.605‬‬

‫‪5 )4‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪7 )2‬‬ ‫‪8 )1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫باشد قیمت عددی‬ ‫اگر‬ ‫‪.606‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫قیمت‬ ‫‪.607‬‬

‫‪201‬‬
‫‪6 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.608‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫قیمت عدد‬ ‫‪.609‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.610‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪0 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.611‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.612‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.613‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0 )1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.614‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪2003 )3‬‬ ‫‪– 2004 )2‬‬ ‫‪2004 )1‬‬ ‫‪202‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫حاصل جمع کسر اعشار‬ ‫‪.615‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.616‬‬

‫‪ )4‬هیچکدام‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسر‬ ‫‪.617‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫افاده‬ ‫‪.618‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫عبارت است از‪:‬‬ ‫کسرالکسر‬ ‫‪.619‬‬

‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪3 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬

 ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫مجموع اعداد‬ ‫‪.620‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪203‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬

‫سوال جواب سوال جواب سوال جواب سوال جواب‬

‫‪4‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪204‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪67‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪73‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪17‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪20‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬
‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬
‫‪4‬‬ ‫‪141‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪121‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪81‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪142‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪82‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪143‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪123‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪103‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪83‬‬
‫‪205‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪144‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪124‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪104‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪84‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪145‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪146‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪126‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪86‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪147‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪127‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪87‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪148‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪128‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪149‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪129‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪109‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪89‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪131‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪91‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪132‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪92‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪153‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪133‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪113‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪93‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪154‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪134‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪94‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪155‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪135‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪95‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪156‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪136‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪116‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪96‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪157‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪137‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪117‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪97‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪158‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪138‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪98‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪159‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪139‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪119‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪99‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪100‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬
‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬
‫‪4‬‬ ‫‪221‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪201‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪181‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪161‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪222‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪202‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪182‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪162‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪223‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪203‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪183‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪163‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪224‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪204‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪184‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪164‬‬ ‫‪206‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪225‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪205‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪185‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪165‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪226‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪206‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪186‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪166‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪227‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪207‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪187‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪167‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪228‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪208‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪188‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪168‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪229‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪209‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪189‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪169‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪230‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪170‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪231‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪211‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪191‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪171‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪232‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪212‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪192‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪172‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪233‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪213‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪193‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪173‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪234‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪214‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪194‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪174‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪235‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪195‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪175‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪236‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪216‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪196‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪176‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪237‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪217‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪197‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪177‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪238‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪218‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪198‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪178‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪239‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪219‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪199‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪179‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪180‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬

‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬

‫‪2‬‬ ‫‪301‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪281‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪261‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪241‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪302‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪282‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪262‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪242‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪303‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪283‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪263‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪243‬‬
‫‪207‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪304‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪284‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪264‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪244‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪305‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪285‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪265‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪245‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪306‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪286‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪266‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪246‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪307‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪287‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪267‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪247‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪308‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪288‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪268‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪248‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪309‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪289‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪269‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪249‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪290‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪270‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪311‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪291‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪271‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪251‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪292‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪272‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪252‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪313‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪293‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪273‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪253‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪314‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪294‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪274‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪254‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪315‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪295‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪275‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪255‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪316‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪296‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪276‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪256‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪317‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪297‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪277‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪257‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪318‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪298‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪278‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪258‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪319‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪299‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪279‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪259‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪260‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬

‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬

‫‪3‬‬ ‫‪381‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪361‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪341‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪321‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪382‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪362‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪342‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪322‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪383‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪363‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪343‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪323‬‬
‫‪208‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪384‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪364‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪344‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪324‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪385‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪365‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪345‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪325‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪386‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪366‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪346‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪326‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪387‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪367‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪347‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪327‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪388‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪368‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪348‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪328‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪389‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪369‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪349‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪329‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪390‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪370‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪330‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪391‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪371‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪351‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪331‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪392‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪372‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪352‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪332‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪393‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪373‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪353‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪333‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪394‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪374‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪354‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪334‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪395‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪375‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪355‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪335‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪396‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪376‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪356‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪336‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪397‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪377‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪357‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪337‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪398‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪378‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪358‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪338‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪399‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪379‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪359‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪339‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪380‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪360‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪340‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬

‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬

‫‪1‬‬ ‫‪461‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪441‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪421‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪401‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪462‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪442‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪422‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪402‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪463‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪443‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪423‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪403‬‬
‫‪209‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪464‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪444‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪424‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪404‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪465‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪445‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪425‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪405‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪466‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪446‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪426‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪406‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪467‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪447‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪427‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪407‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪468‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪448‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪428‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪408‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪469‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪449‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪429‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪409‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪470‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪430‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪410‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪471‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪451‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪431‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪411‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪472‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪452‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪432‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪412‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪473‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪453‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪433‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪413‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪474‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪454‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪434‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪414‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪475‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪455‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪435‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪415‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪476‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪456‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪436‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪416‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪477‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪457‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪437‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪417‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪478‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪458‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪438‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪418‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪479‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪459‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪439‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪419‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪460‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪440‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪420‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬

‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬

‫‪2‬‬ ‫‪541‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪521‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪501‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪481‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪542‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪522‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪502‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪482‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪543‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪523‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪503‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪483‬‬
‫‪210‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪544‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪524‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪504‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪484‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪545‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪525‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪505‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪485‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪546‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪526‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪506‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪486‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪547‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪527‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪507‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪487‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪548‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪528‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪508‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪488‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪549‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪529‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪509‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪489‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪550‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪530‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪510‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪490‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪551‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪531‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪511‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪491‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪552‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪532‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪512‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪492‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪553‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪533‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪513‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪493‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪554‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪534‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪514‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪494‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪555‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪535‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪515‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪495‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪556‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪536‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪516‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪496‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪557‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪537‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪517‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪497‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪558‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪538‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪518‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪498‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪559‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪539‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪519‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪499‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪560‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪540‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪520‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪500‬‬
 ‫کلید جوابات بخش حساب‬

‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬ ‫جواب‬ ‫سوال‬

‫‪3‬‬ ‫‪618‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪599‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪580‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪561‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪619‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪581‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪562‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪620‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪601‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪582‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪563‬‬
‫‪211‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪602‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪583‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪564‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪603‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪584‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪564‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪604‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪585‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪566‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪605‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪586‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪567‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪606‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪587‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪568‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪607‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪588‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪569‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪608‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪589‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪570‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪609‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪590‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪571‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪610‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪591‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪572‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪611‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪592‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪573‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪612‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪593‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪574‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪613‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪594‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪575‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪614‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪595‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪576‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪615‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪596‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪577‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪616‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪597‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪578‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪617‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪598‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪579‬‬