Mayoz ve Eşeyli Üreme

MİNİ SINAV – 1 So

ÜNİTE – 1
1. 3. Aşağıda insanın eşeyli yaşam döngüsü şematize edilmiştir.
mitoz zigot mayoz
Şemada gösterilen numaralandırılmış kısımların karşılığı
sperm haploit gamet olan yapı veya olayların isimlerini yazınız.

ÜREME
döllenme üreme yumurta Haploit gametler (n = 23)
Haploit (n)
Tabloda verilen anahtar kelimeleri kullanarak eşeyli üreme Diploit (2n)
VI
ile ilgili metni tamamlayınız.

Eşeyli yaşam döngülerinde ……………… ve ……………… VII

sırasıyla birbirini takip eder. Eşeyli üreyen canlılarda bu iki V I

olay sayesinde tür içindeki kromozom sayısı sabit kalır.

IV
………………… adı verilen ………………… hücreleri ana III
II
canlının kromozom sayısının yarısı kadar kromozom taşır. Mitoz ve
geliflme

Dişilerde …………………, erkeklerde …………………

olarak adlandırılan ve ………………… kromozom

Çok hücreli diploit erginler (2n = 46)

takımı taşıyan bu hücreler birleşerek bir hücreli diploit

BÖLÜM – 2
I. ………………………………
………………… u meydana getirir. Oluşan bu yapı ise
II. ………………………………
………………… ile bölünerek çok hücreli organizmaya
III. ………………………………
gelişir.

Mayoz ve Eşeyli Üreme

IV. ………………………………

V. ………………………………

VI. ………………………………
2. Aşağıda yetişkin bir insana ait çeşitli hücre tipleri verilmiştir.
VII. ………………………………
Bu hücrelerde diploit kromozom takımı taşıyanların
yanındaki kutucuğa (✔), taşımayanların yanındaki kutucuğa
(✗) işaretini koyunuz.

1. Kas hücresi 4. Aşağıda mayoz bölünme sırasında gerçekleşen bazı olaylar

verilmiştir. Bu olaylardan mayoz I sırasında gerçekleşenlerin
2. Karaciğer hücresi yanındaki kutucuğa (✔), gerçekleşmeyenlerin yanındaki
kutucuğa (✗) işaretini koyunuz.
3. Sperm ana hücresi
1. Dörtlü kromatit demetlerinin oluşması
4. Kemik hücresi
2. Kardeş kromatitlerin ayrılması
5. Sperm hücresi
3. Homolog kromozomlar arasında gen değişiminin
6. Yumurta ana hücresi
yapılması
7. Yumurta hücresi
4. Kromozomların hücrenin ekvator düzleminde tek
8. Deri hücresi sıralı olarak dizilmesi

47
 5. Numaralandırılmış dairelerde hücre bölünmeleriyle ilgili bazı 7. Şekli inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
ÜNİTE – 1

olaylar verilmiştir.
Daire numaralarını kullanarak aşağıdaki soruları
cevaplandırınız.
1 2 3
Homolog
ÜREME

Kardeş
kromozom kromatitlerin Başlangıçtaki
çiftlerinin yan yana birbirinden ayrılarak çekirdek DNA’sının
gelerek tetrat zıt kutuplara iki katına
oluflturması çekilmesi çıkması
a) Hücrenin geçirdiği bölünme çeşidini ve evresini yazınız.

………………………………………………………………
4 5 6
Homolog Eşlenmiş
Krossing over
kromozomların sentriyoller
sonucu rekombinant b) Bu evrede gerçekleşen olayları yazınız.
hücrenin ekvator arasında iğ
kromozomların
düzleminde ipliklerinin
meydana
çift sıralı olarak
gelmesi oluşması ………………………………………………………………
dizilmesi

………………………………………………………………
a) Hangisi ya da hangileri mitoz bölünme sırasında
gerçekleşir? ………………………………………………………………

……………………………………………………………… ………………………………………………………………

b) Hangisi ya da hangileri sadece mayoz bölünme

BÖLÜM – 2

sırasında gerçekleşir?

………………………………………………………………
8. Bir memeli hayvan türünün eşey ana hücresi mayoz
bölünme geçirirken, metafaz II evresinde 48 kromatit tespit
c) Hangisi ya da hangileri mayozun profaz I evresinde edilmiştir. Bu türün ergin bireylerinde üreme hücrelerinin
Mayoz ve Eşeyli Üreme

gerçekleşir? kromozom sayısı kaç olur?

……………………………………………………………… ……………………………………………………………………

d) Hangisi ya da hangileri mitoz ve mayoz bölünmede

ortak olarak gerçekleşir?

………………………………………………………………
9. 2n = 4 kromozomlu bir hücre art arda iki mitoz ve bir mayoz
bölünme geçiriyor. Daha sonra oluşan hücrelerden biri
6. Bir türün bireyleri arasında yeni gen kombinasyonlarının dölleniyor.
oluşmasına katkı yapan eşeyli üreme olaylarını yazınız.
Buna göre, gerçekleşen olaylara bağlı olarak kromozom
…………………………………………………………………… sayısında görülen değişim grafiğini çiziniz.
Kromozom
…………………………………………………………………… say›s›
8
…………………………………………………………………… 6

…………………………………………………………………… 4

2
……………………………………………………………………
Olaylar
Mitoz Mitoz Mayoz Döllenme
……………………………………………………………………

48
 Mayoz ve Eşeyli Üreme
MİNİ SINAV – 2 So

ÜNİTE – 1
1. Aşağıdaki cümlelerde belirtilen hücrelerin oluşmasını 3. Mayoz bölünmeyle ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru
sağlayan olayları yazınız. olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” harfini
yazınız.

ÜREME
a) 2N kromozomlu bir hücreden 2N kromozomlu iki hücre
oluşması 1. Mayoz bölünme birbirini takip eden mayoz I ve
mayoz II olmak üzere iki bölünme evresinden oluşur.
……………………………………………………………… 2. DNA replikasyonu hem mayoz I’in hem de mayoz
II’nin başlangıcında gerçekleşir.
b) 2N kromozomlu bir hücreden N kromozomlu dört hücre
3. Kalıtsal çeşitliliği sağlayan krossing over olayı profaz
oluşması
I evresinde gerçekleşir.

……………………………………………………………… 4. Anafaz II evresinde kardeş kromatitler birbirinden

ayrılır.
c) N kromozomlu bir hücreden N kromozomlu iki hücre 5. Mayoz bölünme sonucu kalıtsal yapıları birbirinden
oluşması farklı olan dört yavru hücre oluşur.
6. Eşeyli üreyen tüm canlılarda üreme hücreleri sadece
……………………………………………………………… mayoz bölünme ile oluşturulur.
7. Mayoz bölünme hem eşeyli hem de eşeysiz üreme
d) N kromozomlu iki hücreden 2N kromozomlu bir hücre
sırasında gerçekleşir.
oluşması
8. Mayoz I sonunda oluşan yavru hücrelerin DNA
……………………………………………………………… miktarı ve kromozom sayısı, mayoz II sonunda

BÖLÜM – 2
oluşan hücrelerle aynıdır.
9. Mayoz bölünme sırasında çekirdek ve sitoplazma
bölünmesi üçer kez gerçekleşir.

2. Şekli inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplandırınız. 10. Mayoz bölünme sonucu oluşan hücreler, tekrar

Mayoz ve Eşeyli Üreme

mayoz geçirerek döllenme yeteneği kazanır.

4. Aşağıda eşeyli ve eşeysiz üreme ile ilgili bazı özellikler

verilmiştir.
Venn diyagramı üzerinde bu özellikleri karşılaştırınız.
E fl e y s iz ü r e
a) Hücre, mayoz bölünmenin hangi evresini geçirmektedir? re me me
li ü
ey
Efl

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………
1. Kalıtsal varyasyonlara yol açar.
2. Temel olayları mayoz bölünme ve döllenmedir.
b) Bu evrede gerçekleşen olayları yazınız.
3. Zigot oluşumu görülür.
……………………………………………………………… 4. Temeli mitoza dayanır.
……………………………………………………………… 5. Türlerin sahip olduğu genetik bilgiyi yeni döllere taşır.

……………………………………………………………… 6. Tür içi kromozom sayısının sabit kalmasını sağlar.

49
 5. Aşağıdaki tabloda mitoz ve mayoz bölünmede meydana 7. Mayoz bölünme geçirecek olan bir yumurta ana hücresi,
ÜNİTE – 1

gelen bazı olaylar verilmiştir. interfazın G1 evresinde 6.10–3 mg DNA bulundurmaktadır.

Bu olaylardan mitoz veya mayoz bölünme sırasında a) Bu hücrenin mayoz I geçirmesi sonunda oluşan her bir
gerçekleşenlere (+), gerçekleşmeyenlere (−) işaretini hücresindeki DNA miktarı ne olur?
koyunuz.
………………………………………………………………
ÜREME

Olaylar Mitoz Mayoz I Mayoz II ………………………………………………………………

1. Replikasyon b) Mayoz II sonunda oluşan her bir hücrenin DNA miktarı

ne olur?
2. Tetrat ve krossing over
………………………………………………………………
3. Homolog kromozom ………………………………………………………………
ayrılması

4. Kromatit ayrılması
8. 2n = 4 kromozomlu bir hayvan hücresinde;
5. Sitokinez
a) Mitoz bölünmenin metafaz evresini aşağıdaki şeklin
içine çiziniz.
6. Hücre sayısının artması
BÖLÜM – 2

6. Aşağıdaki verilen olayların altındaki boşluklara, gerçekleştiği

Mayoz ve Eşeyli Üreme

mayoz bölünme evresinin ismini yazınız. b) Mayoz bölünmenin metafaz I evresini aşağıdaki şeklin
içine çiziniz.
a) Homolog kromozom çiftlerinin yan yana gelerek
sinapsis ve tetrat oluşturması

………………………………………………………………

b) Homolog kromozom çiftlerinden yalnızca birini taşıyan

iki hücre meydana gelmesi için hücrenin boğumlanarak
ikiye bölünmesi

………………………………………………………………
c) Mitozun metafaz evresi ile mayozun metafaz I evresi
arasında görülen farklılıkları yazınız.
c) Kardeş kromatitlerin yeniden oluşan iğ ipliklerine
sentromerlerinden karşılıklı bağlanması ………………………………………………………………

……………………………………………………………… ………………………………………………………………

………………………………………………………………
d) Homolog kromozomların rastgele ayrılarak zıt kutuplara
doğru hareket etmesi ………………………………………………………………

……………………………………………………………… ………………………………………………………………

50
 Mayoz ve Eşeyli Üreme
MİNİ SINAV – 3 So

ÜNİTE – 1
1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri tabloda verilen 3. Aşağıdaki grafikte, gerçekleşen olaylara bağlı olarak
kavramlar ile tamamlayınız. kromozom sayısındaki değişimler gösterilmiştir.
spor dişi hermafrodit Kromozom sayısındaki değişime neden olan numaralı

ÜREME
pilus gamet işçi olayları yazınız.
ayrılmama besin dokusu Kromozom
say›s›

2n
1. …………… arılar kısır oldukları için gamet oluşturamaz.

2. Omurgalı hayvan hücrelerinde mayoz sonunda oluşan n

……………………ler tekrar bölünemez.

Olaylar
I II III IV
3. Çiçeksiz bitkilerde mayoz sonunda oluşan ……………
………… lar mitozla bölünerek bir bireyi oluşturabilir. I. ……………………… II. ………………………

4. Bal arılarında döllenmiş yumurtanın gelişmesiyle III. ……………………… IV. ………………………

…………………… arılar oluşur.

5. Bakteriler konjugasyon sırasında ………………… adı

verilen uzantılarla birbirlerine tutunur.

6. ……………………… bireylerde dişi ve erkek üreme

BÖLÜM – 2
organı birlikte bulunur.
4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış
7. Mayoz bölünmede gerçekleşen ………………… olayı
olanların yanına “Y” harfi yazınız.
kromozom sayısı (n + 1) ya da (n – 1) olan gametlerin
1. Mayoz bölünme ve döllenme ile tür içinde kromo-
oluşumuna neden olur.

Mayoz ve Eşeyli Üreme

zom sayısının nesiller boyu sabit kalması sağlanır.
8. Çiçekli bitkilerde çifte döllenme sonucu 3n kromozomlu
2. Mayoz bölünmenin profaz I evresinde oluşan
…………………… meydana gelir. tetratların sayısı haploit kromozom sayısına eşittir.

3. Krossing over ile hem anneden hem de babadan

gelen genlere sahip rekombinant kromozomlar
oluşur.

4. Bakterilerin konjugasyonu sonucu oluşan yeni

hücreler kalıtsal açıdan birbirinden farklıdır.

5. Bal arılarında, erkek bireylerde Y gonozomu bu-

lunmaz.
2. Aşağıda verilen kavramları tanımlayınız.
6. Paramesyumun konjugasyonunda birey sayısı art-
F+ tipi bakteri: ……………………….................…………....
mazken, bakteri konjugasyonunda artar.

F– tipi bakteri: ……………………….................………....... 7. Mayoz I ve mayoz II arasındaki interfaz evresi çok

kısa olup, sadece DNA eşlenmesi gerçekleşir.
Gonat: ………………………………................…………..…
8. Paramesyum konjugasyonunda gen aktarımı tek
Gamet: ………………..…………….................……………… yönlü gerçekleşir.

51
 5. Aşağıdaki şemada bal arılarının üremesi gösterilmiştir. 6. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri tabloda verilen
ÜNİTE – 1

kavramlarla tamamlayınız.
Şemayı inceleyerek soruları cevaplandırınız.
gametogenez mayoz transdüksiyon
Kraliçe arı Erkek arı
(2n) (n) plazmit konjugasyon partenogenez
I II
ÜREME

1. Kalıtsal yapısı farklı olan iki organizma arasında

Yumurtalar (n) Spermler (n) sitoplazmik köprü oluşturarak gen aktarımı yapılmasına

IV III ……………… denir.

Erkek arı
(n)
Zigot (2n) 2. Bakteri hücrelerinde asıl DNA’dan başka ………………

adı verilen küçük, halkasal yapıda ve eşlenebilen DNA

Polen ile Ar› sütü ile
beslenme beslenme parçaları bulunur.
‹flçi arı Kraliçe arı
(2n) (2n) 3. Eşeyli üremede gametlerin meydana getirilmesini

a) Bal arılarının üremesi sırasında gerçekleşen I, II, III ve IV sağlayan olaya ……………………… adı verilir.
nolu olayları yazınız.
4. Bakterilere virüsler aracılığı ile gen aktarılması olayına
I. …………………………………………
……………… denir.
II. …………………………………………
III. …………………………………………
5. Döllenememiş yumurta hücresinin gelişerek yeni bir birey
IV. …………………………………………
BÖLÜM – 2

meydana getirmesine ……………........................…

denir.
b) Erkek arılar arasında kalıtsal çeşitlilik görülür mü?
Nedenini açıklayınız.
6. Bal arılarında, kraliçe arının eşey organlarında yumurta
………………………………………………………………
Mayoz ve Eşeyli Üreme

üretimi ……………… bölünme ile sağlanır.

………………………………………………………………

………………………………………………………………

……………………………………………………………… 7. Bir memeli hayvan türünün eşey ana hücresinde, mayoz

bölünme gerçekleşirken 18 tetrat oluştuğu saptanıyor.
c) Bir erkek arı tarafından üretilen sperm hücreleri arasında
a) Mayoz bölünmenin metafaz I evresinde hücrenin
kalıtsal farklılık görülür mü? Nedenini açıklayınız.
ekvator düzleminde kaç çift homolog kromozom
……………………………………………………………… sıralanmıştır?

……………………………………………………………… ………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………

d) Kraliçe ve işçi arılar arasında; b) Mayoz bölünmenin anafaz II evresinde bir kutba çekilen
I. cinsiyet, kromatit sayısı kaçtır?
II. kromozom sayısı,
………………………………………………………………
III. üretkenlik
özelliklerinden hangileri farklılık gösterir? ………………………………………………………………

……………………………………………………………… ………………………………………………………………

52
 Mayoz ve Eşeyli Üreme
MİNİ SINAV – 4 So

ÜNİTE – 1
1. 2n = 8 kromozomlu bir hücrede önce bir mitoz, 3. Aşağıda verilen çoğalma olaylarından kalıtsal çeşitliliğe
ardından oluşan hücrelerin her birinde, mayoz bölünme neden olanların yanındaki kutucuğa (✔), olmayanların
gerçekleşmiştir. yanındaki kutucuğa (✗) işaretini koyunuz.

ÜREME
Bölünmeler sonucu oluşan hücrelerle ilgili açıklamalardan
1. Deniz yıldızının kopan kolundan yeni bir deniz
doğru olanların yanındaki kutucuğa (✔), yanlış olanların
yıldızının gelişmesi
yanındaki kutucuğa (✗) işaretini koyunuz.
2. Bal arılarında işçi arıların oluşması
1. Mitoz sonucu oluşan hücrelerin kalıtsal yapısı
3. Soğanın yassı gövdesindeki gözlerden gelişen
aynıdır.
sürgünlerin yavru bitkileri oluşturması
2. Mitoz sonucu 2n = 8 kromozomlu 2 hücre oluşur.
4. Kamçı kuyruklu kertenkelede yumurtanın döllenme-
3. Mayoz I sonunda oluşan hücreler, ana hücrenin DNA den gelişerek yeni bir bireyi oluşturması
miktarının yarısını taşır.
5. Bira mayasında oluşan tomurcukların ana vücudun-
4. Mayoz bölünme tamamlandığında oluşan hücreler dan ayrılarak yeni bireylere gelişmesi
homolog kromozom çiftlerinin birer üyesini bulun-
6. Fasulye bitkisi tohumunun çimlenmesi sonucu genç
durur.
bir bitkinin oluşması
5. DNA eşlenmesi mitozun başlangıcında gerçek-
leşirken, mayozun başlangıcında gerçekleşmez.
6. Bölünmeler sonunda toplam 8 hücre oluşur ve 4. Aşağıda 2n = 4 kromozomlu bir hücrede gerçekleşen
hücreler en fazla 4 ayrı kalıtsal yapıya sahip olabilir. mayoz bölünmenin bazı evreleri karışık olarak verilmiştir.
Bölünme evrelerini inceleyerek verilen soruları cevaplayınız.

BÖLÜM – 2
a) Numaralandırılmış bölünme evrelerinin isimlerini
şekillerin altındaki boşluğa yazınız.
1 2 3
2. a) Mitoz ve mayoz bölünme arasındaki farklardan beş

Mayoz ve Eşeyli Üreme

tanesini yazınız.

MİTOZ MAYOZ

1. 1.

2. 2.

3. 3. ............................... ............................... ...............................

4. 4.
4 5 6
5. 5.

b) Mitoz ve mayoz bölünmenin ortak özelliklerinden üç

tanesini yazınız.

1. …………………………………………………………
............................... ............................... ...............................

2. ………………………………………………………… b) Kutucuk numaralarını kullanarak bu evrelerin

gerçekleşme sırasını yazınız.

3. ………………………………………………………… ………………………………………………………………

53
 5. Aşağıda mayoz ve eşeyli üreme ile ilgili kavramlar A 7. Kromozom dağılımı aşağıda gösterildiği gibi olan eşey ana
ÜNİTE – 1

sütununda, kavramlarla ilişkili tanımlar ise B sütununda
verilmiştir.
Verilen tanımları ilişkili olduğu kavramlarla eşleştirerek doğru
numarayı kavramların yanındaki kutucuk içine yazınız.
ÜREME
hücresinde mayoz bölünme sırasında krossing over olayı
gerçekleşmektedir.
Verilenlere göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
a) Mayoz I ve mayoz II sonunda oluşan hücrelerin
kromozom durumunu yuvarlaklar içine çiziniz.

A B
A
1. Bakterinin ortamdaki bir
Kiyazma DNA parçasını alarak kendi
DNA’sına eklemesi

2. Homolog kromozomların
Rekombinasyon yanyana gelerek oluşturdukları B
dört kromatitli yapı

3. İki kardeş kromatiti birleştiren

Tetrat
boğum noktası

4. Eşeyli üreme ve krossing over C

ile mevcut genlerin yeni gen
Sentromer
kombinasyonları oluşturacak
şekilde yeniden düzenlenmesi b) Şekilde gösterilen A, B ve C hücrelerinin kromozom
sayılarını ve bu hücrelerin içerdiği DNA miktarını “x”
5. Homolog kromozomların mg cinsinden yazınız. (A hücresinin DNA miktarını 4x
kardeş olmayan kromatitlerinin mg alınız).
Döllenme
kesiştiği ya da temas ettiği
BÖLÜM – 2

bölge ………………………………………………………………

6. Yumurta ve sperm ………………………………………………………………

Transformasyon
çekirdeklerinin kaynaşması
………………………………………………………………
Mayoz ve Eşeyli Üreme

8. Aşağıda eşeyli ve eşeysiz üreme ile ilgili bazı açıklamalar

verilmiştir.
Bu açıklamalardan doğru olanların yanına “D”, yanlış
olanların yanına “Y” harfi yazınız.

1. Eşeysiz üreme canlıların hızlı bir şekilde uygun or-

tamlara dağılıp çoğalmalarını sağlar.

6. Bakterilerde konjugasyon sırasında gerçekleşen bazı olaylar 2. Eşeysiz üreyen canlılarda gamet oluşumu mayoz ile
aşağıda karışık olarak verilmiştir. sağlanır.

Bu olayların gerçekleşme sırasını yazınız.

I. Plazmit DNA’sının iki ipliğinden biri açılır.
II. F+ ve F– hücreleri arasında sitoplazmik köprü kurulur.
III. F plazmidi bulunduran hücreden F plazmidi
bulundurmayan hücreye doğru plazmit DNA’sının bir
ipliği aktarılır.
IV. F plazmidi bulunduran iki hücre meydana gelir.
V. F+ ve F– hücrelerde DNA eşlenmesi tamamlanır.
……………………………………………….....………………
3. Eşeyli üreme sonucu yeni gen kombinasyonlarına
sahip bireyler oluşur.
4. Eşeyli üreme gen yapıları farklı olan iki cins gametin
birleşmesiyle gerçekleşir.
5. Eşeysiz üreyen canlılarda döllenme canlı vücudu
dışında gerçekleşir.
6. Eşeyli üremenin temel olayları olan mayoz bölünme
ve döllenme ile tür içi kalıtsal çeşitlilik sağlanır.

54