‫مواد جدید و کاربرد آن در مرمت‬

‫خمسه‬
 ‫منابع‬
‫• آماندا کالیدزیل ‪ ،1379،‬مترجم مریم باباشاهی‪" ،‬مواد شیمیایی در مرمت " ‪ ،‬انتشارات‬
‫دانشگاه هنر‬
‫• باربارا استوارت ‪ ،1393 ،‬مترجم مسعود باقر زاده کثیری ‪" ،‬روشهای تجزیه ای مواد‬
‫در مرمت و حفاظت آثار تاریخی"‪ ،‬انتشارات دانشگاه هنر اسالمی تبریز‬
‫• رویا بهادری ‪" ،1385 ،‬شیمی آلی مبانی و کاربرد در حفاظت و مرمت آثار تاریخی"‬
‫‪،‬ناشر پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‬
‫• سی ‪.‬وی ‪.‬هوری ‪ ،1378.‬مترجم ابوالفضل سمنانی ‪ " ،‬مواد مورد استفاده در مرمت "‪،‬‬
‫انتشارات دانشگاه هنر‬
‫اهداف‬
‫• شناخت مواد جدید‬
‫• موارد استفاده در مرمت‬
‫• قابلیت ها‬
‫• مزایا‬
‫• معایب‬
‫مواد مورد استفاده در مرمت‬
‫• چسبها‬
‫• حاللها‬
‫• استحکام بخش‬
‫• پر کننده ها‬
 ‫تعریف‬
‫• چسب ماده ای است که می تواند بین دو سطح اتصال چسبی بوجود آورد‪.‬‬
‫• یک اتصال چسبی‪ ،‬دو سطح جامد به هم اتصال یافته است که الیه نازکی از یک چسب‬
‫را شامل می شود‪.‬‬
‫• چسبندگی دو جسم به یکدیگر توسط یک چسب پدیده ای است که در آن سطوح اتصال‬
‫یابنده ممکن است از طریق جذب فیزیکی (برای مثال نیروهای بین سطحی)و یا جذب‬
‫شیمیایی ( مثل نیروهای واندروالسی‪ ،‬القایی‪ ،‬پیوندهای هیدروژنی ) به یکدیگراتصال‬
‫یابند‪.‬‬
 ‫تعریف‬
‫• چسبیدگی را می توان به صورت میزان جذب بین یک سطح جامد و یک فاز دوم هم‬
‫تعریف نمود ‪.‬‬
‫• فاز دوم از قطعات خیلی ریز یک مایع ‪ ،‬و یا فیلمی پیوسته از یک مایع ( یا جامد‬
‫)تشکیل یافته است‪.‬‬
 ‫طبقه بندی‬
‫امروزه انواع زیادی ازچسب ها مورد استفاده قرار می گیرند و روش دسته بندی جامعی‬ ‫•‬
‫که در بر گیرندۀ همۀ آنها باشد ‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬
‫چند روش تقسیم بندی چسب ها جهت آ شنایی با انواع آنها بصورت زیر معرفی می‬ ‫•‬
‫شود‪.‬‬
‫طبقه بندی بر اساس نام جزء اصلی در فرمول چسب‪:‬‬ ‫•‬
‫این روش تنها برای چسب هایی که در فرمول آنها یک جزءاصلی وجود دارد‪،‬مفیدمی‬ ‫•‬
‫باشد‪.‬‬
‫بر مبنای این روش انواع چسب ها را در قالب طبیعی و مصنوعی میتوان نام برد‪:‬‬ ‫•‬
 ‫چسبهای طبیعی‬
‫• الف– چسبهای دارای جزء اصلی طبیعی– ماده طبیعی درچسب ممکن است ازنوع‬
‫سلولزی ویا پروتیینی باشد‪.‬‬
‫• چسب های نوع سلولزی مانند چسب نشاسته‪،‬دکسترین و یا هر صمغ چسب های‬
‫• پروتیینی ممکن است حیوانی و یا گیاهی با شند‪.‬‬
‫• نوع حیوانی مثل آلبومین خون ‪ ،‬استخوان ‪ ،‬کازیین وغیره ونوع گیاهی مثل آرد ‪ ،‬دانه‬
‫• لوبیا‪ ،‬آرد بادام و غیره می باشد‪.‬‬
‫• از چسب های دارای پایه مواد طبیعی به غیرازسلولزی وپروتیینی می توان از‬
‫کائوچوی طبیعی‪ ،‬سیلیکات سدیم و شالک نام برد‪.‬‬
 ‫ب‪ -‬چسب های دارای جزء اصلی مصنوعی ‪ -‬ماده مصنوعی جزء اصلی چسب ممکن است‬
‫• یکی از مواد ترمو پال ستیکی (مانند پلی وینیل الکل‪ ،‬نایلون‪ ،‬پلی اکریلیک) و یا یکی از‬
‫• رزین ها (مانند رزین فنلی‪ ،‬آمینی‪ ،‬اپوکسی) باشد‪.‬‬
‫• این طبقه بندی‪ ،‬شامل چسب هایی نمی شود که در فرمول آنها دو و یا چند جزء با اهمیت‬
‫• یکسان ( یا اصلی ) وجود دارد‪ .‬برای مثال‪ ،‬اگر در فرمول چسبی یک رزین فنلی با یک‬
‫• ترموپالستیک وجود داشته باشد(هردوجزء اصلی اند)طبقه بندی فوق شامل آن نمی گردد‪.‬‬
‫• نمونۀ دیگر‪،‬فرمول چسبی است که هم حاوی مادۀ طبیعی(مانندآلبومین)وهم مادۀ مصنوعی‬
‫• (مانند رزین آمینی) است و این طبقه بندی شامل آن نیز نمی گردد‪.‬‬
 ‫دسته بندی چسب ها بر اساس نوع مصرف آنها‬

‫• دراین تقسیم بندی‪،‬چسب ها بنا به موارد مصرف آنها به ساختمانی(ساختاری)وغیرساختمانی‬

‫• تقسیم میشوند‪.‬‬
‫• معموالً چسب هایی را ساختمانی گویند که در چسباندن اجزاء سازندۀ جسمی که باید تحت‬
‫تنش باال قرار گیرد به کار می روند‪ .‬کاراین چسب ها نگه داشتن سطوح به یکدیگر و ایجاد‬
‫مقاومت در برابر تنش (کششی‪ ،‬تراکمی‪ ،‬برشی) وارده بر سطوح جسم می باشد‪.‬‬
‫• چسب های غیر ساختمانی موادی هستند که اتصاالت چسبی ضعیفی را موجب می شوند و‬
‫عمل تثبیت (یا پخت) را انجام نمی دهند‪،‬بطوری که سطوح چسبیده شده به راحتی از هم جدا‬
‫می گردند‪.‬‬
‫• کاربرد این نوع چسب ها در برچسب زدن‪ ،‬بسته بندی‪ ،‬چسباندن کاغذ دیواری و کف پوش و غیره می‬
‫باشد‪.‬‬
‫• همچنین موادی که جهت آب بندی‪،‬درزگیری و بتونه کاری در برابر نفوذ گازها(یا بخارات بکار می‬
‫روند‪ ،‬از این نوع چسب ها هستند‪.‬‬
 ‫تقسیم بندی بر اساس نوع مواد اتصال یابنده‬

‫• دراین روش چسب ها به چسب چوب‪،‬کاغذ‪ ،‬فلز‪،‬سرامیک‪ ،‬پالستیک وغیره تقسیم می‬
‫شوند‪.‬‬
‫• طبقه بندی بر مبنای میزان مصرف چسب در اینجا چسب ها به انواع صنعتی و خانگی‬
‫تقسیم می گردند‪.‬چسب های صنعتی در مقیاس وسیعی مصرف می شوند‪ ،‬در حالی که‬
‫چسب های خانگی که در بسته های کوچک عرضه می شوند‪ ،‬با وجود اینکه مصارف‬
‫گوناگون دارند‪ ،‬در حجم کمتری مصرف می گردند‪.‬‬
 ‫تاریخچه استفاده از چسب ها‬

‫• یکی از قدیمی ترین روش های اتصال اجسام به یکدیگر استفاده از چسب بوده است و آثار‬
‫گذشته نشان می دهد که حدود سه هزار سال قبل از چسب استفاده می شده است‪.‬‬
‫• چسب های قدیمی حالتی شبیه به قیر داشته اند ( قیر گونه بوده اند ) و برای مثال از آنها به‬
‫صورت ساروج درساخت برج بابل استفاده شده است‪ .‬تا قرن بیستم تکنولوژی چسب ها‬
‫• پیشرفت بسیار کمی داشته است‪.‬‬
‫• در جنگ دوم جهانی قدم های بزرگی برای اتصال فلزات به یکدیگر و به سایر مواد بعلت نیاز‬
‫شدید به آنها برداشته شد‪ .‬برای این منظور از مخلوط رزین فنلی با پلی کلرو پرن و یا نیتریل را‬
‫بر چسب های مفیدی ساخته شد‪.‬‬
‫• در سال ‪ 1950‬به منظور چسباندن فلزات به یکد یگر تالش فراوان شد و نمونه هایی از‬
‫چسب های اپکسی که قدرت چسبندگی بسیار خوبی به مواد مختلف دارند‪ ،‬تهیه گردید‪.‬‬
 ‫• تکنولوژی چسبها در سه دهه اخیر رشد زیادی نموده است‪ .‬برای مثال‪ ،‬امار نشان می‬
‫دهد که در سال ‪ 1966‬در حدود هفت میلیون پوند چسب در دنیا مصرف شده است که‬
‫نسبت به مصرف سال ‪ 1965‬پانزده درصد افزایش داشته است‪.‬‬
‫• چسبهای ساختمانی از رشد تولید ومصرف بیشتری برخوردارند و فرمول های جدیدی‬
‫از این نوع چسبها همواره برای کاربردهای جدید ارایه می گردد‪ .‬تولید کنندگان این‬
‫چسب ها هم برای تولید انواع انها دررقابت می باشند‪.‬‬
 ‫مواد تشکیل دهنده فرمول یک چسب‬

‫• بسیاری از چسب ها که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفتند از یک ماده درآب و یا یک‬
‫حالل آلی تشکیل می شدند‪،‬اما امروزه با وجوداینکه این نوع چسب هاهنوزهم بکارمی روند‬
‫معموال چسب از مخلوطی از چند ماده ساخته می شود که هر کدام می تواند آلی یا معدنی‬
‫باشد‪.‬‬
‫• اجزاء تشکیل دهنده یک چسب برحسب فرایندچسباندن ونوع جنس سطوح توأم با طرح محل‬
‫های متصل شونده‪ ،‬تعیین می گردند‪.‬‬
‫•‬
‫• حالل یا رقیق کننده‪ -‬نقش این جزء تنظیم و کنترل گرانروی چسب است و تأمین یکنواخت‬
‫یک پوشش نازک چسبی را میسر می سازد‪ .‬بعضی اوقات یک رزین مایع به منظور کنترل‬
‫گرانروی به چسب افزوده می شود‪.‬‬
 ‫• کاتالیزورها و پخت کننده ها‪ -‬این مواد موجب تثبیت چسب می گردند‪.‬‬
‫• پخت کننده معموال با جزء اصلی چسب واکنش داده و ممکن است مونومر‪ ،‬پلیمر و یا‬
‫مخلوطی از دو یا چند ماده باشد‪.‬‬
‫• نسبت مولی ماده پخت کننده به جزء پایه بر خواص فیزیکی چسب اثر محسوس دارد‪.‬‬
‫• بازدارنده وکند کننده‪ -‬وجودبازدارنده درچسب موجب توقف واکنش تثبیت (یا پخت) می شود و‬
‫کند کننده هم سرعت این واکنش را کاهش می دهد‪.‬‬
‫• تعدیل کننده (یا اصالح کننده)‪ -‬این موادازنظرشیمیایی خنثی بوده وبه چسب افزوده می شوند‬
‫تا نحوۀ استفاده و یا خواص فرایند چسبندگی را تغییر دهند‪ .‬این مواد شامل پر کننده ها‪ ،‬نرم‬
‫کننده ها‪ ،‬تینرها‪،‬خیس کننده ها و ضد کف کننده ها هستند وهرکدام به منظورخاص به چسب‬
‫افزوده می شوند‪.‬‬
‫آگاهی از اثر هر یک از این مواد بر محصوالت پالستیکی گویای نقش آن در فرمول یک چسب‬
‫است‪.‬‬
 ‫مزایا استفاده از چسب ها‬

‫الف‪ -‬چسبها مواد مختلفی را که ممکن است از یک جنس نبوده و ضخامت متفاوت داشته‬
‫• باشند به یکدیگر متصل می کنند‪ .‬مواد ورقه ای شکل را در صورتی که سایر روش های‬
‫اتصال موجب انحراف انها از شکل طبیعی گردد تنها به کمک چسبها می توان به یکدیگر‬
‫پیوند داد‪.‬‬
‫• ب‪ -‬ساخت اشکال پیچیده را در صورتی که سایر روش های اتصال مسیر و یا مناسب نباشد‬
‫امکان پذیر می سازد‪.‬‬
‫• ج‪ -‬ظاهر محصول ساخته شده با چسباندن سطوح صاف به همدیگر بهتر و مرغوب تر‬
‫• می گردد و حذف درزها ‪،‬شکاف ها و پرچ ها نیز ممکن می گردد‪.‬‬
 ‫مزایا‬
‫•‬
‫• د‪ -‬تنوع حالت فیزیکی و روش های کاربرد چسب ها موجب می گردد که در بسیاری از‬
‫فرایندهای تولیدی بتوان از آنها استفاده نمود‪.‬‬
‫• ه‪ -‬تجمع سریع اجزاء سازنده یک جسم در صورت استفاده از چسب میسر می گردد‪.‬‬
‫• و‪ -‬استحکام جسم ساخته شده از اجزاء مختلف توسط چسب اغلب بیشتر و هزینه آن کمتر از‬
‫بکارگیری یک روش جایگزینی دیگراست‪.‬‬
‫• ز‪ -‬توزیع یکنواخت تنش ها درتمام مناطق پیوند و درنتیجه حداقل بودن تمرکز تنش ازطریق‬
‫اتصال چسبی امکان پذیر است‪.‬‬
‫• ح‪ -‬انعطاف پذیری و قابلیت کشش خیلی از چسب ها موجب می شود که تنش های وارده بر‬
‫جسم‪ ،‬جذب شده و یا توزیع یابند‪.‬‬
 ‫مزایا‬

‫• ط‪ -‬اتصال مواد حساس دربرابرحرارت که سایرروش ها(مثل جوش یا لحیم) آنها را‬
‫تخریب می نماید‪ ،‬امکان پذیر است‪.‬‬
‫• ی‪ -‬کاهش وزن در صورت استفاده از چسب به جای پرچ و پیچ و جلوگیری از‬
‫خوردگی گالوانیک بین مواد غیر همجنس‪.‬‬
‫• ک‪ -‬دربسیاری ازموارد وجود الیه چسب بین سطوح موجب عایق شدن الکتریکی‪،‬‬
‫حرارتی و یا صدا در جسم می گردد‪.‬‬
 ‫معایب‬

‫• الف‪ -‬تشکیل پیوند چسبی بستگی به آماده سازی سطوح قبل از چسبیدن‪ ،‬نحوۀ تهیه‬
‫واستعمال چسب ها‪ ،‬اختالط پذیری چسب با سطوح اتصال یابنده‪،‬درجه حرارت‪ ،‬فشار‪،‬‬
‫میزان رطوبت محیط و زمان تثبیت (یا پخت) دارد‪ .‬دشواری تنظیم و کنترل این‬
‫پارامترها موجب پیچیدگی فرایند چسباندن می گردد‪.‬‬
‫• ب‪ -‬استحکام بهینه فوری بر خالف سایر روش ها (مثل جوش و لحیم) عملی نمی شود‪.‬‬
‫• ج‪ -‬طراحی دقیق از اجزاء تشکیل دهنده یک جسم الزم است تا تنش های مؤثر در‬
‫جداسازی سطوح چسبیده به هم و همچنین انبساط حرارتی به حداقل ممکن برسد‪.‬‬
 ‫معایب‬
‫• د‪ -‬مقاومت حرارتی و نوری (نورماوراء بنفش) اغلب اتصاالت چسبی برخالف‬
‫سایرروشها(جوش‪ ،‬پرچ) زیاد نمی باشد‪.‬‬
‫• ه‪ -‬هدایت الکتریکی وحرارتی چسب ها ضعیف است مگرآنکه با پرکننده مناسبی‬
‫بکارروند‪.‬‬
‫• و‪ -‬خطر آتش گیری و سمی بودن در بسیاری از چسب های حاوی حالل وجود دارد‪.‬‬
‫• ز‪ -‬بازرسی کافی از پیوند چسبی‪ ،‬تعمیر و ترمیم آن در صورت نیاز دشوار می باشد‪.‬‬
‫• ح‪ -‬تمایل به خزش در چسب های ترموپالستیک و پوسته ای شدن در چسب های‬
‫ترموست هنگامی که جسم تحت تنش است‪ ،‬وجود دارد‪.‬‬
 ‫عمر اتصاالت چسبها‬

‫• «اتصاالت چسبی باید درشرایطی که مورداستفاده قرارمی گیرند بمیزان رضایت بخشی‬
‫ازاستحکام کافی برخوردار باشند‪ .‬این شرایط شامل‪ :‬اعمال تنش های مکانیکی ( استاتیک‬
‫و یا دینامیک ) و حمله عوامل محیطی‪ ،‬مثل آب‪ ،‬حالل آلی‪ ،‬نور و‪ ...‬می باشد‪.‬‬

‫●انتخاب چسب با فرمول معین و پیش بینی کمی دوام اتصال چسبی می باشد‪.‬‬

‫• برای پیش بینی دوام اتصال چسبی هم باید از اثر نیروهای مکانیکی و هم از حملۀ‬
‫عوامل محیطی به اندازه کافی اطالعات در دسترس باشد‪.‬‬
 ‫عوامل محیطی‬

‫• مشاهدات کلی‪-‬خواص مکانیکی یک جسم حاوی اتصاالت چسبی هنگامی که درمعرض‬

‫یک عامل محیطی قرارگیرد‪،‬با گذشت زمان نقصان می یابد‪.‬‬

‫• شکسته شدن اتصال ‪ .‬برای مثال‪ ،‬نتایج تجربی نشان داده است که آب حتی به صورت‬
‫بخاریکی ازعوامل محیطی ازبین برندۀ اتصاالت چسبی دراجسام فلزی می باشد‪.‬‬

‫• سرعت آسیب رسانی آب به اتصاالت چسبی باافزایش درجه حرارت ویا اعمال تنش‬
‫افزایش می یابد‪.‬‬
‫• عوامل موثر ‪:‬رطوبت ‪ ،‬دما ‪ ،‬اسیدی بودن محیط ‪ ،‬عوامل بیولوژیک‬
 ‫چسبهای سنتی‬
‫• سابقه استفاده ازچسب توسط انسان را می توان درواقع ازعصر سنگ و دوران غار‬
‫نشینی درتهیه تیروکمان و یا نقاشی حیوانات غول پیکربرروی تخته سنگها با استفاده از‬
‫رنگدانه ها دانست‪.‬بدون شک‪ ،‬خون نخستین ماده ای بود که بشر ازآن بعنوان چسب‬
‫استفاده می کرد که لبته کیفیت خوبی نداشت و متداول نشد‪.‬‬
 ‫چسبهای سنتی‬
‫• به تدریج بشر به وجود مواد چسب دار طبیعی پی برد واستفاده از آنها را آموخت‪.‬‬
‫درواقع اولین ماده چسب دار که بطور گسترده مورد استفاده قرار گرفته بود‪ ،‬مواد نشاسته‬
‫ای‪ ،‬قندی‪ ،‬صمغ ها و شیره های برخی از گیاهان بود‪.‬‬
‫• مثال رومیان از سقز (مادۀچسبدار و صمغی که از درختان برگ سوزنی نظیر سرو و‬
‫کاج و یا درخت صنوبر ترشح می شود ) در صنعت کشتی سازی استفاده می کردند‪.‬‬
 ‫چسبهای سنتی‬
‫• به تدریج مواد دیگری مانند موم‪ ،‬عسل و یا مواد ژله مانندی ازماهی‪ ،‬شاخ حیوانات یا‬
‫شیروتخم مرغ بکار گرفته شده بعدها‪ ،‬با پیشرفت صنایع واستخراج و پاالیش نفت‪ ،‬از قیر‬
‫و قطران چوب و‪ ...‬به عنوان چسب استفاده به عمل آمد‬
 ‫انواع چسبهای طبیعی‬
‫ریشه گیاهی – منشاء کربو هیدرات دارندمانند سریش‬ ‫•‬
‫ریشه حیوانی –منشاءپروتئینی دارند مانند سریشم‬ ‫•‬
‫معدنی طبیعی‪-‬مانند سیلیکاتها ( در آب حل نمی شود ) و فسفاتها که در مقابل گرما و آب‬ ‫•‬
‫مقاوم هستند‪.‬‬
‫کلیه چسبهای طبیعی در آب حل می شوند‪.‬مانند نشاسته‬ ‫•‬
‫نام چسبهای طبیعی‬
‫• نشاسته‬
‫• دکسترین‬
‫• صمغ عربی‬
‫• سریش‬
‫• کتیرا‬
‫• سریشم‬
‫• سفیده تخم مرغ‬
‫• زرده تخم مرغ‬
‫• کازئین‬
 ‫معایب چسبهای سنتی‬
‫• کلیه چسبها به جز زرده تخم مرغ با گذشت زمان یک فیلم سخت و شکننده بر روی‬
‫سطح شی ایجاد می نمایند ‪.‬بعضا برای رفع این مشکل به آن گلیسیرن و اتیلن گیلیکول و‬
‫اوره اضافه می شود‪.‬‬
‫• ماکرو مولکولهای چسبها با گذشت زمان شکسته شده و به اجزاء کوچکتر تبدیل می شوند‬
‫بنابراین در مقابل رطوبت مقاومت آنها کاهش می یابد وبه راحتی در آب حل می شوند‪.‬‬
‫• چسبها مستعد حمله قارچها و سایر میکرو ارگانیسمها هستند‪.‬‬
 ‫نشاسته‬
‫از واحد های گلوکز بدست آمده است و شامل دو پلی ساکارید آمیلوز و آمیلو پکتین است‪.‬‬ ‫•‬
‫نشاسته در بسیاری از سلولهای گیاهی بعنوان ذخیره غذایی حل می شود‪.‬مانند سیب‬ ‫•‬
‫زمینی‬
‫در درجه حرارت ‪ 55‬تا ‪ 80‬درجه بصورت ژله در می آید‪.‬‬ ‫•‬
‫در حالل دی متیل سولفواکسید که هم مواد قطبی را در خودش حل می کند و هم مواد‬ ‫•‬
‫غیر قطبی ‪ ،‬حل می شود‪.‬‬
‫خمیر نشاسته بعنوان چسب صحافی کتاب و بعنوان آهار و همچنین در نقاشی در آستر‬ ‫•‬
‫گیری استفاده می شده است‪.‬‬
 ‫صمغ عربی‬
‫• پلی ساکاریدی است از گونه اقاقیا است ‪.‬استفاده از صمغ عربی قدمت چهار هزار ساله‬
‫دارد‬
‫• این صمغ در بست نقاشی های آبرنگ و گواش استفاده می شده است‪.‬‬
‫• بعنوان ثابت کننده رنگ دانه ها پیشنهاد شده است‪.‬‬
‫• بعنوان چسب برای انواع نوار های کاغذی و برچسب ها استفاده شده است‪.‬‬
‫این ماده در شستشو با آب از بین می رود‪.‬‬
 ‫سریشم حیواني‬
‫سریشم پوست (چسب پارشمن) را از پوست خام گاو و گوسفند تهیه مي كنند‪.‬بنا براین‬ ‫•‬
‫ممكن است حاوي مواد دباغي باشد‪.‬سریشم پوست چه در حالت ژل و چه در حالت فیلم‬
‫داراي بیشترین دوام و باالترین وزن مولكولي است‪.‬‬
‫سریشم استخوان را اغلب از استخوانهاي حیوانات اهلي تهیه مي شود‪.‬‬ ‫•‬
‫از محلول سریشم عمدتا براي چسباندن و استحكام بخشي اشیاي عاج ‪ ،‬استخوان و تجدید‬ ‫•‬
‫آستري در نقاشي ها ‪ ،‬صحافي هاي سنتي و‪...‬استفاده مي شود‪.‬‬
‫از معایب این چسب رشد كپك در شرایط نامناسب محیطي مي باشد‪.‬‬ ‫•‬
 ‫كاربرد چسبها در مرمت‬
‫• در مرمت از چسب برای وصالی و پر کردن فواصل بین اشیاء به صورت مایعی که‬
‫پیوند قوی با سطح شی تشکیل می دهد‪ ،‬استفاده می شود‪.‬‬
‫• برای چسبندگی ‪ 3‬شرط وجود دارد ‪:‬‬
‫• ‪-1‬مایع باید سطح را بپوشاند و جاذبه قوی یا سطح داشته باشد ‪ ،‬یعنی باید سطح را خیس‬
‫کند‪.‬‬
‫• ‪-2‬پس از خیس کردن سطح ‪ ،‬مایع باید سفت شود و از حرکت نسبی جلوگیری کند‪.‬‬
‫• ‪-3‬مایع باید قادر باشد خود را با تنش هایی که در حین و بعد از گیرش ایجاد می شود‪،‬‬
‫مطابقت دهد‪.‬‬
 ‫ویژگی چسب ها براي مرمت آثار‬
‫پایدار باشند‬ ‫•‬
‫از موادی مانند چسبهای نیترو سلولز که حاوی نرم کننده ها هستند نباید استفاده کرد ‪.‬‬ ‫•‬
‫پلی مرهایی مانند پلی ( وینیل کلراید ) و کائوچو که درطی پیر شدن ‪ ،‬به دلیل زرد شدن‬ ‫•‬
‫یا اکسیده شدن فاسد می شوند‪.‬‬
‫گرما نرم هایي مانند پلي بوتیل متا كریالت در اثر پیر شدن قابل استفاده نیستند‪.‬‬ ‫•‬
 ‫ویژگی چسب ها براي مرمت آثار‬
‫قابلیت برگشت پذیري‬ ‫•‬
‫امكان برگشت پذیري چسبها پس از مرمت با ساده ترین روشن مهیا باشد‪.‬‬ ‫•‬
‫از چسبي استفاده شود كه در زمان برگشت پذیري تاثیر نامطلوبي بر روي اثر تاریخي‬ ‫•‬
‫نگذارد‪ (.‬مانند چسب ‪ 123‬كه اخیرا در بازار آمده است و براي مرمت قابل استفاده نمي‬
‫باشد )‬
‫دماي گیرش‬ ‫•‬
‫در دماي محیط قابلیت چسبندگي را داشته باشد‪.‬‬ ‫•‬
‫از انقباض بیش از حد برخوردار نباشد ( مانند متیل متا كریالت )‬ ‫•‬
 ‫ویژگی چسب ها براي مرمت آثار‬
‫• استحكام بخشي‬
‫• برخي از چسبها داراي خواص استحكام بخشي هستند از اینرو چسب باید بطور یكنواخت‬
‫در شي گسترده شود و مي بایست داراي پایداري تري نسبت به دیگر چسبها باشد‪.‬‬
 ‫پلي مر هاي گرما نرم‬
‫• این پلي مرها بر اثر گرما نرم و شكل پذیر شده و از نظر شیمیایي تغییر نمي كنند و بعد‬
‫ازذوب و انجماد هاي مكرر شكل گیري خود را دارا هستند‪ .‬مانند پلي اتیلن‬
‫• گرما نرمها به پنج دسته اصلي تقسیم مي شوند ‪ ،‬پلي اتیلن با وزن حجمي پایین و باال ‪،‬‬
‫پلي پروپیلن ‪ ،‬پلي استایرن ‪ ،‬پلي وینیل كلراید‬
‫• پلي اورتانها نیز گرما نرم هستند كه بعنوان پوشش به كار مي رود و بویزه در زماني كه‬
‫كه فشردگي و مقاومت در برابر سایش مهم باشد‪ (.‬مانند كفپوش )‬
 ‫پلي مر هاي گرما سخت‬
‫• این مواد در اثر گرما نرم و ذوب نمي شوند بلكه پیوند هاي آنها مي شكند و تجزیه مي‬
‫شوند‪.‬در واقع گرما دادن به تشكیل اتصاالت عرضي بیشتر و سخت تر شدن ماده منجر‬
‫مي شود‪.‬‬
‫• مانند پلي مر هاي اپوكسي ‪ ،‬فنل فرمالدئید ( باكلیت ) ‪ ،‬اوره فرمالدئید ( چسب مورد‬
‫استفاده در صنایع چوب ) و رزینهاي اپوكسي‬
 ‫االستومر ها‬
‫• االستو مرها و یا الستیكها مواد پلي مري هستند كه تحت تاثیر تنش در دماي معمولي‬
‫محیط‪ ،‬تغییرات زیادي در ابعاد آنها ایجاد مي شود و به محض اینكه تنش حذف شود به‬
‫ابعاد اولیه خود بر مي گردند‪.‬‬
‫• این مواد شامل الستیك هاي مصنوعي و طبیعي هستند‪.‬‬
 ‫حاللها‬
‫به مادهای که بخش عمد ٔه یک محلول را تشکیل میدهد َح اّلل میگویند‪ .‬هر محلول دست کم‬
‫حّلل و حل شونده تشکیل شدهاست‪.‬‬‫از دو بخش ا‬
‫• جزئی که حل شونده را در خود حل میکند و معموالً درصد بیشتری از محلول را‬
‫حالل و نمک خوراکی حل‬ ‫حالل نام دارد‪ .‬در محلول آب نمک‪ ،‬آب ا‬
‫تشکیل میدهد ا‬
‫شوندهاست‪ .‬اغلب محلولهای موجود در طبیعت شامل یک حالل و چند ماد ٔه حل شونده‬
‫هستند‪ .‬آب دریا نمونهای از این محلول هاست ‪.‬‬
 ‫حاللها در مرمت‬
‫• در امر مرمت حاللها دارای سه کاربرد اصلی هستند که عبارتند از ‪:‬‬
‫• ‪-1‬پاک کننده آلوده گی‬
‫• ‪-2‬پاک کننده مواد پلیمری‬
‫• ‪-3‬بکار گیری پلی مر در امر مرمت‬
 ‫انتخاب حالل‬
‫• مواردی که در انتخاب حالل در امر مرمت می بایست رعایت نمود‪:‬‬
‫• نوع و خلوص ماده شیمیایی موجود در حالل‬
‫• سرعت حل شوندگی‬
‫• نوع واکنش حالل با ماده حل شونده ( گرما زا و یا گرما گیر )‬
‫• سرعت تبخیر حالل‬
‫• سمیت و آتش گیری‬
‫• ماندگاری حالل بر روی اثر‬
 ‫پارامتر های حاللیت‬
‫• بطور کلی چنانچه دو ماده خالص با یکذیگر مخلوط شوند غلبه بر نیروی بین مولکولی‬
‫دو ماده مستلزم صرف انرژی است که بعنوان پارامتر حاللیت نام دارد‪.‬‬
 ‫استفاده از حاللها در سنگ‬
‫• برخی حالل ها مانند قلیا ها (هگزا متا فسفات سدیم ‪،‬فرمات آمونیوم و یک ماده مرطوب‬
‫کننده و اتانول آمین در ‪ 9PH‬نتایج خوبی برای زدودن پوسته های سولفات از روی‬
‫سنگ آهک ‪ ،‬مرمر ‪،‬گچ و مالت استفاده شده است‪).‬‬
‫• حالل های آلی مانند تولوئن ‪ ،‬پنتا کلرو فنول در الکل متیلیک و سولفونات الکیل بنزن در‬
‫آب برای پاک کردن رویش های بیولوژیکی مانند جلبک ها ‪ ،‬گلسنگ ها و خزه ها مورد‬
‫استفاده قرار می گیرد‬
 ‫استحکام بخشی‬
‫• مواد غیر آلی معدنی‪:‬محلول آبی فرمامید و سیلیکات سدیم بصورت پر کردن منافذ استفاده‬
‫می شود‪.‬بعد از سه ساعت بر روی سطح سنگ الیه ژالتینی تشکیل می شود‪.‬‬
‫• فلونورو سیلیکات ها نوعی لعاب بر روی سنگ تشکیل می دهد ‪.‬اما نتایج مطلوبی نداشته‬
‫است‬
‫• موم ها مصرف بسیار محدودی دارند زیرا سطوح سنگ را کدر و زرد رنگ می کنند‪.‬‬
‫نانو تکنولوژی بر منسوجات‬
‫(آنتی باکتریال کردن پارچه)‬
‫❖رنگ راکتیو‬
‫❖لیف پنبه‬
‫❖ضرورت منسوجات ضد میکروب‬
‫❖استفاده از آنتی باکتلایر ها‬
‫❖نانو نقره‬
‫❖پلی هگزا متیلن بیگو آنید‬
‫❖انجام آزمایشات‬
‫❖کشت میکروب‬
‫❖نتیجه گیری‬
 ‫چکیده پروژه‬

‫‪PHMB‬‬
‫‪NANO SILVER‬‬

‫نانو نقره پلی هگزا‬ ‫و‬ ‫در این مطالعه از مواد ضد میکروب‬

‫مورد بررسی قرار گرفته است ‪ .‬نانو نقره به دلیل‬ ‫متیلن بیگوآنید‬
‫کوچک بودن ذراتش به راحتی در داخل منسوج نفوذ می کند و همچنین مقدار مصرف آن‬
‫کم خواهد بود ‪ .‬پلی هگزا متیلن بیگوآنید به دلیل ایجاد پیوند کواالنسی با پنبه برای انجام‬
‫تکمیل ضد میکروب بر روی کاالی پنبه ای بسیار مناسب می باشد ‪.‬‬
 ‫مشخصات رنگ های‬
‫راکتیو‬
‫• این رنگ ها به صورت کوواالنس با لیف ترکیب شده و در یک‬
‫سیکل رنگرزی ‪ ،‬رنگ ابتدا توسط لیف جذب شده و سپس با یک‬
‫واکنش استخالفی و یا اضافی بین گروه راکتیو رنگ و گروه های‬
‫موجود در لیف مثل گروه هیدروکسیل ترکیب می شوند ‪.‬‬
 ‫رنگ راکتیو‬
‫• بهترین نتیجه رنگرزی با رنگ راکتیو ‪ ،‬زمانی حاصل می شود که تمام رنگ با‬
‫پیوند های کوواالنسی به لیف متصل گردند ؛ زیرا رنگ هایی که از این طریق‬
‫به لیف متصل نباشند ‪ ،‬باعث کاهش ثبات های مربوط می شوند ‪.‬‬
 ‫در این نوع رنگرزی به دالیل زیر راندمان ‪ %100‬به دست نمی آید ‪:‬‬

‫• ‪ . 1‬عدم جذب کامل رنگ توسط لیف‬

‫• ‪ . 2‬کامل نشدن واکنش بین رنگ و لیف‬
‫• ‪ . 3‬تبدیل رنگ به حالت غیر راکتیو به دلیل هیدرولیز‬
‫شدن آن‬
‫• ‪ . 4‬انشقاق پیوند بین رنگ و لیف در مرحله فیکسه‬
‫شدن‬

‫هیدرولیز شدن رنگ بستگی به میزان حرارت و‬

‫قلیایی حمام دارد‬
 ‫پایداری رنگ های‬
‫راکتیو‬
‫• برای رنگ راکتیوی که فعالیت باالیی دارد ‪ ،‬نحوه نگهداری قابل اهمیت است ‪ .‬به طور مثال‬
‫برای رنگ راکتیو با پایه دی کلرو تری آزینی ‪ ،‬رطوبت موجود در هوا باعث هیدرولیز رنگ و‬
‫ایجاد اسید کلریدریک می شود و برای خنثی نمودی آن ‪ ،‬از دی سدیم فسفات استفاده می شود ‪.‬‬

‫پایه دی کلرو تری آزین‬ ‫اسید کلریدریک‬

‫دی سدیم فسفات‬

 ‫وش‬ ‫میو گیاه‬ ‫لیف پنبه‬
‫غوزه‬

‫خالص ترین منبع‬

‫وش‬

‫سلولز‬
‫❖وکس(‪)wax‬‬
‫❖پکتین(‪)pectin‬‬
‫❖پروتیین‬ ‫‪99%‬‬
‫❖اسید‬
‫❖خاکستر مواد معدنی(‪)ash‬‬ ‫سلولز‬
‫پخت و سفید گری‬

‫پنبه به تنهایی مهم ترین لیف نساجی است که ‪ %45‬از الیاف مصرفی را شامل می شود ‪ .‬خالص‬
‫سازی پنبه ‪ ،‬لیفی قوی تر و سفید تر با جذب رطوبت بیشتر و سریع تر باقی می گذارد ‪.‬‬
 ‫خواص فیزیکی‬

‫چروک پذیری باال‬ ‫غیر االستیک‬ ‫•‬

‫قابلیت تثبیت حرارتی ندارند‬ ‫ترمو پالستیک نیستند‬ ‫•‬
‫ثبات سایشی پایین‬ ‫درصد کریستالی باال‬ ‫•‬
‫آب دوستی‬ ‫تخلخل زیاد و سلولز موجود‬ ‫•‬
‫ضریب پوشانندگی باال و تورم (‪)%8‬‬ ‫جذب رطوبت‬ ‫•‬
‫افزایش استحکام و زیر دست ترد و پفکی (‪ %65‬تا ‪)%70‬‬ ‫تبلور‬ ‫•‬
‫‪120‬درجه شروع به زرد شدن (تا ‪ 240‬درجه)‬ ‫مقاومت حرارتی باال‬ ‫•‬
‫ازدیاد طول تا حد پارگی (‪ 5‬تا ‪)%10‬‬ ‫مقاومت کششی‬ ‫•‬
 ‫خواص شیمیایی‬
‫اسید های معدنی‬
‫غلیظ‬ ‫اثر اسید‬
‫که اسیدهای گرم و غلیظ ساختمان مولکولی الیاف پنبه را متالشی‬
‫می کند‪.‬‬
‫(‪)NaOH‬‬
‫سود سوز آور‬ ‫اثرقلیا‬
‫نا خالصی های پنبه ‪ ،‬بخصوص مواد چربی و موم را از پنبه‬
‫جدا می کند‪.‬‬
‫اکس سلولز‪:‬‬ ‫اثراکسید‬
‫(‪(Oxycellulose‬‬ ‫کننده‬
‫سلولز به راحتی با مواد اکسیده کننده اکسیده شده و تبدیل به مواد مختلفی به‬
‫نام اکسی سلولز می گردد‪.‬‬
 ‫تاریخچه منسوجات ضد میکروب‬

‫واکس های کلرینه شده ‪ +‬مس و نمک های آنتیموان‬

‫آلودگی‬
‫سفتی و‬ ‫بوی بد‬ ‫محیط‬
‫شقی‬ ‫زیست‬

‫جنگ‬
‫جهانی دوم‬
 ‫ضرورت منسوجات ضد میکروب‬
‫منسوجات خانگی‬
‫بیماری های واگیر دار‬

‫جا لباسی –رو تختی‪ -‬پرده – فرش – حوله – ملحفه و ‪...‬‬

 ‫ضرورت منسوجات ضد میکروب‬
‫انتقال ویروس‬ ‫منسوجات پزشکی‬
‫ایدز‪,‬هپاتیت‪,‬سیاه زخم‬

‫دستکش – ماسک – گان – باند –لباس و ‪...‬‬

 ‫ضرورت منسوجات ضد میکروب‬
‫سوزش و حساسیت‬ ‫منسوجات ورزشی‬
‫پوستی‬

‫لباس های ورزشی – حوله – کفش و ‪...‬‬

 ‫مشخصات تکمیل ضد میکروبی مناسب‬

‫• یک تکمیل ضد میکروبی ایده آل در ابتدا باید در مقابل طیف وسیعی از انواع باکتری و‬
‫قارچ ها تاثیر گذار باشد‬
‫• یک ماده ضد میکروب مناسب نباید هیچ اثر مخربی بر روی منسوج مصرف کننده ‪,‬تولید‬
‫کننده ‪,‬و محیط زیست داشته باشد‪.‬‬
‫• منسوجاتی که در مکان هایی استفاده می شوند که در معرض حمالت میکروبی می باشند‬
‫از جمله بیمارستان ها ‪ ،‬آسایشگاه معلولین و سالمندان ‪ ،‬زایشگاه ‪ ،‬مدارس ‪ ،‬هتل ها و‬
‫مکان های عمومی نیاز به تکمیل های ضد میکروب ضروری به نظر‬
‫می رسد ‪.‬‬
 ‫مکانیزم فعالیت ضد میکروبی‬
‫روش های‬
‫ضد میکروب‬
‫روش تکمیل به روش انتشاری‬

‫ماده ضد میکروب نفوذ می کنند و با مسموم کردن میکروب ها آن ها را از بین می برد‬

‫و در این روش عالوه بر ثبات پایین برای سالمتی کاربر هم مشکل ایجاد می کند‪.‬‬

‫روش تکمیل به روش غیرانتشاری‬

‫یا روش ممانعت زیستی ثبات خوبی داشته و باعث مشکالتی برای سالمتی شخص‬
‫نمی شود ‪.‬‬
 ‫منسوجات ضد میکروب‬
‫• تقسیم بندی منسوجات ضد میکروب بر اساس فعالیت در مقابل میکرو ارگانیزم ها‪:‬‬

‫سطح این گونه منسوجات از چسبیدن میکروارگانیسم ها به سطح لیف ممانعت می کند ‪.‬‬

‫اثر ضد چسبندگی مانند برگ نیلوفر آبی‬ ‫فعال‬

 ‫منسوجات ضد میکروب‬
‫بازده منسوجات با فعالیت ضد میکروبی بر پایه اصول نفوذ می باشد یعنی مواد زیست فعال با یک‬
‫سرعت متغیر خارج می شوند یا در درون لیف توسط تبادل یونی جایگزین کاتیون های‬
‫میکروارگانیسم ها می شوند ‪.‬‬

‫بر پایه اصول نفوذ می باشد‬ ‫غیر فعال‬

 ‫روشهای تولید منسوجات ضد میکروب‬

‫تکمیل‬

‫تکمیل فیزیکی‬
‫تکمیل شیمیایی‬

‫تکمیل فیزیکی ‪-‬‬

‫شیمیایی‬

‫بااا اسااتفاده از فرآینااد هااای متفاااوت پااد ا رماا‪ ،‬کشاای ا اسااپری ا پوشااش دهاای بااه منسااوج‬
‫خاصیت ضد میکروبی بخشید ‪.‬‬
 ‫تکمیل شیمیایی‬

‫با استفاده از مواد شیمیایی به منسوج خاصیت ضد میکروبی داده می شود‪.‬‬

‫➢نامحلول کردن مواد فعال درون منسوج‬

‫➢تکمیل منسوج با رزین‬

‫➢اصّلح شیمیایی منسوج و ایجاد پیوند کوواالنس‬

‫➢اسااتفاده از پلیماار هااای پیوناادی ا همااوپلیمر هااا یااا کوپلیمریزاساایون باار روی‬
‫منسوج‬

‫➢استفاده از پلیمر های ضد میکروب در حین عملیات تکمیل‬

 ‫تکمیل فیزیکی‬

‫از تکمیل های فیزیکی می توان به استفاده از پالسما اشاره کرد‬

‫تکمیل فیزیکی ‪-‬‬

‫شیمیایی‬

‫در این روش می توان از میکروکپسول های حاوی مواد ضد میکروب‬

‫جهت بخشیدن خاصیت ضد میکروبی به منسوج استفاده کرد‪.‬همچنین از‬
‫دیگر روش های تکمیل فیزیکی – شیمیایی استفاده از اشعه ماوراء بنفش‬
‫می باشد ‪.‬‬
 ‫عوامل راندمان بهتر روش تکمیل‬

‫➢غلظت ماده ضد میکروب در الیاف‬

‫➢مقاومت حرارتی‬
‫➢پایداری پیوند های شیمیایی و فیزیکی بین الیاف و مواد ضد میکروب‬
‫➢مقاومت در برابر حالل ها‬
‫➢مقاومت در برابر سطح فعال ها‬
‫➢توان مهاجرت از درون الیاف به سطح آن‬
‫استاندارد های ارزیابی خاصیت ضد‬
‫میکروبی منسوجات‬

‫‪ – 1‬استاندارد ‪ISO‬‬
‫‪ – 2‬استاندارد ‪( AATCC‬رنگ و شیمی نساجی)‬
‫‪ – 3‬استاندارد ‪JIS‬‬
‫‪ – 4‬استاندارد ‪SN‬‬
‫‪ – 5‬استاندارد ‪ASTM‬‬
‫‪ – 6‬استاندارد ‪DIN‬‬
‫روش های مناسب ضد میکروبی(نانو)‬

‫‪PHMB‬‬
‫پلی هگزا‬
‫متیلن‬ ‫نانو نقره‬
‫بیگو آنید‬

‫‪ PHMB‬یک ماده ضد میکروب‬ ‫نانو نقره به دلیل خواص منحصر به‬

‫بسیار پر مصرف است ‪ .‬این‬ ‫فرد نظیر سمی نبودن ‪ ،‬سازگاری با‬
‫ماده به صورت محلول آبی‬ ‫محیط زیست و مضر نبودن برای‬
‫هیدروکلرید آن موجود است‬ ‫انسان ‪ ،‬کاربرد های وسیعی در‬
‫صنعت پیدا کرده‬
‫افزایش مشکالت ناشی از میکروب های مقاوم در برابر ضد‬
‫میکروب های متعدد‬
‫مقدمه‬

‫ترکیبات نقره عنوان ضد میکروبی مقاوم در برابر‬

‫‪ 650‬باکتری‬
 ‫خواص نقره‬
‫• نقره عنصر سفید و براق فلزی می باشد و در موقعیت چهل و هفتم جدول تناوبی‬
‫قرار گرفته و با نماد ‪ Ag‬که از کلمه ‪ Argentum‬می باشد‪.‬‬
‫نقره قادر است ‪ 650‬نوع بیماری را که ناشی از میکروارگانیسم ها است ‪،‬‬ ‫•‬
‫از بین برد ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ ،‬استفاده از خاصیت ضد عفونی کنندگی آن برای مقاصد بهداشتی و پزشکی‬ ‫•‬
‫قابل توجه و اهمیت می باشد ‪.‬‬
‫ترکیبات نقره سالح اصلی در مقابل زخم های عفونی در جنگ جهانی اول بود تا‬ ‫•‬
‫اینکه آنتی بیوتیک ها تولید شدند ‪.‬‬
 ‫نانو نقره‬

‫➢محلول های نانو نقره از یون های نقره در اندازه های ‪ 10 – 100‬نانو متر و‬
‫به صورت یک بعدی تشکیل شده اند‬
‫➢ در مقایسه با محلول های دیگر ‪ ،‬پایداری بیشتری دارند‬
‫➢خاصیت میکروب کشی نقره بیش از ‪ %99‬افزایش می یابد‬
‫➢از قابلیت های دیگر نانو نقره اضافه شدن به الیاف ‪ ،‬پلیمر ‪،‬‬
‫سرامیک ‪ ،‬سنگ ‪ ،‬رنگ و ‪ ، ...‬بدون تغییر دادن خواص‬
‫ماده است‬
‫➢به محض تماس پودر نقره با آب ‪ ،‬نقره فعال شده و خاصیت‬
‫آنتی باکتلایر پیدا می کند‬
 ‫خصوصیات نانو نقره‬
‫• ‪ . 1‬تاثیر بسیار زیاد‬
‫• ‪ . 2‬تاثیر سریع‬
‫• ‪ . 3‬غیر سمی بودن‬
‫• ‪ . 4‬غیر محرک بودن برای بدن‬
‫• ‪ . 5‬غیر حساسیت زا بودن‬
‫• ‪ . 6‬داشتن قابلیت تحیمل شرایط مختلف ( پایداری زیاد )‬
‫• ‪ . 7‬دارا بودن سازگاری با محیط‬
‫• ‪ . 8‬آب دوست بودن‬
‫• ‪ . 9‬مقاوم در برابر حرارت‬
‫• ‪ . 10‬عدم ایجاد و افزایش مقاومت و سازگاری در میکروارگانیسم‬
‫نانو نقره‬
 ‫صنعت‬
‫نساجی‬
‫کاربرد های نانو نقره‬
‫لباس‬
‫جلوگیری از‬
‫جراحی‬
‫بارانی‬ ‫عفونت‬
‫و کت‬
‫جوراب‬ ‫جلو گیری از‬
‫عرق و بوی بد‬

‫ضد آب بودن‬
 ‫مواد بهداشتی‬ ‫کاربرد های نانو نقره‬
‫و شوینده ها‬

‫کرم‬
‫روشن‬ ‫ضد‬
‫کننده‬ ‫آفتاب‪,‬‬
‫پوست‬

‫مسواک‬
‫‪,‬صابون‬
 ‫صنایع‬ ‫کاربرد های نانو نقره‬
‫غذایی‬
‫صنعت‬
‫نگه‬ ‫ولوازم‬ ‫کولر‬
‫دارنده‬ ‫خانگی‬
‫غذا‬ ‫بسته‬
‫بندی‬
‫ماشین‬
‫یخچال‬
‫لباس‬
‫شویی‬
 ‫آزمایش تجربی نانو نقره روی پنبه‬

‫مواد مورد نیاز آزمایش‪:‬‬ ‫•‬

‫پارچه پنبه ای سبک با بافت ساده ( ‪) 156 g / m 2‬‬ ‫•‬
‫نقره ‪ ،‬پودر نانو ‪ ،NP – 80 ،‬تولید شده توسط ‪Ames Goldsmith Crop‬‬ ‫•‬
‫رنگزای نارنجی ‪ Cibacron S – B‬در غلظت های ‪ %0.1‬و ‪ %5‬استفاده می شوند‬ ‫•‬
 ‫تست ‪ASTM‬‬
‫• کاالی رنگ شده و کاالی رنگ شده ساختگی به همراه نانو نقره بر‬
‫طبق ‪ ASTM‬عنوان ‪ E 2149 – 01‬برای کاهش میکروب آزمایش‬
‫می شوند‬

‫‪ .‬این روش برای ارزیابی مقاومت نمونه‬

‫تکمیل شده آنتی باکتلایر بدون آب‬
‫( بدون شستشو ) برای رشد میکروب‬
‫در مقابل ‪ 2‬میکروب انجام شده است‪.‬‬
 ‫سنجش عبور ‪UV‬‬
‫انتقال تشعشعات‬
‫‪ UV‬به مقدار ‪%1‬‬ ‫‪%5‬‬
‫کاهش می یابد‬

‫❖انتقال تشعشعات ‪ UV‬از کاالی پنبه ای با اسپکتروفتومتر ‪Varian‬‬

‫‪ Cary 1E‬تجهیز شده با کره ی انتگرال گیری اندازه گیری می شود‪.‬‬
‫❖ در صد انتقال طول موج های ‪ 280 – 700‬نانو متر در فواصل ‪2‬‬
‫نانو متر اندازه گیری می شود ‪.‬‬
‫❖ انتقال در هر نمونه سه مرتبه انجام می شود ‪.‬‬
‫❖در امتداد تار ‪ ،‬در امتداد پود و تحت زاویه ‪ 45‬درجه ‪.‬‬
 ‫اندازه گیری رنگ‬

‫• اندازه گیری رنگ با اسپکتروفتومتر ‪Datacolor‬‬

‫‪ SpectraflashSF600‬انجام می شود‬
‫• و نور ‪D65/10‬استفاده می شود ‪.‬‬
 ‫نتیجه آزمایش‬
‫نتایج اندازه گیری انتقال ‪ UV‬و مقدار ‪ UPF‬محاسبه شده کاالی پنبه ای سبک‬
‫رنگرزی شده با نانو نقره در دو غلظت ( ‪) 5mg/l . 20mg/l‬‬

‫کاالی پنبه ای‬

‫کاالی پنبه ای‬
‫رنگ شده همراه‬
‫رنگ شده‬
‫نانو نقره‬

‫افزایش قابل توجهی در‬

‫نمونه رنگ ساختگی ‪%5‬‬
‫‪20mg/l‬با نانو نقره‬
‫مشاهده می شود‬
 ‫‪ PHMB‬یک ماده ضد‬
‫میکروب پر مصرف‬

‫• محلول آبی هیدرو کلرید‬

‫• وسایل آرایش‬
‫• برای بهداشتی کردن اشعه های شنا‬
‫• گندزدا ها‬
‫• دهان شویه ها برای کنترل پالک و جلوگیری از رشد باکتری های‬
‫دهانی‬
‫• همچنین بر روی ویسکوز برای تهیه دستمال های آشپز خانه ضد‬
‫میکروب و‪...‬‬
 ‫کاربرد های ‪PHMB‬‬

‫پزشکی‬

‫آنتی‬
‫جلوگیری از‬
‫بیوتیک‬
‫صنعت‬ ‫عفونت‬
‫نساجی‬

‫محافظ الیاف‬
‫سلولزی‬
‫سمومیت پایین‬
 ‫نمونه نانو نقره با غلظت های مختلف‬

100ppm,nanosilver 150ppm,nanosilver1 150ppm,nanosilver2

 ‫نمونه ‪ PHMB‬با غلظت های مختلف‬

‫‪PHMB 1%‬‬ ‫‪PHMB 1.5%‬‬

‫‪PHMB 2%‬‬
 ‫نتایج اندازه گیری ثبات شستشویی‬

‫• نتیجه گیری ‪ :‬با بررسی ثبات شستشویی نمونه ها به این نتیجه می رسیم که دو ماده ی آنتی‬
‫باکتلایر نانو نقره و پلی هگزا متیلن بی گوآنید ( ‪ ) PHMB‬تاثیری بر ثبات شستشویی کاالی‬
‫سلولزی رنگرزی شده با رنگزای راکتیو ندارند و در واقع بسیار ناچیز است و کاال همچنان ثبات‬
‫خوبی را دارا می باشد ‪.‬‬
‫نتایج حاصل از تکمیل ضد میکروب‬
 ‫نتایج حاصل از تکمیل ضد میکروب‬

‫نمونه تکمیل شده با نانو نقره به همراه باکتری ‪staph‬‬

‫با افزایش غلظت نانو نقره ‪ ،‬مقدار باکتری کاهش یافته تا در ‪200ppm‬‬
‫که به ‪ %100‬می رسد ‪.‬‬

‫نمونه تکمیل شده با ‪ PHMB‬به همراه باکتری ‪staph‬‬

‫و فقدان باکتری تا ‪ %100‬می باشد ‪ ،‬فق در نمونه خام با ‪PHMB‬‬

‫‪ %50‬کاهش باکتری تا ‪ %99.82‬مشاهده می شود‪.‬‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪staph‬‬
‫پارچه رنگرزی نشده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت نانو نقره‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪staph‬‬
‫پارچه رنگرزی شده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت نانو نقره‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪E.coli‬‬
‫پارچه رنگرزی شده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت نانو نقره‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪staph‬‬
‫پارچه رنگرزی نشده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت ‪PHMB‬‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪E.coli‬‬
‫پارچه رنگرزی نشده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت ‪PHMB‬‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪staph‬‬
‫پارچه رنگرزی شده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت ‪PHMB‬‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪E.coli‬‬
‫پارچه رنگرزی شده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت ‪PHMB‬‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
‫نمودار غلظت نانو نقره –درصد کاهش باکتری ‪E.coli‬‬
‫پارچه رنگرزی شده‬ ‫محور افقی‪ :‬غلظت ‪PHMB‬‬

‫محور‬
‫عمودی‪:‬‬
‫درصد‬
‫کاهش‬
‫باکتری‬
 ‫نتیجه گیری‬
‫• مالحظه شد که در نهایت تکمیل کاالی پنبه ای با پلی‬
‫هگزا متیلن بیگو آنید بهتر از نتایج بدست آمده از نانو‬
‫نقره می باشد ‪.‬‬

‫پیوند کواالنسی قوی ‪PHMB‬و لیف پنبه‬