Obliczanie LD50 metodą Kräbera

LD50 wylicza się z następującego wzoru:

LD50= Dmax – (Σz x d)/n

• Dmax - dawka, przy której padły wszystkie zwierzęta

• z - polowa sumy padłych zwierząt przy dwóch po sobie następujących dawkach (np. przy dawce 91 mg/kg
=2)
• d - różnica wartości liczbowych dwóch po sobie następujących dawek (np. 91-83 = 8)
• n - liczba zwierząt w grupie
Sposób obliczania LD50 metodą Kräbera (w każdej grupie było 6 zwierząt)
Dawka (mg/kg) Liczba zwierząt z d zxd
padłych
75 0 - - -
83 1 0,5 8 4
91 3 2 8 16
100 4 3,5 9 31,5
110 2 3 10 30
121 4 3 11 33
133 6 5 12 11
suma 174,5

LD50= 133 - (174,5 : 6) = 104 mg/kg m.c.

Ołów (Pb)
Pb do żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego dostaje się ze skażonego środowiską , jego zawartość w ́
roślinach zależy głownie od skażenia gleby i wody. Największe ilości Pb w roślinach jadalnych występuje głównie na
terenach uprzemysłowionych, ale duże ilości tego pierwiastka występują w produktach zbożowych i wyrobach ̨
cukierniczych, najmniejsze - w owocach oraz mleku i jego przetworach. Ołów jest cytotoksyczny, jego działanie opiera
się na hemotoksyczności, hepatotoksyczności, nefrotoksyczności i neurotoksyczności, dodatkowo ma wpływ na układ
hormonalny kobiet i mężczyzn. W Polsce największe ilości Pb stwierdzano w ziemniakach oraz mleku krowim, dlatego
te produkty powinny być pod stałą kontrolą sanitarnó -epidemiologiczną.
• PTWI = 0,025 mg/kg m.c./tydz.
Kadm (Cd)
W żywności najniższe ilości kadmu oznacza się ̨w mięsie i mleku, a najwyższe w produktach zbożowych, owocach
morza i warzywach. Wody pitne zawierają ̨zwykle bardzo mało. Zawartość ́ Cd, podobnie jak i innych metali ciężkich w
pożywieniu zależy od jego ilości w wodzie, powietrzu i glebie. Duże ilości Cd gromadzą ̨się ̨w roślinach korzeniowych
oraz w zbożach uprawianych na terenach silnie uprzemysłowionych. Niektóre rośliny kumulują go również ̇ w liściach
(szpinak, sałata) bądź w nasionach (słonecznik, len). Działanie toksyczne kadmu polega na łączeniu się jonów Cd z
białkami powodując zmniejszone wydzielanie insuliny, zwiększa on ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
nadciśnienia, anemii, uszkodzenia wątroby czy zaburzeń funkcjonowania gruczołów płciowych i układu
immunologicznego. Ilość ́ Cd pobieranego z żywnością ̨zależy od: postaci chemicznej, dawki, czasu narażenia, wieku,
płci, a także składu diety, m.in. zawartości białka, błonnika, cynku, miedzi, wapnia i żelaza. Wykazano, że wraz ze
wzrostem ilości błonnika w diecie maleje jego kumulacja w organizmie.
• PTWI = 0,007 mg/kg m.c./tydz.

Rtęć (Hg)
Najbardziej szkodliwe dla człowieka (zwłaszcza dla płodu i małych dzieci) jest organiczna metylortęć ponieważ ̇
uszkadza m.in. ośrodkowy układ nerwowy. Mechanizm toksycznego działania Hg opiera się na hamowaniu ̨
aktywności wielu enzymów, ze względu na duże powinowactwo do grup - SH białek i błon komórkowych, wpływa na
układ nerwowy, krwionośny, szkieletowy, moczowy i rozrodzczy. EFSA stwierdził, że ilości Hg wykrywane w
produktach żywnościowych innych niż ryby i owoce morza nie stanowią̇ zagrożenia dla zdrowia człowieką .W
tkankach mięśni ryb ilości Hg mogą być̨ bardzo duże ́ – nawet milion razy wyższe niż jej stężenie w wodzie.
Największe ̇ ilości Hg kumulują się̨ w takich rybach jak tuńczyk czy miecznik. Przyjmuje się̨, że 75 ̨ – 95% Hg
zawartej w rybach i owocach morza występuje w postaci metylortęci.
• PTWI = 0,005 mg/kg m.c./tydz.
Kwas szczawiowy -> tworzy nierozpuszczalne sole z wapniem, częste spożywanie może powodować niedobór Ca.
Aby uniknąć toksycznej dawki należy ograniczyć spożywanie produktów, w których stosunek molowy kwasu
szczawiowego do wapnia jest większy niż 2 lub wykluczyć je z diety, uzupełnić dietę w wapń poprzez spożywanie
dodatkowej ilości produktów bogatych w ten składnik, takich jak mleko i przetwory mleczne.
• źródła: szpinak, rabarbar, kakao, herbata (w wyniku procesu gotowania warzyw w wodzie ilość szczawianów
obniża się w nich o ok. 50%)

Goitrogeny -> związki przeciwzapalne, substancje hamujące transport i gromadzenie się jodu w tarczycy, mogą się
przyczyniać do powstawania wola z niedoboru jodu. Głównie są to tiocyjaniany, izotiocyjaniany i tiooksazolidyny.
Działanie tym silniejsze im niższa podaż jodu, ulegają rozkładowi pod wpływem wysokiej temperatury.
• źródła: rośliny rodzin krzyżowych: kapusta, brukselka, jarmuż, kalafior, rzepa, kalarepa (są to związki lotne,
dlatego możemy podawać je osobom chorym na niedoczynność gdy np. posiekamy kapustę i gotujemy bez
przykrycia = zmniejszona ilość związków o połowę)