Gaia - Molde Iraunkorreko Fundizioa

EHU
Ingeniaritza
Mekanikoa Saila
UPV
Departamento
Ingeniería Mecánica
TEKNOLOGIA MEKANIKOA
8. Gaia: Molde iraunkorreko

fundizioa
EHU UPV 8. Gaia: Molde iraunkorreko fundizioa
Ingeniaritza Departamento TECNOLOGIA MEKANIKOA
Mekanikoa Saila Ingeniería Mecánica
Aurkibidea
• Sarrera
• Prozesu motak
– Grabitatearen bidezkoa
– Injekzioa
– Beste prozesuak
• Injekzioko molde baten oinarrizko elementuak
• Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak injekzioko prozesuetan
2
Sarrera
✓ Fundizioaren bitarteko piezen fabrikazioa industri arlo ezberdinetara bideratuta dauden hainbat prozesu
ezberdin hartzen ditu bere baitan.
✓ Kota funtzionaletako tolerantziak, gainazal akabera, seriearen tamaina edota piezaren materiala bezalako
irizpideak prozesu mota baldintzatzen dute.
Arezko fundizioa:
✓ Moldea fabrikatutako pieza bakoitzean suntsitu egiten da.
✓ Are berdea, Disamatic.
✓ Lehorketa kimikoko prozesuak: kaskara, CO2, …
✓ Eredu galduko prozesuak: poliestirenoa.
✓ Balore eranskin handiko prozesuak: argizari galdua
Molde iraunkorreko fundizioa:

Argizari galduaz fabrikatutako
✓ Moldea posible den beste alditan erabiliko da. turbina aeronautiko baten diskak.
✓ Grabitatearen bidezko moldeaketa.
✓ Injekzioa.
✓ Beste prozesuak (fundizio zentrifugoa, presio baxukoa,…).
Kotxegintzako injektatutako Mg-

ko pieza
3
Sarrera
✓ Kotxe baten diskoko frenoaren horkilla fabrikatu behar da moldeaketako prozesu baten bidez.
✓ Materiala Grafito esferoidaleko fundizioa da (GGG55).
✓ Urtean ehunmilaka pieza egin behar dira.
✓ Kota funtzionaletako tolerantziak ±0,40 mm-takoak dira.
Zein da horkillaren materialaren galdatze puntua?

Zein material erabili ahal daiteke moldea egiteko?
Zein fabrikazio prozesu erabiliko zenuke pieza hau egiteko? Zergatik?
Kotxe baterako grafito Diskoko frenoko multzoa

esferoidaleko fundiziozko horkilla 4
Sarrera
Molde iraunkorreko fundizioa
✓ Aldi askotan erabil daitezkeen molde metalikoak.

✓ Serie tamaina handiak tresneria eta instalazioen kosteak amortizatzeko.
✓ Moldeak: mekanizaturiko tresneria konplexua.
✓ Pieza bakoitzeko fabrikazio denborak eta koste unitario murriztuak.
✓ GALDATZE PUNTU BAXUKO materialak: Al, Zn, Mg, ….
Colada por gravedad de Al

en molde metálico
Zinc Aluminioa Magnesioa Latoia
T (°C) isurketa/injekzioa 400 650 600 1100
T (°C) aurreberoketa 218 288 260 500
Ziklo kopurua 1.000.000 100.000 100.000 10.000
Bi prozesu mota:
✓ Grabitatearen bidezko fundizioa

✓ Injekzioaren bidezko fundizioa
Molde metálico para la inyección

de Al
5
Sarrera
Mlode iraunkorreko fundizioan erabiltzen diren materialik amankomunenak:
Soporte de retrovisor
✓ Zinc: de automóvil inyectado
✓ Bere galdatze tenperatura baxuaren ondorioz, galdatze erreza en Zamac (aleación de
dauka eta moldeen biazitza luzea permititzen du. Zn)
✓ Malgutasun handia.
✓ Talkarekiko erresistentzia handia.
✓ Pieza txikietarako ekonomikoa.
✓ Aluminioa:
✓ Pisu gutxikoa (dentsitate baxua).
✓ Ezaugarri mekaniko onak eta ezaugarriak tenperatura altuetan
mantentzen ditu.
✓ Forma konplexuak eta pareta estuak permititzen du. Bloque motor en
aluminio
inyectado
✓ Magnesioa:
✓ Oso pisu gutxikoa, erresistentzia mekaniko eta pisuaren
konpromezu ezinhobea ematen du.
✓ Mekanizatzeko erraza.
Componentes inyectados en cobre
✓ Kobrea: para coche eléctrico
✓ Molde iraunkorrean galdatutako materialen artean ezaugarri www.favi.com
mekanikorik hoberenak aurkezten ditu (altzairuarenak ia
berdinduz).
✓ Korrosioarekiko erresistentzia handia.
✓ Beste materialak: brontzea, latoia, beruna,…
6
Tipos de procesos
Moldeo por gravedad
✓ El material fundido se introduce en el molde como en el moldeo en arena.

✓ Velocidad de llenado limitada.
✓ Tiempos de ciclo largos.
✓ Buena integridad metalúrgica.
✓ Elementos del molde muy similares a los de moldeo en arena.
La pieza de la figura se hace en aluminio mediante

moldeo por gravedad:
➢ Como se puede ver, pueden aparecer contrasalidas,
¿cómo las evitarías?
➢ ¿Son necesarias en este caso las mazarotas? Proceso de moldeo por gravedad
7
de una pieza
Prozesu motak
Injekzioa
✓ Galdatutako materiala moldean presiopean

sartu egiten da.
✓ Betetze denbora handia.
✓ Ziklo denbora oso motzak.
✓ Integridade metalurgikoa ez da ziurtatzen.
✓ Tolerantzia dimentsional zorrotzak eta
gainazaleko akabera onak.
✓ Konplexuatasun geometriko maila altua
daukaten piezak zehaztasunez fabrikatzeko
ahalmena.
✓ Ixte indar handiak piezaren tamaina
limitatzen du.
✓ Moldearen ezaugarriak zaintzeko gauzak
grabitatezko modeaketarenak bezalakoak ez
izatera behartzen du.
✓ Bi motatakoak: kamara beroko prozesuak
eta kamara hotzeko prozesuak.
Iturria: http://dysondiecastings.co.uk
8
Prozesu motak
Injekzioa. Kamara beroko makinak
✓ Materialaren galdatze gunea makinaren parte bat da.
✓ Orokorrean galdatze puntu baxuko materialak injektatzeko erabiltzen da (450ºC-rainokoak).
✓ Injekzio presioak: 35 Mpa-rainokoak.
✓ Injekzio denborak 0,2 eta 10 segundu artean.
9
Prozesu motak
Injekzioa. Kamara hotzeko makinak
✓ Galdatze gunea makinatik kanpo dago.
✓ Edozein motatako materialak injektatzeko erabil daiteke (baldin eta galdatze puntua 1000ºC-tik behera
egon).
✓ Injekzio presioak: 20-100 Mpa.
✓ Injekzio denborak kamara beroko makinan ematen direnak baino pixka bat txikiagoak.
10
Prozesu motak
Beste prozesuak
Presio baxuko moldeaketa: Injekzioa dauzkan kontzeptu berdinak

baina presio txikiagoa aplikatuz.
✓ Zikloko denborak handitzen dira.
✓ Detaile konplexuak erreproduzitzeko ahalmen kaxkarra.
✓ Arezko matxoak sartzeko aukera dago → injekzioan egiten
direnak baino konplexuagoak diren pieza monolitikoak
✓ Ixte indarra ez da parametro kritikoa → pisuaren limitaziorik
ez dago
✓ Elikatze sistema sinplea → fundizioaren errendimendua
hobetzen du
Moldeaketa zentrifugoa: galdatutako metala moldean isuri

egiten ari den bitartean, moldeak abiadura altuetan biratzen du
bere ardatzaren inguruan.
✓ Tutuak, depositoak, bolanteak eta bestelako pieza
axisimetrikoak fabrikatzeko erabiltzen da.
✓ Edozein luzera, lodiera eta diametroko piezak fabrikatu
daitezke.
✓ Matxorik ez da behar.
11
Injekziozko molde baten oinarrizko osagarriak

Injekziozko moldeak
✓ Injekziozko moldeak konplexuak eta garestiak

dira:
✓ Gogortasun handiko aleaturiko altzairuz

fabrikatzen dira (30-40 HRC). Adibidez:: DIN
1.2367.
✓ Mekanizatzioa oso zaila da.

Moldearen parte mugikorra
✓ Elementu mugikor asko dauzkate eta
geometri konplexuak ageria dira edonon:
✓ Ixte sistema.
✓ Injekzio sistema.
✓ Hozketa sistema.
✓ Kontrairteerak ebazteko orgak.
✓ Expulsoreak (Estraktoreak).
✓ Rebosaderoak.
✓ Airea kentzeko elementuak.
12
Moldearen parte finkoa

Moldes de inyección
✓ Injekziozko moldeak konplexuak eta garestiak

dira:
✓ Gogortasun handiko aleaturiko altzairuz

fabrikatzen dira (30-40 HRC). Adibidez:: DIN
1.2367.
✓ Mekanizatzioa oso zaila da.
✓ Elementu mugikor asko dauzkate eta

geometri konplexuak ageria dira edonon:
✓ Ixte sistema.
✓ Injekzio sistema.
✓ Hozketa sistema.
✓ Kontrairteerak ebazteko orgak.
✓ Expulsoreak (Estraktoreak).
✓ Rebosaderoak.
✓ Airea kentzeko elementuak.
13

Ixte sistema
✓ Inekzio makinaren indar maximoa

determinatzen du.
✓ Moldearen bi parteak ixten dituzten
zilindro hidrauliko batez eta mordazaz
osatzen da.
Mecanismo de cierre
14

Hozte sistema
✓ Moldearen elementuetan hozte tutuak mekanizatu behar dira eta hozkarria garraiatzeko tresneria hidraulikoa
beharrezkoa da.
✓ Injekzio tartean moldea spray batez hoztu daiteke baina honek bere bizitza txikitzen du.
Injekziozko moldeak hozteko

CoreCool sistema
Kontrairteerak ebazteko orgak
✓ Kontrairteerak amankomunak dira

injektatutako piezetan. Orgak deritzon
elementu mugikorren bitartez ebazten da
arazoa.
Orga laterala kontrairteera
bat ebazteko 15

Rebosaderoak
✓ Isurbidetik hurrun dauden guneen

hozketa moteltzen dute.
✓ Injekzioaren aitzinapen frentean
geratzen diren zakarrak harrapatzeko
erabiltzen dira.
✓ Gasak akumulatzea permititzen dute
piezari kaletrik egin gabe.
Diseño de rebosadero y
ejemplo de colocación en pieza
inyectada
Airearen kentzea
✓ Pieza barruan harrapatutako airea arazoak ekarri ditzake (poroak, tenplea egiteko gaitasun
eza, etab.).
✓ Normalean erabiltzen diren ebazpenak:
✓ Kanporainoko tutuak mekanizatu (0,2-0,4 mm-takoak).
✓ Injekzioa hutsean egin (airearen extrakzioa egin injekzio aurretik).
✓ Airea rebosaderorantz desbideratu.
16
Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

Sarrera datuak eta oinarrizko kalkuluak injekzio molde batean
✓ Injekzio molde baten diseinua oso konplexua da eta bariable asko

eduki behar ditu kontutan. Diseinu berri bat egitea hurrengokoa
dakar:
✓ Bariablerik garrantzitsuenak identifikatu eta aurreko
kalkuluak egin.
✓ Moldearen betetzea elementu finitoen bitartez simulatzea.
✓ Hasieran hurrengoko parametroak kalkulatu behar dira:

✓ Betetze denbora.
✓ Erasoen sekzioa.
✓ Injekzio pistoiaren abiadura.
✓ Injekzio presioa.
✓ Makinaren ixte indarra.
✓ Kalkauluak egiteko hurrengoko informazioa dago:

Pieza compleja inyectada en aluminio. El
✓ Tailerreko makinaren ezaugarriak. diseño y fabricación del molde implica el
✓ Piezaren ezaugarriak (materiala eta geometria). trabajo de equipos de ingeniería y el uso de
software de simulación
✓ Enpresa dauden abako, grafika eta taulak.
17

Isurketa tenperatura
Betetze denbora
GD-ZnAl4Cu1 = 425°C
GD-MgAl9Zn1 = 650 °C
✓ Betetze denbora oso bariable inportantea GD-AlSi12 = 680 °C
da. GD-AlSi9Cu3 = 650°C
✓ Betetze denbora luzeegiak:

✓ Produkzio moteltzen dute
(injektatutako pieza gutxiago denbora
unitatero).
✓ Funditutako piezan akatsak eragin
ditzateke.
✓ Gomendio asko dago betetze dnebora

maximoaren estimazio egokia egiteko.
Edozein gomendio hurrengokoa egduki
behar du kontutan:
✓ Injektatuko den aleazio konkretua.
✓ Piezaren pareten lodiera medioa.
Bennet-en kalkulu prozedura adibide ona da injekzioko molde

baten betetze denbora kalkulatzeko dagoen informazio
experimentala ikusteko
18

Betetze denbora
Irudiko piezarako betetze denbora kalkulatu:
d = 8,34 mm
Materiala: AlSi12
Bolumena: 5.009,4 cm3
Gainazala: 9.684,35 cm2
Paretaren lodiera medioa: 8,34 mm
t = 0,45 s
19

Erasoen sekzioa
✓ Erasoen sekzioa Q kaudalaren arabera eta aleazio

horretarako gomendatzen den abiadura hartuta
kalkulatzen da:
Q=Piezaren bolumena/Betetze denbora
✓ Aleazio bakoitza injektatzeko abidura egokia tauletan

eta abakoetan lortu daiteke.
✓ Honen arabre, erasoen sekzioa (S):
S=Q/aholkatutako abiadura
El dimensionamiento del ataque es uno de los aspectos

previos en el diseño del molde
20

Erasoen sekzioa
Irudiko piezaren erasoen sekzioa kalkulatu:
1. Kaudalaren kalkulua betetze denbora edukita:
Q = 5.009,4 cm3 / 0,45 s = 11.132 cm3/s = 1,11 · 10-2 m3/s
2. Sekzioaren kalkulua aholkatutako abiadurak hartuta:
Al aleazioetarako gomendatutako abiadura = 20-60 m/s (40 hartuko

da)
S = 1,11 · 10-2 m3/s / 40 m/s = 2,78 · 10-4 m2 = 278,3 mm2
Materiala: AlSi12
21

Injekzio pistoiaren abiadura
✓ Injekzio pistoiaren abiadura Q kaudalaren arabera eta P Fpistón

pistoiaren diametroaren arabera kalkulatzen da (D1,
makinaren ezaugarria) :
Q
Vpistón
Vpistón=Q/(πD1 2/4)
El pistón de inyección de diámetro D1 de la máquina impulsa el

caudal Q de metal fundido hacia los ataques a una presión de
Makinaren ixte indarra inyección P.
La presión de inyección P se obtiene a partir de:

✓ Makinaren ixte indarra (Fcierre)kalkulatzeko:
✓ Galdatutako materialak dakarren presioa (P, P=Fpistón/(πD12/4)
injekzio presioa).
Donde Fpistón y D1 son características de la máquina.
✓ Moldearen gainazala (Smolde).
Fcierre=P · Smolde
✓ Kalkulu honi 1,25-eko ziurtasun koefizientea

aplikatzen zaio.
22

Pistoiaren abiadura eta ixte indarra
66 mm-tako diametroa daukan eta 3200 Tn-ko indarra egin dezakeen makina daukagu. Irudiko pieza
fabrikatzeko pistoiaren abiadura eta ixte indarra kalkulatu:
1. Pistoiaren abiaduraren kalkulua:
Vpistón = 1,11 · 10-2 m3/s / (π · 0,62 m2 / 4) = 3,92 · 10-2 m/s =

= 39,2 mm/s
2. Ixte indarraren kalkulua:
Cálculo de la presión de inyección:

P = 32.000.000 N / (π · 0,62m2 / 4) = 113,17 Mpa
Cálculo de la fuerza de cierre:

Fcierre = 113,17 N/mm2 · 9.684,35 · 103 mm2 = 109,6 tn
Materiala: AlSi12
23

Elementu finitoen bidezko simulazioa
✓ Moldearen diseinu atalean, gaur

egun, betetze eta solidifikazio atalak
elementu finitoen software baten
bitartez simulatu behar dira.
✓ Mota hauetako software-ak ez dute

moldearen geometria era
automatikoan kalkulatzen, baina oso
baliogarria den informazioa ematen
dute prozesuaren diseinua hobetzeko.
Capacidades del software de simulación de fundición

QUICKCAST – PROCAST del grupo ESI
www.esi-group.com 24

Elementu finitoen bidezko simulazioa
✓ Adibideak hiru kasu ezberdin aurkezten
ditu:
✓ 1. Kasua:
✓ Erasoko abiadura: 5m/s.
✓ Moldearen tenp.: 20°C.
✓ Betetzea amaitzean solidifikatutako
guneak ikusten dira.
✓ 2. Kasua:
✓ Erasoko abiadura: 60m/s
✓ Caso 3:
✓ Erasoko abiadura: 100m/s
✓ Betetzea moldearen parterik
solidifikatu gabe egiten da.
25

Irudiko pieza injektatu behar da ganbera hotzeko makina batetan. Piezaren materiala AlSi12 izango da.
Eragiketa aurrera eramateko makinak 600 mm-ko diametroa du eta 2000Tn-ko indar maximoa egin dezake.
Kalkuluetarako datuak eta piezaren CAD-a eGelan aurkitu daiteke.
Hurrengo parametroak zehaztea eskatzen da:
❖ Betetze denbora
❖ Emaria
❖ Erasoen sekzioa
❖ Pistoiaren abiadura
❖ Injekzio presioa
❖ Moldearen ixte indarra
OHARRA: Ariketa hau praktikara ebatzita eraman behar da, lortutako emaitzak praktikaren hasierako datuak
izango dira.
26
EHU
Ingeniaritza
Mekanikoa Saila
UPV
Departamento
Ingeniería Mecánica
TEKNOLOGIA MEKANIKOA
8. Gaia: Molde iraunkorreko

fundizioa

Gaia - Molde Iraunkorreko Fundizioa

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gaia - Molde Iraunkorreko Fundizioa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EHU

8. Gaia: Molde iraunkorreko

Molde iraunkorreko fundizioa:

Kotxegintzako injektatutako Mg-

Zein da horkillaren materialaren galdatze puntua?

Kotxe baterako grafito Diskoko frenoko multzoa

✓ Aldi askotan erabil daitezkeen molde metalikoak.

Colada por gravedad de Al

✓ Grabitatearen bidezko fundizioa

Molde metálico para la inyección

✓ Beste materialak: brontzea, latoia, beruna,…

✓ El material fundido se introduce en el molde como en el moldeo en arena.

La pieza de la figura se hace en aluminio mediante

✓ Galdatutako materiala moldean presiopean

Presio baxuko moldeaketa: Injekzioa dauzkan kontzeptu berdinak

Moldeaketa zentrifugoa: galdatutako metala moldean isuri

Injekziozko molde baten oinarrizko osagarriak

✓ Injekziozko moldeak konplexuak eta garestiak

✓ Gogortasun handiko aleaturiko altzairuz

✓ Mekanizatzioa oso zaila da.

Injekziozko molde baten oinarrizko osagarriak

✓ Injekziozko moldeak konplexuak eta garestiak

✓ Gogortasun handiko aleaturiko altzairuz

✓ Mekanizatzioa oso zaila da.

✓ Elementu mugikor asko dauzkate eta

Injekziozko molde baten oinarrizko osagarriak

✓ Inekzio makinaren indar maximoa

Injekziozko molde baten oinarrizko osagarriak

Injekziozko moldeak hozteko

Kontrairteerak ebazteko orgak

✓ Kontrairteerak amankomunak dira

Injekziozko molde baten oinarrizko osagarriak

✓ Isurbidetik hurrun dauden guneen

Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

✓ Injekzio molde baten diseinua oso konplexua da eta bariable asko

✓ Hasieran hurrengoko parametroak kalkulatu behar dira:

✓ Kalkauluak egiteko hurrengoko informazioa dago:

Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

✓ Betetze denbora luzeegiak:

✓ Gomendio asko dago betetze dnebora

Bennet-en kalkulu prozedura adibide ona da injekzioko molde

Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

✓ Erasoen sekzioa Q kaudalaren arabera eta aleazio

Q=Piezaren bolumena/Betetze denbora

✓ Aleazio bakoitza injektatzeko abidura egokia tauletan

✓ Honen arabre, erasoen sekzioa (S):

El dimensionamiento del ataque es uno de los aspectos

Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

1. Kaudalaren kalkulua betetze denbora edukita:

Q = 5.009,4 cm3 / 0,45 s = 11.132 cm3/s = 1,11 · 10-2 m3/s

2. Sekzioaren kalkulua aholkatutako abiadurak hartuta:

Al aleazioetarako gomendatutako abiadura = 20-60 m/s (40 hartuko

S = 1,11 · 10-2 m3/s / 40 m/s = 2,78 · 10-4 m2 = 278,3 mm2

Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

✓ Injekzio pistoiaren abiadura Q kaudalaren arabera eta P Fpistón

El pistón de inyección de diámetro D1 de la máquina impulsa el

La presión de inyección P se obtiene a partir de:

✓ Kalkulu honi 1,25-eko ziurtasun koefizientea

Parametro nagusiak eta oinarrizko kalkuluak

1. Pistoiaren abiaduraren kalkulua:

Vpistón = 1,11 · 10-2 m3/s / (π · 0,62 m2 / 4) = 3,92 · 10-2 m/s =

2. Ixte indarraren kalkulua: