B

kk

by
ted
duc
Con R.
e
t re
n wa
oo
Ar
 ‘ข้าว’ นั้นเติบโตมาพร้อมพัฒนาการของมนุษยชาติ
และในปัจจุ บันข้าวก็ยังมีความสําคัญบนโต๊ะอาหาร โดยเฉพาะ
สําหรับคนเอเชีย ข้าวเป็นทั้งอาหารและเป็นพืชที่เชื่อมโยงกับ
จิตวิญญาณและวัฒนธรรมท้องถิ่นอย่างลึกซึ้ง

แน่นอนว่า ‘ประเทศไทย’ ซึ่งได้ช่ อื ว่าเป็นอู่ข้าวอู่นํ้า

คือหนึ่งในนั้น ด้วยภูมนิ ิเวศร้อนชื้นเหมาะกับการเพาะปลูก
สายพันธุ์ข้าวที่แตกกออยู่ในบ้านเราจึงมีนานาชนิด
โดยมีการประเมินว่าอาจมีถึง 2 หมื่นสายพันธุ์ ทว่าปัจจุ บัน
เหลืออยู่เพียงหลักพัน และหากนับเฉพาะที่หาซื้อหากินง่าย
ก็อาจเหลือเพียงหลักสิบ

มากไปกว่านั้น สถานการณ์สิ่งแวดล้อมอันผันผวน
รวมถึงสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจที่เน้นปริมาณการผลิต
เพื่อทํากําไร ข้าวในท้องตลาดจึงถูกจํากัดความหลากหลาย
และมีแนวโน้มจะน้อยลงเรื่อยๆ หากตลาดข้าวไทย
ไม่มุง่ หน้าสู่ความยั่งยืน

และไม่เพียงสะท้อนความมัน ่ คงทางอาหาร ความหลากหลาย

ของพันธุ์ข้าวยังเกี่ยวกับโภชนาการและรสชาติอันรุม ่ รวย
ด้วยกลิ่นรสของข้าวพื้นบ้านแต่ละสายพันธุ์นั้นหลอมรวมขึ้น
จากดินฟ้าอากาศของแต่ละภูมน ิ ิเวศ ข้าวไร่ของชาวใต้
? อาจให้สัมผัสหอม ร่วน มีกลิ่นอายของดินฉํ่าฝน
ส่วนข้าวนาของอีสานนั้นก็อาจให้กลิ่นหอมอ่อนๆ คล้ายดอกไม้
? มาพร้อมความนุ่มหนึบเป็นเอกลักษณ์
มากกว่านั้น ข้าวพื้นบ้านแต่ละสายพันธุ์ยังมี ‘ช่วงเวลาที่เบ่งบาน’
คละกันไป การกินข้าวพื้นบ้านให้อร่อยตรงจริตจึงต้องกินอย่าง
รูท้ ี่มา และรูก้ าลเวลาด้วยเช่นกัน

เพราะแบบนั้น เราจึงอยากนําเสนอแผนที่ข้าวพื้นบ้าน
ที่แสดงความหลากหลายของสายพันธุ์ขา้ ว และ ‘ช่วงเวลาอร่อย’
ของข้าวแต่ละชนิด เพื่อเชื่อมโยงข้าวและคนกินข้าวเข้าให้เข้าใจ
และใกล้ชดิ กันยิ่งกว่าเดิม
 Thai Local Rice Map
สกลนคร
เชียงใหม่ 4 ข้าวกํ่าน้อย 17 ข้าวหอมภูเขียว 18 ข้าวโสมมาลี 19 ข้าวหอมภูพาน

ข้าวบือเน่อมู ข้าวบือพะโด้ะ ข้าวบือโปะโละ เชียงราย ข้าวมะลิด้ังเดิม ข้าวหอมอุบล ข้าวมะลิเบา ข้าวทับทิมชุมแพ ข้าวเหนียวแดง

ข้าวบือพะทอ ข้าวขะสอ ข้าวเนอมูโพส่า 32 ข้าวบือซูคิ ข้าวมะลิกลาง ข้าวหอมใบเตย ข้าวหอมหนองคาย ข้าวหอมนิล

ข้าวขาวโป่งไคร้ ข้าวนํ้ารู ข้าวเหมยนอง ข้าวเหนียวฮาง ข้าวจ้าวดอย ข้าวเหนียวหอมนางนวล ข้าวหอมอ้ม ข้าวขาวใหญ่ ข้าวมะลิแดง ข้าวมะลิดํา
ข้าวเหนียวแดง ข้าวเจ้าฮ่อ ข้าวหอมดอ ข้าวป้องแอ้ว ข้าวมะไฟดง ข้าวหอมจําปา ข้าวแดงหลวง
ข้าวเหนียวเขี้ยวงู
ข้าวหางนาค ข้าวหล่ม ข้าวแม่ผึ้ง ข้าวแดงเมืองเลย
ลําปาง น่าน
ข้าวนาคา ข้าวมะลิแดง 26 ข้าวน่าน 59
กาฬสินธุ์
ข้าวขามเหนี่ย ข้าวหลวงสันป่าตอง 38 ข้าวเหนียวเขาวง
ข้าวเหนียวแดง ข้าวกํ่ากาดํา
แพร่
ลําพูน ข้าวหอมกุหลาบแดง นครพนม
ข้าวเล้าแตก
5 ข้าวเหนียวสันป่าตอง
ชัยภูมิ
12 ข้าวซิล 13 ข้าวแผ่
ข้าวหอมชัยภูมิ
ยโสธร
ข้าวมะลิแดง ข้าวหอมนิล ข้าวเหนียวกํ่า ข้าวหอมนิล ข้าวหอมมะลิแดง
ข้าวกํ่ากัญญา ข้าวกํ่าลืมผัว ข้าวเหนียวแดง ข้าวเหนียวดํา ข้าวอีเตี้ย
ข้าวนิล ข้าวนางนวล ข้าวสูตะบุตร ข้าวอสิตะ ข้าวกุสุมา
ข้าวกมลชัย ข้าวเหนียวกํ่าดอ
สุโขทัย ข้าวเวสสันตะระ ข้าวสีลาภรณ์
ข้าวหอมดําสุโขทัย
ข้าวเพชรราตรี ข้าวบุญมี
ข้าวพันธุ์หอมแดงสุโขทัย

เพชรบูรณ์ ร้อยเอ็ด
20 ข้าวทับทิมชุมแพ ข้าวฮางงอก
ข้าวพญาลืมแกง
ข้าวกํ่าเปลือกขาว ข้าวไรซ์เบอรี่

นครสวรรค์ ข้าวเหนียวดํา ข้าวเหนียวแดง

1 ข้าวหอมเลื่องลือ 2 ข้าวขาวเกยไชย ข้าวสามสุข ข้าวมะลิแดง

3 ข้าวชมนาด ข้าวช่อราตรี ข้าวหอมนิล ข้าวเหนียวธัญสิรน

ิ
ข้าวเหนียวกํ่าลืมผัว

อุทัยธานี อุบลราชธานี
ข้าวเหลืองใหญ่ ข้าวขาววิสุทธิ์
ศรีสะเกษ
สุพรรณบุรี 7 ข้าวหอมนิล 10 ข้าวเหนียวกะทิ
27 ข้าวเหนียวดําลืมผัว 28 ข้าวหอมใบเตย
6 ข้าวหอมปทุมเทพ 27 ข้าวหอมนิล
ข้าวขาวดอกมะลิ ข้าวเหนียวแดง
34 ข้าวขาวดอกมะลิ 36 ข้าวหอมมะลิแดง
37 ข้าวหอมปทุมเทพระยะนํ้านม สุรน
ิ ทร์
16 ข้าวปะกาอําปีล 33 ข้าวเนียงกวง
ชุมพร นครปฐม ข้าวหอมมะลิแดง ข้าวมะลิโกเมนสุรน
ิ ทร์
ข้าวหอมนครชัยศรี
9 ข้าวดอกขาม 14 ข้าวนางดํา
15 ข้าวนางครวญ
ข้าวชมพูประภาส ฉะเชิงเทรา มหาสารคาม
ข้าวนิลประภาส ข้าวมะลิแดง
ข้าวสามเดือน ข้าวเหลืองปะทิว 21 ข้าวกํ่ากาดํา 22 ข้าวกํ่าใบเขียว
ข้าวเกยไชย
28 ข้าวหอมใบเตย
ข้าวเหนียวแดง ข้าวธัญสิรน
ิ
นครศรีธรรมราช ข้าวมะลิแดง ข้าวมะลิดํา ข้าวหอมนิล
ข้าวไข่มดริน
้ ข้าวนางพญา
ระนอง พัทลุง
ข้าวแก่นจันทร์
ข้าวเล็บนกดํา ข้าวปิ่ นแก้ว ข้าวเข็มทอง
ข้าวเล็บนกปัตตานี ข้าวเบายอดม่วงพัทลุง
ข้าวหอมสังข์หยด ข้าวเหนียวดําช่อไม ้ไผ่
ข้าวดอกพะยอม ข้าวเฉี้ยง ข้าวกู้เมืองหลวง

สงขลา
ตรัง 35 ข้าวขาว ข้าวดอกข่า ข้าวไม้ตาก
23 ข้าวเม็ดฝ้าย 24 ข้าวหอมหัวบอน ข้าวเล็บนก สังข์หยด ข้าวหอมประทุม
25 ข้าวหอม 7 บ้าน
30 ข้าวเบายอดม่วง 34 ข้าวหอมกระดังงา ปัตตานี
หอมเญจรงค์ ข้าวสังข์หยด ข้าวทับทิมชุมแพ ข้าวบะจานู ข้าวช่อลุง
สตูล ข้าวลูกแดง ข้าวเผือกนํ้า
ข้าวอัลฮัมดูลิลละห์ ข้าวเหนียวดําหมอ

นราธิวาส
ข้าวซีบูกันตัง

แผนที่แสดงสายพันธุ์ข้าวพื้นบ้าน ที่มกี ารปลูกอย่างต่อเนื่อง

โดยกลุ่มเกษตรกรอินทรีย์ทั่วประเทศไทย
ทั้งนี้ทั้งนั้น มีการประเมินว่าข้าวพื้นบ้านในไทยตั้งแต่อดีต
จนถึงปัจจุ บันนั้นรวมแล้วมีมากถึง 2 หมื่นสายพันธุ์
 ข้าวใหม่ประจําเดือน
Rice

พฤศจิกายน
Calendar

พฤษภาคม
กุมภาพันธ์

กรกฎาคม
มิถุนายน

กันยายน
มกราคม

ธันวาคม
สิงหาคม
เมษายน
มีนาคม

ตุลาคม
1 ข้าวหอมเลื่องลือ
2 ข้าวขาวเกยไชย
3 ข้าวชมนาด
4 ข้าวกํ่าน้อย
5 ข้าวเหนียวสันป่าตอง
6 ข้าวหอมปทุมเทพ
7 ข้าวหอมนิล
8 ข้าวมะลิดั้งเดิม
9 ข้าวดอกขาม
10 ข้าวเหนียวกะทิ
11 ข้าวบือเนอมู
12 ข้าวซิล
13 ข้าวแผ่
14 ข้าวนางดํา
15 ข้าวนางครวญ
16 ข้าวปะกาอัมปีล
17 ข้าวหอมภูเขียว
18 ข้าวโสมมาลี
19 ข้าวหอมภูพาน
20 ข้าวทับทิมชุมแพ
21 ข้าวกํ่ากาดํา
22 ข้าวกํ่าใบเขียว
23 ข้าวเม็ดฝ้าย
24 ข้าวหอมหัวบอน
25 ข้าวหอม 7 บ้าน
26 ข้าวน่าน 59
27 ข้าวเหนียวดําลืมผัว
28 ข้าวหอมใบเตย
29 ข้าวนิลประภาส
30 ข้าวเบายอดม่วง
31 ข้าวสังข์หยด
32 32.บือซูคิ
33 33.เนียงกวง
34 ข้าวหอมกระดังงา
35 ข้าวขาว
36 ข้าวหอมมะลิแดง
37 ข้าวหอมปทุมเทพระยะนํ้านม
38 ข้าวเหนียวเขาวง
1

ข้าวหอมเลื่องลือ (นาปรัง | ข้าวเจ้า | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

นครสวรรค์
ข้าวพัฒนาสายพันธ์ ุ แถบภาคเหน ื อตอนล่าง ด้วยการผสมพันธ์ ุ ข้าว
หอมมะล ิ แดงกับข้าวหอมปทุม ได้ข้าวส ี แดงท
ี � หอม นุ่ม และม ี
โภชนาการส ู ง โดยเฉพาะธาตุเหล ็ กและสังกะส ี น� ํ าตาลตํ�า
ี ทั�งยังม
เหมาะกับผู้สู งอายุหร
ื อผู้ท
ี � ต้องการดูแลสุขภาพ

น� ํ าตาลตํ�า ธาตุเหล
็ กและสังกะส
ี ส
ู ง
เหมาะกับคนเป � นโรคเบาหวานหร ื อผู้ส
ู งอายุ

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 4 เดือน

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

หอม นุ่ม
มูลนิธิการจัดการความรูแ้ ละเครือข่ายโรงเรียนชาวนา | โทร.0816884443
2

ข้าวขาวเกยไชย (นาปรัง | ข้าวเจ้าเมล็ดยาว

ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

นครสวรรค์
ข้าวพัฒนาสายพันธ์ ุ จากจังหวัดนครสวรรค์ ผสมพันธ์ ุ ึ ข� นจาก
ข้าวบาสมาต ี (Basmati Rice) ของอ ิ นเด ี ยและข้าวช่อราตรี
ของไทย มี เอกลักษณ์ตรงเน ื � อนุ่ม หนึ บ แต่เมล็ ดยาวคล้ายกับ
ข้าวบาสมาต ี เหมาะกับการนําไปหุงเป � นข้าวหมกหร ื อบร
ิ ยานี

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 3 เดือน

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

หอม นุ่ม หนึบ

มูลนิธิการจัดการความรูแ้ ละเครือข่ายโรงเรียนชาวนา | โทร.0816884443
3

ข้าวชมนาด (นาปรัง | ข้าวเจ้า | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

นครสวรรค์
ข้าวพัฒนาสายพันธ์ ุ จากจังหวัดนครสวรรค์ ม ี เอกลักษณ์ตรง
เน
ื � อข้าวท
ี � หอม นุ่ม หน ึ บต ิ ดมันเล ็ กน้อย เมื � อหุงสุกใหม่ม
ี กล
ิ �น
หอมอ่อนๆ คล้ายดอกชมนาด ดอกไม้ไทยกล ิ � นหอมละมุน
และแม้จะหุงท ิ � งไว้จนเย็ นเนื � อข้าวก็ ยังคงนุ่มอยู่

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 6 เดือน

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

นุ่ม หนึบ มัน

มูลนิธิการจัดการความรูแ้ ละเครือข่ายโรงเรียนชาวนา | โทร.0816884443
4

ข้าวกํ่าน้อย (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพื้นบ้าน)

สกลนคร
ข้าวเหน ี ยวสายพันธ์ ุ พ
ื � นบ้านของภาคอ ี สาน ได้ฉายาว่า ‘พญาข้าว’
ด้วยม ี ตํานานเล่าว่า ‘ข้าวกํ�าน้อย’ ค ื อพันธ์ ุ ข้าวท ี � ืยนหยัดขออยู่เป � น
แหล่งอาหารของมนุษยชาต ิ แม้ในวันท ี � โลกพบกับภัยพ ิ ในครั�ง
ิ บัต
อดี ตกาล ส่วนแง่ของรสชาต ิ ข้าวกํ�าน้อยม ี เอกลักษณ์ตรงความ
เหน ี ยว นุ่ม คล้ายข้าวหอมภูเข ี ยว ทว่าม ี เมล ็ ดที � สั�นป
� อม
เหมาะแก่การทําขนม

หากสี เป� นข้าวกล้องสัมผัสของข้าวจะร่วน ควรใช้ิ วีธหุง

เหม
ื อนข้าวเจ้า แต่ถ้าสี เป
� นข้าวขาว สามารถนําไปน ึ �ง
แบบเด ี ยวกับข้าวเหนี ยวทั�วไปได้
ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 1 ปี

เหนียว นุ่ม หนึบ

ข้าวหอมดอกฮัง | โทร.0636362797 | FB: Homdokhung
5

ข้าวเหนียวสันป่าตอง (นาปี | ข้าวเหนียว

ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

ลําพูน
ข้าวเหน
ี ยวท ี � กลายพันธ์ ุ มาจาก ‘ข้าวเหล
ื องใหญ่’ ข้าวเจ้าพื � นถ
ิ � นท
ี�
ชาวนาก ิ นกันมาหลายร้อยป � ม
ี เอกลักษณ์ตรงความนุ่ม หอม
ให้ผลผล ิ ตมาก น ิ ยมใช้ทําข้าวต้มมัด และเหมาะกับหุงก ิ นกับ
อาหารเหน ื อและอ ี สาน

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4-6 เดือน

หอม นุ่ม
กลุ่มอนุรกั ษ์พันธุ์ข้าวพื้นเมืองตะเคียนปม | โทร. 0806721972, 0987937925
 6

ข้าวหอมปทุมเทพ (นาปรัง | ข้าวเจ้า | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

สุพรรณบุรี
ข้าวเจ้าท
ี � พัฒนาสายพันธ์ ุ มาจากข้าวหอมปทุมธาน ี ปลูกมากในท ี � ลุ่ม
ภาคกลาง นุ่มและม ี กลิ � นหอมคล้ายกับข้าวหอมมะล ิ ทว่าให้ผลผล ิ ต
มากกว่า รวมถ ึ งต้านทานโรคในนาข้าวได้ด ี กว่า ึ จงเป � นสายพันธ์ ุ ที�
เหมาะกับการส่งเสร ิ มให้ชาวนาปลูกแบบอ ิ นทร ี ย์

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม
กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง | โทร. 0860107212 | FB: กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง
 7

ข้าวหอมนิล (นาปี, นาปรัง | ข้าวเจ้า | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

ศรีสะเกษ, สุพรรณบุรี
ข้าวสายพันธ์ ุ พ
ื � นบ้านท ี � ได้รับการพัฒนาให้นุ่มและหอมย ึ� น
ิ � งข
แต่ยังคงไว้ึซ� งโภชนาการ และเป � นสายพันธ์ ุ ข้าวที � เป
� นต้นทาง
ของข้าว ‘ไรซ์เบอร์ี ร� ’ ึ จงมั�นใจได้ว่าข้าวหอมน ิ ลม
ี สรรพคุณไม่น้อย
ไปกว่ากัน โดยเฉพาะว ิ ตาม ิ นบ
ี และธาตุเหล
็ ก

บํารุงระบบประสาท ลดความเส
ี � ยงโรคมะเร
็ ง

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 4-6 เดือน

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

หอม นุ่ม กรึบ

วิสาหกิจชุมชนตลาดสีเขียวคนทาม | โทร.0933403570
กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง | โทร. 0860107212 | FB: กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง
8

ข้าวมะลิดั้งเดิม (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพื้นบ้าน)

สกลนคร
ข้าวสายพันธ์ ุ ท้องถ ิ � นของภาคอ ี สาน ม
ี เอกลักษณ์ตรงความหอม
นุ่ม หน
ึ บ กล ิ � นหอมอ่อนๆ คล้ายดอกมะล ิ ใกล้เค
ี ยงกับข้าวเจ้า
หอมมะล ิ ึ จงเป � นข้าวเหน ี ยวในดวงใจของคนชอบก ิ นข้าวหอมมะลิ

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 1 ปี

หอม นุ่ม
ข้าวหอมดอกฮัง | โทร.0636362797 | FB: Homdokhung
9

ข้าวดอกขาม (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

ชุมพร
ข้าวเจ้าสายพันธ์ ุ พ
ื � นบ้านของจังหวัดชุมพร ม
ี ีสแดงสวย ิ วตาม
ิ นส
ู ง
ช่วยป� องกันและลดอาการเหน ็ บชา

ิ วตาม
ิ นบ
ี และอ
ี ส
ู ง ช่วยลดและป
� องกันโรคเหน
็ บชา

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 1 ปี

หอม นุ่ม
วิสาหกิจชุมชนข้าวไร่ชุมโค | โทร.0636153464
10

ข้าวเหนียวกะทิ (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพื้นบ้าน)

ศรีสะเกษ
ข้าวเหน
ี ยวสายพันธ์ ุ ท้องถ
ิ � นของอ
ี สาน โดยเฉพาะแถบศร ี สะเกษ
และร้อยเอ็ ดม
ี ความหอม นุ่ม มัน แม้จะท ิ � งไว้จนเย
็ น เหมาะแก่การ
เอาไปทําขนม

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 4 เดือน

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

หอม นุ่ม มัน

วิสาหกิจชุมชนตลาดสีเขียวคนทาม | โทร.0933403570
11

บือเนอมู (นาปรัง | ข้าวเจ้าดอย | ข้าวพื้นบ้าน)

เชียงใหม่
ข้าวดอยจากชุมชนชาวปกาเกอะญอ จังหวัดเช ี ยงใหม่ โดดเด่น
ด้วยกลิ � นหอมอ่อนๆ คล้ายข้าวโพดต้ม ถ้ากิ นในระยะข้าวใหม่
จะมี ยางมาก นําไปปรุงเป� นข้าวป
� นหร
ื อข้าวตุ๋นแล้วอร่อย

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 1 ปี

นุ่ม หนึบ
เครือข่ายลุ่มนํ้าวาง | โทร.0964169661, 0817166913
12

ข้าวซิล (นาปี | ข้าวเหนียวกํ่าดอย | ข้าวพื้นบ้าน)

ลําพูน
ข้าวเหนี ยวดอยเมล็ ดสั�นกลมที � ปลูกมากในชุมชนชาวปกาเกอะญอ
ม
ี เมล
็ ดสี แดงคละดํามันปลาบ โภชนาการส ู ง หอมอร่อย น ิ ยมใช้ทํา
ขนมและหุงผสมกับข้าวดอยส ี ขาวเพ ื � อเต
ิ มสี สันให้ข้าวน่ากิ นย ึ� น
ิ � งข

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 7 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

กลุ่มอนุรกั ษ์พันธุ์ข้าวพื้นเมืองตะเคียนปม | โทร. 0806721972, 0987937925
13

ข้าวแผ่ (นาปี | ข้าวเหนียวดอย | ข้าวพื้นบ้าน)

ลําพูน
ข้าวเหนี ยวดอยเมล ็ ดสั�นกลมท ี � ปลูกมากในชุมชนชาวปกาเกอะญอ
ม
ี เมล
็ ดสี แดงเข้ม โภชนาการส ู ง หอมอร่อย นิ ยมใช้หุงผสมกับ
ข้าวดอยส ี ขาวเพ
ื � อเติ มสี สันให้ข้าวน่ากิ นมากย ึ� น
ิ � งข

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4-6 เดือน

นุ่ม หนึบ
กลุ่มอนุรกั ษ์พันธุ์ข้าวพื้นเมืองตะเคียนปม | โทร. 0806721972, 0987937925
14

ข้าวนางดํา (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

ชุมพร
ข้าวเจ้าสายพันธ์ ุ พ
ื � นบ้านของจังหวัดชุมพร ลักษณะคล้ายกับ
ข้าวนางครวญ นุ่ม หอม แต่ม ี ความมันมากกว่า

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 3 เดือน

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

หอม นุ่ม หนึบ

วิสาหกิจชุมชนข้าวไร่ชุมโค | โทร.0636153464
15

ข้าวนางครวญ (นาปี/ข้าวนา ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

ชุมพร
ข้าวเจ้าสายพันธ์ ุ พ
ื � นบ้านของจังหวัดชุมพร ม ี เอกลักษณ์ตรง
ความนุ่ม หอม มี ยางเยอะ ึ จงเน ื � อหน
ึ บเหน
ี ยวเป� นพิ เศษ

ปลูก เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 3 เดือน

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

หอม นุ่ม หนึบ

วิสาหกิจชุมชนข้าวไร่ชุมโค | โทร.0636153464
16

ข้าวปะกาอําปีล (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

สุรน
ิ ทร์
ข้าวเจ้าสายพันธ์ ุ ท้องถ ิ � นของแถบอ ี สานใต้ ม ี ต้นกําเน
ิ ดในประเทศ
กัมพูชา คําว่าปะกาอําป � ล เป
� นภาษาเขมรม ี ความหมายว่า
‘ดอกมะขาม’ ด้วยเม ื � อข้าวปะกาอําป � ลแก่จัดจะเปล ื อกจะเปล ี � ยนเป
� น
ีสเหล ื องทองสลับดํา คล้ายกับดอกมะขาม ส่วนตัวข้าวม ี
เอกลักษณ์ตรงความหอม นุ่ม หน ึ บ ถ้าส ี เป
� นข้าวกล้องจะม ี สัมผัส
กรึ บจากเปลื อกข้าวบางๆ รวมถ ึ งสี สวยและโภชนาการส ู ง

ปริ มมาณน� ํ าตาลตํ�าเหมาะกับคนเป� นโรคเบาหวานรวมถ

ึ งช่วย
บํารุงระบบประสาทและม ี สารต้านมะเร็ ง
ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

กลุ่มเกษตรอินทรีย์วิถีทมอ | โทร.0988439693
17

ข้าวหอมภูเขียว (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

สกลนคร
ข้าวเหน ี ยวกํ�าสายพันธ์ ุ ท้องถิ � นภาคอ ี สานท ี � ถูกพัฒนาสายพันธุ์ให้
ม
ี เมล ็ ดยาว หอม นุ่ม หน ึ บ เยื � อหุ้มข้าวม
ี ีสม่วงเข้ม เม ื � อหุงสุก
มี ยางมาก คล้ายกับข้าวร ี ซอทโต (Risotto Rice) ของอ ิ ตาล
ี
ท ี � ให้สัมผัสเหน ี ยวนุ่ม แต่อยู่ในรูปแบบของข้าวเหน ี ยว

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4-6 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

ข้าวหอมดอกฮัง | โทร.0636362797 | FB: Homdokhung
18

ข้าวโสมมาลี (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

สกลนคร
ข้าวเจ้าสายพันธ์ ุ พ
ื � นถ
ิ � นของภาคอ ี สาน พบมากในจังหวัดสกลนคร
เป ็ ดสั�นป
� นข้าวเมล � อม ยางเยอะ นุ่ม หน ึ บ คล้ายข้าวญ
ี � ป� ุ นหร
ื อ
ข้าวร
ี ซอทโต (Risotto Rice) ของอ ิ ตาลี สามารถนํามาใช้
ปรุงอาหารแทนกันได้ ทั�งยังม ี กล
ิ � นหอมละมุนคล้ายดอกไม้

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4-6 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

ข้าวหอมดอกฮัง | โทร.0636362797 | FB: Homdokhung
19

ข้าวหอมภูพาน (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

สกลนคร
ข้าวเหน ี ยวสายพันธ์ ุ ปรับปรุงจากข้าวเหน ี ยวสายพันธ์ ุ ท้องถิ � นของ
ภาคอ ี สาน ปลูกมากในละแวกจังหวัดสกลนคร ม ี เอกลักษณ์ตรง
เม
ื � อหุงแล้วข้าวจะออกส ี น� ํ าตาล นุ่ม หอม แม้ท
ิ � งไว้จนเย็ น และ
สามารถนําไปหุงได้เลยโดยไม่ต้องแช่ข้าวก่อน

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4-6 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

ข้าวหอมดอกฮัง | โทร.0636362797 | FB: Homdokhung
20

ข้าวทับทิมชุมแพ (นาปี,นาปรัง | ข้าวเจ้า | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

ร้อยเอ็ด
เป
� นข้าวท
ี � พัฒนาสายพันธ์ ุ ด้วยการผสมข้าวพันธ์ ุ สังข์หยดของทาง
ใต้และข้าวหอมมะล ิ 105 เข้าด้วยกัน จนได้ข้าวเจ้าส ี แดงเข้มท
ี � นุ่ม
และหอมคล้ายกับข้าวหอมมะล ิ ตอบโจทย์ทั�งเร
ื � องโภชนาการ
และความอร่อย

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม กรึบ

อารยะฟาร์ม | โทร.0973282873
21

ข้าวกํ่ากาดํา (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพื้นบ้าน)

มหาสารคาม
ข้าวเหน ี ยวกํ�าสายพันธ์ ุ ท้องถ ิ � นของจังหวัดมหาสารคาม ได้รับฉายา
ว่า ‘พญาข้าว’ เน ื � องจากลักษณะของพันธ์ ุ ข้าวท ี ีสดําทั�งลําต้นและ
ี �ม
เมล็ ด ึ จงเก ิ ดความเช ื � อว่าเป
� นข้าวมงคล ชาวนาน ิ ยมปลูกแซมไว้
ในนาเพ ื � อเป
� นส
ิ ิ รมงคลและใช้ในพ ิ ีธกรรมศักด
ิ � ิสทธ ิ�

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 1 ปี

หอม นุ่ม กรึบ

วิสาหกิจชุมชนปลูกข้าวปลอดสารพิษท่าสะบ้า | โทร.0901758078 | FB: ตลาดกรีนชินตา
22

ข้าวกํ่าใบเขียว (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพื้นบ้าน)

มหาสารคาม
ข้าวเหน ี ยวกํ�าสายพันธ์ ุ ท้องถ ิ � นของจังหวัดมหาสารคาม ลักษณะ
คล้ายกับข้าวกํ�ากาดําแต่นุ่มกว่า และลําต้นรวมถ ึ งใบม
ี ีสเข
ี ยว ทว่า
เมล ี ีสดําเข้ม ึ จงได้ืช� อว่าข้าวกํ�าใบเข
็ ดม ี ยว เป
� นข้าวเหนี ยวกํ�าท
ี �น
ิ ยม
นําไปทําขนม อาท ิ ข้าวเป � ยก ข้าวเหน ี ยวสังขยา

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 1 ปี

หอม นุ่ม กรึบ

เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกมหาสารคาม | โทร.0815443259
23

ข้าวเม็ดฝ้าย (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

ตรัง
ข้าวเจ้าสายพันธ์ ุ ท้องถ ิ � นภาคใต้ พบมากในจังหวัดตรังและ
นครศร ี ธรรมราช เมล ็ ดข้าวม ี ีสดําอมม่วง หุงแล้วหอม นุ่ม
สัมผัสกร ึ บจากเปล ื อกข้าว น ิ ยมนําไปทําขนมหร ื อบดทําแป � งข้าว
เน
ื � องจากส ี สวยและม ี กล ิ � นหอมเป � นเอกลักษณ์

สารต้านอนุมูลอิ สระและวิ ตาม

ิ นบ
ี ส
ู ง ช่วยลดความเคร
ี ยด
และลดความเส ี � ยงโรคหัวใจ

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม กรึบ

วิสาหกิจชุมชนปลูกข้าวปลอดสารพิษท่าสะบ้า | โทร.0901758078 | FB: ตลาดกรีนชินตา
 24

ข้าวหอมหัวบอน (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

ตรัง
ข้าวเจ้าพ ื � นถ ิ � นของภาคใต้ ม ี แหล่งกําเน ิ ดท ี � จังหวัดกระบ ี�
เมล ็ ดมี ีสแดงอมส้มคล้ายกับข้าวสังข์หยด แต่เม ื � อหุงแล้วน
ิ � มกว่า
รวมถ ึ งมี กล ิ � นหอมและรสชาต ิ คล้ายกับหัวบอน
(เผ
ื อก—ในภาษาใต้) อันเป � นท ี � มาของช
ื � อ ‘หอมหัวบอน’

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม มัน

วิสาหกิจชุมชนปลูกข้าวปลอดสารพิษท่าสะบ้า | โทร.0901758078 | FB: ตลาดกรีนชินตา
 25

ข้าวหอม 7 บ้าน (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

ตรัง
ข้าวไร่สายพันธ์ ุ ท้องถ
ิ � นของภาคใต้ ม
ี แหล่งกําเนิ ดท ี � จังหวัดกระบ
ี�
ม
ี เอกลักษณ์ตรงความนุ่มและหอมนาน แม้หุงท ิ � งไว้จนเย ็ น

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม
วิสาหกิจชุมชนปลูกข้าวปลอดสารพิษท่าสะบ้า | โทร.0901758078 | FB: ตลาดกรีนชินตา
 26

ข้าวน่าน 59 (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

น่าน
เป
� นสายพันธ์ ุ ท
ี � พัฒนามาจากข้าวพันธ์ ุ กข6 ท ี � เป� นสายพันธ์ ุ
ี ยวดั�งเด
ข้าวเหน ิ มของเหน
ื อ-อ
ี สาน แต่ต้นส ู งและไม่ต้านทานโรค
ึ จงพัฒนาสายพันธุ์ได้เป � นน่าน 59 ท
ี � ต้นเต
ี � ย เก ็ บเกี � ยวง่าย
และต้านทานโรคได้ด ี

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

นุ่ม หนึบ
วิสาหกิจชุมชนเกษตรฮักน่าน | โทร.0821906902 | FB: วิสาหกิจชุมชนเกษตรฮักน่าน
27

ข้าวเหนียวดําลืมผัว (นาปี | ข้าวเหนียว | ข้าวพื้นบ้าน)

ศรีสะเกษ
ข้าวเหน ี ยวสายพันธ์ ุ พ ื � นถิ � นท ี �ม
ี ต้นกําเน ิ ดในชุมชนชาวม้งทางภาค
เหนื อของไทย เมล ็ ดข้าวม ี ีสดําคละส ี น� ํ าตาลอ่อน เม ื � อหุงแล้วนุ่ม
หอม จนม ี ตํานานเล่าว่าเป � นข้าวเหน ี ยวท ี � รสชาติ อร่อยจนแม่ครัว
ก
ิ นเพล ิ นจนล ื มเหลื อเก ็ บไว้ให้ผัว �ปจจุบันน ิ ยมปลูกแพร่หลายทั�งใน
ภาคเหน ื อและอ ี สาน เพราะทนแล้งได้ด ี อร่อย โภชนาการส ู ง
ึ จงเป � นท ี � ต้องการของตลาด

มี สารต้านอนุมูลอ
ิ สระส ู งป
� องกันการเก
ิ ดโรคหัวใจ บํารุงตับ
ลดการแข ็ งตัวของเล ื อด ลดการขยายตัวของเซลล์มะเร ็ ง
ป
� องกันโรคสมองเส ื � อม ลดไขมันในเส้นเลื อด
ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

วิสาหกิจชุมชนตลาดสีเขียวคนทาม | โทร.0933403570
28

ข้าวหอมใบเตย (นาปี/ข้าวเจ้า, ข้าวพื้นบ้าน)

ศรีสะเกษ, มหาสารคาม
ข้าวพันธ์ ุ พ
ื � นบ้านแถบราบลุ่มภาคเหน ื อตอนล่างและภาคอ ี สาน
เมล ็ ดข้าวส ี คร
ี มเข ี ยว เม ื � อสุกมี ิล� นหอมอ่อนๆ คล้ายกล ิ � นใบเตย
เน
ื � อนุ่ม หน ึ บม ี จุดเด่นตรงเป � นข้าวท ี �ม ิ มาณน� ํ าตาลตํ�า ึ จงเหมาะ
ี ปร
กับผู้ส ู งอายุหร ื อคนท ี � ต้องการควบคุมระดับน� ํ าตาลในเล ื อด

ิ มาณน� ํ าตาลตํ�า เหมาะกับคนเป

ปร � นโรคเบาหวาน

ติดต่อ: ข้าวหอมดอกฮัง | โทร.0636362797 | FB: Homdokhung

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

วิสาหกิจชุมชนตลาดสีเขียวคนทาม | โทร.0933403570
เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกมหาสารคาม | โทร.0815443259
29

ข้าวนิลประภาส (นาปี/ข้าวเจ้า/ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

นครปฐม
ข้าวพัฒนาสายพันธ์ ุ แห่งทุ่งนครชัยศร ี จังหวัดนครปฐม ปรับปรุง
สายพันธุ์โดยดร.ประภาส �ป� นตบแต่ง นักว ิ ชาการผู้ครํ�าหวอดใน
การว ิ จัยเร
ื � องข้าวและชาวนาไทย ข้าวน ิ ลประภาสม ี เอกลักษณ์ตรง
เย
ื � อหุ้มเมล ็ ดข้าวสี น
ิ ล หุงแล้วหอม นุ่ม ได้ข้าวส
ี สวยหวานเหมาะกับ
เทศกาลแห่งความรัก

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

กรึบนอก นุ่มใน
วิสาหกิจชุมชนบ้านโฉนด ชุมชนลานตากฟ้า | โทร.0875522262
 30

ข้าวเบายอดม่วง (นาปี/ข้าวนา ข้าวเจ้า/ข้าวพื้นบ้าน)

ตรัง
ข้าวเจ้าพ
ื � นถ ิ � นของจังหวัดตรัง ม ี เอกลักษณ์ตรงเย ื � อหุ้มเมล
็ ดข้าว
ีสม่วงคละเข ี ยว เม ื � อหุงสุกแล้วจะเป � นม
ี ม่วงคล้ายส ี ของยอดอ่อน
ต้นมะม่วงเบา เป � นท ี � มาของช ื � อ ‘เบายอดม่วง’ ม ี เน
ื � อนุ่ม หอม
แต่สัมผัสกร ึ บจากเปล ื อกข้าว หุงแล้วไม่แฉะเละ

คาร์โบไฮเดรตตํ�า โปรต
ี นส
ู งเหมาะกับผู้ส
ู งอายุ

ปลูก
ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 1 ปี
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ.

หอม นุ่ม กรึบ

วิสาหกิจชุมชนปลูกข้าวปลอดสารพิษท่าสะบ้า | โทร.0901758078 | FB: ตลาดกรีนชินตา
31

ข้าวสังข์หยด (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

สงขลา
ข้าวสายพันธ์ ุ ท้องถิ � นของจังหวัดพัทลุง ืช� อสังข์หยดเพ ี � ยนมาจาก
‘สั�งหยุด’ เน
ื � องจากม ี รสอร่อยจนต้องสั�งให้หยุดก ิ น จุดเด่นของข้าว
สังข์หยดอยู่ตรงสารต้านอนุมูลอ ิ สระส
ู ง กากใยเยอะ ย่อยง่าย
ึ จงเหมาะสําหรับผู้ส ู งอายุ

ปลูก
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 5 เดือน

ร่วน นุ่ม หอม

ห้องเรียนท้องนาเขาคูหาสงขลา | โทร.0815422649
 32

ข้าวบือซูคิ (นาปี | ข้าวเจ้าดอย | ข้าวพื้นบ้าน)

เชียงราย
เป
� นข้าวดอยพันธ์ ุ พ ื � นเม
ื องของชาวปกาเกอะญอ ปลูกปร ิ มาณ
ไม่มาก พ ิ เศษตรงความเหน ี ยวนุ่ม หุงขึ � นหม้อ โดยชาวปกาเกอะญอ
จะเกี � ยวข้าวบื อซูค
ิ ช่วงปลายป � แต่จะเริ � มแจกจ่ายหร ื อขายให้กับ
คนนอกครอบครัวช่วงหลังเทศกาลข้าวใหม่ (เอาะบ ื อโข่)

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 1 ปี

หอม นุ่ม หนึบ

เครือข่ายลุ่มนํ้าวาง | โทร.0964169661, 0817166913 | FB: Lapato Organic Coffee
33

ข้าวเนียงกวง (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

สุรน
ิ ทร์
ข้าวมงคลท ี � มักปรากฎอยู่ในพ ิ ีธกรรมของชาวอ ี สานใต้ โดยคําว่า
เน ี ยง หมายถ ึ ง ผู้หญ ิ ง (ระล
ึ กถ ึ งแม่โพสพ) กวง หมายถ ึ ง คงอยู่
ไม่หน ี หายจากไปไหน (Still Remain) ชาวเขมรจ ึ งน
ิ ยมนํา
ข้าวเน ี ยงกวงมาใช้พ ิ ีธแต่งงานหร ึ � นบ้านใหม่ และจะปลูกแซม
ื อข
ไว้ในนาเสมอไม่ว่านานั�นจะปลูกข้าวพันธ์ ุ อะไร เพราะเช ื � อว่าเป
� นข้าว
ท � าดูแลไร่นานั�นๆ ให้ปลอดภัยตลอดฤดูกาล
ี � จะช่วยเฝ

คาร์โบไฮเดรตส
ู ง ให้พลังงานมาก ก
ิ นแล้วอ
ิ � มนาน

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

กรึบ หอม
กลุ่มเกษตรอินทรีย์วิถีทมอ | โทร.0988439693
 34

ข้าวหอมกระดังงา (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

ตรัง
ข้าวเจ้าสายพันธ์ ุ ท้องถ ิ � นของภาคใต้ ม ี ต้นกําเน ิ ดในจังหวัด
นราธิ วาส มี เอกลักษณ์ตรงเม ื � อหุงสุกจะม ี กล
ิ � นหอมอ่อนๆ คล้าย
ดอกกระดังงา เย ื � อหุ้มเมล ็ ดข้าวม ี ีสแดงอ่อน ข้าวเน ื � อนุ่มแต่ไม่เละ
น
ิ ยมหุงกิ นกับแกงพ ื � นบ้านตํารับชาวใต้

โปรตี น ธาตุเหล
็ ก และสารต้านอนุมูลอ
ิ สระส
ู งป
� องกันโรค
เหน
็ บชา บํารุงกระดูกและเล
ื อด

ปลูก
ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 1 ปี
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค.

หอม นุ่ม
วิสาหกิจชุมชนปลูกข้าวปลอดสารพิษท่าสะบ้า | โทร.0901758078 | FB: ตลาดกรีนชินตา
35

ข้าวขาว (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพื้นบ้าน)

สงขลา
ข้าวสายพันธ์ ุ ท้องถิ � นของจังหวัดสงขลา ม ี เอกลักษณ์ตรงทั�ง
ข้าวเปล ื อกและข้าวสารม ี ีสขาวสะอาด เน
ื � อข้าวนุ่ม หอม ต ิ ดรสมัน
เล็ กน้อย ชาวใต้น ิ ยมหุงก ิ นกับแกงรสจัดหร ื อน� ํ าพร
ิ ก เพราะข้าวสุก
น
ิ � มแต่ไม่เละ และช่วยเสร ิ มรสชาต
ิ อาหารได้ด ี

ปลูก
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 6 เดือน

หอม นุ่ม มัน

เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกสงขลา | โทร.0801379043
36

ข้าวหอมมะลิแดง (นาปี | ข้าวเจ้า | ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

สุพรรณบุรี
ข้าวเจ้าท ี � พัฒนาสายพันธ์ ุ มาจากข้าวขาวดอกมะล ิ 105
(ข้าวหอมมะล ิ ) จนได้เมล็ ดข้าวท
ี �ม
ี เย
ื � อหุ้มส
ี แดงสด กล ิ � นหอม
เน
ื � อนุ่ม และโภชนาการส ู ง เหมาะกับผู้ส ู งอายุและผู้ป�วยโรค
ไม่ต ิ ดต่อเร ื � อรัง อาทิ โรคเบาหวาน โรคมะเร ็ ง โรคไขข้ออักเสบ

ม ี น� ํ าตาลตํ�า ช่วยในการป
ี ดัชน � องกันและบรรเทา
โรคเบาหวานได้ด ี

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 3 เดือน

หอม นุ่ม หนึบ

กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง | โทร. 0860107212 | FB: กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง
37

ข้าวหอมปทุมเทพระยะนํ้านม (นาปรัง | ข้าวเจ้า

ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

สุพรรณบุรี
ข้าวหอมปทุมเทพท ี � เก็ บเก ี � ยวในระยะน� ํ านม (Milky Stage) หร ื อ
ระยะท ี � ข้าวยังไม่สุกเต ็ มที � ด้านในเมล ็ ดข้าวยังชุ่มฉํ�าเป � นคร ี มคล้าย
กับน� ํ านม ทําให้ม ี ความหอม นุ่ม และโภชนาการส ู งเป� นพ ิ เศษ
โดยเฉพาะสารต้านอนุมูลอ ิ สระที �ส
ู งกว่าข้าวสุกเต ็ มท
ี � ึ ถง 2 เท่า

ม
ี สารต้านอนุมูลอ
ิ สระส
ู ง ช่วยป
� องกันมะเร
็ ง

ปลูก
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

เก็บเกี่ยว ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม
กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง | โทร. 0860107212 | FB: กลุ่มส่งเสริมเกษตรกรอู่ทอง
38

ข้าวเหนียวเขาวง (นาปี, ข้าวเหนียว, ข้าวพัฒนาสายพันธุ์)

กาฬสินธุ์
พัฒนาจากข้าวเหน � นสายพันธ์ ุ ดั�งเด
ี ยวพันธ์ ุ กข.6 ึซ� งเป ิ มในภาค
อ
ี สานและเหน ื อท
ี � นํามาปลูกในผ ื นด ิ นภูเขาไฟในจังหวัดกาฬส ิ นธ์ ุ
จนม ี กลิ � นหอมนวล สุกแล้วไม่แฉะต ิ ดมื อ แถมยังเนื � อนุ่มแม้จะ
ทิ � งไว้จนเย ็ น

ปลูก เก็บเกี่ยว
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ข้าวใหม่: 4 เดือน

หอม นุ่ม มัน

วิสาหกิจชุมชน Smile Community | โทร. 0942730444