Etik,Güvenlik ve Toplum

• Etik; bireylerin ahlaklı ve erdemli bir hayat yaşayabilmesi için hangi davranışlarının doğru,
hangilerinin yanlış olduğunu araştıran bir felsefe dalıdır.
• Bir konuya ya da belirli bir meslek dalına özgü etik davranışların tamamı etik değerler olarak
tanımlanabilir.
• Bilişim teknolojilerinin ve İnternet’in kullanımı sırasında uyulması gereken kuralları tanımlayan
ilkelere bilişim etiği denir.

• .com ya da .net alan adı uzantısına sahip İnternet siteleri ticari amaçlı sitelerdir.
• .gov: Devlet kurumlarının resmî sitelerinin uzantısıdır.
• .org: Ticari amacı olmayan vakıf, dernek ve organizasyonların kullandığı uzantıdır.
• .edu: Üniversite ve akademik kuruluşların siteleri için kullanılır.
• .k12: Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise gibi eğitim kurumlarına ait uzantıdır.

• Kişisel ya da kurumsal düzeyde bizim için büyük önem teşkil eden her tür bilgiye izin alınmadan
ya da yetki verilmeden erişilmesi, bilginin ifşa edilmesi, kullanımı, değiştirilmesi, yok edilmesi
gibi tehditlere karşı alınan tüm tedbirlere bilgi güvenliği denir
• Gizlilik, bilginin yetkisiz kişilerin eline geçmemesi için korunmasıdır
• Bütünlük, bilginin yetkisiz kişiler tarafından değiştirilmesi ya da silinmesi gibi tehditlere karşı
korunması ya da bozulmamasıdır.
• Erişilebilirlik ise bilginin yetkili kişilerce ihtiyaç duyulduğunda ulaşılabilir ve kullanıma hazır
durumda olmasıdır.

• Bir bilişim teknolojisi sistemine sızmak, sistemi zaa yete uğratmak, sistemlerin işleyişini bozmak
ve durdurmak gibi kötü niyetli davranışlar; siber saldırı veya atak olarak adlandırılmaktadır.
• Siber ya da siber uzay; temeli bilişim teknolojilerine dayanan, tüm cihaz ve sistemleri kapsayan
yapıya verilen genel addır.
• Siber Suç: Bilişim teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilen her tür yasa dışı işlemdir.
• Siber Saldırı: Hedef seçilen şahıs, şirket, kurum, örgüt gibi yapıların bilgi sistemlerine veya
iletişim
• altyapılarına yapılan planlı ve koordineli saldırıdır.
• Siber Savaş: Farklı bir ülkenin bilgi sistemlerine veya iletişim altyapılarına yapılan planlı ve koor-
dineli saldırılardır.
• Siber Terörizm: Bilişim teknolojilerinin belirli bir politik ve sosyal amaca ulaşabilmek için
hükûmetleri, toplumu, bireyleri, kurum ve kuruluşları yıldırma, baskı altında tutma ya da zarar
verme amacıyla kullanılmasıdır.
• Siber Zorbalık: Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba, özel ya da tüzel
bir kişiliğe karşı yapılan teknik ya da ilişkisel tarzda zarar verme davranışlarının tümüdür.
• Parola bir hizmete erişebilmek için gerekli olan, kullanıcıya özel karakter dizisidir.
• Şifre ise sanal ortamdaki verilerin gizliliğini sağlamak için veriyi belirli bir algoritma kullanarak
dönüştüren yapıdır.
• Virüsler, bulaştıkları bilgisayar sisteminde çalışarak sisteme ya da programlara zarar vermek
amacıyla oluşturur.
• Bilgisayar Solucanları; kendi kendine çoğalan ve çalışabilen, bulaşmak için ağ bağlantılarını
kullanan kötü niyetli programlardır.
• Truva Atları, kötü niyetli programların çalışması için kullanıcının izin vermesi ya da kendi isteği
ile kurması gerektiği için bunlara Truva Atı denmektedir.
• Casus Yazılımlar, İnternet’ten indirilerek bilgisayara bulaşan ve gerçekte başka bir amaç ile
kullanılsa bile arka planda kullanıcıya ait bilgileri de elde etmeye çalışan programlardır.
fi
 Problem Çözme ve Algoritmalar
• Bilgi işlemsel düşünme; bilgisayar biliminin kavramlarından yararlanarak problem çözme,
sistem tasarlama ve insan davranışlarını anlama olarak tanımlanabilir.
• Program, yapılacak bir işlemi ya da hesaplamayı gerçekleştirmek için birbirini izleyen komut ya
da yönergelerden oluşan yapıdır.
• Girdi: Klavyeden, dosyadan veya başka bir aygıttan veri almadır.
• Çıktı: Ekranda veriyi görüntüleme veya veriyi dosyaya veya başka bir aygıta göndermedir.
• Matematik: Toplama, çarpma gibi bazı temel matematiksel işlemleri gerçekleştirmedir.
• Koşullu yürütme: Belirli durumları sınamak ve komutları uygun bir sıraya göre çalıştırmaktır.
• Tekrarlama: Bazı eylemleri genellikle ufak tefek değişikliklerle yineleme işlemidir.

• Programlama hatalarını bulma ve düzeltme işlemine hata ayıklama (debugging) denilir.

1. Söz dizimsel hatalar
Söz dizimi, programın yapısı ve bu yapı hakkındaki kurallar demektir. Örneğin Türkçede bir cümle
büyük har e başlamalı ve uygun bir noktalama işaretiyle sona ermelidir.
2. Çalışma zamanı hataları
Hesaplanması mümkün olmayan işlemler (sıfıra bölünme) ya da hiç gerçekleşmeyecek koşulların
(5<3) yürütülmesi gibi durumlarda ortaya çıkar.
3. Anlam bilimsel hatalar
Bu durumda program, genellikle hata vermeden çalışır ancak çoğu zaman beklenen sonucu
üretmez.
fl
Problem Çözme Süreci
1. Her Zaman Bir Planınız Olsun
2. Problemi Tekrar İfade Edin
3. Problemi Küçük Parçalara Ayırın
4. Önce Bildiklerinizden Yola Çıkın
5. Problemi Basitleştirin
6. Benzerlikleri Arayın
7. Deneme Yapın
8. Asla Vazgeçmeyin

Problem Çözme Adımları

1. Problemi Tanımlama:Problemi çözmeye başlamadan önce problemin açık,anlaşılır ve çok
doğru bir şekilde tanımlanmış olması gerekir.
2. Problemi Anlama: Çözüme doğru yol almadan önce problemi çok iyi anladığınızdan emin
olmanız gerekir.
3. Problemin Çözümü İçin Farklı Yol ve Yöntemler Belirleme: Problemin çözümü için
olabildiğince farklı yol ve yöntem belirlemeli ve bu listenin, tüm olasılıkları içerdiğinden emin
olmalısınız.
4. Farklı Çözüm Yolları Listesi İçerisinden En İyi Çözümü Seçme: Bu adımda her bir çözümün
olumlu ve olumsuz yönlerini ortaya koymalısınız.
5. Seçilen Çözüm Yolu ile Problemi Çözmek İçin Gerekli Yönergeleri Oluşturma: Bu adımda
numaralandırılmış ve adım adım yönergeler oluşturmanız gerekir.
6. Çözümü Değerlendirme: Çözümü test etmek ya da değerlendirmek, sonucun doğruluğunu
kontrol etmek anlamına gelir.

• Adım adım yönergelere dayalı olan bu çözümlere “algoritmik çözümler” denir.

• En iyi yolu seçtikten sonra sonuca, ilgili adımları izleyerek ulaşılır. Bu adımlardan oluşan yapıya
“algoritma” denir.
• Doğrudan işlem adımları ile ulaşılamayan sonuçlara “keşfe dayalı çözümler” denir.
Veri Türleri
1. Sayısal Veri
2. Alfanümerik/Karakter Veri
3. Mantıksal Veri

değişkene isim verme

1. Değişkene içerdiği değer ile tutarlı isimler veriniz.
2. Değişkenlere isim verirken boşluk kullanmayınız.
3. Değişkenlere isim verirken bir karakter ile başlayınız.
4. Matematiksel semboller kullanmamaya dikkat ediniz.

not
Değişken isimlendirmelerinde boşluk karakteri yerine alt çizgi ( _ ) karakteri kullanılabilir ancak
değişken isimlendirmede genellikle küçük har e başlanır ve ikinci bir kelime yazılacaksa ilk
kelimenin hemen ardından büyük har e devam edilir. Buna “Camel Karakter” kullanımı denir.
Örnek: tcKimlikNo

• Fonksiyona gönderilen verilere “parametre” denir.

fl
fl
~Fonksiyonlar

matematiksel fonksiyonlar
Sqrt(N) N değerinin karekökünü döndürür.
Abs(N) N değerinin mutlak değerini döndürür.
Integer(N) N değerinin tam kısmını döndürür.
Random 0 ile 1 arasında rastgele bir sayı döndürür.

dizi fonksiyonları
Mid(S, n1, n2) dizinin n1 pozisyonundan başlayan n2 kadar karakter döndürür.
Left(S, n) dizinin sol tarafından n kadar karakter döndürür.
Right(S, n) dizinin sağ tarafından n kadar karakter döndürür.
Length(S) dizideki karakter sayısını döndürür.

dönüştürme fonksiyonları
Value(S) dizi değerini sayısal değere çevirir.
String(S) sayısal değeri dizi değerine çevirir.

istatiksel fonksiyonlar
Average(list) birkaç sayı için ortalama değeri döndürür.
Sum(list) birkaç sayının toplam değerini döndürür.

yardımcı fonksiyonlar
Date sistemin andaki tarih değerini döndürür.
Time sistemin andaki zaman değerini döndürür.

~Operatörler

matematiksel
Toplama +
Çıkarma -
Çarpma *
Bölme /
Modül Alma %, MOD
Üs alma **

ilişkisel
Eşit ==
Küçüktür <
Küçük eşittir <=
Büyük eşittir >=
Eşit değildir <>

mantıksal
Değil NOT
Ve AND
Veya OR
Problem Çözme Yaklaşımları
• Bilgisayarın işletim sistemi, dili ve uygulamalarına ilişkin kurallara “söz dizimi” denir.
• Bir hata oluşursa buna “yazılım hatası”; hatayı bulup düzenleme işlemine ise “hata ayıklama”
denir.
Phyton ile Programlamanın Temelleri
•Yazılım, bilgisayarın donanımını anlamlı hale getiren, bilgisayarları kullanıcıların amaçları
doğrultusunda kullanmasını sağlayan kod, komut ve programlardır.
•Editör, programcının kaynak kodu yazmasını ve dosyaya kaydetmesini sağlar.
•Derleyiciler, kaynak kodları hedef koda dönüştürür. Hedef kod, belirli bir platform ya da gömülü
bir araç için makine dili olabilir.
•Yorumlayıcılar da derleyiciler gibi üst düzey kaynak kodu hedef koda (genellikle makine kodu)
çevirir ancak derleyicilerden farklı çalışır. Derleyiciler herhangi farklı bir dönüşüm gerekmeden
defalarca çalışılabilir bir program kodu üretirken yorumlayıcılar kullanıcı kaynak kodu her
çalıştırdığında satır satır makine diline çevirir.
•Hata ayıklayıcılar, programcının bir programdaki olası hataları bulmasına ve düzeltmesine olanak
sağlayarak programın doğru çalışması için yardımcı olur.
•Yanaylaçlar, bir programın çalışmasına ilişkin istatistiki veri toplar.
••Çoğu yazılım, geliştirici bütünleştirilmiş geliştirme ortamlarını (integrated development
environment-IDE) kullanır. Bu ortamlar, editörleri, hata ayıklayıcıları ve diğer programlama
yardımcılarını kapsar.
••Dili oluşturan parçaların kurallara uygun bir şekilde düzenlenmesi söz dizimi (syntax) olarak
ifade edilir.
••Genellikle derlenen programlar yorumlanan programlara göre daha hızlı çalışır çünkü derleme
işlemi yalnızca bir kez yapılır.
••Yorumlanan diller daha çok senaryo dili (scripting language) olarak ifade edilir.
••Derlenmiş bir program, değişiklik yapılmadığı sürece tekrar derlenmez ancak yorumlayıcı ile
çalışan program için yorumlama işlemi değişiklik yapılmamış olsa bile tekrarlanmalıdır.
••Phyton IDE Ortamları
-IDLE
-Wing IDE
-Canopy