Professional Documents
Culture Documents
Hadar
Hadar
ب ط١سث١سػتٝٝا: ٢قٛتاب:٢
ئاَاد٠نشٕ رالَ ٜ
1
دٜاس ٣بؤ ...
2
طٛثاط ٢بؤ...
ط١سث١سػــت َ٢ئــ١ظ َ٢ظــ١نؤيَ٢ٓٝز (دْ.ــضاس طــ ١إ تــاٖش)ز نــ ٛئــ١سن َ٢ئــ١ظ َ٢ظــ١نؤيَ٢ٓٝ
3
ْاظ١سِؤى
الث١سِ باب١ت
ثَٝؼ١ن٢
٣طايؤخذاَْ٢
ثؼها ئَٝه :َ٢د٠ساصٜٓه١نا تٛٝس ٣يذؤس ٖ١ْٛس َ
4-4صاسِاظ َ٢طايؤخذاَْ٢
7-4ثَٓٝاط َٜٔٝ١طايؤخذاَْ٢
1-4ئ١سن َٔٝطايؤخذاَْ٢
5-4جؤس َٜٔطايؤخذاَْ٢
ئ١جناّ
يٝظتا رَٜذ٠سإ
4
ثَٝؼ١ن٢
طايؤخذإ ٠ٚئَٝو ر ثَٝهٗاتا سِؤَآْظٝظ٠ٚ َ٢ن١ٖ ٢س باب١ت١ن َٞدٜرت طشْ ١ٝٝنا صؤس ٖ١ٜ١
بــؤ دٚ٠يْ١َ١ــذنشْا ْظٝظــ١سٖ ٚ ٣ــ ّ١سِؤَاْــا ْظٝظــ١س ٚ ٣دٖــَ١إ دَ٠ــذا بــؤ دٚ٠يْ١َ١ــذنشْا
ئــ١د٠بٝاتا نــٛسد٣ز ْظٝظــ١س َٜٔنــٛسد ػــٝاٖ ١ٜٓؤْــ١س َ٣طــايؤخذاْ َ٢ب ػـ١ٜ٠َٛٝن ٢بــايهَٝؽ ٚ
ػَٛٝاص٠ن َ٢سَِٜو ٚثَٝو دْاظ سِؤَاْ َٔٝخؤدا داسَٜزَٜٔز (باظْ َ٢اص٠ٚ )َ٣ى ئَٝو ر ئـٚ١إ ْظٝظـ١سإ
ػٝا١ٖ ١ٜتا سِاد١ٜ٠ن ٢ئ١ظٖ ٢ؤْ١س ٣دْاظ سِؤَاْ َٔٝخـؤدا ب١سٖـ ّ١بٝٓٝـدز د ئـ١ظ َ٢ظ١نؤيَٝٓٝـذا
ئ ّ١د َ٣ب ٖٜٛش ٣باغ ٍ ٖؤْ١س َ٣طايؤخذاْ َ٢ن ٜٔ١دْاظ سِؤَاْا ْظٝظ١س (باظْ َ٢اص.)َ٣
ْاظْٝٛؼاْ َ٢ظ١نؤي:َ٢ٓٝ
٢
نــٛسد ٣ب تاٜبــ١ت ٢د٠ظــ١سا بٖ١ــذٜٓإ ئَٝهــ ١ر ئ١طــ١س َٜٔدٜــرت ٜــ١ٖ َٔٝيبــزاستٓا ْاظْٝٛؼـــاْ َ
ظ١نؤي.َ٢ٓٝ
5
طشْ ٝٝا ظ١نؤي:َ٢ٓٝ
طشْ ٝٝا ئ١ظ َ٢ظ١نؤي َ٢ٓٝد ئ َ٣ٚ١ضْ١ذَٜذا١ٜز ن ٛطايؤخذاْ َ٢دْاظ سِؤَاَْٝـذا بـؤ َـ ١دد٠تـ١
ئاسَاجنا ظ١نؤي:َ٢ٓٝ
طٓٛس َ٣ظ١نؤي:َ٢ٓٝ
ٖ١س ر ْاظْٝٛؼاْ ٢دٜـاس ٠ظـ١نؤيي ٖاتٝٝـ ١طـٓٛسداسنشٕ ب سِؤَاْـا (ًَٖٓٝٝـا ثـ١ثٚٛنإ) ٜـا
سَِٜباصا ظ١نؤي:َ٢ٓٝ
ئــ١ظ ظ١نؤيٓٝــ ١يــزَٜش سَِٜبــاصا (٠ٚط ـ – ٢ػــشؤظ١ناسٖ )٣اتٝٝــ ١ئ١جناَــذإز ربــ١سن ٛدبٝــاظَ٢
6
٣ضــْ١ذ ٜٔئاطــتْ١ي ٚص ٠ــ١ت ٢ن١ظٝتــ١
َ ٢ــشؤظ ئ١جناَبــذ٠تز د َ
ب َ ٝؤَــإ ٖــ١س نــاس٠ن َ
ب...:ٜٔٚٚٛ
ثٜ١ه١س َ٣ظ١نؤي:َ٢ٓٝ
ثؼها ئَٝهٖ:َ٢ات ١ٝٝت١سخاْهشٕ بؤ د٠ساصٜٓه١نا تٝؤس ٣يـذؤس طـايؤخذاَْ٢ز ئ١ظـ١ر ٣ضـَ١و ٚ
٢خبؤظ١دطشٜد.
تٖ١ َٝـ ٚطشْ ٚ ٢ئ١سى ٚجؤس َٜٔطايؤخذاْ َ
ثؼها د :َ٣ٚٚئ١ظ ثؼـه ١بـؤ رٜآْاَـٜ١ا ْظٝظـ١سٖ ٣اتٝٝـ ١تـ١سخاْهشٕز نـ ٛرٜـإ ٚب١سٖـََٔٝ١
٣ٚخبؤظ١دطشٜد .د
ث١ثٚٛنإ)دا.
7
ثؼها ئَٝه:َ٢
-صاسِاظ َ٢طايؤخذاَْ٢
-ثَٓٝاط َٜٔٝ١طايؤخذاَْ٢
-ئ١سن َٔٝطايؤخذاَْ٢
-جؤس َٜٔطايؤخذاَْ٢
8
4-4صاسِاظ َ٢طايؤخذاْ:َ٢
٢
٢طــ١س٠ن ٢دط َٝشِٜــد ربــؤ ب١سج١طــت١نشْا ٖــ١س باب١تــ١ن٢ز بابــ١ت َ
ٖ١يبــ١ت صاسِاظ سِؤيــ١ن َ
طـايؤخذاْ َ٢ر ٣ئَٝهــ ١ر ئــٚ١إ بابــ١تإ نــ ٛثَٝذظٝــ ١يذ٠طــتجَٝه َ٢بــاغ ٍ صاسِاظــ ٢بَٗٝتــ ١نــشٕ ر
ثَٝخَ١ــ١ت ٖٓــذ َ٣سِْ١ٖ٠ــذ َٜٔئــ١ناد َٔٝٝئــ١ظ ٢بابــ١ت ٢صَٜــذ٠تش سِاط١طــ١سب .طــايؤخذإ ((د
دَٖٝت ١بهاسٖٓٝـإز ٖ١س٠ٚطـا ثـٜ١ظا ( )Decrireد ي١سٖـ ْ١ا ياسطـٝذا دَٖٝتـ ١داْـإ بـؤ ئـ١ظ٢
ٖات ١ٝٝبهاسٖٓٝإ))(.حـ١بٝبز ٖ )422 :7242ـ١س د صَـاْ َ٢ع١س٠بٝـذا ربًـ ٢ثـٜ١ظا (ٚؿـ )ز ثـٜ١ظَٔٝ
((وقًل الىصف ،املصدر ،احلًلة ،الىصف ،وصفك الشىء ،بطًة و حنة ،تىاصفىا الشءء مش
ط١باس٠ت د صَاْ َ٢نٛسدٜذا ثٜ١ظا طايؤخذإ ب ػ َٜٔٝ٠َٛٝجؤسا ٚجؤس دَٖٝت ١د٠سبـشِٜٔز ((ر
ٜـإ ـ)١بهاسدٖ(.))َٔٝج ١سطـؤصز )722 :7229 ئٚ١إ ر ٣ثٜ١ظ( َٔٝطايؤخز خاطً١تز ْٝؼاْ ٚ ١ب١ي
ر ٣ب ساَاْــــا (("ػــــشٜٓهش" ٜــــإ "بــــاؾ ب سَِٜظ١ضــــ "ٚٛدَٖٝــــد ))(.دؤطــــه٢ز )244 :7222ىلَ ب
9
7-4ثَٓٝاط َٜٔٝ١طايؤخذاْ:َ٢
بذٜٓ٠ـْٝ ١اطــيز ئــ١ظَ َٔٝــٛاس َ٣ضــْ١ذ ثَٓٝاطــ١نْ َٔٝظٝظــ١س َٜٔنــٛسد ٚبٝآْٝــ ١ربــؤ ْاطــاْذْا
(ئْ١ــذس َ٣بشؤتــؤٕ) د٠سبــاس ٣٠طــايؤخذاْ َ٢دبَٝــزٜد٠ٚ(( :ط ـ ٠ٚى يــ ١تْٝ١ؼــد ٜــ١نرتداْاْ٢
َٜٓٚـــْ ٢ٜ١ـــا ٚن١تـــ ١يؤطـــإز ْٚٛطـــ١س بـــ ١ئـــاس٠ص ٣ٚٚخـــؤ ٣بـــ١ناسٜإ دَٖٓٝ٠ـ ـَ٢ز يشطـــ١تَٝو
ٖ١س٠ٚطــا طــايؤخذإ ب ئــ١ظ ٢ػـ ٣٠َٛٝر ٣دَٖٝتــ ١ثَٓٝاطــ١نشٕ(( :طــايؤخذإ جــٛاْهشٕ ٚ
سَٜه١نــ ١بــؤ داْْٝ١اطــٓٝا ن١طــإز بــؤ ْٚٛ،ــ ١باػــ٢ز خشابــٞز يَٝبــؤسٜٔز سِٚ٠ػ ـدٖ...تذ ٜـَٞ
ن١طــإ .ئــ١ظ طــايؤخذاْ ١د ٚاتاٜــ١نا طؼــتٝذا ب ٚاتاٜــا طــايؤخذإ دَٖٝــدز ربــ١سن ٛب ئــ١ظإ
سَِٜهإ ئ ّ١ثْ٠ٜٛ١ذ َ٢ٜدط ٍ١ن١ط َٔٝدٚ٠سٚٚب١س دن ٚ ٜٔ١ب َٖ١إ دٜتٓـ َ٢ئـ ّ١دبَٝـز" ٜٔيـ ٕ
ن١غ َشؤظ١ن َ٢جٛاْ"١ز ٜإ " ن١ط١ن َ٢سِٚ٠ػد ب١سصٖ... "٠تذز ب ئـ١ظ َ٢ضـْ١ذ َ٣دٜاسدبٝـد
ئــ ّ١بــاغ ٍ طــايؤخذاْا ٖٓــذ٠ى طــ١ ٝت ٚنشٜــاس َٜٔن١طــإ دنــَْٛ(.))ٜٔ١ظــٞز )71 :7242ئــ١ظ
طايؤخذإ ر ال َ٢ٜضْ١ذ ْظٝظ١س٠ن َٔٝنٛسدظٖ ١ات ١ٝٝثَٓٝاط١نشٕز نـ ٛضـْ١ذ ٜٔت َٝـٚ ٙ١
ثَٓٝاط َٜٔٝ١جؤساٚجؤس بؤ طايؤخذاْ َ٢نش١ٜٓز ٖ١س٠ٚى (ئَ١ي ع١بذٚايكادس ع١َٛس) ٠ٚطا باغ
11
ٍ ئــ١ظ ٢ت َ ٝــ ٢ٖ١دنــ١ت ٚدبَٝــزٜد :طــايؤخذإ ((طٝظــت١َ١نٜ ١ــإ ْ١طــ١ق١ن ١ر ج١ظــْ١ي ٚ
ٜاطاٜإ بؤ صاسِظ١نشْا د٠سبشِٜٓا ١َٜٓٚ ٚنشْا ن١طا١ٜتٝٝإز ٜإ ر ٣نؤَـ١نا ئـٚ١إ ثشؤطَٝظـَٔٝ
بشِطـ ٚ ١نٛث ْــ ١د٠طشَٜتـ ٠ٚ١نــَٜٓٚ ١ــ ٣١ر ٜٓـ ٚ ١طشٚػــد ٚبـاس ٣ن١َٛالٜــ١ت ٚ ٢د٠سْٚٚــٚ ٢
طشْي ي ١ث١س٠طْ١ذْ ٢بٓٝاتٖ ٢ؤْ١س ٣د٠ق ٢ط َٝشِاْ٠ٚ١دا د٠ط َٝشَِٜـد))(.سِ٠طـٍٛز ٍ )32 :7242ثـ٣١
٢
ٜ ٢ــإ ثاسضــ ١ث١خؼــاْ َ
٢طــايؤخذإ د ئ١د٠بٝاتٝــذا ب ِسَٜهــا دَٜــشٖ َٜٔــؤصاْ َ
٢ثَٓٝاطــَ ٜ١
ئــ١ظ َ
دَٖٝتْٝ ١ؼادإز ن ٛئٚ١ر ٣ب ػ١ٜ٠َٛٝنآ ٖؤْ١س ٣ال َْٔٝ١ٜرٜاْا َشؤظ ٢خبؤظ١دطشٜد.
رئ١جناَ َ٢ئ١ظإ ثَٓٝاط َٜٔٝ١يظ١س ٣بؤ طايؤخذاْٖ َ٢ات ١ٓٝنشٕز دٜاسدبٝد ن ٛطـايؤخذإ
د٠سبشِٜٓــ َ٢ر رٜـــإ ٚطـــ١سبؤسا َشؤظاٜــ١ت َ٢ٝب ػــ١ٜ٠َٛٝن َ٢بـــ١سيش ٙ٠دنــ١تز ْظٝظـــ١س ئـــ١ظَ٢
11
7-4طشْ ٝٝا طايؤخذاْ َ٢دْاظ ظ١طَٝشِاَْٝذا:
٢طشْ ـــ ١د ثشؤطَٝظـــا ظ١ط َٝشِاَْٝـــذاز ضـــْٛهٖ ٢اسٜهاسٜـــا ظـــ١ط َٝشِٚ ٣
طـــايؤخذإ ٖؤْـــ١س٠ن َ
ن١طا١ٜت َٔٝٝضريؤن َ٢ث ١َٜٓٚ َ٢به١ت .رب١س ئ١ظ َ٢ضْ١ذْ َ٣ظٝظ١س ب سِ ْ٠ـإ ْ١ػـَٝد ئـ١ظ٢
داٜــــ١يؤ ٚسٚٚدا ٚب١ػــــذاس ٣يــــَٜٓٚ ١ــــ١طشتٔ ٚط١ػــــ١ث َٝشتٓ ٢سٚٚدا ٚد٠نــــات ٖ ٚــــٚ١ىل
ــ١دز )25 :7243يظَٝــش ٠دٜاسدبٝــد ٖــ ٢َ١تــٛخِ ٚ د٠دات))(.ئ١ ب١دٜاسخظــتْٓ ٢ــاخ ٢ناس٠نتــ١س
ٖ١س٠ٚطا ثْ٠ٜٛ١ذ١ٜٝنا طشْي د ْاظب١سا طايؤخذإ ٚظ١ط َٝشِاَْٝذا ٖٜ١ـ١ز بـ١ىلَ دطـٖٓ ٍ١ـذَ٣
ٖٓذ٠ى خاي َٔٝجٝاٚاص د ْاظب١سا ئٚ١اْذا ٖ١ٜٓ١ز ((ئ ّ١دػَٝي طايؤخذاْ َ٢ب َ٢ظ١ط َٝشِإ ئـ١جناّ
بـــذ ٚ ٜٔ٠د ٖـــَ١إ دَ٠ـــذا ظـــ١ط َٝشِإ ْاَٖٝتـــ ١ئ١جناَـــذإ بـ ـ َ٢طـــايؤخذإز ئـــاْه ٛطـــايؤخذإ
سَٜخؤػــــه١س٠ن ١د ثشؤطَٝظــــا ظ١ط َٝشِاَْٝــــذا ٚب ػــ ـ١ٜ٠َٛٝن ٢د٠س٠نــــ ٢ن١طــــا١ٜت ٚ ٢جــــ٘ ٚ
تاٜب١دْ١ذٜٝا تؼـتإ ٍ دٚ٠سٚٚب١ساْـذا دٜاسدنـ١ت .يـٚ١سا رٜ ٣ـا ب ص١ ٠تـ ١بـ َ٢طـايؤخذإ
ـ١دز )22 :7243نـٚ١اتا جٛدانشْـا طـايؤخذاْ َ٢ر ظـ١ط َٝشِاْ َ٢نـاس٠ن َ٢ب طـْ١اٖ٢ دٜاسنشٕ))(.ئ١
د سِؤَاَْٝــــذا .ئــــاْه ٛب ٖــــٝئ ػـــ١ٜ٠َٛٝن ٢ئــــ١ْ ّ١ػـــَٝي سِؤَاْــــ١ن َ٢بٓظٝظــــي ٚظــــ١ط َٝشِإ ٚ
12
ر الٜــ١ن َ٢دٜرتظــ ١ط١يــ١ى جــاسإ د ظ١ط َٝشِاَْٝــذا جــؤس ٠تَٝه١يٝٝــ١ى د ْاظبــ١سا طــايؤخذإ ٚ
ظ١ط َٝشِاَْٝــذا دسٚطــد دبٝــدز د ػــٝاْذا ١ٜبَٝــز(( :ٜٔظــ١ط َٝشِإ َٜٓٚــ َٜٔٝ١يظــؤى ،ــاٜؽ دنــ١تز ىلَ
طايؤخذإ ب َ٢تؼتإ د سِا٠ٚطتٝاَْٝذا ،اٜؽ دن١تٚ .ات ١طايؤخذإ خْ َ١ـذٕ ٚجٛاْهشْـ١
ٚطــايؤخذإ ػــشؤظ١نشٕ ٚالطــاٜهشٕ ٚنٗ ٓٝاْــا تؼــت١ن ١ٝٝب ْٝؼــاْذاْا طــ١ ٝت َٔٝئــ٣ٚ١
ٖ١ٜ١ز ْ١بْٚٛا طايؤخذاْ َ٢دْاظ ظ١ط َٝشِاَْٝذا نَٛ١نٛست١ٝٝنا صؤس د ب١سَٖٝ١ذا دسٚطد دن١ت.
2-4ئ١سن َٔٝطايؤخذاْ:َ٢
بؤ دٜاسنشْا ئ١سن َٔٝطايؤخذاَْ٢ز صؤسبٜ١ا سِ٠خٓ١طشإ ط َ٢ئـ١سى د٠طتٓٝؼـاْهش١ٜٓز ئـٚ١ر ٣ر
4-2-4ئ١سن َ٢جٛاْهاس:٣
د ئـــ١ظ ٢ئ١سنٝـــذا ((طـــ١يَٝو سِؤَـــآْٛغ ثـــْ١ا د٠بْ١ـــ ١بـــ١س ٠ٚطـ ـ بـــؤ ئـــ ٣٠ٚ١يـــ ١سِ٣ٚٚ
ٖؤْ١س ٠ٚ١ٜٝسِؤَاْ١نٜ١إ بزاسَٜتـ ٠ٚ١بـؤ ئَ١ـ١ؾ طـٚٛد يـ ١سِٚ٠اْبَٝـز ٚ ٣بـ١ناسَٖٓٝاْٚ ٢ػـ٣١
جٛإ د٠ب ٚ ٔٓٝي ١سِ ٢َٜئَ١اْ١َٜٓٚ ٠ٚ١ناْ ٢طشٚػد د٠خْ ١ْ١ـا ٚسِؤَاْ١نٜ١اْـ ٠ٚ١بـ َ٢ئـ٣٠ٚ١
نــٚ١اتا د ئــ١ظ ٢ئ١سنٝــذا ْظٝظــ١س ثــْ١ا َ٢ٜدبٝتــ ١بــ١س ٖؤْــ١س َٜٔسِٚ٠اْبَٝــزَٜٞز نــ ٛئــ ٚ١ر٣ )92
جٛاْهاس١ٖ .١ٜٝس٠ٚطا ٠ٚى ئ١سن١ى ر طايؤخذاْ َ٢ب ئ١سن١َٜٓٚ(( َ٢نشدْ ٢ػت١نإ سِادبَٝد بؤ
خ١َٜٓٛس ب ١ئاطاْ ٢سِٚٚدا٠ٚنـٜ ١ـإ د ١ْ١نـ ١بَٝتـ ١ثـَٝؽ ضـا ٚ ٣ٚضـَٝز ٣صؤستـش بـ ١خَٜٓٛـ١س
13
٢ثَٝــذظ ٢ب بٗٓظــ١داْٜ١ٖ َ٢ــ ١دانــ ٛئــ١ظ
د٠دات))(.نــشِٜز )452 :7241ر الٜــ١ن َ٢دٜرتظــ ١طــايؤخذاْ َ
طــايؤخذاْ ١ببٝتــ ١خْ َ١ــذٕ ٚجٛاْهشْــا تَٝهظــت َ٢ئــ١د٠ب١َ .٢ب١طــد ر ئاظانشْــا دٜهــٛس ٚ
بٔ(.قادسز )52 :7225 ئ١ظ ن١ط ١د ط١س٠ن ٢بٔ ٜإ ال٠ٚن٢
د ئ١سن َ٢ػشؤظ١نشَْٝذا ((نؤثً٠ٚ ١ط ١ٝٝناْْ ٢ا ٚسِؤَإ نٚ١دا ٣نؤَ١الٜـ١ت ٚ ٢د٠سْٚٚـ٢
ََٝ ٚــزٜٚٚإ ٖٜ١ــ ٚ ١يــ ١سَِٜــ ٢ئٚ١اْــ ٠ٚ١ئاطــت ٢سِٚػــٓبري٣ز ٖــ١سٖ٠ٚا جٝــاٚاص ٣بريٚبا٠ٚسٜــإ
٣ن١طـا١ٜت١ٝٝز
د٠خات ١سِ(.))ٚٚئ١ي٢ْ٠ٛز )92 :7244نٚ١اتا ئ١سن َ٢ػشؤظ١نشْ َ٢د٠سئَٝخظتٓا جـؤس َ
نـــ ٛنؤَهشْـــا ثَٝـــضاْ َٔٝٓٝظ١ػـــاست ٚ ٢ناس ٜـــ١س ٠د سِطـــت ٚ ١د٠طـــتٚ١ار َٜٔٝ٠نٛستـــذا ٖـــ١تانٛ
ن١طا١ٜتٝٝا ْاظ د٠قٝذا بَٝخٝت ١ثَٝؼضاظ١ٖ .س٠ٚطا ئ١ظ ئ١سن(( ١با١ٜخ ب ١سِْ١ٖ٠ـذ ٣د٠سْٚٚـٚ ٢
ئَ١ـــ١ؾ يـــ ١سِٚاْ ـــ٠ٚ ٣١طــ هشدْ ٢ر ٜٓـــ ٣١ناس٠نتـــ١س(.))٠ئٝـــياِٖٝز )445 :7245نـــٚ١اتا دطـــٍ١
طايؤخذإ د خضَ١تا ئاظانشْا ن١طٝذابٔ ٚناستَٝهشْـ١نا بـاؾ ٖـ١بٝد ٚب سَِٜهـا طـايؤخذاَْ٢
٢ن١طــ ٢بَٗٝتــ ١نَٝؼــإ ٚسِٚ٠ػــد ١ٖ ٚيظــؤنٚ١تا ئــ ٣ٚ١دٜاسبٝــدز ئــاْه ٛر خْ َ١ــذَْ٢
َٜٓٚـ َ
٢طـــــشْي د
بــــ١س٠ظ خضَ١تهشَْٝظــــ ١بٝــــد .ب ئــــ١ظ َ٢ضـــــْ١ذ َ٣طــــايؤخذإ بٜٚٛــــ ١سِ٠طــــ١ص٠ن َ
ثَٝؼهَٝؼهشَْٝذا.
14
2=1-4ئ١سن َ٢ط١سدابشْ( َ٢ب١ٖ١ي١دابشٕ):
ئاسَاْخ ر ئ١ظ ٢ئـ١سن ٢ئـ ٠ٚ١نـَْٝ (( ٛضٜهٝـ١نا بَٗٝـض ثٜ١ذابهـ١ت د ْ١قـ١با ٠ٚسطـش ٚ ٣د٠قـ٢
ٜاْز٠ٚ ٣سطش ٚ ٣جٗٝاْا طؤتاسَٜذاز ضْٛه ٢طـايؤخذإ ثْ٠ٜٛ١ـذٜإ ثٜ١ذادنـ١ت دطـ ٍ١جٗـَ٢
ٖضسدن ٕ١ن ٛئ ٚ١د جٗٝاْا سِاطت١ق١ٓٝدا١ٜز يٚ١سا د َ٣بٝـٓٔ صؤسبـٜ١ا سِؤَآْظٝظـا د ئاظانشَْٝـذا
طٝاْـــ٠ٚ١س َٜٔصَٜٓـــذ ٚ ٣سِاطـــت١ق(.))١ٓٝقـــادسز )52 :7225نـــٚ١اتا دبٝـــد ئـــ١ظ ئ١سنـــ ١د سِؤَـــإ ٚ
ظ١ط َٝشِاَْٝذا ثرت سِؤىلَ خؤ ببٝٓٝدز رب١سن ٛسِ ١ ْ٠د راْشِ َٜٔدٜرتدا ٠ٚطـ ١نا صَٜـذْ ٠ـ١بٝدز ىلَ ((د
دطــٖٝٓٝ١د ٣ٚتؼــت ٚ ٢ضــٚ١إ ب ٖٝٓٝ١تــ٠ٚ ١سطــش٣ز ئــ٠ٚ ٚ١ط ـ ٚطــايؤخذإ دَٖٝتــْ ١ــاظ
يظَٝــش ٠بــؤ َــ ١دٜاسدبٝــد نــ ٛطــايؤخذاْ َ٢ضــْ١ذ ئــ١سن َٔٝجٝــاٚاص ْٖ١ــٖ ٚ ١ــ١س ئ١سنــ١ى ب
سِؤيـــ١ن ٢طـــشْي سِادبٝـــد دْـــاظ د٠قـ ـْ َ٢ظٝظـــَٝٓٝذا .ثشاْٝـــا ئـــ١ظإ ئـــ١سنإ ربـــؤ ػـــشؤظ١نشٕ ٚ
15
1-4جؤس َٜٔطايؤخذاْ:َ٢
باب١تإ دٖ ١َٓٝسَٜضنـشٕ ئـ َٜٔٚ١تَٝـذا دَٖٓٝـ١ ٖ١يب١ت طايؤخذاْ َ٢ضْ١ذ جؤس ٖ١ْ١ز ٍ دٜٚ
ٞدسَٜـزنشٕ ٚنـٛست
٢ئـ١د٠ب ٢ب ئاٚا١ٜنٝٝـ١ز ر الٜـ َ
بهاسٖٓٝإز طايؤخذإ ٖ ٚـ١س باب١تـ١ن َ
طايؤخذإ ط١سظٜ١ا تؼت ٢ظ١دطشٜد ٖٓ ٚذ٠ى يظٓٝا ئٖٓ ٚ ٣ٚ١ذ٠ى ْاظـ١سؤنا ئـٖٓ ٚ ٣ٚ١ـذ٠ى
ٟئاَــارَٜٞ٠
نشٜــاس َٜٔئــٖٓ ٚ ٣ٚ١ــذ٠ى ر ٣ناستَٝهشْــا ٍ طــ١س تؼــت َٔٝدٖ...٣تــذز يظَٝــش ٠ئــ ّ١د َ
دٜٓ٠ــ ١ئــٚ١إ جــؤس َٜٔطــايؤخذاْ َ٢ئــ َٜٔٚ١ب ػ ـ١ٜ٠َٛٝن ٢طؼــت ٢ئــ١ظإ ٖــ ٢َ١خــاالٕ خبؤظــ١
4-1-4طايؤخذاْا د٠س٠ن:٢
ئ١ظ جؤس َٟطايؤخذاْ َ٢د٠س٠ن١ٝز ئاْه ٛطشَٜذا ٣ط١سٚطُٝا َٜٞ١ٜناسَٜهت١سٜظ١ٜ١ز ئ١ظ جـؤس٠
ٍ دٜٚــد د ٚ ّ٠سَٜبــاص َٜٔئــ١د٠ب ٢طٗــؤس ٜٔب طــ١سدا ٖاتٝــ١ز ْظٝظــ١س َٜٔنــ١ظٔ ٚنــ١تٛاس ٣ثــرت
ر ٣ْٛ َٜٔٝطشْ ٢ب طايؤخذاْا د٠س٠ن٠ٚ ٢ن( ٢ب١رٕ ٚباٍز دْ٠يز جٌ ٚب١س ز نَٝؽز حـ١ص
ٚخٛػــٖ...٢تذ) دد ٕ٠تــان٠ٚ ٛى بْٛــ٠ٚ١س٠ن َ٢صٜٓــذْٝ ٣ؼــإ بــذ٠ت .ئــ َٜٔٚ١ثؼــد ب١طــتَٓ٢
ــ١دز .)725 :7245بــؤ ثــرت سْٚٚهشْ ـ َ٢ئــ١ظ جــؤس َٟطــايؤخذاَْ٢ دنــ(.)ٕ١ئ١ يظــ١س دٜتٓــا َشؤظــ٢
((٠ٚطـ ـ نشدْـــ ٢نـــشداسَ ٣شؤظـــ ١ب١ػـ ـ١ٜ٠َٛٝن ٢د٠س٠نـــ ٢يـــ ١س َٜـــ ٣١طؤػـــ ْٝ١ا ٣بابـــ١ت٢
د٠س٠نٝٝـــ ٠ٚ١د٠بَٝـــدز نـــشداسَ ٣ـــشؤظ بـــ ١ئاَـــار٠نشدٕ بـــؤ ساطـــت ١ٝٝدٜاسنشا٠ٚنـــإ ٠ٚطـ ـ
ٍ ٢طـ١س
ٖ ٢اسٜهـاس ٠بـؤ ثَٝؼهَٝؼـهشْا ٖضس٠نـ َ
٢ر ن١طـ٠ٚ ٢سدطشٜـد ٚئ١ظـْ ١ـ ١بتٓـ َ
((ٖضس٠ن َ
16
٣ثؼـهذاس ٚثْ٠ٜٛ١ـذٚ َٜٔٝإ ي ــٍ١
قـٖ١شَ٠اْ٢ز بـ١يه ٛدبٝتـٖ ١اسٜهــاس بـؤ ظـ١دٜتٓا ناسَٜهتــ١س َ
ْٛخؤػٝإ ٍ ٚد َ٢َ٠خؤػٝإ ر ٣طشْزٜٓا ط١س يَٝظإ ٚجٛاْٝا د٢َُٜز سِؤَآْظٝظإ ((طٛد
يــ٠ٚ ١ط ـ نشدْــ ٢بايــا ٚد ٚ ّ٠ضــا ٚ ٚبــشؤ ٚيَٝــؤ ٚقــز ٚجــٌ ٚبــ١س ٚطــُٝا ٣د٠س٣٠ٚ٠
ناس٠نتــ١س ٠ٚسد٠طشَٜــد بــؤ ئــٜ١َٜٓٚ ٣٠ٚ١ــ١ن ٢ب١سج١طــت ٣١ئــَٚ١إ ثَٝؼــه١ؾ بهــاتٜ .ــإ بــ١
ناس ٣دََٖٝٓٝ٠د بـؤ ئـ ٣٠ٚ١بـاس ٣د٠سْٚٚـ ٢ئـَٚ١إ بـؤ سِ ٕٚٚد٠ناتـ .٠ٚ١ثَٜٛٝظـت ١سِؤَـآْٛغ
طش ٜٓـــ ٢بـــذات بـــ ٚ١ثْ٠ٜٛ١ذٜٝـــ ٣١نـــ ١يـــَْٝ ١ـــٛإ الٜـــ ٢ْ١د٠س٠نـــْ ٚ ٢ـــا٠ٚن ٢ناس٠نتـــ١سدا
١دز ٚ )123 :7245اتـ ١د ظَٝـد ٖـ١سد ٚٚالٜـ ٕ١س ْ٠ظـ١داْا ئَٝـو بـٔز ٜـإ ٖـ١سد ٚٚالٜـَٔٝ ٖ(.))١ٜ١ئ١
طايؤخذاْا ن١ط ٢ب سَٜها ن١طا١ٜتٝا خب ٚ ٛظ١طشَٜشٜظ ١دَٖٝتـ ١نـشٕز ئـ١ظحا ظـ١طَٝشٖ َ٣ـ١س
تؼــد صإ ٜــإ نــ َِٝتؼــد صإ بٝــد((ب َٝشِٖ ٣ــَ١إ تؼــد صإ تٛاْــا٠ٚ ٣طــ ٢سِؤخظــاس٣
ناس٠نتــ١س٠نإ ٖٜ١ــ ١بــ ١ػ ـ١ٜ٠َٛٝن ٢سِاطــتٚ١خؤ يــ ١سِٚٚاْ ــ ٣١ناس٠نتــ١س ٣طــ١س٠ن ٠ٚ١ٝٝبــ١
جَٓٝا٠ٚ )َٔ( ٣ٚطـ ٢سِؤخظـاس ٣خـ ٚ ٣ٛناس٠نتـ١س٠ناْ ٢دٜهـ ١د٠نـاتْ١ٖ .ـذَٜو جـاس ػـؤِس
د٠نـــٕ١ز بٜٛـــٖ ١ـــ١س يـــ ١دٜـــ ٣ٛد٠س ٣٠ٚ٠ئـــ ٚ١ن١طـــاْ ١د٠ٚ٠طـــتَٝد ٚبـــ ١ػــَٛٝاصَٜه ٢بابـــ١ت٢
بـ١ناسدََٜٝٓد))(.ئ ١ـ١دز ضريؤن١ن ١د٠ط َٝشَِٜت ٠ٚ١ئ١َ١ؾ ب َٝشِ ٣نَ١ؼـتضاْ ١نـ ٛجَٓٝـا( ٣ٚئـ)ٚ١
)432 :7245ظــــ١ط َٝشِ ٣نــ ـ َِٝتؼــــتضإ تؼــــت َٔٝدبٝٓٝــــد ٚطًَٖٝٛــــذبٝد ظــــ١دطَٖٝٛضٜدز ػــــٝاْا
ػشؤظ١نشْا ْ١طت٠ٚ ٚ ١ْٓٝ ٢ن ٛضاظه َ٢ناَري ١ٜ َ٣دصظشٜد ٚض ٢دن١ظد ب١س صؤَـ َ٢نـاَريَ٣
17
١َٜٓٚدن١تز ئ١ظْ ١اطٓٝا ن١طا١ٜتٝا بؤ ٠ٚسطـش ٣ب ص ـ١ت دنـ١ت(...نـ١سِٜز )439 :7272نـٚ١اتا
ئ ّ١دػَٝي بَٝز ٜٔطايؤخذاْا د٠س٠ن٢ز ٠ٚطـ هشْا ط١سٚطـُٝا َٜٞناسانت١ساْـ ١دْـاظ سِؤَاَْٝـذاز
نــا ئــ ٚ١طــُٝاْ ١ب ػــ١ٜ٠َٛٝن ٢د٠س٠نـــ ٢يظــ١س سٚخظــاس َ٣ناسانت١ساْــذا دسٚطــد دبـــٔ ر
7-1-4طايؤخذاْا ْاظخؤ:٣
تؤس٠ب ٚ ٕٚٛن ٜ١خؤػ ٚ ٢بَٝضاس ٚ ٣ئاساَٖ...٢تذز دػٝاْذا ١ٜئ١ظ ن١طا١ٜت ٢بَٗٓٝـْٝ ١اطـيز
٣ٚ ٢نـش ٣دْـاظ
٢ئـ َٜٔٚ١نـاستَٝهشٕ ٍ د٠سْٚٚـ َ
ِسَٜهذئَٝخٝدز يذٜٚد ناٚدإ ٚبٜٚٛـ١س َٜٔرٜـاْ َ
نٚ١اتا د ئ١ظ ٢جؤس َٟطايؤخذاَْٝذاز ْظٝظ١س ساطتٚ١خؤ َْٝضٜه ٢رٜاْا ن١طٜ ٢ا (ٖ١طدز
ٖٝظ ٚ ٢ئاس٠صٚٚز ٖ١يظٛنٚ١ت ٚس٠يتـاس ٖ ٚضسنشْـا سؤراْـ )١دبٝـد .سِؤَـآْظٝع دضـٝت ١دْـاظ
٣ن١طــإ
٢دنــ١ت ئــٚ١ا بظــ١س َ
ٖ١يضــ َْٔٝٚٛناسَٜهت١ساْــذا ٚد ــ َ٢ْ١طــايؤخذاْا َ٣ٚسٜٚٚــذاْ َ
ٖات.٢
18
ثؼها د:َ٣ٚٚ
ثشانتٝههشْا ٖؤْ١س َ٣طايؤخذاْ َ٢د سِؤَاْا (ًَٖٓٝٝا ث١ثٚٛنإ) ٜا ْظٝظ١س (باظْ َ٢اص)َ٣دا
-طايؤخذاْا ن١طا١ٜتٝٝإ
-طايؤخذاْا جٗ٢
-طايؤخذاْا د٢َ٠
19
طايؤخذاْا ن١طا١ٜتٝٝإ:
بهاسئٓٝا .١ٜئ ٚ١ر ٣د َ٢َ٠د٠سن١ظتٓا ن١طا١ٜتٝٝإ ٖ١س ئَٝهظ١س ٚإ ن١طا١ٜتٝٝإ بؤ َ ١د٠ت١
ٞ
دٜــاسنشٕ ْ ٚاطــي ٚب طــايؤخذاْا ئــٚ١إ ٖــضس بــؤ َــ ١دسٚطــد دبٝــد نــا ن١طــٔ رالٜــ َ
ط١سٚطُٝا ٚنشٜاساْظ١ز ب ئ١ظ َ٢ضـْ١ذ َ٣سِؤَـآْظٝع طـايؤخذاْا طـ١س ٚطـُٝا ٜٞر ٣طـشْي
د سِؤَاَْٝــذ ٠ب ئــ١ظ ٢ئــاٚا ٢ٜبــاغ ىلَ ط١سٚطــُٝا َٜٞناسَٜهتــ١س َ٣طــ١س٠نَ( ٢ــريؤ) ٖاتٝٝــ١
نشَٕ(( :ريؤر٣ز ط١جن١نٖ٠ٚ َ٢ا ب ٚٛنـ ٛتاٜب١دْ١ـذٖ ٣ٚ َٜٔٝـ ١بٕٚٛز نـ ٛئـ ٚ١ر ٣بَٝجٝـزْ٢
ب :ٚٛضٜٓٝٚٛا طظو ٚبَٝذْ٠يز ئاخاظتٓا ص٠الٍ ن ٛبًٓذ١ْ َٜٞدطشت ط١س .بظإ ر ٣طشَٜذا٢ٜز
طٚ١د٠ن ٢ن ٛطظهات ٢تَٝذ١ٖ ٠ب :ٚٛدض ٚ ٜٔٚٛسِاب ٚ ٕٚٛسِْٚٚؼـتٓ َ٢د .٠ىلَ تؼـتٖ َ٢ـ١س ٣ب
ثَٝزٕ تَٝذ٠ز ئاٚسِ َٜٔب ئاخاظنتز د ضاظنتز د ضاظإ دْ( .))...٠اصَ٣ز )27 :7243سِؤَآْظٝظَ ٢ريؤ
د ر َٜٞط١جنات َٞٝدا دا ١ٜدٜاسنشٕز ئاْه ٛط١جن١نَٖٝ ١ؼتا َٜٞسِ ٚٚط١ؾ ٚطـظه ١د سٜٓٚؼـنت
21
ئَٝــو ر ناسَٜهتــ١س َٜٔدٜــرت ٜـ َٔٝسِؤَــاَْ٢ز نــ ٛئــ ٚ١ر( ٣حٜ١ات)ـــ١ز ربــ١س نــٖ ٛاتٝٝــ ١طــؤتٔ
(حٜ١ات) بؤ نٛسَاَ١ٜ ٢ز ٚب َ٢ظٝاْا ١ٜ َ٣ٚز َ٣ٚر ٣ظٝا ١ٜئ١ظإ قٜ١ذإ بؼهَٝٓٝد ٚيـذٜٚ
ئــ١ظٓٝا خــؤ بهــ١ظٝدز يــذ َ٢َ٠ضــاظجَٝه١ظتٓا (َــريؤ ٚحــٜ١ات )َ٢ن١طــ١ى ضــاظذَٜشٜا ٚإ دنــ١تز
د٠ز ئ١ظــ ١ر ٣ب ْضَب ْٚٛـا د ْ٠ــ١ٖ َ٣ٚ ٢طــد ث ـ َ٢دَٖٝتــ ١دنــشٕز د َ٠ـ َ٢دبَٝــزٜدَ(( :ــريؤ ب
ئاٚا١ٜن ٢ئاالظ ٍ ٢دؤسا خ١ْ ٠ٛسِ ٚ ٣ئ ٣ٚ١دٜد ن ٛئاٚسِ١ٜ َٜٔن ٍ ٢ط١س ٚاْ .١ئ٣ٚ١ز ب١سَ٣
خــ ٠ٛر َ٣ب ـشِ ٚ ٣نــ ٢ ْ١جاس٠نــ ١دٕ ب َ١ب١طــد ئــاِٚس َٜٔخــ٠ٚ ٠ٛسط١سِاْــذٕز دٜــدز ئــ ٚ١ب
تاٜب١ت ٍ ٚ ٣ٚحٜ١ات َ٢دْ١س ٍ .٠ظشِز ب د١ ْ٠نْ ٢ضّ ر حٜ١ات َ٢سِ ٠طؤت:
-ئ١سَ٣ز ب سِاطت ٢دإ ٚطتْ١ذْا ٣ٚب َاال ئاث َٔ َ٢سِ ...١ٜ١ٖ ٠ئ١ص دبَٝزّ ئ ٚ١نٛسَِ٣
جرياْٚ َ٢اْٜ ١إ ر١ٖ ٣ظاىلَ تَ١هؤ ٍ – ١ٜظشِ حٜ١اتٖ َ٢ي بَٝرت د َ٢ ْ٠خْ ٠ٛضَرت نش ٚ
ب١سدٚ٠اّ نش _ ٜا باؾز ئ ّ١خٛاسْا خ ٠ٛب دا ٣ٚب١ٖ ٚ ٔٓٝسِْٕ( .))...اصَ٣ز )93 :7243
نٚ١اتا يظَٝش ٠طش َ٣د٠طد ث َٞدن١تٔ رب١سن ٛدٜتٓا ئٚ١إ بٗ١ظش٠ز ئ١ظ ١د جظانٝذ ٠سَٜـو ثـَٞ
ْٖ١ات ١ٝدإز ئ١ظ َ٢ضْ١ذ َ٣ثشغ جلـَ( ّ١ريؤ)ــ ٢دسٚطـتهشز ئـ١س َ٣ضاسْ٠ظٝظـ َ٢حـٜ١ات َ٢دَ٣
َٖٝدا
21
ر الٜــ١ن َ٢دٜرتظــ ١سِؤَــآْظٝع ب ٖــٜٛش ٣يظــ١س ئــ١ظ ٢جــؤس َ٣طــايؤخذاْ َ٢سِا٠ٚطــتٝا١ٜ
د٠سبــــاس ٣٠طــــايؤخذاْا ن١طــــ ٢ر٣ز ط١سٚطــــُٝا ٢ٜنشٜــــٖٓ ٍ ٚ ١ــــذ٠ى جٗــ ـ َٔٝثَٝــــذظ ٢ر٣
(ْاصَ٣ز )99 :7243 خٛصٜا َ٣ٚد قشن َ٢دَ ٠ا .بٗٓ١نَ َ٢ا بَٝذْ٠ي. ))...
دٜظإ ٍ جٗ١ن ٢دٜرت ب ٢َٝن ٛن١طا١ٜت ٢بـاخظٔ سِؤَـآْظٝع ب ئـ١ظ ٢ئـاٚا ٢ٜد٠طـد ب
طــايؤخذاْ َ٢نشٜــْ(( :١ــَ ١ــريؤ ْ ٚــ١ر ٣حــٜ١اتَ٢ز د٠طــت َ٢خــْ ٠ٛــ١ئاظَٝنت خــٛاسْ .َ٢حــٜ١اتَ٢
ط١سَ٣ٚ َ٣ز د ب١س د ٠ت َ٢ْ١دطشٜاز َريؤ ر ٣د ْاظا خ ٠ٛد٠ز ب ط١صا دض ٚٛخْ .٠ٛـ١جْ ٚ ٢ـ١
دٜظــإ ٍ جٗــ١ن ٢د ٣سِؤَــآْظٝع خــؤ ْــ١دٜدْ( ))...ــاصَ٣ز )422 :7243 ر ٣طــٛتٔز ر خــ ٠ٛسِ٠
داٖ ١ٜ َٝد٠سْٚٚا ٚإ ٚسِٚ٠ػ َ٢بؤ َ ١دٜاسدن١ت(( :ب سِْٚٚؼتٓا ٍ طـ١س َاطـ َ٢ب١ساَبـ١س٣
ٖ١ظ ٚب خ٠ٛطت١نا دؤْذسَ َ٢ب نؤنؤال سِ٠ز ٠ٚن ٛد ٚٚن١ط١ٖ َٔٝظ ْٝظا ْٝ١ْ ٚاغز ٍ ٖـ١ظ
ْ١سَِ .ٜٔريؤز ٠ٚن ٛخؤستز دظٝاب ٚٛئـ ٚ١سِ ٍ َ٣بـ١س ئاخـاظتٓ َ٢ظ١نـ١ز ىلَ ضـاٚاا ْ ٣ٚـ١دصاْ.٢
ئ ٣ٚ١دا خ ٠ٛب اخظ ٚ ١ضاظٚ َٔٝإ ن١تٔ ٖ١ظ ٍ .ظـشِز ب د٠سبشِٜٓـا ٖ١طـت ٚ َ٢حـ١تا ٖـضس َ٣ب
طــ ١س صَــإز ىلَ ئــْ ٚ١ــ١طٗإ ظـٜ َ٢ــ١ن َ٢بهــٔز ط١سطــؤٕ د ٚٚدؤْذسَــ ٚ ١د ٚٚنــؤالز ٍ بــ١س ٚإ
داْ .٢ئاخاظتٓا ب ئاٚسِإ ٖات ١بشِٜٔز ٚد ػْٚٛا ظ َ٢ظاالٖ َٞٝد٠ز َـريؤ ن١ظضـٝو ر دؤْـذسََ٢
ئَٝو ر ناسَٜهت١س َٜٔدٜرت دْاظ سِؤَاَْٝذا ب ئ١ظ ٢ػ ٣٠َٛٝدَٖٝت ١طايؤخذإ(( :نـ١ر َٟر٣ز ْـ ١ب
د٠سٚ٠ا ئ١ظ ْاظ ي َٞببٚٛز ئ ٚ١ضاٚا ب ثؤسِ َٟخ٠ٛز ٖ٠ٚا ر ٣ب سِ َ٢ ْ٠خ ٠ٛد َ٢ْ١َُٜخ ٠ٛنـ١ر
22
بٚٛز ئ١ظ َ٢ر ٣دْاظ ئ١مس١سإ د٠ز جٛاْ١ٝٝى دداَٜٞز يؤَا رٖ ٣ي ْ١طٗؼتب ٚٛضٛاسد ٠طايٝا
دٜظــإ ِسؤَــآْظٝع ب ئــ١ظ ٢ػـ ٣٠َٛٝبــاغ ٍ طــايؤخذاْا (َــ١صي )ّٚٛدنــ١ت(( :ئــٖ ٣ٚ١ــَ١إ
خ ٢ٓٝ َ١د ضاظ ٣ٚ َٔٝد ٠د ٠دٜد ٚػْٚٛا بشٜينَ ٍ طٖ ٚ ٙٛؤطت ٚ .٣ٚ َ٢ر َ٣خٜٛـا بـٚٛز
ص٠ن١َ ٚ ٢صي ٍ ّٚٛتْ١ؼتا ٖ١ظز خ٠ٛؾ خٜٛا دب ٚٛن ٛئ ٚ١ب ق١الي١ت َ٢خ ٠ٛر٣ز ْ ١دٚٚس٣
ئ١ظ ٖ١سد ٚٚن١ط ١ر ال َٜٞناسَٜهتـ١سِ َٜٔسؤَـاْٖ٠ٚ َ٢ـا دَٖٓٝـ ١طـايؤخذإ(( :ئـٖ ٚ١ـ١سدْ ٚٚـٍ ١
طؤسِا َ١سج َ٢ضٝا ق١ي١ٖ ٚ ٕٚ١س د ٚٚرْٝ ٣د طٛس .١ٜٓىلَ ي١طهؤ ب ئآٜا خ ٠ٛب١يؤٜـ١ز ربـ١س
ن ٛػ١عٓ١ى سِ٠ؾ خ٠ٛد ٍ َ٣ط١س ض َ٢نش١ٜز ر بؤ ن ٛئ ٣ٚ١ر خ١يه َ٢جٛدا به . ١ر خ ٠ٛئ١ظ
ػ١عٔ ر٣ز ر بؤ ١ْ ٣ٚب ١ٜٚٛع١ي١تشٜها دٜتَٓ٢ز ىلَ ٜا بٜ َ٢َٓٗٝـ١ز ٚئـٖ ٚ١ـ١س د٠ظـ١س َ٣ثـٛصَ٣
خ ٠ٛدخْ ١اظ ٚ ...طؤتٓا دنؼ ٍ ٚ ١ٓٝطؤسِا ٚرداْ َ٢خ َٜٞ ٠ٛن ٛت١ٜ١ْٛز ٍ ب١س قَٝٛتاْ َ٢خ٠ٛ
دٜظإ (جَ١ب١ىل) ٠ٚطا ر ال١َ َٜٞصي)ّٚٛظ ١دَٖٝت ١طايؤخذإ ((ىلَ َ١صيّٚٛز ب دٜتٓا جٚٛد٣
ن ٛج١َٝ١ىل تَٝذ ٠دٜدز َْ١ذٖ٠ؤػ َٞٝئ ٚ١طشت .ئ ٣ٚ١ضاظ َٔٝخ ٠ٛيشناْذ ٚبـاؾ ىلَ ْـ١سِ٣ز
ئ ٣ٚ١دٜدز ئ١س َ٣جَ١ب١ىل ب ق١الي١ت ٚد َ٢َُٜخ َٜٞ ٠ٛب١سَ١ْ َ٣ا١ٜز ىلَ دْ٠ـيز د ْ٠ـ٣ٚ َ٢
23
(ْاصَ٣ز :7243 ب ٚ ٚٛن١طا١ٜت ٢رٜ ٣ا ٣ٚب ٚٛن ٛئ ٚ١ر ٣ر خ ٠ٛئٚ١ي ٚ ١ب خ ٠ٛبا٠ٚس.))...٣
)429
.7طايؤخذاْا ْاظ١ن:٢
تَ١ــ َ٢ْ١خــ ٠ٛبــ .ٚٛب ثشطــٝاس َٜٔخــ ٚ ٠ٛىلَ طــ١سِٜاْا ر بــؤ ب١سطــٝظَ٢ز ئــ ٚ١ر صاسؤن ـ َٔٝطْٛــذ
جٝاٚاص دب .ٚٛر ط – َ٢ضٛاس طايٝا خ٠ٛز ر بؤ ْٝاطٓٝا تؼتإ ٖ١س د ّ٠ثشطٝاس ٍ ط١س صَاَْ٢
٣ٚبْ( .))...ٕٚٛاصَ٣ز )42-9 :7243نٚ١اتا َريؤ ٖ١س ر صاسؤنٝٓٝا خ٠ٛدا ن١ط١ن ٢ػٖ١ش٠صاب٠ٚٛ
طايؤخذإ(( :ط َ٢ن١غ ٍ ػَ١اَؤنَ٢ز تشطا ٚإ ر ٖاتٓا ث١ثٚٛنإ ْ١ب :ٕٚٛخ١جؤنا دٜٓؤى
جــاسا نــ ٛثــ١ثٚٛىز ب ثــ١ثٚٛنتٝا خــ ٠ٛدقٝــزٜإز ئــْ ٍ َ٣ٚ١ــاظ ب١خض ـَ َ٢ــاىلَز د٠طــد ب
ٖ١رَاس َ٣دنشز نا ئ١ظ ث١ثٚٛى َ٣ٚضْ١ذ ٣جاسإ ئاٚاصا خ ٠ٛدٚٚباس ٠به .١ئ َ٣ٚ١دٖ١رَاستز
ر بــ١سنٖ ٛــ١س د ْ٠ــ١ى ب (ثــ١ثٚٛنت )َٞٝب طــاي١ى ر تَ١ــ َ٢ْ١خــ ٠ٛددٜــد ٚ .جــاسا نــَ٣ٚ ٛ
د٠طد ب ٖ١رَ اس َ٣دنشز داٜٝها َ٣ٚثَٝشِ ٠دخٜ١ذ ٚ ٣دطؤت ٣٠ٚ" :ثؤس نٛسِ !َ٣ئ َ٣ٚ١ط١سَ٣
دَـاْ( .))...ـاصَ٣ز ت ١خب٠ٛز ْ١ن َ٣ٚ ٛعَ١ش َ٣تـ ١دسَٜزبهـ "١ىلَ خـ١جؤنَ٢ز ٖـ١س ٍ طـ١س ٜـا خـ٠ٛ
)9 :7243
24
ٖ١س د ت َْٞ١َ١صاسؤنَٝٝٓٝذا َريؤ ب ئ١ظ ٢ػٖ ٣٠َٛٝات ١ٝٝطايؤخذإ(( :ر خـ٠ٛز ب ثشطـَٔٝ
خ ٚ ٠ٛدٚٚسبْٚٛا ر يٝظته َٔٝصاسؤنإز ٖؼد ئ ٚ١ب ت َ٢ْ١مب١ٓٝز ضاٚا ر ثَٓٝخ صاسؤنَ َٔٝاىلَ
ئ ٚ١ت َ٢ْ١نٛسِ بٚٛز ٖ٠ٚا ر ٣ئَ ٚ١ا ب١ٖ َٞظاٍَ ٚب تْ١ا خَ ٠ٛـاْ( .))...ـاصَ٣ز )44 :7243نـٚ١اتا
ئَٝو ر ط١ ٝتَ َٔٝريؤ ٣ئ ٚ١ب ٚٛن ٛح١ص ر تَٓٝب َ٢ْٚٛدنشز ئ١ظحا ئ١ظ٠ٚ ١ى طشٚػت َ٢ئـ٣ٚ١
بد ٜإ ر ٣رب١سن ٛئ ٚ١بتٓ َ٢نٛس ب ٠ٚٛدْاظ خَٝضاْـا خـ٠ٛدا .سِؤَـآْظٝع د سِؤَاَْٝـذا ْاظخٜٛـا
٢بٝـد ٚثـرت
ٞصاسؤنَٝٝٓٝـذا ئـ ٚ١حـ١ص دنـش بتٓـ َ
(َريؤ) ٣ب طشٚػتٝظ ١طشَٜـذ٠تز نـٖ ٛـ١س ر ٜـ َ
٣
٢ضـْ١ذ َ
٢بـٚٛز ْـ ١نـ ٛجظـان .٢ربـ١س ظـ َ
ب٠ٚ١ْٚٛس َٜٔن ٛتَٝذا ب .ٕٚٛئ ٚ١بَٝرت َْٝض ٣طشٚػت َ
ٖ١ظاي ٣ٚ َٔٝببَ ٕٚٛشٜؼوز ن١سؤػوز ن ٛد نٛخهإ د ٠بٕٚٛز ناسى ٚب١سخو نـ ٛدنؤصنـإ
َـريؤ ٖٝـذَٖٝ ٣ـذ ٣ر ٖـ١ظاٍَْ( .))...ـاصَ٣ز )47 :7243 د ٠ب .ٕٚٛثظ ٝو ر ٣بَ َٞـاٍ بـٕٚٛز بْٚٛـ١
ئ١ظ َ٢تَٓٝب َ٢ْٚٛسصطاسدبٝد َْٝ ٚضٜه ٢خ١يه ٢دبٝدز ئاْه ٛسِٚ٠ػد ٚطشٚػت َ٢ئـ ٣ٚ١دطـٍ١
بؤسٜٓا د ٢َ٠طٗؤس ٜٔبظ١س دا دَٖٝدز ٖ١س ٠ٚى سِؤَآْظٝع ب ئ١ظ ٢ػ ٣٠َٛٝباغ يـ َٞدنـ١ت:
((ي َٞثؼت ٢ػ١ظا ن ٛبابٝظؤن١ى خٛست ٍ ب١خضَ َ٢اال باظَ َ٢ريؤ سِابٚٛز َْٝضٜهب١ْٚٛى دٕز ر
ال َٜٞخ١يه َ٢ر َريؤ سِ ٠ض َ٢بْ( .))...ٚٛاصَ٣ز )41 :7243ئ١ظ َْٝضٜهبْٚٛا َريؤ بـؤ خـ١يه َ٢طْٛـذ٣
ق١طــتا ئــ ٣ٚ١دنــشٕ دانــ ٛداٖــات َ٢ئــٚ١إ بــؤ ئــٚ١إ يــذٜٚد صآْٝــا خــ ٠ٛس ٕٚٚبهــ١ت((:ظ ـَ٢
سٚٚداَْ٢ز ٖ٠ٚا باْذؤسا خ ٍ ٠ٛطْٛذٜٝإ نش ن ٛب ٚٛئ١ط١س١ٜ َ٣ٚ َ٣ن َ٢بري٠ٚ٠س ٚب تاٜبـ١ت
ن١ط َٔٝطؤيَ ٚ ٢شٜذز ر َ١ي ١بجشطٔ " :ئ١ظ ١ضاٚا دناس ٠بب ١ن١ٜ ٛى ٍ ط١س َشْا ١ٜن ٢دٕز
ب١سَ ٣شْا ٣ٚبضاْب١ا َاْ ١ت ١دطٛت ن١غ ب غٜ١ب َ٢ربً ٢خ٠ٛدا ن١غ ْضاْ١ز ىلَ ئـريؤ َـريؤ
25
ضاٚا ْاطهش ن َ٣ٚ ٛثرينا ٣ٚمبش٠ا"ْ(.))...اصَ٣ز )43 :7243نٚ١اتا َريؤ خ٠ٛدإ ن١طـا١ٜتٝان١
٢ب
ٞد ٠بـٕٚٛز ئـ ٚ١ن١طـ َ
٣بـا٠ٚسَ ٜ
ٞربـ١س نـ ٛئـ ٚ١د َ ٚ
ِ ٞسَٜضداسٜـ َ
((ٍ طْٛـذ َـريؤ بـ ٚٛجٝـ َ
ثؼتٖ ٢اتٓا َريؤ ٣بؤ بارَٜش ( (٣ئ١ظ ١ب ٚٛئ١ط١س١ٜ َ٣ٚ َ٣ن َ٢ن ٛئ ٚ١ر ئاػؤثا خ٠ٛز ٜـا ٍ
ط١س طشٚػتَ٢ز د٠سباط ٢ئاػٛثا ئا ٢ٜٓٝبب١ٖ .١طـ١س بـ١س َ٣ثشطـٝاس ٍ ٣ٚ َٜٔطـ١س نَٝـضى ٚ
طٝاْ٠ٚ١سإ ٚبايٓذإ بٕٚٛز ىلَ ْٛن١ز ٣ٚسِاظ١نشْا ٚاعض١َ َٜٔىلَ ر باظ َ٢خ ٠ٛدخ٠ٛطـد.))...
َريؤ خ٠ٛدإ ضْ١ذ ٜٔط١ ٝت ٚسِٚ٠ػت َٔٝجٝـاٚاص ٠نـ ٛر قْٛاغـ١ن َ٢بـؤ ئَٝهـا (ْاصَ٣ز )22 :7243
ٞداز
دٜــرت ْــاظخؤ َٜٞئــ ٣ٚ١دطــ ٍ١د ٚ ّ٠جــ٘ ٚسٜٚٚــذاْإ دَٖٝتــ ١طٗــؤس .ٜٔد قْٛاغــا طــَٓ ٜ١ًَٝ
دبٚٛز رب١س باب َٞخؤ ب ئا ٜٔظ١ر ٣طشَٜذا ٣بٚٛز ب دٜتٓا ئ ٣ٚ١ن١طـ١ى تـَ١اّ بٜٚٛـ ٚ ١ظٝاٜـ١
ٖ١ظظــٝ ْ١ا ٖ١سط ـَٝٝإ دسٚطــد بهــ١ت ز ((ىلَ ر بــؤ َــريؤز ئاَارٜ٠ــ١ى بــ ٚ ٚٛئــَ ٚ١ــزداسٜا نــٛ
طشتب ٚٛط١س ثشطا ظ١رٜٓا ٖ١طتا ْ١ت ٣٠ٚ١ص٠اليرت بـ .ٚٛئ١ظـ ١ر٣ز د ثاػـ ١سؤر َ٣د٠ز ثؼـت٢
قْٚٛاغا طًَٓٝت َٞٝب ١ْٚٛئ١ط١سْٝ َٜٔظ شاصطاسٜا ر داب ١ْ ٚسَٜت َٔٝجظان ٢ن ٛب ثٜ١اَ َٔٝئا٢ٜٓ
دؤصا َـــاي َٔٝخـــ ٠ٛنـــشٕز ئاخاظتٓـــا ب حـــٜ١ات َٞسِ٠ز ٚر بـــؤ ْ َ٣ٚظٝظـــا ْـــاََ٢ز ب١سطـــٝظ١ى ر
26
ئ١ظ عاػكبْٚٛا ب حـٜ١ات َ٢سِ ٠رٜاْـا ٣ٚر قْٛاغـ١ن َ٢دب١تـ ١قْٛاغـ١نا دٜـرتز ((جـاَْ َ٢ـريؤ
ر٣ز ٍ ب١س ظ١ٖ َ٢طتا ْ١ٖ ٙٛرٜا ٚح١تا ْ١دتشطٝا ثٜ١ظا ح١صنشْ َ٢ب ١ٓٝط١س صَاْ َ٢خٚ .٠ٛ
ئ٣ٚ١ز ئ١ظ ٖ١يٜٛظد داْ ٢ط١س ناغ١ص .َ٣ئْ ٣ٚ١اَْ ١ظٝظ٢ز ر ب١سنٖ ٛضس٠ى ٖ٠ٚا ثَٝشِ ٠ضَ٢
بٚٛز َٜ١ذاْا ئاخاظتٓا ب ْظٝظ ٢ر ٜا ٍ ب١س د٠سط ٢ٖ١يشٖ٠رت ٚ ٠ح١تا جٛاْرت ٚ ٠جؤس٠نـ ١ر
ْــْ ََٖٔٝٝٓٝ١ــ١دٜت٢ز ر بــ١س ضــاظ َٔٝقــ١الٚص.٣ىلَ دَ٠ــا د٠طــد ب ْظٝظــ َ٢ٓٝنــشز ئــ ٣ٚ١دٜــدز
د٠سبشٜٓا ٖ١طت َ٢ب ق١يَ٢َ١ز ْٖ٠ٚ ١ا ٖ١طاْ .١ئ ٣ٚ١ضاٚا درٚاس٣ز د ئاخاظتٓـا ب ن١ضـهإ
سِ ٠ددٜدز ٖ٠ٚا ر ٣ب ْظٝظ .َٞئ ٣ٚ١ب درٚاس ٣سِ ٍ َ٣ب١س طؤتٓا ددٜدز رب١س نٛز ْـ ١دصاْـ٢
ػ ـ١ٖ ٢ٜ٠َٛٝطــتا خــ٠ٛز د ْــاَ َ٢د٠ز ئاساطــت َ٣ٚ ٢ٜ١بهــْ( .))...١ــاصَ٣ز ) 31 :7243ربــ١سنٛ ب
ٞطـ١س٠نَ( ٢ـريؤ) ٍ ئَٝـو طْٛـذ بـ ٚ ٕٚٛجـريإ بٜٓٚٛـ١ز ٜـا َْٝـضٜهرت نـٛ
(خ١ج ٚ )ٛن١طـا١ٜتَ ٝ
ثْ٠ٜٛ١ــذٜا ٚإ ب طشٚػــت ٚ ٢طٝاْــ٠ٚ١سإ سِ٠بٜٚٛــ .١ب ـ َٞطْٛــٖٝ١ا ٚإ ر ٖــ١س تؼــتٖ ٢ــ١بٚٛز
خٜٛــا بهــ١ت(( :ب خــ٠ٛز ٍ طْٛــذ َ٣ػــَ١اَؤنَ٢ز نــ ٢ر تشطــٝا ٚب ضــاظإ ٍ الٚى ٚ
ن١ضهإ دْ١سِ٣ز ْ ١نريؤ ١ْ ٚر ٣خ١جؤن َ٢ط ٙٛىلَ ْ١دنشز َريؤ ب ت َ٢ْ١َ١خ َٜٞ ٠ٛبضٜٚٛو
ٚسِ٠يتاسٜا خ ٠ٛن٠ٚ ١ْ ٛنٜ ٛا صاسؤن َٔٝدٕ ب ٚ ٚٛخ١جؤن َ٢ر ٣ب نٖ َِٝؼ َ٢خ٠ٛز ْ٠ٚ ١نـٛ
ن١ضه َٔٝد ت َ٣ٚ َ٢ْ١َ١د ٚ .٠دٚٚسِ٠ز ضا ٠ٚثْ٠َٛٝذٚ َٜٔٝإ ب طشٚػد ٚبؤْ٠ٚ١س َٜٔب١خضَٔٝ
٢سِاطـد
ئَٝو ر سِٚ٠ػ َ دٜرت َ َٜٞـريؤ سِاطـت ؤ ٜٞبـٚٛز ئـاْهَ ٛـريؤ خـ٠ٛدإ دٍ ٚد٠سْٚٚـ١ن َ
بــ ٍ ٚ ٠ٚٛسَٜهــا ساطــت َٞٝسِ ٠دَ١ػــٝا (( ىلَ ئاساطــت١ٜ١ى ٖ٠ٚــا ثَٝــش ٠ضـ َٞبــ ٚٛنــ ٛئــ َ٣ٚ١د ْــاظ
27
٣ئـ ٚ١ر
ٞبـ .١ر خـ٠ٛز ئ١طـ١س َ
٣سِاطـتَ ٝ
ٖ ٣ـ١س د ّ٠ثؼـ ش َ
ط١س ٜد٠ز خـْ ٠ٛـ١د ٠ثـاؾ ٚئـَ ٚ١
دن١ظد ْاظ باب١تٝذاز ئ١ظ ١بتٓ َ٢ضاسْ٠ظٝظ َ٢حٜ١ات١ْٓٝ َ٢ز ب١يه١ٖ ٛيٜٛظتَ َ٢ـريؤ ٣ر ٣ثَٝظـ١
((ْٖٛا تْ ١اطهشز بؤ دخ٠ٛطدز ئ١ص خ ٠ٛبهـٛر٠ا -حـٜ١ات َ٢بَٝـ ٢نـٖٝ ٍ ٛظٝـا ب١سطـٝظَ٢
مب١ٓٝز ب١سدٚ٠اّ نش – ٚسِٜا نٛػتٓاز يب١س َٔ ْٖ١ات ١ٝٝطشتٔ...ئ ٚ١ر ط١س ت ١دََ ...١ٓٝريؤ
ٖ١سِ٠ز ر َٔ سِ ٠طؤت١ٖ " :ن ١ئ١ص ب َ٢ئ١س َ٣ئ َٔ َ٣ٚ١ر خ ٠ٛسِ ٠ب ٚ ١ٓٝن ٛئ١ص بَٝزّ ْاز ئـ ٚ١د
بَٓ١اي١نا دٜٓذاس ٚ ٠د ط١س ئ١ظ َ٢ضْ١ذَٜذ ٠جظاى بشٜاس د٠س٠ز ن١طإ ٖ١ب ٚ ٕٚٛبشِٜاس ْ١ٓٝز ىلَ
رب١س ع١ػكا درٚاس (َريؤ) بـؤ (حـٜ١ات ٚ )َ٢يبـ١س ضـاظ ٠ٚسطشتٓـا صؤسيَٝهشْـا نٛسَـاَ٢ز ب دٜتٓـا
٣ٚدظَٝد جظاى بَٗٝت ١طٗؤسِٜ ٜٔإ ر ٣ن١ط َٔٝبْ َٞاَٛغ طـضا بـذ ٚ ٕ٠ئَٝـذٖ١ْ ٣ـ١ق ٚ ٢صٚ
بتٓـ َ٢بــؤ رْـْ َ٢ــ١بٝد .ب ٖــ١س ئاٚاٜــ١نٖ ٢ــ ٣١ب بــا٠ٚسَٖٝ ٚ ٣ــضا خــؤ ػــٝإ ب ــ ٕ١بشٜــاسٚ َ٣
دا٠ٚتا خؤ بهٕ١ز يظَٝش ٠طش َ٣دطٖٝ١ت ١نؤثٝتهَ٢ز ضا٠ا ساصٜبْٚٛا داٜـو ٚبـاب ٢ب سِٚ٠ػـت َ٢ب
داْٛطتاْذَْ َٔٝريؤ ٍ ط ٍ١خؤدا طٖ١ؼتب َ٣ٚ ٚٛبا٠ٚس َٜٞن ٛجـؤس ٠خٜٓٛـ١ى به١ظٝتـ ١طـ١س
٢بٓيِن١ت.
٣طؤَاْ َ
٣ثاسضٜ١ا قَٛاػ ٢دسٚطت ١د َ
َٚ
28
ب١س ٣ن ٛئاخظتٓا رْإ ب١سضاظ به١ظٝدز سِؤَآْظٝظ ٢ر ٖ١ر ٣دٜت ١ٝنـ ٛطـايؤخذاْا رْـإ
٣دتشطـٝد
به١تز ىلَ دْاظ ئٚ١اْذا رْ١ى ٖ ١ٜ١ن١ْ ٛػَٝد ْ١ئاخظٝد ٚضاسْ٠ظٝع ببـْ ١ـ ١ر َ
ٚبٖ١ا١ٜن ٢بؤ ن١ط َٔٝد ٣دا دْد .ئ١ظ ضْ١ذ ٠د ئ١ظإ سَِٜـض َٜٔسِؤَاَْٝـذا خٜٛـا دبٝـد ((ظـَ٢
جاس ً٣ر٣ز رٕ ٍ َاال ح ١جَٛ ٢ساد جظٝإز ٖ١س د ّ٠رٚ ٣إ رْإز ث١سؤ ٜا ثتجتؤى ٜا ٖ١س٣
ب تــشغ ٚب طــؤتٔ بــْ ٚٛــ ١ب د٠سٚا ْاظٓٝؼــاْا "ثتجتــؤن ٍ "َ٢ثــْ ٣١ــاظ َ٣ٚ َ٢نــ١تبٚٛز ٚ
ن ٢ ْ١داٜٝها صاظ َ٢ثاضو داْ ٢ب١س نؤَا رْإز َٖ١ا بَٝزَٜٚٛ١ٖ ٠إ ب ضاظَ َٔٝاداٍ َ٢ٜٓٝ
ػؤثا خ ٍ َ٢ْٚٛط١س ثاضه١ْ َ٢سِ ٜٔز ىلَ دٜظا ث١سؤٜا ثتجتؤىز ب َْ١ذٖ٠ؤٜا خ ٠ٛسِ ٠ئاخظ:٢
ئ َ٣ٚ١ب طؤتٓا خ٣٠ٛز د٠طت َ٢خ ٠ٛئاظَٝد ثاضوز د ب١س ضـاظ َٔٝخـ ٠ٛسِ ٠د٠سبـاغ نـش ٚدٚٚسِ ٠ئـاْ ٢بـ١س
-ئ١ظ خٜ١ْ ٕٚٛا رْا١ٜز ٜإ ١ٜساْْ ...١ٜ١ا ٜا سِاطد ٜا دٚ٠اسا...١ٜ
١ٜن َ٢ر رْإ خ١ْ ٠ٛطشت ٚب خٜ١ذ طؤتٔ دا سِ:َ٣ٚ َٜٞٚٚ
َ -اْ١ز ٖ١س د ّ٠سِاطت ٢ت ٚ ١ًٖ١ب تشط١ز َٔ ٜا خ ٠ٛطؤتز ب١ال ٖ١س ن١غ ٜا خ ٠ٛببَٝز – ٠ث١سؤٜا
٠ٚ -ىلَز ضُا ٖ٠ٚا ص ٚٚن١ف ب د٠ظ َ٢ت ١دن١ظ -١رْـا ٖـ١س ٣ب تَ١ـ ٕ١طـؤتَ :ـا ْابـ ١نـ ٛب خْٚٛـا
ث١سؤٜا ثتجتؤى خ١ْ ٠ٛطشتز سِاٖؼد ثاضو ٚئاظَٝد ط١س َ٣ٚرْه ٚ َ٢طؤت:
29
ثاػــرت ضــاسْ٠ظٝع ٖاتٝــ ١دٜــاسنشٕز ٠ٚنــ ٛنٛػــنت َ ٚشْــا ن١ط ـ َٔٝد ٜ ٣ـ َٔٝسِؤَــاَْ٢ز ٖــ١س
دٜظــإ سِؤَآْظٝظــ ٢طــايؤخذاْا ضــاٚاْٝا نٛػــتٓا حــٜ١ات١ْ َ٢نشٜــ ١بتٓ ـ َ٢طؤتٝــ(( :١ػــ١ظ١ى
ثَٝش١ْ ٠ضٚٛز ٍ باراسِ ْٚٛض١ٜ١ى ب١الظب ٚٛنَ ٛريؤ نٛسِ َ٣ح١جَٛ ٢ساد ْٚذا ب ٚ ٚٛبٚٛنا ٣ٚ
حــٜ١ات َ٢خــ ٠ٛنٛػــد ٚ .ب ثظــد – ثظــد ب د ْ٠ــ َ٢بًٓــذ ئ١طــ١س َ٣خــ ٠ٛنٛػــتَٓ٢
دطجاستٔز ْ ١ن١ضهاْٝا َ٣ٚز ٍ ٚط١س ْٚذابْٚٛا َريؤ دطؤتٔ ن ٛر ٖ١س خٜ١ذا ٣ٚر َاال ٣ٚ
ٚدْٝٚا ٚ َٜٞط١ي١ى تؼت َٔٝدٕ ب ظ َ٢سِٜٚٚذاْ َ٢ظ ١ظ١دنشٕز ىلَ نٛػتْٓٚ ٚ َ٢ذابَ٢ْٚٛز ئاَار٠
ٖ١س دٜظإ د٠سباس ٣٠ن١طا١ٜتٝا طـ١س٠نَ( ٢ريؤ)ــ٢ز سِؤَـآْظٝع ب دسَٜـزاٖٝا سِؤَـاْ َ٢ب
سَِٜها طايؤخذاْ َ٢قْٛاغ َٔٝجٛدا َٜٔٝرٜاْا ٣ٚطايؤخذا ٕ١ٜٓىلَ ٖ١س خٛدإ ٖ١يٜٛظد ٚثاقـز
ب١ٜٚٛز َاداَ ٣ا ٚ ١ٜب١سدٚ٠اّ ظٝا ١ٜثشطٝاسإ به١تز بـ١ىلَ ب١سطـد ٖ١الٜٚظـتَ ٢اْـ١ز َٓٝـا
ن ٛد صاسؤنَٝٝٓٝذا ظٝا ١ٜيظ١س ضاٚاْٝا صَٜذ٠بْٚٛا َشؤظ ٢ر طٝاْـ٠ٚ١سإ بضاْٝـد! دٜظـإ ظٝاٜـ١
ق١د٠غ١ٜ١ا ٖٓذابْٚٛا جَ١ب١ىل ضاٚا ٚب سَِٜو بٜٚٛـ١ا ٖـ١س ضـْ١ذ ٍ ٠داٜٚـا سِؤَـاْ َ٢دٜظـإ
٢
ىل ربــ١س ضــْ١ذ ثشطــ َٔٝطٝاطــ١ٖ ٚ ٢يٜٛظــت َ
جَ١بــ١ىل ٍ ضــٝا دٜاسدبٝــد ٜ ٚــ١ى دبٝٓٝــدز َ
ن ٛجاسا ئَٝه َ٢رب١س يَٝذاْا (جَ١ب١ىل بؤ َاَٛطتا َ٢ٜتـٛسى بـ )ٚٛدَ٠ـ َ٢نـ ٛجَ١بـ١ىل ظٝـا٢ٜ
دٜاسبه١ت نـ ٛنشَـاجن ٢صَـاْ َ٢نـؤالْ ٚ َ٢حـ١ساّ ْٓٝـ٠ٚ !١طـا َاَؤطـتا دٜاسدبٝـد(( :صَـإ ٚ
ئ١د٠با َ١ز ٠ٚن ٛدٜشؤى ٚجؤطشايٝا َ ١يش ٚ ١ٖ٠ثِش سِ .١ ْ٠ضاٚا دٜشؤنا َ ١ج َٞٝػاْاص١ٜ َٜٞ
31
ب١سيش .١ٖ٠ضاٚا ثَٝذظ ١ٝٝئ ّ١دٜشؤنا خ ٠ٛظ١رٜٔٓز ٖ٠ٚا ر ٣ط١س٠ى ئٜ١َ ّ١ذاْا صَإ ٚئ١د٠با
ثاػـ ٢بـ١سدٚ٠اَ ٢بـ١سدٚ٠اَٝا بؤٜـ١س َ٣ب ب١سطـظذاْا جَ١بـ١ىل د٠سن١ئْ( .))...اصَ٣ز )11 :7243
بــؤ َاَٛطـــتا ٢ٜب ئــ١ظ ٢ػــ ٣٠َٛٝبــٖ(( :ٚٛـــٛؾ! ئـــ١د٠ب طــض! ئـــ١صٖ َ٣ــ١سد ٚٚضـــاظ َٔٝتـــ١
د٠س ٚ _...ِٜٓب طٗؼتٓا ج ّ١جَ١ب١ىل ن ٛئ ٍ ٚ١ط١س نٛسطٝا قشاغـ َ٢سِْٚٚؼـتبٚٛز طـ ٝى
بَٗٝض ىلَ دا ٚب ق١س٠بايغ طؤتٔ ر د٠ظٖ ٣ٚ َ٢اتٔ د٠س _ ر خ٠ٛز ن١س٠ٚ َٜٔن ٢ت ١دخٛاصٕ ٠ٚالت
ث١سض ١بهٔ ...يؤَا ر ٣ح١ق ٠ٚ َ٢ت َ٢ْ١نٛػتَٓ _١اَؤطـت ١ب طؤتٓـا خـ ٠ٛطـ ٝى دٕ رٍ ٣
٣ٚ ٢
ديجانَٜٚ ٚ ٢ش٠نَٞٝز رب١س ن ٍ ٛضٝا ْاظ َٔٝتاٜب١ت ب ن١طإ دٖ ١َٓٝداْإز يظَٝش ٠رْ ٣اظ َ
دبد (جٚٛد)٣ز ر ٚإ ٖ١يٜٛظت ٣ٚ َٔٝر ٣د َ٢َ٠طشتٓا طـ١سؤىز ئـْ ٚ١ـاخٛاصت ن١طـ َٔٝنـٛسد
خــؤ نَُٝــ ٢دٚرَٓــ ٢بهــ ٚ ٕ١دظَٝــد ن١طـ َٔٝطــ١سنَٝؽ جــاسإ خــؤ ْ١ضــَٔٓٝ١ز سِؤَــآْظٝع
ئــ١ظ َ٢ضــْ١ذ َ٣دٜاسدنــ١ت ((ثؼــت ٢دَ٠ــ١ن ٢نــ ٛدادطــ ٙ١بــؤ طــ١سؤى ٍ ناسنــ١ت ٚئــ٣ٚ١ز ر
د٠طتجَٝها ظ١نشْا دادطَٖٞ١ز سِ َ٣دآٜا ر بؤ ئاخـاظتٓ َ٢خ٠ٛطـد ٚنـ ٢ ْ١داد٠ٚس سِ َ٣داٜـَٞز
٣خ ٠ٛدا داٜٝهـ َٔٝي١ػـه١س َٜٔتـشى نـ ٛػـِ١س د ٠ب طـ١س ٜسِٖ ٠ـاتب ٕٚٛنٛػـنتز ٚ
ئ ٣ٚ١ب١س َ
طؤت" :داٜٝه َٔٝػـٖٝ١ذإز ئـ١ص يَٗٝبـؤس َ٢ٜٓر ٠ٚدخـٛاصّ "...ئـ ٚ١داٜٝهـ َٔٝنـ ٍ ٛدادطـَ٢ٖ١
سِْٚٚؼت ٢بٚٛز ر ػْٚٛا يَٗٝبؤس َ٢ٜٓد سِ ٣ٚ َٜٞٚٚد ٠نشٕ قَٝشِ "...ٜٔب بٗٝظتٓا ٍ طـ١س ظـَ٢
ٜــ١نَ٢ز جــٚٛد ٣نــ ٛئَٝــذ ٣ببــ٠ٚ ٚٛنــ ٛػــ١سِظإ د َاْ ــان َ٢د ٠ب ق َٝـشِ ٜٔطــؤت" :بــؤ تــٛ
يَٝبٖٛش ٢ٜٓر داٜٝه َٔٝط١س َٜٔٝ ٜنـ ٛػـ ٖٝ١ذ نـ١تٔز ْـاخ٠ٛص٠ا ٚنـ ٢ ْ١ي١ػـه١س َٜٔدٚرَـٔ
31
ب ١ْٚٛػٖٝ١ذا ٚدٚس ب طؤتٓا خ ٍ ٠ٛدؤسا خ١ْ ٠ٛسِ ٚ ٣ب١سدٚ٠اّ نـش ٣٠ٚ" :خـ٠ٛدؤ! دَ٠ـا
ط١سؤى ٍ سِٚٚطٝا ب ٚٛر َ٣خ٠ٛطنتز ئ ٚ١خ ٠ٛظ١ػَٝش ٠ر بؤ ن َٜٞ١ْ ٛطشتٔز ئ ٣ٚ١طؤت :ئ١ص
ط١سؤن١ْ َ٢ت١َ ٣ٚ١ز ئ١ص خ ٠ٛز رب١س دٚرَٔ خـ ٠ٛظْ١اػـ َٝشَّ ".ـٔ دطـؤت نـٖ١َ ٢ ْ١هـَ١ا
٣ٚظ١ب١ز ئ َ٣ٚ١ببَٝز :٠ئ١ص ط١سؤن١ْ َ٢تٚ١ا خ ٠ٚ ٚ ١َ ٠ٛح١م ْٖ١َ ١ٓٝهَ١ا َٔ بهٕ١ز تَ٢ْ١
سِؤَآْظٝظــ ٢ثاػــرت ٖــ١س ئَٝهظــ١س ئاَــار ٠ب داٜٚــا ظــ ٢ن١طــا١ٜت ٢نشٜــ ١دَ٠ــا ْظٝظ ـ:٢
((ثؼت ٢ظإ طؤتٓإز ب د١َ٠ى نٛست جٚٛدٖ ٣ات ١طشتٔ ٚر َ٣ثَٝظ ١دْ٠ي َْ١ا رٖ َ٣ات)).
ب ئ١ظ ٢ئاٚا ٢ٜخٛاْذ٠ظإ ي ؤس ٣٠دٜتٓا خـؤ ػـشؤظ١نشْ َ٢بـؤ ظـ ٢نـاٚداْ٢ (ْاصَ٣ز )742 :7243
طايؤخذاْا جٗ:٢
.4طْٛذ َ٣ػَ١اَؤن:َٞ
سِٜٚــذاْ َٔٝطــ١س٠ن ٢ناس ٜــ١س َٜٔٝسِؤَــاْ َ٢ر ئــ١ظ ٢جٗــ ٢د٠طــتجَٝذن.ٕ١سِؤَآْظٝع د ئَٝهــّ١
32
سِؤَـآْظٝع ب سَٜهــا طـايؤخذاْا جٗــ ٢ػــٝا ١ٜئاػـٓاب َ٢ْٚٛبــؤ ٠ٚسطـش ٣دسٚطــد بهــ١ت
٢نـــ ٛد َ٣بـــ١حع نـــ١ت .د الثـــ١سا ()9دا دَ٠ـ ـ َ٢دَٖٝتـــ ١طـــايؤخذاْا طْٛـــذَ٣
يظـــ١س ٣ٚجٗـ ـ َ
ػَ١اَؤن َ٢دن١تز ال َ٢ْ١ٜطشٚػتْ ٚ ٢اظا ن١طإ ر ٣د ئَٝو دَ٠ذا بؤ َ ١خٜٛادن١تز دَ٠ـَ٢
دبَٝزٜد (( :طْٛذ َ٣ػَ١اَؤن َ٢ن ٛب ٌَْٖٝ١ز ناْ ٚ ٢د ًَٖٔٝ٠خْ ٠ٛاظ دابٚٛز ن ٢ ْ١ث١ثٚٛى
خ٠ٛؾ دٖات ١خْ٠ٛذٕ ٣٠ٚ" :خ٠ٛداز َ ١ر ٚإ بظرتْ( .))..."!١ٜٓـاصَ٣ز )9 :7243دٜـاس ٠يـذٜ
ٞدنــشٕ ٚ
ٖاتٓــا ثــ١ثٚٛنإ ٚخٛاْــذْا ٚإ خــ١يه َ٢طْٛــذ َ٣ػــَ١اَؤن١ٖ َ٢طــد ب َ١تشطــَ ٝ
.7باخض:١
سِؤَــــآْظٝع ب د٠طــــتٗ١ىل طــــايؤخذاْا باخضــ ـَ َ٢ــــاال (َــــريؤ) نشٜــــ ١ب سَٜهــــا ئــــ١ظَ٢
طايؤخذاْ٠ٚ َ٢سطش ٣ئاطٖ١ذاسدن١ت يظ١س طشٚػـد ٚطٝاْـ٠ٚ١س َٜٔد َـاال ئٜٚ١ـذا ٖـٜٔ١ز ٖـ١س
٠ٚى د َ٢َ٠دبَٝزٜد(( :ب١خض َ٢باظَ َ٢ريؤ ح١جَٛ ٢سادز خًَ١و خ ٠ٛب جؤس َٜٔداسإ ٖ١بٚٛز
دْاظ ظ َ٢خ َ٢ًَ١د٠ز ج ٗٝاْ١ى ر بؤْ٠ٚ١س َٜٔخ٠ٛدٖ َ٣ـ١ب ٕٚٛنـ ٛئـ ٚ١ر ٣ن١سؤػـوز َشٜؼـوز
ب١سخو ٚناس ب .ٕٚٛئ١س َ٣ح١جَٛ ٢ساد َ َ٣َٛٝخ ٠ٛديشؤتز ىلَ د٠سط َ٢ٖ١سِصق ٣ٚ َ٢ب يشؤتٓا
ب١سخو ٚناسنإ ب ٚ ٚٛن ٢ ْ١ب١سخو دب ٕٚٛناظش ٚناسى دب ٕٚٛطٝظوز ئ ٣ٚ١دبشٕ بارَٜش ٚ
ربـــ١سن ٛجـــ٘ بٓٝـــات َ٢ئاظانشْـــا سِؤَاَْٝٝـــ١ز يـــٚ١سا سِؤَـــآْظٝع ديـــشؤتْٔ( .))...ـــاصَ٣ز )44 :7243
طــايؤخذاْا ئــ١ظإ جٗــإ نشٜــ ٜ ١ـ َٔٝبهاسئٓٝــا ٚ ٜٔنــ١غ يظــ١س رٜــأٜز ب سِ ْ٠ــ١ن ٢ثَٝهظــ١
طشَٜـــذاْا ٚإ ٜـــا َـــٛنِ ٍ طـــ ٍ١ئَٝـــو ٖ١بٜٚٛـــ ١ب ْٖ َٝـــا ٚإ جٗـــإز ن١طـــا١ٜت ٢ئَٝخظـــت ١ٝد
33
٢ن١طـــا١ٜتٝا َـ ـريؤ ٚطشَٜـــذاْا ئـــ ٣ٚ١ب باخضـ ـَ َ٢ـــاىلَ ظـــ١
سِٚ٠ػـــ١نا دٜـــرتدا ٍ .د٠طـــتجَٝه َ
دٜاسدنــ١تز ب سِ ْ٠ــ١نْ َٝ ٖ َ٢ــا ٚ ٣ٚضــْٚٛا ئــٚ١إ بــؤ بــارَٜش٣ز ْــ ١ئــاساَ َٞٝبــؤ ٣ٚثٜ١ــذا
ٞخــ٠ٛ
٢تــ ٛخــاَْ ٝ
٣تــ ١دٜــٔ ْ١بــٜ ١ــإ رْ ٣ــَ١ش٠ز دظ ـ َ
دنــ١ت١ٖ(( .طــ١س تــ ٛخبــٛاص ٣نــِٛس َ
ب ١ٖٛسٜ ٚ .٣ا باؾز تَ ٛاال خ ٠ٛب ٢ٓٝبارَٜشِز ب١ال ئ ٚ١ر ط١قا١ٜن َ٢د٠سباط ٢ط١قا١ٜن َ٢دٕ
ئـــ١ظ باخضـــ١ ببـــْ( .))...١ـــاصَ٣ز )72 :7243 ببـــ١ٖ .١طـــ١س ٖـــٚ ٍ ٕٚٛسِ ْ١ضـــٔز َ٣ٚتـــ١ث خـــٛستش
رٜاْــا َــري ٚبَٗٝتــ ١طٗــؤس ٜٔر قْٛاغــ١ن َ٢بــؤ ق١ْٛغــ١نا دٜــرت ٜــا رٜــاْ .َ٢ربــ١سن ٛئــ ٍ ٣٠ٚ١ئــ١ظ٢
.2تــــــــاخ:
ثؼــت ٢نــَ ٛــاال (َــريؤ) ق١طــتا بــارَٜش ٣دنــ ٍ ٕ١تاخــ١ن ٢ئــانٓح ٢دبــٔز سِؤَــآْظٝع ب
ئ١ظ ٢ػ ٣٠َٛٝطايؤخذاْا ئ١ظ ٢تاخ ٢دن١ت(( :ب خ٠ٛز تاخا ن ٛح١جَ ٢ـٛساد خـاْ َٞٝخـ٠ٛ
ي َٞنشٜبٚٛز ب تاخا "طْٛذٜإ" دٖاتْٝ ١اطي ٚ .ئ١ظ ْاظ ْـ ١ب د٠سٚ٠ا ٍ ظـ َ٢تـاخٖ ٢ـاتبٚٛ
نشٕ .ئ ٚ١ر ٣رب١س ن ٛداْؼٛاس َٟٚ َٜٔب سِاب ٚ ٕٚٛسِْٚٚؼتٓا خ٠ٛز ٖ١س طْٛذَ ٣ابٕٚٛز ب
ثٝظاْ َٔٝخ َٜٔٝ ٠ٛئ ٚ ٢ًَٓٝٝب ئاخظتٓا صَاْ َ٢صنُان٢ز ٍ َاىلَ .ي َٞتَ٢ْ١ز ب جٌ ٚبـ١سَٜٔ
ٞتـ١ظٖ٠ٚ ٢ـا ر٣ز دبـٔ ظـإ نٓحـإ د٠ز ٖـ١س طْٛـذٜات ٢ظ١ػـاست٢
خ٠ٛز ئ ٚ١بب ٕٛبـاراسِ .٣يـ َ
يظَٝش ٠سِؤَآْظٝع ٠ٚطا ئ١ظ ٢بارَٜش ٣طايؤخذ٠ت ن ٛئ١ظ بـارَٜش ٠ب بْ( .))...ٚٛـاصَ٣ز )79 :7243
34
َ .1ضط١يد:
ٖ١س٠ٚطــا ر ئــاي َٞٝئاٜٝٓظــ ١سِؤَــآْظٝع طــايؤخذاْا ٖٓــذ٠ى جٗ ـ َٔٝئــا ٢ٜٓد ْــاظ سِؤَاَْٝــذا
دن١ت ن ٛئٚ١رَ ٣ضط١يت ٚ ١ب ئ١ظ ٢ػ ٣٠َٛٝباغ ي َٞنشٜـ (( :١ر خـ ٠ٛثؼـتْ ٢ظَٝـزا خـٛتبَ٢ز
ئ ٚ١ثَٝش٠ٚ ٠نَ ٛشٜذإ ٍ دؤسا َ١ي ١سِْٚؼنت ٚئَٝذ ٣طٖٛـذاسٜا ٠ٚعـض ٣ٚ َٜٔدنـشٕ .يؤَـا ر٣
َضط١يد ١َ ٚي ١دن١تٔ ػْٚٛا َاَٛطت ٚ ١دبظتاْ .َ٢ب طؤتٓ١ن ١دٕز ئ ٚ١ر جٗٝاْا َاال خ٠ٛ
ٜا ثش تْ١ي د٠سباط ٢جٗٝاْ١ى دٕ ن ٛيشٖ٠رت ٚب صاْي ب .ٚٛئ١ظ ١ر ٣ب ٚٛئ١ط١س١ٜ َ٣ٚ َ٣نَ٢
ببـْ( .))...١ـاصَ٣ز :7243 ن ٛئ ٚ١ر ئاػٛثا خ٠ٛز ٜا ٍ ط١س طشٚػتَ٢ز د٠سباطـ ٢ئاػـٛثا ئـا٢ٜٓ
.5قٛتاخباْ:١
ٖ١س٠ٚطـــا َـــاال (حـــ١جَ ٢ـــٛسداد) ٚضـــْٚٛا ٚإ بـــؤ بـــارَٜش ٣قْٛاغـــ١نا د ٣ر رٜاْـــا َـــريؤ
د٠طـــتجَٝذن١ت ب تاٜبـــ١ت ٢ضـــْٚٛا ٣ٚبـــؤ قٛتاخباْـــَٜٞ١ز ٖـــ١س ضـــْ١ذ ٠ببـــ ٛد٠طـــتجَٝه١ىز ىلَ
د٠طتجَٝه١ى ْ١خؤؾز ن١ٖ ٛتا َشْا ٣ٚدط١يذا َاَ(( ١ٜـريؤ د٠طـد ثـ َٞنـش ٚ ٚاْـا ١ٜنـ ّ١ر٣
بــ ))...ٚٛب بــ١سدٚ٠اَٝا ظــ َ٢طــايؤخذاْ َ٢سِؤَــآْظٝع ْ١ضــاسب ١ٜٚٛن١طــ١ن ٢دٜــرت ثؼــهذاس
به١تز دانَ( ٛريؤ) دط١يذا به١ظٝد داْٛطتاْذَْ٢ز ثشطا ٖٓذ َ٣ر َ٣به١ت بؤ ض ٢ئ١ص د صَاَْ٢
((ٍ ظشز َريؤ ٢ٜب َ٢ن ٛبضاْبَ ١اَٛطتا د بَٝز٠ز ر ػاطشت َ٢تْ١ؼتا خ ٠ٛثشط٢ا
ئاخاظتَٓ٢ز ر الَ َٜٞاَٛطت ١ب .ٚٛر بؤ َاَٛطت ١ئ١ظ بايهَٝؼـ١ٝٝى بـ ٣ٚ ٚ ٚٛسِ َ٣دا .٣ٚئـٚ١
-خٛجـــ١ز ئـــ١ظ _٢ب د٠طـــتآ خـــ ٠ٛئاَـــ١ر ٠ب َـــريؤ نـــش_ ْؤنـــاز ب صَـــاَْ َ٢ـــاىلَ ب
نٛسَـــاجن٢ز ب َـــٔ سِ ٠ئـــاخظ _..٢ػـــاطشت ْ١طٗؼـــد ئاخظتٓـــا خـــ ٠ٛببـــ ١طـــ١س٣ز
َاَٛطت١ز ب١س ب ٚإ ظ ١ضـٚٛز ط١ساْظـ١س ر ٣ب طـَ َ٢ٖٛـريؤ طـشت ٚب د٠طـت َ٢دٕ
يَٝذدا ٚنؼإ ٚئ ٚ١بش ب١س د٠ثا ْظٝظَ .َ٢ريؤ ر٣ز ٖٝئ ت١ْ َ٢طٗؼدز ئ١ظـ ١ر بـ١س
يَٝذاْ َ٢دخ٠ٛز ٖي ئ ٚ١د ظٖ َ٢ضس َ٣د ٠بٚٛز َ اَؤطت١ز ضْ١ذ ط ًَٔٝٝدٕ يَٝذإ ٚب١سَ٣
اخظْ( .))...١اصَ٣ز )25 :7243 -ئ١ظ َ٢ج١صاز ن١ط َ٢ب صَاَْ َ٢اىلَ ب
نــٚ١اتا د ئــ١ظ َ٢قٛتاخباَْٜٝ١ــذا ر ئ١طــ١س َ٣ضــْ١ذ ٜٔئ ـَٝؽ ٚئــاصاس َٜٔطشَٜــذا ٣ب صَــإ ٚ
ئــ١د٠بٝات َ٢نٛسدٜظــ ١سٚٚب سَ( ٣ٚٚــريؤ) ٖ ٚــ١ظاي َٔٝئــ ٣ٚ١دبــٔ .نــ ٛقٛتاخباْــ٠ٚ ١طــا ٖاتٝٝــ١
قٛتاخباْٜ١ــ١نا َــاف خــؤس د د٠سٖــ١قٖ َٞــ ٢َ١ن١طــاْذا دَٖٝتــْ ١اطــهشٕ.ن ٛطــ١س٠سآٖ ٣ــذَ٣
.3جٛطشايٝا تٛسنٝا:
ٖ١س٠ٚطــا طــايؤخذاْ١نا دٜــرت نــ ٛئــ ٚ١ر ٣طــايؤخذاْا جٛطشايٝــا تٛسنٝاٜــ١ز سِؤَــآْظٝع
د٠سباس ٣٠ئ١ظ ٢جٗ ٢دبَٝزٜد (( :صَإ ٚئ١د٠با َ١ز ٠ٚن ٛدٜشؤى ٚجؤطشايٝا َ ١يشٖ٠ـ ٚ ١ثـشِ
36
سِ .١ ْ٠ضاٚا دٜشؤنا َ ١ج َٞٝػاْاص ١ٜ َٜٞنْٝ ١َ ٛظ َ٢ئاطٝا ٚئٚ١سٚثا خظتب ٚٛبٔ د٠طتَ٢
خ٠ٛز ٖ٠ٚا ر ٣صَإ ٚئ١د٠ب ١َ َٞر ٣يش .١ٖ٠ضاٚا ثَٝذظ ١ٝٝئ ّ١دٜشؤنا خـ ٠ٛظـ١رٜٔٓز ٖ٠ٚـا
ر ٣ط١س٠ى ئٜ١َ ّ١ذاْا صَإ ٚئ١د٠با خ ٠ٛر ٚ .٣ح١تا ر َ ١ب َٞر٣ز ثَٜٛٝظت ١ئ ّ١خ٠ٛدٍ ٣
سِؤَآْظٝظــ ٢جــ٘ ٚجــٛطشايٚ ٢ د٠سنــ١ظْٔ( .))...ــاصَ٣ز )11 :7243 طشٚػــتٝا جؤطشايٝــا خــ٠ٛ
.2ط١سبإ:
ٖ١س٠ٚطــا ثؼــت ٢عاػــكبْٚٛا (َــريؤ) ب نضــا جرياْــا ٚإ (نــ١ر)َ٣سِ٠ز دٜظــإ سِؤَــآْظٝع
طــايؤخذاْا جٗـ( َ٢طــ١سباْ )٢دنــ١تز ب ئــ١ظ ٢ػـَ (( :٣٠َٛٝــريؤ د ث١جنــ١سا ر َــاىلَز ٍ بــأَْٝ
خاْٝإ تَ١اػ ١دنش .نَ ٛؼد ت١خد ٚئ١سصْ ًََٜٔٝاَٚٛط َ٢نشٜب .ٕٚٛن١رَ٣ز ب ػاسصاٚ ٢ٜ
ْاصن ٢خ ٠ٛديظاْذَ .ريؤ ر٣ز ب ديبزٚن ٢ىلَ ْ١سِ ٚ ٣خ ٕٚٛب ئاٚا١ٜن ٢دٕز د سِ ٣ٚ َٖٔٝ٠د٠
د ئ١ظإ سَِٜض َٜٔسِؤَاَْٝذاز سِؤَآْظٝع ئاػكبْٚٛا (َريؤ) نشْ( .))...اصَ٣ز )53 :7243 ق١الصٜٚا َ٣ٚ
.2ث١ستٛنخاْ:١
د ب١سدٚ٠اَٝذاْا سِؤَاَْٝذا بـاغ ٍ جٗـ١ى دٜـرت ر ٣دَٖٝتـ١نشٕز ئـ ٚ١ر ٣ث١ستٚٛنخاْٜ١ـ ١نـٛ
دن١ظٝتَْٝ ١ضٜو قٛتاخباْٜ١ا (َريؤ)ز ٖ١س٠ٚى دبَٝزٜد(( :ئريؤر٣ز دَ٠ا َريؤ د نؤالْان ٛدضٚٛ
ثشتٚٛنخاَْٞز د٠سباغ بٚٛز ن١ض١ى ٍ ب١س د٠سط َ٢ٖ١حٚ١ػا َاي١ن َ٢دٜد .ئـ١ٖ ٣ٚ١طـد ب
37
تؼت١ن ٢رٝ ْ َ٣اغ نش .ىلَ َ٣ٚن١ضٖ٠ٚ َ٢ا بً١ص د٠سط ٍ ٙ١ث ٣١خ ٠ٛطشتز ح١تا َريؤ ْ١طٗاز
ٖـــ١س د٠سبـــاس٣٠ ٜـــْ( .))...١ـــاصَ٣ز )59 :7243 بضاْبـــ ١ئ١طـــ١س َ٣بايهَٝؼـــٝا َ٣ٚرٜــشِ٠ز ر بـــ١س ضـــ٢
طايؤخذاْا ث١ستٚٛنخاْ َٜٞ١سِؤَآْظٝع ٍ جٗ١ن َ٢دٜرت طـايؤخذاْا ئـ١ظ ٢جٗـ ٢دنـ١ت دَ٠ـَ٢
دبَٝزٜد(( :ر خٖ ٠ٛاتٓا ر دبظتاَْ٢ز ئ ٣ٚ١سِٜا خ٠ٛز ب نؤالْا ثشتٛنخاْ ٢دخظـــد نـــَ ٛـــاال
حٜ١اتَ٢ز ٍ َ٣ٚنؤالْ َ٢بٚٛز ربؤ نْ ٛاَا خ٠ٛز خب ١ج َٞٝظ١ػاستٛنا ر بؤ ْاَٚ َٔٝإز ٜإ ر٣
سِؤَـآْظٝع دبظــتإ ٚ داْـيْ( .))...ـاصَ٣ز )22 :7243 سِارْ ٠اَـا حـٜ١اتَ٢ز ٖ١طـ١س رٜـشِٖ ٠اتٝٝـ١
ث١ستٚٛنخاْ ٚ َ٢نؤالْا َاال حٜ١اتَٓٝ١ٖ َ٢إ ب ٖ١ظشِ ٠طشَٜذ٠ت ٚطايؤخذاْا ئٚ١إ دن١ت.
((ػــ١سِظاْ ٍ َ٢بــ١س ثشتٚٛنخــاَْ٢ز نــْ ٛــاظ َ٢ص٠نــ ٍ ٢خــ ٠ٛنشبــٚٛز ب خــ ٠ٛببــ ٚٛث١سضــاى ر
نــٚ١اتا طــايؤخذإ ٚب١حظــهشْا ث١ستٚٛخاْــ َٜٞ١ب ٖ١يهــ١يد ْ١بٜٚٛــ١ز ربــ١سن ٛئ١ظــ ١ب
رٜاْـــا ن١طـــا١ٜتٝٝا طـــ١س٠نَ ٢ريؤظـــ ١طشَٜذاٜـــ ١نـــ ٛضـــْ١ذ ٜٔجـــاسإ طـــ١س٠داْا َ٣ٚدنـــ١ت ٚ
.9نايٝتريٜا:
ئَٝو ر جٗ َٔٝدٜـرتز نـ ٛئـ ٚ١ر( ٣نايٝتَٝشٜا)ٜـ١ز ئ١ظـ ١ئَٝهـ ١ر جٗـ َٔٝدٜـرت نـ ٛسِؤَآْظٝظـ٢
طايؤخذاْا ئ َ٣ٚ١نش٣ز ىلَ ط١س٠سِآٖ ٣ذ َ٣ن ٛئ١ظ ١جٗ١ى بـ ٚٛر ئـٚ١إ جٗـإ نـ ٛناسَٜهتـ١سَ٣
38
طــ١س٠نَ(٢ريؤ) ضــْ١ذٖ٠ا جــاسإ ٖ١ظــذٜنت ٍ ئــ١ظ ٢جٗــ ٢نشٜــ١ز سَِآْظٝظــ ٢ئــ١ظ جٗــ ١ن ـَِٝ
طــايؤخذا ٚ ١ٜنَ١رتخــ ّ١بٜٚٛــٜ ١ــإ ر ٣ر ٖــ١ر١ْ ٣دٜتــ ١نــ ٛطــايؤخذاْا ئــ١ظ ٢جٗــ ٢بهــ١تز
ٞنشٜــ ١ب ئــ١ظ ٢ػ ـ(( :٣٠َٛٝثؼــت ٢ضــْ١ذ سِؤر٠ن ـَ٢ز ئــ ٚ١ئاخــاظنتز د ظ ـَ٢
٢ئاَــار ٣ث ـ َ
بتٓ ـ َ
ٖ١ظذٜتٓا ٍ نايٝتَٝشٜا دؤْذسَ َ٢سِ٠ز ض َ٢ب .ٚٛب سِْٚٚؼتٓا ٍ ط١س َاط َ٢ب١ساَبـ١سٖ ٣ـ١ظ ٚ
ب خ٠ٛطــت١نا دؤْــذسَ َ٢ب نؤنــؤال سِ٠ز ٠ٚنــ ٛد ٚٚن١ط ـٖ َٔٝــ١ظ ْٝــاغ ْ ٚــْٝ١اغز ٍ ٖــ١ظ
ٖ١س٠ٚطـــإ ٍ جٗـــ١ن ٢د ٣ر ٣ئاَـــار٠دإ ب ثـــٜ١ظا (ط١سطـــؤٕ) (ْـــاصَ٣ز )24 :7243 ْـــ١سِ.))...ٜٔ
ٖات ١ٝٝن ٛخٛاْذ٠ظإ ٖ١طد ب سِْٚؼتٓا ٚإ ٍ ئ١ظ ٢جٗ ٢دن١ت ((ب ثشطا ط١سطؤٕز َريؤ
خب٠ٛا))ْ( .اصَ٣ز )27 :7243 ٚحٜ١اتَ٢ز ٍ ٖ١ظ ْ١سِ ٚ ٜٔئ ٣ٚ١ر حٜ١ات َ٢ثشط :٢ت َ٢تؼت١ن ٢دٕ
دانؤنٝهشٕ ٍ ٖٓذ َ٣نَ١ٖ ٍ ٛإ ج٘ دجظي ((َريؤ ئَٝظاسٜا َ٣ٚسِؤرَ٣ز ْاَ ١ر حـٜ١ات َ٢سِ٠
ئ١ظــ١ نــشْ( ))...ــاصَ٣ز )97 :7243 ْظٝظــاْذ ٚظـ َ٢جــاس َ٣دؤصا ٖ١ظــذٜتَٓ٢ز ٍ ٖــَ١إ جٗـ َ٢بــ١سَ٣
دَٖٝت َ٣ٚ ١سِاَاْ َ٢ئ ٚ١ج٘ بب ٛجٗ َ٢بريٖاتٔ ٚئ١ظٓٝا ٚإز ئاساَٝـا ٚإ ٍ ئـ١ظ ٢جٗـٖ ٢ـ١ب.ٚٛ
ئــ١ظ ج٘(قٛتاخباْــ ٚ ١نايٝتَٝشٜــا) ٍ ضــْ١ذ ٜٔجٗــإ دٚٚبــاس ٠دبــٔز ب َٝــ ٢نــ ٛطــايؤخذإ
ىل د قْٛاغــا دٜــرت ٜــا رٜاْــا (َــريؤ) ضــْٚٛا ٣ٚبــؤ ضــٝاْ ٚ ٣ــاظ طــ١س ٜطــايؤخذإ ب
ٖــ١بدز َ
ر١ٖ ٣ب٠ٚٛز َٓٝا ْظٝظ١س ((ٍ طؤسِا بشِٜاس َ٣دظٝا بَ ٚٛاْ ا ع١َٛس نـَ ٛـ١يض ّٚٚتَٝـذ ٠بـٚٛز ٍ
طَ ٍ١اْ ا ٖ ٣١د٠سباط ٢ال َٜٞسِاطت َ٢ر ط١ىل ببْٚٛاز ر َاْ ا طَ١َٝٝي دٖات ١خ٠ٛطنتز ئٚ١
ٍ ال َٜٞط١ىل َٜٞض١ث َ٢مباٜا ٚ .ن ٢ ْ١ثٛىلَ ئٛسدٜا دٚرَٔ به١ظ ١ج١ٖ َٞٝس ٣تْ١ي ٚب رؤس
ظ١ٖ ١سِٕز ط١سِ٠ى بٚٛز ط١س َٜٔٝ ٜالٜـ َٞسِاطـتٚ ٍ َ٢إ بت١قٓٝـ١ٖ .١طـ١س ي١ػـه١س َٜٔدٚرَـٔز ٍ
39
ج َٞٝخ ٠ٛسِا٠ٚطتٝا ٢ٜمبُِٝز دظٝاب ٚٛط١س ٜئ١ظشاص ٚئ١ظشاص بضْٛا .د حاي١ت َ٢نـ ٛدٚرَـٔ
بذ ٠ثٚ ٣١إز ٜإ رَٛ ٣حاٚال ظ١ٜ َ٢ن َ٢بهٔز ٍ ظشِ الصّ ب ٚٛط١س َٜٔٝ ٜر ال َٜٞض١ثٚ ٍ َٞإ
.42ػه١يد:
طايؤخذاْا َ٣ٚنش١ٜز دْ َ٢َ٠ظٝظ١س٠ٚ ٣طا طايؤخذا(( :٣ب طؤتٓا خ٠ٛز َضطٝينَ د٠سن١ت ٚ
َ١يض ّٚٚثايذا ٚئاٚسِ َٜٔخ ٍ ٠ٛػه١يتٛن َ٢ط١سِاْذز ئ ٣ٚ١دٜد نـ ٛئـ ٚ١ب قـ١باسا خـَٓٝ ٠ٛـا
ب١ق١يه١ن١ٜ َ٢ز ىلَ طشتٝب .ٚٛدسَٜزاٜا َْٝ َ٣ٚض ٣طـَ َ٢ـ١تشإ بـٚٛز ثٖٓ١ـٜ١ا َ٣ٚر٣ز ب ٖـَ١ا
ثٝظإ ب .ٚٛصط َ٢ػه١يت َ٢ر بٓ َ٣ٚ َ٢ن ٢َُٝقاَ١ن َ٢ب.ٚٛداٜٚا ػه١يتهؤنَ٢ز ثٛػهش ٣ب.ٚٛ
ر خٚ ٍ ٠ٛسِ جٖ ٢اتب ٚٛداْإ ن ٛئ ٚ١ر ٣ب١تاْ ٚ ٢ضٚ١اي١ى َؼـد ثـٚٛؾ بـٚٛز ٍ تْ١ؼـتا
طٝذؤْا ئاظَ٢ز ْإ ٚح١ال ٍ ٚط١س ناخ١ص َٜٔسِاخظتٝبٕٚٛز ٍ ٚقٛسصٜه َ٢ئ ٣ٚ١طايؤْ١ى ئاظَ٢
ر ٣دٜدز "ٖؤ !ٙ٠ٚئ١ظ َٚٛ١ٖ ١ر ن ٚ ٛضاٚا!ا" -ر خ ٠ٛسِ ٠طؤتْ( .))...اصَ٣ز )741 :7243يظَٝش٠
بؤ َ ١خٜٛا دبٝد ن ٛئ١ظ ػه١ظت ١ب ػ١ٜ٠َٛٝن٠ٚ َ٢طـا ٖاتٝٝـ ١طـايؤخذإز بـؤ ٖٓـذ َ٣دانـ ٛد
.44قاٜٚؽ:
(قاٜٚؽ) ئَٝه ١ر جٗ َٔٝدٜرت َٜٔٝن ٛد ئ١ظ َ٢سِؤَاَْٝذا ٖات ١ٝطايؤخذإز ب ئـ١ظ ٢ػـ:٣٠َٛٝ
((د قاٜٚؼ َ٢د ٠ر بَٓٗٝا يٓ إ ح١تا ب ٗ َ٢خشِ -خشِا ب خ َ٣ٚ١سِ ٠ئ ٚ١ت ْ١اظ دنش ٚح١تا ئٚ١
ن َِٝخ ٚ١دنش .قاٜٚؽ خب ٠ٛر٣ز ْ ٍ ١طؤسِا دىلَ َـ١صي ٢َٚٛبـْٝ .ٚٛظـ١ى ر َ٣ر نؤالْـا ئـ١سد٣
41
٣
٢بٖٓ ٢ـ١س د ٍ ّ٠بـ١س ضـاظ ٣ٚ َٔٝدبـ ٚٛئـ ٚ١طـؤسِا ب ضـادس َ
٢دٕ ضادس بْٝ .ٚٛظ َ
بْٝ ٚ ٚٛظ َ
ْٛمخاْذ ١ْ ٚ .٣ح١صنشْا ٣ٚر قاٜٚؼ َ٢ر ب١س ظ١ٜ َ٢ن َ٢ر ٣دٖات .ىلَ ٣ٚز ٖي ْ١دصاْ ٢نٛ
باػـْ( .))...١ـاصَ٣ز ئ١ظ ػ َٜٞ٠َٛٝئاظ١نشْا قاٜٚؼَٞز ر بؤ ثاساطـتٓا ر طـ١سَا بـ١يشَ٣ز ٜـا ٖـ١س٣
سؤَآْظٝظــ٠ٚ ٢طــا قــاٜٚؽ داٜــْ ١اطــهشٕ نــ ٛجٗ١نــ ١ر جٗ ـٖ َٔٝــ١س بــاؾ ربــؤ )471 :7243
رب١سن ٛثؼه١ى ر سؤَاْ َ٢طشَٜذا ١ٜب ط١سٜ١ًٜاْظـ١ز سؤَآْظٝظـ ٢ربـؤ ثـرت داٜـ١خٜٛانشْا
٢ئـ١ظإ ب
ٞئانٓحٝبْٛا ئـٚ١إز د ْـاظ ضـْ١ذ سَٜـض٠ن َٔٝسؤَاَْٝـذا طـايؤخذاْا جٗـ َ
ط١س ٚ ٜجٗ َ
ٞتـ١ظ٢
ْ ٢ـ١دصاْ٢ز يـ َ
ئ١ظ ٢ػـ ٣٠َٛٝدنـ١تَ(( :ـ١صي ٍ ّٚٛطـ١س َـ١سج َٔٝج ٝشتٓـا ق١ساسطـَ ٖ١
٣
٢نـ ٛطـ١سٚ ٜاس َ
٢بايا ٣ٚنؼاْذ طـ١س خـ .٠ٛر بـ١سن ٛئـ١ظ ج ٝـَ ٖ١
٢ج ٝشتٓ َ
ٖ٠ٚا ر٣ز ظ َ
خ ٍ ٠ٛط١س داْٝبٚٛز ضَ١ج١س ٣ب .ٚٛئ ٚ١ضاٚا تْ١ي بٚٛز ٖ٠ٚا ر ٣ظـ١نش ٣بـ .ٛب طؤتٓ١نـ١
دٕز ئ ٚ١ثاْاظ١ى ٖ٠ٚا بٚٛز ر ال َٜٞطشٚػت َ٢ظٖ ١ـاتب ٚٛثاساطـنت .ر ثَٝؼـٝظ ١سِٜـا ٖـاتٓ َ٢بـؤ
ئ١ظش اص ٣ب .ٚٛر ثاػظ ١ئ ٚ١دطٗؼد قْٛتاسا ضٝا َٜٞبًٓذ ٚ .ر ال َٜٞسِاطد ٚض١ث ظ١ز ئ ٚ١ب
.4نؤالٕ ٚجاد:٠
41
دٜظــإ د َ٠ـَ َ٢ريؤ(َــ١يضٖ )ّٚٚؤصاْــ١ن َ٢بــؤ ٖــ١ظاي َٔٝخــ ٛدخٜٝٓٛــدز تَٝــذا طــايؤخذاْا
((ٖ١ظايؤ!
ٖؤ ٖ١ظايؤ!
نٛسِ َٔ َ٣ضاٚا١ٜا
42
ت ٛرَٜشِ ٠بَٝز٠ز
٢
٢دٜاسدنـ١تز دَ٠ـ َ
ٍ ٢بارَٜش ٚنؤالْـإ دنـ١ت ٚطؤسطـتاَْ٢ز ثْ٠ٜٛ١ـذٜا خـؤ ٚحـٜ١ات َ
ب١حظ َ
ب١حع ٍ َاٍ ٚحٚ١ؾ ٚد٠سط ٢ٖ١دن١تز ن ٛئاَار٠داْ ١ب ٖٓذ َ٣داٜها ٖٝ ٍ ٣ٚظٝـا ٖاتٓـا
١ٜ ٣ٚز ب سِ١ ْ٠ن ٢ر ٖ١س د ٚٚجٗإ دٚسن١ظت ٚ ١ٝٝصظشِ ٜٔىلَ َ١حاي.١
.7نٛسدطتإ:
٢نشٜـٚ ١
ٖ١س د٠سبـاس ٣٠طـايؤخذاْا جٗـ ٢سِؤَآْظٝظـ ٢ئاَـار ٠ب ثاسضـ َٜٔٝ١نٛسدطـتاْ َ
طايؤخذاْا دٜتٓا دٚرَٓ ٢نش١ٜز د٠سباس ٣٠ئٚ١إ ٖات(( : ١ٝٝدَ٠ا ط١سؤنات ٢دبَٝز ٠ئٝظًٛبَ٢
ئاصادز ٜاْ ٢ت١يهريا ئاصادز سِٚٚح َ٢ئاصادز ْ١ن ٛسِٚٚح َ٢قٜ١ذ نش .٣ب سَِٜظ١ب١سٜا ط١سؤناتَٔٝٝ
َ ١ر ت١ي هريا ئاصادز دسٚٚمشا نٛسدطتاْا ئاصاد ١ٜ ٚنب ٢ٜٚٛبًٓـذ نـش .دؤصا َـ ١ر ٖـضسا ئـاصاد
تَ٢ز يؤَا ر ٔ٣ئ٠ٚ ّ١ن ٛث١ثٚٛى ٚسِ٠ب َْٔٝ١ع١ػريت ٚ َٞٝيٝؤدايٝضََ٢ز ئ ّ١دؤصا ت١يتََْٞٝٛٛ
ْانٔ ...ت١يتْٛؤَ ٢خٛاصز دؤصا نٛسدطتاْا ئاصاد ْانٔز ر ب١س نـٖ ٛـي ئـ ٚ١خـ٠ٛز د د٠طـتَٔٝ
43
٢
ْ ٢ـاخٛاصٕ ر ٚإ ظ١قـ١تٔ ٠ٚ ٚالت سِصطـاس بهـٔ٠ٚ ٚ .سٕ ظـ َ
ٜ ٢ـ١ن َ
دٚرَٔ د ٠ز دبٔٓٝز ربـ١س ظـ َ
ع١جَٝبَ٢ز ر ػْٚٛا نـ ٛببَٝـزٕ نٛسدطـتاْا بـانٚٛسز دبَٝـزٕ نٛسدطـتاْا تٛسنٝـاز ر ػـْٚٛا نـٛ
ببَٝزٕ نٛسدطتاْا باػٚٛسز دبَٝزٕ نٛسدطتاْا عرياقَ٢ز ر ػْٚٛا ببَٝزٕ نٛسدطتاْا سِؤرٖـ تز
دب َٝــزٕ نٛسدط ـ تاْا ئرياْ ـَ٢ز ٚر ػــْٚٛا نــ ٛببَٝــزٕ نٛسدطــتاْا بضــٚٛىز دبَٝــزٕ نٛسدطــتاْا
طٛسٜا ...َٜٞئ١سَ٣ز دَ٠ا ن ٛط١سؤنات َٞٝطؤت نٛسدطتاْا طٚٛسٜا ت١ٜ١ْٛز دٚ٠ي١ت َ٢ياّ نش
ط١سؤنات َٞٝياّ ْ١نشز ط١سؤنا ت ٢ب طٝاط١ت ئ١ظ طؤتٔ ١َ ٚقظ١دا ٣ٚئ ٚ١ب ٚٛنٛسدطتاْا
٣بضــٚٛى ٖٜ١ــْ ١ــ١نٜ ٛــا طــٚٛسٜا .َٜٞر خــ ٠ٛثؼهضــ ٢حــ١قً ٢بــٚٛز دَ٠ــا طــؤتز
باػــٚٛس َ
نٛسدطــتاْا عــ١س٠با ٖٜ١ــ .١نٛسدطــتاْا تٛسنــإز نٛسدطــتاْا ياسطــإز ىلَ ٜــا نــٛسدإ تْٛــ.١
َ١قظــ١دا ٣ٚئــ ٚ١بــ ٚٛنــ ٛطــ١س٠ى ئــ ّ١تــ١سٜا ب نٛسدطــتاْ َ٢ظْ ١ــ١نٔ ١ْ ٚبَٝــزٕ نٛسدطــتاْا
((ن١ط١س٠ى ظ١داز ط١س َ٣خ ٠ٛسِانش ٚدٜظا د ْـاظ بًٓـذبْٚٛا ضـٝا ٚنٚٛسبْٚٛـا طـ١ىل د٠ز بـَ٢
داٜٚبْٚٛـــ١ى دٜـــدز تـــ١ظ ٢نـــ ٛرٖ َ٣اتـــ ١خٜٛـــانشٕ نـــ ٛرٜاْـــا ٣ٚب دا ٣ٚبٜٚٛـــ .١ئـــ١ظ ب
داٜٚبـٕٚٛز ثَٝـشِ ٠ضـ َ٢دبـ ٕٚٛدَ٠ــا ب ْــَٖٝٓٝ١ا رٜاْــا خــَ ٠ٛــز ٍٚٚدبــٚٛص ئــ١س َ٣جــاس جــاسإ
ْٝاطــٓٝا ص٠نــ ٚ ٢دٜتٓــا جــٚٛد٣ز َ ٚــزٚٚيٝا ب قــ١د٠سا ٠ٚالتز سِ ٍ َ٣بــ١س ظــ١رٜٓا رٜاْــا ٣ٚ
ظــ١دنشز ىلَ ٖــ١س دىلَ ١ٖ ٣ٚطــد ب خ٠ٛػــْ َٞٝــ١دنش ٚ .ربــ١س ظ ـ َ٢ضــْ١ذَ٣ز ئــٖ ٚ١ــ١س د ّ٠ب
44
تْٗ١ات َٞٝسِ ٠دب١ٖ ٚٛظاٍَ .ىلَ ٖ١س د ط١سِٜاْ َ٢د ٠ب ٚٛر بؤ ن ٛرٜاْا ٣ٚب َ َٞا ب دا١ْ ٣ٚبٚ .١
ر ْؼهاظ١ز د١ ْ٠ى ٖاتز ْ ١د َ٢ ْ٠دىلَ ٣ٚب٠ٚ ٚٛن١ٖ ٛسجاس ١ْ ٚر ٣طرتاْا حٜ١اتَ٢ز يؤيؤ
د٠اليؤ...ىلَ د َ٢ ْ٠داٜٝه َ٢ب خ ٠ٛبٚ :ٚٛا َريؤ نا ت ٍ ٛن٠ ٣ٛز يؤا! ن ٣ٚ ٛط َٖٔٝٛخَ ٠ٛئ
نشز ْ ١دْ٠ي بٗٝظـد ْ ٚـ ١ر َٖٝ ٣ظٝٝـا دٜـنت ٚطًَٖٝٛهشْـا ٚ .َ٣ٚئـ١ٖ ٣ٚ١طـد ب طْٛـَ٢ٖ١
يٝظتا رَٜذ٠سإ
45
صَاْ َ٢نٛسد:٣
أ .ث١ستٚٛى:
ٖٚ١يَٝش.
.2ا ذز ديذاس ابشاٖ)7242(ِٝز تٝؤس ٚت١نٓٝه َٔٝظ١ط َٝشِاْ َ٢ثشانتٝض٠نشٕ ٍ ط١س سؤَاْـا
طًَُٝاْ.٢
.3ج ١سطــؤصز ةَ١ــ١د طــايد ثَٓٝــذسؤ)7229(٢ٜز ي١سٖــ ْ١ا نــاْ ٢نــٛسد-٣نــٛسد ٣ب
ٖاػِٚ١ٖ -يَٝش.
46
.42بَٝضشَاْ٢ز س٠ػاد()7244ز ي١سٖ ْ١ا نٛسد ٚ ٣ئٓ ًٝضٜ ٣ا صاساظ َ٢نٛسَاجن٢ز دٖؤى.
.44ي١تا ز ديَٝش داٚد()7242ز طايؤخذإ د سِؤَاْا َريْاَٜ ١ا رإ دٚطدز ْاَا َاطت١سَٟز
صاْهؤٜا دٖؤى.
بٖ١ــذٜٓإ) ٠ٚنــْٚٛ، ٛــ١ز ْاَــا َاطــت١سَ٣ز نٛيَٝــزا ثــ١س٠ٚسدا بٓٝــاتز صاْهؤٜــا دٖــؤى-
دٖؤى.
طًَُٝاْ.٢
47
.42قــادسز سَِ٠ــ١صإ حــ١ج)7225(٢ز جٗـــ د سؤَاْــا نــٛسدٜ ٣ــا د٠ظــ١سا بٖ١ذٜٓاْــذاز ْاَــا
صَاْ َ٢ع١س٠ب:٢
.91عبًششد ،د ششد (ا ششل ،)0209إسششتاتًةًة الىصششف ا روايششا بيششات عبششدالف ا ،رسششالة
ماجش ري ،كلًة االتاب و العلىم اإل(شا(ًة ،قشم اللغة العربًة ،جامعة االقصى – غزة.
48