Professional Documents
Culture Documents
KOD ……………………
Szkoła: ........................................................................................................................................
Klasa: ..........................................................................................................................................
..............................................
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 1. (0–2)
W salonie szkoły podchorążych odbywała się wtenczas lekcja taktyki. Dwaj wspomnieni oficerowie
rozbroili rosyjskich szyldwachów. Wbiegłszy do sali, zawołałem na dzielną młodzież: Polacy! Wybiła
godzina zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć potrzeba! Idźmy, a piersi wasze niech będą Termopilami
dla wrogów!
szyldwach [dawniej] – żołnierz stojący na warcie
Źródło: Wiek […] w źródłach. oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 174–175.
………………………………
Zadanie 2. (0–1)
(…) 2. Ubiór, znaki wojskowe i organizacja tego korpusu zbliżać się będą jak można najwięcej
do zwyczajów polskich. 3. Lud lombardzki widziałby z przyjemnością przy uniformie noszących szlify
kolorów narodowych lombardzkich z napisem: Gli uomini liberi sono fratelli. Prócz tego wszyscy
oficerowie i żołnierze nosić będą kokardę francuską, jako narodu protegującego ludzi wolnych.
Źródło: Wiek […] w źródłach. oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 22.
Taśma chronologiczna
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
1
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 3. (0–3)
Rozstrzygnij, które z podanych postanowień pochodzą z Konstytucji 3 maja, a które z Konstytucji
Księstwa Warszawskiego. Wstaw znak X we właściwe rubryki tabeli.
Konstytucja
3 maja Ks. Warszawskiego
Zadanie 4. (0–2)
Uporządkuj chronologicznie wydarzenia. Wpisz w prostokąty przyporządkowane im litery.
A. 3 grudnia brawurowa walka Legii Naddunajskiej pod komendą gen. Karola Kniaziewicza przyczyniła
się do pokonania wojsk austriackich po Hohenlinden.
B. 8 listopada żołnierze polscy pod dowództwem naczelnika Tomasza Wawrzeckiego opuścili Warszawę,
która skapitulowała po rzezi urządzonej przez wojska rosyjskie gen. Aleksandra Suworowa.
C. 7 września żołnierze polscy walczący w szeregach V Korpusu Wielkiej Armii pod dowództwem
ks. Józefa Poniatowskiego wzięli udział w największej bitwie kampanii rosyjskiej Napoleona I.
→ →
Zadanie 5. (0–3)
Rozstrzygnij, które z podanych informacji dotyczących księcia Józefa Poniatowskiego są prawdziwe,
a które fałszywe. Wstaw znak X we właściwe rubryki tabeli.
Prawda Fałsz
2
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 6. (0–6)
Podaj imiona i nazwiska przedstawionych postaci.
Był polskim mężem stanu, ministrem spraw zagranicznych Imperium
1. Rosyjskiego, wiceprezesem Rządu Tymczasowego Królestwa
Polskiego w 1815 roku oraz prezesem Rządu Narodowego Królestwa
Polskiego w 1831 roku.
Był jednym z najbardziej doświadczonych polskich dowódców epoki
2. zrywu listopadowego. Z armią napoleońską zwojował całą Europę –
od Półwyspu Iberyjskiego po Moskwę. Jako dyktator starał się
prowadzić negocjacje z carem Mikołajem I.
Był cenionym mówcą i pisarzem. Stworzył między innymi komedię
3. Szlachcic mieszczaninem i tragedię Zygmunt August. Trwałe miejsce
w historii Polski zapewniła mu Pieśń Legionów Polskich
we Włoszech. Ułożył słowa do melodii ludowego mazurka.
Źródło: http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1553303 (...); http://www.polskieradio.pl/39/246/Artykul/183899 (...)
Zadanie 7. (0–3)
Do każdego z przedstawionych wydarzeń dopisz odpowiadający im rok.
1. Bitwa Narodów pod Lipskiem. …………………
2. Abdykacja Stanisława Augusta Poniatowskiego. …………………
3. Nadanie Konstytucji Księstwu Warszawskiemu. …………………
Zadanie 8. (0–3)
Artykuł VI. Miasto Gdańsk z terytorium na mile wokoło odzyska niepodległość pod opieka królów
pruskiego i saskiego i rządzić się ma prawami, jakimi rządziło wtedy się, kiedy się rządzić samo
przestało.
Źródło: Wiek […] w źródłach. oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 38.
8.1. Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania. Traktat, z którego pochodzi przytoczony fragment
tekstu zawarto w roku
………………………………………………………. – ……………………………………………………….
3
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 9. (0–2)
A. B.
C. D.
Źródło: S. Kobyliński, Gawędy o broni i mundurze, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984, s. 49, 53, 57, 63.
Do każdej z podanych informacji dobierz odpowiadającą jej ilustrację. Zaznacz litery, którymi
oznaczono właściwe ilustracje.
4
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
A. B. C. D.
Do każdej z podanych informacji dobierz odpowiadającą jej ilustrację. Zaznacz litery, którymi
oznaczono właściwe ilustracje.
5
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 12. (0–4)
I wpadają adiutanty, Nie poddam się wam, panowie – Starzec o drewnianej nodze,
Adiutanty Paszkiewicza, Rzecze spokojnie staruszek – I szpadą się jako fechmistrz
1. I proszą go: Jenerale, Ani wam, ni marszałkowi Opędzał przed bagnetami;
Poddaj się... nie giń tak marnie. Szpady tej nie oddam w ręce, (…)
(…) (…) To rzekł (…)
Juliusz Słowacki
W głuchej puszczy, przed chatką leśnika, Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży,
Rota strzelców stanęła zielona; Jakie piękne dziewicze ma lica?
A u wrót stoi straż Pułkownika, Jaką pierś? - Ach, to była dziewica,
2.
Tam w izdebce Pułkownik ich kona. (…) To Litwinka, dziewica-bohater,
Wódz Powstańców (…).
Adam Mickiewicz
Źródło: Wałek J., Dzieje Polski w malarstwie i poezji, Warszawa 1987, s. 200–201; Adam Mickiewicz, To lubię…, wstęp i objaśnienia E.
Szymanis, Warszawa 1984..
Utwór 1. – …………………………………………………………………………
Utwór 2. – …………………………………………………………………………
Źródło: http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1606751,(...)-zelazny-
wiezien-cara
………………………………………………………………………………....
6
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
…………………………………………………..................................................................................................
14.2. Napisz jak nazywano odziały polskie, które uczestniczyły w przedstawionych walkach.
…………………………………………………………………………………………………………………..
14.3. Wyjaśnij dlaczego żołnierze polscy uczestniczyli w przedstawionych walkach.
…………………………………………………………………………………………………………………..
.………………………………………………………………………………………………………………….
.………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………….
7
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Widzieliśmy zdziwieni okropne szczątki nadchodzącej naszej armii. Tłumy ludzi ze wszystkich pułków,
gatunków broni i wszelkich narodów, w odzieniach najdziwniejszych, bez różnicy stopnia, wszystko
razem pomieszane! Na wszystkich twarzach ślady nędzy, głodu i doskwierania ostrego klimatu.
Najdziwniejsze widowisko przedstawiały te gromady maruderów bez broni (…) Francuzi, Polacy,
Niemcy, Włosi, Hiszpanie, wszystko razem. (…)
…………………………………..
Określ, do których bitew odnoszą się przedstawione opisy. Wpisz nazwy właściwych miejscowości.
8
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 17. (0–3)
Mapa. Europa w XIX wieku
Uzupełnij tabelę, wstawiając znak X we właściwą rubrykę. Wybór uzasadnij, budując dwa argumenty
odwołujące się do informacji podanych na mapie.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
9
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 18. (0–1)
Podkreśl chronologicznie uporządkowane wydarzenia z okresu powstania listopadowego.
A. bitwa pod Olszynką Grochowską → bitwa pod Ostrołęką → obrona warszawskiej Woli
B. obrona warszawskiej Woli → bitwa pod Ostrołęką → bitwa pod Olszynką Grochowską
C. bitwa pod Ostrołęką → bitwa pod Olszynką Grochowską → obrona warszawskiej Woli
D. bitwa pod Olszynką Grochowską → obrona warszawskiej Woli → bitwa pod Ostrołęką
Najdotkliwsza była może dla Rosjan strata poniesiona przez ich pułki jegierskie w tureckiej wojnie
wsławione (...). Przybywszy rano tego dnia pod Siedlce naśmiewali się z żołnierzy z korpusu Litewskiego
za to, że się ten haniebnie dał zwyciężyć. Ci zaś im odpowiadali: Pójdźcie i sami spróbujcie, a wnet się
przekonacie, że Polacy nie są to Turcy (…). Tymczasem ponieśli tak srogą klęskę, że w niej wszystkich
swoich podoficerów stracili (...). W takim stanie rzeczy spotykam się z Wodzem i witam go słowami:
Siedlce, Siedlce. Wódz Naczelny odpowiada: Gorączka z ciebie, dosyć na dzisiaj i odkłada decyzję
względem dalszego przedsięwzięcia do jutra.
Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 30, Warszawa 1958, s. 28 / http://wlaczpolske.pl
19.1. Podaj nazwę miejscowości, pod którą Rosjanie ponieśli przedstawioną w tekście klęskę.
……………………………………………………………
…………………………………………………………...
19.3. Wyjaśnij, czego oczekiwał gen. Ignacy Prądzyński wypowiadając słowa: Siedlce, Siedlce i napisz,
czy jego oczekiwania zostały spełnione.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
10
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Zadanie 20. (0–3)
Pieśń [fragment]
Źródło: Wiek […] w źródłach. oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 192–193.
Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania. Uzasadnij swój wybór, budując po jednym argumencie
odnoszącym się do pierwszej i drugiej zwrotki pieśni.
A. konfederacji barskiej.
B. powstania kościuszkowskiego.
C. wyprawy Napoleona na Moskwę.
D. powstania listopadowego.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
11
Ogólnopolski Konkurs Historyczny im. majora Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego – za wolność Waszą i Naszą”.
GIMNAZJUM / ETAP REJONOWY
Maurycy Mochnacki podsumował wydarzenia nocy listopadowej słowami: stało się bardzo wiele i nic.
21.1. Wyjaśnij znaczenie słów Maurycego Mochnackiego odwołując się do wydarzeń, które
rozegrały się 29 listopada 1930 roku.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
DZIĘKUJEMY!
12