You are on page 1of 28

Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 115
Imię i nazwisko ...................................

1 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Podaj w którym roku zniesiono pańszczyznę w zaborze austriackim
b) Przedstaw, jak poprawiała się sytuacja chłopów w zaborze pruskim w XIX w.

2 Wpisz w odpowiednie rubryki tabeli po jednej informacji dotyczącej rolnictwa i (.../6 pkt)
przemysłu poszczególnych zaborów w pierwszej połowie XIX w.

Dziedzina
Zabór rosyjski Zabór pruski Zabór austriacki
gospodarki

rolnictwo

przemysł

3 Przeczytaj tekst źródłowy i dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród (.../1 pkt)
podanych.

Decyzje kongresu wiedeńskiego w opinii Kajetana Koźmiana [fragment]


Kiedy kongres [wiedeński] tak szczupłym zakresem ścisnął nasze nadzieje, że nawet z tego
drobnego Księstwa odcięto Poznańskie, nie zostaje nam jak tylko na zawsze przywiązać
się do Rosji, i na nią rachować, że może nas dla własnego interesu powiększy.

Źródło: Pamiętniki Kajetana Koźmiana, obejmujące wspomnienia od roku 1815, Kraków


1865, s. 2.

Według Kajetana Koźmiana po 1815 r. przywiązanie się do Rosji było konieczne dla
A. Galicji. C. Królestwa Polskiego.
B. Rzeczypospolitej Krakowskiej. D. Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

Grupa A | strona 1 z 14
4 Zapoznaj się z tekstem źródłowym i odpowiedz na pytania. (.../3 pkt)

Królestwo było wycieńczone po wojnach. Przy niesprężystej administracji podatki nie


wpływały – tak, że dochody nie wystarczały nawet na opłacenie wojska. Rada
Administracyjna zdała cesarzowi [carowi Aleksandrowi I] raport [...] i jako jedyny środek
zaradczy wnosiła na zmniejszenie wojska. Na ten raport odpowiedział cesarz bardzo
ostro. Utrzymanie wojska było warunkiem istnienia Królestwa Polskiego.
Wtenczas książę Lubecki dowodził, że Królestwo może wydatkom zadość uczynić, lecz
potrzebna jest gruntowna zmiana w administracji finansów. Wskutek tego został
mianowany ministrem finansów.
Gdy książę objął ministerstwo, całkowity dochód Królestwa wynosił 55 milionów złotych
polskich, właśnie tyle ile wynosiły wydatki na wojsko [...]. Przy końcu administracji
księcia Lubeckiego dochód państwa podniósł się [...] na 88 milionów. Płace wojskowe i
cywilne, zaległe i bieżące regularnie wypłacane. W skarbie publicznym była rezerwa
około 80 milionów. Budowano gościńce [drogi], kopano kanały i inne wykonywano roboty
publiczne. Podatki wpływały bez trudności.

Źródło: L. Sapieha, Wspomnienia z lat 1803–1863, Lwów 1914.

a) Przedstaw stan skarbu Królestwa Polskiego po jego utworzeniu.


b) Wyjaśnij, dlaczego ministrem finansów został książę Drucki-Lubecki.
c) Oceń efekt działalności księcia Druckiego-Lubeckiego jako ministra finansów.
Uzasadnij swoją odpowiedź.
5 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Namiestnikiem Królestwa Polskiego był
A. wielki książę Konstanty. C. Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki.
B. Józef Zajączek. D. Adam Jerzy Czartoryski.

6 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe. (.../2 pkt)
Powstanie listopadowe wybuchło w (Krakowie / Warszawie).
Walerian Łukasiński założył (Towarzystwo Patriotyczne / Towarzystwo Filaretów).

7 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


Długie cierpienia Nasze znane Światu całemu, przysięgą zaręczone przez dwóch
Panujących, a pogwałcone tylekroć swobody, nawzajem i Naród Polski od wierności dziś
Panującemu uwalniają. [...]
Naród zatem Polski na Sejm zebrany oświadcza: iż jest niepodległym Ludem i że ma
prawo temu Koronę Polską oddać, którego godnym jej uzna; po którym z pewnością
będzie się mógł spodziewać, iż mu zaprzysiężonej wiary i zaprzysiężonych swobód święcie
i bez uszczerbku dochowa.

Źródło: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa


2002, s. 181.

a) Przedstaw, jakie były skutki przyjęcia przez polski sejm powyższej uchwały.
b) Wyjaśnij, co było przyczyną powstania powyższej uchwały.

Grupa A | strona 2 z 14
8 Oceń, które z poniższych zdań dotyczących przedstawionego tekstu jest fałszywe. (.../1 pkt)
Zaznacz F przy zdaniu fałszywym.

Wspomnienia Seweryna Goszczyńskiego. Noc listopadowa.


Wkroczyliśmy wreszcie na Nowy Świat. [...] Weszliśmy jakby w pustkę, jakby w atmosferę
grobu. Żadnego ruchu, żadnego życia; domy pozamykane, okna podobnież. Na próżno
wołamy „do broni”, bijemy w drzwi i okiennice kolbami karabinów. Żaden głos, żaden
ruch życia nie odpowiada. Smutek, oburzenie, w końcu pewna wściekłość opanowuje nasz
oddział. Wchodzimy na Krakowskie Przedmieście. Oblicze i atmosfera ta sama.

Źródło: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa


2002, s. 176.

1. Autor cytowanych wspomnień był członkiem sprzysiężenia Piotra Wysockiego. F


2. Przedstawione w tekście wydarzenia rozegrały się w Królestwie Polskim. F
3. Mieszkańcy Krakowskiego Przedmieścia udzielili wsparcia wzywającym do walki
powstańcom. F

9 Ułóż podane wydarzenia w porządku chronologicznym. Wstaw cyfry od 1 do 5, (.../1 pkt)


rozpoczynając od wydarzenia, które miało miejsce najwcześniej.
….. – bitwa pod Ostrołęką
….. – ogłoszenie detronizacji cara Mikołaja I
….. – zajęcie Warszawy przez Rosjan
….. – zdobycie Arsenału przez powstańców
….. – bitwa o Olszynkę Grochowską

10 Zapoznaj się z mapą i wykonaj polecenia. (.../5 pkt)

a) Podaj nazwy terytoriów oznaczonych na mapie cyframi 1, 2, 3.


b) Wyjaśnij, jaki był polityczny skutek podziału ziem polskich w 1815 r.
c) Podaj numer obszaru, w którym w 1830 r. wybuchło powstanie.

Grupa A | strona 3 z 14
11 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Tablica genealogiczna rodu Romanowów (fragment)

Jako naczelny wódz armii Królestwa Polskiego nie zapobiegł włączeniu się wojska do
antyrosyjskiego buntu ani zerwaniu przez sejm unii personalnej z Rosją. Jego brat, car
Rosji, zbrojnie przywrócił panowanie rosyjskie nad zbuntowanym krajem.

Przedstawicielem rodu Romanowów, do którego odnosi się opis, był


A. Aleksander I. B. Konstanty. C. Mikołaj I. D. Aleksander II.

12 Wpisz właściwe litery w odpowiednie miejsce. (.../1 pkt)


A. założyciel organizacji po jej rozbiciu dożywotnio pozostał w więzieniu
B. organizacja studencka, której celem było samokształcenie
C. dążenie do odbudowy państwa polskiego w granicach przedrozbiorowych
D. organizacja założona w szkole wojskowej
E. walka o niepodległość Polski i opracowanie planu powstania
F. członkowie tej organizacji byli inicjatorami powstania listopadowego
G. działalność w Wilnie

Sprzysiężenie Podchorążych: ......................................................................


Towarzystwo Patriotyczne: ......................................................................
Towarzystwo Filomatów: ......................................................................
13 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Powstanie listopadowe nie objęło swoim zasięgiem
A. Litwy. C. Królestwa Polskiego
B. Wołynia i Podola D. Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

14 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Pierwszym dyktatorem powstania listopadowego był generał
A. Piotr Wysocki. C. Ignacy Prądzyński.
B. Józef Chłopicki. D. Walerian Łukasiński.

15 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Opozycyjną wobec cara grupę posłów w Królestwie Polskim nazywano od pochodzenia:
A. radomianami B. kaliszanami. C. kielczanami. D. łowiczanami.

16 Wymień dwa argumenty świadczące o możliwości powodzenia powstania (.../4 pkt)


listopadowego i dwa przemawiające za jego klęską.

17 Wstaw znak „x” obok trzech przyczyn powstania listopadowego. (.../1 pkt)

.... detronizacja Mikołaja I


.... walka Rosjan z polskimi organizacjami patriotycznymi
.... wprowadzenie języka rosyjskiego jako urzędowego w Królestwie Polskim
.... łamanie konstytucji przez cara
.... wprowadzenie Statutu organicznego
.... informacje o zamiarze wysłania wojska polskiego do Belgii

Grupa A | strona 4 z 14
18 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

W okresie przedstawionym na mapie większość ziem Wielkopolski wchodziła w skład


A. Królestwa Polskiego. C. Królestwa Pruskiego.
B. Cesarstwa Rosyjskiego. D. Cesarstwa Austriackiego.

19 Zapisz dwie przyczyny i dwa skutki powstania listopadowego. (.../2 pkt)

20 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


Za rządów pana Flottwella odsunięto prawie wszystkich urzędników polskiego
pochodzenia, a brak zachęty spowodował, że młodzież przestała się kształcić do zawodu
publicznego [...]. [...] Wykupywanie dóbr z rąk polskich systematycznie p. F. urządził [...].
Niemczono usilnie przez lat dziesięć dzieci po szkołach, w wojsku rekrutów [...],
niemczono i demoralizowano chłopów po wsiach za pośrednictwem komisarzy
obwodowych [...] za język urzędowy wbrew przyrzeczeniom używano języka niemieckiego.

Źródło: J. Koźmian, Pisma, t. I, Poznań 1881, s. 21–26.

a) Przedstaw skutki polityki prowadzonej przez władze pruskie.


b) Wyjaśnij, co było przyczyną wydarzeń opisanych w tekście.
21 Na podstawie informacji biograficznych dopisz imię i nazwisko postaci. Wybierz je (.../2 pkt)
spośród podanych.

Piotr Ściegienny, Joachim Lelewel, Adam Mickiewicz, Cyprian Kamil Norwid, Szymon
Konarski

A. Stał na czele Komitetu Narodowego Polskiego, wybitny historyk.


B. Emisariusz, współtwórca Stowarzyszenia Ludu Polskiego, stracony przez Rosjan w
1839 r.
22 Do podanych definicji dopisz odpowiednie pojęcie bądź nazwisko. (.../2 pkt)
A. Zdobywca Warszawy, późniejszy namiestnik. Za jego rządów nastąpiły brutalne
represje wobec Królestwa Polskiego.
B. Obowiązkowe świadczenie nakładane przez zwycięzcę na ludność okupowanego
kraju.

Grupa A | strona 5 z 14
23 Przyporządkuj każdemu opisowi odpowiadającą mu nazwę ugrupowania (.../2 pkt)
politycznego, wybierając spośród oznaczonych literami A–C. W tabeli wpisz
odpowiednią literę.

Odrodzona, niepodległa Polska demokratyczną będzie. Wszyscy bez różnicy


wyznań i rodu odbiorą w niej umysłowe, polityczne i socjalne
usamowolnienie, nowy porządek, obejmujący własność, pracę, przemysł [...].
Odrodzona Polska arystokratyczną Rzecząpospolitą być nie może. ...

Źródło: Polska nad brzegami Wisły i w emigracji, Poitiers 1840, s. 105.

Nie chcemy więc rozdawnictwa pomiędzy włościan prawem dziedzicznej,


indywidualnej własności ziemi z prawa do ludu całego należącej [...]. Chcemy,
ażeby własność [...] jako związek łączący w jedno społeczeństwo pojedyncze
jego członki, należała też nie do nich, lecz do całego ich zbioru, do ...
stowarzyszenia [...].

Źródło: Lud Polski w Emigracji 1835–46, Jersey 1854, s. 26.

A. Hôtel Lambert.
B. Gromady Ludu Polskiego.
C. Towarzystwo Demokratyczne Polskie.

24 Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Adam Jerzy Czartoryski po upadku powstania listopadowego stanął na czele ugrupowania
emigracyjnego, które
A. propagowało hasła ogólnoeuropejskiej rewolucji społecznej.
B. odwoływało się do rozwiązań ustrojowych Konstytucji 3 maja.
C. dążyło do odebrania szlachcie dominującej roli w społeczeństwie.
D. potępiało prowadzenie wszelkich działań narodowowyzwoleńczych.

25 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Według szacunków podczas Wielkiej Emigracji ziemie polskie opuściło
A. ok. 10 tys. osób. C. ok. tysiąca osób.
B. ok. 100 tys. osób. D. ok. 50 tys. osób.

26 Wstaw znak „x” obok trzech skutków powstania listopadowego (.../1 pkt)

.... wcielenie Rzeczypospolitej Krakowskiej do Rosji


.... wprowadzenie Statutu organicznego
.... otwarcie nowego uniwersytetu w Królestwie Polskim
.... likwidacja armii i sejmu Królestwa Polskiego
.... uwłaszczenie chłopów w zaborze rosyjskim
.... budowa Cytadeli w Warszawie

Grupa A | strona 6 z 14
27 Oceń, czy poniższe zdania dotyczące mapy są prawdziwe. Wybierz P, jeśli zdanie jest (.../1 pkt)
prawdziwe, albo F – jeśli zdanie jest fałszywe.

1. Polacy migrowali do państw położonych we wschodniej części kontynentu


europejskiego. P / F
2. Ukazana na mapie migracja Polaków miała głównie charakter ekonomiczny. P / F

28 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Przedstawicielem Wielkiej Emigracji nie był
A. Juliusz Słowacki. C. Joachim Lelewel.
B. Adam Mickiewicz. D. Walerian Łukasiński.

29 Wyjaśnij znaczenie terminu: Wielka Emigracja. (.../1 pkt)

30 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia A i B. (.../2 pkt)


Liderzy obozu [...] więcej czasu poświęcali bieżącej akcji dyplomatycznej niż
rozważaniom na temat ustroju przyszłej Polski. [...] Przyszła Polska powinna być
monarchią konstytucyjną, z silną władzą króla i sprawnym sejmem. Za podstawę dla
przyszłych rozstrzygnięć ustrojowych miała służyć Konstytucja 3 maja. Przyszłe reformy
ustrojowe, w tym sprawa włościańska [chłopska], miały być rozstrzygnięte na drodze
parlamentarnej.

Źródło: A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000, s. 294.

a) Podaj, którego obozu politycznego Wielkiej Emigracji dotyczy tekst źródłowy.


b) Podaj imiona i nazwisko przywódcy obozu politycznego, który został
scharakteryzowany w tekście.

Grupa A | strona 7 z 14
31 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia A i B. (.../2 pkt)
[...] mocno podkreślali w Manifeście, iż nie wyobrażają sobie zwycięstwa [...] bez
uwłaszczenia chłopów i bez uobywatelnienia Żydów. Manifest zawierał dwie części: na
pierwszą składała się wizja drogi do wolnej Polski, druga zawierała pomysł na przyszłą
Polskę – suwerenną, odbudowaną w granicach z 1771 r., ludową, demokratyczną i
sprawiedliwą. Miała zagwarantować szerokie wolności obywatelskie i zapewnić równość
wszystkich wobec prawa. Monarchię zastąpiłaby republika.

Źródło: A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000, s. 296.

a) Podaj, której organizacji politycznej Wielkiej Emigracji dotyczy tekst źródłowy.


b) Podaj imię i nazwisko jednego z działaczy organizacji politycznej, której program
został scharakteryzowany w tekście.

32 Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


Gromada Grudziąż do emigracji polskiej
Obywatele! Polska upadała egoizmem, poświęceniem jedynie zmartwychwstać zdoła [...].
Bólem polskiego ludu jest głód, zimno, choroby, chłosta, wzbronienie umysłowego
wzrostu. Nędzę sprowadzają posiadacze, cierpienie – posiadacze. Ażeby ustalić równość,
znieść nędzę i pojedynczych tyranów [...], należy dążyć do tego, by ludzie nie dzielili się
na obóz mający własność i obóz bez ziemi, na ród półbogów i naród stadniczych istot w
ludzkie przyodziany rysy.

Źródło: Wielka emigracja. Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 31, oprac. M.
Żychowski, Warszawa 1962, s. 49–52.

a) Wyjaśnij, jakie stanowisko wobec prawa własności reprezentowali autorzy tekstu.


b) Wyjaśnij, dlaczego – według Gromady Grudziąż – Polska znalazła się pod
zaborami.
33 Oceń, czy poniższe zdania przedstawiają przyczynę, czy skutek powstania (.../1 pkt)
listopadowego. Wybierz P, jeśli zdanie to przyczyna, lub S – jeśli skutek.

Likwidacja odrębnej armii Królestwa Polskiego. P / S


Łamanie swobód gwarantowanych w konstytucji Królestwa Polskiego. P / S

34 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Podaj, w którym roku w zaborze austriackim doszło do procesu uwłaszczenia
chłopów.
b) Przedstaw, jak wyglądał proces uwłaszczania chłopów w zaborze austriackim.

35 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Z podanych miejsc bitew podkreśl dwie miejscowości, które były związane z
walkami w okresie Wiosny Ludów w Wielkopolsce.
Grochów, Ostrołęka, Sokołowo, Miłosław, Dębe Wielkie
b) Wymień dwa państwa, w których Polacy walczyli w okresie Wiosny Ludów.
36 Wstaw znak „x” obok dwóch zdań prawdziwych. (.../2 pkt)

.... Na mocy ugody władze pruskie zezwoliły na utworzenie polskich obozów


wojskowych.
.... Wydarzenia Wiosny Ludów nie objęły swoim zasięgiem Królestwa Polskiego.
.... Powstanie w Wielkopolsce wybuchło w styczniu 1846 r.
.... Decyzję o uwłaszczeniu chłopów w Galicji podjęto podczas powstania krakowskiego.
.... Powstanie w Wielkopolsce zakończyło się przyznaniem Polakom autonomii..

37 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Do uwłaszczenia chłopów w Galicji doszło w wyniku
A. powstania listopadowego. C. Wiosny Ludów.
B. powstania krakowskiego. D. rabacji galicyjskiej.

Grupa A | strona 8 z 14
38 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Na czele powstania wielkopolskiego w czasie Wiosny Ludów stał
A. Jakub Szela C. Józef Lompa.
B. Edward Dembowski D. Ludwik Mierosławski.

39 Przyporządkuj poniższe wydarzenia do regionu, którego dotyczą. Wpisz litery w (.../2 pkt)
odpowiednie miejsce.

A. powstanie Komitetu Narodowego


B. utworzenie oddziałów Gwardii Narodowej
C. zwrócenie się z prośbą o polonizację urzędów i szkół
D. zwycięstwa Polaków w walkach pod Miłosławiem i Sokołowem
E. wydanie przez zaborcę dekretu o uwłaszczeniu chłopów
F. utworzenie obozów wojskowych

Galicja: .................................................. Wielkopolska: ..................................................


40 Wstaw cyfry od 1 do 5, tak aby wydarzenia ułożone były w kolejności (.../1 pkt)
chronologicznej - od najstarszych (1) do najnowszych (5).
…… – rabacja galicyjska
…… – wybuch powstania krakowskiego
…… – uwłaszczenie chłopów w Galicji
…… – powstanie w Wielkopolsce

41 Na podstawie informacji biograficznych dopisz imię i nazwisko postaci. Wybierz je (.../2 pkt)
spośród podanych.

Fryderyk Chopin, Tytus Działyński, Edward Raczyński, Andrzej Towiański, Edward


Dembowski, Artur Grottger

A. Działacz religijny, filozof, twórca idei mesjanizmu.


B. Najwybitniejszy polski kompozytor, inspirował się m.in. polską muzyką ludową, od
1830 r. przebywał na emigracji.
42 Każdemu opisowi przyporządkuj odpowiadającą mu nazwę instytucji – wybierz ją (.../3 pkt)
spośród oznaczonych literami A–C.
1. Instytucja działająca w Warszawie, skupiająca uczonych, literatów i osoby publiczne
zainteresowane rozwojem nauki i kultury w służbie narodu. – ....................
2. Instytucja działająca we Lwowie, zajmująca się działalnością naukową, bibliotekarską i
wydawniczą. – ....................
3. Instytucja działająca w Kórniku pod Poznaniem, gromadząca dzieła sztuki i
wartościowe zbiory biblioteczne. – ....................

A. Biblioteka Kórnicka B. Towarzystwo Przyjaciół Nauk


C. Zakład Narodowy im. Ossolińskich
43 Zapisz po jednej przyczynie i jednym skutku podanych wydarzeń. (.../4 pkt)
A. działalność braci Niemojowskich (kaliszan)
B. powstanie krakowskie

44 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach (.../1 pkt)
prawdziwych, a „F” – przy fałszywych.

1. Wielki książę Konstanty był namiestnikiem Królestwa Polskiego. P / F


2. Jakub Szela był jednym z przywódców powstania krakowskiego. P / F
3. Zakład Narodowy im. Ossolińskich stanowił ośrodek polskiej kultury w Galicji. P / F

Grupa A | strona 9 z 14
45 Ustal kolejność chronologiczną podanych wydarzeń. W tym celu wpisz cyfry od 1 do (.../1 pkt)
4, zaczynając od wydarzenia najwcześniejszego.
….. – detronizacja cara Mikołaja I przez sejm Królestwa Polskiego
….. – Wiosna Ludów
….. – nadanie konstytucji Królestwu Polskiemu
….. – Wielka Emigracja

46 Do podanych definicji dopisz odpowiednie pojęcia. (.../2 pkt)


A. Dokument, który po upadku powstania listopadowego zastąpił konstytucję Królestwa
Polskiego.
B. Tajna, nielegalna działalność, skierowana przeciwko władzy.

47 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach (.../1 pkt)
prawdziwych, a „F” – przy fałszywych.

1. Car Aleksander I nadał konstytucję Królestwu Polskiemu. P / F


2. Edward Dembowski stał na czele powstania w Wielkopolsce. P / F
3. Biblioteka w Kórniku była ośrodkiem polskiej kultury w Galicji. P / F

48 Ustal kolejność chronologiczną podanych wydarzeń. W tym celu wpisz cyfry od 1 do (.../1 pkt)
4, zaczynając od wydarzenia najwcześniejszego.
….. – rabacja galicyjska
….. – zawiązanie Spisku Podchorążych
….. – nadanie Statutu organicznego Królestwu Polskiemu
….. – wybuch powstania listopadowego

49 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Z podanych miejsc bitew podkreśl dwie miejscowości, które były związane z
walkami w okresie powstania listopadowego.
Poznań, Ostrołęka, Sokołowo, Miłosław, Dębe Wielkie
b) Wymień dwa państwa, do których wyemigrowali Polacy po klęsce powstania
listopadowego.
50 Zapoznaj się z mapą i wykonaj polecenia. (.../5 pkt)

a) Wpisz nazwy terytoriów oznaczone na mapie cyframi 1, 2, 3.


b) Wyjaśnij, jaka była polityczna przyczyna podziału ziem polskich w 1815 r.
c) Podaj numer obszaru, w którym w 1846 r. wybuchło powstanie.

Grupa A | strona 10 z 14
51 Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij hasło. (.../5 pkt)

1. Prąd literacki i artystyczny na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX w.


2. Magazyn z bronią zdobyty podczas nocy listopadowej.
3. Hotel ………. – siedziba księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w Paryżu.
4. Nazwisko jednego z założycieli Towarzystwa Filomatów.
5. Wybitny polski pianista i kompozytor, żył w pierwszej połowie XIX w.
6. Imię generała Chłopickiego.
7. Nazwisko bohaterki powstania listopadowego walczącej na Litwie.

HASŁO: ……………………………………………………………………………
Wyjaśnienie:

52 Zapisz po jednej przyczynie i jednym skutku podanych wydarzeń. (.../4 pkt)


A. wprowadzenie Statutu organicznego
B. Wiosna Ludów w Wielkopolsce

53 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej i wcielenie Krakowa do Austrii były skutkiem
A. powstania listopadowego. C. Wiosny Ludów.
B. powstania krakowskiego. D. kongresu wiedeńskiego.

54 Wstaw cyfry od 1 do 6, tak aby wydarzenia ułożyły się w kolejności chronologicznej, (.../1 pkt)
tak by 1 oznaczało wydarzenie najstarsze.
. . . . . – powstanie w Wielkopolsce
. . . . . – bitwa pod Ostrołęką
. . . . . – powstanie krakowskie
. . . . . – wydanie Statutu organicznego
. . . . . – założenie Sprzysiężenia Podchorążych
. . . . . – wybuch powstania listopadowego
55 Przyporządkuj podanym postaciom związane z nimi wydarzenia. (.../4 pkt)

1. Jakub Szela A. powstanie krakowskie


2. Edward Dembowski B. rabacja galicyjska
3. Ludwik Mierosławski C. Wiosna Ludów na Węgrzech
4. Józef Bem D. Wiosna Ludów w Galicji
E. Wiosna Ludów w Wielkopolsce

1. ....., 2. ....., 3. ....., 4. .....

Grupa A | strona 11 z 14
56 Przeczytaj tekst źródłowy i dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród (.../1 pkt)
podanych.
[...] zaświeciła przygnębionemu narodowi naszemu nadzieja oswobodzenia się i powrotu
do niepodległego życia. W nocy 29 listopada garstka młodzieży dała hasło do boju, a już
na nowy rok [...] mieliśmy wojska do 30 tysięcy i rząd narodowy. [...]
Błyskawicą przeleciała wieść znad Wisły do Niemna i Dniestru po Dniepr i Dźwinę i
zapaliła do boju Litwę naszą i Żmudź. [...] Schadzała się nocami młodzież w Wilnie i po
mniejszych miastach, zjeżdżali się na narady starzy i młodzi patrioci.

Źródło: Pamiętniki Ignacego Domejki, z autografów wydał J. Tretiak, Kraków 1908, s. 3.

Autor opisał wydarzenia dotyczące


A. powstania listopadowego. C. powstania w Wielkopolsce.
B. powstania krakowskiego. D. wydarzeń Wiosny Ludów w Galicji.
57 Spośród poniższych wydarzeń oznaczonych literami A–D wybierz wydarzenie (.../1 pkt)
chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie ostatnie. Wpisz litery,
którymi oznaczono wybrane wydarzenia.
Wydarzenie chronologicznie pierwsze: ..........
Wydarzenie chronologicznie ostatnie: ..........

A. wprowadzenie Statutu organicznego


B. włączenie Krakowa do Austrii
C. uwłaszczenie chłopów w Galicji
D. działalność księcia Druckiego-Lubeckiego jako ministra skarbu

58 Wpisz litery we właściwe miejsca na osi, tak aby wydarzenia ułożyły się w kolejności (.../1 pkt)
chronologicznej.

A – rozpoczęcie procesu uwłaszczenia chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim


B – wystąpienie kaliszan przeciwko ograniczeniom praw i wolności
C – ogłoszenie Statutu organicznego
D – likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej

59 Określ, czy podane wydarzenia są przyczyną, czy skutkiem powstania (.../1 pkt)
listopadowego. Wybierz P, jeśli wydarzenie to przyczyna, lub S – jeśli to skutek.

Wielka Emigracja P / S
Zawiazanie Sprzysiężenia Podchorążych P / S

Grupa A | strona 12 z 14
60 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Do migracji przedstawionej na mapie doszło w okresie oznaczonym na taśmie


chronologicznej numerem
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

Grupa A | strona 13 z 14
61 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

1. Połączone izby sejmowe zebrane na obradach w Warszawie podjęły decyzję o


detronizacji cara Mikołaja I z tronu polskiego i zerwaniu unii z Rosją.
2. W Poznaniu powstał Komitet Narodowy, który prowadził rozmowy z władzami pruskimi
na temat rozszerzenia autonomii Polaków.
3. Chłopi wszczęli bunt przeciwko swoim panom i zaczęli rabować ich majątki. Doszło
również do mordów popełnianych na szlachcie.
4. Na ziemiach polskich powstało tajne Stowarzyszenie Ludu Polskiego. Celem jego
członków było doprowadzenie do wybuchu powstania.

Zaznaczone na mapie walki były bezpośrednią konsekwencją wydarzeń, które zostały


opisane w tekście oznaczonym numerem
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

62 Zapisz imiona i nazwiska Polaków, których dotyczą poszczególne opisy. (.../3 pkt)
A. Jeden z najsłynniejszych polskich poetów, napisał poemat Pan Tadeusz.
B. Przedstawiciel Wielkiej Emigracji, uważany za najwybitniejszego polskiego
kompozytora.
C. Twórca dramatów, poematów i wierszy, autor Balladyny.

Grupa A | strona 14 z 14
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 115
Imię i nazwisko ...................................

1 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Podaj w którym roku zniesiono pańszczyznę w zaborze austriackim
b) Przedstaw, jak poprawiała się sytuacja chłopów w zaborze pruskim w XIX w.

2 Wpisz w odpowiednie rubryki tabeli po jednej informacji dotyczącej rolnictwa i (.../6 pkt)
przemysłu poszczególnych zaborów w pierwszej połowie XIX w.

Dziedzina
Zabór rosyjski Zabór pruski Zabór austriacki
gospodarki

rolnictwo

przemysł

3 Przeczytaj tekst źródłowy i dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród (.../1 pkt)
podanych.

Decyzje kongresu wiedeńskiego w opinii Kajetana Koźmiana [fragment]


Kiedy kongres [wiedeński] tak szczupłym zakresem ścisnął nasze nadzieje, że nawet z tego
drobnego Księstwa odcięto Poznańskie, nie zostaje nam jak tylko na zawsze przywiązać
się do Rosji, i na nią rachować, że może nas dla własnego interesu powiększy.

Źródło: Pamiętniki Kajetana Koźmiana, obejmujące wspomnienia od roku 1815, Kraków


1865, s. 2.

Według Kajetana Koźmiana po 1815 r. przywiązanie się do Rosji było konieczne dla
A. Wielkiego Księstwa Poznańskiego. C. Galicji.
B. Królestwa Polskiego. D. Rzeczypospolitej Krakowskiej.

Grupa B | strona 1 z 14
4 Zapoznaj się z tekstem źródłowym i odpowiedz na pytania. (.../3 pkt)

Królestwo było wycieńczone po wojnach. Przy niesprężystej administracji podatki nie


wpływały – tak, że dochody nie wystarczały nawet na opłacenie wojska. Rada
Administracyjna zdała cesarzowi [carowi Aleksandrowi I] raport [...] i jako jedyny środek
zaradczy wnosiła na zmniejszenie wojska. Na ten raport odpowiedział cesarz bardzo
ostro. Utrzymanie wojska było warunkiem istnienia Królestwa Polskiego.
Wtenczas książę Lubecki dowodził, że Królestwo może wydatkom zadość uczynić, lecz
potrzebna jest gruntowna zmiana w administracji finansów. Wskutek tego został
mianowany ministrem finansów.
Gdy książę objął ministerstwo, całkowity dochód Królestwa wynosił 55 milionów złotych
polskich, właśnie tyle ile wynosiły wydatki na wojsko [...]. Przy końcu administracji
księcia Lubeckiego dochód państwa podniósł się [...] na 88 milionów. Płace wojskowe i
cywilne, zaległe i bieżące regularnie wypłacane. W skarbie publicznym była rezerwa
około 80 milionów. Budowano gościńce [drogi], kopano kanały i inne wykonywano roboty
publiczne. Podatki wpływały bez trudności.

Źródło: L. Sapieha, Wspomnienia z lat 1803–1863, Lwów 1914.

a) Przedstaw stan skarbu Królestwa Polskiego po jego utworzeniu.


b) Wyjaśnij, dlaczego ministrem finansów został książę Drucki-Lubecki.
c) Oceń efekt działalności księcia Druckiego-Lubeckiego jako ministra finansów.
Uzasadnij swoją odpowiedź.
5 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Namiestnikiem Królestwa Polskiego był
A. Adam Jerzy Czartoryski. C. wielki książę Konstanty.
B. Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. D. Józef Zajączek.

6 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe. (.../2 pkt)
Powstanie listopadowe wybuchło w (1830 / 1831) r.
Adam Mickiewicz działał w (Towarzystwie Patriotycznym / Towarzystwie Filomatów).

7 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


Długie cierpienia Nasze znane Światu całemu, przysięgą zaręczone przez dwóch
Panujących, a pogwałcone tylekroć swobody, nawzajem i Naród Polski od wierności dziś
Panującemu uwalniają. [...]
Naród zatem Polski na Sejm zebrany oświadcza: iż jest niepodległym Ludem i że ma
prawo temu Koronę Polską oddać, którego godnym jej uzna; po którym z pewnością
będzie się mógł spodziewać, iż mu zaprzysiężonej wiary i zaprzysiężonych swobód święcie
i bez uszczerbku dochowa.

Źródło: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa


2002, s. 181.

a) Przedstaw, jakie były skutki przyjęcia przez polski sejm powyższej uchwały.
b) Wyjaśnij, co było przyczyną powstania powyższej uchwały.

Grupa B | strona 2 z 14
8 Oceń, które z poniższych zdań dotyczących przedstawionego tekstu jest fałszywe. (.../1 pkt)
Zaznacz F przy zdaniu fałszywym.

Wspomnienia Seweryna Goszczyńskiego. Noc listopadowa.


Wkroczyliśmy wreszcie na Nowy Świat. [...] Weszliśmy jakby w pustkę, jakby w atmosferę
grobu. Żadnego ruchu, żadnego życia; domy pozamykane, okna podobnież. Na próżno
wołamy „do broni”, bijemy w drzwi i okiennice kolbami karabinów. Żaden głos, żaden
ruch życia nie odpowiada. Smutek, oburzenie, w końcu pewna wściekłość opanowuje nasz
oddział. Wchodzimy na Krakowskie Przedmieście. Oblicze i atmosfera ta sama.

Źródło: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa


2002, s. 176.

1. Autor cytowanych wspomnień był członkiem sprzysiężenia Piotra Wysockiego. F


2. Przedstawione w tekście wydarzenia rozegrały się w Królestwie Polskim. F
3. Mieszkańcy Krakowskiego Przedmieścia udzielili wsparcia wzywającym do walki
powstańcom. F

9 Ułóż podane wydarzenia w porządku chronologicznym. Wstaw cyfry od 1 do 5, (.../1 pkt)


rozpoczynając od wydarzenia, które miało miejsce najwcześniej.
….. – bitwa pod Ostrołęką
….. – bitwa o Olszynkę Grochowską
….. – zajęcie Warszawy przez Rosjan
….. – zdobycie Arsenału przez powstańców
….. – ogłoszenie detronizacji cara Mikołaja I

10 Zapoznaj się z mapą i wykonaj polecenia. (.../5 pkt)

a) Podaj nazwy terytoriów oznaczonych na mapie cyframi 1, 2, 3.


b) Wyjaśnij, jaki był polityczny skutek podziału ziem polskich w 1815 r.
c) Podaj numer obszaru, w którym w 1830 r. wybuchło powstanie.

Grupa B | strona 3 z 14
11 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Tablica genealogiczna rodu Romanowów (fragment)

Jako naczelny wódz armii Królestwa Polskiego nie zapobiegł włączeniu się wojska do
antyrosyjskiego buntu ani zerwaniu przez sejm unii personalnej z Rosją. Jego brat, car
Rosji, zbrojnie przywrócił panowanie rosyjskie nad zbuntowanym krajem.

Przedstawicielem rodu Romanowów, do którego odnosi się opis, był


A. Konstanty. B. Mikołaj I. C. Aleksander I. D. Aleksander II.

12 Wpisz właściwe litery w odpowiednie miejsce. (.../1 pkt)


A. organizacja studencka, której celem było samokształcenie
B. członkowie tej organizacji byli inicjatorami powstania listopadowego
C. założyciel organizacji po jej rozbiciu dożywotnio pozostał w więzieniu
D. organizacja założona w szkole wojskowej
E. działalność w Wilnie
F. dążenie do odbudowy państwa polskiego w granicach przedrozbiorowych
G. walka o niepodległość Polski i opracowanie planu powstania

Sprzysiężenie Podchorążych: ......................................................................


Towarzystwo Patriotyczne: ......................................................................
Towarzystwo Filomatów: ......................................................................

13 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Powstanie listopadowe nie objęło swoim zasięgiem
A. Wołynia i Podola. C. Litwy
B. Wielkiego Księstwa Poznańskiego D. Królestwa Polskiego.

14 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Pierwszym dyktatorem powstania listopadowego był generał
A. Józef Chłopicki. C.Walerian Łukasiński.
B. Ignacy Prądzyński. D. Piotr Wysocki

15 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Na czele opozycyjnej grupy posłów w Królestwie Polskim stali bracia Niemojowscy i ich
stronnictwo nazywane:
A. kielczanami. B. radomianami. C. łowiczanami. D. kaliszanami.

16 Wymień dwa argumenty świadczące o możliwości powodzenia powstania (.../4 pkt)


listopadowego i dwa przemawiające za jego klęską.

Grupa B | strona 4 z 14
17 Wstaw znak „x” obok trzech przyczyn powstania listopadowego. (.../1 pkt)

.... detronizacja Mikołaja I


.... walka Rosjan z polskimi organizacjami patriotycznymi
.... wprowadzenie języka rosyjskiego jako urzędowego w Królestwie Polskim
.... łamanie konstytucji przez cara
.... wprowadzenie Statutu organicznego
.... informacje o zamiarze wysłania wojska polskiego do Belgii

18 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

W okresie przedstawionym na mapie większość ziem Wielkopolski wchodziła w skład


A. Cesarstwa Rosyjskiego. C. Cesarstwa Austriackiego.
B. Królestwa Pruskiego. D. Królestwa Polskiego.

19 Zapisz dwie przyczyny i dwa skutki powstania listopadowego. (.../2 pkt)

20 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


Za rządów pana Flottwella odsunięto prawie wszystkich urzędników polskiego
pochodzenia, a brak zachęty spowodował, że młodzież przestała się kształcić do zawodu
publicznego [...]. [...] Wykupywanie dóbr z rąk polskich systematycznie p. F. urządził [...].
Niemczono usilnie przez lat dziesięć dzieci po szkołach, w wojsku rekrutów [...],
niemczono i demoralizowano chłopów po wsiach za pośrednictwem komisarzy
obwodowych [...] za język urzędowy wbrew przyrzeczeniom używano języka niemieckiego.

Źródło: J. Koźmian, Pisma, t. I, Poznań 1881, s. 21–26.

a) Przedstaw skutki polityki prowadzonej przez władze pruskie.


b) Wyjaśnij, co było przyczyną wydarzeń opisanych w tekście.
21 Na podstawie informacji biograficznych dopisz imię i nazwisko postaci. Wybierz je (.../2 pkt)
spośród podanych.

Piotr Ściegienny, Joachim Lelewel, Adam Mickiewicz, Cyprian Kamil Norwid, Szymon
Konarski

A. Ksiądz, nawoływał prostych ludzi do walki o sprawiedliwość społeczną oraz


niepodległość Polski.
B. Poeta, jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiej kultury pierwszej połowy XIX
w., w młodości zaangażowany w działalność Towarzystwa Filomatów.

Grupa B | strona 5 z 14
22 Do podanych definicji dopisz odpowiednie pojęcie. (.../2 pkt)
A. Tajny wysłannik polityczny, którego celem jest zebranie informacji o sytuacji na
danym terenie.
B. Fala masowych wyjazdów polskich intelektualistów po Powstaniu.

23 Przyporządkuj każdemu opisowi odpowiadającą mu nazwę ugrupowania (.../2 pkt)


politycznego, wybierając spośród oznaczonych literami A–C. W tabeli wpisz
odpowiednią literę.

Odrodzona, niepodległa Polska demokratyczną będzie. Wszyscy bez różnicy


wyznań i rodu odbiorą w niej umysłowe, polityczne i socjalne
usamowolnienie, nowy porządek, obejmujący własność, pracę, przemysł [...].
Odrodzona Polska arystokratyczną Rzecząpospolitą być nie może. ...

Źródło: Polska nad brzegami Wisły i w emigracji, Poitiers 1840, s. 105.

Nie chcemy więc rozdawnictwa pomiędzy włościan prawem dziedzicznej,


indywidualnej własności ziemi z prawa do ludu całego należącej [...]. Chcemy,
ażeby własność [...] jako związek łączący w jedno społeczeństwo pojedyncze
jego członki, należała też nie do nich, lecz do całego ich zbioru, do ...
stowarzyszenia [...].

Źródło: Lud Polski w Emigracji 1835–46, Jersey 1854, s. 26.

A. Hôtel Lambert.
B. Gromady Ludu Polskiego.
C. Towarzystwo Demokratyczne Polskie.

24 Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Adam Jerzy Czartoryski po upadku powstania listopadowego stanął na czele ugrupowania
emigracyjnego, które
A. dążyło do odebrania szlachcie dominującej roli w społeczeństwie.
B. potępiało prowadzenie wszelkich działań narodowowyzwoleńczych.
C. propagowało hasła ogólnoeuropejskiej rewolucji społecznej.
D. odwoływało się do rozwiązań ustrojowych Konstytucji 3 maja.

25 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Według szacunków podczas Wielkiej Emigracji ziemie polskie opuściło
A. ok. tysiąca osób. C. ok. 50 tys. osób.
B. ok. 10 tys. osób. D. ok. 100 tys. osób.

26 Wstaw znak „x” obok trzech skutków powstania listopadowego (.../1 pkt)

.... wcielenie Rzeczypospolitej Krakowskiej do Rosji


.... wprowadzenie Statutu organicznego
.... otwarcie nowego uniwersytetu w Królestwie Polskim
.... likwidacja armii i sejmu Królestwa Polskiego
.... uwłaszczenie chłopów w zaborze rosyjskim
.... budowa Cytadeli w Warszawie

Grupa B | strona 6 z 14
27 Oceń, czy poniższe zdania dotyczące mapy są prawdziwe. Wybierz P, jeśli zdanie jest (.../1 pkt)
prawdziwe, albo F – jeśli zdanie jest fałszywe.

1. Polacy migrowali do państw położonych we wschodniej części kontynentu


europejskiego. P / F
2. Ukazana na mapie migracja Polaków miała głównie charakter ekonomiczny. P / F

28 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Przedstawicielem Wielkiej Emigracji nie był
A. Joachim Lelewel. C. Walerian Łukasiński.
B. Adam Mickiewicz. D. Juliusz Słowacki.

29 Wyjaśnij znaczenie terminu: Wielka Emigracja. (.../1 pkt)

30 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia A i B. (.../2 pkt)


Liderzy obozu [...] więcej czasu poświęcali bieżącej akcji dyplomatycznej niż
rozważaniom na temat ustroju przyszłej Polski. [...] Przyszła Polska powinna być
monarchią konstytucyjną, z silną władzą króla i sprawnym sejmem. Za podstawę dla
przyszłych rozstrzygnięć ustrojowych miała służyć Konstytucja 3 maja. Przyszłe reformy
ustrojowe, w tym sprawa włościańska [chłopska], miały być rozstrzygnięte na drodze
parlamentarnej.

Źródło: A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000, s. 294.

a) Podaj, którego obozu politycznego Wielkiej Emigracji dotyczy tekst źródłowy.


b) Podaj imiona i nazwisko przywódcy obozu politycznego, który został
scharakteryzowany w tekście.

Grupa B | strona 7 z 14
31 Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia A i B. (.../2 pkt)
[...] mocno podkreślali w Manifeście, iż nie wyobrażają sobie zwycięstwa [...] bez
uwłaszczenia chłopów i bez uobywatelnienia Żydów. Manifest zawierał dwie części: na
pierwszą składała się wizja drogi do wolnej Polski, druga zawierała pomysł na przyszłą
Polskę – suwerenną, odbudowaną w granicach z 1771 r., ludową, demokratyczną i
sprawiedliwą. Miała zagwarantować szerokie wolności obywatelskie i zapewnić równość
wszystkich wobec prawa. Monarchię zastąpiłaby republika.

Źródło: A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000, s. 296.

a) Podaj, której organizacji politycznej Wielkiej Emigracji dotyczy tekst źródłowy.


b) Podaj imię i nazwisko jednego z działaczy organizacji politycznej, której program
został scharakteryzowany w tekście.

32 Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


Gromada Grudziąż do emigracji polskiej
Obywatele! Polska upadała egoizmem, poświęceniem jedynie zmartwychwstać zdoła [...].
Bólem polskiego ludu jest głód, zimno, choroby, chłosta, wzbronienie umysłowego
wzrostu. Nędzę sprowadzają posiadacze, cierpienie – posiadacze. Ażeby ustalić równość,
znieść nędzę i pojedynczych tyranów [...], należy dążyć do tego, by ludzie nie dzielili się
na obóz mający własność i obóz bez ziemi, na ród półbogów i naród stadniczych istot w
ludzkie przyodziany rysy.

Źródło: Wielka emigracja. Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 31, oprac. M.
Żychowski, Warszawa 1962, s. 49–52.

a) Wyjaśnij, jakie stanowisko wobec prawa własności reprezentowali autorzy tekstu.


b) Wyjaśnij, dlaczego – według Gromady Grudziąż – Polska znalazła się pod
zaborami.
33 Oceń, czy poniższe zdania przedstawiają przyczynę, czy skutek powstania (.../1 pkt)
listopadowego. Wybierz P, jeśli zdanie to przyczyna, lub S – jeśli skutek

Zamknięcie uniwersytetu w Warszawie. P / S


Wprowadzenie Statutu Organicznego w Królestwie Polskim. P / S

34 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Podaj, w którym roku w zaborze austriackim doszło do procesu uwłaszczenia
chłopów.
b) Przedstaw, jak wyglądał proces uwłaszczania chłopów w zaborze austriackim.

35 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Z podanych miejsc bitew podkreśl dwie miejscowości, które były związane z
walkami w okresie Wiosny Ludów w Wielkopolsce.
Grochów, Ostrołęka, Sokołowo, Miłosław, Dębe Wielkie
b) Wymień dwa państwa, w których Polacy walczyli w okresie Wiosny Ludów.
36 Wstaw znak „x” obok dwóch zdań prawdziwych. (.../2 pkt)

.... Na mocy ugody władze pruskie zezwoliły na utworzenie polskich obozów


wojskowych.
.... Wydarzenia Wiosny Ludów nie objęły swoim zasięgiem Królestwa Polskiego.
.... Powstanie w Wielkopolsce wybuchło w styczniu 1846 r.
.... Decyzję o uwłaszczeniu chłopów w Galicji podjęto podczas powstania krakowskiego.
.... Powstanie w Wielkopolsce zakończyło się przyznaniem Polakom autonomii..

37 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Do uwłaszczenia chłopów w Galicji doszło w wyniku
A. powstania listopadowego. C. rabacji galicyjskiej.
B. powstania krakowskiego. D. Wiosny Ludów.

Grupa B | strona 8 z 14
38 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)
Na czele powstania wielkopolskiego w czasie Wiosny Ludów stał
A. Jakub Szela. C. Edward Dembowski
B. Ludwik Mierosławski D. Józef Lompa.

39 Przyporządkuj poniższe wydarzenia do regionu, którego dotyczą. Wpisz litery w (.../2 pkt)
odpowiednie miejsce.

A. wydanie przez zaborcę dekretu o uwłaszczeniu chłopów


B. wysłanie petycji z prośbą o polonizację urzędów i szkół
C. utworzenie oddziałów Gwardii Narodowej
D. zwycięstwa Polaków w walkach pod Miłosławiem i Sokołowem
E. powstanie Komitetu Narodowego
F. utworzenie obozów wojskowych

Galicja: .................................................. Wielkopolska: ..................................................


40 Wstaw cyfry od 1 do 5, tak aby wydarzenia ułożone były w kolejności (.../1 pkt)
chronologicznej - od najstarszych (1) do najnowszych (5).
…… – rabacja galicyjska
…… – uwłaszczenie chłopów w Galicji
…… – powstanie w Wielkopolsce
…… – wybuch powstania krakowskiego

41 Na podstawie informacji biograficznych dopisz imię i nazwisko postaci. Wybierz je (.../2 pkt)
spośród podanych.

Fryderyk Chopin, Tytus Działyński, Edward Raczyński, Andrzej Towiański, Edward


Dembowski, Artur Grottger

A. Działacz religijny, filozof, twórca idei mesjanizmu.


B. Najwybitniejszy polski kompozytor, inspirował się m.in. polską muzyką ludową, od
1830 r. przebywał na emigracji.
42 Każdemu opisowi przyporządkuj odpowiadającą mu nazwę instytucji – wybierz ją (.../3 pkt)
spośród oznaczonych literami A–C.
1. Instytucja działająca w Warszawie, skupiająca uczonych, literatów i osoby publiczne
zainteresowane rozwojem nauki i kultury w służbie narodu. – ....................
2. Instytucja działająca we Lwowie, zajmująca się działalnością naukową, bibliotekarską i
wydawniczą. – ....................
3. Instytucja działająca w Kórniku pod Poznaniem, gromadząca dzieła sztuki i
wartościowe zbiory biblioteczne. – ....................

A. Towarzystwo Przyjaciół Nauk B. Zakład Narodowy im. Ossolińskich


C. Biblioteka Kórnicka
43 Zapisz po jednej przyczynie i jednym skutku podanych wydarzeń. (.../4 pkt)
A. działalność braci Niemojowskich (kaliszan)
B. powstanie krakowskie

44 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach (.../1 pkt)
prawdziwych, a „F” – przy fałszywych.

1.Wielki książę Konstanty nie był namiestnikiem Królestwa Polskiego. P / F


2.Jakub Szela przewodził rabacji galicyjskiej w okolicach Tarnowa. P / F
3.Zakład Narodowy im. Ossolińskich stanowił ośrodek polskiej kultury w Wielkim
Księstwie Poznańskim. P / F

Grupa B | strona 9 z 14
45 Ustal kolejność chronologiczną podanych wydarzeń. W tym celu wpisz cyfry od 1 do (.../1 pkt)
4, zaczynając od wydarzenia najwcześniejszego.
….. – powstanie krakowskie
….. – bitwa pod Ostrołęką
….. – Wielka Emigracja
….. – utworzenie Wolnego Miasta Krakowa

46 Do podanych definicji dopisz odpowiednie pojęcia. (.../2 pkt)


A. Przekonanie, że naród polski został wybrany do odgrywania wyjątkowej roli w
dziejach, duchowego przewodnictwa nad ludzkością.
B. Obowiązkowe świadczenie nakładane przez zwycięzcę na ludność okupowanego
kraju.
47 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach (.../1 pkt)
prawdziwych, a „F” – przy fałszywych.

1. Wielkie Księstwo Poznański posiadało własną konstytucję. P / F


2. Edward Dembowski stał na czele powstania krakowskiego.P / F
3. Biblioteka w Kórniku była ośrodkiem polskiej kultury w Wielkim Księstwie
Poznańskim. P / F

48 Ustal kolejność chronologiczną podanych wydarzeń. W tym celu wpisz cyfry od 1 do (.../1 pkt)
4, zaczynając od wydarzenia najwcześniejszego.
….. – powstanie Banku Polskiego
….. – bitwa pod Olszynką Grochowską
….. – powstanie w Wielkopolsce
….. – rabacja galicyjska

49 Wykonaj polecenia. (.../2 pkt)


a) Z podanych miejsc bitew podkreśl dwie miejscowości, które były związane z
walkami w okresie powstania listopadowego.
Poznań, Ostrołęka, Sokołowo, Miłosław, Dębe Wielkie
b) Wymień dwa państwa, do których wyemigrowali Polacy po klęsce powstania
listopadowego.
50 Zapoznaj się z mapą i wykonaj polecenia. (.../5 pkt)

a) Wpisz nazwy terytoriów oznaczone na mapie cyframi 1, 2, 3.


b) Wyjaśnij, jaka była polityczna przyczyna podziału ziem polskich w 1815 r.
c) Podaj numer obszaru, w którym w 1846 r. wybuchło powstanie.

Grupa B | strona 10 z 14
51 Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij hasło. (.../5 pkt)

1. Prąd literacki i artystyczny na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX w.


2. Magazyn z bronią zdobyty podczas nocy listopadowej.
3. Hotel ………. – siedziba księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w Paryżu.
4. Nazwisko jednego z założycieli Towarzystwa Filomatów.
5. Wybitny polski pianista i kompozytor, żył w pierwszej połowie XIX w.
6. Imię generała Chłopickiego.
7. Nazwisko bohaterki powstania listopadowego walczącej na Litwie.

HASŁO: ……………………………………………………………………………
Wyjaśnienie:

52 Zapisz po jednej przyczynie i jednym skutku podanych wydarzeń. (.../4 pkt)


A. wprowadzenie Statutu organicznego
B. Wiosna Ludów w Wielkopolsce

53 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)


Likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej i wcielenie Krakowa do Austrii były skutkiem
A. Wiosny Ludów. C. powstania krakowskiego.
B. kongresu wiedeńskiego. D. powstania listopadowego.

54 Wstaw cyfry od 1 do 6, tak aby wydarzenia ułożyły się w kolejności chronologicznej, (.../1 pkt)
tak by 1 oznaczało wydarzenie najstarsze.
. . . . . – założenie Sprzysiężenia Podchorążych
. . . . . – powstanie w Wielkopolsce
. . . . . – wydanie Statutu organicznego
. . . . . – powstanie krakowskie
. . . . . – wybuch powstania listopadowego
. . . . . – bitwa pod Ostrołęką
55 Przyporządkuj podanym postaciom związane z nimi wydarzenia. (.../4 pkt)

1. Józef Bem A. powstanie krakowskie


2. Jakub Szela B. rabacja galicyjska
3. Ludwik Mierosławski C. Wiosna Ludów na Węgrzech
4. Edward Dembowski D. Wiosna Ludów w Galicji
E. Wiosna Ludów w Wielkopolsce

1. ....., 2. ....., 3. ....., 4. .....

Grupa B | strona 11 z 14
56 Przeczytaj tekst źródłowy i dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród (.../1 pkt)
podanych.
[...] zaświeciła przygnębionemu narodowi naszemu nadzieja oswobodzenia się i powrotu
do niepodległego życia. W nocy 29 listopada garstka młodzieży dała hasło do boju, a już
na nowy rok [...] mieliśmy wojska do 30 tysięcy i rząd narodowy. [...]
Błyskawicą przeleciała wieść znad Wisły do Niemna i Dniestru po Dniepr i Dźwinę i
zapaliła do boju Litwę naszą i Żmudź. [...] Schadzała się nocami młodzież w Wilnie i po
mniejszych miastach, zjeżdżali się na narady starzy i młodzi patrioci.

Źródło: Pamiętniki Ignacego Domejki, z autografów wydał J. Tretiak, Kraków 1908, s. 3.

Autor opisał wydarzenia dotyczące


A. wydarzeń Wiosny Ludów w Galicji. C. powstania krakowskiego.
B. powstania w Wielkopolsce. D. powstania listopadowego.
57 Spośród poniższych wydarzeń oznaczonych literami A–D wybierz wydarzenie (.../1 pkt)
chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie ostatnie. Wpisz litery,
którymi oznaczono wybrane wydarzenia.
Wydarzenie chronologicznie pierwsze: ..........
Wydarzenie chronologicznie ostatnie: ..........

A. uwłaszczenie chłopów w Galicji


B. wprowadzenie Statutu organicznego
C. działalność księcia Druckiego-Lubeckiego jako ministra skarbu
D. włączenie Krakowa do Austrii

58 Wpisz litery we właściwe miejsca na osi, tak aby wydarzenia ułożyły się w kolejności (.../1 pkt)
chronologicznej.

A – rozpoczęcie procesu uwłaszczenia chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim


B – wystąpienie kaliszan przeciwko ograniczeniom praw i wolności
C – ogłoszenie Statutu organicznego
D – likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej

59 Określ, czy podane wydarzenia są przyczyną, czy skutkiem powstania (.../1 pkt)
listopadowego. Wybierz P, jeśli wydarzenie to przyczyna, lub S – jeśli to skutek.

Ograniczenie autonomii Wielkiego Księstwa Poznańskiego P / S


Okres nazywany nocą paskiewiczowską P / S

Grupa B | strona 12 z 14
60 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Do migracji przedstawionej na mapie doszło w okresie oznaczonym na taśmie


chronologicznej numerem
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

Grupa B | strona 13 z 14
61 Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

1. W Poznaniu powstał Komitet Narodowy, który prowadził rozmowy z władzami pruskimi


na temat rozszerzenia autonomii Polaków.
2. Na ziemiach polskich powstało tajne Stowarzyszenie Ludu Polskiego. Celem jego
członków było doprowadzenie do wybuchu powstania.
3. Połączone izby sejmowe zebrane na obradach w Warszawie podjęły decyzję o
detronizacji cara Mikołaja I z tronu polskiego i zerwaniu unii z Rosją.
4. Chłopi wszczęli bunt przeciwko swoim panom i zaczęli rabować ich majątki. Doszło
również do mordów popełnianych na szlachcie.

Zaznaczone na mapie walki były bezpośrednią konsekwencją wydarzeń, które zostały


opisane w tekście oznaczonym numerem
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

62 Zapisz imiona i nazwiska Polaków, których dotyczą poszczególne opisy. (.../3 pkt)
A. Jeden z czołowych przedstawicieli polskiego romantyzmu w malarstwie, tworzył prace
poświęcone powstaniu styczniowemu.
B. Stał na czele spiskowców w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie.
C. Naczelny dowódca armii węgierskiej w 1849 r., bohater dwóch narodów: polskiego i
węgierskiego.

Grupa B | strona 14 z 14

You might also like