Grupa A Klasa .................... Numer z dziennika ..... 113 min Data ................

Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 71 p. Ocena .............

Poznać przeszłość 2 ZP - II. "Złoty wiek" Rzeczypospolitej

1 Uzupełnij lukę w tablicy genealogicznej Jagiellonów. ( ... / 1 p.)

2 Zaznacz trzy wydarzenia, do których doszło w czasie panowania Zygmunta Starego. ( ... / 3 p.)
A. bitwa pod Orszą
B. zjazd wiedeński
C. bitwa pod Koźminem
D. hołd pruski
E. sojusz z Polską ostatniego mistrza inflanckiego Gottharda Kettlera
F. wojna litewsko-rosyjska o Inflanty
3 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. W bitwie pod Obertynem polskie wojska pokonały Krzyżaków P F
W walkach o dominium Maris Baltici w XVI w. brały udział Szwecja, Dania,
2. P F
Wielkie Księstwo Moskiewskie i Polska.
3. Zadaniem Komisji Morskiej była rozbudowa floty królewskiej. P F

4 Wymień dwa negatywne skutki hołdu pruskiego dla Rzeczypospolitej. ( ... / 2 p.)

5 Spośród podanych wydarzeń wybierz te, do których doszło za panowania Zygmunta II Augusta. ( ... / 1 p.)
A. unia lubelska C. hołd pruski
B. uchwalenie konstytucji Nihil novi D. sekularyzacja Inflant

Grupa A | strona 1 z 6
6 Przyjrzyj się mapie. Następnie ( ... / 2 p.)
wykonaj polecenia.
a) Zaznacz poprawne
dokończenie zdania.
Mapa przedstawia Królestwo
Polskie
A. przed 1525 r.
B. w latach 1525–1561.
C. w latach 1561–1569.
D. po 1569 r.
b) Podaj jeden argument
uzasadniający Twój wybór.

7 Wymień trzy powody sprzyjające rozwojowi reformacji w Rzeczypospolitej. ( ... / 3 p.)

8 Przyporządkuj opisy do właściwych postaci. ( ... / 1 p.)

1. Jakub Wujek A. Sprowadził jezuitów do Polski
2. Jan Łaski Młodszy B. Przełożył Biblię z łaciny na język polski
3. Piotr z Goniądza C. Propagował utworzenie Kościoła narodowego
D. Był zwolennikiem kontrreformacji
E. Był prekursorem arianizmu
F. Doprowadził do zawarcia unii brzeskiej
9 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Poza systemem stanowym społeczeństwa Rzeczypospolitej w XVI w. znajdowali się:
A. Żydzi i Ormianie. B. chłopi. C. duchowieństwo.
10 Przyjrzyj się ilustracji, a następnie zaznacz określenie wyznawców ( ... / 1 p.)
religii, którzy wznosili tego typu świątynie.
A. Żydzi
B. menonici
C. muzułmanie (Tatarzy)

11 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Rzemieślnicy należeli do organizacji nazywanych:
A. gildiami.
B. trzecim ordynkiem.
C. cechami.
12 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Partaczami nazywano w XVI w. rzemieślników:
A. wytwarzających niskiej wartości produkty.
B. nienależących do cechów.
C. wywodzących się z pospólstwa.

Grupa A | strona 2 z 6
13 Uzupełnij tekst. ( ... / 5 p.)
Cechy miały strukturę trójstopniową, opartą na znajomości tajników zawodu. Najniżej w hierarchii znajdował
się __________, który po nauce i pracy w zakładzie rzemieślniczym mógł awansować na ____________.
Najwyższą pozycję zawodową miał ___________ , który mógł posiadać własny warsztat i kształcić innych.
Aby nim zostać, należało wykonać pracę mistrzowską, tzw.____________. Rzemieślnicy wystawiali własne
oddziały zbrojne, a umiejętności bojowe ćwiczyli w ramach __________________________.
14 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
W miesiącu sierpniu odbywa się tu wielki jarmark od św. Dominika czternaście dni i dłużej trwający, na który
zbierają się Niemcy, Francuzi, Flamandy, Anglicy, Hiszpanie, Portugalczycy i wtedy zawija do portu przeszło
400 okrętów naładowanych winem francuskim i hiszpańskim, jedwabiem, oliwą, cytrynami, konfiturami i
innymi płodami hiszpańskimi, korzeniami portugalskimi, cyną i suknem angielskim. Zastają [...] magazyny
pełne pszenicy, żyta i innego zboża, lnu, konopi, wosku, miodu, potażu, drzewa do budowy, solonej wołowiny i
innych drobniejszych rzeczy [...]. Zboże zaś i inne płody zbywające od potrzeb krajowych spławiają do [...] na
wiosnę i przedają hurtem kupcom [...], którzy składają je w swych magazynach na następny jarmark, a że oni
tylko sami mogą prowadzić ten handel, są niezmiernie bogaci i nie masz miasta, z którego by król polski mógł
mieć więcej pieniędzy.
Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Wiek XVI–XVIII w źródłach, Warszawa 1999, s. 73.
a) Podaj nazwę miasta, którego dotyczy opis. Uzasadnij odpowiedź jednym argumentem.
b) Wymień dwa towary stamtąd importowane.
15 ( ... / 3 p.)
Przyjrzyj się godłu Rzeczypospolitej Obojga Narodów i
wykonaj polecenia.
a) Jakie dwa symbole umieszczono w godle
Rzeczypospolitej?
b) Dlaczego oba symbole przedstawiono dwukrotnie i
naprzemiennie?

16 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
Na początku XVI w. Rzeczpospolita Obojga Narodów osiągnęła powierzchnię
1. P F
867 tys. km².
Oficjalnym językiem dyplomacji i sądownictwa w Rzeczypospolitej Obojga
2. P F
Narodów pozostał język polski.
3. W wyniku unii lubelskiej Rzeczpospolita stała się państwem wieloetnicznym. P F

17 Zaznacz instytucje, które po zawarciu unii lubelskiej pozostały wspólne dla Litwy i Korony. ( ... / 3 p.)
A. sejm walny F. urzędy centralne
B. armia G. polityka podatkowa
C. skarb H. polityka zagraniczna
D. władca I. język urzędowy
E. system monetarny J. prawo

Grupa A | strona 3 z 6
18 Podkreśl czynniki, które zadecydowały o zawarciu unii lubelskiej. ( ... / 5 p.)
bezdzietność króla, obsadzanie dziedzicznego tronu litewskiego przez szlachtę i magnaterię tak jak w Polsce,
silniejsza pozycja w polityce międzynarodowej, konieczność udzielania pomocy Litwie przez wojska Korony,
dążenie części magnaterii litewskiej do zachowania niezależności od Polski, sprzeciw magnatów litewskich
przeciwko kupowaniu ziemi i sprawowaniu urzędów na Litwie przez szlachtę koronną, dążenie szlachty
litewskiej do uzyskania takich samych przywilejów co szlachta koronna, wzmocnienie pozycji szlachty na
Litwie, napływ szlachty polskiej na Litwę i spadek znaczenia szlachty litewskiej, wspólny władca gwarantem
nierozerwalności unii obu państw
19 Na podstawie mapy wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Zakreśl grubą kreską granice, jakie uzyskała Korona po wcieleniu do niej nowych ziem na sejmie w
Lublinie w 1569 r.
b) Odpowiedz, do którego z krajów Rzeczypospolitej Obojga Narodów miały należeć Inflanty, Prusy
Książęce, Kurlandia i Semigalia po zawarciu unii lubelskiej.
20 Uzupełnij tekst. ( ... / 7 p.)
W XVI w. dążono do zacieśnienia związku Polski i Litwy, czyli zamiany unii personalnej w unię
__________________ . Sejm zebrany w ____________ r. uchwalił akt unii. W jej wyniku wspólne stały się
_________________, _________________, ___________________, polityka __________________ i
___________________.
21 Zaznacz hasła, które odnoszą się do skutków unii lubelskiej. ( ... / 1 p.)
A. ukierunkowanie polityki polskiej na zachód
B. polonizacja szlachty litewskiej
C. powstanie wielkich majątków na Ukrainie
D. wzrost zagrożenia ze strony Habsburgów
22 Uporządkuj czynności podejmowane przez szlachtę w czasie bezkrólewia w kolejności chronologicznej ( ... / 1 p.)
od najwcześniejszego do najpóźniejszego i przyporządkuj im właściwe cyfry.
___Zwoływanie sejmików kapturowych i wybór władz konfederackich oraz wyłonienie tzw. sądów
kapturowych.
___Zawiązanie konfederacji kapturowych i przejęcie władzy przez szlachtę w okręgach sejmikowych.
___Zwołanie sejmu konwokacyjnego poprzedzonego zjazdami szlacheckimi i sejmikami oraz ustalenie czasu
elekcji i listy kandydatów.
___Wybór interrexa zastępującego zmarłego króla.

Grupa A | strona 4 z 6
23 Podaj nazwę dokumentu i jego funkcję. ( ... / 2 p.)
7. Aby Akademię Krakowską restaurował i ludzie uczone w niej kosztem swym chował [utrzymywał].
8. Aby przynajmniej sto szlachciców polskich kosztem swym w akademiej paryskiej wychował, aby też
połowicę drugą na dworze królów i książąt postronnych.
Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Wiek XVI–XVIII w źródłach, Warszawa 1999, s. 111.
24 Podaj trzy przyczyny, z których powodu Henryka Walezego określano jako „króla malowanego”. ( ... / 3 p.)

25 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

Fragment ulotki wyborczej z czasów pierwszej wolnej elekcji
Commoda (korzyści): 1. że zacny cesarski syn, […] 4. że ma być sto ślachciców (w) Wiedniu na nauce, 5. że
ma być staranie o pokój (ze) strony Prus, Inflant, o Bar i nawigacyą narewską.
Incommoda (szkody): 1. że pan młody, musiałby mieć gubernatory, 2. że z narodu niemieckiego, nam zawżdy
przeciwnego, 3. że bliski naród jego, wycisnąłby nas ode wszystkiego, 4. co się innym dzieje, to jest Węgrom,
Slęzakom, Czechom, stałoby się to i Lechom, 5. niepokój z Turkiem, z Tatary, z Moskwą, z Wołochy [...] 7. już
by się Polakom nie nadziewać elekcyej, boby oni z nas sobie dziedzictwo uczynili [...].
Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Wiek XVI–XVIII w źródłach, Warszawa 1999, s. 106.
a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Kandydatem opisanym w tym źródle był:
A. Iwan Groźny C. Jan III Waza B. Ernest Habsburg D. Henryk Walezy
b) Opisz własnymi słowami dwa niebezpieczeństwa, jakie – zdaniem autora powyższej ulotki – mógł
przynieść wybór tego kandydata.
26 Ilustracja przedstawia jedną z wolnych elekcji. Wymień dwa warunki, które musiało spełniać wybrane ( ... / 2 p.)
miejsce, aby można było w nim zwołać sejm elekcyjny.

_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________

27 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Nieformalnym przywódcą stronnictwa szlacheckiego był Jan Zamojski. P F
Stefan Batory zainicjował powstanie nowej formacji wojskowej – piechoty
2. P F
wybranieckiej.
Na mocy rozejmu w Jamie Zapolskim Rzeczpospolita utraciła na rzecz
3. P F
Moskwy Inflanty i ziemię połocką.

28 Przyporządkuj daty do wydarzeń. ( ... / 1 p.)

1. oblężenie Pskowa A. 1581
2. powstanie Trybunału Koronnego B. 1579
3. rozpoczęcie konfliktu Stefana Batorego z C. 1578
Gdańskiem
D. 1577
1. _____ 2. _____ 3. _____

Grupa A | strona 5 z 6
29 Zaznacz dwa zdania zawierające prawdziwą informację o życiu Jana Zamojskiego. ( ... / 2 p.)
A. Jan Zamojski pochodził z rodziny magnackiej.
B. Był najbliższym współpracownikiem i doradcą króla Stefana Batorego.
C. Założył miasto Zamość i Akademię Zamojską.
D. Nigdy nie został mianowany starostą krakowskim.
30 Wymień trzy postanowienia rozejmu zawartego w Jamie Zapolskim w 1582 r. ( ... / 3 p.)

31 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Wielkie Księstwo Moskiewskie było w XVI w. zagrożeniem dla Litwy. P F
2. Konstytucja Nihil novi ugruntowała pozycję średniej szlachty. P F
3. Ugoda sandomierska obejmowała wszystkie wyznania protestanckie. P F

32 Przyporządkuj podanym opisom właściwe postaci historyczne. ( ... / 4 p.)

A. Polityk i dowódca, u boku Stefana Batorego oraz Zygmunta III zrobił wielką karierę polityczną; założył
miasto w stylu renesansowym.
B. Pierwszy elekcyjny władca; po kilku miesiącach rządów uciekł do Francji.
C. Biskup warmiński, jedna z głównych postaci kontrreformacji w Polsce; sprowadził zakon jezuitów na
ziemie Rzeczypospolitej.
D. Pisarz zajmujący się problematyką społeczną i polityczną, autor dzieła O naprawie Rzeczypospolitej.
33 Przyporządkuj właściwe pojęcia do podanych definicji. ( ... / 1 p.)
1. Dokument, w którym od czasów 2. Wojsko utworzone do obrony 3. Wspólnota wyznaniowa, która
pierwszej wolnej elekcji zapisane południowo-wschodnich granic powstała w wyniku uznania
były podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej, na jego zwierzchnictwa papieża przez
Rzeczypospolitej. utrzymanie przeznaczano część część prawosławnych w
dochodów z dóbr królewskich. Rzeczypospolitej.

A. pacta B. Artykuły C. wojsko D. piechota E. F.

conventa henrykowskie kwarciane wybraniecka arianie unici
1. _____ 2. _____ 3. _____
34 Wybierz wydarzenie najwcześniejsze i najpóźniejsze. ( ... / 1 p.)
1. Wydarzenie chronologicznie pierwsze A. unia lubelska
2. Wydarzenie chronologicznie ostatnie B. konstytucja Nihil novi
C. wojna Stefana Batorego o Inflanty
D. konfederacja warszawska
1. _____ 2. _____

Grupa A | strona 6 z 6
Grupa B Klasa .................... Numer z dziennika ..... 113 min Data ................
Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 71 p. Ocena .............

Poznać przeszłość 2 ZP - II. "Złoty wiek" Rzeczypospolitej

1 Uzupełnij lukę w tablicy genealogicznej Jagiellonów. ( ... / 1 p.)

2 Zaznacz trzy wydarzenia, do których doszło w czasie panowania Zygmunta Augusta. ( ... / 3 p.)
A. wybuch I wojny północnej
B. wojna z Wielkim Księstwem Moskiewskim Iwana III Srogiego
C. bitwa pod Obertynem
D. powołanie Komisji Morskiej
E. wojna pruska
F. przedłużenie pokoju wieczystego z Turcją
3 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Ludwik II Jagiellończyk był królem Czech i Węgier. P F
2. Bona Sforza dążyła do przymierza z Habsburgami. P F
3. Zygmunt I Stary podpisał pokój wieczysty z Turcją. P F

4 Wymień dwa powody, dla których Gdańsk obawiał się utworzenia Komisji Morskiej przez króla ( ... / 2 p.)
Zygmunta Augusta.
5 Spośród podanych wydarzeń wybierz te, do których doszło za panowania Zygmunta I Starego. ( ... / 1 p.)
A. sejm egzekucyjny C. pierwszy sejm walny
B. hołd pruski D. przebudowa Wawelu

Grupa B | strona 1 z 6
6 Przyjrzyj się mapie. Następnie ( ... / 2 p.)
wykonaj polecenia.
a) Zaznacz poprawne dokończenie
zdania.
Mapa przedstawia Wielkie Księstwo
Litewskie
A. przed 1525 r. C. w
latach 1561–1569.
B. w latach 1525–1561. D. po
1569 r.
b) Podaj jeden argument
uzasadniający Twój wybór.

7 Wymień trzy przykłady wkładu wyznań reformowanych w rozwój kultury w Rzeczypospolitej. ( ... / 3 p.)

8 Przyporządkuj opisy do właściwych postaci. ( ... / 1 p.)

1. Stanisław Hozjusz A. Sprowadził jezuitów do Polski
2. Faust Socyn B. Założył Akademię Wileńską
3. Piotr Skarga C. Utworzył kolegium w Braniewie
D. Był przywódcą braci polskich
E. Był autorem Kazań i spowiednikiem Zygmunta III
Wazy
F. Założył szkołę w Lesznie
9 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Poza systemem stanowym społeczeństwa Rzeczypospolitej w XVI w. znajdowali się:
A. arianie. B. tzw. ludzie luźni. C. holenderscy osadnicy.
10 Przyjrzyj się ilustracji, a następnie zaznacz określenie wyznawców ( ... / 1 p.)
religii, którzy wznosili tego typu świątynie.
A. Kalwini
B. Żydzi
C. Arianie

11 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Rzemieślnicy tworzyli bractwa kurkowe, do których zadań należało:
A. obrona wybranych odcinków miejskich murów w czasie oblężenia.
B. organizacja jarmarków w mieście.
C. kontrola produkcji rzemieślniczej.
12 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Jurysdykcja cechowa w XVI w. nie obowiązywała w:
A. Gdańsku i Toruniu.
B. dobrach królewskich.
C. miejskich lub podmiejskich dobrach kościelnych i szlacheckich.

Grupa B | strona 2 z 6
13 Uzupełnij tekst. ( ... / 5 p.)
W XVI w. największym miastem w Rzeczypospolitej był __________, liczący na początku stulecia ok. 50
tys. mieszkańców. Głównym źródłem jego bogactwa stało się pośrednictwo w hurtowym handlu __________,
spławianym rzeką __________. Kupcy korzystali ze szczególnego przywileju, tzw. ____________, które
zapewniało im, że w mieście nikt poza nimi nie mógł bezpośrednio sprzedać towaru obcemu kupcowi. Miasto
zawdzięczało swój rozkwit nadaniu przywilejów królewskich i szerokiej ____________, pozwalającej na
samodzielne decydowanie o swoich wewnętrznych sprawach.
14 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
W miesiącu sierpniu odbywa się tu wielki jarmark od św. Dominika czternaście dni i dłużej trwający, na który
zbierają się Niemcy, Francuzi, Flamandy, Anglicy, Hiszpanie, Portugalczycy i wtedy zawija do portu przeszło
400 okrętów naładowanych winem francuskim i hiszpańskim, jedwabiem, oliwą, cytrynami, konfiturami i
innymi płodami hiszpańskimi, korzeniami portugalskimi, cyną i suknem angielskim. Zastają [...] magazyny
pełne pszenicy, żyta i innego zboża, lnu, konopi, wosku, miodu, potażu, drzewa do budowy, solonej wołowiny i
innych drobniejszych rzeczy [...]. Zboże zaś i inne płody zbywające od potrzeb krajowych spławiają do [...] na
wiosnę i przedają hurtem kupcom [...], którzy składają je w swych magazynach na następny jarmark, a że oni
tylko sami mogą prowadzić ten handel, są niezmiernie bogaci i nie masz miasta, z którego by król polski mógł
mieć więcej pieniędzy.
Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Wiek XVI–XVIII w źródłach, Warszawa 1999, s. 73.
a) Podaj nazwę miasta, którego dotyczy opis. Uzasadnij odpowiedź jednym argumentem.
b) Wymień dwa towary stamtąd eksportowane.
15 ( ... / 3 p.)
Przyjrzyj się godłu Rzeczypospolitej Obojga Narodów i
wykonaj polecenia.
a) Jakie dwa symbole umieszczono w godle
Rzeczypospolitej?
b) Dlaczego oba symbole przedstawiono dwukrotnie i
naprzemiennie?

16 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Po zawarciu unii lubelskiej nie doszło do polonizacji ziem litewskich. P F
Inflanty, Prusy Książęce, Kurlandia i Semigalia znalazły się we wspólnym
2. P F
władaniu Korony i Litwy.
3. Unia lubelska została zawarta 1 lipca 1569 r. P F

17 Zaznacz instytucje, które po zawarciu unii lubelskiej pozostały odrębne dla Litwy i Korony. ( ... / 3 p.)
A. sejm walny F. urzędy centralne
B. armia G. polityka podatkowa
C. skarb H. polityka zagraniczna
D. władca I. język urzędowy
E. system monetarny J. prawo

Grupa B | strona 3 z 6
18 Podkreśl czynniki, które wywoływały sprzeciw wobec zawarcia unii lubelskiej. ( ... / 5 p.)
bezdzietność króla, obsadzanie dziedzicznego tronu litewskiego przez szlachtę i magnaterię tak jak w Polsce,
silniejsza pozycja w polityce międzynarodowej, konieczność udzielania pomocy Litwie przez wojska Korony,
dążenie części magnaterii litewskiej do zachowania niezależności od Polski, sprzeciw magnatów litewskich
przeciwko kupowaniu ziemi i sprawowaniu urzędów na Litwie przez szlachtę koronną, dążenie szlachty
litewskiej do uzyskania takich samych przywilejów co szlachta koronna, wzmocnienie pozycji szlachty na
Litwie, napływ szlachty polskiej na Litwę i spadek znaczenia szlachty litewskiej, wspólny władca gwarantem
nierozerwalności unii obu państw
19 Na podstawie mapy wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Zakreśl grubą kreską granice, jakie uzyskała Korona po wcieleniu do niej nowych ziem na sejmie w
Lublinie w 1569 r.
b) Odpowiedz, do którego z krajów Rzeczypospolitej Obojga Narodów miały należeć Inflanty, Prusy
Książęce, Kurlandia i Semigalia po zawarciu unii lubelskiej.
20 Uzupełnij tekst. ( ... / 7 p.)
W XVI w. dążono do zacieśnienia związku Polski i Litwy. Zwolennikiem unii był król _________________,
który nie miał syna – następcy tronu. Sejm zebrany w_________________ w 1569 r. uchwalił akt unii. W jej
wyniku odrębne pozostały jednak ________________, _________________, _________________,
_________________ i ______________ oficjalne.
21 Zaznacz hasła, które odnoszą się do przyczyn unii lubelskiej. ( ... / 1 p.)
A. ukierunkowanie polityki polskiej na wschód
B. zagrożenie Litwy ze strony Wielkiego Księstwa Moskiewskiego
C. powstanie wielkich majątków na Ukrainie
D. polityczne ambicje polskiej szlachty
22 Uporządkuj czynności podejmowane przez szlachtę w czasie pierwszej wolnej elekcji w kolejności ( ... / 1 p.)
chronologicznej od najwcześniejszego do najpóźniejszego i przyporządkuj im właściwe cyfry.
___Zwołanie sejmu konwokacyjnego i ustalenie czasu elekcji i listy kandydatów.
___Głosowanie na wytypowanych wcześniej kandydatów na sejmie elekcyjnym.
___Zaprzysiężenie przez króla elekta Artykułów henrykowskich i pacta conventa oraz sejm koronacyjny.
___Przyjęcie przez szlachtę aktu konfederacji warszawskiej.

Grupa B | strona 4 z 6
23 Podaj nazwę dokumentu i jego funkcję. ( ... / 2 p.)
4. O wojnie albo ruszeniu pospolitym nic zaczynać nie mamy mimo pozwolenie sejmowe wszech stanów, ani
za granice koronne obojga narodu rycerstwa koronnego wojennym obyczajem wywodzić żadnym obyczajem
ani prośbą naszą królewską, ani płaceniem [...].
9. Sejm walny koronny we dwie lecie najdalej być ma składan [...].
Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Wiek XVI–XVIII w źródłach, Warszawa 1999, s. 108–109.
24 Podaj trzy przyczyny, z których powodu Henryka Walezego określano jako „króla malowanego”. ( ... / 3 p.)

25 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

Fragment ulotki wyborczej z czasów pierwszej wolnej elekcji
Commoda: 1. pokój dożywotny z nim samym, 2. język rozumie.
Incommoda: 1. wojna z Turki, z Tatary, z Niemcy, z Wołochy, boby on z pokojem nie siedział, 2. morza byśmy
przecie nie mieli, bo port narewski wielki jego klejnot, 3. tyraństwo a bestialitas (okrucieństwo) wrodzona, 4.
voluntatem suam pro lege didicit (wolę swą uważa za prawo), 5. niesława a wieczna sromota nasza nade
wszytko [...].
Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Wiek XVI–XVIII w źródłach, Warszawa 1999, s. 106.
a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Kandydatem opisanym w tym źródle był:
A. Iwan Groźny. B. Ernest Habsurg. C. Albrecht II Hohenzollern. D. Henryk Walezy.
b) Opisz własnymi słowami dwa niebezpieczeństwa, jakie – zdaniem autora powyższej ulotki – mógł
przynieść wybór tego kandydata.
26 Ilustracja przedstawia jedną z wolnych elekcji. Wymień dwa warunki, które musiało spełniać wybrane ( ... / 2 p.)
miejsce, aby można było w nim zwołać sejm elekcyjny.

_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________

27 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Stefan Batory przegrał konflikt z Gdańskiem, który nie uznawał jego władzy. P F
Cesarz Maksymilian II został wybrany na króla Rzeczypospolitej głosami
2. P F
senatorów.
Wojna o Inflanty prowadzona przez Rzeczpospolitą z Moskwą spowodowała
3. P F
odcięcie Carstwa Rosyjskiego od dostępu do Bałtyku.

28 Przyporządkuj daty do wydarzeń. ( ... / 1 p.)

1. zawarcie rozejmu w Jamie Zapolskim A. 1584
2. egzekucja Samuela Zborowskiego B. 1577
3. bitwa pod Lubiszewem C. 1576
D. 1582
1. _____ 2. _____ 3. _____
29 Zaznacz dwa zdania zawierające prawdziwą informację o życiu Jana Zamojskiego. ( ... / 2 p.)
A. Jan Zamojski pochodził z rodziny szlacheckiej.
B. Był najbliższym współpracownikiem i doradcą Henryka Walezego.
C. Założył miasto Sandomierz i Akademię Sandomierską.
D. Został mianowany sekretarzem królewskim, kanclerzem i hetmanem wielkim koronnym.

Grupa B | strona 5 z 6
30 Wymień trzy postanowienia ugody zawartej po zakończeniu konfliktu Stefana Batorego z Gdańskiem ( ... / 3 p.)
w 1577 r.
31 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
Na zjeździe wiedeńskim podpisano porozumienie pomiędzy Habsburgami a
1. P F
Jagiellonami.
2. Największym miastem Rzeczypospolitej w XVI w. był Kraków. P F
3. Akademia Rakowska była szkołą utworzoną przez arian. P F

32 Przyporządkuj podanym opisom właściwe postaci historyczne. ( ... / 4 p.)

A. Uważany za twórcę renesansowej polszczyzny, autor dzieła Krótka rozprawa między… Panem, Wójtem a
Plebanem.
B. Jeden z głównych przeciwników unii lubelskiej, pochodził z wpływowego litewskiego rodu magnackiego.
C. Druga żona Zygmunta Starego, pochodziła ze znanego włoskiego rodu.
D. Drugi król elekcyjny, pochodzący z Siedmiogrodu; prowadził zwycięskie wojny z Moskwą.
33 Przyporządkuj właściwe pojęcia do podanych definicji. ( ... / 1 p.)
1. Formacja wojskowa utworzona 2. Sejm, podczas którego 3. Osobiste zobowiązania
w czasach panowania Stefana wyznaczano czas i miejsce elekcji kandydata do polskiego tronu.
Batorego. przyszłego władcy.

A. pacta B. Artykuły C. wojsko D. piechota E. sejm F. sejm

conventa henrykowskie kwarciane wybraniecka egzekucyjny konwokacyjny
1. _____ 2. _____ 3. _____
34 Wybierz wydarzenie najwcześniejsze i najpóźniejsze. ( ... / 1 p.)
1. Wydarzenie chronologicznie pierwsze A. unia lubelska
2. Wydarzenie chronologicznie ostatnie B. pierwsza wolna elekcja
C. konstytucja Nihil novi
D. ugoda sandomierska
1. _____ 2. _____

Grupa B | strona 6 z 6