Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 103 p.

Imię ..................................................................................

1 Spośród wydarzeń XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej wybierz chronologicznie pierwsze i  ostatnie. ( ... / 1 p.)
1. Wydarznie chronologicznie pierwsze A. powołanie Komisji Edukacji Narodowej 
2. Wydarzenie chronologicznie ostatnie B. założenie Collegium Nobilium
C. założenie Szkoły Rycerskiej
D. uchwalenie Konstytucji 3 maja
1. _____ 2. _____
2 Przyjrzyj się osi czasu i zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Order Virtuti Militari został ustanowiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w okresie oznaczonym
na osi czasu literą
A. B. B. C. C. D. D. E.
3 Przyjrzyj się osi czasu i wykonaj polecenie. ( ... / 1 p.)

Wybierz ciąg liter odpowiadający poniższemu ciągowi wydarzeń.

wojna północna – elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego – powstanie kościuszkowskie

A.  A–B–D B. B–D–E  C. C–D–E   D. B–C–D
4 Przyporządkuj stwierdzenia do wewnętrznych lub zewnętrznych przyczyn rozbiorów Polski.  ( ... / 2 p.)
1. Przyczyny wewnętrzne A. Utrata pozycji Rzeczypospolitej na arenie
międzynarodowej wskutek wojen w XVII wieku. 
2. Przyczyny zewnętrzne B. Osłabienie państwa wojnami w XVII wieku.
C. Ograniczenie władzy królewskiej przez liczne
przywileje szlacheckie.
D. Liberum veto.
E. Ingerowanie sąsiednich mocarstw w wewnętrzne
sprawy Rzeczypospolitej. 
F. Niechęć magnaterii do reform i przedkładanie
prywatnych interesów nad sprawy Rzeczypospolitej.
G. Słaba i nieliczna armia.
1. _____ 2. _____
5 Spośród wymienionych wydarzeń wybierz to chronologicznie pierwsze i ostatnie.   ( ... / 2 p.)
1. Wydarzenie chronologicznie pierwsze A. pierwszy rozbiór Polski
2. Wydarzenie chronologicznie ostatnie B. sejm rozbiorowy 
C. konfederacja barska
1. _____ 2. _____
6 Zaznacz właściwe dokończenia poniższych zdań. ( ... / 4 p.)
1. Duże znaczenie dla rozwoju kultury w Polsce miały tak zwane
A. śniadania o poranku. B. obiady czwartkowe. C. aktywne podwieczorki.
2. Były to spotkania artystów i uczonych, które odbywały się na Zamku Królewskim w Warszawie lub w
A. Pałacu w Śmiełowie. B. kościele Sakramentek. C. Łazienkach Królewskich.
3. Stanisław August Poniatowski zapraszał na nie między innymi
A. ambasadorów. B. poetów. C. żołnierzy.
4. Spotkania były wzorowane na
A. paryskich salonach literackich. B. londyńskich salonach literackich. C. moskiewskich salonach literackich.

ALA8LML strona 1 z 8
7 Przyporządkuj właściwy termin do każdej definicji. ( ... / 4 p.)
1. anarchia A. Główny dowódca wojsk powstańczych podczas
insurekcji kościuszkowskiej.
2. ambasador B. Stan chaosu i samowoli spowodowany brakiem
władz państwowych lub ich bezsilnością.
3. emigracja C. Najwyższy przedstawiciel danego państwa, który
reprezentuje je wobec władz innego państwa na jego
terytorium.
4. naczelnik D. Opuszczenie rodzinnego kraju, na przykład z
powodu prześladowań politycznych.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
8 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
( ... / 2 p.)
Warszawską siedzibą Augusta II i Augusta III był
1. znajdowała się tam siedziba Szkoły Rycerskiej. 
A. pałac Saski,
obaj władcy pochodzili z Saksonii i stąd wzięła się nazwa
ponieważ 2.
pałac Na budynku.
B. Wodzie,
3. był letnią rezydencją króla Polski. 

9 Wykonaj polecenia dotyczące konfederacji targowickiej. ( ... / 5 p.)

1. Uzupełnij poniższy schemat.

2. Wybierz poprawne dokończenie zdań.

Główna przyczyna przystąpienia króla Poniatowskiego do Targowicy to

A. troska o swój kraj.                                C. dążenie do uchronienia kraju przed rozbiorem.   

B. strach przed carycą Katarzyną II.         D. chęć osiągnięcia prywatnych korzyści.
Sejm grodzieński został zwołany w celu

A. przeprowadzenia reform.                   C. wyboru nowego króla. 

B. zatwierdzenia drugiego rozbioru.       D. detronizacji Stanisława Augusta Poniatowskiego.

10 Przyporządkuj do postaci funkcję, którą pełniła.  ( ... / 4 p.)
1. Adam Poniński  A. król 
2. August II Mocny B. duchowny i uczony
3. Wojciech Bogusławski C. marszałek sejmu
4. Hugo Kołłątaj    D. autor sztuk teatralnych
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
11 Przyjrzyj się osi czasu i zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Do pierwszego rozbioru Polski doszło w okresie oznaczonym na osi czasu literą

A. B B. C C. D D. E

ALA8LML strona 2 z 8
12 Na podstawie fragmentu Panoramy Racławickiej wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)

13 Przyporządkuj wydarzenie do właściwej daty.  ( ... / 4 p.)

1. 1717 r. A. konfederacja targowicka
2. 1768 r. B. powstanie kościuszkowskie
3. 1792 r. C. konfederacja barska
4. 1794 r. D. sejm niemy
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
14 Przyporządkuj wydarzenia historyczne do odpowiednich postaci.
( ... / 4 p.)
1. Stanisław August Poniatowski A. założenie Collegium Nobilium
2. Stanisław Szczęsny Potocki B. założenie Szkoły Rycerskiej
3. Stanisław Małachowski C. obrady Sejmu Wielkiego
4. Stanisław Konarski D. konfederacja targowicka
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
15 Uzupełnij ciągi wydarzeń. W ciągu pierwszym wpisz wydarzenie chronologicznie ostatnie, a drugim ( ... / 2 p.)
chronologicznie pierwsze. Wybierz odpowiedzi spośród podanych.

1. sejm niemy – prawa kardynalne – ....................................................

A. otwarcie Biblioteki Załuskich B. prawo o miastach
2. .................................................... – powstanie Teatru Narodowego – utworzenie Towarzystwa do Ksiąg
Elementarnych
A. otwarcie Biblioteki Załuskich B. prawo o miastach
16 Uzupełnij schemat odpowiednią przyczyną, tak aby powstał właściwy ciąg przyczyna – wydarzenie – ( ... / 1 p.)
skutek. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.

.................................. – pierwszy rozbiór Polski – utrata części ziem przez Rzeczpospolitą

A. uchwalenie Konstytucji 3 maja
B. klęska konfederacji barskiej
C. potrzeba przeprowadzenia reform w kraju
17 Przyporządkuj grupy pojęć do odpowiednich wydarzeń.
1. I rozbiór Polski
2. II rozbiór Polski
3. powstanie kościuszkowskie
4. Sejm Wielki
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
( ... / 4 p.)
A. Warszawa, Straż Praw, Ignacy Potocki, prawo o
miastach
B. Racławice, Uniwersał połaniecki, Jan Kiliński,
kosynierzy
C. Bar, Rada Nieustająca, Fryderyk II Wielki,
Komisja Edukacji Narodowej
D. Targowica, Order Virtuti Militari, Józef
Poniatowski, emigracja 

ALA8LML strona 3 z 8
18 Przyporządkuj wymienione niżej hasła do poszczególnych rozbiorów Polski.  ( ... / 3 p.)
1. Pierwszy rozbiór A. Konstytucja 3 maja
2. Drugi rozbiór B. kosynierzy
3. Trzeci rozbiór C. Tadeusz Rejtan
D. prawa kardynalne
E. Jan Kiliński
F. Targowica
G. Racławice
H. Bar
I. Józef Poniatowski  
1. _____ 2. _____ 3. _____
19 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
( ... / 2 p.)
Ryngrafy były szczególnie popularne wśród konfederatów
1. sprzeciwiali się w ten sposób Konstytucji 3 maja. 
A. barskich,
uważali, że dzięki nim sprzeciwiają sie reformom
ponieważ 2.
wprowadzonym podczas Sejmu Wielkiego. 
B. targowickich,
3. głosili, że ich zryw ma na celu obronę wiary katolickiej. 

20 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

( ... / 2 p.)
Sejm z lat 1788–1792 nazwano
Sejmem 1. jego obrady trwały cztery lata. 
A.
Wielkim, 
2. uchwalono na nim bardzo ważne reformy. 
ponieważ
sejmem w obawie przed zerwaniem obrad nie zezwolono posłom i
B. niemym,  3.
senatorom na zabieranie głosu. 

21 Na podstawie tekstu Reformy wojskowe sejmu niemego zaznacz właściwe dokończenie zdań.                     ( ... / 2 p.)

                                                                                           Kiedy dla niezgód domowych i postronnych inkursji1

Rzeczypospolitej […]ekstraordynaryjnym2 sposobem ratować się musi i dlatego chcąc traktatem to złe
oddalić i z gruntu wykorzenić, zdało się nam stanom Rzeczypospolitej skryptem niniejszym sekretnym niektóre
punkta oprócz konstytucji obwarować.                            […] Niezrachowanymi3 stratami doświadczyliśmy
tego, że bez własnego regularnego wojska i regularnej […] płacy, nigdy bezpiecznie i z honorem utrzymać się
nie możemy; zważając z drugiej strony [na] niedostatek kraju całego, postanowiliśmy liczbę wojska
koronnego dawniejszego trzydziestotysięcznego zredukować4 [red. – do 24 tysięcy].
Źródło: Reformy wojskowe sejmu „niemego” [w:] Marek Ferenc, Epoka nowożytna. Teksty źródłowe. Tematy
lekcji i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 2001, s. 191–192
1 inkursja – najazd, napad     2 ekstraordynaryjny – nadzwyczajny
3 niezrachowany – niepoliczalny   4 zredukować – pomniejszyć                                                   
1. W wyniku postanowień sejmu niemego liczba wojska Rzeczypospolitej
A. zwiększyła się. C. utrzymała się na tym samym poziomie.  
B. zmniejszyła się.  D. trudno ocenić.
2. Posłowie podejmujący reformę wojskową kierowali się
A. strachem i chęcią zysku.  C. szacunkiem i finansami.      
B. honorem i ekonomią.    D. patriotyzmem i odwagą.     
22 Zaznacz właściwe dokończenie zdań. ( ... / 2 p.)
1. W czasie wojny północnej Rzeczpospolitą bezlitośnie łupiły wojska
A. pruskie, rosyjskie.  B. szwedzkie, rosyjskie.  C. tureckie, pruskie. D. rosyjskie, tureckie.
2. W trakcie wojny północnej panowali w Polsce
A. August II i August III.
B. August II i Stanisław Leszczyński.
C. August III i Stanisław Leszczyński.
D. Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski.

ALA8LML strona 4 z 8
23 Na podstawie mapy wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
a) Pokoloruj ziemie zabrane
Rzeczypospolitej w wyniku I rozbioru
przez Austrię.

b) Dokończ zdanie.

Po pierwszym rozbiorze Polski, podróżując

z Witebska do Lwowa, przejeżdżało się
kolejno przez:

A. Prusy, Rzeczpospolitą, Austrię.             

   

B. Rosję, Rzeczpospolitą, Austrię.

C. Austrię, Rzeczpospolitą, Prusy.
D. Austrię, Rzeczpospolitą, Rosję.

24 Na podstawie ilustracji wykonaj polecenia.  ( ... / 3 p.)

a) Wybierz właściwe dokończenie zdania. 

Postać przedstawiona na ilustracji to  

A. Tadeusz Rejtan.             

B. Adam Poniński.              
C. Franciszek Salezy Potocki.
D. Stanisław August Poniatowski.
c) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące ilustracji są
prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniu prawdziwym, a F –
przy fałszywym. 

A. Dramatyczny sprzeciw posła nic nie dał i sejm wyraził zgodę na

rozbiór Polski. P/F

B. Postawa posła stała się odtąd symbolem zdrady narodowej. P/F

b) Wyjaśnij, dlaczego przedstawiona na ilustracji postać leży
na podłodze i rozdziera szatę. 

25 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Konstytucję 3 maja uchwalono podczas
A. sejmu niemego.    C. sejmu elekcyjnego.
B. sejmu rozbiorowego.   D. Sejmu Wielkiego.
26 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Posłem, który sprzeciwił się zatwierdzeniu pierwszego rozbioru Polski, był
A. Stanisław Konarski.    C. Tadeusz Rejtan.
B. Wojciech Bogusławski.    D. Antoni Poniński.
27 Zaznacz ciąg chronologiczny zawierający właściwe zestawienie wydarzeń z czasów panowania ( ... / 1 p.)
ostatnich władców Rzeczypospolitej.
A. założenie Szkoły Rycerskiej – sejm niemy – założenie Collegium Nobilium
B. założenie Collegium Nobilium – sejm niemy – założenie Szkoły Rycerskiej
C. sejm niemy – założenie Szkoły Rycerskiej – założenie Collegium Nobilium
D. sejm niemy – założenie Collegium Nobilium – założenie Szkoły Rycerskiej

ALA8LML strona 5 z 8
28 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach prawdziwych, a F – przy ( ... / 4 p.)
fałszywych.
Stanisław August Poniatowski miał znaczny wpływ na rozwój kultury i nauki
1. P F
polskiego oświecenia.
W oświeceniu upowszechniły się w Rzeczypospolitej sztuka i architektura
2. P F
klasycystyczna.
Jednym z najwybitniejszych pisarzy polskiego oświecenia był biskup
3. P F
warmiński Ignacy Krasicki, autor licznych sztuk teatralnych. 

29 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach prawdziwych, a F – przy ( ... / 3 p.)
fałszywych.
Za panowania Augusta III wszystkie sejmy, z wyjątkiem dwóch, zostały
1. P F
zerwane lub zakończyły obrady bez podjęcia uchwał. 
Po śmierci Augusta II Mocnego wybuchła wojna domowa między Augustem
2. III
P F
a Stanisławem Poniatowskim.
W czasach saskich plan reform sformułował Stanisław Leszczyński, który
3. opublikował dzieło O skutecznym rad sposobie. Skrytykował w nim wady P F
ustroju Rzeczypospolitej, czyli liberum veto, wolną elekcję i konfederacje. 

30 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach prawdziwych, a F – przy ( ... / 3 p.)
fałszywych.
1. W pierwszym rozbiorze Polski wzięły udział dwa mocarstwa – Rosja i Prusy. P F
2. Uchwalenie Konstytucji 3 maja przyczyniło się do drugiego rozbioru Polski. P F
Upadek powstania kościuszkowskiego doprowadził do trzeciego rozbioru
3. P F
Polski.

31 Spośród osiągnięć kulturalnych XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej zaznacz te, które związane są z ( ... / 3 p.)
królem Stanisławem Augustem Poniatowskim.
A. Collegium Nobilium E. Biblioteka Załuskich
B. pismo „Monitor” F. Szkoła Rycerska
C. Teatr Narodowy G. Operalnia
D. Komisja Edukacji Narodowej
32 Uzupełnij notatkę. Wykorzystaj do tego podane niżej nazwy geograficzne.
( ... / 6 p.)
Dubienka, Targowica, Rosja, Zieleńce, Prusy, Grodno
Przeciwni reformom powołali konfederację przeciwko dziełom Sejmu Wielkiego. Zawiązali ją w
porozumieniu z carycą Katarzyną II w miasteczku .................................., na wschodnim krańcu Podola. W
rezultacie 100-tysięczna armia rosyjska wkroczyła na ziemie Rzeczypospolitej. Polacy pod dowództwem
księcia Józefa Poniatowskiego wygrali bitwę pod ................................... . Pod .................................. nad
Bugiem armia polska z Tadeuszem Kościuszką na czele odparła pięciokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie.
Mimo kapitulacji króla .................................. i .................................. dokonały drugiego rozbioru Polski. W
tym samym roku w .................................. zebrał się sejm, który zatwierdził drugi rozbiór Polski i zniósł
większość reform Sejmu Wielkiego.

ALA8LML strona 6 z 8
33 Na podstawie zamieszczonej mapy wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)

34 Uzupełnij puste miejsca, tak aby powstał właściwy ciąg przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz ( ... / 4 p.)
odpowiedzi spośród podanych poniżej.

A. utrata niepodległości przez Polskę

B. słabnąca pozycja Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej

C. klęska powstania kościuszkowskiego

D. zawiązanie konfederacji targowickiej i wybuch wojny z Rosją

35 Tomek i Ola, uczniowie klasy szóstej, przygotowują projekt edukacyjny z historii. Na podstawie analizy ( ... / 4 p.)
treści ich wypowiedzi rozstrzygnij, o jakich postaciach historycznych mówią. Wykreśl niewłaściwe
informacje w zdaniach 1. i 2.

Tomek: Przeciwni reformom magnaci nie zgadzali się z zapisami Konstytucji 3 maja i powołali konfederację
przeciwko reformom Sejmu Wielkiego. Zawiązali ją w porozumieniu z Katarzyną II w Petersburgu, ale
oficjalnie ogłosili tę decyzję na terytorium Rzeczypospolitej, w miasteczku Targowica.

Ola: Prusy zajęły Pomorze Gdańskie – bez Gdańska i Torunia, a także Warmię, łącząc w ten sposób obie
części swojego państwa. Na pozyskanych terenach dobrze rozwijała się gospodarka. Z kolei Austria
zagarnęła południową Małopolskę. Były to obszary gęsto zaludnione, z ważnym ośrodkiem handlowym
Lwowem i kopalniami soli w pobliżu Krakowa. Rosja przejęła rozległe, lecz zacofane gospodarczo i słabo
zaludnione ziemie białoruskie nad górną Dźwiną i Dnieprem.
1. Tomek mówi o przyczynach/skutkach pierwszego/drugiego rozbioru Polski.

2. Ola opisuje przyczyny/skutki pierwszego/drugiego rozbioru Polski.

36 Uporządkuj w kolejności wydarzenia, które nastąpiły w XVIII wieku. Rozpocznij od wydarzenia, które ( ... / 1 p.)
było pierwsze.

......... konfederacja targowicka      ........ konfederacja barska       ........ sejm niemy

........ powstanie kościuszkowskie        ........ Sejm Wielki

37 Uporządkuj chronologicznie XVIII-wiecznych władców Polski. Zacznij od panującego najwcześniej.
( ... / 1 p.)
......... August II Mocny,   ......... Stanisław August Poniatowski,   ......... August III Sas
38 Uporządkuj chronologicznie XVIII-wieczne instytucje. Zacznij od tej, która powstała najwcześniej.
( ... / 1 p.)
.......... Szkoła Rycerska     .......... Collegium Nobilium   .......... Komisja Edukacji Narodowej

ALA8LML strona 7 z 8
39 Rozstrzygnij, o jakim wydarzeniu z czasów powstania kościuszkowskiego mówią opisane poniżej ( ... / 4 p.)
postacie.

A. „Byłem świadkiem, jak naczelnik ślubował w otoczeniu żołnierzy i mieszczan”.

B. „Jako jeden z kosynierów przyczyniłem się do zwycięstwa nad Rosjanami”.

C. „Z nadzieją przyjąłem wiadomość o przyznaniu chłopom wolności osobistej i gwarancji nieusuwalności z

zajmowanej ziemi”.

D. „Widziałem, jak w trakcie walk naczelnik został ranny i dostał się do niewoli”.
A. ......................................................... C. .........................................................

B. ......................................................... D. .........................................................
40 Na podstawie fragmentu Hymnu Korpusu Kadetów Ignacego Krasickiego wykonaj polecenia.
( ... / 2 p.)
Święta miłości kochanej ojczyzny,

Czują cię tylko umysły poczciwe!

Dla ciebie zjadłe1 smakują trucizny.

Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe2.

Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,

Gnieździsz w umyśle rozkoszy3 prawdziwe.

Byle cię można wspomóc, byle wspierać.

Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Źródło: Ignacy Krasicki, Hymn Korpusu Kadetów [w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów
źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk,
S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 403, fragment.
1 jadowite          2 takie, które nie hańbią          3 dzisiaj: rozkosze
A. Napisz, jaka jest inna nazwa Korpusu Kadetów, czyli szkoły, która powstała z inicjatywy Stanisława
Augusta Poniatowskiego. 

B. Wyjaśnij, jaki był podstawowy obowiązek wychowanków Korpusu Kadetów.

ALA8LML strona 8 z 8