-- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Materiał przeznaczony do nauki. Nie popieramyści—

Grupa A

Polska po II wojnie światowej

Test podsumowujący rozdział IV

1 Wyjaśnij, w jaki sposób zmieniły się granice Polski na skutek II wojny światowej i powojennych traktatów. [:]
. 0–4 p.
Wykorzystaj podane w ramce pojęcia.

linia Curzona, Kresy Wschodnie, Ziemie Odzyskane, Śląsk, Lwów, konferencja w Poczdamie

r
.
2 Rozwiń podane skróty. C]
0–2 p.

PRL – PZPR –
zó WiN – MO –

3 Spośród podanych wydarzeń wybierz wydarzenie chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie [Ż]
. ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrane wydarzenia.

Wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C

0–2 p.

Wydarzenie chronologicznie ostatnie A B C

A. utworzenie PZPR B. referendum ludowe C. wybory do sejmu ustawodawczego

.
4 Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie wykonaj polecenia.

Popełnili oni też [...] błąd „taktyczny”. Potworzono mianowicie znaczną ilość komisji głosowania, obejmujących
w
spisami niewielkie rejony i stosunkowo nieznaczną ilość głosujących. Nie miało to bynajmniej na celu usprawnie-
nia głosowania. Istotnym, ukrytym celem było zebranie materiału do możliwie drobiazgowego „rozpracowania
terenu” pod względem nastawienia politycznego poszczególnych bloków domów, bądź pojedynczych ulic. Ten chwyt
jednak okazał się obosieczny, bowiem w małych rejonach, na tle ogólnego poważnego nastroju, dość wyraźnie
wyróżniali się nieliczni zwolennicy reżimu i przedajni [dający się przekupić] węszyciele [...]. W wielu wypadkach
pozwoliło to ludności ustalić opinię o bliższych i dalszych sąsiadach, których należy się wystrzegać.

a) Rozstrzygnij, czy autor tekstu był zwolennikiem, czy przeciwnikiem władz komunistycznych.
Uzasadnij odpowiedź.
[:]
0–4 p.

b) Przedstaw, jakie były według autora tekstu cele, a jakie skutki utworzenia wielu komisji wyborczych.
[:]
0–6 p.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --
—riał przeznaczony do nauki. Nie popieramy ściągania.

5 Wyjaśnij, do jakich zmian wprowadzanych przez władze komunistyczne odnoszą się podane pojęcia, 0–6 p.
i określ skutki tych działań.

reforma rolna –

Plan Rozwoju Gospodarczego i Budowy Podstaw Socjalizmu (plan sześcioletni) –

6 Zapoznaj się z plakatem propagandowym, a następnie wykonaj polecenia.

„..-„_,? <..:-~— a) Opisz scenę przedstawioną na plakacie.

[:
0–2 p.

r
U
' „

b) Wyjaśnij, jaką treść chciał przekazać autor plakatu, i wskaż, 0–3 p.

w! Ą * , _, jakimi środkami posłużył się w tym celu.
zó „
i'
«(T',/”7.5"?! „' '
I]
,: . ,'] lli/r
'

›; _: !gśgjiuf'm * 'Ł'ł'ff.
, fw: i.. «.'-' , .

' , „wilgi; „Gus; „__5 UJ!

- „,
”"M"
' „'!”! *”
—
—

7 Zapoznaj się z treścią ulotki wydanej w trakcie strajków w grudniu 1970 r., a następnie wykonaj polecenia.

Mieszkańcy Szczecina!
Miasto nasze spotkało nieszczęście. Kryjąc się za plecami robotników i zdezorientowanych, ale uczciwych ludzi
wrogie [...] elementy, a w tym wręcz bandyckie, podpalały budynki publiczne, grabiły sklepy, mienie społeczne,
a najgorsze, że nieobliczalnymi wystąpieniami naraziły życie i zdrowie spokojnych obywateli, młodzieży i dzieci.
Działając w imię Waszego bezpieczeństwa i ochrony mienia władze porządkowe zmuszone były wystąpić przeciw-
w
ko burzycielom ładu.
Szczecinianie!
Swą obywatelską postawą pomóżcie tym, którzy Was bronią. Nie dajcie się zwieść wrogom Ojczyzny. Zajmijcie
miejsca przy swoich warsztatach pracy. Chrońcie młodzież przed nieodpowiedzialnymi czynami. Władze w imie-
niu wszystkich uczciwych ludzi – bezwzględnie zaprowadzą ład i porządek. [...]

a) Przedstaw, jak autor ulotki scharakteryzował uczestników protestów. 0–2 p.

b) Wyjaśnij, w jakim celu została opublikowana ta ulotka. 0–3 p.

 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --
Materiał przeznaczony do nauki. Nie popieramy ści—

.
8 Podaj, do jakiego okresu w historii Polski odnosi się określenie „mała stabilizacja”, i wyjaśnij, czym się on
charakteryzował.
0–3 p.

.
9 Uszereguj podane wydarzenia z lat 60. XX w. w kolejności chronologicznej. Wstaw odpowiednie litery
na osi czasu.
0–2 p.

D D [I [I
A. rozpędzenie przez milicję demonstracji studentów Uniwersytetu Warszawskiego
B. wymuszona emigracja z PRL kilkunastu tysięcy osób żydowskiego pochodzenia
C. zakaz wystawiania Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka
D. początek działalności grupy tak zwanych komandosów

r
l
10 Zapoznaj się z wykresem, a następnie wykonaj polecenia.
Stan posiadania ważniejszych artykułów trwałego użytkowania w przeliczeniu
na 1000 mieszkańców według planów pięcioletnich na lata 1966–1970 i 1971–1975
zó 350
300
250
200
Plan pięcioletni na lata
1966–1970
Plan pięcioletni na lata
1971–1975

150
100
50
0 . IllłzłzłzH _ | |z|/łzłzłl .- | SIsI/łzłzl _ | II/Iałzłzł .
stan w 1965 roku cel na 1970 rok stan w 1970 roku cel na 1975 rok

m rowery D telewizory EE radia @ lodówki l pralki

w
a) Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” 0–3 p.
– przy fałszywych.

W planie pięcioletnim na lata 1966–1970 zakładano kilkunastoprocentowy wzrost liczby osób posiadających radia. P F

W latach 1965–1970 ponad dwukrotnie wzrosła liczba osób posiadających lodówki. P F

Ostatecznie w 1970 roku liczba posiadaczy pralek była wyraźnie większa niż zakładano w planie dla lat 1966–1970. P F

b) W świetle danych przedstawiających stan w 1970 r. oceń, na ile – dla pokazanych na wykresie 0–2 p.
produktów – udało się zrealizować cele planu pięcioletniego określone w 1966 r.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --
—riał przeznaczony do nauki. Nie popieramyściągania.
Grupa B

Polska po II wojnie światowej

Test podsumowujący rozdział IV

l1 Wyjaśnij, w jaki sposób zmieniły się liczba i skład etniczny ludności Polski na skutek II wojny światowej
i powojennych traktatów. Wykorzystaj podane w ramce pojęcia.
[: 0–4 p.

akcja Wisła, wysiedlenia, Holokaust, mniejszości narodowe, konferencja w Poczdamie, repatrianci

r
I2 Rozwiń podane skróty. C]
0–2 p.

PPR – WiN –
zó UB –

I3 Spośród
PRL –

podanych wydarzeń wybierz wydarzenie chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie

ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrane wydarzenia.

Wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C

C] 0–2 p.

Wydarzenie chronologicznie ostatnie A B C

A. wybory do sejmu ustawodawczego B. uchwalenie Konstytucji PRL C. referendum ludowe

I
4 Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie wykonaj polecenia.
Śmiało można powiedzieć, że referendum stało się okazją do życzliwego zbliżenia się wzajemnego nawet ludzi
obcych sobie i do pogłębienia solidarności narodowej społeczeństwa [...]. W rozmowach z sąsiadami, z ludźmi
w
przygodnie spotkanymi znikała owa znamienna nieufność, zaszczepiona w nas przez NKWD-owski system szpie-
gostwa i donosicielstwa. Przejrzeliśmy się, dogadaliśmy się, poczuliśmy się pewniejsi i silniejsi świadomością
solidarności i powszechnej godności patriotycznej społeczeństwa. Jest rzeczą charakterystyczną, że w rozmowach
na temat głosowania nie przywiązywano uwagi do ilości zgłoszonych „nie”. Treść referendum, z przewrotności
której ogół doskonale zdaje sobie sprawę, była zupełnie nieistotna. Chodziło tylko o protest przeciwko koszmarne-
mu stanowi rzeczy, protest podzielany przez ludzi wszystkich stanów.

a) Rozstrzygnij, czy autor tekstu był zwolennikiem, czy przeciwnikiem władz komunistycznych.
Uzasadnij odpowiedź.
C]
0–2 p.

b) Przedstaw, jakie były według autora tekstu skutki przeprowadzonego referendum.

[:]
0–4 p.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --
-—- Materiał przeznaczony do nauki. Nie popieramy ści—

.
5 Wyjaśnij, do jakich zmian wprowadzanych przez władze komunistyczne odnoszą się podane pojęcia,
i określ skutki tych działań.
C]
0–6 p.

kolektywizacja –

bitwa o handel –

I
6 Zapoznaj się z obrazem, a następnie wykonaj polecenia.
a) Opisz scenę ukazaną na obrazie.
C]
0–2 p.

r
b) Wskaż, jakie cechy tego obrazu pozwalają 0–3 p.
uznać go za dzieło socrealistyczne.
,? x" ya" @: A! .: ,

;% ___—
zó
I
7 Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj polecenia.

Strajk rozpoczęła załoga fabryki Wagonów [...] Zakładów Przemysłu Metalowego „H. Cegielski” [...]. Do najważ-
niejszych przyczyn [...] [należały] m.in. bardzo złe warunki pracy, pogarszające się warunki ekonomiczne robotni-
ków oraz klimat społeczny w Zakładach. Warunki pracy były krytyczne pod wieloma względami. Chodzi o wielkość
pomieszczeń, w których praca na miejsce, wyposażenie w narzędzia pracy, wentylację [...]. Wadliwy system zabez-
pieczeń [...] stanowił kolejny mankament. [...] Więcej niż 50% wypadków w 1956 roku przypadało od stycznia do
czerwca, 26% wypadków spowodowanych było środkami transportu, a 20% ciasnotą. Łącznie w 1956 roku miały
w
miejsce 1252 wypadki. [...] Ciągłe powoływanie się na sytuację wyjątkową, która zmusza do wyjątkowych kroków,
stawało się dodatkowym źródłem konfliktów. Robotnicy spotykali się w międzyczasie w masowych środkach
przekazu z apoteozą [pochwałą] rzeczywistości, w której „człowiek stanowi najwyższe dobro”.

a) Podaj przyczyny strajku robotników wymienione przez autora tekstu.

C]
0–2 p.

b) Wyjaśnij, dlaczego hasło głoszące, że „człowiek stanowi najwyższe dobro” raziło robotników pracujących
w opisywanej fabryce.
C]
0–3 p.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --
—riał przeznaczony do nauki. Nie popieramy ściągania.

I
8 Uszereguj podane wydarzenia z 1970 r. w kolejności chronologicznej. Wstaw odpowiednie litery na osi czasu. C]
0–2 p.

[| D D D
A. wprowadzenie podwyżek cen żywności C. rozpoczęcie strajku w Stoczni Gdańskiej
B. „czarny czwartek” D. odsunięcie od władzy Władysława Gomułki

I
9 Podaj, do jakiego okresu odnosi się hasło budowy „drugiej Polski”, i wyjaśnij, jakie zmiany towarzyszyły
wprowadzaniu go w życie.
C]
0–3 p.

r
I
10 Zapoznaj się z wykresem, a następnie wykonaj polecenia.
Stan posiadania ważniejszych artykułów trwałego użytkowania w przeliczeniu
na 1000 mieszkańców według planów pięcioletnich na lata 1966–1970 i 1971–1975
zó 350
300
250
200
Plan pięcioletni na lata
1966–1970
Plan pięcioletni na lata
1971–1975

150
100
50
0 . I|H| _ | |Ma; .. | |Ma; _ | |Ma; .
stan w 1965 roku cel na 1970 rok stan w 1970 roku cel na 1975 rok

|] rowery D telewizory radia @ lodówki . pralki

w
a) Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F”
– przy fałszywych.
[:]
0–3 p.

Zgodnie z planem pięcioletnim na lata 1966–1970 najbardziej miała wzrosnąć liczba osób posiadających własne radia. P F

W latach 1965–1970 najbardziej zwiększył się odsetek osób posiadających na własność rower. P F

W latach 1971–1975 planowano wypuścić na rynek znacznie więcej pralek niż lodówek. P F

b) W świetle danych przedstawiających stan w 1970 r. oceń, na ile – dla pokazanych na wykresie
produktów – udało się zrealizować cele planu pięcioletniego określone w 1966 roku.
C]
0–2 p.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Klucze odpowiedzi do rozdziału IV (grupa A)

Nr
Odpowiedzi punktacja Schemat przyznawania punktów
zadania
1. Odpowiedź przykładowa:
Po II wojnie światowej, na skutek ustaleń zawartych na konferencji 0–4 4 pkt za poprawną odpowiedź, w której
w Poczdamie, granice Polski zostały przesunięte na zachód. W efekcie wykorzystane zostaną co najmniej
Polska utraciła Kresy Wschodnie oraz – położone za linią Curzona – 4 spośród podanych pojęć
Lwów i Wilno. W zamian w granicach kraju znalazły się tereny określane
mianem Ziem Odzyskanych, z których najcenniejszy gospodarczo był
Śląsk.
2. PRL – Polska Rzeczpospolita Ludowa; 0–2 po 0,5 pkt za poprawną odpowiedź
WiN – Wolność i Niezawisłość;
PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza;
MO – Milicja Obywatelska
3. B, A 0/2 2 pkt za poprawną odpowiedź
4. Odpowiedzi przykładowe:
a) Autor tekstu był przeciwnikiem władz komunistycznych. Wskazuje na 0–2 2 pkt za poprawne rozstrzygnięcie
to fakt, że panujący ustrój określa mianem reżimu, a jego zwolenników i dobrze dobrany argument

r
mianem sprzedajnych węszycieli.
b) Celem utworzenia dużej liczby komisji miało być dokładne ustalenie, 0–4 po 2 pkt za poprawne wskazanie celu
gdzie zamieszkują przeciwnicy władz komunistycznych. Skutkiem stało i skutków
się „zdemaskowanie” w lokalnych społecznościach zwolenników władz
komunistycznych.
5. Odpowiedzi przykładowe:
zó 6.
reforma rolna – reforma, w ramach której przeprowadzono podział
większych majątków ziemskich. Deklarowanym celem miało być
wsparcie dla ubogich chłopów, faktycznie reforma była głównie
wymierzona w ziemiaństwo i doprowadziła do likwidacji tej warstwy
społecznej.
plan sześcioletni – plan wprowadzający system gospodarki centralnie
sterowanej na wzór sowiecki. Realizacja jego założeń spowodowała
znaczny rozwój przemysłu ciężkiego w Polsce i przyniosła
industrializację kraju.
Odpowiedzi przykładowe:
0–3

0–3
3 pkt za poprawną odpowiedź

3 pkt za poprawną odpowiedź

a) Na plakacie przedstawiono pole, po którym przemieszcza się – 0–2 2 pkt za poprawną odpowiedź
pokazany na pierwszym planie – kombajn.
b) Plakat miał zachęcać chłopów do tworzenia PGR-ów lub zatrudniania 0–3 3 punkty za poprawną odpowiedź
się w nich. W tym celu ukazano je jako nowoczesne, zmechanizowane
przedsiębiorstwa rolne.
7. Odpowiedzi przykładowe:
a) Autor ulotki sugeruje, że w protestach – obok robotników 0–2 2 pkt za poprawną odpowiedź
i zdezorientowanych osób uczestniczących w nich przez przypadek
udział wzięli także chuligani czy bandyci, którzy demolowali miasto
w
i prowadzili działania niebezpieczne dla jego mieszkańców.
b) Ulotka została wydana, aby zniechęcić mieszkańców Szczecina do 0–3 3 pkt za poprawną odpowiedź
wspierania protestów robotników i udziału w strajkach. Miała ona także
przedstawiać ich inicjatorów w negatywnym świetle.
8. Odpowiedź przykładowa: 0–3 1 pkt za poprawne wskazanie okresu,
Określenie „mała stabilizacja” odnosi się do czasów po (ponownym) 2 pkt za poprawne scharakteryzowanie
objęciu władzy przez Władysława Gomułkę, a więc po październiku zmian
1956 r. Doszło wówczas do odczuwalnego zmniejszenia terroru,
poprawiła się sytuacja materialna Polaków, ograniczono działalność
cenzury, a rozwinęła się kultura.
9. D, C, A, B 0/2 2 pkt za poprawną odpowiedź
10. a) F, P, P 0–3 po 1 pkt za każdą poprawną odpowiedź
Odpowiedź przykładowa:
b) Zgodnie z danymi dla 1970 r. założenia wcześniejszego planu udało 0–2 2 pkt za poprawną odpowiedź
się zrealizować, niekiedy zostały one nawet wyraźnie przekroczone.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Klucze odpowiedzi do rozdziału IV (grupa B)

Nr
Odpowiedzi punktacja Schemat przyznawania punktów
zadania
1. Odpowiedź przykładowa:
W wyniku II wojny światowej Polska stała się państwem niemal 0–4 4 pkt za poprawną odpowiedź, w której
jednonarodowym, a więc pozbawionym mniejszości narodowych. wykorzystane zostaną co najmniej
Na skutek Holokaustu dramatycznie spadła liczba zamieszkujących 4 spośród podanych pojęć
w niej Żydów, Niemcy zostali wysiedleni zgodnie z postanowieniami
z Poczdamu, z kolei nieliczni po zmianie granic Ukraińcy i Łemkowie
zostali rozproszeni po kraju w ramach akcji „Wisła”.
2. PPR – Polska Partia Robotnicza; 0–2 po 0,5 pkt za poprawną odpowiedź
UB – Urząd Bezpieczeństwa;
WiN – Wolność i Niezawisłość;
PRL – Polska Rzeczpospolita Ludowa
3. C, B 0/2 2 pkt za poprawną odpowiedź
4. Odpowiedzi przykładowe:
a) Autor był przeciwnikiem władz komunistycznych. Wskazuje na to 0–2 2 pkt za poprawne rozstrzygnięcie
np. fakt, że ich rządy opisuje jako „koszmarny stan rzeczy”. i dobrze dobrany argument

r
b) Skutkiem referendum miało być umocnienie w społeczeństwie 0–4 4 pkt za poprawną odpowiedź
poczucia, że zdecydowanie dominują w nim nastroje
antykomunistyczne. W efekcie – na skutek głosowania – pewniej
mieli się poczuć ci, którzy wcześniej dali się zastraszyć systemowi
szpiegostwa i donosicielstwa.
5. Odpowiedzi przykładowe:
zó 6.
Kolektywizacja – próba reformy polskiej wsi na wzór sowiecki, a więc
zastąpienia indywidualnych gospodarstw rolnych gospodarstwami
państwowymi. W PRL próba kolektywizacji rolnictwa zakończyła się
klęską – dominującą formą produkcji na wsi pozostały gospodarstwa
indywidualne.
Bitwa o handel – działania zmierzające do przechwycenia przez państwo
dochodów płynących z handlu. Doprowadziły do upadku prywatnych
sklepów i w rezultacie znacznych trudności z zaopatrzeniem rynku
w podstawowe produkty.
Odpowiedzi przykładowe:
0–3

0–3
3 pkt za poprawną odpowiedź

3 pkt za poprawną odpowiedź

a) Na obrazie ukazano grupę murarzy (tak zwaną trójkę murarską) przy 0–2 2 pkt za poprawną odpowiedź
pracy, a więc przy stawianiu ściany.
b) Na taki charakter obrazu wskazuje realistyczne, dość toporne 0–3 3 pkt za poprawną odpowiedź
ukazanie przedstawionych postaci oraz sam temat obrazu: codzienna
praca zwykłych robotników.
7. Odpowiedzi przykładowe:
a) Autor zwraca uwagę przede wszystkim na kwestie związane 0–2 2 pkt za poprawną odpowiedź
z warunkami wykonywanej pracy i niebezpieczeństwa, które
towarzyszyły na co dzień robotnikom. Wspomina także
w
o pogarszających się warunkach ekonomicznych pracowników.
b) Hasło to budziło sprzeciw robotników, ponieważ fatalne warunki, 0–3 3 pkt za poprawną odpowiedź
które panowały w fabryce, dowodziły, że w rzeczywistości ich życie
i zdrowie nie miało większego znaczenie dla władz PRL.
8. A, C, B, D 0/2 2 pkt za poprawną odpowiedź
9. Odpowiedź przykładowa: 0–3 1 pkt za poprawne wskazanie okresu,
Hasło budowy drugiej Polski wiąże się z okresem rządów Edwarda 2 pkt za poprawne scharakteryzowanie
Gierka. Miało ono zapowiadać przyspieszenie gospodarcze, zmian
unowocześnienie kraju i wyraźny wzrost jakości życia Polaków.
Nowością było ścisłe oparcie rozwoju gospodarczego kraju na
zachodnich kredytach, za które nabywano – również zachodnie –
licencje na produkcję rozmaitych urządzeń. Plany te początkowo
przyniosły istotną poprawę warunków życia, z czasem jednak całkowicie
się załamały.
10. a) F, F, F 0–3 po 1 pkt za każdą poprawną odpowiedź
Odpowiedź przykładowa:
b) Zgodnie z danymi dla 1970 r. założenia wcześniejszego planu udało 0–2 2 pkt za poprawną odpowiedź
się zrealizować – niekiedy zostały one nawet wyraźnie przekroczone.