Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Sterylizacja, Dezynfekcja, Antyseptyka Marcinkowski Str. 241-316

    Uploaded by

    Natalia
    9 views76 pages

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    9 views76 pages

    Sterylizacja, Dezynfekcja, Antyseptyka Marcinkowski Str. 241-316

    Uploaded by

    Natalia

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 76
    a OI te HIGIENA W ZAKLADACH OPIEKI ZDROWOTNEY 6.1. Sterylizacja (wyjatawianie) Zygmunt Muszyriski, Jerzy T. Marcinkowski erylizacja (wyjatawianie) musi zapewnié zabicie lub zniszezenie w wyjatawianych materiatach, sprze- tach lub roztworach wszystkich drob- noustrojéw (bakterii, grzybow i wiru- sw) tacznie z ich formami przetrwal- nikowymi i zarodnikami. Czynniki wyjatawiajace, majace anaczenie w praktyce szpitalnej, dzie- limy na fizyezne i chemiczne. Do czynnikéw fizycznych zaliczamy: goraca nasycona pare wodna Pod ciSnieniem, @ suche, gorace powietrze, ™ filtracje (saczenie), : ihe (promieniowanie jonizujace alizacja), Dl iszezenie przez spalanic. ee ‘Ynnikow chemicznyeh zalicza- ™ tenek etylenu, i ™ aldehydy (aldehyd glutarowy ™rowkowy), i Wode utleniona, glukonian chloroheksydyny> @ inne (kwas nadoctowy i {-pro- pionolakton). W przesztosci stosowano jeszcze ta- kie metody, jak opalanie, gotowanie zwykie, gotowanie w parze biezacej, nie byly to jednak metody wyjatawia- nia. Obecnie moga byé stosowane w sytuacji, w ktérej niedostepne sa sposoby zalecane, np. dla unieszkodli- wiania odpad6w szpitalnych. Sterylizacja radiacyjna (promic- niowanie y lub B) nie moze byé stoso- wana dla bezposrednich potrzeb szpi- tali i innych placwek stuzby zdrowia. Ta kosztowna metoda jest optacalna wytacanie w warunkach przemysto- wych — w dudych wytworniach (zakta- dach farmaceutyeznych, zaktadach produkujacych materialy opatrunkowe i spraet medyezny jednorazowego uaytku itp.)- Viitradawigki sa stosowane jako wspomagajacy oczyszezanic narzedzi chirurgicenych przed ich ste~ rylizacia W (2™- zmywarkach ultra- Wy iekowych. Chodzi townie 0 Usi- nigeie biatka ludzkicg ostrzy, 2a- mk6w, narzedzi, poniewaz pod wpty- wem ultradZwigkOw fatwiej sig ono odkleja- caynnik 241 Do sterylizacji (wyjatawiania) moz- na stosowaé nastepujace srodki fizyez~ ne: wysoka temperature, nasycong go- raca pare wodna pod zwiekszonym ci- Snieniem. W praktyce najezestszymi metodami sterylizacji sa: sterylizacja para wodna nasycona pod zwigkszo- niem (w sterylizatorach)' i sterylizacja gazowa tenkiem etylenu. Tlenek etylenu i produkty jego rozkta- du sa zwiazkami toksyeznymi; maja dziatanie mutagenne i prawdopodob- nie rakotwéreze, dlatego po steryliza- cji tlenkiem etylenu wyroby z two- 180°C przez 1 godz. 200°C przez 20 min. Warunki sterylizacji pomoca goracej pary pod ci Przestrzeganie prawir runké6w procesu sterylizacji zaréwno odpowiedniej aparatury zwalajacej na doktadne podstawowych parametréw jak i dobrego wyszkolenia Postugiwanie si¢ runkéw koniecznych dla cji, brak biezacej kontroli_ procesu, jak i oe 1e< stykajaca sie z papierem — sropylen © punkcie topnienia “'C). papier medyezny (z odpowie- umozZliwiajaca ie pary zu i stanowigcy po \lizacii barierg dla wszystkich drob- susttojoW)s materiaty wiokiennicze e spetniaja one najnowszych wyma- odnosnie zabezpieczenia przeciw jrobnoustrojom). Najbardziej rozpo- yszechnionymi rodzajami opakowan sq bki i rekawy foliowo-papierowe. isle upchany Kontener z materia- wtoknistym nie daje sig odpowie- irayé nawet przy ciagtym przeptywie ry o temperaturze 121°C przez 25 minut. Bielizne operacyjna oraz opatrunki mozna uktadaé w opakowania indywi- dualne lub pakiety 0 maksymalnych wymiarach 60x30x30 cm, 2 owinie- ciem tkaninowym (ptotno bawetniane ub muslin) lub papierowym (papier powlekany polietylenem). Suszenie materialow wiéknistych moze byé pro- wadzone za pomoca urzadzen proz- niowych lub goracego jatowego po- wietrza. Do prawidtowego przeprowadzania sterylizacji konieczne sq nastepujace warunki: | materiat ten musi by¢: — oezyszezony ze $luzu, rau i rdzy, ~ zdezynfekowany, - suchy, : © poczatek wyjatawiania w steryliZa- torze nalezy liczyé od moment uzyskania wymagane) temperatury i cisnienia, porowatos: krwi, ku- "Postgpowanie zalez i ale ¥ ry od zanieezyszczen! nijaze jentcikwigowanie zaniecayszezea 000) go (2 odie! W CZasi atawi. jiciGiecicinge ee ee wymaganego dla di © by€ nizsze od ; lanych warunkow, wyjatawiacz (np. sterylizator) nie moze byé nadmiernie wypetnion gdyz utrudnia to szybkie i He przenikanie goracej pary, @ materiat sterylizowany musi byé od- powiednio uloZony w kontenerach do sterylizacji wzgledem otwordw w tychze kontenerach (poprzecznie do strumienia przeptywajacej pary wodnej). Plyny do wlew6w i wstrzykiwan moga byé wyjatawiane we wszystkich typach sterylizator6w parowych. Pro- ces ten nalezy przeprowadzaé w tem- peraturze 121°C przez 30 minut. Dla wiekszosei plynow infuzyjnych nie jest jednak obojetny czas, w jakim lek przebywa W podwyzszonej temperatu- rze, poniewaa jest modliwy termicany rozktad substaneji czynnej, np. W 02 tworach glukozy. Etapy oczyszczania 1 zi przed sterylizacia’: ‘ iw dezynfekcja Srodkami, ktore nie écinaja biatka, aan mechaniczne (reczne lub w tw. zmywarkach ultradéwiekowych), im sptukiwanie, m ewentualna ponown mycia narze- a dezynfek- ne ponowne ptukanie woda, najlepiej destylowana (dla zapo- biezenia tworzeniu sig osadu na wyste- rylizowanyeh narzedziach, iw ewentualne zastosowanie srodka pielegnacyinee® dla narzedzi, pw wysuszenic narzedzi. cia, m ewentual ysty" czy brudny”). Najrud- avieg byt et Nae wo duzej gestosci- im drobnoustroj6. 243 Etapy stery W czasie wyjatawiania goraca na- sycona para wodna pod cisnieniem wyrdznia sig nastepujace etapy proce- su sterylizacji: @ wypetnienie komory tadunkiem przeznaczonym do wyjatawiania, @ nagrzewanie komory steryliza- cyjnej, @ usunigcie zalegajacego powietrza, @ wyrdwnanie temperatury tadun- ku z temperatura komory, m efektywny czas wyjatawiania, @ ochtadzanie i suszenie tadunku. Po sterylizacji para wodng nalezy pozostawié zatadunek w komorze na co najmniej 15 minut celem catkowi- tego wysuszenia. W przypadku sterylizacji wtas wej — w zaleznosci od wielkosci i ro- dzaju aparatu sterylizacyjnego, stopnia i jakosci wypetnienia tadunkiem — na- lezy przestrzegaé odpowiednich wa- runkéw odpowietrzania, czasu wyr6w- nania temperatury i chtodzenia. Warunki sterylizacji wtasciwej w autoklawie (nasycona para wodna pod zwiekszonym cisnieniem): — 134°C przez 8 min pod cisnieniem 303 kPa, — 121°C przez 15 min pod cisnieniem 202 kPa. Warunki sterylizacji wlasciwej su- chym goracym powietrzem*; — 140°C ~ 180 min, — 160°C ~ 120 min, — 180°C ~ 60 min. Sterylizatory parowe sq wyposazo- ne, niezaleznie od zaworu bezpieczen- ‘Metoda, od kt6rej sig odstgpuie. wr stwa, W manometr i termometr, g a nowszych konstrukcjach w Urzadzeni pozwalajace na automatyczny gan temperatury, czasu i cisnienia w trak. cie catego procesu wyjatawiania, Jest to konieczne, gdy# kontrola Procesy wytacznie na podstawie cisnienia pa. nujacego w komorze Sterylizacyjng) kryje dude niebezpieczerstwo beds (w razie niecatkowitego usunigeia po. wietrza z komory wskazania manome- tru nie odpowiadaja Tzeczywistej tem. peraturze pary, poniewaz zachodzi ¢y- mowanie sig ciSnienia pary i zalegajg. cego powietrza). Rozréénia sig kontrole sterylizae @ biezaca - prowadzona kazdorazo- wo (z zastosowaniem wskaénikéw chemicznych [termo- i chemoindyka- tor6w] zmieniajacych barwe w zalez- nosci od wysokosci temperatury i cza- su jej dziatania oraz cisnienia‘), @ okresowa — wykonywana z zastoso- waniem wskaZnikéw biologicznych (bioindykatoréw), zawierajacych spo- ry (przetrwalniki) 0 Scisle okreslonej opornosci na dany ezynnik sterylizu- Jacy i w Scisle okreslonej liczbie. Najezesciej stosowane wskaéniki chemiczne sterylizacji to: @ rurki szklane (zawierajace substan- cje zmieniajace pod wptywem wyso kiej temperatury barwe od ezerwone)s Poprzez brunatnooliwkowa, do zielo- nej) ~ dla oceny procesu sterylizaeli suchym goracym powietrzem, @ wskaéniki bibutowe — na paski br buty nanosi sig roztwory 2wiazkow chemicznych, kt6re po wyschnigclt " raficany pot “Test Bowie-Dick ~ wyglad bezbarwne) kartki papieru, ne ktdrej pojawin sig czarny w26r graf wplywem zwigkszonego cisnienia w autoklawi dzania pary wodnej w autoklawie w cz 244 stosowany dla sprawdzania réwnomiernosct rO2P" ie sterylizacji a , plamy zmieniajace barwe pod m wysokiej temperatury i eza- a jyskadnikit barwne wydrukowane na wii, W KtOra zapakowane sq narzedzia ot “snformacji personelu, i przepro- ona byta sterylizacja (zmiana “wy wskadnika pod wplywem tem- tury) We wspétezesnym lecznictwie co- xz cxescie} Stosuje sig sprzet czy ele- nty aparatury, ktorych podstawe konstrukcyjna stanowl tworzywo guczne. Sprzety te ezesto nie moga sterylizowane metodami termicz~ aymi, ktére mogtyby spowodowaé ich kodzenie czy nawet zniszezenie. W tokich przypadkach stosuje sig steryli- zacje chemiczna (gazy ~ MP. tlenek aylenu, plyny — np. aldehyd glutaro- wy) oraz promieniowanie jonizujace 7 lub B Parametry procesu sterylizacji tlen- kiem etylenu: stezenie od 500 do 1200 mg/dm’, ~ temperatura procesu: 40-56°C, wilgotnosé wzgledna tadunku: 40- 50%, czas: 1-4 godz. Stosowanie chemicznych srodk6w pynnych nalezy prayjmowaé jako me- lody zastepeze sterylizacji termiczne), 24y2 po zastosowaniu tyeh srodkow konieczne jest ich catkowite usunigcie> wyjatkiem wody utlenionej, 00 SOY "a dodatkowe niebezpieczenstwe atoweg? “térnego zaniceryszezeni j Przetu, Ponadto w praktyce $8 bardZe Btaniczone moZliwosei zastosowalnia wleeaee} Kontrol skutecznosei process nitawiania za pomoca srodkow sy icenyeh, 2, wymienionyeh waed0 _ &zy wszystkie ezynnosei mi Sterylizacja za pomocd chemi hych Srodk6 mae AN Ptynnych przeprowa- zegdlng Starannoseig i ve Kladnoseia, z 24 aseptycznyeh ane warunk6w Sterylizac; 84 peta poddawane stoskopy, tektoskopy, gon oe OPY, gastrosko kolonoskopy, anoskopy Led x wt6kien szklanych aiee cea END AECE Meltiveroni eroskopy), nafSGHaats ic paroskopii. Obecnie 1690 iii jowanym preparatem do jest Cidex, zawierajacy po- chodne glutaraldehydu; do narzedzi stalowych (ostrza) uzywa sie czesto preparatu Presept — zawierajacego zwiazki chloru. Sterylne przedmioty musza by¢ wlasciwie przechowywane. Zaleca sie dodatkowe stosowanie ochronnych opakowafi ostonowych, zabezpieezaja- cych przed kurzem. Szpitale powinny posiadaé specjalne magazyny artyku- tow sterylnych wyposazone W szaly do przechowywania przedmiotw po sterylizacji. Pomieszezenie powins byé suche, o state} temperaturze | wol- ne od mikroorganizmow patogennych. 6.2. Dezynfekcja | antyseptyka nt Muszytiski, Mareinkowski, T. pinczyoka-amnolce Zygmu Jerzy Marzen@ ; ji w wyniku fekeja ' proces, . scape ze wb weorrmeetaty wae formy drobnoust" te jeci fekeji in 1 pajecie aeaynteke) Ronit aie) sheen? iptensy aie i deze - . ‘wysokie) Skuteceno” Deaynfers genac townie 28 Pome 245 ————— ca Srodk6w chemicznych, ktérych dziatanie bakteriobdjcze prowadzi praktycznie do ster Dezynfek- cja © wysokiej skutecznosei dopuszeza jedynie do przezycia nielicznych prze trwalnik6w bakterii Dezynfekeje zwykta dopuszeza sig jako postepowanie prowadzace do zniszezenia form we etatywnych, ale hie przetrwalnikéw bakterii, pratkéw, czeSei wirus6w i grzybow. Dobry Srodek dezynfekeyjny lub antyseptyczny winien charakteryzo- waé si epujacymi wtasciwoscia- mi: 1. Dziataé bakteriobéjezo, a nie bak- teriostatycznie, na szeroki zakres drobnoustrojéw (bakterie, wirusy, drozdze i drozdzaki oraz grzyby); cennym dziataniem bytoby dziata- nie bakteriobéjcze na przetrwalniki i zarodniki. W zwiazku z powyz- szym, Srodki wykazujace dziatanie przetrwalnikobéjceze mozna zali- ezy€ do Srodk6w dezynfekcyjnych © wysokiej skutecznosci. 2. W stezeniach uzytkowych nie po- wodowaé powstawania form opor- nych drobnoustrojow. 3. Byé obojetny lub mato toksyezny dla ustroju cztowieka, nie dziataé mutagennie i teratogennie, 4, Byé skuteczny w niskich stezeniach i dziataé szybko w temperaturze pokojowej, 5. Dziataé na drobnoustroje niezales- nie od sktadu i pH Srodowiska, ta- two przenikaé w gtab struktur poro- watych, rozpuszezaé brud i skrze- ie reagowaé i ulegaé inakty- Wacji z substancjami organicznymi i nicorganicznymi, takimi jak np. biatka, krew, tluszeze, aniony i ka- tiony, 246 Se 6. Byé dobrze rozpuszczalny w Wodzie i trwaty w stezeniach uzytkowych oraz w pr paratach handlowyeh, wybuchowy, palny lub nj. (korozja) odkazanych mate. szezy riatow. Celem dezynfekeji jest zapobiega. nie szerzeniu sig chor6b zakaénych przez. przecigcie dr6g, kt6rymi mogy tozprzestrzeniaé sig w Srodowisky drobnoustroje, pochodzace od chore. 20, i doprowadzié do zakazenia os6b wratliwych, Obiektem dezynfekeji moga byé: @ rece (personelu, pacjenta), M sk6ra pacjenta poddawana zabie- gowi (np. iniekeji, naktuciu, nacigciu), @ przedmioty (instrumenty me- dyczne), ktére byty uzywane do zabie- gow, @ przedmioty, ktére byty uzywane do pielegnacji pacjenta (w tym posciel, materace, 16zko), @ przedmioty, ktore znajdowaly sie W otoczeniu pacjenta, @ wydaliny i wydzieliny chorego zakaznie lub nosiciela zarazkéw. Sposoby dezynfekeji: @ termiczne, @ chemiczne. Przy doborze sposobéw dezynfekeji nalezy uwzglednié spodziewany rodzaj zanieczyszczenia (wegetatywne formy bakterii, pratki gruzliey, grayby choro- botworeze, wirusy, spory bakterii) oraz czy dany spos6b jest bezpieczny nie tylko dla personelu i pacjenta, ale tak- ze czy nie uszkodzi materiatéw, z kt6ryeh wykonany jest spragt wielo- krotnego uzytku (np, endoskopy). Wyrdznia sig dezynfekcjg: a) termiczng = opalanie, wyZarzanie (np. penset la boratoryjnych lub szklanych pipet): jerynfekcia komorowa parowa w emperaturZe 100°C (np. odziezy, ocy)> verynfekeja komorowa parowo- formalinowa (np. odziezy, poscie- | wyrobow ze skory, gumy, cerat); ,) chemiczna Gotowanie W wodzie o temperatu- «100°C lub dziatanie biezace} pary vodnej 0 temperaturze 100°C, przy cisnieniu atmosferyeznym, jest dobra pewna metoda dezynfekeji narzedzi sprzetow z Wyjatkiem sprzetu zanie- cayszezonego Wirusami, np. hepatitis ub przetrwalnikami, np. laseczek bez- lenowych z rodzaju Clostridium (te- gorzel gazowa i obrzek ztosli- wy). W takich przypadkach gotowanie nawet przez kilka godzin nie doprowa- dzi do wyjatowienia. Aby proces dezynfekeji wrzaca wodg przebiegat prawidtowo, nalezy przestrzegaé nastepujacych zalecen: m narzedzia i sprzet musza by¢ rozmontowane i czyste, m narzedzia powinny byé catkowi- cie zanurzone w wodzie, a naczynle zamkniete, @ po doprowadzeniu wody do wrzenia nalezy utrzymaé state, powol- he wrzenie przez 30 minut. Istnieje duzo firm (wzajemnie kone kurujacych), produkujacych preparaly dezynfekcyjne. Firmy te przesyiaia czesto do zaktadéw opieki zdrowone) materialy reklamowe, W ocenle tyeh preparatow nalezy sig przede wszyst- kim opieraé na publikacjach Zakiadu Zwalezania Skazef Biologicanyeh Pafstwowego Zaktadu Higieny (PZI w Warszawie, ktéry regularnie publi= kuje wykazy preparatow dezynfek cyjnych przeznaczonych do stosowa- nia w zaktadach opieki zdrowole): pozytywnie i PZH. Opinie Beas ae ego daiatania prepararin oot Ne, grzyby, wirusy, Deis specie toksykologicznych, eli 6.1 przedstawiono sche- matycznie grupy preparat6w i

    You might also like