Professional Documents
Culture Documents
( समसहः )
9994942555
5/18/2012
9994942555
खण्ड्ुिर््ान
वकणमाः .......................................................... 1
हाेमादमाः ...................................................... 101
महानारायणम् ...................................................... 201
उदकशातः ....................................................... 301
महायासादयः ..................................................... 401
तैरयाेपिनषत् ................................................... 501
मः १ ........................................................ 601
मः २ ........................................................ 617
अभवणमाः ................................................... 701
लघुयाेगदशनी ................................................. 1001
याेगखडः ...................................................... 1007
अनुबधः ......................................................... 1066
वकणमाः i खडानुमणका
सवर ्िवषय्ुिर््ान
खडानुमणका .................................................. 1
सववषयानुमणका ............................................. 2
संकेतारसूची ................................................... 15
संय
ु ारबाेधः .................................................. 15
मुणशैल ......................................................... 16
वकणमाः .......................................................... 1
गणेशाथना ........................................................ 1
सरवतीाथना ..................................................... 1
वेदादयः ............................................................. 1
तैरसंहतादः ................................................... 2
गणेशाथवशीषम् .................................................... 3
वशंसा .......................................................... 5
समुताथना....................................................... 6
वतसूम् (ऋ॰) .............................................. 7
शपुयाहमाः .................................................. 8
पुयाहमाः ....................................................... 9
ितसरबधनमः .............................................. 10
उे खनमाः .................................................... 10
सवणघमस
ू म्................................................... 11
पुषसूम् ....................................................... 14
उरनारायणम् ................................................... 14
सूम् ......................................................... 15
वणुसूम् ....................................................... 15
वणुसूम् (ऋ॰) .............................................. 16
सूम् ......................................................... 17
ीसूम् .......................................................... 17
वकणमाः ii सववषयानुमणका
ीसूशेषः ....................................................... 18
भूसूम् ........................................................... 19
भूसूखलम् ..................................................... 20
नीलासूम् ....................................................... 21
नारायणाेपिनषत् .................................................. 21
हरयगभसूम्.................................................. 23
साैरसूम् (पर॰) .............................................. 24
अादयमाः .................................................... 25
नवहमाः ...................................................... 25
दपालकमाः .................................................. 28
दुगादेवतामाः .............................................. 29
यमाः ..................................................... 30
शसधावदनमाः (पर॰) ................................ 30
दशामाः (पर॰) ......................................... 31
गृहवेशजपमाः (पर॰) .................................... 32
मृयुसूम् (हरं हरतम्) ..................................... 36
मृयुसूम् (सवेषु वा) ......................................... 37
तदपदम् ......................................................... 38
राजयसूम् (ऋ॰)........................................ 38
उपचारमाः ..................................................... 39
अासनाभमणम् ............................................. 39
घटाभमणम् ............................................... 39
कलशथापनाेकाः .......................................... 40
कलशाभमणम् ............................................. 40
शाभमणम् ................................................ 41
अापूजा ...................................................... 41
साधारणयासः ................................................ 42
अावाहनम् ...................................................... 42
वकणमाः iv सववषयानुमणका
समुयेा (ऋ॰)............................................. 115
अीयासूम् (ऋ॰) ........................................ 116
राीसूम् (ऋ॰) ............................................. 116
या सगधा ...................................................... 117
याः ाचीः ...................................................... 117
दगुपथानमाः .............................................. 118
शातपकम् ................................................... 118
घाेषशातः ...................................................... 120
साायसूम् ................................................. 123
कायजयमाः ............................................... 125
अाशीमाः ..................................................... 127
एेकमयसूम् (ऋ॰) ......................................... 128
महानारायणम् ...................................................... 201
अय पारे ................................................... 201
सवदेवगाययः ................................................. 203
दूवासूम् ....................................................... 203
मृकासूकम् ................................................... 204
शुजयमाः................................................... 204
अघमषणसूम् ................................................. 205
दुगास
ू म् ....................................................... 207
याितहाेममाः .............................................. 207
ानायथा हाेममाः ....................................... 208
वेदादरणाय जपमाः .................................... 208
तपः शंसा ..................................................... 209
दहरवा ........................................................ 209
घृतसूम्........................................................ 210
संयाससूम् ................................................... 210
नारायणसूम् .................................................. 211
वकणमाः v सववषयानुमणका
अादयाेपासनमाः .......................................... 212
शवाेपासनमाः .............................................. 212
वृवशेषयाभधानम् ......................................... 214
भूदेवताकमः ................................................. 214
सयावदनमाः ............................................. 214
िसपणम् ....................................................... 216
मेधासूम् ...................................................... 217
मृयुसूम् ...................................................... 218
पापिनवारका माः .......................................... 219
कामाेऽकाषीत् मयुरकाषीत् .................................. 220
वरजाहाेममाः............................................... 220
वैदेवमाः ................................................... 222
ाणाितमाः ................................................. 223
अवयववथतााथना......................................... 224
उदकशातः ....................................................... 301
कलशथापनाेकाः........................................... 301
कलशथापनमाः............................................ 302
वेदादयः ......................................................... 304
रााेम् ......................................................... 304
इं वाे वतपर ........................................... 306
यत इ, वतदा ........................................... 307
महािनः, सजाेषा ........................................... 308
ये देवाः पुरःसदः (मूलम्).................................. 308
ये देवाः पुरःसदः (सानुषः).............................. 308
अरायुान् (मूलम्) ....................................... 309
अरायुान् (सानुषः) ................................... 309
या वामावणा (मूलम्) .................................. 310
या वामावणा (सानुषः) .............................. 310
वकणमाः vi सववषयानुमणका
अायम् .......................................................... 311
रा भृतः (मूलम्) ............................................. 311
रा भृतः (बाेधायनीयः) ...................................... 312
सपसूम् ....................................................... 314
पचाेडाः (मूलम्) ............................................ 314
पचाेडाः (सानुषः) ........................................ 315
अितरथम् (पर॰) ........................................... 316
शं च मे मय मे.............................................. 318
वहयम् ......................................................... 318
मृगारम् .......................................................... 319
सपातयः (मूलम्) ........................................... 321
सपातयः (सानुषः) ....................................... 322
गधवातयः (मूलम्) ........................................ 323
गधवातयः (सानुषः) .................................... 323
अयानयः ...................................................... 324
भूतं भयं भवयत् ............................................ 325
अथवशरसः .................................................... 325
यरसम् ..................................................... 326
ाणाे रित ..................................................... 327
संहे या उत ................................................. 328
अहम थमजा............................................. 330
वासूम् ....................................................... 331
ासूम् ...................................................... 331
सूम् ....................................................... 332
गाेसूम्......................................................... 333
ता सूया चमसा ............................................. 334
नासदयसूम्.................................................. 335
भायसूम् ..................................................... 336
वकणमाः ix सववषयानुमणका
ाणमयाकाशः ाेकः ................................. 508
मनाेमयाकाशः ाेकः ................................. 508
वानमयाकाशः ाेकः .............................. 509
ात ...................................................... 509
अत ................................................... 510
भयहेतः ...................................................... 510
ानदमीमांसा ............................................ 510
भृगुव ......................................................... 512
भृगाेपसः ................................................ 512
पतवणयाेरम् ........................................... 512
भृगाेितपमः ...................................... 513
अिनदािनषेधः ............................................ 514
ाेपासनकाराः .......................................... 515
अाय कृतकृयता ..................................... 516
मः १ ........................................................ 601
ववाहे वरेषणादयः .......................................... 601
ववाहे ानादयः .............................................. 602
ववाहे अायभागाते अभमणम्......................... 602
ववाहे धानाितमाः ...................................... 603
ववाहे अमाथापनादयः .................................... 605
ववाहे याणकाले रथयाेनी ........................... 606
ववाहे तीथादयितमजपादयः ............................ 606
ववाहे चमातरणादयः ....................................... 608
ववाहे चमाेपवेशनादयः ...................................... 609
ववाहे दडाेथापनमादयः................................. 609
ववाहे वधवरयाेरयाेयसमीणादयः ...................... 610
गभाधाने समावेशनजपः...................................... 611
गभाधाने ऋतसमावेशः ....................................... 611
वकणमाः x सववषयानुमणका
अथावय परवपरकासने जपः ....................... 613
चियय वनपतेरभमणम् ............................... 613
शकृतेपथानम् ............................................. 613
सवातयाभमणम् ......................................... 613
शकुनेरभमनम् .............................................. 613
भायसूम् ..................................................... 614
पयुवशीकरणं कम ............................................ 614
सपीबाधनं कम............................................... 615
ववाः यादहरं कम ....................................... 615
मः २ ........................................................ 617
उपनयने रकम ............................................... 617
उपनयने समदाधानामाथापने ............................. 617
उपनयने वासःपरधानम्...................................... 618
उपनयने माैजनमाः .................................... 618
उपनयनम् ....................................................... 619
उपनयने हाेममाः ........................................... 620
उपनयने सावी ............................................... 620
उपनयने दडदानादयः ........................................ 621
उपनयने समदाधानम् ........................................ 622
उपनयने संशासनाद .......................................... 623
समावतनमाः ................................................ 623
मधुपकमाः ................................................... 625
सीमताेयनम् ................................................. 626
पुंसवनम् ......................................................... 627
सवनम् ..................................................... 627
जरायुणाऽवापतने यजुभामवाेणम् ........................ 628
जातकम ......................................................... 628
जातकमण सवादेय कायम् ............................... 631
वकणमाः xi सववषयानुमणका
अाशनम् ..................................................... 632
चाैलम् ........................................................... 632
गृहिनमाणवेशाै ................................................ 632
वातसूम् ..................................................... 633
हगृहीतयाभमणादयः ................................ 633
अायणादयः................................................... 636
ईशानबलः ..................................................... 637
मासाम्..................................................... 638
अकादयः ..................................................... 639
ववधकमाण .................................................. 641
अभवणमाः .................................................. 701
राेहणाे वलगहनः ............................................ 701
साेमाय पतृमते ................................................ 701
उशतवा हवामह उशतः .................................. 702
भेह मा वश ................................................ 704
वाऽस धणाऽतृता ........................................ 706
याते अे समधः ........................................... 708
अाशः शशानाे ................................................. 709
उदेनमुरां नयेित .............................................. 709
अ उदधे या त इषुः ........................................ 710
शराे वा एतय ........................................... 712
असावादताेऽन् लाेके..................................... 713
सतितवा एते हाः ........................................... 715
एकवंश एष भवित ........................................... 716
अितां वा एते गछत.................................... 717
जापितः जाः सृा ........................................ 718
इाे वृं हवा (पर॰)...................................... 719
वैेदेवेन वै जापितः ........................................ 722
संयु�ा�रबोधः
व=त्+व। व=स्+व। =प्+त। =स्+त्+र। =प्+त्+र।
=द्+ध। =द्+भ्+य। य=श्+य। =श्+ल। म=श्+म।
ट=ट् +य। =ट् +प। =ट् +व। = ष्+ट् +य। =ष्+ट् +प।
=ष्+ट् +व। =ङ् +म। =ङ् +भ। =ड् +घ =ड् +ध। =च्+च।
=ज्+ज। =ध्+र। =ध्+न। =ग्+र। =ग्+न।
वकणमाः xv संकेतारसूची
मुद्रणशै
अ युा अपर युा
सरस्वतीप्र ाथ
तै॰सं॰ १.८.२२॥ १.८.२२॥ ३.१.१०॥
वेदादयः
अ॒मी᳚ळे पुर॒ ाेह॑तं य॒य॑ दे॒वमृ॒ वज᳚म्। हाेता᳚रं र॒धात॑मम्॥
इ॒ षे वाे॒जे वा॑ वा॒यव॑ थाेपा॒यव॑ थ दे॒वाे व॑ सव॒ता ाप॑यत ॒
े॑तमाय॒ कम॑णे॥ अ॒ अा या॑ह वी॒तये॑ गृना॒नाे ह॒यदा॑तये। िन
हाेता॑ सस ब॒हष॑॥ शं नाे॑ दे॒वीर॒भ॑य॒ अापाे॑ भवत पी॒तये᳚। शं
याेर॒ भ॑वत नः॥
वकणमाः 1 गणेशाथना
तैि�रीसंिहतािदः
ॐ इ॒ षे वाे॒जे वा॑ वा॒यव॑ थाेपा॒यव॑ थ दे॒वाे व॑ सव॒ता
ाप॑यत ॒ े॑तमाय॒ कम॑ण॒ अा या॑यवमया देवभा॒गमूज॑वती॒
पय॑वतीः ॒जाव॑तीरनमी॒वा अ॑य॒ा मा व॑ ते॒न इ॑ शत॒
माऽघश॑ꣳसाे ॒य॑ हेि॒ तः पर॑ वाे वृणु व
॒ ा अ॒न् गाेप॑ताै
यात ब॒यज॑मानय प॒शून् पा॑ह॥
॒ ॑तर॑
ह॑रायुव ॒मव॑ह देवंग॒मम॑स॥
वकणमाः 2 तैरसंहतादः
कम॑णे वां दे॒वेय॑ शकेयं॒ वेषा॑य वा॥
ग्ेरनरवर रीवर रम
समुखैकदत कपलाे गजकणकः। लबाेदर वकटाे
वराजाे गणाधपः॥ धूकेतगणायाे फालचाे गजाननः।
ादशैतािन नामािन यः पठे णुयादप॥ वारे ववाहे च
वेशे िनगमे तथा। सामे सवकायेषु वतय न जायते॥
वकणमाः 3 गणेशाथवशीषम्
सम॒तात्। वं वाय॑वं च॒यः। वमानदमय॑वं ॒मयः।
वं सदानदा॑तीयाे॒ऽस। वं ॒य॒ ा॑स। वं ानमयाे
वान॑मयाे॒ऽस। सव जगददं व॑ाे जा॒यते। सव जगददं
व॑त॒ित। सव जगददं वय लय॑मेय॒ित। सव जगददं
वय॑ ये॒ित। वं भूमरापाेऽनलाेऽिन॑लाे न॒भः। वं चवार
वा᳚पदा॒िन। वं गुण
॒ ॑याती॒तः। वमवथा॑याती॒तः। वं
दे॒ह॑याती॒तः। वं का॒ल॑याती॒तः। वं मूलाधारे थताे॑ऽस
िन॒यम्। वं श॒॑या॒कः। वां याेगनाे याय॑त िन॒यम्। वं
ा वं वणुवं वमवमवं वायुवं सूयवं
च॑मावं ॒ भूभुव॒वराेम्।
वकणमाः 4 गणेशाथवशीषम्
नमाे ातपतये नमाे गणपतये नमः मथपतये नमतेऽत
लबाेदरायैकदताय वनाशने शवसताय ीवरदमूतये॒ नम॑॥
य ए॑वं वे॒द। इयु॑प॒िनष॑त्॥
्वपपरंसन
कमणः ागनुाााै विनयाेगः
तै॰ा १.४.४
तै॰अा २.१५
1
नमाे यदे वाय गाेाणहताय च।
जगताय कृणाय गाेवदाय नमाे नमः॥
वकणमाः 5 वशंसा
दे॒वता॒ताः सवा॑ वेद॒वद॑ ा॒णे व॑सत॒ ता᳚द् ा॒णेयाे॑
वेद॒वाे॑ द॒वे द॑वे॒ नम॑कुया॒ा॒लं क᳚᳚तयेदे॒ता ए॒व दे॒वता᳚
ीणाित॥ 1
2
सुमुह�तरपनरर ्न
समुताथनायां विनयाेगः। याेयता मृया।
तै॰ा॰ २.४.२.२२
2
अालाेकादाशेषादालाेकालाेकपवतात्।
ये वसत जा देवातेयाे िनयं नमाे नमः॥
वकणमाः 6 समुताथना
स्विस्तसू�म(ऋ॰)
कमणः ाक् वतवाचने, उपिनमणे च विनयाेगः
ऋ॰सं॰ ५.५१.११
ऋ॰ख॰
तै॰अा॰ १.१
॒ ॒च॒॒मसाै॑ धा॒ता
अ॒हाे॒रा॒ाण॑ व॒दध॒द् व॑य मष॒ताे व॒शी॥ सूया
य॑था पूव॒ म॑कपयत्। दवं॑ च पृथ॒वीं चा॒तर॑ ॒मथाे॒ सव॑॥
वकणमाः 8 शपुयाहमाः
पुण्याहमन्त
पुयाहवाचने विनयाेगः
वकणमाः 9 पुयाहमाः
अ॒मुं च॑ लाे॒कम॒दमू॑च॒ सवम।् ताे॒ न॑मभ॒जद् व॒जय॑।
यं॑ दधा॒व॑णीयमानम्॥ अहे॑ बुय॒ मं॑ मे गाेपाय।
यमृष॑यै व॒दा व॒दःु । ऋच॒ सामा॑िन॒ यजू॑ꣳष। सा ह
ीर॒मृता॑स॒ताम्॥
प्रितसरबन्धनम
ितसरबधने विनयाेगः
तै॰सं॰ ४.४.१२.२
उल्लेखनमन्त
सवकमस थलशथमुेखने विनयाेगः
तै॰ा॰ १.२.१
वकणमाः 10 ितसरबधनमः
तै॰सं॰ ५.५.९॥ तै॰सं॰ १.२.१३॥ तै॰सं॰ ४.६.३॥
तै॰अा॰ ३.११
॒ ण॑ घ॒म पर॑ वेद वे॒नम्। इ॑या॒ानं॑ दश॒धा चर॑ तम्। अ॒तः
सव
स॑म
ु ॒ े मन॑सा॒ चर॑ तम्। ाऽव॑वद॒द् दश॑हाेतार॒मणे। अ॒तः
व॑ः शा॒ता जना॑नाम्। एक॒ सन् ब॑ध
॒ ा व॑चारः। श॒तꣳ
श
॒ ाण॒ यैकं॒ भव॑त। सवे॒ वेदा॒ यैकं॒ भव॑त। सवे॒ हाेता॑राे॒
यैकं॒ भव॑त। स॒ मान॑सीन अा॒ा जना॑नाम्।
वकणमाः 11 सवणघमस
ू म्
िन॒युत॒ पर॑ वेद॒ वा॑ व॒वा॑रः। व॑म॒दं वृ॑णाित। इ॑या॒ा
िनह॑त॒ प॑हाेता। अ॒मृतं॑ दे॒वाना॒मायु॑ ॒जाना᳚म्।
अयु॑तां बलाꣴ
॒ य᳚म्। स हर॑ वस॒ व॑मः। पे॒रा॑य पवते।
ब॒॒ाम॒॑ गाेम॑तीम्। अयु॑तां बलाꣴ
॒ य᳚म्। म॒माे॒
िनय॑छत। श॒तꣳ श॒ता अ॑य यु
॒ ा हर॑णाम्। अ॒वाङाया॑त ॒ वस॑भी
वकणमाः 12 सवणघमस
ू म्
र॒मर॑। मꣳह॑माणाे बल
॒ ाꣴ य᳚म्। र॒मर॑ सव॒ता मे॒
िनय॑छत॥
वकणमाः 13 सवणघमस
ू म्
ऋ॒ तय॑ प॒दे क॒ वयाे॒ िनपा᳚त। ये ा॒याः प॒शवाे॑ व॒॑पाः।
व॑पा॒ सताे॑ बधै
॒ क॑पाः। अ॒ताꣳ अे॒ मु॑माेु दे॒वः॥
॒ ीया॑य॥
सव
पु�षस�
ू म्
इमे महायासातगतमाः 420 तमे पुटे याः
उ�रनारायणम्
इमे महायासातगतमाः 422 तमे पुटे याः
वकणमाः 14 पुषसूम्
ब्स�
ू रम
ितसरबधने शातकमस च विनयाेगः
तै॰ा॰ २.८.८.२१
्वष्ुस�
ू रम
ितसरबधने शातकमस च विनयाेगः
वकणमाः 15 सूम्
तवते वी॒या॑य। मृग
॒ ाे न भी॒मः कु॑च॒राे ग॑र॒ाः। ययाे॒षु॑ ि॒षु
व॒म॑णेषु। अध॒॑यत॒ भुव॑नािन॒ वा᳚॥ प॒राे मा॑या त॒नुवा॑
वृधान। न ते॑ मह॒वमव॑वत। उ॒भे ते॑ व॒ रज॑सी पृथ॒या
वणाे॑ देव॒ वम्। प॒रम
॒ य॑ वसे॥ वच॑मे पृथ॒वीमे॒ष ए॒ताम्।
ेा॑य॒ वणुम ॒ ासाे॑ अय क॒रयाे॒ जना॑सः।
॒ नु॑षे दश॒यन्। व
उ॒॒॒ितꣳ सज
॒ िन॑मा चकार॥ िदे॒वः पृ॑थ॒वीमे॒ष ए॒ताम्।
वच॑मे श॒तच॑सं मह॒ वा। वणु॑रत त॒वस॒तवी॑यान् वे॒षꣴ
॑य॒ थव॑रय॒ नाम॑॥
्वष्ुस�
ू रम (ऋ॰)
वणाेः पूजने षडयासे विनयाेगः
ऋ॰सं॰ १.२२.१६
अताे᳚ दे॒वा अ॑वत नाे॒ यताे॒ वणु॑वच॒ मे। पृ॒ थ॒याः स॒
धाम॑भः॥ इ॒ दं वणु॒ वच॑मे े॒धा िन द॑धे प॒दम्। समू᳚ढमय
पाꣳसर॒ े ॥ ीण॑ प॒दा व च॑मे॒ वणु॑गाे॒पा अदा᳚यः। तताे॒
धमाण धा॒रय॑न्॥ वणाे॒ कमाण पयत॒ यताे᳚ ॒तािन॑ पप॒शे।
इ॑य॒ युय॒ सखा᳚॥ तणाे᳚ पर॒मं प॒दꣳ सदा᳚ पयत
सूरय॑
॒ । द॒वीव॒ चर॒ ात॑तम्॥ ता᳚साे वप॒यवाे᳚ जागृव
॒ ाꣳस॒
सम᳚धते। वणाे॒यत् प॑रम
॒ ं प॒दम्॥
्ीस�
ू रम
ितसरबधने शातकमस च विनयाेगः
वकणमाः 17 सूम्
॑भा॒सां य॒शसा॒ वल॑ ती॒ यं॑ लाे॒के दे॒वजु॑ामुदा॒राम्। तां
प॒नी॑मी॒ शर॑ णम॒हं प॑ेऽल॒ ीमे॑ नयतां॒ वां वृ॑णे।
अा॒द॒यव॑णे॒ तप॒साेऽध॑जा॒ताे वन॒पित॒तव॑ वृ
॒ ाेऽथ ब॒वः।
तय॒ फला॑िन॒ तप॒सानु॑दत मा॒यात॑रा॒या॑ बा॒ा अ॑ल॒ीः।
उपै॑तम
॒ ां दे॑वस॒खः क॒ित॒ मण॑ना स॒ह। ा॒दभू
ु ॒ ताे
॒ ऽ॑
रा े॒ऽन् क॒ितमृ॑ं द॒दात॑ मे। प॑पा॒साम॑लां ये
॒ ामल॒ ीं
ना॑शया॒यहम्। अभू॑ित॒मस॑मृ ं॒ च सवा॒णु॑दमे
॒ गृहात्। गध॑ा॒रां
॑ ां कर॒षणी᳚म्। ई॒ रं॑ सव॑भूतानां॒ ताम॒हाेप॑ये॒
दु॑राध॒षा िन॒यपु
य᳚म।् मन॑स॒ काम॒माकू॑ितं वा॒चः स॒यम॑शीमह। प॒शूनां
॒
प॑म॒य मय॒ ीः ॑यतां॒ यशः। कद॑मे॒न ॑जाभूता
॒ म॒य
सं॑भव॒कद॑ म। यं॑ वा॒सय॑ मे कु॒ले मा॒तरं॑ प॒माल॑ नीम्। अाप॑
॒ त॑ धा॒िन च॒तव॑समे॒ गृहे। िनच॑दे॒वीं मा॒तर॒ यं॑
सृज
वा॒सय॑ मे कु॒ले । अा॒ा पु॒ कर॑ णीं पु॒ ं सव
॒ णा हेम॒माल॑ नीम्।
सूया
॒ ह॒रम॑यीं ल॒ ीं जात॑वेदाे म॒ अाव॑ह। अा॒ा य॒ कर॑ णीं
य॒ं प॒लां प॒माल॑ नीम्। च॒ां ह॒रम॑यीं ल॒ ीं जात॑वेदाे म॒
अाव॑ह। ता म॒ अाव॑ह॒ जात॑वेदाे ल॒ ीमन॑पगा॒मनी᳚म्। यया॒
हर॑ य॒ भू॑तं॒ गावाे॑ दा॒याेा᳚न् व॒देय॒ पु॑षान॒हम्॥
्ीस�
ू रेवः
वैणवानां िनयपारायणे विनयाेगः
वकणमाः 18 ीसूशेषः
ध॒नदा॑यी म॒हाध॑ने। धनं॑ मे॒ जुषत
॑ ां दे॒व स॒वका॑मां॒ देह॑ मे।
पा॑न॒ने प॒॑वप॑प॒े प॑ये॒ प॒दला॑यता। व॑ये॒
व॒मनाे॑नुकू॒ले वपा॑दप॒ं मय॒ स॑धव। पु॑पाै॒ध॑नं धा॒यं
ह॒ या॑द ग॒वे र॑ थम्। ॒जाना॒ भव॑स मा॒ता॒ अा॒यु॑तं क॒ राेत॑
मे। धन॑ मे॒ध॑नं वा॒यध
ु न॒ सूयाे॑ धनं॒ वस॑। धन॒माे॒
बृह॒पित॒व॑ण॒ धन॒मत॑ ते। वैन॑तेय॒ साेम॑ं पब॒ साेम॑ं पबत
वृ॒हा। साेम॒ धन॑य साे॒मनाे॒ मं॒ ददा॑त साे॒मन॑। न ाेधाे न
च॑ मास॒य॒ न॒ लाेभाे॑ नाशभ
॒ ाम॑ितः। भव॑त॒ कृत॑पुया॒नां भ॒ानां
ीसू᳚ं ज॒पेत्। सरसजिनलये सराे॑जह॒ते धवलतरां
शकग॒धमा᳚यशाे॒भे। भगवित हरव॒भे॑ मनाे॒े िभुवनभूितकर
॑सीद म॒म्। वणुप
॑ ॒ीं ॑मां दे॒वीं मा॒धवीं माध॒व॑याम्।
लीं ॒यस॑खीं दे॒वीं न॒माय॑युत॒व॑ भाम्। म॒हा॒ल॒ी च॑ व॒हे॑
वणुप॒ी च॑ धीमह। ताे॑ लीः चाे॒दया᳚त्।
ीवच॑व॒मायु॑य॒माराे᳚य॒माव॑धा॒छाेभ॑मानं महीय
॒ ते᳚। धा॒यं ध॒नं
प॒शं ब॒पु॑ला॒भं श॒तसं॑वस॒रं द॒घम
ायु॑ ॥
गस
ू �
ू रम
वातशातकमण विनयाेगः
तै॰सं॰ १.५.३.१०
ू ॒ ाैव॑र॒
भूम॑भा णाऽतर॑ ं मह॒वा। उ॒पथे॑ ते देयदते॒
ऽम॑ा॒दम॒ाा॒या द॑धे॥ अाऽयं गाैः पृ॑रमी॒दस॑ना॒तरं ॒
पुन॑। प॒तरं॑ च ॒यसव॑ ॥ ि॒ꣳशाम॒ व रा॑जित॒ वाप॑त॒ाय॑
शये। य॑य वह॒ ुभ॑॥ अ॒य ा॒णाद॑पान॒य॑त॑रित
राेच॒ना। य॑यह॒षः सव॑॥ यवा᳚ ु॒ः प॑राे॒वप॑ म॒युना॒
वकणमाः 19 भूसूम्
॒ प॑मे॒ तव॒ पुन॒वाे॑पयामस॥ ये॑
यदव॑या। सक
म॒युप॑राेय पृथ॒वीमनु॑ दव॒से। अा॒द॒या वे॒ ते॒वा वस॑व
स॒माभ॑रन्॥ मनाे॒ याेित॑जुषता॒मायं॒ वछ॑ ं य॒ꣳ सम॒मं
द॑धात। बृह॒ पित॑तनुताम॒मं नाे॒ वे॑ दे॒वा इ॒ ह मा॑दयताम्॥
स॒ ते॑ अे स॒मध॑ स॒ ज॒ाः स॒ष॑यः स॒ धाम॑ ॒याण॑।
स॒ हाेा᳚ स॒धा वा॑ जयत स॒ याेनी॒रा पृ॑णवा घृत
॒ ेन॑॥
पुन॒॑जा िनव॑तव॒ पुन॑र इ॒ षायु॑षा। पुन॑नः पाह व॒त॑॥
स॒ह र॒या िनव॑त॒वाे॒ पव॑व॒ धार॑ या। व॒॑या
गस
ू �
ू ्खशरम
वैणवानां िनयपारायणे विनयाेगः
वकणमाः 20 भूसूखलम्
्ीशनस�
ू रम
तै॰सं॰ ४.४.१२.५
वैणवानां िनयपारायणे विनयाेगः
गृण
॒ ा॒ह॒। घृत
॒ व॑ती सवत॒राध॑पयै॒ पय॑वती॒ रत॒राशा॑ नाे अत।
॒ ा द॒शां वणु॑प॒यघाे॑रा॒ऽयेशा॑ना॒ सह॑साे॒ या म॒नाेता᳚।
व
बृह॒पित॑मात॒राे॒त वा॒युः सं॑धुवा॒ना वाता॑ अ॒भ नाे॑ गृणत।
व॒॒ाे द॒वाे ध॒ण॑ पृथ॒या अ॒येशा॑ना॒ जग॑ताे॒ वणु॑पी॥
नारायणोपिनषत्
वणाेरभषेचने विनयाेगः
वकणमाः 21 नीलासूम्
देव एकाे॑ नाराय॒णः। न ॒तीयाे᳚ऽत॒ क॑त्। य ए॑वं वे॒द। स
वणुरेव भवित स वणुरे॑व भ॒वित॥
वकणमाः 22 नारायणाेपिनषत्
िहरण्यगभर्सू�
महानारयणाेपिनषद मतीकाे यते
तै॰सं॰ ४.१.८
वकणमाः 23 हरयगभसूम्
सौरस�
ू म् (प�र॰)
भीमरथशातकमण विनयाेगः
तै॰ा॰ ३.७.६
नवग्रहमन्
नवहाणामामणे विनयाेगः
अ॒मूधा
॒ द॒वः क॒ कुपित॑ पृथ॒या अ॒यम्। अ॒पाꣳ रे ता॑ꣳस
जवित॥ याे॒ना पृ॑थव॒ भवा॑ नृ॒रा िन॒वेश॑नी। यछा॑ न॒ शम॑
वकणमाः 25 अादयमाः
॒ ेने॑व जयामस। गामं॑
स॒था᳚॥ े॑य॒ पित॑ना व॒यꣳ हत
पाेषय॒वा स नाे॑ मृडाती॒शे᳚॥
॒ द् व॒भाित॒ त॑म॒ने॑षु।
बृह॑पते॒ अित॒ यद॒याे अहाद् ुम
य॒दय॒छव॑सत जात॒ तद॒ास ॒ व॑णं धेह च॒म्॥ इ॑
वकणमाः 26 नवहमाः
मव इ॒ ह पा॑ह॒ साेमं॒ यथा॑ शाया॒ते अप॑बः सत
॒ य॑। तव॒
णी॑ती॒ तव॑ शूरश
॒ म॒ाव॑वासत क॒ वय॑ सय॒ाः॥ ॑ या॒नं
वकणमाः 27 नवहमाः
िदग्पालकमन्त
अदपालकानामामणे विनयाेगः
सग
॒ ं न॒ पथा॒मभ॑यं कृणाेत। य॒॑े य॒म एित॒ राजा᳚।
य॑ेनम॒यष॑त दे॒वाः। तद॑य च॒ꣳ ह॒ वषा॑ यजाम॥
अस॑वत॒मय॑जमानमछते॒नये॒यां तक॑र॒यावे॑ष।
अ॒यम॒द॑छ॒ सा त॑ इ॒ या नमाे॑ देव िनऋते॒ तय॑मत॥
वकणमाः 28 दपालकमाः
(ऋ॰) तमीशा᳚नं॒ जग॑तः त॒थुष॒पितं धयं ज॒वमव॑से महे
व॒यम्। पूषा
॒ नाे॒ यथा॒ वेद॑सा॒मस॑द्वध
ृ ॒ े र॑ ॒ता पा॒युरद॑ध
व॒तये᳚॥
दुगार द्य�वतामन्त्
सवदेवावरणपूजने विनयाेगः
तै॰अा॰ १०॥ तै॰सं॰ २.३.१४॥ तै॰सं॰ १.१.१४॥ तै॰सं॰ ३.४.१०॥ तै॰सं॰ १.८.६॥
तै॰अा॰ १०॥ तै॰अा॰ १०॥ तै॰अा॰ १०॥ तै॰सं॰ १.४.१३
यत॑ इ॒ भया॑महे॒ तताे॑ नाे॒ अभ॑यं कृध। मघ॑वछ॒ ध तव॒ त॑
ऊ॒तये॒ वषाे॒ वमृधाे॑ जह॥ व॒त॒दा व॒शपित॑वृ॒हा वमृधाे॑
व॒शी। वृषे॑ पुर॒ ए॑त नः वत॒दा अ॑भय॒रः॥ अभयरे ाय
नमः॥
ब्र�य�मन्
तै॰ा॰ ३.१०.९.२
िश�सन्धावन्दनमन् (प�र॰)
(महानारायणाेपिनषद माः () तमे पृे याः)
वकणमाः 30 यमाः
॒ जा॒तवे॑दसं ॰ ॥
अा स॒येन॒ ॰ ॥ उ॒यं तम॑स॒पर॒ ॰ ॥ उदुयं
च॒ं दे॒वाना॒म् ॰ ॥ अाऽा॒ ावा॑पृथ॒वी ॰ ॥ पये॑म श॒रद॑ श॒तं
॰ ॥ य उद॑गाह॒ताे॰ ॥
॒ ः। ॒जाम॒यं॑
अाया॑त पतरः साेया गी॒रैः प॒थभ॑ पूयै
ददताे र॒यं च॑ दघायु ॒ वं च॑ श॒तशा॑रदं च॥
तै॰ा॰ ३.७.४.१०
तै॰ा॰ २.६.३.२
ए॰ २.१९
तै॰सं॰ ७.३.१४
वाहाऽ
॒ धमाधी॑ताय॒ वाहा॒ वाहाऽधी॑तं॒ मन॑से॒ वाहा॒ वाहा॒
मन॑ ॒जाप॑तये॒ वाहा॒ काय॒ वाहा॒ कै॒ वाहा॑ कत॒मै॒
वाहाऽद॑यै॒ वाहाऽद॑यै म॒ै᳚ वाहाऽद॑यै समृड॒कायै॒ वाहा॒
सर॑ वयै॒ वाहा॒ सर॑ वयै बृह॒ यै᳚ वाहा॒ सर॑ वयै पाव॒कायै॒
वाहा॑ पूणे
॒ वाहा॑ पूणे
॒ ॑प॒या॑य॒ वाहा॑ पूणे
॒ न॒रध॑षाय॒
वाहा॒ व े॒ वाहा॒ व े॑ तर॒ पा॑य॒ वाहा॒ व ॑े पु॒पा॑य॒ वाहा॒
वण॑वे॒ वाहा॒ वण॑वे िनखय॒पाय॒ वाहा॒ वण॑वे िनभूयप
॒ ाय॒
वाहा᳚॥१५॥
तै॰अा॰ ४.१६
तै॰ा॰ ३.३.१५
॒ ात्। लाे॒केलाे॑के एनं मृ॒ युव॑देत्। मृ॒ यवे॒ वाहा॑ मृ॒ यवे॒
जु॑य
वाहेय॑भपूव॒ मा॑तीजुहाेित। लाे॒कााे॑कादे॒व मृ॒ युमव॑ यजते। नैनं॑
॒ ुव॑दित॥ यद॒मुै॒ वाहाऽ
लाे॒केलाे॑के मृय ॒ मुै॒ वाहेित॒ जु॑त् सं॒
ची॑त। ब॒ं मृ॒ युम॒मं॑ कुवीत॥ मृ॒ यवे॒ वाहेयेक॑ा ए॒वैका᳚न्
जुयात्। एकाे॒ वा अ॒मुं॑ लाे॒के मृ॒ युः। अ॒श॒न॒या मृ॒ युरेव
॒ ।
तमे॒वामुं॑ लाे॒केऽव॑यजते॥ ूण॒
॒ ह॒ यायै॒ वाहेय॑वभृथ
॒ अा॑ितं
जुहाेित। ूण॒
॒ ह॒यामे॒वाव॑ यजते॥ तदा॑ः। त॑ण
ू ह॒याऽपा॒याथ॑।
का॒᳚ेऽप॑य॒त इित॑। अमृयुव
॒ ा अ॒याे ू॑णह॒याया॒
वकणमाः 37 मृयुसूम् (सवेषु वा)
इया॑ः। ूण॒
॒ ह॒ या वाव मृ॒ युरित॑॥ य॑ण
ू ह॒ यायै॒ वाहेय॑वभृथ
॒
अा॑ितं जुह॒ ाेित॑। मृ॒ युमे॒वा॑या तपय॒वा प॑र॒पाणं॑ कृवा। ूण॒
॒ े
भे॑षज
॒ ं क॑राेित॥ ए॒ताꣳ ह॒ वै मु॑ड॒ भ अाै॑दय॒वः। ूण॒
॒ ह॒यायै॒
ाय॑ं व॒दा॑कार। याे हा॒ याप॑ ॒जायां ा॒णꣳ हत॑।
सव॑ै॒ तै॑ भेष॒जं क॑राेित॥ जु॒ ब॒काय॒ वाहेय॑वभृथ
॒
उ॑ ॒मामा॑ितं जुहाेित। व॑ णाे॒ वै जु॑ब॒कः। अ॒त॒त ए॒व
व॑ ण॒मव॑यजते॥ ख॒ल॒तेव॒॑ धय॑ श
॒ य॑ पा
॒ य॑ मूध॒
जु॑हाेित। ए॒तै व॑ णय ॒ पम्। ॒ पेणै॒व व॑ ण॒मव॑यजते॥
तिदत्पदम
मृयुयहाेमे विनयाेगः
तै॰ा॰ ३.७.१०.५
राजय�मघ्स�
ू म् (ऋ॰)
मृयुयहाेमे शाैनकाेसवराेगहरशातकमण च विनयाेगः
ऋ॰सं॰ १०.१६१
मु
॒ ाम॑ वा ह॒ वषा॒ जीव॑नाय॒ कम॑ातय॒ादुत॒ रा᳚जय॒ात्।
ाह॑ज॒ाह॒ यद॑ वै॒तदे᳚नं॒ तया᳚ इाी॒ मु॑मुमेनम्॥ यद॑
॒तायुय
॒ द॑ वा॒ परे ᳚ताे॒ यद॑ मृ॒ याेर᳚त॒कं नी᳚त ए॒व। तमा ह॑राम॒
िनऋ॑ते॒पथा॒दपा᳚षमेनं श॒तशा᳚रदाय॥ स॒ह
॒ ा॒ेण॑ श॒तशा᳚रदेन
श॒तायु॑षा ह॒वषाहा᳚षमेनम्। श॒तं यथे॒मं श॒रदाे॒ नया॒तीाे॒ व॑य
दुर॒तय॑ पा॒रम्॥ श॒तं जी᳚व श॒रदाे॒ वध॑मानः श॒तं हे᳚म॒ताछ॒ तमु॑
वकणमाः 38 तदपदम्
वस॒तान्। श॒तम᳚ा॒ी स॑व॒ता बृह॒पित॑ श॒तायु॑षा ह॒वषे॒मं
पुन॑दःु ॥ अाहा᳚ष॒ वाव॑दं वा॒ पुन॒रागा᳚ पुननव। सवा॒ सव ते॒
च॒ सव॒मायु॑ तेऽवदम्॥
उपचारमन्त्
सवदेवपूजने ववधाेपाचारे षु विनयाेगः
आसनािभमन्त्र
अपसपत ते भूता ये भूता भुव संथताः।
ये भूता वकतारते गछत शवाया॥
उभूतपशाचाा ये च वै भूमधारकाः।
एतेषामवराेधेन कम समारभे॥
घण्टािभमन्त्
ऋ॰सं॰ १०.६३.३॥ ऋ॰सं॰ ४.५०.६॥
वकणमाः 39 उपचारमाः
अनु॑ मदा व॒तये᳚॥ ए॒वा प॒े व॒दे᳚वाय॒ वृणे᳚ य॒ैव॑धेम॒
नम॑सा ह॒वभ॑। बृह॑ पते स॒जा वी॒रव᳚ताे व॒यं या᳚म॒ पत॑याे
रयी॒णाम्॥
कलशस्थापन�ोका
कलशािभमन्त्र
तै॰अा॰ १०
वकणमाः 40 उपचारमाः
शङ्खािभमन्त्र
शं चाकदैवयं मये वणसंयुतम्।
पृे जापितैव अे गा सरवती॥
तै॰सं॰ ४.७.१५
अ॒ेम॑वे
थ॒मय॒ चे॑तसाे॒ यं पा॑जयं ब॒हव॑ सम॒धते᳚।
व॑यां व॒श ॑ववश॒वाꣳ स॑मीमहे॒ स नाे॑ मु॒वꣳह॑सः॥
आत्मपूज
अाने नमः। अतराने नमः। परमाने नमः। शाने
नमः। ानाने नमः॥
तै॰अा॰ १०
वकणमाः 41 उपचारमाः
साधारणन्यास
यासाेऽयं महायासखडे 430-तमे पृे यः
आवाहनम्
वासंथमजं शं वाम परमेर । 2
3
प्णािभमन्त्र
ॐ अां ं ाें, ाें ं अां, य र ल व श ष स हाें 4
5
अय
देवय ाणा इह ाणाः। जीव इह थतः। सवेयाण
वानवःाेजााणाणा इहैवागय सखं चरं ितत
वाहा॥ इित मूितदयं पृा िः सकृा जपेत् –
3
“वासंथामजां शां वाम परमेर” इित ीपे
4
“देव सवजगायके” इित ीपे
5
“अया देयाः” इित ीपे
वकणमाः 42 उपचारमाः
ऋ॰सं॰ १०.५९.६॥ ऋ॰सं॰ १०.५९.७॥
पञ्चामृतािभषेचनमन्त
तै॰सं॰ १.४.३२॥ तै॰सं॰ ४.२.७॥
तै॰सं॰ १.५.११
घृताभषेचनम् – घृत
॒ ं म॑मरे घृत
॒ म॑य॒ याेिन॑घत
ृ ॒ े ॒ताे
घृत
॒ मु॑वय॒ धाम॑। अ॒नु ॒ व॒धमाव॑ह मा॒दय॑व॒ वाहा॑कृतं वृषभ व
॒ म॑स॒ याेित॑रस॒ तेजाे॑ऽस दे॒वाे व॑
ह॒यम्॥ श
सव॒ताेपु॑ना॒वछ॑ ेण प॒वे॑ण॒ वसाे॒ सूय॑य
र॒मभ॑॥
वकणमाः 43 उपचारमाः
तै॰अा॰ १०
िवस्तृतािभषेचनमन्त
तै॰सं॰ ४.२.६
तै॰अा॰ १०
ऋ॰सं॰ ९.११.१
वकणमाः 44 उपचारमाः
ऋ॰सं॰ १०.१४२.८॥ तै॰सं॰ ४.२.६॥ तै॰अा॰ १॥
तै॰अा॰ १०
व�ािदसमपर ्णमन्त
तै॰ा॰ २.८.६
वसमपणम् – युव
॒ ं वा॑ण पीव॒सा व॑साथे । युव
॒ ाेरछ॑ ा॒
मत॑वाे ह॒ सगा। अवा॑ितरत॒मनृ॑तािन॒ वा᳚। ऋ॒ तेन॑ मावणा
सचेथे॥
साै॰
॒ ं प॒वं॑ ॒जाप॑ते॒यस॑हज
उपवीतसमपणम् – य॒ाे॒प॒वी॒तं प॑रम ॒ ं
पुर॒ ता᳚त्। अा॒यु ॒ य॑म॒यं ित॑मु श
॒ ं य॑ाेपवी॒तं बल॑ मत ॒ तेज॑ ॥
वकणमाः 45 उपचारमाः
तै॰ा॰ १.३.३
ऋ॰सं॰ ८.६९.८
तै॰सं॰ १.१.४
तै॰अा॰ १०
॒ पा॑सताम्॥ अहे॑
सभा॒सद॑। तािन॒॑याव॑तः कु। सव॒मायु
बुय॒ मं॑ मे गाेपाय। यमृष॑यैव॒दाव॒दःु । ऋच॒ सामा॑िन॒
यजूꣳ
॑ ष। सा ह ीर॒मृता॑ स॒ताम्॥ प॑ताे ह॒ वै नामैष
॒ ः। तं
वकणमाः 46 उपचारमाः
वा ए॒तं प॑त॒ꣳ सत᳚म्। प॑हाे॒तेया च॑ते प॒राेे॑ण।
प॒राे॑या इव॒ ह दे॒वाः॥
तै॰अा॰ १०
तै॰अा॰ १०
तै॰अा॰ ४.२
वकणमाः 47 उपचारमाः
दी्नरनध्रमननः १
तै॰अा १.१४
इ॒ मे मासा᳚ाधमा॒सा॑। सवे॑षां
भूतानां
॒ ा॒णैरप॑ सपत॒
चाेस॑पत च। मा मे᳚ ॒जाया॒ मा प॑शनाम्
ू ॒ । मा मम॑ ा॒णैरप॑
॑ त। इ॒ म ऋ॒ तव॑। सवे॑षां
सृपत॒ माेसृप भूतानां
॒ ा॒णैरप॑ सपत॒
चाेस॑पत च। मा मे᳚ ॒जाया॒ मा प॑शनाम्
ू ॒ । मा मम॑ ा॒णैरप॑
॑ त। अ॒यꣳ सं॑वस॒रः। सवे॑षां
सृपत॒ माेसृप भूतानां
॒ ा॒णैरप॑
सपित॒ चाेस॑पित च॥
वकणमाः 48 दपाराधनमाः १
॒जाया॒ मा प॑शनाम् ॑ । अाें
ू ॒ । मा मम॑ ा॒णैरप॑ सृप॒ माेसृप
भूभव
ु ॒ व॑। एताे मथुनं मा नाे मथु॑नꣳ र॒म
्॥
दी्नरनध्रमननः २
तै॰अा॰ ३.७.१
च॒मा॒ षा॑त
े ा। स ऋ॒ तून् कपयाित। स मे॑ ददात ॒जां प॒शून्
पुं॒ यश॑। ऋ॒ तव॑ मे कपताम्॥ अ॑ꣳ स॒हाे॑ता। स
ा॒णय॑ ा॒णः। स मे॑ ददात ॒जां प॒शून् पुं॒ यश॑। ा॒णय॑ च
॒ हाे॑ता। साे॑ऽनाधृ॒ यः।
मे ा॒णाे भू॑यात्॥ ाैर
वकणमाः 49 दपाराधनमाः २
दी्नरनध्रमननः ३
तै॰ा॰ ३.८.१४
॒ ै जु॑हाे
म॒ह॒तीमे॒व ते॒वतां ीणाित॥ त॒ड ल ित। वसू॑नां॒ वा ए॒तूपम्
॒ ।
य॑ड ल
॒ ै जुह॒ ाेित॑। वसू॑ने॒व ती॑णाित॥ पृथु॑कैजुहाेित। ॒ाणां॒ वा
ए॒तूपम्
॒ । यपृथु॑काः। यपृथु॑कैजुह
॒ ाेित॑।
ै ॑हाे
॒ाने॒व ती॑णाित॥ ला॒जज ु ित। अा॒द॒यानां॒ वा ए॒तूपम्
॒ ।
या॒जाः। या॒जैजह
ु ॒ ाेित॑। अा॒द॒याने॒व ती॑णाित॥
क॒ रबे᳚जुहाेित। वे॑षां॒ वा ए॒ते॒वता॑नाꣳ ॒ पम्। यक॒ रबा᳚।
यक॒ रबै᳚जह
ु ॒ ाेित॑। वा॑ने॒व ते॒वाी॑णाित॥ धा॒नाभ॑जुहाेित।
न॑ाणां॒ वा ए॒तूपम्
॒ । या॒नाः। या॒नाभजुह॒ ाेित। न॑ाये॒व
ती॑णाित॥ सु॑भजुहाेित। ॒जाप॑ते॒वा ए॒तूपम्
॒ । यस॑वः।
ससु॑भजुह
॒ ाेित॑।
॒ ै जु॑हाे
ते॒वता᳚ ीणाित॥ ॒य॒ु॒ त॒ड ल ित। ॒याा॑ ह॒ वै नामै॒ते।
ए॒तैवै दे॒वा अ॒याा॑िन॒ सम॑दधुः। य॑युतड ल
॒ ै जुह॒ ाेित॑।
अ॑यै॒वाा॑िन॒ संद॑धाित॥ दशाा॑िन जुहाेित। दशा᳚रा व॒राट् ।
व॒राट् कृ॒या॒ा॒याव॑ै ॥
वकणमाः 50 दपाराधनमाः ३
दी्नरनध्रमननः ४
तै॰ा॰ ३.९.१९
वकणमाः 51 दपाराधनमाः ४
मन्पुष्पम
पुषापणे विनयाेगः। याेयता मृया
तै॰अा॰ १.२२
वकणमाः 52 मपुपम्
न॑ाण॒ वा अ॒पामा॒यत॑नम्। अा॒यत॑नवान् भवित। याे
न॑ाणामा॒यत॑नं॒ वेद॑। अा॒यत॑नवान् भवित। अापाे॒ वै
न॑ाणामा॒यत॑नम्। अा॒यत॑नवान् भवित। य ए॒वं वेद॑॥
याे॑ऽपामा॒यत॑नं॒ वेद॑। अा॒यत॑नवान् भवित।
ओषिधस�
ू म्
अुरापणे विनयाेगः
तै॰सं॰ ४.२.६
या जा॒ता अाेषध
॑ याे दे॒वेय॑युग
॒ ं पुर॒ ा। मदा॑म ब॒ूणा॑म॒हꣳ श॒तं
धामा॑िन स॒ च॑॥ श॒तं वाे॑ अब॒ धामा॑िन स॒ह॑मुत
॒ वाे॒ ह॑।
॒ मं मे॑ अग॒दं कृ॑त॥ पुपा॑वतीः ॒सूव॑तीः
अथा॑ शतवाे यूयम॒
फ॒ लनी॑रफ॒ ला उ॒त। अा॑ इव स॒जव॑रवी॒ध॑ पारय॒णव॑॥
अाेष॑धी॒रित॑ मातर॒ताे॑ देवी॒प॑ वे। रपा॑ꣳस व॒तीर॑ त॒
रप॑ा॒तय॑मानाः॥
वकणमाः 53 अाेषधसूम्
अ॒॒थे वाे॑ िन॒षद॑नं प॒णे वाे॑ वस॒ितः कृ॒ता। गाे॒भाज॒ इकला॑सथ॒
यस॒नव॑थ॒ पू॑षम्॥ यद॒हं वा॒जय॒॑मा अाेष॑धी॒हत॑ अाद॒धे।
अा॒ा य॑य नयित पुर॒ ा जी॑व॒गृभाे॑ यथा॥ यदाेष॑धयः
सं॒गछ॑ ते॒ राजा॑न॒ सम॑तावव। व॒ स उ॑ यते
भ॒ष॑ाे॒हाऽमी॑व॒चात॑नः॥ िनकृ॑ित॒नाम॑ वाे मा॒ताऽथा॑ यूयꣴ
॒ थ॒
संकृ॑तीः। स॒राः प॑त॒िणी᳚ थन॒ यदा॒मय॑ित॒ िनकृ॑त॥
वकणमाः 54 अाेषधसूम्
सव॑म॒वना॑तरम्॥ अाेष॑धय॒ सं व॑दते॒ साेमे॑न स॒ह राा᳚। यै॑
क॒ राेित॑ ा॒णतꣳ रा॑जन् पारयामस॥
बीजवपनमन्त्
अुरापणे विनयाेगः
तै॰ा॰ २.८.८
तै॰अा॰ १०
यत॑ इ॒ भया॑महे॒ तताे॑ नाे॒ अभ॑यं कृध। मघ॑वछ॒ ध तव॒ त॑
ऊ॒तये॒ वषाे॒ वमृधाे॑ जह॥ व॒त॒दा व॒शपित॑वृ॒हा वमृधाे॑
व॒शी। वृषे॑ पुर॒ ए॑त नः वत॒दा अ॑भय॒रः॥ इं वणं
शततं शचीपितं पूजयाम।
तै॰अा॰ ६.५.२
वकणमाः 55 बीजवपनमाः
तै॰सं॰ २.१.११॥ तै॰सं॰ २.१.१॥
वेदाध्ययनव्रतमन (प�र॰)
जा॑पते॒ नव दे॒ताय॒यः। वा॑ जा॒तािन॒ पर॒ता ब॑भूव।
ए॰का॰ ५॥ तै॰ा॰ २.४.१॥ तै॰अा॰ १०॥ तै॰अा॰ १०॥ तै॰ा॰ ३.२.७॥ साै॰ ॥
तै॰सं॰ ५.७.८॥ ऋ॰सं॰ १.८९.१॥
तै॰सं॰ ३.४.४
अभ्याताना (मलम्
ू )
तै॰सं॰ ३.४.५
अ॒भूताना॒
॒ मध॑पित॒ स मा॑ऽव॒वाे᳚ ये॒ानां य॒मः पृ॑थ॒या
वा॒युर॒ तर॑ य॒ सूयाे॑ द॒व॒मा॒ न॑ाणां॒ बृह॒ पित॒॑णाे
म॒ः स॒यानां॒ व॑ णाे॒ऽपाꣳ स॑मु॒ ः ाे॒याना॒म॒ꣳ
साा᳚याना॒मध॑पित॒ ता॑ऽवत ॒ साेम॒ अाेषध
॑ ीनाꣳ सव॒ता
ू ॒ वा॑ ॒ पाणां॒ वणु॒ पव॑तानां म॒ताे॑
॑स॒वाना॑ꣳ ॒ः प॑शनां
ग॒णाना॒मध॑पतय॒ते मा॑ऽवत ॒ पत॑रः पतामहाः परे ऽवरे ॒
अभ्यातानाः(सानुषङ्गाः)
हाेमयाेराने विनयाेगः
अ॒भूताना॒
॒ मध॑पित॒ स मा॑ऽवव॒न् ॒॑न्
॒े᳚ऽयामा॒शय॒यां पु॑राे॒धाया॑म॒न् कम॒॑यां दे॒व᳚या॒ꣴ
वाहा᳚॥
॒ े॒ध॑पितमृ ॒ युग॑ध॒
प॒रम वतय॒ व॑मस॒रसाे॒ भुवाे॒ नाम॒ स इ॒ दं
॒॑ं पा॑त ॒ ता इ॒ दं ॒॑ं पा᳚त ॒ तै॒ वाहा॒ ताय॒ वाहा᳚।
स॒ ॒ितः सभू॑ितभ॒कृसव॑वाप॒जयाे॑ गध॒वतय॑
व॒ुताे᳚ऽस॒रसाे॒ चाे॒ नाम॒ स इ॒ दं ॒॑ं पा॑त ॒ ता इ॒ दं ॒॑ं
तै॰ा॰ ३.७.११
तै॰ा॰ ३.११.९.९
तै॰सं॰ ५.४.८
ू र ्ह�ितमन्त
पणा
हाेमयाेराने पूणाताै विनयाेगः
पूणा
॒ ॒ितमु
॒ ॒॑मां जु॑हाेित। सव॒ वै पू᳚णाितः।
॒ सव॑मे॒वााे॑ित। अथाे॑
इ॒ यं वै पू᳚णाि॒ तः। अ॒यामे॒व ित॑ ितित॥ पूण॒मद॒ पूण॒मदं॒
पूणा॒त् पूण॒मुद॒यते। पूण॒य पूण॒मादा॒य पूण॒मेवाव श॒यते॥
6
चमकं 197-तमे पुटे यम्
हाेमादमाः 106 वसाेधारामाः
अिग्नसू�म
अेपथापने विनयाेगः
तै॰सं॰ १.१.१४॥
ब्र�वचर्सानुव
तै॰सं॰ ७.५.१८
तै॰अा॰ २.३
तै॰ा॰ ३.७.१२
(इ॒ मं मे॑ वण॒ तवा॑ याम॒ वं नाे॑ अे॒ स वं नाे॑ अे॒ वम॑े
अ॒यास॑॥)
यदद᳚यृण
॒ म॒हं ब॒भूवाद॑सवा संज॒गर॒ जने᳚यः। अ॒मा॒
ता॒द॑ संवदा॒नाै मु
॑ ताम्॥ यता᳚यां च॒कर॒
कब॑षाय॒ाणां व॒मु॑प॒ज॑मानः। उ॒ं॒प॒या च॑ रा ॒भृ॒
॒ ािन॑॥ उं॑पये॒ रा ॑भृ ॒ कब॑षाण॒
ताय॑स॒रसा॒वनु॑दामृण
यद॒वृ॑म
॒ नु॑दमे॒तत्। ने॑ ऋ॒ णानृण
॒ व॒ इस॑मानाे य॒मय॑ लाे॒के
अध॑ रुर॒ ाय॑॥
(अव॑ ते॒ हेळ॒ उदु॒॑मम॒मं मे॑ वण॒ तवा॑ याम॒ वं नाे॑ अे॒ स
वं नाे॑ अे।)
याे न॒ शपा॒दश॑पताे॒ य॑ न॒ शप॑त॒ शपा᳚त्। उ॒षा॒ तै॑ िन॒क्
च॒ सव॑ पा॒पꣳ समू॑हताम्॥ याे न॑ स॒पाे॒ याे रणाे॒
मताे॑ऽभ॒
दास॑ित देवाः। इ॒ ये॑व ॒ाय॑ताे॒ मा तयाेछे॑ ष॒
क॒न॥ याे मां े॑ जातवेदाे॒ यं चा॒हं े॒ य॒ माम्।
सवा॒ꣴतान॑े॒ संद॑ह॒ याꣴा॒हं े॒ ये च॒ माम्॥ याे
अ॒य॑मराती॒या॑ नाे॒ ेष॑ते॒ जन॑। िनदा॒ाे अ॒ादसा॒᳚
सवा॒ꣴता॒॑षाकु॑॥ सꣳश॑तं मे॒ ॒ सꣳश॑तं
वी॒याअ॒बल᳚म्। सꣳश॑तं ॒ं मे॑ ज॒णु यया॒हम॑
पुर॒ ाेह॑तः॥ उदे॑षां बा॒ अ॑ितर॒मुचाे॒ अथाे॒ बल᳚म्। ॒णाेम॒
॑णा॒ऽमा॒नु॑याम॒ वाम् अ॒हम्॥ पुन॒मन॒ पुन॒रायु॑म॒
अागा॒पुन॒॒ पुन॒ ाें॑ म॒ अागा॒त् पुन॑ ा॒णः पुन॒राकू॑तं म॒
अागा॒त् पुन॒॑ं पुन॒राधी॑तं म॒ अागा᳚त्। वै॒ा॒न॒राे मेऽद॑धतनूपा
॒
अव॑बाधतां दुर॒तािन॒ वा᳚॥
कूष्माण्डमन् (बोधायनो�ाः)
स॒ꣳहे या॒ उ॒त या पृदा॑काै। ॰
या रा॑ज॒ये॑ दुदुभावाय॑
॒ तायाम्। ॰
या ह॒तिन॑ ॒पिन॒ या हर॑ ये। ॰
रथे॑ अ॒ेषु॑ वृष॒भय॒ वाजे᳚। ॰
कूष्माण्डोपस्थानमन
तै॰अा॰ २.६
त॒तं ततम
॒ वेके॒ अनुस
॒ ंच॑रत॒ येषां द॒ं पय॒माय॑नवत्।
अ॒ब॒वेके॒ दद॑तः ॒यछा॒ातं ॒ चेछ॒ वा॒ꣳस व॒ग ए॑षाम्॥
अार॑ भेथा॒मनुस
॒ ꣳर॑ भेथाꣳ समा॒नं पथा॑मवथाे घृत
॒ ेन॑। यां पूत॒
पर॑ वं॒ यद॒ाै तै॒ गाेा॑ये॒ह जाया॑पती॒ सꣳर॑ भेथाम्॥
वै�ानरो न ऊत्य
गणहाेमे विनयाेगः
तै॰सं॰ १.५.११
समुद्रज्य (ऋ॰)
उरथशातकमण विनयाेगः
ऋ॰सं॰ ७.४९
स॒म
ु ॒ ये᳚ाः सल॒ लय॒ मया᳚पुना॒ना य॒यिन॑वशमानाः। इाे॒
या व॒ी वृ॑ष॒भाे र॒राद॒ ता अापाे᳚ दे॒वीर॒ह माम॑वत॥ या अापाे᳚
द॒या उ॒त वा॒ व॑त ख॒िनि॑मा उ॒त वा॒ याः व॑यं॒जाः॥
स॒म
ु ॒ ाथा॒ याः शच॑यः पाव॒काता अापाे᳚ दे॒वीरह॒ माम॑वत॥
यासां॒ राजा॒ व॑ णाे॒ याित॒ मये᳚ सयानृत
॒ े अ॑व॒पय॒न् जना᳚नाम्।
म॒ध
ु ॒ ुत॒ शच॑याे॒ याः पा᳚व॒काता अापाे᳚ दे॒वीर॒ह माम॑वत॥ यास
राजा॒ व॑ णाे॒ यास साेमाे॒ वे᳚दे॒वा यासूज॒ मद॑त। वै॒ा॒न॒राे
याव॒ः व॒॑ता अापाे᳚ दे॒वीर॒ह माम॑वत॥
ऋ॰सं॰ १०.१६३
रात्रीसू�म(ऋ॰)
देवीमाहायपारायणे विनयाेगः
ऋ॰सं॰ १०.१२७
या सुगन्ध
शताभषेके यजमानाभषेचने विनयाेगः
साैमाः
याः प्राच
शताभषेके यजमानाभषेचने विनयाेगः
साैमाः
याः ाची॑ रे व
॒ ती॒राप॒ व॑त श
॒ ाः। ता म॒ अाप॑ श॒वाः स॑त ॒
दुकृ॑तं॒ व॑हत मे॥ या द॒॑णा रे व
॒ ती॒राप॒ व॑त श
॒ ाः। ता
म॒ अाप॑ श॒वाः स॑त ॒ दुकृ॑तं॒ व॑हत मे॥ याः ॒तीची॑
रे व
॒ ती॒राप॒ व॑त श
॒ ाः। ता म॒ अाप॑ श॒वाः स॑त ॒ दुकृ॑तं॒
व॑हत मे॥ या उद॑ची रे व
॒ ती॒राप॒ व॑त श
॒ ाः। ता म॒ अाप॑
श॒वाः स॑त ॒ दुकृ॑तं॒ व॑हत मे॥ या ऊ॒वाे रे व
॒ ती॒राप॒ व॑त
श
॒ ाः। ता म॒ अाप॑ श॒वाः स॑त ॒ दुकृ॑तं॒ व॑हत मे॥
रन्मत्ञचारम
शं नाे॑ म॒ः शं व॑ णः। शं नाे॑ भववय॒मा। शं न॒ इाे॒
बृह॒ पित॑। शं नाे॒ वणु॒॑ मः। नमाे॒ ॑णे। नम॑ते वायाे।
वमे॒व ॒यं॒ ा॑स। वमे॒व ॒यं॒ ॑ वदयाम। ऋ॒ तं
व॑दयाम। स॒यं व॑दयाम। ताम॑वत। त॒ार॑ मवत। अव॑त ॒
माम्। अव॑त व॒ार᳚म्। ॐ शात॒ शात॒ शात॑॥
तै॰अा॰ ४.१
एह॒ ी॒ ॒ धृित॒॑ तपाे॑ मे॒धा ॑ित॒ा ॒ा स॒यं धम॑ै॒तािन॒
माे॑त॒मनू॑त॒ मा मा॒ꣴ ी॒ ॒ धृित॒॑ तपाे॑ मे॒धा
॑ित॒ा ॒ा स॒यं धम॑ै॒तािन॑ मा॒ मा हा॑सषुः॥ उदायु॑षा
वा॒युषाेदाेष॑धीना॒ꣳ रसे॒नाेप॒जय॑य॒ शे॒णाेद॑थाम॒मृता॒ꣳ अनु॑॥
तद
॑ े॒वह॑तं पुर॒ ता᳚ ॒ र॑ त्। पये॑म श॒रद॑ श॒तं जीवे॑म
॒ मु
श॒रद॑ श॒तं नदा॑म श॒रद॑ श॒तं माेदा॑म श॒रद॑ श॒तं भवा॑म श॒रद॑
श॒तꣳ ॒णवा॑म श॒रद॑ श॒तं ॑वाम श॒रद॑ श॒तमजी॑ताः याम
श॒रद॑ श॒तं याेक् च॒ सूय॑ ॒ शे॥ य उद॑गाह॒ताेऽणवा᳚द्
व॒ाज॑मानः सर॒रय॒ मया॒त् स मा॑ वृष॒भाे लाे॑हता॒ः सूयाे॑
वप॒न॑सा पुनात॥
साम्राज्यसू
तै॰ा॰ २.६.५
साा᳚याय स
॒ त॑ः। दे॒वय॑ वा सव॒तः ॑स॒वे।
अ॒नाे᳚बा॒या᳚म्। पूणाे
॒ हता᳚याम्। अ॒नाे॒भैष॑येन। तेज॑से
वच॒साया॒भष॑ाम। दे॒वय॑ वा सव॒तः ॑स॒वे।
अ॒नाे᳚बा॒या᳚म्। पूणाे
॒ हता᳚याम्। सर॑ वयै॒ भैष॑येन॥
तै॰सं॰ १.७.१०
तै॰सं॰ ५.५.९
तै॰ा॰ २.७.१५.५
तै॰ा॰ २.८.६
6
7
अह॑न् बभष॒ साय॑कािन॒ धव॑। अह॒॑कं य॑ज॒तं व॒॑पम्।
अह॒॑दं द॑यसे॒ व॒मु॑वम्। न वा अाेजी॑याे ॒ वद॑त॥
मान॑ताे॒के तन॑ये॒ मा न॒ अायु॑ष॒ मा नाे॒ गाेषु ॒ मा नाे॒ अे॑षु
ाथनमाः
काम्यजप्यमन्
ऋ॰सं॰ १.५२.१
यं स मे॒षं म॑हया व॒वदं॑ श॒तं यय॑ स॒ व॑ सा॒कमीर॑ ते। अयं॒
न वाजं हवन॒यदं॒ रथ॒में॑ ववृया॒मव॑से सवृ॒ भ॑॥ स पव॑ताे॒
8
सूमतीका इमे। 16-पुटे माः याः।
हाेमादमाः 125 कायजयमाः
न ध॒णे॒वयु॑तः स॒ह॑मूित॒तव॑षीषु वावृधे। इाे॒
यमव॑
ृ॒ ु ॒ णास॒ ज॑षाणाे॒ अध॑सा॥ स ह ॒राे
धीद॒वृत॑म
॒रषु॑ व॒ ऊध॑िन च॒बु॑ाे॒ मद॑वृाे मनी॒षभ॑। इं॒ तम॑े
वप॒य॑या ध॒या मंह॑राितं॒ स ह प॒रध॑सः॥ अा यं पृण
॒ त॑
द॒व स॑बहषः समु॒ ं न स॒ व वा अ॒भ॑यः। तं वृ॒॑हये॒
अनु॑ तथु॒तय॒ शा॒ इ॑मवा॒ता अ॑तसवः॥
ऋ॰सं॰ १०.३४.५
ऋ॰सं॰ ५.४२.११
ऋ॰सं॰ १०.६०.१२
मृयम्
ऋ॰सं॰ ८.३०.४
आरीरर मननः
अाशीवचने विनयाेगः
ए॰ १.९॥ ए॰ १.४॥
सम
॒ ॒॒लर॒यं व॒धूर॒माꣳ स॑मेत॒ पय॑त। साैभा᳚यम॒यै द॒वा
याथातं॒ वपरे॑ तन॥ इ॒ मां वम॑मीः सप
ु ॒ ाꣳ सभ
॒ गां कु।
॒ ानाधे॑ह॒ पित॑मेकाद॒शं क॑ृ ध॥
दशा᳚यां पु
ऐारतषस�
ू रम (ऋ॰)
ऋ॰सं॰ १०.१९१
अम्भस्य पा
अ॑य पा॒रे भुव॑नय॒ मये॒ नाक॑य पृ
॒ े म॑ह॒ताे मही॑यान्।
॒ े ण॒ याेती॑ꣳष समनु ॒ व॑ः ॒जाप॑ितरित॒ गभे॑ अ॒तः॥
श
य॒॑दꣳ सं च॒ व चै॑ित॒ सव॒ य॑न् दे॒वा अध॒ वे॑
िनषे॒दःु । तदे॒व भूतं॒ तदु ॒ भय॑मा इ॒ दं तद॒रे॑ पर॒मे याे॑मन्॥
॒ ं खं च॒ दवं॑ म॒हीं च॒ येना॑द॒यतप॑ित॒ तेज॑सा॒ ाज॑सा
येना॑ऽवृत
ु ॒ े क॒ वयाे॒ वय॑त॒ यद॒रे॑ पर॒मे ॒जाः॥ यत॑
च। यम॒तः स॑म
सवर ्देवगाय�य
पु॑षय व सहा॒य॑ महादे॒वय॑ धीमह। ताे॑ ः
चाे॒दया᳚त्॥ तपु॑षाय व॒हे॑ महादे॒वाय॑ धीमह। ताे॑ ः
चाे॒दया᳚त्॥ तपु॑षाय व॒हे॑ वत॒ डाय॑ धीमह। ताे॑ दतः
चाे॒दया᳚त्॥ तपु॑षाय व॒हे॑ चत॒ डाय॑ धीमह। ताे॑ नदः
चाे॒दया᳚त्॥ तपु॑षाय व॒हे॑ महासे॒नाय॑ धीमह। त॑
षमुखः चाे॒दया᳚त्॥ तपु॑षाय व॒हे॑ सवणप॒ाय॑ धीमह।
ताे॑ गडः चाेद
॒ या᳚त्॥ वे॒दा॒॒नाय॑ व॒हे॑ हरयग॒भाय॑
॒ या᳚त्॥ ना॒रा॒य॒णाय॑ व॒हे॑ वासदे॒वाय॑
धीमह। ताे᳚ चाेद
धीमह। ताे॑ वणुः चाेद
॒ या᳚त्॥ व॒॒न॒खाय॑ व॒हे॑
तीणद॒ꣴ ाय॑ धीमह। ताे॑ नारसꣳहः चाेद
॒ या᳚त्॥ भा॒क॒ राय॑
व॒हे॑ महुितक॒ राय॑ धीमह। ताे॑ अादयः चाे॒दया᳚त्॥
वै॒ा॒न॒राय॑ व॒हे॑ लाल॒लाय॑ धीमह। ताे॑ अः चाे॒दया᳚त्॥
का॒या॒य॒नाय॑ व॒हे॑ कयाकु॒मार॑ धीमह। ताे॑ दुगः
चाे॒दया᳚त्॥
दूवार ्सू�म
॑ ा श॒ताु॑रा। सव॑ꣳ हरत॑ मे पा॒पं॒ दूवा
स॒ह॒॒पर॑ मा दे॒वी॒ श॒तमूल ॒
दु॑व॒नाश॑नी॥ काडा᳚काडात् ॒राेह॑ ती॒ प॑ षः पष॒ पर॑ ।
ए॒वा नाे॑ दूवे॒ त॑नु स॒हे॑ण श॒तेन॑ च॥ या श॒तेन॑ त॒नाेष॑
मिृ �कासकम्
ू
भूमधेनुधरणी लाे॑कधा॒रणी। उ॒त
ृ ा॑ऽस व॑राहेण
॒ ॒ कृ॒णे॒न
श॑तबा॒ना॥ मृ॒ के॑ हन॑ मे पा॒पं॒ य॒॒या दु॑कृतं॒ कृतम्। मृ॒ के᳚
॑दा॒ऽस॒ का॒यपे॑नाभ॒म॑ता। मृ॒ क॑े देह॑ मे पु॒ ं॒ व॒य
स॑व ॒ित॑तम्॥ मृ॒ के᳚ ित॑ते स॒व॒ त॒े िन॑णुद॒ मृ॑के।
तया॑ ह॒तेन॑ पापे॒न॒ ग॒छा॒म प॑रमां॒ गितम्॥
शत्रुजयमन्
यत॑ इ॒ भया॑महे॒ तताे॑ नाे॒ अभ॑यं कृध। मघ॑वछ॒ ध तव॒ त॑
ऊ॒तये॒ वषाे॒ वमृधाे॑ जह॥ व॒त॒दा व॒शपित॑वृ॒हा वमृधाे॑
व॒शी। वृषे॑ पुर॒ ए॑त नः वत॒दा अ॑भय॒रः॥ व॒त न॒
इाे॑ वृ ॒ व॒वे॑दाः। व॒त न॒तायाे॒
॒ ॑वाः व॒त न॑ पूषा
अर॑ नेमः व॒त नाे॒ बृह॒पित॑दधात॥
अापा᳚तमयुतृप
॒ ल॑ भमाध
॒ ुिन॒ शमी॑वा॒छ॑ माꣳ ऋजी॒षी। साेमाे॒
वा᳚यत॒सा वना॑िन॒ नावागं॑ ित॒माना॑िन देभुः॥
अापाे॒ ह ा म॑याेभ
॒ ुव॒ता न॑ ऊ॒जे द॑धातन। म॒हे रणा॑य॒ च॑से।
याे व॑ श॒वत॑माे॒ रस॒तय॑ भाजयते॒ह न॑। उ॒श॒तीर॑ व मा॒तर॑ ।
ता॒ अरं॑ गमाम वाे॒ यय॒ या॑य॒ जव॑थ। अापाे॑ ज॒नय॑था च
नः॥
अघमषर ्णसू�म
हर॑ यं॒ व॑ णं॒ प॑े ती॒थ मे॑ देह॒ याच॑तः। य॒या॑
भु
॒ म॒साधू॑नां पा॒पेय॑ ॒ित॑हः॥ ये॒ मन॑सा वा॒चा॒ क॒ म॒णा वा
दु॑कृतं॒ कृतम्। त॒ इाे॒ व॑ णाे॒ बृह॒पित॑ सव॒ता च॑ पुनत ॒
॒ाेष॑ क॒ मीड ाे॑ अव॒रेषु॑ स॒ना॒ हाेता॒ नय॒॑ सस॑। वां चा᳚े
त॒नुव॑ं प॒य॑वा॒यं॑ च॒ साैभ॑ग॒माय॑जव॥ गाेभ॒जु॑म॒युजाे॒
िनष॑ं॒ तवे᳚ व॑णाे॒रनु ॒ संच॑ रेम। नाक॑य पृ
॒ म॒भ सं॒वसा॑नाे॒
वैण॑वीं लाे॒क इ॒ ह मा॑दयताम्॥
व्या�ितहोममन्त
भूर॑म॒ये॑ पृथ॒यै वाहा॒ भुवाेऽं॑ वा॒यवे॒ऽतर॑ ाय॒ वाहा॒
सव॒र॑माद॒याय॑ द॒वे वाहा॒ भूभुव॒ सव॒रं॑ च॒म॑से द॒यः
वाहा॒ नमाे॑ दे॒वेय॑ व॒धा प॒तृयाे॒ भूभुव॒ सवर॒ ॒माेम॥
्
�ानप्राप्त्यथार् होम
पाह नाे अ एन॑से वा॒हा। पाह नाे ववेद॑से वा॒हा। यं
पाह वभाव॑साे वा॒हा। सव पाह शत॑ताे वा॒हा॥
वेदािदस्मरणाय जपमन्त
यछद॑सामृष॒भाे व॒॑प॒छदाे᳚य॒छदा॑ꣴयाव॒वेश॑। सचाꣳ
शः पुराेवाचाे॑पिन॒षदाे᳚ ये
॒ इ॑ ॒याय॒ ऋष॑याे॒ नमाे॑
दे॒वे य॑ व॒धा प॒तृयाे॒ भूभुव॒ सव॒छद॒ अाेम॥
्
दहरिवद्
अ॒णाेरणी॑याह॒ताे मही॑याना॒ा गुहा॑यां॒ िनह॑ताेऽय ज॒ताेः।
तम॑तं पयित वीतशाे॒काे धा॒तः ॒सादा᳚हम
॒ ान॑मीशम्॥ स॒
ा॒णाः ॒भव॑त॒ ता᳚त् स॒ाचष॑ स॒मध॑ स॒ ज॒ाः। स॒
इ॒ मे लाेक
॒ ा येषु ॒ चर॑ त ा॒णा गुह॒ ाश॑या॒ह॑ताः स॒ स॑॥ अत॑
समु॒ ा ग॒रय॒॑ सवे॒ऽात् यद॑ते॒ सध॑व॒ सव॑पाः। अत॒॑
ै॑ भूतत॑
वा॒ अाेष॑धयाे॒ रसा᳚ येनष ॒ यतरा॒ा॥ ॒ा दे॒वानां
पद॒वीः क॑वी॒नामृष॒वा॑णां मह॒षाे मृग
॒ ाणा᳚म।् ये॒नाे गृा॑णा॒ꣴ
वध॑ित॒वना॑ना॒ꣳ साेम॑ प॒व॒मये॑ित॒ रे भन
॑ ्॥ अ॒जामेकां॒
लाेह॑तशकृ॒णां ब॒ं ॒जां ज॒नय॑ती॒ꣳ स॑पाम्। अ॒जाे ेकाे॑
जुष
॒ मा॑णाेऽनुश
॒ त ॒ भाे॑गा॒मजाे᳚ऽयः ॥ ह॒ꣳसः
े े॒ जहा᳚येनां भु
श॑च॒षस॑रतर॒साेता॑ वेद॒षदित॑थदुराेण॒सत्।
नृष
॒ ॑रस ॑ ॒सद॒ा गाेज
॒ ॑ त॒साेम ॒ ा ऋ॑त॒जा अ॒॑जा ऋ॒ तं बृह॒ त्॥
संन्याससू�म
न कम॑णा न ॒जया॒ धने॑न॒ यागे॑नैके अमृत॒वमा॑न॒शः। परे॑ ण॒
नाकं॒ िनह॑तं॒ गुहा॑यां व॒ाज॑दे॒तत॑याे व॒शत॑॥
वे॒दा॒त॒व॒ान॒सिन॑ता॒थाः संया॑सयाेग
॒ ात॑यः श॒सवा᳚। ते
॑लाे॒के त ॒ परा᳚तकाले॒ परा॑मृता॒त् पर॑ मुयत॒ सवे॥ द॒॒ं
्नरनष्स�
ू रम
9
स॒ह॒॒शीर्षं दे॒वं॒ व॒ां॑ व॒शं॑भुवम्। वं॑ ना॒राय॑णं दे॒व॒म॒रं॑
पर॒मं प॒दम्। व॒त॒ पर॑ मा॒यं॒ व॒ं ना॑राय॒णꣳ ह॑रम्।
व॑मे॒वेद पु॑ष॒तद् व॒मप
ु ॑जीवित। पितं॒ व॑या॒े॑रꣳ॒
शा॑तꣳ श॒वम॑युतम्। ना॒राय॒णं म॑हाे॒यं॒ व॒ाा॑नं प॒राय॑णम्।
ना॒राय॒ण प॑राे याे॒ित॒रा॒ा ना॑राय॒णः प॑रः। ना॒राय॒ण प॑रं
॒॒त॒वं ना॑राय॒णः प॑रः। ना॒राय॒ण प॑राे या॒ता॒ या॒नं ना॑राय॒णः
प॑रः। य॑ क॒ ॑गत् स॒व॒ ॒ यते᳚ ूय॒तेऽप॑ वा॥
आिदत्योपासनमन्त
अा॒द॒याे वा ए॒ष ए॒त॒डलं॒ तप॑ित॒ त॒ ता ऋच॒त॒ चा
म॑डल॒ ꣳ स ऋ॒ चां लाेक
॒ ाेऽथ॒ य ए॒ष ए॒त॒॑डले॒ ऽचद॒यते॒
तािन॒ सामा॑िन॒ स सा॒ां लाेक
॒ ाेऽथ॒ य ए॒ष ए॒त॒॑डले॒ ऽचष॒
पु॑ष॒तािन॒ यजूꣳ
॑ ष॒ स यजुष
॑ ा मडल॒ ꣳ स यजु॑षां लाेक
॒ ः सैषा
॒येव॑ व॒ा त॑पित॒ य ए॒षाे᳚ऽतरा॑द॒ये ह॑र॒ मय॒ पु॑षः॥
िशवोपासनमन्त्
िनध॑नपतये॒ नमः। िनध॑नपतातकाय॒ नमः। ऊवाय॒ नमः।
ऊवलाय॒ नमः। हरयाय॒ नमः। हरयलाय॒ नमः।
सवणाय॒ नमः। सवणलाय॒ नमः। दयाय॒ नमः। दयलाय॒
भदू ेवताकमन्त
अद॑ितदे॒वा ग॑ध॒वा म॑नु ॒ या᳚ प॒तराेऽस॑रा॒तेषा॑ꣳ सवभतानां
ू॒ मा॒ता
मे॒दनी॑ मह॒ता म॒ही सा॑व॒ी गा॑य॒ी जग॑युव
॒ ी पृ॒ वी ब॑ल
॒ ा
वा॑ भूता
॒ क॑त॒मा काया सा स॒येय॒मृतेित॑ वस॒ः॥
सन्ध्यावन्दनमन
अापाे॒ वा इ॒ दꣳ सव॒ वा॑ भूतायाप॑
॒ ा॒णा वा अाप॑ प॒शव॒
॒ ाप॑ स॒ाडापाे॑ व॒राडाप॑
अापाेऽ॒मापाेऽमृ॑तम
व॒राडाप॒छदा॒ꣴयापाे॒ याेती॒ꣴयापाे॒ यजूꣴयाप॑
॒ स॒यमाप॒
सवा॑ दे॒वता॒ अापाे॒ भूभव
ु ॒ सव॒राप॒ अाेम॥
्
्नसु््र रम
॑मेत ॒ माम्। मधु॑मेत ॒ माम्। ॑मे॒व मधु॑मेत ॒ माम्। याते॑ साेम
॒जा व॒साेऽभ॒ साे अ॒हम्। दुव॒॑हदु॑वह। याते॑ साेम
ा॒णाꣴतां जु॑हाेम। िस॑पण॒मया॑चतं ा॒णाय॑ दात्।
॒॒ह॒यां वा ए॒ते ॑त। ये ा॒᳚णास॑पण॒ पठ॑ त। ते साेम॒
ा॑वत। अा॒ स॒ह॒ात् प॒ं पुन॑त। अाेम्॥
॑ मे॒धया᳚। मधु॑ मे॒धया᳚। ॑मे॒व मधु॑ मे॒धया᳚॥ अ॒ा नाे॑ देव
सवतः ॒जाव॑सावी॒ साैभ॑गम्। परा॑ दुव॑
॒ यꣳ सव। वा॑िन
देव सवतदुर॒तािन॒ परा॑सव। य॒ं त॒ अास॑व॥ मधु ॒ वाता॑
ऋताय॒ते मधु॑ रत॒ सध॑वः। मावी᳚नः स॒वाेष॑धीः। मधु ॒
रेधनस�
ू रम
मे॒धा दे॒वी जुष
॒ मा॑णा न॒ अागा॒᳚ाची॑ भ॒ा स॑मन॒यमा॑ना। वया॒
जुा॑ नुद॒ मा॑ना दुा᳚
॒ न् बृह॒ ॑देम व॒दथे॑ सव
॒ ीरा᳚॥ वया॒ जु॑
ऋ॒ षभ॑वित देव॒ वया॒ ा॑ग॒ती॒॑त वया᳚। वया॒ जु॒॑ं
व॑दते वस ॒ सा नाे॑ जुषव॒ व॑णाे न मेधे॥ मे॒धां म॒ इाे॑
ददात मे॒धां दे॒वी सर॑ वती। मे॒धां मे॑ अ॒ना॑वुभ
॒ ावाध॑ां॒
पुक॑रजा॥ अ॒स॒रास॑ च॒ या मे॒धा ग॑ध॒वेषु॑ च॒ यन॑। दैवीं
मे॒धा सर॑ वती॒ सा मां मे॒धा सर॒ भ॑जुषता॒ꣴ वाहा᳚॥ अा मां मे॒धा
मतृ ्युसू�म
॒ ृतं॑ न॒ अाग॑वैवव॒ताे नाे॒ अभ॑यं कृणाेत। प॒ण
अपै॑त मृ॒ युरम
वन॒पते॑रवा॒भ न॑ शीयताꣳ र॒यः सच॑तां न॒ शची॒पित॑॥ परं॑
पापिनवारका मन्त्
दे॒वकृ॑त॒यैन॑साेऽव॒यज॑नमस॒ वाहा᳚।
म॒नु ॒ य॑कृत॒यैन॑साेऽव॒यज॑नमस॒ वाहा᳚।
प॒तृकृ॑त॒यैन॑साेऽव॒यज॑नमस॒ वाहा᳚।
अा॒कृ॑त॒यैन॑साेऽव॒यज॑नमस॒ वाहा᳚।
अ॒यकृ॑त॒यैन॑साेऽव॒यज॑नमस॒ वाहा᳚।
अ॒कृ॑त॒यैन॑साेऽव॒यज॑नमस॒ वाहा᳚। य॒वा च॒ नं॒
चैन॑कृ॒म तया॑व॒यज॑नमस॒ वाहा᳚। यव॒पत॒॑
जा॑त॒ैन॑कृ॒म तया॑वय
॒ ज॑नमस॒ वाहा᳚। यसष
॒ ु
॑ ॒
जा॑त॒ैन॑कृ॒मतया॑व॒यज॑नमस॒ वाहा᳚।
य॒ाꣳस॒ाव॑ाꣳस॒ैन॑कृ॒म तया॑व॒यज॑नमस॒ वाहा᳚। एनस
एनसाेऽवयजनम॑स वा॒हा॥
कामोऽकाष�त् मन्युरकाष�त
कामाेऽकाषीमाे॒ नमः। कामाेऽकाशीकामः कराेित नाहं कराेम
कामः कता नाहं कता काम॑ कार॒यता नाहं॑ कार॒यता एष ते
काम कामा॑य वा॒हा॥
िवरजाहोममन्त्
ितलाुहाेम सरसाꣳ सपान् गधार मम चे रम॑त वा॒हा॥
गावाे हरयं धनमपानꣳ सवेषाꣴ ॑यै वा॒हा॥ यं च
लं च पुं च कित॑ चाऽनृ॒ यताम्। यं ब॑पु
॒ ताम्।
ामेधे जाः संददा॑त वा॒हा॥ ितलाः कृणात॑लाः
े॒ता॒तलाः साैया व॑शानुग
॒ ाः। ितलाः पुनत॑ मे पा॒पं॒
यकद् दुरतं म॑य वा॒हा॥ चाेर॒ यां न॑वा॒ं॒ ॒॒हा
गु॑त॒पगः। गाेतेयꣳ स॑रापा॒नं॒ ूणहया ितला शातꣳ
शमय॑त वा॒हा॥ ी ली पुी कित॑ चाऽनृ॒ यताम्।
यं ब॑पु
॒ ताम्। ामेधे ा त जातवेदः संददा॑त वा॒हा॥
ाणापानयानाेदानसमाना मे॑ शय॒तां॒ याेित॑रह॒ ं व॒रजा॑
प्राणाह�ितमन्
॒ायां ा॒णे िनव॑ाे॒ऽमृतं॑ जुहाेम। ॒ाया॑मपा॒ने िनव॑ाे॒ऽमृत॑ं
जुहाेम। ॒ायां या॒ने िनव॑ाे॒ऽमृतं॑ जुहाेम। ॒ाया॑मुदा॒ने
िनव॑ाे॒ऽमृतं॑ जुहाेम। ॒ाया॑ꣳ समा॒ने िनव॑ाे॒ऽमृत॑ं जुहाेम।
॑ण म अा॒ाऽमृ॑त॒वाय॑॥ अ॒मृत
॒ ाे॒प॒ तर॑ णमस॥
॒ म्। ा॒णमे॑नायायव।
॒ायां ा॒णे िनव॑या॒मृत॑ꣳ त
॒ाया॑मपा॒ने िनव॑या॒मृतꣳ ॒ म्। अ॒पा॒नमे॑नायायव।
॑ त
॒ म्। या॒नमे॑नायायव।
॒ायां या॒ने िनव॑या॒मृत॑ꣳ त
॒ाया॑मद
ु ा॒ने िनव॑या॒मृतꣳ ॒ म्। उ॒दा॒नमे॑नायायव।
॑ त
॒ाया॑ꣳ समा॒ने िनव॑या॒मत ॒ म्। स॒मा॒नमे॑नायायव।
ृ ॑ꣳ त
अवयवस्वस्थताप्रा
वाङ् म॑ अा॒सन्। न॒साेः ा॒णः। अ॒याे॑। कण॑याे॒ ाे᳚म्।
बा॒व
॒ ाेबल᳚म्। ऊ॒॒वाेराेज॑। अर॑ ा॒ वा॒या॑िन त॒नूः। त॒नुवा॑
मे स॒ह नम॑ते अत ॒ मा मा॑ हꣳसीः॥
॒ च॑मुमु ॒ य॑ा॒धये॑ऽवबान्॥
वा॒तमू᳚णु ॒ ह पूध
वम॑े॒ ुभ॒वमा॑शश
॒ ण॒वमवमम॑न॒पर॑ । वं
वने᳚य॒वमाेषध
॑ ीय॒वं नृण
॒ ां नृ॑पते जायसे॒ शच॑॥
देवासरैमयमानादुपाेऽस महाेदधेः ।
कु वय सराः सवे तीथािन जलदा नदाः ॥
(अनुवतते)
तै॰ा॰ ३.२.४
नालकेरसमुत
ू िणे हरसंमत।
शखया दुरतं सव पापं पीडां च मे नुद॥
रन�ोघ्रम
तै॰सं॰ १.२.१४
षत णमद, स्विस्त
तै॰अा॰१०.१
यत॑ इ॒ भया॑महे॒ तताे॑ नाे॒ अभ॑यं कृध। मघ॑वछ॒ ध तव॒ त॑
ऊ॒तये॒ वषाे॒ वमृधाे॑ जह॥ व॒त॒दा व॒शपित॑वृ॒हा वमृधाे॑
व॒शी। वृषे॑ पुर॒ ए॑त नः वत॒दा अ॑भय॒रः।
11
“म॒हा इाे॒” इित पाठातरम्
मृधाे॑” इित पाठातरम्
12
“शूꣳरस॒
॒
13
अवभय यद जयते, तह “तेय॒ वाहा॒ ये देवा॒ः” इित याेगः
उदकशातः 308 महािनः, सजाेषा
तेयाे॒ नम॒तेय॒ वाहा᳚॥ ये दे॒वा उ॑ र॒सदाे॒ व॑ णनेा
राे॒हण॒ते न॑ पात ॒ ते नाे॑ऽवत ॒ तेयाे॒ नम॒तेय॒ वाहा᳚॥ ये
दे॒वा उ॑ पर॒षदाे॒ बृह॒पित॑नेा राे॒हण॒ते न॑ पात ॒ ते नाे॑ऽवत ॒
तेयाे॒ नम॒तेय॒ वाहा᳚॥
14
अ॒ये॑ राे
॒ े वाहा᳚॥ य॒माय॑ राे॒े वाहा᳚॥ स॒व॒े र॑ ाे॒े
वाहा᳚॥ व॑ णाय॒ राे
॒ े वाहा᳚॥ बृह॒पत॑ये॒ दुव॑वते राे॒े
वाहा᳚॥
अ्ग्रनषुषरन्म (रश
ू रम)
तै॰सं॰२.३.१०.३
अ्ग्रनषुषरन्म (सन्ुवङमगः)
14
15
अ॒रायु॑ा॒न् स वन॒पित॑भ॒रायु॑ा॒न् तेन॒ वायुष
॒ ायु॑तं
कराेम॥ साेम॒ अायु॑ा॒न् स अाेष॑धीभ॒रायु॑ा॒न् तेन॒
वायुष
॒ ायु॑तं कराेम॥ य॒ अायु॑ा॒न् स द॑णाभ॒रायु॑ा॒न्
षन वन्रमदनव�्न (रश
ू रम)
तै॰सं॰ २.३.१३.१
षन वन्रमदनव�्न (सन्ुवङमगः)
15
16
या वा॑मावणा यत॒या॑ त॒नूतये॒ममꣳह॑साे मुतम्॥ या
वा॑मावणा सह॒या॑ त॒नूतये॒ममꣳह॑साे मुतम्॥ या
वा॑मावणा र॒या॑ त॒नूतये॒ममꣳह॑साे मुतम्॥ या
वा॑मावणा तेज॒या॑ त॒नूतये॒ममꣳह॑साे मुतम्॥
17
याे वा॑मावणाव॒ाै ाम॒तं वा॑मे॒तेनाव॑ यजे॥ याे
वा॑मावणा ॒पास॑ प॒शषु ॒ ाम॒तं वा॑मे॒तेनाव॑ यजे॥ याे
वा॑मावणा॒ 17
18
चत॑पास ॒ ाम॒तं वा॑मे॒तेनाव॑ यजे॥ याे
18
“चत॑पास प॒शषु ॒ ाम॒तं” इित सानुषपाठः
उदकशातः 310 या वामावणा (मूलम्)
वा॑मावणा गाे॒े ाम॒तं वा॑मे॒तेनाव॑ यजे॥ याे वा॑मावणा
गृह॒ ेषु ॒ ाम॒तं वा॑मे॒तेनाव॑ यजे॥ याे वा॑मावणा॒स ाम॒तं
वा॑मे॒तेनाव॑ यजे॥ याे वा॑माव॒णाैष॑धीषु ॒ ाम॒तं वा॑मे॒तेनाव॑
यजे॥ याे वा॑मावणा॒ वन॒पित॑षु ॒ ाम॒तं वा॑मे॒तेनाव॑ यजे॥
आजषरम
तै॰सं॰ ५.७.४
राष्ट्रभृ(मलम्
ू )
तै॰सं॰ ३.४.७.१
॒ ीय॑ꣳ संवस॒रणा॑ꣴ
इ॒ ह च॑। स नाे॑ रा॒वाया॑िनꣳ रा॒यपाेष॑ꣳ सव
व॒तम्॥
॒ े॒ध॑पितमृ ॒ युग॑ध॒
प॒रम वतय॒ व॑मस॒रसाे॒ भुव॑ स॒ितः
सभू॑ितभ॒कृसव॑वाप॒जयाे॑ गध॒वतय॑ व॒ुताे᳚ऽस॒रसाे॒ चाे॑
दूरे॒ हे॑ितरमृड॒याे मृ॒ युग॑ध॒
वतय॑ ॒जा अ॑स॒रसाे॑ भी॒व॒ा॑
कृपणका॒शी कामाे॑ गध॒वतया॒धयाे᳚ऽस॒रस॑ शाेच
॒ य॑ती॒नाम॒ स
इ॒ दं ॒॑ं पा॑त ॒ ता इ॒ दं ॒॑ं पा᳚त ॒ तै॒ वाहा॒ ताय॒
वाहा॒ स नाे॑ भुवनय पते॒ यय॑ त उ॒पर॑ गृह॒ ा इ॒ ह च॑।
उ॒॑णे॒ऽै ॒ाय॒ मह॒ शम॑ यछ॒ वाहा᳚॥
राष्ट्रभृ(बोधायनीयः)
18
19
ऋ॒ ता॒षाडृ ॒तधा॑मा॒ऽग॑ध॒वः स इ॒ दं ॒॑ं पा॑त ॒ तै॒
वाहा᳚। तयाैष॑धयाेऽस॒रस॒ ऊजाे॒ नाम॒ ता इ॒ दं ॒॑ं पा᳚त ॒
ताय॒ वाहा᳚॥ (वाहा॑ सꣳह॒ताे ॰)
19
अवभय जयमाने “तै॒ वाहा॒ तय॑” इित याेगः। अयत् त त
(अावरणेषु) दशतम्
उदकशातः 312 रा भृतः (बाेधायनीयः)
सष
॒ ु ॑
॒ ः सूयरम॒ मा॑ गध॒वः स इ॒ दं ॒॑ं पा॑त ॒ तै॒
वाहा᳚। तय॒ न॑ायस॒रसाे॑ बे॒कुर॑ याे॒ नाम॒ ता इ॒ दं ॒॑ं
पा᳚त ॒ ताय॒ वाहा᳚॥ (वाहा॑ भु॒ युः॰)
॒ े॒ध॑पितमृ ॒ युग॑ध॒
प॒रम वः स इ॒ दं ॒॑ं पा॑त ॒ तै॒ वाहा᳚।
तय॒ व॑मस॒रसाे॒ भुवाे॒ नाम॒ ता इ॒ दं ॒॑ं पा᳚त ॒ ताय॒
वाहा᳚॥ (वाहा॑ स॒ितः॰)
स्र स�
ू रम
तै॰सं॰ ४.२.८.३
्ञचचो्नः (मलम्
ू )
तै॰सं॰ ४.४.३.१
्ञचचो्नः (सन्ुवङमगः)
19
20
अ॒यं पुर॒ ाे हर॑ केश॒ सूय॑रम॒
तय॑ रथगृ॒ स॒ रथाै॑जा
सेनािनाम॒याै॑ पुकथ॒ला च॑ कृतथ॒ला चा᳚स॒रसाै॑ यातध
॒ ाना॑
हे॒ती रा॑ꣳस॒ हे॑ित॒तेयाे॒ नम॒ते नाे॑ मृडयत ॒ ते यं ॒ाे य॑
नाे॒ े॒ तं वाे॒ जे॑ दधाम॥
॒ ेण॑ सेनािनाम॒याै॑
अ॒यमु॑र॒ ात् सं॒य॑स॒ तय॑ सेन॒ज॑ सष
॒ ाची॑ चास॒रसा॒वापाे॑ हे॒ितवात॒ हे॑ित॒तेयाे॒ नम॒ते
व॒ाची॑ च घृत
नाे॑ मृडयत ॒ ते यं ॒ाे य॑ नाे॒ े॒ तं वाे॒ जे॑ दधाम॥
अ॒यमुप
॒ य॒वाव॑स॒ तय॒ ताय
॒ ार॑ नेम सेनािनाम॒या॑वव
ु ॒ शी॑
च पूव॒ च॑ास॒रसाै॑ व॒ुे॒ितर॑ व॒फूज॒न् हे॑ित॒तेयाे॒ नम॒ते
नाे॑ मृडयत ॒ ते यं ॒ाे य॑ नाे॒ े॒ तं वाे॒ जे॑ दधाम॥
अप्तरररम (प�र॰)
तै॰सं॰ ४.६.४
दु॒
॒ व॒नः पृ॑तना॒षाड॑ यु ॒ याे᳚ऽाक॒ ꣳ सेना॑ अवत ॒ यु॒ स। इ॑
अासां ने॒ता बृह॒पित॒द॑णा य॒ः पुर॒ ए॑त ॒ साेम॑ ।
दे॒व॒से॒नाना॑मभभती॒नां जय॑तीनां म॒ताे॑ य॒वे᳚। इ॑य॒ वृणाे॒
व॑ णय॒ रा॑ अाद॒यानां म॒ता॒ꣳ शध॑ उ॒म्। म॒हाम॑नसां
भुवनय॒वानां॒ घाेषाे॑ दे॒वानां॒ जय॑ता॒मुद॑थात्। अ॒ाक॒ म॒
समृ॑तेषु व॒जेव॒ाकं॒ या इष॑व॒ता ज॑यत।
्वहवषरम
तै॰सं॰ ४.७.१४
॒ ीरा᳚॥ मं॑
दैया॒ हाेता॑रा विनषत॒ पूवेऽर॑ ाः याम त॒नुवा॑ सव
यजत ॒ मम॒ यािन॑ ह॒याकू॑ितः स॒या मन॑साे मे अत। एनाे॒
मा िन गां कत॒म॒नाहं वे॑ देवासाे॒ अध॑ वाेचता मे॥ देवी᳚
षड वी॒ण॑ कृणाेत॒ वे॑ देवास इ॒ ह वी॑रयवम्। मा हा᳚ह
॒जया॒ मा त॒नूभ॒मा र॑ धाम ष॒ते साे॑म राजन्॥
रग
ृ नरम्
तै॰सं॰ ४.७.१५
अ॒ेम॑वे
थ॒मय॒ चे॑तसाे॒ यं पा॑जयं ब॒हव॑ सम॒धते᳚।
व॑यां व॒श ॑ववश॒वाꣳ स॑मीमहे॒ स नाे॑ मु॒वꣳह॑सः॥
यये॒दं ा॒ण॑म॒षदेज॑ित॒ यय॑ जा॒तं जन॑मानं च॒ केव॑लम्।
ताैय॒ं ना॑थ॒ताे जाे॑हवीम॒ स नाे॑ मु॒वꣳह॑सः॥ इ॑य मये
थ॒मय॒ चे॑तसाे वृ॒ः ताेमा॒ उप॒ मामुप
॒ ागु॑ । याे दा॒शष॑
॒ ृ ताे॒ हव॒मुप॒ गता॒ स नाे॑ मु॒वꣳह॑सः॥
सक
॒ मे॑भ॒रै᳚।
गम॑ाै सय
हे॒तयाे॒ नाम॑ थ॒ तेषां वः पुर॒ ाे गृह॒ ा अ॒व॒ इष॑वः सल॒ लाे
िन॑ल॒ पा नाम॑ थ॒ तेषां वाे द॒णा गृह॒ ाः प॒तराे॑ व॒ इष॑व॒
सग॑राे व॒णाे॒ नाम॑ थ॒ तेषां वः प॒ाद् गृह॒ ाः वाे॑ व॒ इष॑वाे॒
ग॑राेऽव॒थावा॑नाे॒ नाम॑ थ॒ तेषां व उ॒राद् गृह॒ ा अापाे॑ व॒ इष॑व
समु॒ ाेऽध॑पतयाे॒ नाम॑ थ॒ तेषां व उ॒पर॑ गृह॒ ा व॒ष व॒
इष॒वाेऽव॑वान् ॒ या नाम॑ थ॒ पाथ॑वा॒तेषां व इ॒ ह गृह॒ ा अं॑ व॒
इष॑वाे िनम॒षाे वा॑तना॒मं तेयाे॑ वाे॒ नम॒ते नाे॑ मृडयत॒ ते यं
॒ाे य॑ नाे॒ े॒ तं वाे॒ जे॑ दधाम॥
अ्षननयः
तै॰सं॰ ५.७.२.३
गत
ू ं गवषं ग्वषषतम
तै॰सं॰७.३.१२
अरवर ्ररसः
तै॰ा॰ १.५.८
पतषङम्गरसम्
तै॰ा॰ २.४.२
पन्ो र�्त
तै॰ा॰ २.५.१
तै॰ा॰ २.७.७
21
❀ चायां – “तम॒हं अमुकशमणे अमुकगाेाय सहकुट बाय
(बालकाय)” इयेकेषामधकपाठः।
उदकशातः 329 संहे या उत
अहर्सर पररेन
तै॰ा॰ २.८.८
21
22
दे॒वीं वाच॑मजनयत दे॒वाः। तां व॒॑पाः प॒शवाे॑ वदत। सा
नाे॑ म॒ेष॒मूज॒ दुहा॑ना। धे॒नुवाग॒ानुप॒ सु॒तैत॑॥ याग्
वद॑यवचेत॒नािन॑। रा ी॑ दे॒वानां िनष॒साद॑ म॒ा। चत॒॑ ऊज॑
दुदह
ु ॒े पया॑ꣳस। ॑ वदयाः पर॒मं ज॑गाम॥
्दनस�
ू रम
तै॰ा॰ २.८.८
22
दे॒वीं वाच॑मजनयत॒ यावद॑ती॥
उदकशातः 331 वासूम्
ददा॑सतः। ॒यं भाे॒जेषु ॒ यव॑स। इ॒ दं म॑ उद॒तं कृ॑ध। यथा॑ दे॒वा
अस॑ रेषु। ॒ामु
॒ ेषु॑ च॒ रे।
ब्स�
ू रम
तै॰ा॰ २.८.८
अा गावाे॑ अमत
॒ भ॒म॑न्। सीद॑त गाे॒े र॒णय॑व॒े।
॒जाव॑तीः पु॒पा॑ इ॒ ह युः। इा॑य पूवी
॒ ॒षसाे॒ दुहा॑नाः। इाे॒
यव॑ने पृण॒ते च॑ शित। उपे॑दाित॒ न वं मु॑षायित। भूयाे॑ भूयाे
र॒यमद॑य व॒धय॑न्। अभ॑े ख॒े िनद॑धाित देव॒युम्।
तै॰ा॰ २.४.६.९
22
23
न ता न॑शत॒ न द॑भाित॒ तक॑रः। नैना॑ अम॒ाे
यथ॒राद॑धषित। दे॒वाꣴ॒ याभ॒यज
॑ते॒ ददा॑ित च। याेगाभ॑
सचते॒ गाेप॑ितः स॒ह॥ न ता अवा॑ रे ण
॒ ुक॑काटाे अते। न
स॑ꣴकृत॒मुप॑यत॒ ता अ॒भ। उ॒॒गा॒यमभ॑य॒तय॒ ता अनु॑। गावाे॒
मय॑य॒ वच॑रत॒ यव॑नः॥
भ॒ं गृह॒ ं कृ॑णुथ भवाचः। बृह॒ ाे॒ वय॑ उयते स॒भास॑। ॒जाव॑तीः
सूयव॑
॒ सꣳ र॒शती᳚। श
॒ ा अ॒पः स॑पा॒णे पब॑तीः। मा व॑ ते॒न
इ॑ शत॒ माघश॑ꣳसः। पर॑ वाे हेत
॒ ी ॒य॑ वृात्।
23
न ता न॑शत॒ न ता अवा।
उदकशातः 333 गाेसूम्
उपे॒दमु॑प॒पच॑नम्। अा॒स गाेषूप॑ पृयताम्। उप॑ष॒भय॒ रे त॑ स।
उपे॒᳚ तव॑ वी॒ये॥
तन सष
ू नर चमदरसन
तै॰ा॰ २.८.९
पूवा
॒ ॒प॒रं च॑रताे मा॒ययै॒ताै। शशू ॒ ड॑ ताै॒ पर॑ याताे अव॒रम्।
वा᳚य॒याे भुव॑नाऽभ॒चे᳚। ऋ॒ तून॒याे व॒दध॑ायते॒ पुन॑।
23
24
हर॑ यवणा॒ शच॑यः पाव॒का यास॑ जा॒तः क॒ यपाे॒ याव॑।
अ॒ं या गभ॑ दध॒रे व॑पा॒ता न॒ अाप॒ शꣴ याे॒ना भ॑वत॥
यासा॒ꣳ राजा॒ व॑ णाे॒ याित॒ मये॑ सयानृत
॒ े अ॑व॒पय॒न् जना॑नाम्।
24
हर॑ यवणा॒ शच॑यः पाव॒का यासा॒ꣳ राजा। यासां दे॒वाः श॒वेन॑ मा॒ च॑षा
पयत। अापाे॑ भ॒ा अादप॑याम॥
उदकशातः 334 ता सूया चमसा
म॒ध
ु ॒ ुत॒ शच॑याे॒ याः पा॑व॒काता न॒ अाप॒ शꣴ याे॒ना भ॑वत॥
यासां दे॒वा द॒व कृ॒वत॑ भ॒ं या अ॒तर॑ े बधा
॒ भव॑त।
याः पृ॑थ॒वीं पय॑साे॒दत॑ श
॒ ाता न॒ अाप॒ शꣴ याे॒ना भ॑वत॥
श॒वेन॑ मा॒ च॑षा पयतापः श॒वया॑ त॒नुवाेप॑ पृशत॒ वचं॑ मे।
सवा॑ꣳ अ॒ीꣳर॑ सष
॒ दाे॑ वाे वाे॒ मय॒ वचाे॒ बल॒ माेजाे॒ िन ध॑॥
नासदीयस�
ू म्
तै॰ा॰ २.८.९
न मृ॒ युरम
॒ ृतं॒ तह॒ न। राि॑या॒ अ॑ अासीत् के॒तः।
अानी॑दवा॒तꣴ व॒धया॒ तदेक᳚म।् ता᳚ा॒यं न प॒रः क॒ नास॑।
᳚ के॒तम्। स॒ल॒ लꣳ सव॑मा इ॒ दम्।
तम॑ अासी॒म॑सा गूढमे
॒
त॒ छे ना॒वप॑हतं॒ यदासी᳚त्। तम॑स॒त॑हन
॒ ा जा॑य॒तैक᳚म।्
काम॒तदे॒ सम॑वत॒ताध॑। मन॑साे॒ रे त॑ थ॒मं यदासी᳚त्।
गनगषस�
ू रम
तै॰ा॰ २.८.९
्�नस�
ू रम
तै॰ा॰ ३.१.१
पूणा
॒ प॒ादुत॒ पूणा
॒ पुर॒ ता᳚त्। उ॑य॒तः पाै᳚णमा॒सी ज॑गाय।
तयां दे॒वा अध॑ सं॒वस॑तः। उ॒॒मे नाक॑ इ॒ ह मा॑दयताम्। पृ॒ वी
तै॰ा॰ ३.१.२
अ॒ज एक॑पा॒दद
ु ॑गापुर॒ ता᳚त्। वा॑ भूतािन॑
॒ ित॒ माेद॑मानः। तय॑
दे॒वाः ॑स॒वं य॑त॒ सवे। ाे॒॒प॒दासाे॑ अ॒मृत॑य गाे॒पाः।
व॒ाज॑मानः समधा॒न उ॒ः। अाऽतर॑ मह॒दग॒ाम्। तꣳ
सूय॑ दे॒वम॒जमेक॑पादम्। ाे॒॒प॒दासाे॒ अनु॑यत॒ सवे॥
(अ॒जायैक॑पदे॒ वाहा᳚ ाेप॒देय॒ वाहा᳚। तेज॑से॒ वाहा᳚
वच॒साय॒ वाहा᳚॥)
॒ मे॑भ॒रै᳚। वं
तद॒ना॑व॒युजाेप॑याताम्। शभं॒ गम॑ाै सय
न॑ꣳ ह॒वषा॒ यज॑ताै। मवा॒ संपृ॑ाै॒ यजु॑षा॒ सम॑ाै। याै
दे॒वानां भ॒षजाै॑ हयवा॒हाै। व॑य दूताव॒
॒ मृत॑य गाे॒पाै। ताै न॑ं
जुजुषा॒णाेप॑याताम्। नमाे॒ऽयां कृणुमाेऽ॒युया᳚म्॥
(अ॒या॒ꣴ वाहा᳚ऽ॒यु या॒ꣴ वाहा᳚। ाेा॑य॒ वाहा॒ ुयै॒
वाहा᳚॥)
तै॰सं॰ ३.५.१.१
24
25
िन॒वेश॑नी सं॒गम॑नी॒ वसू॑नां॒ वा॑ ॒ पाण॒ वसू᳚यावे॒शय॑ती।
25
26
नवाे॑नवाे भवित॒ जाय॑मा॒नाेऽां के॒त॒षसा॑मे॒ये᳚। भा॒गं
दे॒वेयाे॒ व द॑धाया॒यन् च॒मा᳚तरित द॒घमायु॑ ॥ यमा॑द॒या
अ॒ꣳशमा᳚या॒यय॑त॒ यम॑तम
॒ ॑तय॒ पब॑त। तेन॑ नाे॒ राजा॒
व॑ णाे॒ बृह॒ पित॒रा या॑ययत ॒ भुव॑नय गाे॒पाः॥ (च॒म॑से॒ वाहा᳚
ती॒या॑यै॒ वाहा᳚। अ॒हाे॒रा॒ेय॒ वाहा᳚ऽधमा॒सेय॒ वाहा᳚।
मासे᳚य॒ वाह॒तय॒ वाहा᳚। संव॒स॒राय॒ वाहा᳚॥)
तै॰सं॰ १.४.४३
26
27
उदु ॒ यं जा॒तवे॑दसं दे॒वं व॑हत के॒तव॑। ॒ शे वा॑य॒ सूयम
्॥
च॒ं दे॒वाना॒मुद॑गा॒दनी॑कं॒ च॑म॒य॒ व॑ णया॒ेः। अा ा॒
॒ सूय॑ अा॒ा जग॑तत॒थुष॑। (सूया॑य॒
ावा॑पृथ॒वी अ॒तर॑ ꣳ
वाहा॒ न॑ेय॒ वाहा᳚। ॒ित॒ायै॒ वाहा᳚॥)
तै॰सं॰ १.५.११.५
27
28
अद॑ितन उय॒वद॑ित॒ शम॑ यछत। अद॑ितः पा॒वꣳह॑सः॥
म॒हीमूषु॒ मा॒तर॑ ꣳ स॒ताना॑मत
ृ ॒ य॒ पी॒मव॑से वेम।
॒ मा॑ण॒मद॑ितꣳ स
त॒ व॒॒ाम॒जर॑ तीमु॒चीꣳ सश ॒ णी॑तम्। (अद॑यै॒
वाहा᳚ ित॒ायै॒ वाहा᳚॥)
28
29
इ॒ दं वणु॒ व च॑मे े॒धा िन द॑धे प॒दम्। समू॑ढमय पाꣳसर॒ े ॥
तणु॑ स्तवते वी॒या॑य। मृग
॒ ाे न भी॒मः कु॑च॒राे ग॑र॒ाः।
27
उदुयं
॒ च॒म्॥
28
अद॑ितन उयत म॒हीमूषु॒ मा॒तर᳚म्॥
29
इ॒ दं वणु॒ तणु॑॥
उदकशातः 346 नवाेनवाे भवित
ययाे॒षु॑ ि॒षु व॒म॑णेषु। अध॒॑यत॒ भुव॑नािन॒ वा᳚।
(वण॑वे॒ वाहा॑ य॒ाय॒ वाहा᳚। ॒ित॒ायै॒ वाहा᳚॥)
29
30
अ॒मूधा
॒ द॒वः क॒ कुपित॑ पृथ॒या अ॒यम्। अ॒पाꣳ रे ता॑ꣳस
जवित॥ भुवाे॑ य॒य॒ रज॑स ने॒ता या॑ िन॒यु॒ सच॑से
तै॰सं॰ ३.३.११
30
31
अनु॑ नाे॒ऽानु॑मितय॒ं दे॒वष
े ु॑ मयताम्। अ॒॑ हय॒वाह॑नाे॒
भव॑तां दा॒शषे॒ मय॑॥ अवद॑नुमते॒ वं मया॑सै॒ शं च॑ नः कृध।
वे॒ दा॑य नाे ह नु ॒ ण॒ अायू॑ꣳष तारषः॥
तै॰ा॰ २.४.१
31
32
ह॒य॒वाह॑मभमाित॒षाह᳚म्। र॒ाे॒हणं॒ पृत॑नास ज॒णुम्।
याेित॑तं॒ द॑तं॒ पुर॑धम्। अ॒ꣴ व॒॑कृत॒मा ॑वेम॥
व॑मे अ॒भ तपृ॑णाह। वा॑ देव॒ पृत॑ना अ॒भय। उ॒ं न॒
पथां द॒शव भा॑ह। याेित॑े ॒जरं॑ न॒ अायु॑॥
30
अ॒मूधा
॒ भुव॑॥
31
अनु॑ नाे॒ऽानु॑मित॒रवद॑नुमते॒ वम्॥
32
ह॒य॒वाह॒ꣴ व॑म्॥
उदकशातः 347 नवाेनवाे भवित
सुरिभमतीः, अिब्लङ्गा
द॒ध॒ाणाे॑ अकारषं ज॒णाेर॑य वा॒जन॑। सर॒ ॒ भ नाे॒
मुखा॑कर॒त् ण॒ अायू॑ꣳष तारषत्॥ अापाे॒ ह ा म॑याे॒ भुव॒तान॑
ऊ॒जे द॑धातन। म॒हे रणा॑य॒ च॑से॥ याे व॑ श॒वत॑माे॒ रस॒तय॑
भाजयते॒ह न॑। उ॒श॒तीर॑ व मा॒तर॑॥ ता॒ अरं॑ गमाम वाे॒ यय॒
या॑य॒ जव॑थ। अापाे॑ ज॒नय॑था च नः॥
व�्स�
ू रम
तै॰सं॰ १.५.११॥ १.२.८॥ ३.४.११॥ ३.४.११॥ १.५.११॥ २.१.११॥
्वरन्स�
ू रम
तै॰ा॰ १.४.८
सद॒ घ
ु ा॒ ह पय॑वतीः। ऋष॑भ॒ संभृ॑ताे॒ रस॑। ा॒॒णेव॒मृत॑ꣳ
॒ म्। पा॒व॒मा॒नीद॑शत नः। इ॒ मं लाे॒कमथाे॑ अ॒मुम्। कामा॒न्
हत
सम॑धयत नः। दे॒वीदे॒वैः स॒माभृ॑ताः। पा॒व॒मा॒नीः व॒यय॑नीः।
सद॒ घ
ु ा॒ ह घृ॑त॒ुत॑। ऋष॑भ॒ संभृ॑ताे॒ रस॑॥
व्या�त्याद
भूभुव॒ सव॑ । तछं ॒ याे रावृ॑णीमहे। गा॒तं य॒ाय॑। गा॒तं य॒प॑तये।
दैवी᳚ व॒तर॑ त नः। व॒तमानु॑षेयः। ऊ॒व ज॑गात भेष॒जम्।
शं नाे॑ अत ॒पदे᳚। शं चत॑पदे। ॐ शात॒ शात॒ शात॑॥
आयुष्स�
ू रम
याे ा ण उहार ाणैः शरः कृवासाः पनाक।
ईशानाे देवः स न अायुदधात तै जुहाेम हवषा घृतेन॥
वाजमानः सररय मयाद् राेचमानाे घमचय अागात्। स
प�रधानीया
नमाे॒ ॑णे॒ नमाे॑ अव॒ये॒ नम॑ पृथ॒यै नम॒ अाेष॑धीयः। नमाे॑
वा॒चे नमाे॑ वा॒चपत॑ये॒ नमाे॒ वण॑वे बृह॒ते क॑राेम॥
वणाे॒ वं नाे॒ अत॑म॒ शम॑ यछ सहय। ते॒ धारा॑ मधु
॒ ुत॒
उसं॑ दुते॒ अ॑तम्॥ अा॒भगी॒भयदताे॑ न ऊ॒नमाया॑य य
हरवाे॒ वध॑मानः। य॒दा ताे॒तृयाे॒ मह॑गाे॒ा ॒जास॑ भूय॒भाजाे॒
अध॑ते याम। ॒ ावा॑द॒ ताे॒ माहा॑सीत्॥ ॐ शात॒
शात॒ शात॑॥
तै॰सं॰ १.७.१०.३
च॒ वा॒जनम्᳚। साेमꣳ
॒ राजा॑न॒ व॑ णम॒म॒वार॑ भामहे। अा॒द॒यान्
वणुꣳ॒ सूय॑ ॒ाणं॑ च॒ बृह॒पित᳚म्। दे॒वय॑ वा सव॒तः
॑स॒वे᳚ऽनाे᳚ बा॒यां पूणाे
॒ हता᳚या॒ꣳ सर॑ वयै वा॒चाे
य॒तय॒ेणा॒ेवा॒ साा᳚येना॒भष॑ा॒मी॑य वा॒
साा᳚येना॒भष॑ाम॒ बृह॒पते᳚वा॒ साा᳚येना॒भष॑ाम॥
तै॰ा॰ ३.५.१०.४
प्राशनमन्
तै॰ा॰ २.४.४.१०॥ २.६.६॥
मृयम्
तै॰अा॰ १.२६.५
रावणो�ा पञ्चमुप्राथर
तपु॑षाय व॒हे॑ महादे॒वाय॑ धीमह। ताे॑ ः चाे॒दया᳚त्॥
संवता-तडदकनक-पधतेजाेमयं गीरविन-
सामगान-जनकं तााधरं सदरम्। अधेदुुित-
लाेलपलजटाभार-बाेरगं वदे ससरासरे-नमतं पूव
मुखं शूलनः। पूवमुखाय नमः।
तै॰अा॰ १०
ु ॒ ते॒ नमाे॑
नम॑ते अ॒वायु॑धा॒याना॑तताय धृ॒ णवे᳚। उ॒भाया॑मत
बा॒या॒तव॒ धव॑ने॥ बायां नमः॥
ये भूताना॒
॒ मध॑पतयाे वश॒खास॑ कप॒दन॑। तेषा॑ꣳ
सहयाेज॒नेऽव॒धवा॑िन तस। गुाय नमः॥
मा नाे॑ म॒हात॑मत
ु ॒ मा नाे॑ अभ॒कं मा न॒ उ॑तमुत
॒ मा न॑
उ॒तम्। मा नाे॑ऽवधीः प॒तरं ॒ माेत मा॒तरं॑ ॒या मा न॑त॒नुवाे॑
ररषः॥ ऊयां नमः॥
पादािदस्ततीयो न्यास
स॒ाेजा॒तं ॑ा॒म॒ स॒ाेजा॒ताय॒ वै नमाे॒ नम॑। भ॒वे भ॑वे॒
नाित॑भवे भवव॒ माम्। भ॒वाे॑वाय॒ नम॑॥ पादायां नमः॥
हंसगायत्
अय ी हंसगायी महामय। अयपर ऋषः।
अनुुप् छदः। परमहंसाे देवता। हंसां बीजं। हंसीं शः। हंसूं
कलकम्। परमहंस सादसयथे जपे विनयाेगः।
हंसां अुायां नमः। हंसीं तजनीयां नमः। हंसूं मयमायां
नमः। हंसैं अनामकायां नमः। हंसाैं किनकायां नमः।
हंसः करतलकरपृायां नमः। हंसां दयाय नमः। हंसीं शरसे
वाहा। हंसूं शखायै वषट् । हंसैं कवचाय ं। हंसाैं नेयाय
वाैषट् । हंसः अाय फट् । भूभुवसवराें इित दबधः।
गमागमथं गमनादशूयं चूपदपं ितमरापहारम्। पयाम ते
सवजनातरथं नमाम हंसं परमापम्। देहाे देवालयः
ाेाे जीवाे देवः सनातनः। जयेदान िनमायं साेऽहं भावेन
पूजयेत्॥ हंसहंसः परमहंसः साेऽहं हंसः साेऽहं हंसः। हंसः
िदग्पालकमनपतीकाः
माः 28 पुटे याः
सग
॒ ं न॒ पथां॒ ॰॰॰ दणदभागे कणथाने यमाय नमः।
रौद्रीकरणम(सानुषङ्गम्)
तै॰सं॰ १.३.३.१
गु�ािद�तुथ� न्यास
मनाे॒ याेित॑जुषता॒मायं॒ वछ॑ ं य॒ꣳ सम॒मं द॑धात। या इ॒ ा
उ॒षसाे॑ िन॒त॒॑ ताः संद॑धाम ह॒वषा॑ घृत
॒ ेन॑॥ गुाय नमः॥
अ॒मूधा
॒ द॒वः क॒ कुपित॑ पृथ॒या अ॒यम्। अ॒पाꣳ रे ता॑ꣳस
जवित॥ दयाय नमः॥
आतरर�न
तै॰ा॰ २.३.११
िशवसंकल्प
साैमाः (वरवहीना), श॰ मा वा
(ाे) येन॒ कमा॑ण ॒चर॑ त॒ धीरा॒ यताे॑ वा॒चा मन॑सा चा॒
यत॑। यस॒त॒मनु॑ सं॒यत॑ ा॒णन॒ते॒ मन॑
श॒वस॒॑पम॑त॥
(श) सष
॒ ा॒र॒ थरा॑िनव॒ य॑नु ॒ या᳚ेनी॒यते॒ऽभीश॑भवा॒जन॑ इव।
ित॑ं॒ यद॑ज॒रं जव॑ं॒ ते॒ मन॑ श॒वस॑पमत॥३४.६॥
(ाे) याे वै॑ दे॒वं म॑हादे॒वं॒ ॒णवं॑ पर॒मेर॑ म्। यः सवे॑ सव॑वेदै॒॒
ते॒ मन॑ श॒वस॒॑पम॑त॥
(ाे) याेऽसाै॑ स॒वेषु॑ वेदे॒षु ॒ प॒ठ ते᳚ ज॒ ई॑रः। अ॒कायाे॑ िनगु॑णाे
ा॒ा॒ ते॒ मन॑ श॒वस॒॑पम॑त॥
मा नाे॑ म॒हात॑मत
ु ॒ मा नाे॑ अभ॒कं मा न॒ उ॑तमुत
॒ मा न॑
उ॒तम्। मा नाे॑ वधीः प॒तरं ॒ माेत मा॒तरं॑ ॒या मा न॑त॒नुवाे॑
ररष॒ते॒ मन॑ श॒वस॒॑पम॑त॥
काय॒
॒ चे॑तसे मी॒ढ॑माय॒ तय॑से। वाे॒चेम॒ शत॑मꣳ ॒दे। सवाे॒
े॑ष ॒तै॑ ॒ाय॒ नमाे॑ अत ॒ ते॒ मन॑ श॒वस॒॑पम॑त॥
्ु�वस�
ू रम
सवदेवाभषेचने, षाेडचाेपचारपूजायां, महायासे च विनयाेगः
तै॰अा॰ ३.१२
तै॰अा॰ ३.१३
अप्रितरथ
उदकशायतगतानुवाकाेऽयं 316 तमे पुटे याः
तै॰सं॰ ५.४.६.४
प्त ्�
ू वरम (सं॰)
तै॰सं॰ १.८.६
प्त ्�
ू वरम (ब्र)
तै॰ा॰ १.६.१०
ऋ॰सं॰ १०.१७०.१
अा यद॒षे नृप
॒ ितं॒ तेज॒ अान॒ु च॒ रे ताे॒ िनष॑ं॒ ाैरभ
॒ ीके᳚। अ॒ः
॑
शधमनव॒ ं युवा॑नꣴ वा॒धयं॑ जनयत् सूदय॑ ॒ । स तेजी॑यसा॒
मन॑सा॒ वाेत॑ उ॒त श॑ वप॒यय॑ श॒ाेः। अे॑ रा॒याे नृत॑मय॒
भू॑ताै भूयाम॑
॒ ते सु॒तय॒॑ वव॑। अे॒ सह॑त॒मा भ॑र ु
॒ य॑
ा॒सहा॑ र॒यम्।
रत�दीषरम (ब्र)
तै॰ा॰ ३.११.२
॒ इ॑ शषे।
वम॑े ॒ाे असर॑ ाे म॒हाे द॒वः। वꣳ शधाे॒ मा॑ तं पृ
वं वातै॑र॒णैया॑स शंग॒यः। वं पूषा
॒ व॑ध॒तः पा॑स॒ नु ना᳚।
देवा॑ दे॒वेषु॑ यवम्। थ॑मा ॒तीये॑षु यवम्। ती॑यातृत
॒ ीये॑षु
यवम्। तृती॑यातथ
॒ ेषु॑ यवम्। च॒तथ
॒ ाः प॒॑मेषु॑ यवम्।
प॒म
॒ ाः ष॒ेषु॑ यवम्। ष॒ाः स॒॑मेषु॑ यवम्। स॒म
॒ ा अ॒॑मेषु॑
यवम्। अ॒॒मा न॑व॒मेषु॑ यवम्। न॒व॒मा द॑श॒मेषु॑ यवम्।
द॒श॒मा ए॑काद॒शेषु॑ यवम्। ए॒का॒द॒शा ा॑द॒शेषु॑ यवम्।
ा॒द॒शा॑याेद॒शेषु॑ यवम्। ॒याे॒द॒शा॑तद॒शेषु॑ यवम्।
॒ ॒शाः प॑द॒शेषु॑ यवम्। प॒॒द॒शाः षाे॑ड॒शेषु॑ यवम्।
च॒तद
षाे॒ड॒शाः स॑द॒शेषु॑ यवम्। स॒॒द॒शा अ॑ाद॒शेषु॑ यवम्।
अ॒ा॒द॒शा ए॑काव॒ꣳशेषु॑ यवम्। ए॒का॒॒व॒ꣳशा व॒ꣳशेषु॑
यवम्। व॒ꣳशा ए॑कव॒ꣳशेषु॑ यवम्। ए॒क॒व॒ꣳशा ा॑व॒ꣳशेषु॑
यवम्। ा॒व॒ꣳशा॑याेव॒ꣳशेषु॑ यवम्। ॒याे॒व॒ꣳशा॑तव॒ꣳशेषु॑
यवम्। च॒त ॒ व॒ꣳशाः प॑व॒ꣳशेषु॑ यवम्। प॒॒व॒ꣳशाः
ष॒॑ꣳशेषु॑ यवम्। ष॒॒ꣳशाः स॑व॒ꣳशेषु॑ यवम्। स॒॒व॒ꣳशा
अ॑ाव॒ꣳशेषु॑ यवम्। अ॒ा॒व॒ꣳशा ए॑काि॒ꣳशेषु॑ यवम्।
ए॒का॒॒ि॒ꣳशा॒ꣳशेषु॑ यवम्। ि॒ꣳशा ए॑कि॒ꣳशेषु॑ यवम्।
पञ्चाङ्गम
ह॒ꣳसः श॑च॒षसर॑ तर॒साेता॑ वेद॒षदित॑थदुराेण॒सत्।
नृष ॒ ॑ त॒सद् याे॑म॒सद॒ा गाे॒जा ऋ॑त॒जा अ॒॑जा ऋ॒ तं बृह॒ त्॥
॒ ॑रस
तस॑व॒तव॑णीमहे
ृ । व॒यं दे॒वय॒ भाेज॑नम्। े॑ꣳ सव॒धात॑मम्। तरं ॒
भग॑य धीमह॥
अ�ाङ्गम्
उरसा शरसा ा मनसा वचसा तथा। पां करायां
कणायां णामाेऽा उयते॥
लघुिशवन्यास
ॐ। जनने ा ितत। पादयाेवणुतत।
हतयाेहरतत। बााेरतत। जठरे अतत। दये
शवतत। कठे वसवतत। वे सरवतीितत।
नासकयाेवायुतत। नयनयाेादयाैितेताम्।
कणयाेरनाै ितेताम्। ललाटे ाः ितत। मूधिन
अादयातत। शरस महादेवतत। शखायां
वामदेवतत। पृे पनाक ितत। पुरतः शूल ितत।
पायाेः शवाशराै ितेताम्। सवताे वायुतत। तताे बहः
सवताेऽवालामालापरवृततत। सवेवेषु सवा देवता
यथा यथाथानािन ितत। मां सकुट बं रत।
साधारणन्यास
तै॰ा॰ ३.१०.८.४
वा॒यम
ु े ा॒णे ॒तः। ा॒णाे द॑ये। ॰
सूयाे॑ मे॒ च॑ष ॒तः। च॒ द॑ये। ॰
च॒मा॑ मे॒ मन॑स ॒तः। मनाे॒ द॑ये। ॰
ध्यानम
अथाानं शवाानं पायं चतयेध
ु ः। िलाेचनं चतबां
सवाऽभरणभूषतम्॥ नीलीवं शशाां शफटकसभम्।
नागयाेपवीतं च याचमाे
रयकम्॥ कमडल धरं देवं
अमालाधरं वभुम्। वरदाभयहतं च नमनवरदम्॥
वृषपृसमाढं उमादेहाधधारणम्। दुदतं कपलजटं
शखामुाेतधारणम्॥ अमृतेनाुतं ं दयभाेगसमवतम्।
ददेवता समायुं सराऽसरनमकृतम्॥ िनयं च शातं शं
वमरमययम्। सवयापनं ईशानं ं वै वपणम्॥ एवं
यावा जः सयक् तताे यजनमारभेत्। अाराधताे मनुयैवं
सै देवासरादभः। अाराधयाम भा वामनुगृहाण महेर॥
संि��पजा
ू
अावा॑ वहत ॒ हर॑ य॒ सचे॑तसः े॒तैरै᳚ स॒ह
क॑े तम
॒ ॒वाता॑जतै॒बल॑व॒मनाे॑जवै॒ राया॑ह शी॒ं मम॑ ह॒ याय॑
श॒वाेम्। ईशानः सव॑वा॒ना॒मीरः सव॑भूता॒नां॒
ाध॑पित॒॒णाेऽध॑पित॒ा॑ श॒वाे मे॑ अत सदाश॒वाेम्।
ईशानमावाहयाम॥ वामन् सवजगाथ यावपूजावसानकम्।
तावत् वं ीितभावेन लेऽन् सधं कु॥ थराे भव।
वरदाे भव। ससाे भव। सितताे भव॥
�दप्र�न्य
तै॰सं॰ १.५.३॥ ४.४.४॥ १.४.१३॥ ४.६.४॥ ४.५.१॥ ४.५.१०॥
�द्रप
तै॰सं॰ ४.५
नमाे॑ दुदुया॑
॒ य चाहन॒या॑य च॒ ❀ नमाे॑ धृ॒ णवे॑ च मृश
॒ ाय॑ च॒ ❀
नमाे॑ दूताय॑
॒ च॒ ह॑ताय च॒ ❀ नमाे॑ िनष॒णे॑ चेषुध॒मते॑ च॒ ❀
नम॑ती॒णेष॑वे चायु॒ धने॑ च॒ ❀ नम॑ वायुध
॒ ाय॑ च सध
॒ व॑ने च॒ ❀
नम॒ या॑य च॒ पया॑य च॒ ❀ नम॑ का॒टा॑य च नी॒या॑य च॒ ❀
नम॒ सूा॑य च सर॒या॑य च॒ ❀ नमाे॑ ना॒ाय॑ च वैश॒ताय॑ च॒ ❀
नम॒ कूया॑य चाव॒टा॑य च॒ ❀ नमाे॒ वया॑य चाव॒याय॑ च॒ ❀
नमाे॑ मे॒या॑य च वु॒ या॑य च॒ ❀ नम॑ ई॒ या॑य चात॒या॑य च॒ ❀
नमाे॒ वाया॑य च॒ रे ॑याय च॒ ❀ नमाे॑ वात॒या॑य च वातप
॒ ाय॑
च॥७॥
सानुषङ्गः
नमाे॑ ॒ेयाे॒ ये पृ॑थ॒यां येषा॒म॒मष॑व॒तेयाे॒ दश॒ ाची॒दश॑
द॒णा दश॑ ॒तीची॒दशाेद॑ची॒दशाे॒वातेयाे॒ नम॒ते नाे॑ मृडयत ॒
ते यं ॒ाे य॑ नाे॒ े॒ तं वाे॒ जे॑ दधाम॥
यु॑मुप
॒ ास॑ते॥ (इित अधकः पाठः कुचत् ूयते)
महायासादयः 442 सानुषः
नमाे॑ ॒ेयाे॒ ये᳚ऽतर॑ े॒ येषां॒ वात॒ इष॑व॒तेयाे॒ दश॒ ाची॒दश॑
द॒णा दश॑ ॒तीची॒दशाेद॑ची॒दशाे॒वातेयाे॒ नम॒ते नाे॑ मृडयत ॒
ते यं ॒ाे य॑ नाे॒ े॒ तं वाे॒ जे॑ दधाम॥
�दपनरर ्रमननः
सवाे॒ वै ॒तै॑ ॒ाय॒ नमाे॑ अत। पु॑षाे॒ वै ॒ः स॒हाे
नमाे॒ नम॑। वं॑ भूतं॒ भुव॑नं च॒ं ब॑ध
॒ ा जा॒तं जाय॑मानं च॒ यत्।
सवाे॒ े॑ष ॒तै॑ ॒ाय॒ नमाे॑ अत॥ काय॒
॒ ॑ से
चेत
॒ े॥ सवाे॒ े॑ष ॒तै॑
मी॒ढ॑माय॒ तय॑से। वाे॒चेम॒शत॑मꣳ द
॒ाय॒ नमाे॑ अत॥
॒ ैवाजे॑भ॒राग॑तम्॥
अा॑वणू स॒जाेष॑से॒मा व॑धत वा॒र॑ । ु
MVR
महायासादयः 453 िशितः
तैि�रीयोपिनषत्
शी�ावल्ल
तै॰अा॰ ७
संिहतोपासना
स॒ह नाै॒ यशः। सह नाै ॑व॒चसम्। अथातः सꣳहताया
उपिनषदं या᳚याया॒मः। पवधक॑रणे॒षु। अधलाेकमध-
याैितषमधवमधज॑मया॒म्। ता महासꣳहता
इ॑ याच॒ते॥
जपहोममन्त्
यछद॑सामृष॒भाे व॒॑पः। छदाे॒याेऽय॒मृता᳚त् संब॒भूव॑। स
मेाे॑ मे॒धया᳚ पृणाेत। अ॒मृत॑य देव॒ धार॑ णाे भूयासम्। शर॑रं मे॒
वच॑षणम्। ज॒ा मे॒ मधु॑ममा। कणायां॒ भूर॒ वु॑वम्।
॑णः काे॒शाे॑ऽस मे॒धयाऽप॑हतः। ुत
॒ ं मे॑ गाेपाय। अा॒वह॑ती
वतवा॒ना॥ कु॒वा॒णाऽचीर॑ मा॒न॑। वासा॑ꣳस॒ मम॒ गाव॑।
अ॒॒पा॒ने च॑ सव॒दा। तताे॑ मे॒ य॒माव॑ह।
व्या�त्यात्मब्र�ो
भूभुव॒ सव॒रित॒ वा ए॒तात॒ाे या॑तयः। तासा॑मु ह ै॒तां
॒ ीम्। माहा॑चमय॒ वे॑दयते। मह॒ इित॑। तद् ॑। स
च॑तथ
अा॒ा। अा᳚य॒या दे॒वता᳚॥
ता वा ए॒तात॑तध
॒ ा। चत॑ताे॒ या॑तयः। ता याे वेद॑।
स वे॑द॒ ॑। सवेऽै दे॒वा ब॒लमाव॑हत॥५॥
ब्र�णः पाङ्��पेणोपासन
पृ॒ थ॒य॑तर॑ ं॒ ाैदशाे॑ऽवातरद॒शाः। अ॒वा॒युरा॑द॒य॒मा॒
न॑ाण। अाप॒ अाेष॑धयाे॒ वन॒पत॑य अाका॒श अा॒ा।
इय॑धभूतम्
॒ ॥
ओंकारोपासनम्
अाेमित॒ ॑। अाेमती॒दꣳ सवम्। अाेमये॒तद॑नुकृित ह ॒ वा
अ॒याे ा॑व॒येयाा॑वयत। अाेमित॒ सामा॑िन गायत।
अाेꣳशाेमित॑ श॒ाण॑ शꣳसत। अाेमय॑व॒युः ॑ितग॒रं
ित॑गृणाित। अाेमित॒ ा॒ साै॑ित। अाेमय॑हाे॒मनु॑जानाित।
ित्रशङ्कोराषर्दशर
अ॒हं वृ
॒ य॒ रे र॑ वा। क॒ितः पृ
॒ ं ग॒रेर॑ व। ऊ॒वप॑वाे वा॒जनी॑व
व॒मृत॑म। व॑णꣳ
॒ सव॑चसम्। समेधा अ॑मृताे॒तः। इित
िशाेवेदा॑नुव॒चनम्॥१०॥
िवद्योत्प�यथर्मनु�ेयकम
वेदमनूयाऽचायाेऽतेवासनम॑नुशा॒त। सयं॒ वद। धम॒ चर।
वायाया᳚ा ॒मदः। अाचायाय यं धनमाय जाततं मा
य॑वछे ॒सीः। सया म॑दत॒यम्। धमा म॑दत॒यम्।
कुशला म॑दत॒यम्। भूयै न म॑दत॒यम्। वायाय-
वचनायां न म॑दत॒यम्॥ देवपतृकायायां न म॑दत॒यम्।
॒ ाः। अलू ा॑ धम॑कामा॒ युः। यथा ते॑ त॑ वते॒रन्॥ तथा
अायु
त॑ वते॒थाः। अथाया᳚याते॒षु। ये त ाणा᳚ संम॒शनः।
उपिनषत्प्रार
॒॒वदा᳚ाेित॒ पर᳚म्। तदे॒षाऽयु
॑ ा। स॒यं ा॒नम॑न॒तं ॑। याे
वेद॒ िनह॑तं॒ गुहा॑यां पर॒मे याे॑मन्। साे᳚ऽते॒ सवा॒न् कामा᳚न् स॒ह।
॑णा वप॒तेित॑॥
अन्नमयात्मप्रकाशः
अा॒ै ॒जाः ॒जाय॑ते। याः का॑ पृथ॒वीꣴ॒ताः। अथाे॒
अे॑नै॒व जी॑वत। अथै॑न॒दप॑ ययत॒तः। अ॒ꣳ ह भूतानां
॒ ॒
ये᳚म्। ता᳚त् सवाैष॒धमु॑यते। सव॒ वै तेऽ॑मावत। येऽं॒
ाे॒पास॑ते। अ॒ꣳ ह भूतानां
॒ ॒ ये᳚म्। ता᳚त् सवाैष॒धमु॑यते।
अा᳚तािन॒
ू॒ जाय॑ते। जाता॒ये॑न वधते। अतेऽ च॑ भूता॒िन।
तादं तदुय॑त इ॒ ित।
प्राणमयात्मप्रकाशः
ा॒णं दे॒वा अनु ॒ ाण॑त। म॒नु ॒ या᳚ प॒शव॒॑ ये। ा॒णाे ह
भूताना॒
॒ ु ॒ मु॑यते। सव॑मे॒व त॒ अायु॑यत। ये
मायु॑ । ता᳚त् सवायष
ा॒णं ाे॒पास॑ते। ाणाे ह भूता॑नामा॒युः। तात् सवायुषमुय॑त
इ॒ ित।
मनोमयात्मप्रकाशः �
यताे॒ वाचाे॒ िनव॑तते। अा᳚य॒ मन॑सा स॒ह। अानदं ॑णाे
व॒ान्। न बभेित कदा॑चने॒ित।
िव�ानमयात्मप्रकाशः �
व॒ानं॑ य॒ं त॑नुते। कमा॑ण तनुत
॒ ेऽप॑ च। व॒ानं॑ दे॒वाः सवे।
॒ ये॒मुपा॑सते। व॒ानं॒ ॒ चेेद॑। ता॒े ॒मा॑ित।
श॒ररे॑ पा॑नाे ह॒वा। सवान् कामान् सम॑त इ॒ ित।
ब्र�ाि
अस॑े॒व स॑ भवित। अस॒द् ेित॒ वेद॒ चेत्। अत ेित॑
चेे॒द। सतमेनं तताे व॑दु र॒ित। तयैष एव शार॑र अा॒ा। य॑
पूव॒य।
अिस्त ब
अस॒ा इ॒ दम॑ अासीत्। तताे॒ वै सद॑जायत। तदाानꣴ
वय॑मकु॒त। तात् सकृतमुय॑त इ॒ ित। यै॑ तत् सक
॒ ृ तम्।
र॑ साे वै॒ सः। रसꣴ ेवायं लवान॑द भ॒वित। काे ेवाया᳚त्
कः ा॒यात्। यदेष अाकाश अान॑दाे न॒ यात्। एष
ेवान॑दया॒ित।
भयहेतुः
भी॒षाऽा॒ात॑ पवते। भी॒षाेद॑ेित॒ सूय॑। भीषाऽाद॑े॒।
मृयुधावित प॑म इ॒ ित।
ब्र�ानमीमांसा
सैषानदय मीमा॑ꣳसा भ॒वित। युवा यात् साधु
यु॑वाऽया॒यकः। अाशाे ढाे॑ बल॒ ः। तयेयं पृथवी सवा
वय॑ पूणा॒ यात्। स एकाे मानुष॑ अान॒दः।
स या॑यं पु
॒ षे। यासा॑वाद॒ये। स एक॑। स य॑ एवं॒ वत्।
अााे॑कात् े॒य। एतममयमाानमुपस
॑ ंा॒मित। एतं
ाणमयमाानमुप॑संा॒मित। एतं मनाेमयमाानमुपस
॑
ं ा॒मित।
एतं वानमयमाानमुप॑स
ं ा॒मित। एतमानदमयमाानमुप॑
संा॒मित। तदयेष ाे॑काे भ॒वित॥८॥
भग
ृ ुवल्ल
तै॰अा॰ ९
भग
ृ ो�पसि�ः
भृगव
ु ॒ ै वा॒॑णः। व॑ णं॒ पत॑रम
॒ ुपस
॑ सार। अधी॑ह भगवाे॒ ेित॑।
िपतुवर्�णस्यो�र
ता॑ ए॒तत् ाे॑वाच। अं॑ ा॒णं च॒ ाें॒ मनाे॒ वाच॒मित॑। तꣳ
हाे॑वाच। यताे॒ वा इ॒ मािन॒ भूता॑िन॒ जाय॑ते। येन॒ जाता॑िन॒
जीव॑त। यत् य॑य॒भसंव॑शत। तज॑ासव। तेित॑।
स तपाे॑ऽतयत। स तप॑त॒वा॥१॥
॒ े याे॑मन
सैषा भा᳚ग॒वी वा॒॑णी व॒ा। प॒रम ॒ ् ित॑ता। स य ए॒वं
वेद॒ ित॑ितित। अ॑वाना॒दाे भ॑वित। म॒हान् भ॑वित ॒जया॑
प॒शभ॑वच॒सेन॑। म॒हान् क॒या॥६॥
अन्निनन्दािनषे
अं॒ न िन॑ात्। तद् ॒तम्। ा॒णाे वा अ᳚म्। शर॑रमा॒दम्।
ा॒णे शर॑रं ॒ ित॑तम्। शर॑ रे ा॒णः ित॑तः।
ब्र�ोसनप्रकार
ेम इ॑ ित वा॒च। याेगेम इित ा॑णापा॒नयाेः। कमे॑ित
ह॒तयाेः।
गितर॑ ित पा॒दयाेः। वमुर॑ ित पा॒याै। इित मानुषी᳚ समा॒ाः।
स या॑यं पु
॒ षे। यासा॑वाद॒ये। स एक॑॥
आत्म�स्य कृतकृत्
स य॑ एवं॒वत्। अााे॑काे॒य। एतममयमाानमुप॑सं॒य।
एतं ाणमयमाानमुप॑सं॒य। एतं मनाेमयमाानमुप॑सं॒य।
एतं वानमयमाानमुप॑स
ं ॒ य। एतमानदमयमाानमुप॑सं
॒ य। इमााेकान् कामाी कामय॑नुसं॒चरन्।
एतसामगा॑या॒ते।
॒ ाꣴा॑दाद॒म॒मथाे॑ इ॒ माम्।
गध॒वाेऽद॑दद॒ये᳚। र॒यं च॑ पु
गृ॒ णाम॑ ते सजा॒वाय॒ हतं॒ मया॒ पया॑ ज॒रद॒॑यथ
ाऽस॑।
॒ ह॑पयाय
भगाे॑ अय॒मा स॑व॒ता पुर॑ध॒म॑ं वाऽदुगा दे॒वाः। ते ह॒
िववाहे प्रधानाह�ितमन्
॒ ये॑
साेमा॑य जिन॒वदे॒ वाहा॑ गध॒वाय॑ जिन॒वदे॒ वाहाऽ
जिन॒वदे॒ वाहा᳚। क॒ य॒ला प॒तृयाे॑ य॒ती प॑ितलाे॒कमव॑
द॒ाम॑दाथ॒ वाहा᳚। ेताे मु
॒ ाित॒ नामुत॑ सब॒ाम॒मुत॑ करत्।
यथे॒यम॑ मीः सप
ु ॒ ा सभ
॒ गाऽस॑ित। इ॒ मां वम॑ मीः
सप
ु ॒ ाꣳ सभ
॒ गां कु ॒ ाना धे॑ह॒ पित॑मक
। दशा᳚यां पु े ाद॒शं
38
37
36
“वम॒यमूहम॑
॒ महम॑
ू ॒ ॒” इित वा
37
“वे॑वा॒ एह॑” इित वा
38
“कृणु” इित वा
मः १ 603 ववाहे धानाितमाः
कृ॑ध। अ॒रै॑ त थ॒माे दे॒वता॑ना॒ꣳ साे᳚ऽयै ॒जां मु॑त
मृयुपा॒शात्। तद॒यꣳ राजा॒ व॒णाेऽनु॑मयतां॒ यथे॒यꣴ ी पाै॑म॒घं
न राेऽदा᳚त्। इ॒ माम॒ा॑यतां॒ गाह॑पयः ॒जाम॑यै नयत
द॒घमायु॑ । अशू᳚याेपथा॒ जीव॑तामत मा॒ता पाै॑मान॒दम॒भ
बु॑ताम॒यम्। मा ते॑ गृह॒ े िन॒श घाेष॒ उथा॑द॒य॒ व॑द॒य॑
संव॑शत। मा वं व॑के॒युर ॒ अावध॑ा जी॒वप॑ी पितलाे॒के
वरा॑ज॒ पय॑ती ॒जाꣳ स॑मन॒यमा॑नाम्। ाैते॑ पृ
॒ ꣳ र॑ त
वा॒यु॒ अ॒नाै॑ च॒ तनं॒ धय॑तꣳ सव॒ताऽभर॑ त। अावास॑सः
पर॒धाना॒द् बृह॒पित॒वे॑ दे॒वा अ॒भ र॑ त प॒ात्। अ॒॒ज॒तां
पाै᳚मृ॒ युं पा॒ान॑मत
ु ॒ वा॒ऽघम्। शी॒णः ज॑मवाे॒ुय॑ ॒ष॒
ित॑मुाम॒ पाश᳚म्। (इ॒ मं मे॑ वण॒ तवा॑ याम॒ वं नाे॑ अे॒ स
वं नाे॑ अे।) {इ॒मं मे॑ वण ुधी॒ हव॑म॒ा च॑ मृडय।
वाम॑व॒युराच॑के॥ तवा॑ याम॒ ॑णा॒ वद॑मान॒तदा शा᳚ते॒
यज॑मानाे ह॒वभ॑। अहे॑डमानाे वणे॒ह बाे॒यु॑शꣳ स॒ मा न॒
अायु॒ माे॑षीः॥ वं नाे॑ अे॒ व॑ णय व॒ादे॒वय॒
हेडाेऽव॑यासषीाः। यज॑ाे॒ वि॑तम॒ शाेश॑चानाे॒ वा॒ ेषा॑ꣳस॒
मु॑मु य॒त्॥ स वं नाे॑ अेऽव॒माे भ॑वाे॒ती नेद॑ाे अ॒या
उ॒षसाे॒ यु॑ाै। अव॑यव नाे॒ व॑ ण॒ꣳ ररा॑णाे वी॒ह मृ॑ड॒कꣳ सह॒ वाे॑
न एध॥} वम॑े अ॒याऽय॒या सन॑सा ह॒तः। अ॒या सन्
ह॒यमू॑हषे॒ऽया नाे॑ धेह भेष॒जम्॥४॥
39
“स॒यम॑वम॒या” इित वा
40
“धृत
॒ ाेऽयसा॑” इित वा
मः १ 605 ववाहे अमाथापनादयः
िववाहे प्रयाणकाले रथस्यो�म
स॒येनाे॑भता॒ भूम॒ सूये॒णाे॑भता॒ ाैः। ऋ॒ तेना॑द॒यात॑त
41
“ां॒ भ॑व” इित वा
मः १ 606 ववाहे याणकाले रथयाेनी
नाे॑ म॒ाः पा॒रꣴ व॒त ने॑ष
॒ न॒पित॑। सीरा॑ नः सत
॒ रा॑ भव
दघायु ॒ वाय॒ वच॑से। अ॒य॒ पा॒रे िन॑ऋ॒तय॑ जी॒वा याेित॑रशीमह।
म॒ा इ॑ ः व॒तये᳚। य॒ ते च॑दभ॒ ष॑ पुर॒ ा ज॒तृय॑ अा॒तृद॑।
संधा॑ता स॒धं म॒घवा॑ पुराे॒वसि॒ नक॑ता॒ व॑तं॒ पुन॑। (इडा॑म
42
इ॒ मं मे॑ वण॒ तवा॑ याम॒ वं नाे॑ अे॒ स वं नाे॑ अे॒ वम॑े
अ॒याऽस॑।) {इडा॑मे पु॒दꣳस॑ꣳ स॒िनं गाेः श॒॑मꣳ हव॑मनाय
साध। या॑ सूनु॒ तन॑याे व॒जावाऽे॒ सा ते॑ सम॒ितभू व॒े॥
इ॒ मं मे॑ वण ुधी॒ हव॑म॒ा च॑ मृडय। वाम॑व॒युराच॑के॥ तवा॑
याम॒ ॑णा॒ वद॑मान॒तदा शा᳚ते॒ यज॑मानाे ह॒वभ॑।
अहे॑डमानाे वणे॒ह बाे॒ यु॑शꣳ स॒ मा न॒ अायु॒ माे॑षीः॥ वं नाे॑
अे॒ व॑ णय व॒ादे॒वय॒ हेडाेऽव॑यासषीाः। यज॑ाे॒ वि॑तम॒
शाेश॑चानाे॒ वा॒ ेषा॑ꣳस॒ मु॑मु य॒त्॥ स वं नाे॑ अेऽव॒माे
भ॑वाे॒ती नेद॑ाे अ॒या उ॒षसाे॒ यु॑ाै। अव॑यव नाे॒ व॑ ण॒ꣳ ररा॑णाे
वी॒ह मृ॑ड॒कꣳ सह॒ वाे॑ न एध॥ वम॑े अ॒याऽय॒या सन॑सा
ह॒तः। अ॒या सन् ह॒यमू॑हषे॒ऽया नाे॑ धेह भेष॒जम्॥} ये ग॑ध॒वा
अ॑स॒रस॑ दे॒वीरे ष ॒ ेषु॑ वानप॒येवास॑ते। श॒वाते अ॒यै व॒वै॑
॒ ु वृ
भवत ॒ मा ह॑ꣳसषुवह॒तममा॑
ू॒ नाम्। या अाेष॑धयाे॒ या न॒ाे॑ यािन॒
धवा॑िन॒ ये वना᳚। ते वा॑ वधु ॒जाव॑तीं॒ वे मु॒॑वꣳह॑सः।
संका॑शयाम वह॒तं ॑णा गृह॒ ैरघाे॑ रेण॒ च॑षा॒ मै॑ण
े । प॒याण॑ं
व॒॑पं॒ यद॒याꣳ याे॒नं पित॑यः सव॒ता कृ॑णाेत ॒ तत्। अा
वा॑मगसम॒ितवा॑जनीवसू ॒ य॑ना 43 ॒स कामा॑ꣳ अयꣳसत।
42
“व॑तं॒ पुन॑” इित वा
43
“वसूय॑
॒ ना” इित वा
मः १ 607 ववाहे तीथादयितमजपादयः
ु ॒ ा श॑भपती ॒या अ॑य॒णाे दुया॑ꣳ अशीमह।
अभू॑तं गाे॒पा म॑थन
अ॒यं नाे॑ दे॒वः स॑व॒ता बृह॒पित॑रा॒ी म॒ाव॑ णा व॒तये᳚।
वा॒ वणु॑ ॒जया॑ सꣳररा॒णः काम॒ अाया॑तं॒ कामा॑य वा॒ व
मु॑त॥७॥
44
“वयाें” इित वा
मः १ 608 ववाहे चमातरणादयः
िववाहे चम�पवेशनादयः
इ॒ ह गाव॒ जा॑यवम॒हाा॑ इ॒ ह पू॑षाः। इ॒ हाे स॒ह॑दणाे
रा॒यपाेषाे॒ िनषी॑दत। साेमे॑नाद॒या ब॒लन॒ः साेमे॑न पृथ॒वी ॒ ढा।
अथाे॒ न॑ाणामे॒षामुप
॒ थे॒ साेम॒ अाध॑तः। वः थ॒ ेयं
॒जया॒ भुव॑ने शाेचे। इ॒ ह ॒यं ॒जया॑ ते॒ समृ॑यताम॒गृह॒ े
गाह॑पयाय जागृह। ए॒ना पया॑ त॒व॑ꣳ सꣳ सृ॑ज॒वाथा॒ जीी॑
व॒दथ॒माव॑दास। सम
॒ ॒॒लर॒यं व॒धूर॒माꣳ स॑मेत॒ पय॑त।
साैभा᳚यम॒यै द॒वायाथातं॒ वपरे॑ तन। व ॒ याे॑िनव
॒ ॑ितव ॒ म॑स
व
॒ त॑ थ॒तम्। वं न॑ाणां मे॒यस॒ स मा॑ पाह पृतय॒तः।
स॒॒ ऋ॒ षय॑ थ॒मां कृ॑कानामध॒तीं। युव
॒ ता॒ꣳ ह िन॒युः
षृ॑का मुययाे॒गं वह॑ती॒यम॒ाक॑मेधव॒मी।
सद॑स॒पित॒म॑तु ं ॒यम॑य॒ काय᳚म्। सिनं॑ मे॒धाम॑यासषम्।
उ᳚यव जातवेदाेऽप॒ऋ॑ ितं॒ मम॑। प॒शूꣳ॒ म॒माव॑ह॒ जीव॑नं
च॒ दशाे॑ दश 45। मानाे॑ हꣳसीातवेदाे॒ गामं॒ पु॑षं॒ जग॑त्।
अब॒॑द॒ अाग॑ह ॒या मा॒ पर॑ पातय॥९॥
िववाहे दण्डोत्थापनमन्त्
े ामहे वा। अ॒याम॑छ फ॒ य॑ꣳ सं
उ॒द॒वाताे॑ वावसाे॒ नम॑सड
जा॒यां पया॑ सृज। उ॒द॒वात॒ 46
पित॑वित॒ े॑षा व॒ाव॑सं ॒ नम॑सा
॒ दं॒ य॑ा॒ꣳ स ते॑ भा॒गाे ज॒नुषा॒
गी॒भर᳚े। अ॒याम॑छ पतृष
िववाहे वधवरयोरन्योन्यसमी�णाद
अप॑यं वा॒ मन॑सा॒ चेक॑तानं॒ तप॑साे जा॒तं तप॑साे॒ वभू॑तम्। इ॒ ह
॒जाम॒ह र॒यꣳ ररा॑ण॒ जा॑यव ॒जया॑ पुकाम। अप॑यं वा॒
मन॑सा॒ दया॑ना॒ꣴ वायां 47
त॒नूꣳ ऋ॒ वये॒ नाथ॑मानाम्। उप॒
47
“त॒नू ऋ॒ वये॒”, “त॒नूमृ॒ वये॒” इित वा
मः १ 610 ववाहे वधवरयाेरयाेयसमीणादयः
ददेु नाै। जा॑पते त॒वं॑ मे जुषव॒ व॑दे॒वाेभ॑ स॒हसा॒म इ॑ ।
वै᳚दे॒वै रा॒ितभ॑ सꣳररा॒णः पुꣳ॒ सां ब॑नां
॒ मा॒तर॑ याम। अा
न॑ ॒जां ज॑नयत ॒जाप॑ितराजर॒साय॒ सम॑नय॒मा। अदु॑मलः
पितलाे॒कमाव॑श॒ 48
शं नाे॑ भव ॒पदे॒ शं चत॑पदे। तां
पू॑षछ॒वत॑मा॒मेर॑यव॒ ययां॒ बीजं॑ मनु॒ या॑ वप॑त। या न॑ ऊ॒
उ॑ श॒ती व॒या॑तै॒ 49
ु ॒ त॑ ॒हरे॑ म॒ शेफ᳚म्॥११॥
यया॑मश
गभार ्धानेऋतुसमावेशः
॒ ाेिनं॑ कपयत ॒ वा॑ ॒ पाण॑ पꣳशत। अास॑त
वणुय
॒जाप॑ितधा॒ता गभ॑ दधात ते। गभ॑ धेह सनीवाल॒ गभ॑ धेह
48
“शं न॑ एध ॒पदे॒” इित वा
49
“यया॑मश
ु ॒ त॒ ह॑ रेम॒ शेफम्” इित वा
50
“अप॒रषु॑” इित वा
मः १ 611 गभाधाने समावेशनजपः
सरवित। गभ॑ ते अ॒नाै॑ दे॒वावाध॑ां॒ पुक॑रजा। ह॒र॒ ययी॑
अ॒रणी॒ यं िन॒मथ॑ताे अ॒ना᳚। तं ते॒ गभ॑ꣳ हवामहे दश॒मे मा॒स
सूत॑वे। यथे॒यं पृ॑थ॒वी म॒ही ित॑ती॒ गभ॑माद॒धे। ए॒वं वं
51
51
“ए॒वं तं” इित वा
“गभ॑ ए॒व” इित वा
52
53
“सपु॒॑ः” इित वा
54
“ना॑र तं॒” इित वा
मः १ 612 गभाधाने ऋतसमावेशः
अथर ्प्राध्वस्य प�र�वप�रकासन
अ॒नह
ु॒ व ॒ ं प॑रवा॒दं प॑र॒पम्। दुःव॑ं॒ दु॑दतं॒ त॒षाे॑
॒ ं प॑रहव
दशाय॒हम्। अनु॑तं॒ पर॑ तꣳ श॒कुने॒यदशा॑कु॒नम्55। मृग
॒ य॑
॒ म॑णया॒ त॒षाे॑ दशाय॒हम्।
सृत
िचित्रयस्य वनस्पतेरिभमन
अा॒राे॑ अ॒र॑ वा॒राप॑रश
॒ र ॑त ते। िन॒वा॒ते वा॒ऽभ व॑षत व॒त
ते᳚ऽत वनपते व॒त मे᳚ऽत वनपते।
शकृद्रीते�पस्था
नम॑ शकृ॒सदे॑ ॒ाय॒ नमाे॑ ॒ाय॑ शकृ॒सदे᳚। गाे॒म॑स॒ नम॑ते
अत ॒ मा मा॑ हꣳसीः।
िसग्वातस्यािभमन्त
सग॑स॒ नस॒ वाे॒ नम॑ते अत ॒ मा मा॑ हꣳसीः।
शकुनेरिभमन्त्र
उ॒ा॒तेव॑ श॒कुने॒ साम॑ गायस पु
॒ इ॑ व॒ सव॑नेषु शꣳसस।
व॒त न॑ श॒कुने॑ अत ॒ ित॑ नः सम
॒ ना॑ भव॥१४॥
55
“श॒कुनै॒यदशा॑कु॒नम्” इित वा
मः १ 613 अथावय परवपरकासने जपः
भाग्यसू�म
ा॒तर॒ं ा॒तर॑ꣳ हवामहे ा॒तम॒ाव॑ णा ा॒तर॒ना᳚।
ा॒तभगं॑ पूषणं
॒ ॒ ॑ण॒पितं॑ ा॒तः साेम॑मुत
॒ ॒ꣳ ॑वेम। ा॒त॒जतं॒
भग॑मु
॒ ꣳ ॑वेम व॒यं पु
॒ मद॑ते॒याे व॑ध॒ता। अा॒॒ं
मय॑मानतर॒ ॒ाजा॑ च॒ं भगं॑ भ॒ीयाह॑। भग॒ णे॑त॒भग॒
॒ द॑ः। भग॒ णाे॑ जनय॒ गाेभ॒रै॒भग॒
सय॑राधाे॒ भगे॒मां धय॒मुद॑वद
नृभ॑नव
ृ ॒ त॑ याम। उ॒तेदानीं॒ भग॑वतः यामाे॒त प॒व उ॒त
मये॒ अा᳚म्। उ॒ताेद॑ता मघव॒न् सूय॑य व॒यं दे॒वाना॑ꣳ सम॒ताै
या॑म। भग॑ ए॒व भग॑वाꣳ अत देवा॒तेन॑ व॒यं भग॑वतः याम।
तं वा॑ भग॒ सव॒ इाे॑हवीम॒ स नाे॑ भग पुर ए॒ता भ॑वे॒ह।
सम॑व॒रायाे॒षसाे॑ नमत दध॒ावे॑व॒ शच॑ये प॒दाय॑। अ॒वा॒ची॒नं
व॑स ॒ वदं॒ भगं॑ नाे॒ रथ॑म॒वाा॑ वा॒जन॒ अाव॑हत।
अा॑वती॒गाेम॑तीन उ॒षासाे॑ वी॒रव॑ती॒ः सद॑मुछत भ॒ाः। घृत
॒ ं
दुहा॑ना व॒त॒ पी॑ना यूयं॒ पा॑त व॒तभ॒ः सदा॑ नः॥१५॥
पत्युवर्शीकरणकमर
इ॒ मां खना॒याेष॑धीं वी॒धं॒ बल॑ वमाम्। यया॑ स॒पीं॒ बाध॑ते॒ यया॑
संव॒दते॒ पित᳚म्। उ॒ा॒नप॑णे॒ सभ॑गे॒ सह॑माने॒ सह॑वित। स॒पीं मे॒
परा॑धम॒ पितं॑ मे॒ केव॑लं कृध। उ॑रा॒ऽहमुर॑ ॒ उ॒रेद
ु र॑ ायः 56।
अथा॑ स॒पी॒ या ममाध॑रा॒ साऽध॑रायः। न ॑यै॒ नाम॑ गृणाम॒
नाे अ॒॑मते॒ जने᳚। परा॑मव
े॒ प॑रा॒वत॑ꣳ स॒पीं नाशयामस।
56
“उ॑ रेद॒
ु ॑रायः” इित वा
मः १ 614 भायसूम्
अ॒हम॒॑ सह॑मा॒नाऽथ॒ वम॑स सास॒हः। उ॒भे सह॑वती भूवा
॒
स॒पीं मे सहावहै। उप॑ तेऽधा॒ꣳ सह॑मानाम॒भ वा॑ऽधा॒ꣳ
सही॑यसा। मामनु ॒ ते॒ मनाे॑ व॒सं गाैर॑ व धावत प॒था वार॑ व
धावत॥१६॥
सपत्नीबाधनं कम
उद॒साै सूयाे॑ अगा॒दद
ु ॒यं मा॑म॒काे भग॑। अ॒हं त॒ला
प॑ितम॒य॑सा वषास॒हः। अ॒हं के॒तरह॒ ं मूधा
॒ ऽहमु
॒ ा
व॒वाच॑नी 57। 58
ममेदनु ॒ तं ॒ पित॑ सेहान
॒ ाया॑ उ॒वाच॑ रेत्। मम॑
पु ु ॒ णाेऽथाे॑ मे दुह॒ता व॒राट् । उ॒ताहम॒॑ संज॑या॒ पयु॑मे॒
॒ ाः श॑ह
ाेक॑ उ॒मः। येनेाे॑ ह॒वषा॑ कृ॒य॑भवद् द॒यु॒॑मः। 59
अ॒हं
तद॑ देवा असप॒ा कला॑भवम्। अ॒स॒प॒ा स॑प॒ी
जय॑यभ॒भूव॑रः 60। अाव॑स॒ सवा॑सा॒ꣳ राधाे॒ वचाे॒
अथे॑यसामव। सम॑जैषम॒मा अ॒हꣳ स॒पी॑रभ॒भूव॑रः।
यथा॒ऽहम॑य वी॒रय॑ व॒राजा॑म॒ धन॑य च॥१७॥
वध्वाः य�मािदहरं कम
अ॒ीयां ते॒ नास॑कायां॒ कणायां॒ चुबु॑का॒दध॑। य॑ꣳ शीष॒यं॑
म॒तका॒᳚ाया॒ ववृ॑हाम ते। ी॒वाय॑त उ॒णहा᳚य॒
57
“मूधा
॒ ऽहमु
॒ ाे व॒वाच॑नम्” इित वा
58
“ममे॒दनु”॒ इित वा
59
“अ॒हं तद॑रे वा सप॒ा” इित वा
60
“जय॑यभ॒भूव॑र” इित वा
मः १ 615 सपीबाधनं कम
॒ त्। यं॑ दाेष॒य॑मꣳसा᳚यां बा॒यां॒ ववृ॑हाम
कक॑सायाेऽनूा᳚
ते। अा॒ेय॑ते॒ गुदा᳚याे विन॒ाेद॑या॒दध॑। यं॒ मत॑ायां
य॒ः ा॒शयाे॒ ववृ॑हाम ते। ऊ॒यां तेऽी॒वां॒ जा᳚यां॒
प॑दायाम्। य॒ꣴ ाेणी᳚यां 61
भा॒सदा᳚द् व॒ꣳससाे॒ ववृ॑हाम
ते। मेह॑नाद् वल॒ र॑ णा॒ाेम॑यते न॒खेय॑। य॒ꣳ
सव॑ादा॒न॒तम॒मं ववृ॑हाम ते। अा॑दा॒ाेाे॑लाेाे जा॒तं
पव॑ण पवण। य॒ꣳ सव॑ादा॒न॒तम॒मं ववृ॑हाम ते।
परा॑देह शाब॒यं॑ ॒याे॒ वभ॑जा॒ वस॑। कृ॒यैषा प॒ती॑ भूवा
॒
जा॒याव॑शते॒ पित᳚म्। अा॒॒ला त॒नूभ॑वित॒ श॑ती
62
॒ ा। पित॒य॒वै॑ वास॑सा॒
पा॒पया॑ऽमुय वम॑मभ॒ धस॑ित।
63
॒ यः ॒यं॑
ू॒रमे॒तकट॑ कमे॒तद॑पा॒व॒॑षव॒ैतद॑वे। सूया
व॒ास ए॒तित॑गृयात्। अा॒शस॑नं व॒शस॑न॒मथाे॑ अध
व॒चत॑नम्। सूया
॒ या᳚ पय ॒ पाण॒ तािन॑ ॒ाेत श॑ꣳसित॥१८॥
61
“भा॒ससा᳚द्” इित वा
“त॒नूभ॑व॒” इित वा
62
63
“व॒म॑मभ॒” इित वा
मः १ 616 ववाः यादहरं कम
मन्त्रप२
उपनयने �ुरकमर
उ॒णेन॑ वायवुद॒केनेद॑ित॒ केशा॑न् वपत। अाप॑ उदत जी॒वसे॑
दघायु ॒ वाय॒ वच॑से। याेक् च॒ सूय॑ ॒ शे। येनाव॑पत् सव॒ता
र॒ े ण॒ साेम॑य॒ रााे॒ व॑ णय व॒ान्। तेन॑ ाणाे
वपते॒दम॒यायु॑ा॒र॑ द॒यथाऽस॑द॒यम॒साै। येन॑ पूषा
॒
वृह॒पते॑र
॒ ेर॑य॒ चायुष
॒ ेऽव॑पत्। तेना॒यायु॑षे वप॒ साैाे᳚ाय
व॒तये᳚। येन॒ भूय॒रा᳚य॒यं याेक् च॒ पया॑ित॒ सूयम
्।
तेना॒यायु॑षे वप॒ साैाे᳚ाय व॒तये᳚। येन॑ पूषा
॒
॒ ेऽव॑पत्। तेन॑ ते वपायसा॒वायु॑षा॒ वच॑सा॒
बृह॒पते॑रेर॑य॒ चायुष
यथा॒ याेक् सम
॒ ना॒ असा᳚। यर॒ े ण॑ म॒चय॑ता सपे॒शसा॒ वा॒
वप॑स॒ केशा॑न्। श॒ ध॒ शराे॒ माऽयायु॒ माे॑षीः। उ॒वाय॒ केशा॒न्
व॑ णय॒ रााे॒ बृह॒पित॑ सव॒ता साेमाे॑ अ॒ः। तेयाे॑ िन॒धानं॑
बध
॒ ाऽव॑वदत॒रा ावा॑पृथ॒वी अ॒पः सव॑॥१॥
उपनयने सिमदाधानाश्मास्थाप
ु ॒ ा दे॑व ज॒रसं॑ गृणा॒नाे घृत
अा॒यद ॒ ॑तीकाे घृत
॒ पृ॑ाे अे। घृत
॒ ं
पब॒॑मृतं॒ चा॒ गयं॑ प॒तेव॑ पु
॒ ं ज॒रसे॑ नये॒मम्।
॒ मे॑व॒ वꣴ थ॒राे भ॑व। अ॒भित॑ पृतय॒तः
अाित॑े॒मममा॑नम
सह॑व पृतनाय॒तः।
॒ चा॑ रा॒य॒
कृी॒नाम॑भशत॒पावा᳚। श॒तं च॑ जीव श॒रद॑ सव
पाेष॒मुप॒ संय॑यव। पर॒दं वासाे॒ अध॑धाः
व॒तयेऽभू॑रापी॒नाम॑भशत॒पावा᳚। श॒तं च॑ जीव श॒रद॑
पु॒चीवसू॑िन चा॒याे व॑भजास॒ जीव॑न्।
उपनयने मौञ्ज्यिजनमन्
इ॒ यं दु॑ापर॒बाध॑माना॒ शम॒ व॑थं पुन॒ती न॒ अागा᳚त्।
ा॒णा॒पा॒नायां॒ बल॑ मा॒भर॑ ती ॒या दे॒वाना॑ꣳ सभ
॒ गा॒ मेख॑ले॒यम्।
ऋ॒ तय॑ गाे॒ी तप॑सः पर॒पी ॒ती र॒ सह॑माना॒ अरा॑तीः। सा
न॑ सम॒तमनु ॒ पर॑ह भ॒या॑ भ॒तार॑ते॒ मेख॑ले॒ मा र॑ षाम।
उपनयने होममन्त्
(याेगे॑याेगे त॒वत॑रम॒मम॒॑ अायु॑षे॒ वच॑से कृ॒धीित॒ े।)
{याेगे॑याेगे त॒वत॑रं ॒ वाजे॑वाजे हवामहे। सखा॑य॒ इ॑मतये
ू ॒ ᳚॥
॑ कृध ॒यꣳ रे ताे॑ वण साेम राजन्।
इ॒ मम॒॑ अायु॑षे॒ वचसे
मा॒तेवा᳚ा अदते॒ शम॑ यछ॒ वे॑देवा॒ जर॑ द॒यथाऽस॑त्॥}
श॒तम श॒रदाे॒ अत॑ देवा॒ या॑ न॒ा ज॒रसं॑ त॒नूना᳚म्। पु
॒ ासाे॒
य॑ प॒तराे॒ भव॑त॒ मा नाे॑ म॒या र॑रष॒तायुग
॒ ताे᳚। अा॒॒
अायु॑ त॒रां द॑धाव॒े॒ पुं॑ त॒रां कृ॑णाेत। इाे॑ म॒॑ऋतध
॒ ा
कृ॑णाेवाद॒यैते॒ वस॑भ॒रा द॑धात। मे॒धां म॒म॑रसाे मे॒धाꣳ
स॒॑षयाे॑ ददुः। मे॒धां मं॑ ॒जाप॑ितमे॒धाम॒द॑दात मे। अ॒स॒रास॑
च॒ या मे॒धा ग॑ध॒वेषु॑ च॒ यश॑। दैवी॒ या मा॑नष
ु ॒ ी मे॒धा सा
मामाव॑शताद॒ह। (इ॒ मं मे॑ वण॒ तवा॑ याम॒ वं नाे॑ अे॒ स वं
नाे॑ अे॒ वम॑े अ॒याऽस॑।)
उपनयने सािवत्
रा॒॒भृद॑याचायास॒द मा वाे॑षम्। (तस॑व॒तव रे᳚य॒मये॒षा।)
अवृ॑धम॒साै साै᳚य ा॒ण वं मे॑ गाेपाय। ॑ण अा॒णी थ॑॥४॥
तद
॑ े॒वह॑तं पुर॒ ता᳚
॒ मु ॑ श॒रद॑ श॒तं जावे॑म
॒ र॑ त्। पयेम
श॒रद॑ श॒तं नदा॑म श॒रद॑ श॒तं माेदा॑म श॒रद॑ श॒तं भवा॑म श॒रद॑
श॒तꣳ ॒णवा॑म श॒रद॑ श॒तं ॑वाम श॒रद॑ श॒तमजी॑ताः याम
श॒रद॑ श॒तं याेक् च॒ सय॑ ॒ शे।
उपनयने सिमदाधानम्
पर॑ वाऽे॒ पर॑ मृजा॒यायु॑षा च॒ धने॑न च। स
॒ ॒जाः ॒जया॑
भूयासꣳ सव ॒ चा॒ वच॑सा सप
॒ ीराे॑ व॒रैः सव ॒ ृहाे॑ गृह॒ ैः
॒ ाेष॒ पाेषै᳚ सग
सप ॒ ा᳚ चा॒रभ॑। अ॒ये॑
॒ ित॒ पया॑ समे॒धा मे॒धया॑ स
॒ े जा॒तवे॑दसे। यथा॒ वम॑े स॒मधा॑ सम॒यस॑
सम॒धमाहा॑ष बृहत
ए॒वं मा॒मायु॑षा॒ वच॑सा स॒या मे॒धया᳚ ॒जया॑
प॒श भ॑वच॒सेना॒ाे॑न॒ समे॑धय॒ वाहा᳚। एधाे᳚ऽयेधषी॒मह॒
वाहा᳚। स॒मद॑स समे॒धषी॒मह॒ वाहा᳚। तेजाे॑ऽस॒ तेजाे॒ मय॑
धेह॒ वाहा᳚। अपाे॑ अ॒ाव॑चारष॒ꣳ रसे॑न॒ सम॑सृह। पय॑वाꣳ
अ॒ अाग॑मं॒ तं मा॒ सꣳसृ॑ज॒ वच॑सा॒ वाहा᳚। सं मा᳚ऽे॒ वच॑सा
सृज ॒जया॑ च॒ धने॑न च॒ वाहा᳚। व॒ुे॑ अय दे॒वा इाे॑
व॒ास॒हष॑भ॒ वाहा᳚। अ॒ये॑ बृह॒ते नाका॑य॒ वाहा᳚।
ावा॑पृथ॒वीया॒ꣴ वाहा᳚। ए॒षा ते॑ अे स॒मया॒ वध॑व॒
चाया॑यव च॒ तया॒ऽहं वध॑मानाे भूयासमा॒याय॑मान॒ वाहा᳚। याे
मा᳚ऽे भा॒गन॑ꣳ स॒तमथा॑भा॒गं चक॑षित। अभा॒गम॑े॒ तं कु॒॑
माम॑े भा॒गनं॑ कु॒ वाहा᳚। स॒मध॑मा॒धाया᳚े॒ सव॑ताे भूयास॒ꣴ
वाहा᳚।
समावतर ्नमन्त
इ॒ मꣴ ताेम॒मह॑ते जा॒तवे॑दसे॒ रथ॑मव॒ संम॑हेमा मनी॒षया᳚। भ॒ा ह
न॒ म॑ितरय स॒ꣳसे॑ स॒ये॑ मा र॑ षामा व॒यं तव॑। या॒यष
ु॒ ं
ज॒मद॑ेः क॒ यप॑य यायुष ॒ ं ते॑ अत
॒ म्। ये॒वानां यायुष
यायुष
॒ म्। श॒वाे नामा॑स॒ वध॑ितते प॒ता नम॑ते अत ॒ मा मा॑
हꣳसीः। (उ॒णेन॑ वायवुद॒केनेये॒षः।) इ॒ दम॒हम॒मुया॑मुयाय॒णय॑
पा॒ान॒मुप॑गूहा॒ यु॑राे॒ऽसाै ॒ष॑। (अापाे॒ हा म॑याे॒भुव॒ इित॑
ित॒ाे हर॑ यवणा॒ सच॑यः पाव॒का इित॑ ित॒ः।) अ॒ाा॑य॒
यू॑हवं दघा॒युरह॒ म॑ा॒दाे भू॑यासम्। साेमाे॒ राजा॒ यमाग॑म॒ स मे॒
मुखं॒ वे᳚यित॒ भगे॑न स॒ह वच॑सा। साेम॑य त॒नूर॑स त॒नुवं॑ मे
पाह॒ वा मा॑ त॒नूराव॑श। नमाे᳚ ॒हाय॑ चाभ॒हाय॑ च॒ नम॑
शाकज॒भायां॒ नम॒तायाे॑ दे॒वता᳚याे॒ या अ॑भा॒हणी᳚।
अ॒स॒रस ॒ याे ग॒धाे ग॑ध॒वेषु॑ च॒ यश॑। दैवाे॒ याे मा॑नष
ु ॒ ाे ग॒धः
स मा॑ ग॒धः सर॑ ॒ भजु॑षताम्
। इ॒ यमाेष॑धे॒ ाय॑माणा॒ सह॑माना॒
सह॑वती। सा मा॒ हर॑ यवचसं वच॒सनं॑ मा कराेत।
अपा॑शाे॒ऽयुराे॑ मे॒ मा सꣳ शा॑रः श॒वाे माेप॑ ितव
मधुपकर्मन्त
रा॒॒भृद॑याचायास॒द मा वाे॑षꣳ रा ॒भृद॑स साडास॒द मा
वाे॑षꣳ रा ॒भृद॑यधपयास॒द मा वाे॑षम्। अाप॑
पादाव॒नेज॑नी॒षतं॑ नाशयत मे। अ॒न् कुले ᳚ वच॒य॑सािन।
मय॒ महाे॒ मय॒ यशाे॒ मयी॒᳚यं वी॒यम्। अा मा॑ ग॒न् यश॑सा॒
वच॑सा॒ सꣳसृ॑ज॒ पय॑सा॒ तेज॑सा च। तं मा᳚ ॒यं ॒जानां
सीमन्तोनयनम्
(धा॒ता द॑दात नाे र॒यमित॒ चत॑ाे॒ यवा॑ द
॒ ा क॒रणेित॒
चत॑ः।)
याैग॑धररे व
॒ नाे॒ राजेित॒ सावी॑रवादषुः। ववृ॑चा॒
अासेनतारे॑ ण यमुने॒ तव॑। साेम॑ ए॒व नाे॒ राजेया॑ा॒णीः
॒जाः। ववृ॑चा॒ अासी॑ना॒तीरे॑ णासाै॒ तव॑।
पुंसुवनम्
पुꣳ॒ सव
॒ न॑मस।
ि�प्रसुवन
अा॒भाऽ
॒ हं द॒शभ॑र॒ भमृ॑शाम॒ दश॒माया॑य॒ सूत॑वे। यथैव
॒ साेम॒
पव॑ते॒ यथा॑ समु॒ एज॑ित। ए॒वं ते गभ॒ एज॑त स॒ह ज॒रायु॑णा
िन॒य॒ ित॑ित॒वायु॑ष वच॒स यश॑स वी॒येऽाे᳚।
दश॒मासां॒ च श॑यानाे धा॒ा ह तथा॑ कृ॒तम्। एेत ॒ गभाे॒ अ॑ताे
जी॒वाे जीव॑याः। अा॒यम॑नीयमयत॒ गभ॒मापाे॑ देवी॒ सर॑ वतीः।
एेत ॒ गभाे॒ अ॑ताे जी॒वाे जीव॑याः।
जातकमर
(द॒वपरये॒षाे॑ऽनुवा॒कः।) {द॒वपर॑ थ॒मं ज॑े अ॒र॒द्
॒तीयं॒ पर॑ जा॒तवे॑दाः। तृत
॒ ीय॑म॒स नृम
॒ णा॒ अज॒॑मधा॑न एनं
जरते वा॒धीः॥ व॒ा ते॑ अे े॒धा ॒याण॑ व॒ा ते॒ स॒
वभृ॑तं पु॒ा। व॒ा ते॒ नाम॑ पर॒मं गुह॒ ा य॒ा तमुसं॒ यत॑
अाज॒गथ॑॥ स॒म
ु ॒ े वा॑ नृम
॒ णा॑ अ॒व॑तनृच
॒ ा॑ ईधे द॒वाे अ॒॑
ऊध॑न्। तृत ृ ॒ य॒ याेनाै॑ मह॒षा
॒ ीये᳚ वा॒ रज॑स तथ॒वाꣳ स॑मत
अ॑हवन्। अ॑दद॒ः त॒नय॑व॒ ाैः ामा॒ रे र॑ ह॒ध॑
सम॒न्। स॒ाे ज॑ा॒नाे व हीम॒ाे अय॒दा राेद॑सी भा॒नुना॑
भाय॒तः। उ॒शपा॑व॒काे अ॑रि॒ तः स॑मे॒धा मते व॒र॒मृताे॒ िनधा॑य।
इय॑ित धूमम॑
॒ ॒षं भर॑ ॒दु
॒ े ण॑ शाे॒ चषा॒ ामन॑त्। व॑य
के॒तभुव॑नय॒ गभ॒ अाराेद॑सी अपृणा॒ाय॑मानः। वी॒डं
च॒द॑मभनपरा॒यना॒ यद॒मय॑जत॒ प॑। ी॒णामु॑दा॒राे ध॒णाे॑
रयी॒णां म॑नी॒षाणां॒ ाप॑ण॒ साेम॑गाेपाः। वसाे᳚ सूनु॒ ः सह॑साे अ॒स
राजा॒ व भा॒य॑ उ॒षसा॑मधा॒नः। यते॑ अ॒ कृ॒णव॑
शाेचेऽपूपं॒ दे॑व घृत
॒ व॑तमे। तं न॑य त॒रां वयाे॒ अछा॒भ
ु
॒ ं दे॒वभ॑ं यव॥ अा तं भ॑ज साैव॒सेव॑ उ॒थउ॑ थ॒ अा
भ॑ज श॒यमा॑ने। ॒यः सूये ॒याे अ॒ा भ॑वा॒युा॒तेन॑
अमा॑ भव पर॒शभ॑व॒
हर॑ य॒मतृ॑तं भव। प॒शनां
ू ॒ वा॑
हंका॒रेणा॒भज॑ायसाै॥
मे॒धां ते॑ दे॒वः स॑व॒ता मे॒धां दे॒वी सर॑ वती। मे॒धां ते॑ अ॒नाै॑
दे॒वावाध॑ां॒ पुक॑रजा। वय॑ मे॒धां वय॑ ॒जां वय॒तेजाे॑
दधात ॒ वय॑ मे॒धां वय॑ ॒जां वयी॑ इ॒यं द॑धात ॒ वय॑ मे॒धां
वय॑ ॒जां वय॒ सयाे॒ ाजाे॑ दधात।
चौलम्
(उ॒णेन॑ वायवुद॒केनेये॒षः)॥१४॥
वास्तुसू�म
(वाताे᳚पत॒ इित॒ े।) वाताे᳚पते॒ ित॑ जानी॒ान् वा॑वे॒शाे
अ॑नमी॒वाे भ॑वा नः। यवेम॑हे॒ ित॒ तं नाे॑ जुषव॒ शं न॑ एध
॒पदे॒ शं चत॑पदे॥ वाताे᳚पते श॒मया॑ स॒ꣳ सदा॑ ते सी॒मह॑
�ग्रहगृहीतस्यािभणादयः
कू॒कु॒रः सकू᳚कु ॒ रः कूकु॒राे वा॑लब॒धन॑। उ॒पर॑ ा॒देजा॑य
तृत
॒ ीय॑या इ॒ ताे द॒वः। अाैल॑ब॒ इमुपा᳚यथा॒जीा॒मः श॒बल॑ ।
अ॒धाेरा॑म उल ब॒लः सा॑रम े ाे॑ ह॒ धाव॑ित स॒म
॒ य ु ॒ म॑वच
॒ ाक॑शत्।
ब॒क॑ं च ॒ं च॒ शना॒म॑ꣳ सबीर॒णः। सबी॑रण॒ सृज॒सृज॒
शन॑क॒ सृजैक॑ाय॒ सृज॒छत्। तस॒यं यवेाे᳚ऽवी॒द् गाः
ईशानबिलः
ये॑ मा॒ता ल॑ लाेभ॒ चर॒यन॑नुता। ते॒ रे त॑ प॒ता वृ॑ां
मा॒भुर॒ याेऽव॑पताम॒मुै॒ वाहा᳚। यात॑त॒ या धाव॑त॒ या
अा᳚ाे॒ीः पर॑ त॒थुषी᳚। अ॒व॑य भ॒ीभ॑र॒ तर॒यं
प॒तद॑धे॒ऽमुै॒ वाहा᳚। ये॑ पताम॒ही ल॑ लाेभ॒ चर॒यन॑नुता।
ते॒ रे त॑ पताम॒हाे वृ॑ां मा॒भुर॒ याेऽव॑पताम॒मुै॒ वाहा᳚।
अ॒तद॑धे॒ पव॑तैर॒ तमा॑ पृथ॒या। अा॒भद॒ भर॑ न॒ताभ॑र॒ तर॒यं
प॑ताम॒हा॑धे॒ऽमुै॒ वाहा᳚। ये᳚ पताम॒ही ल॑ लाेभ॒
चर॒यन॑नुता। ते॒ रे त॑ पताम॒हाे वृ॑ां
मा॒भुर॒ याेऽव॑पताम॒मुै॒ वाहा᳚। अ॒तद॑ध ऋ॒ तभ॑रहाेरा॒ैः स॑
स॒धभ॑। अ॒ध॒मा॒सै॒ मासै᳚ा॒तर॒यं ॑पताम॒हा॑धे॒ऽमुै॒
वाहा᳚। ये चे॒ह प॒तराे॒ ये च॒ नेह॒ याꣴ॑ व॒ याꣳ उ॑ च॒ न
॑व॒। अे॒ तान् वे᳚थ॒ यद॒ ते जा॑तवेद॒तया᳚ ॒ꣴ व॒धया॑
मदत ॒ वाहा᳚। वाहा॑ प॒े। प॒े वाहा᳚। वाहा॑ प॒े। प॒े
वाहा᳚। व॒धा वाहा᳚। अ॒ये॑ कय॒वाह॑नाय व॒धा वाहा᳚। ए॒ष ते॑
मािसश्राद
पृ॒ थ॒वी ते॒ पां॒ ाैर॑प॒धानं॒ ॑णवा॒ मुख॑े जुहाेम ा॒णानां
वा ाणापा॒नयाे᳚जुहाे॒य॑तमस॒ मैषां ेा अ॒मुा॒ऽमु॑न्
लाे॒के। मा॒जय॑तां॒ मम॑ प॒तराे॑ मा॒जय॑तां॒ मम॑ पताम॒हा
मा॒जय॑तां॒ मम॑ पताम॒हा मा॒जय॑तां॒ मम॑ मा॒तराे॑ मा॒जय॑तां॒
मम॑ पताम॒ाे मा॒जय॑तां॒ मम॑ पताम॒ः। ए॒ते॑ ततासाै॒ ये च॒
वामवे॒ ते॑ पतामहासाै॒ ये च॒ वामवे॒ ते᳚ पतामहासाै॒ ये च॒
वामनु॑। ए॒ते॑ मातरसाै॒ या॒ वामवे॒ ते॑ पतामसाै॒ या॒
वामवे॒ ते᳚ पतामसाै॒ या॒ वामनु॑। (मा॒जय॑तां॒ मम॑ प॒तर॒
इये॒ते।) ये च॒ वाेऽ॒ ये चा॒ावाश॑ꣳ सते॒ या॒ वाेऽ॒
अ�कादयः
उ॒य॑ाऽय॑ितरा॒॒ सा॒॑छद॑सा स॒ह। अ॒पूप॒॒ घृत
॒ ा॑ते॒
नम॑ते अत माꣳ सप॒पले॒ वाहा᳚। भूः पृ॑थ॒य॑न॒चाऽमुं मय॒
कामं॒ िनयु॑न॒ वाहा᳚। भुवाे॑ वा॒युना॒ऽतर॑ ेण॒ साा॒ऽमुं मय॒
कामं॒ िनयु॑न॒ वाहा᳚। व॑दवा॑द॒येन॒ यजु॑षा॒ऽमुं मय॒ कामं॒
सोमाय िपतम
ृ ते
तै॰सं॰ १.८.५
उशन्तस्त्वा हवामह उश
तै॰सं॰ २.६.१२
भ�ेिह मा िवश
तै॰सं॰ ३.२.५
अपा॑म॒ साेम॑मम
॒ ृता॑ अभूमाद॑
॒ म॒ याेित॒रव॑दाम दे॒वान्। कम॒ान्
कृ॑णव॒दरा॑ित॒ कमु॑ धूित ृ ॒ मय॑य॒॥ य॑ अा॒नाे॑
॒ र॑मत
म॒दाऽभू॑द॒तत् पुन॒राहा᳚ऽजा॒तवे॑दा॒ वच॑षणः।
पुन॑र॒ ॑रदा॒त् पुन॒राे॒ बृह॒पित॑। पुन॑मे अना युव
॒ ं चर॒ ा
॒ ताे॑मय॥
ध॑म॒याेः॥ इ॒ य॑जुषते देव साेम तत
ध्रुवाऽिस ध�णाऽसता
तै॰सं॰ ४.२.९
व
॒ ाऽस॑ ध॒णाऽतृ॑ता व॒क॑मणा॒ सकृ॑ता। मा वा॑ समु॒ उद्
व॑धी॒ा स॑प॒णाेऽय॑थमाना पृथ॒वीं ॑ ꣳह॥ ॒जाप॑ितवा सादयत
॒ े यच॑वतीं॒ थ॑वतीं॒ थाे॑ऽस पृथ॒य॑स॒ भूर॑स॒
पृथ॒याः पृ
भूम॑र॒ यद॑ितरस व॒धा॑या॒ व॑य॒ भुव॑नय ध॒ी पृ॑थ॒वीं
य॑छ पृथ॒वीं ॑ ꣳह पृथ॒वीं मा ह॑ꣳसी॒व॑ै ा॒णाया॑पा॒नाय॑
या॒नायाे॑दा॒नाय॑ ित॒ायै॑
उदेनमु�रां नयेित
तै॰सं॰ ५.४.६
असावािदतोऽिस्मन् लोक
तै॰सं॰ ७.३.१०
सव
॒ ॒गय॑ लाे॒कया॒भज॑यै। वा ए॒त᳚ऽ
े ााे॒का॑वते। ये
वै᳚कम॒णं गृ
॒ ते᳚। अा॒द॒यः ाे गृ॑ते। इ॒ यं वा अद॑ितः।
अ॒यामे॒व ित॑ ितत। अ॒याे᳚याे गृेते। वा᳚ये॒वायेन॒
कमा॑ण कुवा॒णा य॑त। अ॒याम॒येन॒ ित॑ ितत।
तावाऽप॑रा॒धात् सं॑वस॒रया॒याे᳚याे गृेते। तावुभ
॒ ाै स॒ह म॑हा॒ते
अभवणमाः 715 सतितवा एते हाः
गृ॑ेते। य॒यै॒वातं॑ ग॒वा। उ॒भयाे᳚लाे॒कयाे॒ ित॑ ितत।
अ॒॑मु
॒ थं भ॑वित। अ॒ा॒याव॑यै॥
एकिवंश एष भवित
तै॰ा॰ १.२.४
म॒हाद॑वाकयꣳ
॒ हाेत॑ पृ
॒ म्। व॒क॒ण ॑सा॒मम्।
भा॒साे᳚ऽाे॒मः। अथै॒तािन॒ परा॑ण। परै व
॒ ै दे॒वा अा॑द॒यꣳ स॑व॒ग
लाे॒कम॑पारयन्। यदपा॑रयन्। तपरा॑णां पर॒वम्। पा॒रय॑येनं॒
परा॑ण। य ए॒वं वेद॑। अथै॒तािन॒ परा॑ण। परै व
॒ ै दे॒वा अा॑द॒यꣳ
स॑व॒ग लाे॒कम॑पारयन्। यदपा॑रयन्। तपरा॑णाꣴ पर॒वम्।
पा॒रय॑येन॒ꣴ परा॑ण। य ए॒वं वेद॑॥
ा॒॒ण॑ शू॑
॒ चमक॒ते याय॑छे ते। दैयाे॒ वै वणाे ा॒णः।
॒ ॑ शूः।
अ॒सय ॒ इ॒ मे॑ऽरासर॒मे स॑भूतम॑
॒ ॒य॑यत॒राे ूय
॑ ात्। इ॒ म
उ॑ ासीका॒रण॑ इ॒ मे दु॑भतम॑
ू ॒ ॒य॑यत॒रः। यदे॒वैषा॑ꣳ सकृ॒तं या
रा॑ । तद॑यत॒राे॑ऽभी॑णाित। यदे॒वैषां दुकृ॒तं याऽरा᳚ः।
तद॑यत॒राेऽप॑हत। ा॒॒णः सं ज॑यित। अ॒मुमे॒वाद॒यं ातृ॑यय॒
सं व॑दते॥
इाे॑ वृ
॒ ꣳ ह॒वा। असर॑ ान् परा॒भाय॑। साे॑ऽमावा॒यां
याग॑छत्। ते प॒तर॑ पूवे॒ुराग॑छन्। प॒तॄन् य॒ाे॑ऽगछत्। तं
दे॒वाः पुन॑रयाचत। तमे॑याे॒ न पुन॑रददुः। ते᳚ऽव॒न् वरं॑ वृणामहै।
अथ॑ व॒ पुन॑दायामः। अ॒य॑मे॒व पू᳚वे॒ुः ॑याता॒ इित॑॥
यु॒ ाꣴ ते नु॑। ये᳚ऽन् लाे॒के। मां ते नु॑। य ए॒त॑न् लाे॒के
थ। यूयं॒ तेषां॒ वस॑ा भूयात। ये᳚ऽन् लाे॒के। अ॒हं तेषां॒
वस॑ाे भूयास॒मया॑ह। वस॑ः समा॒नानां भवित। य ए॒वं
व॒ान् प॒तृय॑ क॒ राेित॑। ए॒ष वै म॑नु ॒ या॑णां य॒ः॥
प॒तय
ृ ॒ ॒ेन॑ सव॒ग लाे॒कं ग॑मयित। द॒॒ण॒तः ा॑चीनावी॒ती
िनव॑पित। द॒॒णावृ॒ प॑तृण
॒ ाम्। अना॑य॒ तत्। उ॒॒रत
॒
ए॒वाेप॒वीय॒ िनव॑पेत्। उ॒भये॒ ह दे॒वा॑ प॒तर॑ े॒यते᳚। अथाे॒ यदे॒व
द॑णा॒ध॑ऽध॒
े ॒ ते॑
य॑ित। तेन॑ द॒णावृ॑त्। साेमा॑य पतृम
पुराे॒डाश॒ꣳ ष॑पालं॒ िनव॑पित। सं॒व॒स॒राे वै साेम॑ पतृम
॒ ान्॥
अग्नये देवेभ्
तै॰ा॰ १.६.९
ऋ॒ तूनाꣳ
॒ संत॑यै। ैवैय॒ पूव॑या
पुराेऽनुवा॒॑याह। ण॑यित
॒तीय॑या। ग॒मय॑ित या॒य॑या। तृत
॒ ीये॒ वा इ॒ ताे लाे॒के प॒तर॑ ।
अ॑ ए॒वैनां॒ पूव॑या पुराेऽनुवा॒॑या॒ऽयान॑यित। राि॑यै ॒तीय॑या।
एेवैना᳚न् या॒य॑या गमयित। द॒॒ण॒ताे॑ऽव॒दाय॑। उद॒ित॑ ामित॒
यावृ॑यै॥
उशन्तस्त्वा हवा
तै॰ा॰ २.६.१६
उशन् ह वै
तै॰ा॰ ३.११.८
ै मेके
तं हत
तै॰ा॰ ३.११.९
॒ े॒द सं॑मत
तꣳ है॒तमेके॑ पशब॒ध ए॒वाे॑रवे॒ां च॑वते। उ॒॒रव
॑ ॒
ए॒षाे᳚ऽरित॒ वद॑तः। त तथा॑ कु॒यात्। ए॒तम॒ं कामेन
य॑येत्। स ए॑नं॒ कामे॑न॒ यृ॑ः। कामे॑न॒ य॑येत्। साै॒ये
वावैनम
॑ व॒रे च॑वी॒त। य॑ वा॒ भूय॑ा॒ अा॑तयाे ये
॒ र॑न्। ए॒तम॒ं
कामे॑न॒ सम॑यित। स ए॑नं॒ कामे॑न॒ समृ॑ः॥
॒ ेणाे॑प॒हया॑हव॒नीये॑ जुयात्॥
वेवाय॑य॒ वाहेित॑ व
यां प्रथमािम�का
तै॰ा॰ ३.११.१०
यां ॑थ॒माम॑कामुपद
॒ धा॑ित। इ॒ मं तया॑ लाे॒कम॒भ ज॑यित। अथाे॒
या अ॒न् लाे॒के दे॒वता᳚। तासा॒ꣳ सायु॑यꣳ सलाे॒कता॑मााेित।
यां ॒तीया॑मुप॒दधा॑ित। अ॒त॒र॒ल
॒ ाे॒कं तया॒ऽभज॑यित। अथाे॒ या
अ॑तरलाे॒के दे॒वता᳚। तासा॒ꣳ सायु॑यꣳ सलाे॒कता॑मााेित। यां
तृत
॒ ीया॑मुप॒दधा॑ित। अ॒मुं तया॑ लाे॒कम॒भज॑यित॥
॒ े। वागे॑षाꣳ
इ॒ ꣳ ह॒ ै᳚य उ॒े। तृ॒ णा चाव॑हतामुभ
स॒यासी᳚त्। छ॒दाे॒याे॒गान् व॑जान॒ती। क॒ प॒त॒ाण॑
तवा॒नाऽह॑। स॒ꣴथा॑ सव॒शः। अ॒हाे॒रा॒े प॑शपा॒याै। मु॒ ता
॒ ः
े॒या॑ अभवन्। मृ॒ युतद॑भवा॒ता। श॒म॒ताेाे व॒शां पित॑॥
सन्ध्यावन्दनसूत
बाे॰ध॰ २.४
अथातः सयाेपासनवधं यायायामः॥१॥ तीथ गवा, अयताे
ऽभषः यताे वाऽनभषः, ालतपाणः, अप अाचय,
सरभमयााभः (348) वाणीभः (348) हरयवणाभः (349)
पावमानीभः (350) यातीभरयै (205) पवैराानं ाेय यताे
सिमधादानसत्रा
ू
अा॰गृ॰ ११
“परवा” इित (622) परमृय, तरै मैः समध अादयात्॥२१॥
स्थालीपाकसूत्र
अा॰गृ॰ ७
अथैनामाेयेन थालपाकेन याजयित॥१॥ पयवहत॥२॥ पयवा
ऽभघायाेपसमाधानाायभागाते ऽवारधायां थालपाकाुहाेित॥३॥
सकृदुपतरणाभधारणे रवदानम्॥४॥ अदेवता वाहाकारदानः॥५॥
अप वा सकृदुपय जुयात्॥६॥ अः वकृतीयः॥७॥
सकृदुपतरणावदाने रभघारणम्॥८॥ मयात् पूवयावदानम्॥९॥ मधे
हाेमः॥१०॥ उराधाद
ु रय॥११॥ उराधपूवाधे हाेमः॥१२॥ ले पयाेः
तरवत् तूणीं बहरााै हरित॥१३॥ समुरं परषेचनम्॥१४॥ तेन
सपता ाणं भाेजयेत्॥१५॥ याेऽयापचतता ऋषभं ददाित॥१६॥
औपासनसत्रा
ू
अा॰गृ॰ ७
सायं ातरत ऊव हतेनैते अाती तड लैयवैवा जुयात्॥१९॥
थालपाकवै वतम्॥२०॥ साैर पूवाितः ातरयेके॥२१॥ उभयतः
परषेचनं यथा पुरतात्॥२२॥
प्रितसरबन
कलशथापनं (301), सावी, वेदादयः (1), रााें (304), अायं
(311), हरयवणीया (349), पवमानं (350), वणसूं (348),
सूं (17), सूं (15), वणुसूं (15), पदुगाः (207),
ीसूं (17), परधानीया (352), सरभमयाः (348), ाेणं
(353), यबकं, अरायुान् (309), ितसरं (10), अायुयं
(351).
प्रथमातर्वशाि
कलशथापनं (301), पुषसूेन (420) पुडरकापूजनं, वैणवी
गायी, वेदादयः (1), सरभमयाः (348), हरयवणीया (349),
पवमानं (350), वणसूं (348), ीसूं (17), पुषसूं (420),
पशातयः (118), ऋचां ाची (733), परधानीया (352), ाेणं
गहृ प्रवेशवास्तुशाि
गायाेवधानेन – कलशथापनं (301), गृहवेशवातमाः (30),
ायायः (435), चमकं (445), पुषसूं (420), ीसूं (17),
भूसूं (19), मृयुसूं (36), दुगासूं (207), पशातयः (118),
घाेषशातः (120), अमुखं (101), १०८ अातीः समः शकरया
अायेन च वातसूेन (633), १२ अातीः समः शकरया अायेन
च ादशधा नवहसूकेन (25), जयादयः (102), ाेणं (353),
ाशनं (354).
रा�ोघ्नहोम
कलशथापनं (301), रााें (304), ये देवाः पुरःसदः (308),
पदुगाः (207), जयादयः (102), ाेणं (353), ाशनं (354).
गणहोमः
कलशथापनं (301), असूं (107), पुषसूं (420), मृगारं
(319), यावामा वणेित (310), पवमानं (350), कूमाडमाः
(108), वैानराे न ऊया (112), जयादयः (102), ाेणं (353),
ाशनं (354), संꣳहे मे मयुः (?).
शतािभषेकः
अमुखं (101), अायुे वताे दधत् (), अायुदा अे (), सूं
(15), अरायुान् (309), या सगधाः (116), याः ाचीः (117).
उग्ररथशािन
कलशथापनं (301), {अपैत मृयुः॰, परं मृयाे॰, मानताेके॰, मा नाे
महातं॰, यबकं॰, ये ते सहं॰} इित १०८-धा (218), अमुखं
(101), अायुयसूं (351), उं मृयुसूं १००८-धा, जयादयः
(102), (36), उं मृयुसूतं, अायुयसूं (351), समुयेा (115).
भीमरथशािन्त
कलशथापनं (301), अमुखं (101), पुषसं (), ः (),
साैरसूं (), गाणपतसूं (), घाेषशातः (), हयः (),
{अपैत मृयुः॰, परं मृयाे॰, मानताेके॰, मा नाे महातं॰, यबकं॰, ये
ते सहं॰} इित १०८-धा (218), अमुखं (101), अायुयसूं
सू॰, शचाै समे देशे गाेमयेन गाेचममां चतरं थडलं उपलय, युमान्
ाणान् सालतपाणपादान् अप अाचमय, ितदशं अासनेषु उपवेय,
पात् ाुख अाचाय उपवशित॥३॥ तय दणं बां अवतरः॥४॥
सू॰, थडलय मये ागान् गभान् संतीय, तेषु उपर कुं िनधाय,
यातीभः शाेदकैः पूरयवा, दूवातफलै रवकय,
गधपुपधूपदपैदकुं अयय
यथाें जपवा
65
सू॰, “अरायुान्” इित पभः 64 (309) तय दणहतं गृहीवा,
“बृहसाम” इित बवा (10), ीणां वामहतम्
65
“अायुतीं कराेमीित ीणाम्” इित ाचकः पाठः॥
याेगखडः 1011 ितसरबधः
अङ्कुरापर ्णम
“चाैलाेपनयने ाने दपयाे ववाहके” इयेवं कुयात्॥
66
सू॰, वीकमृकां वा गाेमयं च तथैव च। एतािन पेत् तास
पालकास यथामम्॥ दूवा अथपं च शरषं बवपकम्। तासां
मूलेषु बीयाेतसूेण वेयेत्॥
याेगखडः 1012 अुरापणम्
मयमायां पालकायां, ॐ भूः ाणं अावाहयाम। ॐ भुवः
जापितं अावाहयाम। अाेꣳ सवः चतमुखं अावाहयाम। ॐ
भूभुवः सवः हरयगभ अावाहयाम। ादनामदमासनम्।
67
समयाेऽथ वा कयातः पाथ स वा। अवया िनवपेयुः नरजाे
वजता िनवपेयुः। ताः य गधादभः संपूजयेत्।
याेगखडः 1016 अुरापणम्
अिग्मुखम्
य चामुखं समाधायन् यात्, ताुानामकायां सृहीतेन
शकले न दभेण वा दणारं ाचीताे रे खाः, पमारं उदचीताे
रे खा लखवा, त तं यय, अरवाेय, शकलं नैऋयां िनरय, अप
उपपृय,
सू॰, अमवा॥१,१२॥
सू॰, येन जुहाेित तदाै िततय दभैः संमृय पुनः िततय ाेय िनधाय
दभानः संपृयााै हरित॥
(वाहा) इायेदम्।
सू॰, जयायातानान् ()
सू॰, अयातानान् ()
अ॒भूताना॒
॒ मध॑पित॒ ॰ ॥
ऋ॒ ता॒षाडृ ॒तधा॑मा॒ऽः ॰ ॥
स॒ह॑शीषा॒ पु॑षः ॰ ॥
68
सू॰, गायया गृ गाेमूं गधारे ित गाेमयम्। अायायवेित च ीरं
दधाणेित वै दध॥ तथा शमस यायं देवय वा कुशाेदकम्॥
याेगखडः 1026 थमातवशातः
सू॰, सूायादशकृवः येकं अावतयेत्,
पालाशसमराेरशतं वणुसूेन जुयात् (),
तथा सूेनाम् (),
सूेनायम् (),
ऋतनय () समदायातीः येकं अावंशितकृवः तेण
जुयात्॥
69
सू॰, मै चतदशकृव अावतयेत्॥
69
अथः अपः॥ कैः मैः?
याेगखडः 1027 थमातवशातः
गभार ्धानम
समावेशनातरे षु त अकमाथवादेव नायं जपः। ताकालक कमेदम्।
“सवायुपगमनािन मवतीित बाेधायनाे यादाै यतावित शालकः”
इित कायवकपाे दशतः॥
71
सू॰, रजसः ादुभावात् ातां ऋतसमावेशन उराभः “वणुयाेिनम”
इयाद याेदशभः () अभमयते॥
70
इदं च “अहं गभ अदधां” इयाद लवराेधेऽप
71
तात्॰, ऋत ीणां रजाेिनगमनाद् अारय षाेडश दवसाः॥
याेगखडः 1028 गभाधानम्
इित जपवा, पृताे िनवीतं कृवा, यं गछे त्॥ ततः परे ुः ातथाय
कृतािकाे जायया सहायुदयां पुयाहवाचनं च कृवाशीवादादकं
कारयेत्॥
72
सू॰, पुमांसं जनयित॥ पुंसवनं ये गभे ितयेण॥ 71
72
तात्॰, य तृतीये चतथे वा मासे। ॰ । यद पुंसवनं चतथे यात्
तदा पूव सीमतं कृवैव। कुत एतत्? पुंसवने पात् यमाणेऽप
चाेदतकालानितमात्, पााानसूाेपदेशयाेरेवंमाथवा॥
याेगखडः 1030 पुंसवनम्
सू॰, याेधय या ायुदची वा शाखा ततः सवृषणां फलयेन संयुां
73
शां अाुरं अाय॥
सू॰, अवारधायां उराः “धाता ददात नाे रयं” इित चताे, “यवा
74
दा करणा” इित चतः इित अाै अातीवा॥
73
तात्॰, ाणभाेजनं अाशीवचनं च तात् पुरतावतते। कमाते त
भवत एव॥
74
ितमं अाै अातीवा इित मुद
ु तः। माणं मृयम्॥
याेगखडः 1031 पुंसवनम्
सू॰, अनवातया कुमाया षपुे षदथापे शां िनधाय षपुेण
पेषयवा तसं पराय॥
सू॰, जायां अपरे णां ाचीं उानां ऊवमुखीं िनपाय, उरे ण ‘पुंसवनं’
इित यजुषा अुेन दणे नासकाछे तसं ऽपनयित गभ
75
ापयित 74 ॥
पु
॒ सव
॒ न॑मस। ाक् शरसमुानशयानां वा युखीं अासीनां ऊवमुखीं
िनपाय, वयं ाुखः थवा, पुंसवनमुतः समुत इित भवताे
महाताेऽनुत॥ तथात॥
75
तात्॰, सा रसं न िनीवेदयथः॥
याेगखडः 1032 पुंसवनम्
सीमन्तोन्नयन
सू॰, सीमताेयनं थमे गभे चतथे मास॥ ाणान् भाेजयवाशषाे
वाचयवा॥
76
ितमं अाै अातीवा इित मुदतः। माणं मृयम्॥
याेगखडः 1033 सीमताेयनम्
धा॒ता द॑दात नाे ॰ ॥ यवा॑ द
॒ ा क॒रणा॒ ॰ ॥
77
76 शया अपाे, अनााताद ाेासनातं कृवा, हीितं कृवा,
याै ग॑धररे व
॒ ॰ तव॑॥ गायतं, इित वीणागाथनाै संेषयित। ताै च॥
साेम॑ ए॒व नाे॒ राजेया॑ा॒णीः ॒जाः। ववृ॑चा॒
अासी॑ना॒तीरे॑ ण (असाै) तव॑॥ अ असावयय थाने
विनवासामसमीपना नामिनदशः संबुया कायः। “कावेर॒” “यमुने॒”
यथा॥
77
शयाय वधीयते गाकमस सूतः। स ावं न
तयादभशदवहीनतः। इित॥
याेगखडः 1034 सीमताेयनम्
सू॰, यवान् वढानाब॥
ित॒ल॒देऽव॑ ॰ ज॒राव॒वे᳚॥
78
उपनयनेन सह जातकमादकरणे, मम कुमारं जातकम-
नामकरणााशन-चाैलाेपनयन कमभः संकत याेयतासं अनुगृहाण॥
याेगखडः 1037 जातकम
अा॑दात
॒ ् ॰ अभज॑ाम (असाै)॥ 78
79
79
सू॰, ननाम च िनदशित॥ तहयं भवित॥ (ता॰, कुमारय
यजननााम त राैहणेयादसबुा असाै-शदय थाने
िनदशित)
याेगखडः 1038 जातकम
भूः वाहा᳚। भुव॒ वाहा᳚। सव॒ वाहा᳚। अाेꣴ वाहा᳚। अते
कांयेनैव सकृदेव ाशयवा
यम
ू े॒द॑यं ॰ पाै॒मघदम्॥
नाम॑यित॒ ॰ चा॒भमृ॑शामस॥
अाप॑ ॰ नु॑दवम्।
81
नामकरणकमणे वत भवताे वत॥ इित सकृदुा।
नाम याताम्॥ नाा वं नारायणाेऽस। नामकरणकमणे
नारायणशमणे वत भवताे वत॥ इित ा॥
80
अनेन सूेण नााे लणं उयते । ववरणं टकायाः ेयम् ।
81
पुयाहादंराह िः ितूयुतथा जाः। का सह सकृत् ूयुः सवे
शातमुखाशषः॥
याेगखडः 1041 नामकरणम्
82
नाम ॰॰॰ कमणः। नामकरणकमणे नारायणशमणः ऋं
भवताे वत॥ िः। ऋः समृरयाद शेषं समानम्।
ने राशाै जातय शमणाेऽय मम कुमारय नामकरण
कमां अयुदयां हरयपेण करये। अयुदयं कृवा,
पुयाहं कुयात्।
82
पुयाहवाचने ना मयमे वतवाचने। उा बालकनामाै
वतीययसमं भवेत्॥
याेगखडः 1042 नामकरणम्
उपिनष्क्राम
83
82 चतथे मास पुयेने पुये दने पूवेुनादमुखं कृवा ाेभूते वेरं
83
(ृ॰मु॰फ) ृयथसारे , िनामणं चसूयदेवतादशणं च ादशेऽहिन
तृतीये चतथे वा मास कुयात्॥
याेगखडः 1043 उपिनामणम्
कणर ्वेधनम
84
समेऽमे वा मास कुयात्। 83 पूवेुनादमुखं ितसरं च कृवा, ाेभूते
85
ा॒णाे र॑ित॒ ॰ पर॒सव॑ बभूव॒ वाहा᳚॥ तृचं ाायेदम्॥
(56) स॒म
ु ॒ ाय॑ व॒युना॑य॒ ॰ अम॑यꣳ ह॒वः।
84
(ृ॰मु॰फ) सायनीये, काितके पाैषमासे वा चैे वा फागुनेऽप वा।
कणवेधं शंसत शे पे शभे दने। शशाेरजातदतय
मातससपणः। साैचकाे वेधयेकणाै सूया गुणसूया॥
85
ाणाे रित याे देवाे मनसान एवित। जुषतां च यया चमानः
ाेेण येन च॥ इित। इमे माः जातकमण पठताः।
याेगखडः 1044 कणवेधनम्
अथ जापितः ीयतामित पुयाहं वाचयवा, लाेहतसूया वा
वेणुकटकेन वा दणं कणमातृण।
86
भूरपां इित॥ यातयः उचारनमाेणाेपकारकाः। अपां अाेषधीनां च रसं
वा वां ाशयाम ता अाप अाेषधय ते शवाः सत। अनमीवाः अराेगा
अाराेयहेतव ते सत असाै यशमन्! उरे षु याितमां भते।
अयसमानम्॥
याेगखडः 1046 अाशनम्
सू॰, तैरयेण मांसेन यनमाेदनेन इयेके॥
भाेजयवा
अवारधे कुमारे “धाता ददात नाे रयं” इित चताे, “यवा दा
करणे”ित चत इित ितममावातीजुयात्(?)।
87
भुये त संाे कथं भुवधीयते। शकरायपयः पीवा पाु ं
समाचरे त्॥
याेगखडः 1048 चाैलम्
सू॰, अपरे णां ामुपवेय ेया शलया िभदभपुीलै ः
सलाल लसेनेित तणीं केशान् वनीय यथषशखा िनदधाित॥ यथा वैषां
कुलथमः यात्॥ उणेन वायवितयजुषा अपां
संसजनााकेशिनधानासमानम्॥
उ॒णेन॑ ॰ वपत॥
॑ता ॰ माे॑षीः॥
यर॒ े ण॑ म॒चय
88
मुडणे त साे कथं युमं समाचरे त्। उपायने तदुं यापें
गतसत॥
याेगखडः 1049 चाैलम्
दणतः। येन॑ पूषा
॒ ॰ व॒तये᳚॥ छवा
89
ारलवणवज घृतीरममं भाेजयेत्। राचय।
चाैलवत् कृवा
सू॰, ातमेपसमाधानाद॥
89
कुमारं भुकाले त गायीं समुदरयन्। अाचायः वयमेवां ाेयेदित
शाैनकः॥
90
वाहा काराे न चायुदा इय समदाताै। अाधेहीयेव माते
वट माधापये
ु ः॥
याेगखडः 1053 उपनयनम्
सू॰, उरे णां दणेन पदाऽमानमाथापययाितेित॥
91
अाित॑े॒मं ॰ पृतनाय॒तः॥
92
रे व
॒ ती᳚वा॒ ॰ महव॒नम्॥
91
अथाेथाय कुमाराेऽप वाचायत दणम्।
अागयाेरततेदमाचायमतरा॥
92
अमिन थापताे येन वासाेऽप परधाय च। मेखलाजनकमाण
तेव त कारयेत्॥
याेगखडः 1054 उपनयनम्
सू॰, अजनमुरं मय चरित॥
95
अ॒े॒ ॰ अा॑चा॒यतव॑॥ अते कुमारय साुमुानाम् दणं हतं
गृहीवा।
93
माैजनावथापन ाेणाेथापनािन त। सममेतायाचायः पूव
कृवाऽथवाचयेत्॥
94
युखमवथाय सतेाुखाे गुः॥
95
अे त सवमाणां हतहणमयते। देवतायः परदानं रणाय
पृथपृथक्॥
याेगखडः 1055 उपनयनम्
सू॰, अये वा परददामीऽयेकादशभः ितमं देवतायः परदाय॥
96
अ॒ये वा॒ पर॑ ददाम नारायण शमन्। ॰ पृ॒ थ॒यै वा॒
सवैान॒रायै॒ पर॑ ददाम नारायणशमन्।
सू॰, देवय वेित यजुषाेपनीय॥
स
॒ ॒जाः ॰ पाेषै᳚॥
96
अनुदां भवें सुयतमसाै पदम्। उदाः थमातत
नयेऽसावित वजयेत्॥
याेगखडः 1056 उपनयनम्
नारायणशमा नामा॥ इित कुमारः।
कय॑ चा॒य॑स
नारायणशमन्॥ इयाचायः।
ा॒णय॑ चा॒य॑।
इित कुमारः।
97
अव॑नामवपते॒ े॒याव॑नः पा॒रम॑शीय॥
98
कुमुरय हतं गृहीवा, याेगे॑ याेगे ॰ इ॑मत
ू ॒ ये॒ वाहा॥
इायेदम्।
97
यगाशषमाणां भवेाचनमेव च।
याेगखडः 1057 उपनयनम्
इ॒ मम॒॑ अायु॑षे॒ ॰ यथाऽस॒त् वाहा॥ अवणसाेमादितयाे
वेयाे देवेय इदम्।
सू॰, जयादितपते॥
98
याेगादवाचयेव कुमारं हावयेखल । तीयचतथाै ूयादाचायाे
जुयाट ः॥
याेगखडः 1058 उपनयनम्
शया अपाे,
99
अय मम कुमारय उपनयनहाेमकमण
यजुेष(?)ायं करये। भुवः वाहा। वायव इदम्॥
99
यकमण ाणशद उाे ेषाेऽतचे तथाेपनीताै। तकमवाै भुव
अाितः यावेदनाातवधयं वा॥
याेगखडः 1059 उपनयनम्
कूच इित शयः॥ सकूच इयाचायतं ितगृ अपरे णामुदगं िनधाय
101
॑ण अा॒णी थ॑॥
स
॒ व॑ स
॒ व॑सं मा कु॒ ॰ िनधगाे॒पाे भू॑यासम्॥
100
अाेयावातपयतं पृयतेऽवृधमयथ। अाचामेेह नामात करायां
युगपती॥
101
कणाेादयदडानां समं वट रेवत।
102
यु याेगातरे सावादितहमाः उाः। तदसाधु, देवावै
वणमयाजयित लात्। यागीयितह एव ितहमजप इित॥
याेगखडः 1061 उपनयनम्
सू॰, उदायुषेयुथाय॥
104
सू॰, यहमेतमं धारयत ारलवणपजन, परवेित परमृय,
तये समधमित ादशभमैः समध अादयात्॥
103
उपनीताै वशेषेण ितेाेपदेशतः।तसधाै च गायीमुा
पासजयेत्॥
104
यावाेपदेशत तावणताे वट ः। अाैपनाय िनकेशेषेकमयुरताे
वट ः॥
याेगखडः 1062 उपनयनम्
अथ समध अादधाित – अ॒ये॑ स॒मध॒माहा॑ष ॰ सव॑ताे भूयास॒ꣳ
वाहा।
105
अथ तूणीं परसमु, तूणीं समतं परषय। वाहा। उपथानं
करये।
105
यु। पुतकातरे , भूरादचवाराे माः अधकं लखतः। तत्,
उरै मैरय अये समधमयादभः ादशभमैरित संयायाः
इया परगणतवेन उपेयं, अवहतहाेमय िनछलवात्।
याेगखडः 1063 उपनयनम्
मेधावी भूयासम्। तेजवी भूयासम्। वचवी भूयासम्।
वचसी भूयासम्। अायुान् भूयासम्। अादाे भूयासम्।
वत भूयासम्। 106
अाचायः, ॒॒चा॒य॑स।
कुमारः, बाढम्॥
106
ललाटे दये दणभुजे वामभुजे नाभाै कठे शरस इित ततेषु
रां धृवा।
107
माैीकमावसानेऽामभैं समाचरे त्
याेगखडः 1064 उपनयनम्
चतथदवसे ातः समदाधानं कृवा, कुमारमयय, ापयवा, माािक
108
याै कारयवा, अाचायेण सह ाचीमुदचीं वा दशमुपिनय,
पूवेणाेरे ण वा पलाशवृं ीयुदगपवगाण थडलािन कपयवा, पुयाहं
कृवा, ाेय, अथ थडले षु यथामं णवं ां मेधां चावा।
अासनायपााचमनान वगधमायधूपदपबलं दवाऽथाेपितते।
108
अनुपाकृतवेदय कतये यके। वेदथाने त गायी गयतेऽयसमं
भवेत्॥
याेगखडः 1065 उपनयनम्
अनुबन्ध
प्रिसद्धािन भागान्त(आन्ताि)
मलसूम् तै॰सं॰ ३.२.८.४-४.७
पुषमेधः तै॰ा॰ ३.४
अछम् तै॰ा॰ ३.७
अमेधम् तै॰ा॰ ३.८-३.९
काठकम् तै॰ा॰ ३.१०
िणाचकेतम् तै॰ा॰ ३.११-३.१२
अणः तै॰अा १
पतृमेधः तै॰अा॰ ६
तैरयाेपिनषत् तै॰अा॰ ७-९