POZAKODEKSOWE PRAWO KARNE GOSPODARCZE

1)art. 61 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo czekowe (Dz. U. 1936 r. nr 37, poz.
283 ze zm.);
2)art. 267b–267d ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. 1982 r.
nr 30, poz. 210 ze zm.);
3) art. 45 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. 1984 r. nr 5, poz. 24
ze zm.). Poza wskazanym artykułem w przepisach karnych tej ustawy trudno
dopatrzyć się związku z przestępstwami gospodarczymi. Regulują one takie
zachowania karalne jak wywieranie presji na dziennikarzu, tłumienie lub utrudnianie
krytyki prasowej czy uchylanie się od publikacji komunikatu i ogłoszenia urzędowego
oraz rozpowszechnianie materiału prasowego objętego przepadkiem. Ich przedmiotem
ochrony jest więc wolność prasy i nieskrępowane wykonywanie zawodu przez
dziennikarza (w dwóch pierwszych przypadkach) lub interes wymiaru sprawiedliwości
i instytucji publicznych.
4)art. 52 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. 1993 r. nr 7, poz.
34 ze zm.);
5)art. 23–24a ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(Dz. U. 1993 r. nr 47, poz. 211 ze zm.);
6)art. 116 ust. 3, 117 ust. 2, 118 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i
prawach pokrewnych (Dz. U. 1994 r. nr 24, poz. 83 ze zm.). W tej ustawie są
spenalizowane czyny związane m. in. z rozpowszechnianiem lub zwielokrotnianiem
cudzych utworów bez uprawnienia, wzbudzające znaczne wątpliwości co do ich
gospodarczego charakteru. Z jednej strony mogą być przedmiotem działalności
zorganizowanych grup przestępczych i takie okoliczności ich popełniania mogłyby
wskazywać na gospodarczy profil tego typu przestępstw. Z drugiej strony jednak
znaczna ich część dokonywana jest bez żadnego związku z działalnością gospodarczą,
przez osoby fizyczne, które jeżeli osiągają z tego tytułu korzyść majątkową to jedynie
znikomą. W przypadku tej ustawy pomocne może być rozróżnienie ustawodawcy
odnoszące się do trybu ścigania poszczególnych przestępstw. Art. 122 ustawy stanowi,
że część z nich ścigana jest na wniosek pokrzywdzonego, co do pozostałych natomiast
przewidziany jest tryb publicznoskargowy. Łatwo można zauważyć, że tryb
publicznoskargowy zastrzeżony jest dla sprawców przestępstw, którzy uczynili sobie z
nich stałe źródło dochodu albo kierują lub organizują działalnością przestępną opisaną
 w danym przepisie. Skoro sama dyspozycja przepisu mówi o prowadzeniu tego typu
działalności, a ustawodawca uznał te czyny za na tyle poważne, by wyłączyć je z trybu
wnioskowego, należy uznać je za przestępstwa gospodarcze.
7)art. 77–79 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 1994 r. nr 121,
poz. 591 ze zm.);
8) art. 81 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. 1996 r. nr 102,
poz. 475 ze zm.);
9)art. 14 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności
gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. 1997 r. nr 106, poz. 679
ze zm.);
10) art. 49 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. 1997 r. nr
114, poz. 740 ze zm.); Pozostałe przepisy karne tej ustawy regulują odpowiedzialność
karną za działania związane z nieprawidłowościami i zaniedbaniami przy
wykonywaniu zawodu i nie mają charakteru gospodarczego. Ich przedmiotem ochrony
jest bowiem bezpieczeństwo osób i mienia.
11) art. 215–219, 220 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu
funduszy emerytalnych (Dz. U. 1997 r. nr 139, poz. 934 ze zm.);
12) art. 305p – 306 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z
1997 r. nr 137, poz. 926 ze zm.);
13) art. 171 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. 1997 r. nr 140,
poz. 939 ze zm.);
14) art. 37 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych
(Dz. U. 1997 r. nr 140, poz. 940 ze zm.);
15) art. 305 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U.
2001 r. nr 49, poz. 508 ze zm.); Pozostałe przestępstwa uregulowane w tej ustawie
dotyczą praw twórcy i ich przywłaszczenia, skierowane są przeciwko własności
intelektualnej i tym samym nie mają charakteru gospodarczego.
16) art. 586–592 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U.
2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.); Przepisy art. 294 i 295 mimo, że za określone w nich
działania przewidziano karę grzywny, nie mogą być uznane za przestępstwa lub
wykroczenia. Uprawnionymi do orzekania w sprawach karnych są bowiem jedynie
sądy rejonowe czy okręgowe, a nie sądy rejestrowe.
17) art. 57– 58c, 59 – 59a ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych
(Dz. U. z 2000 r. nr 103, poz. 1099 ze zm.);
18) art. 33 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a
także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz. U. 2000 r. nr 119, poz. 1250 ze zm.);
19) art. 12a–14 ustawy z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz
wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (Dz. U. 2001 r. nr 31, poz. 353 ze zm.);
20) art. 46 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz. U. 2002 r. nr
12, poz. 110 ze zm.); Przestępstwa z art. 44 i 45 należy uznać za zaliczające się do
kategorii przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, zatem nie mogą być
uwzględnione w zestawieniu przestępstw gospodarczych.
21) art. 24–25 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach
płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru
nad tymi systemami (Dz. U. 2001 r. nr 123, poz. 1351 ze zm.);
22) art. 125, 127 – 127a ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U.
2001 r. nr 126, poz. 1381 ze zm.); Bezpośrednim przedmiotem ochrony pozostałych
przestępstw jest ochrona zdrowia lub ochrona działalności instytucji państwowych,
wobec czego nie mogą być uznane za przestępstwa gospodarcze.
23) art. 211 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. 2002 r. nr
130, poz. 1112 ze zm.); Jedynie przepis określony we wskazanym punkcie może być
uznany za przestępstwo gospodarcze. Pozostałe dotyczą bowiem nieprawidłowości w
związanych z wykonywaniem lotów i ich przedmiotem ochrony jest bezpieczeństwo
osób i mienia.
24) art. 6–7 ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą
elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym (Dz. U. 2002 r. nr
126, poz. 1068 ze zm.);
25) art. 45 – 47c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U.
2002 r. nr 166, poz. 1360 ze zm.);
26) art. 522–523 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. 2003 r. nr
60, poz. 535 ze zm.);
27) art. 40 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych
oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. 2004 r. nr 116,
poz. 1205 ze zm.);
28) art. 50 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych
(Dz. U. 2004 r. nr 116, poz. 1207 ze zm.);
29) art. 287 – 299 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i
zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. nr 146, poz. 1546 ze
zm.);
30) 126-129, 131-132 ustawy z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu
interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz. U. 2005 r. nr 62, poz. 551 ze zm.);
31) art. 178–183 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.
U. 2005 r. nr 183, poz. 1538 ze zm.);
32) art. 45 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U.
2005 r. nr 183, poz. 1537 ze zm.);
33) art. 99–101, 103-104e ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o
spółkach publicznych (Dz. U. 2005 r. nr 184, poz. 1539 ze zm.);
34) 105–106, 108-110 ustawy z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiej (Dz. U.
2006 r. nr 149, poz. 1077 ze zm.);
35) art. 31, 33 ust. 1 i 3, 34a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i
kontrolowania jakości paliw (Dz. U. 2006 r. nr 169, poz. 1200 ze zm.);
36) art. 41–44 ustawy z 18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych oraz o
rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (Dz. U. 2006 r.
nr 208, poz. 1539 ze zm.);
37) art. 45 – 51a ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji
gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. 2010 r. nr 81, poz. 530 ze
zm.);
38) art. 81, 83 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich,
obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. 2011 r. nr 120 poz. 690 ze
zm.);
39) art. 176 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2011
r. nr 163, poz. 981);
40) art. 150–153d ustawy z 11 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. 2011 r. nr
199, poz. 1175 ze zm.);
41) art. 87 – 98 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. 2015 r., poz. 238
ze zm.);
42) art. 399 – 400 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. 2015
r., poz. 978 ze zm.);
43) art. 430 – 440 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i
 reasekuracyjnej (Dz. U. 2015 r., poz. 1844 ze zm.);
44) art. 332 – 334 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej
restrukturyzacji (Dz. U. 2016 r., poz. 996 ze zm.);
45) art. 42 – 44 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji
elektronicznej (Dz. U. 2016 r., poz. 1579 ze zm.); Z zestawienia wyłączone zostały
pozostałe przestępstwa, które można uznać za odmianę fałszerstwa.
46) art. 89 – 90 ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. 2017
r., poz. 2486 ze zm.);
47) art. 156 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz
finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2018 r., poz. 723 ze zm.);
48) art. 133 – 134 ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności
gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią,
amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym
(Dz. U. 2019 r., poz. 1214 ze zm.); Przedmiotem ochrony przestępstw uregulowanych
w pozostałych przepisach karnych ustawy jest bezpieczeństwo osób i mienia, stąd nie
można ich uznać za gospodarcze.