oblicza geografii 3 sprawdziany

( oblicza_geografii_3_sprawdziany.pdf )

http://extrafiles.be/hf/oblicza_geografii_3_sprawdziany#

Podobne: oblicza geografii 3 sprawdziany, oblicza geografii 2 sprawdziany, oblicz geografii 3 sprawdziany,

oblicza geografii 1 sprawdziany, oblicza geografii 3 sprawdzian, oblicza geografii sprawdziany,

oblicza geografii 3 sprawdzainy, oblicz geografii 2 sprawdziany, oblicza geografii 1 sprawdziay,

 Krainy geograficzne Naszego kraju

1. Wymien i wskaz na mapie kraje sasiadujace z Polska, ktore wraz z nich powierzchniowo sa wieksze od Naszego kraju.
Niemcy, Czechy, Slowacja, Ukraina, Bialorus, Litwa, Rosja (obwod Kalingradzki)
dwa. Wymien nazwy skrajnych punktow Polski, wskaz je pod mapie (okresl dl. i szer. )
Polnoc - Przyladek Rozewie 54o50’N 18o25’E
Poludnie - Szczyt Opolonek 49oN 22o
Zachod - Kolano Odry 52o45’N 14o7’E
Wschod - Kolano Bugu 50o50’N 24o8’E
3. Okresl polozenie geograficzne Polski, podaj jej teren, ktore polozenie w Europie, a ktore po swiecie absorbuje Polska odnosnie do wielkosci.
Nasz kraj lezy pod polkulach polnocnej i wschodniej, w srodkowej czesci Swiata, nad morzem Baltyckim. Powierzchnia Polski rowna sie 312683km2.
Odnosnie do wielkosci Nasz kraj zajmuje 9 miejsce na starym kontynencie, a 69 na swiecie.
4. Podaj wiadome informacje na temat polskiej obszary ekonomicznej na morzu baltyckim.
Polska strefa ekonomiczna pod morzu obejmuje obszar 22634km2. W do niej obrebie wlasny kraj ma prawo do prowadzenia doswiadczen i
eksploatowania zasobow naturalnych.
5. Wymien i wskaz na mapie pasy uksztaltowania powierzchni, a nastepnie wymien jakie krainy geograficzne wkraczaja w budowe poszczegolnych
pasow.
Pobrzeza Poludniowobaltyckie:
- Nizina Szczecinska
- Pobrzeze Slowinskie
- Pobrzeze Gdanskie
- Zulawy Wislane
- Nizina Warminska
Pojezierza Polskie:
- Pojezierze Suwalskie
- Pojezierze Mazurskie
- Pojezierze Chelminsko – Dobrzynskie
- Pojezierze Pomorskie
- Pojezierze Wielkopolskie
Niziny Srodkowopolskie:
- Nizina Wielkopolska
- Nizina Slaska
- Nizina Mazowiecka
- Nizina Podlaska
- Polesie Lubelskie
Wyzyny Polskie:
- Wyzyna Lubelska
- Wyzyna Malopolska
- Wyzyna Kielecka
- Niecka Nidzianska
- Wyzyna Krakowsko – Czestochowska
- Wyzyna Slaska
Kotliny Podkarpackie:
- Kotlina Oswiecimska
- Kotlina Sandomierska
Gory Karpaty:
- Pogorze Karpackie
- Karpaty:
- Beskidy Zachodnie
- Beskidy Wschodnie
- Tatry
- Podhale
Gory Sudety:
- Przedgorze Sudeckie
- Sudety Srodkowe i Wschodnie
- Sudety Zachodnie

szesc. W ktorym nurcie plyna najwazniejsze rzeki Naszego kraju. Wymien wraz z pamieci na 15 rzek i jezior.
Najwazniejsze koryta plyna ku polnocno – zachodnim.
Rzeki: Wisla, Odra, Pilica, Warta, Bug, San, Brda, Notec, Narew, Nysa Luzycka, Nysa Klodzka, Wieprz, Bobr, Dunajec, Biebrza
Jeziora: Wigry, Hancza, Mamry, Sniardwy, Lebsko, Jamno, Goplo, Miedwie, Dabie, Jeziorsko, Koronowskie, Wloclawskie, Gardno, Solinskie,
Goczalkowickie
7. Wymien i wskaz pod mapie wyzsze punkty indywidualnych pasow. Podaj wysokosci.
Pobrzeza Poludniowobaltyckie – Milejewska Gora 197m npm
Pojezierza Polskie – Wiezyca 329m npm
Niziny Srodkowopolskie – Belczyna (Kobyla Gora) 284m npm
 Wyzyny Polskie – Lysica 612m npm
Kotliny Podkarpackie – Wzniesienie Sowinca 384m npm
Gory Karpaty – Rysy 2499m npm
Gory Sudety – Sniezka 1602m npm
8. Wymien i wskaz pod mapie obreby wystepowania wegla kamiennego, brunatnego, siarki, rud miedzi, rud cynku i olowiu jak rowniez soli kamiennej.
Wegiel kamienny – zaglebie gornoslaskie (wyzyna Slaska), zaglebie Dolnoslaskie (Sudety Srodkowe), zaglebie Lubelskie
Wegiel brunatny – zaglebie Belchatowskie, zaglebie Koninskie, zaglebie Turoszowskie
Siarka – Tarnobrzeg
Rudy miedzi – Przedgorze Sudeckie, zaglebie Lubinsko – Glogowskie (nizina Slaska)
Rudy cynku i olowiu – wyzyna Slaska, Olkusz, Bytom
Sol kamienna – Kujawy (Klodawa, Puck), Wieliczka, Bochnia, Rybnik, Zor
9. Omow wplyw Atlantyku pod stosunki termiczne w Polsce i Europie.
Powietrze znad Atlantyku jest mokre i wytwarza latem opady i ochlodzenie, a podczas zimy ocieplenie i opady.
dziesiec. Co nazywamy pogoda, nalezy zapytac o to co klimatem. Wymien skladniki pogody i klimatu.
Klimat – normalny proces pogody pod okreslonym obszarze
Pogoda – ogol zjawisk atmosferycznych zachodzacych w danym czasie i miejscu.
Elementy pogody:
- temperatura powietrza
- napor atmosferyczne
- wilgotnosc
- naslonecznienie
- sila i kierunek wiatru
- zachmurzenie i typ chmur
- opady i osady pogodowe ich typ i skale
- zjawiska atmosferyczne
jedenascie. Wyjasnij znaczenie terminow: izotermy, izobary, izohiety, amplitudy.
izotermy – linie na mapie pogody, laczace punkty na temat jednakowej temperaturze powietrza
izobary – linie na mapie pogody, laczace punkty na temat jednakowym cisnieniu atmosferycznym
izohiety – linie na mapie pogody, laczace punkty na temat jednakowych cenach sum opadow atmosferycznych
amplitudy – dywergencje pomiedzy maks. a minimalna wartoscia zmieniajacego sie szczegolu meteorologicznego
12. Stan pogody w Polsce jest zalezne od nurcie naplywajacych mas powietrza. Wymien i nazwij masy powietrza naplywajace do Polski.
Zwrotnikowo – kontynentalne
Zwrotnikowo – morskie
Polarno - kontynentalne
Polarno – morskie
Arktyczno – kontynentalne
Arktyczno – morskie
trzynascie. Podaj przewazajace kierunki wiatrow w Polsce, wyklaruj jaka pogode przynosi atmosfera: polarno – kontynentalne, polarno – nadmorskie,
zwrotnikowo – kontynentalne, zwrotnikowo – nadmorskie.
W Polsce przewazaja wiatry zachodnie.
Polarno – kontynentalne – powoduje w lecie susze i upaly, a zima duze mrozy i pogode jasna bez opadow sniegu
Polarno – nadmorskie – wytwarza latem ochlodzenie i opady, a podczas zimy ocieplenie i deszcz czy tez deszcz ze sniegiem
Zwrotnikowo – kontynentalne – wytwarza latem i jesienia jasna, piekna pogode
Zwrotnikowo – morskie – powoduje w lecie upaly i opady, niejednokrotnie burze, a zima intensywne ocieplenie i odwilz

14. Wymien termiczne pory rok w Polsce (podaj temperatury)

Przedwiosnie - 0oC - 5oC
Wiosna - 5oC - 15oC
Lato – powyzej 15oC
Jesienny czas - 5oC - 15oC
Przedzimie - 0oC - 5oC
Zima – nizej 0oC
kolejny. Wyjasnij, co jest rownoznaczne z ustanowieniem okres wegetacji roslin, gdzie w Polsce czas ten trwa najdluzej (podaj liczbe dni), w ktorych
obszarach trwa najkrocej (podaj liczbe dni).
Sezon wegetacyjny - czas, w ktorym rosliny wykazuja aktywnosc zyciowa, trwa on od okreslenia sie umiarkowanych temperatur dobowych +5oC.
Najdluzszy okres wegetacyjny wystepuje pod Nizinie Slaskiej, wzdluz zachodniej granicy Naszego kraju oraz po pasie kotlin Podkarpackich i wynosi 220
dni. Najkrotszy jest po gorach i na pojezierzach i rowna sie 180dni.
16. Wymien najwieksze dorzecza Naszego kraju oraz gdzie zlewisk nalezy obszar Naszego kraju, na jakim obszarze skupiaja sie jeziora naturalne (co
jest tamtego przyczyna? ).
Najwieksze dorzecza:
- dorzecze Wisly
- dorzecze Odry
Obszar Naszego kraju nalezy do:
- zlewiska Morza Baltyckiego
- zlewiska Morza Czarnego
- zlewiska Morza Polnocnego
 Najwieksza liczba ludzi jezior zachodzi na obszarze pojezierzy, szczegolnie na terenie Pojezierza Pomorskiego albowiem sa to obreby polodowcowe.
17. Wyjasnij znaczenie terminow: rzeka gl., dorzecze, system rzeczny, zlewisko, dzial wod, rozwiazlosc.
Rzeka naczelna - rzeka, ktora uchodzi bezposrednio do morza, oceanu lub wplywa do arealu bezodplywowego; nie moze byc doplywem innej koryta.
Dorzecze - obszar, wraz z ktorego wody powierzchniowe splywaja do programu jednej koryta, zwanej rzeka glowna.
Program rzeczny - okreslenie koryta glownej wraz ze wszelkimi jej doplywami (bezposrednimi i posrednimi), oraz zbiornikami wodnymi znajdujacymi sie
po jej dorzeczu.
Zlewisko - obszar, wraz z ktorego wody powierzchniowe splywaja do poszczegolnego morza czy tez oceanu.
Wydzial wod (dzial wodny, wododzial) - profil w rejonie oddzielajaca dorzecza dwoch rzek, w ten sposob, iz wody spadajace po jednej stronie tejze linii
splywaja do jednej rzeki, a po pozostalej stronie - do tejze drugiej koryta.
Bagno wariant mokradla - obszar na temat utrzymujacym sie nadmiernym nawilgoceniu, porosniety za posrednictwem roslinnosc przystosowana do
osobliwych warunkow zwiazanych z duzym nawilgoceniem.
18. Podaj typ klimatu Polski. Omow, jakie czynniki maja wplyw na swoim uksztaltowanie.
Rodzaj klimatu Naszego kraju okreslamy jak przejsciowy miedzy klimatem morskim a ladowym.
Czynniki:
- szerokosc geograficzna
- uksztaltowanie terenu
- wysokosc powyzej poziomem morza
- prady morskie
- pasma gorskie
19. Wymien etapy wystepowania jezior przybrzeznych. Wymien i wskaz przyklady jeziora przybrzeznego.
Jeziora przybrzezne swoje pochodzenie zawdzieczaja akumulacyjnej dzialalnosci pradow i fal morskich. Piach naniesiony za posrednictwem prady
nadmorskie plynace na dlugosci wybrzeza wraz z zachodu produkuje mierzeje, ktore z biegiem czasu odcinaja zatoki nadmorskie od morza.
Takimi jeziorami sa: Lebsko, Jamno i Gardno.
dwadziescia. Podaj 5 najwiekszych rzek i jezior (najwiekszych) Naszego kraju, rozpoczynajac od najwiekszych.
Rzeki: Wisla, Odra, Warta, Bug, Narew
Jeziora: Sniardwy, Mamry, Lebsko, Dabie, Miedwie
21. Podaj kategorie, wskaz pod mapie i wymien lokacja najglebszego jeziora Polski.
Hancza – 108, 5 m
22. Wyjasnij, czy gleby bagienne znajduja sie przydatne rolniczo, gdzie je spotykamy najczesciej. Nazwij gleby najbardziej urodzajne.
Gleby bagienne sa ogolnie zyzne, lecz wymagaja zabiegow melioracyjnych ze wzgledu na zbyt ogromna wilgotnosc. Zazwyczaj spotykamy je na
zasiegach zabagnionych, glownie w dolinach rzek. Wystepowanie w Polsce: Poj. Suwalskie, Kujawy, Niz. Szczecinska, Przedgorze Sudeckie, Polesie
Lubelskie.
Najbardziej urodzajne gleby to czarnoziemy
23. Wymien i wskaz jednostki, poprzez ktore Baltyk spaja sie wraz z Morzem Polnocnym.
Ciesniny:
- Sund
- Wielki Belt
- Miniaturowy Belt
- Kattegat
- Skagerrak
dwudziestu czterech. Wymien cechy charakterystyczne Baltyku, porownaj Morze baltyckie z odmiennymi morzami Swiata, wymien wysepki, zatoki, faune
i flore Baltyku, wyklaruj terminy: haloklina, batymetria, abrazja, dryf (znos), podaj i omow dywergencje rodzajow wybrzezy.
Cechy Baltyku:
- polozone jest po czesci polnocnej strefy umiarkowanej
- wydaje sie morzem srodziemnym
- wydaje sie plytkie (56m)
- ma male zasolenie (2-7‰)
- jest chlodne (zima 1-0oC, lato 12-20oC)
Baltyk w zaleznosci od z odmiennymi morzami Swiata jest morzem srednim, plytkim i na temat malym zasoleniu.
Wyspy: Zelandia, Gotlandia, Jarema, Fiona, Olandia, Hiuma, wysepki Alandzkie, Rugia, Bornholm
Zatoki: Botnicka, Finska, Ryska, Gdanska, Pomorska
Swiat zwierzat:
- malze (omulki, rogowce)
- skorupiaki (krewetki)
- jamochlony (chelbia modra)
- ryby (sledzie, dorsze, lososie, szproty, wegorze, plastugi)
- ssaki (foki, morswiny)
- ptaki (mewy, rybitwy)
Roslina:
- trawa morska (tasiemnica)
- glony (zielenice, brunatnice, krasnorosty)
Haloklina – sciana pomiedzy wodami powierzchniowymi i glebinowymi
Batymetria – rozlokowanie glebokosci
Abrazja – usuwanie klifu za posrednictwem fale nadmorskie
Dryf (znos) – przypowierzchniowe prady nadmorskie spowodowane ogromnym wiatrem wiejacym wraz z jednego nurcie; znoszenie statku z
wyznaczonego kursu
 Wybrzeza wysokie wychodza najczesciej wskutek zanurzania obrebow wyzynnych czy tez gorskich.
Posrod nich wyroznia sie wybrzeza:
- dalmatynskie – wynika wskutek zalania pasm gorskich rownoleglych do wybrzeza – wybrzeza Chorwacji
- riasowe – wychodza wskutek zalania pasm gorskich prostopadlych do wybrzeza – wybrzeze Irlandii
- fiordowo-skierowe – fiordy (zalane niziny polodowcowe), szkiery
( wygladzone przez lodowiec wysepki) – wybrzeze Norwegii
- klifowe – widoczne wskutek niszczenia obszarow wyzynnych
- limanowe – wychodza gdy lejkowate ujscia rzek odcinane znajduja sie przez mierzeje - wybrzeze Morza Czarnego
Wybrzeza male – plaze.
Budowane znajduja sie przez fale, ktore nanosza piasek, a niszczone tez przez fale, ktore potrafia do wziac wiecej niz
przyniosly.
Rodzaje wybrzezy:
- wybrzeze mierzejowo-zalewowe – wynika na wskutek dzialalnosci pradow przybrzeznych
- lagunowe – powstaje po plytkich zatokach, gdzie podwodne waly plazowe przeksztalcajac sie w wynurzone waly, okreslane lido, odcinajac czesc
zatoki, zwanej laguna, np. Zatoka Meksykanska
- koralowe – budowane znajduja sie przez rafy koralowe po strefie cieplej
- namorzynowe – plaskie wybrzeza porosniete lasami i zaroslami namorzynowymi, zalewane znajduja sie podczas przyplywu, wystepuja po klimacie
cieplym
25. Wyjasnij, w jaki sposob was nadbaltyckie usiluja ograniczyc zatrucia Baltyku, ktore obszary przybrzezne sa najbardziej narazone pod
zanieczyszczenia i dlaczego.
Panstwa lezace powyzej Baltykiem rozpoczely budowac coraz wiecej oczyszczalni sciekow, rozpoczeto podobnie wspolne analizowania nad ochrona
wod Baltyku.
26. Wymien i wskaz najwyzszy i najnizszy miejsce Polski. Podaj wysokosci i oblicz deniwelacje.
Najnizszy miejsce – Zulawy Wislane pierscien Raczkow Elblaskich – 1, 8m ppm
Najwyzszy miejsce – szczyt Rysy po Tatrach – 2499m npm
2499m + 1, 8m = 2500, 8m

27. Wyjasnij co oznaczaja obreby staroglacjalne i mlodoglacjalne, wskaz na mapie gdzie wspolwystepuja.
Obszary mlodoglacjalne – odmiany terenu, ktore utworzyl ladolod oraz wyplywajace z niego wody sa geologicznie bardzo mlode i bardzo wyrazne po
krajobrazie (wystepuje w srodkowej czesci Mazur i pod Pomorzu)
Obszary staroglacjalne - obszary, pod ktorych w czasie ostatniego zlodowacenia lodowiec odrzucic wystapil zatem nie poczynil zadnych przemian
(wystepuje pod nizinach srodkowopolskich)
28. Wymien kilka przykladow form uksztaltowania powierzchni wskutek akumulacji i erozji. Na czym sie opiera proces denudacji i czego dotyczy.
Akumulacja: mierzeja, delta, rynna, wydma
Erozja: parowy, wawozy
Denudacja – proces niszczenia wynioslosci powierzchni Ziemi wskutek wietrzenia, erozji i deflacji, ktory prowadzi do wyrownania rzezby terenu i
obnizania sie nawierzchni ladow.
29. Wymien kilka elementow malolata krajobrazu polodowcowego, podaj dywergencje pomiedzy wytopiskiem, a rynna jeziorna.
Np. jeziora polodowcowe, pola sandrowe, moreny kluczowe, pradoliny i tak dalej.
Wytopisko i rynna jeziorna roznia sie od siebie ksztaltem i geneza powstania.
trzydziestu. Wymien nazwy jezior, wchodzace w budowe zespolu Mamry.
Jeziora: Dobskie, Dargin, Kisajno
31. Wymien i wskaz na mapie najwazniejsze osrodka miejskiego poszczegolnych krain geograficznych.
- pobrzeze: Gdansk, Gdynia, Sopot, Leba, Kolobrzeg, Szczecin
- pojezierza: Bydgoszcz, Torun, Poznan, Olsztyn, Wloclawek
- niziny: Warszawa, Warszawa, Wroclaw, Opole, Bialystok
- wyzyny: Lublin, Zamosc, Katowice, Bytom, Las debowy Gornicza, Tychy
- kotliny: Krakow, Oswiecim, Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Debica
- gory:
- Karpaty: Zakopane, Bielsko-Biala, Krynica
- Sudety: Karpacz, Szklarska Poreba
32. Pochodzace z czym laczy ci sie miejscowosc Trzesacz.
We wioski znajduja sie ruiny gotyckiego kosciola wybudowanego posrodku wsi pod przelomie XIV/XV wieku po odleglosci niemal 2 kilometrow od morza.
Procesy abrazyjne spowodowaly, iz brzeg morski nieustannie zblizal sie do budowli. Minione nabozenstwo odprawiono w kosciele 2 marca 1874 rok, a
swoim wyposazenie przewieziono do katedry w Kamieniu Pomorskim. Po 1901 zawalila sie 1-wsza jego odsetek. Dzis zostal jedynie kawalek poludniowej
sciany. Obecnie trwaja intensywne czynnosci nad ochrona ruin poprzednio sztormami. To jedyna tego rodzaju atrakcja podroznicza w Europie.
Za posrednictwem Trzesacz przechodzi poludnik 1500' dlugosci geograficznej wschodniej, wyznaczajacy czas srodkowo-europejski.
33. Zaplanuj jednodniowa wyprawe po Trojmiescie, uwzglednij co chcesz zobaczyc.
- Gdansk: Dlugi Targ (z Ratuszem), Pomnik Poleglych Stoczniowcow, Pomnik Bohaterow Westerplatte, gotycki Zwiazek wyznaniowy NMP wraz z XVw.,
Wieza Wiezienna, mury obronne wraz z XIV.
- Gdynia: okrety – muzeum „Blyskawica― i Dar Pomorza―, Muzeum oceanograficzne, Teatr Muzykalny
- Sopot: Frombork (katedra Biskupow Warminskich), spacer na molo, Opera Lesna
34. Omow sytuacja geograficzne Pojezierzy, podaj nazwy najwazniejszych puszczy, dokonaj charakterystyki poszczegolnych Pojezierzy.
Pojezierza leza pomiedzy rogiem Pobrzezy a Nizin, po centralno-zachodniej i czesc po wschodniej Polsce.
 Puszcze: Piska, Augustowska, Rzepinska, Kamieniecka, Sniezna, Borecka, Bory Tucholskie, Romincka, Zielonka
Pojezierze Wielkopolskie: od dolnej Wisly do Odry, zostalo wyrzezbione przez wody topniejacego ladolodu, ktore plynely na zachod. Dna pradolin sa
wykorzystywane przez Notec, Warte, Odre. Brak zrozumialych wzniesien morenowych (poniewaz to pojezierze wydaje sie starsze od Pomorskiego i
Mazurskiego) Lagodniejsze formy i sa mniejsze, mniej jezior. Klimat cieplejszy niz po innych pojezierzach, zimy Lagodne, cieple lata, dluzszy czas
wegetacji, drobne opady, gleby bielicowe, brunatne i czarne ziemie, bagienne.
Pojezierze Pomorskie: od dolnej Odry do wsch. Niziny Wisly. Rejon zbudowany wraz z piaskow, glin i zwirow, krajobraz mlodoglacjalny, liczne
wzniesienia moren czolowych (najwyzsza Wiezyca 329m npm), liczne jeziora, pola sandrowe, rzeki znajduja sie krotkie i plyna blyskawicznie, klimat
chlodniejszy, temp na temat 2oC mniejsze a opady wieksze.
Pojezierze Mazurskie: dolna Wisla do Pojezierza Suwalskiego na wschodzie, potezne waly moren czolowych (Dylewska Gora 312m), najwieksze jeziora
Naszego kraju (Sniardwy), liczne rezerwaty natury, rzeki plynace na polnocny zachod – duzy spadek, plynac pod poludnie plyna wolno na plaskich
stozkach sandrowych
Pojezierze Suwalskie: polnocno – wschodni kraniec Naszego kraju, jeziora i wzgorza
Pojezierze Chelminsko – Dobrzynskie: po dolinie Wisly polozony wydaje sie Torun

trzydziestu pieciu. Wyjasnij uplywy: less i wydmy, wymien obszary, pod ktorych sie je spotyka.
Less – skala osadowa pylasto – okruchowa koloru zoltej, skladajaca sie glownie z malych ziaren kwarcu oraz weglanu wapnia. (wyzyna Lubelska)
Wydma - piaszczyste wzniesienie na temat roznym ukladzie, usypane za posrednictwem wiatr. (Pobrzeze Slowinskie)
36. Dokonaj charakterystyki poszczegolnych krain geograficznych.
- pobrzeza: obreby nizinne; rozciagaja sie od wyspy Uznam po rzeke Lyne; chlodne lata i lagodne zimy, wiatry okreslane bryzami, a opady znajduja sie
wieksze niz na nizinach
- pojezierza: wystepuje tutaj krajobraz mlodoglacjalny (zwiazany wraz z ladolodem skandynawskim); tu lodowiec nasuwal sie kilkakrotnie, najdluzej
utrzymal sie i najpozniej ustapil
- niziny: charakterystycznymi elementami nizin sa drobne wysokosci nieznajace litosci i dominacja rownin; rzezba terenu wydaje sie monotonna i slabo
urozmaicona; rzeki plyna wolno, moga miec male spadki; krajobraz staroglacjalny (krajobraz polodowcowy, ale w znacznym stopniu zmieniony za
posrednictwem dzialanie powodow zewnetrznych), tutaj proces niszczenia form polodowcowych trwal przez dluzszy czas niz pod pojezierzach; nie
wystepuje jezior polodowcowych; sa bagna i torfowiska
- wyzyny: maja zroznicowana budowe geologiczna; krajobrazy znajduja sie roznorodne i zaleza od podloza jak rowniez zewnetrznych powodow
rzezbotworczych; grunt wapienne czy tez lessowe wraz z duza iloscia wawozow i parowow, krajobraz gor malych (Gory Swietokrzyskie)
- kotliny: sa wielkim zapadliskiem tektonicznym, ktore powstalo w trzeciorzedzie (podczas faldowania alpejskiego) bylo zatoka morska, w ktorej miliony lat
osadzaly sie: wapienie, piaskowce, ily, gipsy i zlepience, ladolod skandynawski pozostawil tu piaski i gliny, obecnosc siarki, soli kamiennej, gazu
ziemnego i ropy naftowej; najdluzszy okres wegetacyjny w Polsce (220 dni), pewien z najpopularniejszych rejonow Naszego kraju
- Sudety: budowa geologiczna (skaly: magmowe, przeobrazone i osadowe rozmaitego wieku); klimat o wlasciwosciach gorskich, lagodniejszy w kotlinach
i pod przedgorzu, to najchlodniejszy i najwilgotniejszy rejon Polski, wagi powietrza pojawiaja sie glownie znad Atlantyku, amplitudy temperatury maleja
wraz z wysokoscia, a opady rosna, czeste zachmurzenia, zamglenia po kotlinach, deszczyk, nawalne jak rowniez silne, gorace, suche wiatry fenowe
spadajace z wierzcholkow w dol
- Karpaty: mlode, wysokie gory faldowe, budowa glownie ze skal osadowych, ktore osadzaly sie pod dnie morza (piaskowce, wapienie, lupki, zlepience i
margle) rzezba terenu zroznicowana, sfaldowane warstwy fliszu utworzyly w tamtym miejscu plaszczowiny.
37. Podaj dywergencje miedzy klimatem polarnym i subpolarnym, co jest rownoznaczne z ustanowieniem marzlosc.
Po klimacie subpolarnym wystepuja glownie opady platkow sniegu, zas po klimacie polarnym tylko platkow sniegu. W klimacie subpolarnym temperatura
w najcieplejszym miesiacu odrzucic przekracza +10C, w klimacie polarnym temperatura nigdy odrzucic przekracza 0C.
Marzlosc – stale zamarznieta warstwa gruntu o roznorodnej grubosci, wystepujaca w krajach polarnych, odmarza tylko w lecie tylko obok powierzchni
38. Zaplanuj jednodniowa wycieczke na Warszawie.
Obiekty: Kampinoski Kompleks Narodowy, Zasuwa Krolewski, filharmonia narodowa, palac na wodzie w Lazienkach, Palac po Wilanowie, Dwor Staszica,
gotycki Barbakan i kamieniczki pod starym Miescie, grob Nowego Zolnierza
39. Z czym kojarzy wam sie „Panorama Raclawicka―.
„Panorama Raclawicka― to panoramiczny portret, przedstawiajacy bitwe pod Raclawicami (1794) - jeden wraz z epizodow Insurekcji
kosciuszkowskiej, zwyciestwo wojsk polskich nad rosyjskimi. Aktualnie znajduje sie w Rotundzie Panoramy Raclawickiej we Wroclawiu.
40. Wyjasnij jakim sposobem uksztaltowal sie krajobraz staroglacjalny Nizin Srodkowopolskich.
Niziny Srodkowopolskie byly podwojnie pokryte ladolodem – w czasie zlodowacenia poludniowopolskiego i srodkowopolskiego. Natomiast ostatnie,
najmlodsze zlodowacenie polnocnopolskie w tej chwili tu odrzucic dotarlo, poniewaz czolo ladolodu zatrzymalo sie na pojezierzach. Na nizinach wiec
proces niszczenia postaci polodowcowych trwal znacznie przez dluzszy czas niz pod pojezierzach.
41. Podaj przyklady gor malych, srednich i wysokich w naszym kraju oraz nazwy i poziomie ich najlepszych szczytow (wskaz na mapie).
Gory male – Gory Swietokrzyskie (Lysica – 612 m npm)
Gory srednie – Sudety (Sniezka – 1602 m npm)
Gory wysokie – Karpaty (Rysy – 2499 m npm)

42. Wyjasnij, co oznacza konurbacja, a co rekultywacja, scharakteryzuj jakosc ochrony srodowiska na obszarze GOP.
Konurbacja – skupisko, laczenie miejscowosci i osiedli
Rekultywacja - przywracanie wartosci uzytkowych i przyrodniczych terenom zdewastowanym i zdegradowanym za posrednictwem dzialalnosc czlowieka.
GOP:
- przeznaczanie duzej ilosci pieniedzy pod ratowanie srodowiska
- pod kominy fabryk zakladane znajduja sie filtry
- budowa oczyszczalni sciekow
- rekultywacja terenu (likwidowanie hald i wyrobisk)
- robienie terenow zielonych
 - utworzono Wojewodzki Kompleks Kultury i Wypoczynku
- wokol Wyzyny Slaskiej utworzono ochronny pasek zieleni
43. Okresl sytuacja geograficzne Kotlin Podkarpackich. Omow ich znaczenie.
Kotliny Podkarpackie polozone znajduja sie pomiedzy wyzynami na polnocy, a Karpatami na poludniu. Leza po zapadlisku przedgorskim, ktore powstalo
w czasie faldowania alpejskiego. Rejon ten usytuowany jest na dlugosci gornej niziny Wisly i jej prawobrzeznych doplywow.
Znaczenie:
- zloza siarki jedne z najwiekszych na swiecie
- powstal Tarnobrzeski Okreg Magazynowy
- Wieliczka – najstarsza w Polsce sztolnia soli kamiennej
- Oswiecim – Brzezinka – najogromniejszy w Europie ugrupowanie koncentracyjny
- Krakow – dawna metropolia Polski
44. Zaplanuj jednodniowa wycieczke na Krakowie, uwzglednij co potrzebujesz zwiedzic.
- barbakan
- Kosciol Mariacki z oltarzem Wita Stwosza
- Sukiennice
- Wawel
- pomnik Adama Mickiewicza
- kaplica Zygmuntowska
- gotycka bazylika katedralna
- Zamek krolewski
- Uniwersytet Jagiellonski
45. Wskaz pod mapie i okresl sytuacja geograficzne Sudetow, scharakteryzuj klimat i gospodarke Sudetow, dokonaj podzialu pod regiony, wymien
rodzaje skal spotykane po Sudetach. Na czym sie opiera kleska ekologiczna w Karkonoszach i jaka jest tamtego przyczyna.
Sudety zajmuja poludniowo-zachodnia czesc Naszego kraju i ciagna sie od doliny Laby po Brame Morawska.
Po Sudetach dominuje klimat na temat cechach gorskich. Temperatura powietrza spada wraz z wysokoscia, lipiec – 300m npm 17oC, Sniezka 8, 3oC
Styczen – 300m npm -2oC, Sniezka -7oC,
Roczne sumy opadow rosna wraz z wysokoscia i siegaja od 700mm na przedgorzu do 1500mm na Sniezce.
Najwazniejszy material to wegiel brunatny, niedaleko Bogatyni wydaje sie elektrownia opalana weglem brunatnym, eksploatacja skal uzytkowych: granity,
bazalty. Wapienie. Piaskowce. Ily i gliny ceramiczne, waznym bogactwem znajduja sie wody mineralne i cieplice, liczne uzdrowiska
Regiony Sudetow:
- Przedgorze Sudeckie
- Sudety Zachodnie
- Sudety Srodkowe
- Sudety Wschodnie
Rodzaje skal: magmowe, przeobrazone, osadowe
Strata ekologiczna: spalanie wegla i siarko wytwarza powstanie kwasnych deszczy a w rezultacie obumieranie lasow

46. Omow sytuacja geograficzne Karpat, wskaz pod mapie, dokonaj podzialu Karpat na regiony. Wymien nazwy i okresl wysokosc wazniejszych
szczytow i pasm gorskich Karpat (wskaz na mapie).
Karpaty polozone sa na starym kontynencie Srodkowej i ciagna sie lukiem otwartym ku poludniowemu zachodowi. Karpaty leza pod obszarze kilku
panstw: Naszego kraju, Czech, Slowacji, Ukrainy, Rumunii i Wegier.
Regiony Karpat:
- Beskidy Wschodnie
- Beskidy Zachodnie
- Tatry
- Podhale
Pasma gorskie Karpat:
- Tatry – Rysy 2499m npm, Gerlach 2655m npm
- Beskidy – Babia Gora 1725m npm
- Bieszczady – Tarnica 1346m npm
- Pieniny – Trzy Korony 982m npm
47. Scharakteryzuj klimat i krajobraz Tatr.
Krajobraz wysokogorski (turnie, magazyny, kosodrzewina, lasy iglaste, lasy mieszane); wystepowanie mis skalnych, progow, turni i grani, niewielkie
kotliny, cyrki polodowcowe, moreny kluczowe, boczne i denne, niziny i oczka
Klimat gorzysty zmieniajacy sie wraz z wysokoscia ( zmniejsza sie temperatura, a suma opadow rosnie), wiatr halny (cieply, suchy, silny)
48. Jak wiele jaskin poznano w Polskiej czesci tatr. Jak okresla sie najdluzsza z nich i jak wiele liczy metrow.
Poznano w porzadku. 470 jaskin, najdluzsza – Mrozna 1640m
49. Wymien pietra roslinnosci w Tatrach, okresl zaleznosci pomiedzy klimatem, a szata roslinna po Tatrach.
- 1000m npm – 1200m npm (ok. 12oC) – regiel nizszy z lasami mieszanymi jodlowo – bukowymi
- 1200m npm – 1600m npm (ok. 10oC) – regiel gorny wraz z lasami swierkowymi, limba i modrzewiem
- 1600m npm – 1800m npm (ok. 7, 5oC) – kosodrzewina porosnieta krzewami i drzewami karlowatymi
 - 1800m npm – 2000m npm (7-5oC) – laki wysokogorskie (hale) z trawami i malenkimi krzewami
- powyzej 2000m npm (ok. 0oC) – turnie – nagie skaly pokryte mchami i porostami
50. Wymien charakterystyczne cechy rzezby wzniesien wysokich.
Krajobraz Tatr wielkich zawdzieczamy zlodowaceniu plejstocenskiemu. We wszystkich wiekszych
51. Scharakteryzuj gospodarke Karpat. Wymien wazniejsze miasta.
- zloza ropy naftowej, przemysl wlokienniczy i samochodowy, browar, elektrownie wodne w Porebie i Tresnej
- Zakopane – najwyzsza miejscowosc podroznicza w Polsce
- Krynica, Muszyna, Rabka – lecznicze zrodla
52. Zaplanuj jednodniowa wyprawe po Zakopanem, uwzglednij obszaru, ktore potrzebujesz zwiedzic.
Kropowki, wejscie pod Giewont, wjazd kolejka pod Gubalowke, nadmorskie Oko, czarny staw, spacer na Kalatowki, dawny cmetarz w Zakopanem, splyw
kajakowy Dunajcem, wizytowanie jaskin zimnej, Niedzwiedziej
53. Zaplanuj wyprawe po Sudetach, uwzgledniajac atrakcyjne miejsca.
Wejscie na Sniezke, Karkonoski Kompleks Narodowy, Wysoki i Miniaturowy Satw, wodospady 9 kamienczyka i szklarka), Bledne Skaly, Snieznik,
Jaskinia Niedzwiedzia, Klodzko (zabytkowa twierdza),
Kwiaz pierscien Walbrzycha (zamek), Karpacz (swiatynia )Zloty Stok (muzeum gornictwa zlota) Karpacz 9muzeum Zabawek)