บทปฏิบตั ิการ

เรื่อง QGIS for random points

จัดทำโดย
นายอัคนีรทุ ร์ วัดเวียงคำ
รหัสนิสิต 64010117040

เสนอ
อาจารย์จตุรงค์ สมอาจ

รายงานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา 0107226
เทคนิคการสำรวจภาคสนามทางภูมิศาสตร์ (Field Techniques for Geographic Survey)
ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2566
สาขาวิชาภูมิศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
 บทปฏิบัติการ

เรื่อง : QGIS for random points

วัตถุประสงค์
1.1 เพื่อเรียนรู้เชิงปฏิบัติการสุ่มตัวอย่าง (Sampling design)
1.2 เพื่อเรียนรู้เชิงปฏิบัติการสุ่มตัวอย่างด้วยโปรแกรม QGIS

ข้อมูลและเครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา
- โปรแกรม QGIS 3.34.1
- ข้อมูลขอบเขตอำเภอ จังหวัด และข้อมูลประเภทของชุดดินจังหวัดมหาสารคาม
ขั้นตอนการปฏิบัติ

- ปฎิบัตกิ ารนี้ใช้โปรแกรม QGIS เป็นเครื่องมือในการดำเนินการ ดังนั้นผู้ใช้งานต้องติดตั้งโปรแกรม

และเปิดการใช้งานโปรแกรม

รูปที่ 1 Quantum GIS (QGIS)

- ขั้นตอนแรกให้ทำการนำเข้าข้อมูลพื้นที่ศึกษา โดยทำการคลิก Dropdown Layer (1) ที่แถบเครื่องมือเลือก
Add Layer (2) > Add Vector Layer (3)

รูปที่ 2 การนำเข้าข้อมูลพื้นที่ศึกษา
- ทำการนำเข้าข้อมูลพื้นที่ศึกษาทำการคลิกที่จุดสามจุด เพื่อเปิดหน้าต่างในการเลือกไฟล์ข้อมูล

รูปที่ 3 การนำเข้าข้อมูลพื้นที่ศึกษา
- เมื่อปรากฏหน้าต่างในการเลือกไฟล์ข้อมูล ให้ทำการเลือกไฟล์ที่ต้องการ (1) จากนั้นคลิกที่ Open (2)

รูปที่ 4 หน้าต่างในการเลือกไฟล์ข้อมูล
- เมื่อเลือกไฟล์แล้ว จะชื่อไฟล์ที่ Source จากนั้นคลิกที่ Add

รูปที่ 5 การนำเข้าข้อมูลพื้นที่ศึกษา
- ไฟล์ข้อมูลพื้นที่ศึกษาจะปรากฏขึ้นที่หน้าโปรแกรม ตามจำนวนที่ผู้ใช้ได้เลือก Add เข้ามา

รูปที่ 6 ข้อมูลพื้นที่ศึกษา
- การสุ่มข้อมูลจุดตัวอย่าง โดยใช้ข้อมูลแบบ Polygon ให้ทำการคลิก Dropdown ที่ Vector (1) แถบเครื่องมือ
เลือก Research Tools (2) > Random Points in Polygons (3) เพื่อแสดงหน้าต่างการทำงาน

รูปที่ 7 Random Points in Polygons

- ในหน้าต่างเครื่องมือ Random Points in Polygons ในช่อง Input polygon layer
ให้เลือก Mahasarakham province (หรือพื้นที่ศึกษาอื่นๆ) > กำหนดจำนวนจุดตัวอย่างที่ (Number of point
foreach feature ) > ทำการกำหนดระยะห่างขั้นต่ำระหว่างจุดตัวอย่างที่ (Minimum distance between
points [optional]) (1) > เมื่อกำหนดค่าเสร็จสิ้นให้ คลิก Run (2)

รูปที่ 8 Random Points in Polygons

- เมื่อคลิกที่ Run จะแสดงหน้าต่างขั้นตอนการ Process ให้รอสักครู่ จากนั้นเมื่อเสร็จสิ้น ให้คลิก Close เมื่อ
เสร็จกระบวนการ

รูปที่ 9 Process
- ผลลัพธ์ที่ได้จะแสดงจุดสุ่มตัวอย่างตามจำนวนที่กำหนด และระยะห่างภายใน Polygon ตามที่ได้กำหนด
จากภาพเป็นการเป็นการกำหนดจุดตัวอย่าง 200 จุด และทุกจุดมีระยะห่างต่อกันอย่างต่ำ 1000 เมตร หรือ 1
กิโลเมตร

รูปที่ 10 Results
- เมื่อเปิดตาราง Attributes จะแสดงจำนวนจุดสุ่มตัวอย่างตามจำนวนที่กำหนดทั้งสิ้น 200 จุด

รูปที่ 11 Attributes
- ทำการเตรียมข้อมูลขอบเขตอำเภอของจังหวัดมหาสารคามเพื่อใช้ในการสุ่มจุดตัวอย่าง

รูปที่ 12 การเตรียมข้อมูล
- การสุ่มข้อมูลจุดตัวอย่าง โดยใช้ข้อมูลแบบ Polygon ให้ทำการคลิก Dropdown ที่ Vector (1) แถบเครื่องมือ
เลือก Research Tools (2) > Random Points in Polygons (3) เพื่อแสดงหน้าต่างการทำงาน

รูปที่ 13 Random Points in Polygons

- ในหน้าต่างเครื่องมือ Random Points in Polygons ในช่อง Input polygon layer
ให้เลือก Mahasarakham district (หรือพื้นที่ศึกษาอื่นๆ) > กำหนดจำนวนจุดตัวอย่างที่ (Number of point
foreach feature ) > ทำการกำหนดระยะห่างขั้นต่ำระหว่างจุดตัวอย่างที่ (Minimum distance between
points [optional]) (1) > เมื่อกำหนดค่าเสร็จสิ้นให้ คลิก Run (2)

รูปที่ 14 Random Points in Polygons

- ผลลัพธ์ที่ได้จะแสดงจุดสุ่มตัวอย่างตามจำนวนที่กำหนด และระยะห่างภายใน Polygon ตามที่ได้กำหนด
จากภาพเป็นการเป็นการกำหนดจุดตัวอย่าง 100 จุด และทุกจุดมีระยะห่างต่อกันอย่างต่ำ 1000 เมตร หรือ
1 กิโลเมตร ตามขอบเขต Polygon ของอำเภอ โดยมีสุ่มตัวอย่างอำเภอละ 100 จุด

รูปที่ 15 Results
- เมื่อเปิดตาราง Attributes จะแสดงจำนวนจุดสุ่มตัวอย่างตามจำนวนที่กำหนดทั้งสิ้น 1200 จุด โดยจะแบ่ง
ตามขอบเขตของอำเภอต่างๆ

รูปที่ 16 Attributes
- ทำการเตรียมข้อมูลชุดดินของจังหวัดมหาสารคามเพื่อใช้ในการสุ่มจุดตัวอย่าง

รูปที่ 17 การเตรียมข้อมูล
- การสุ่มข้อมูลจุดตัวอย่าง โดยใช้ข้อมูลแบบ Polygon ให้ทำการคลิก Dropdown ที่ Vector (1) แถบเครื่องมือ
เลือก Research Tools (2) > Random Points in Polygons (3) เพื่อแสดงหน้าต่างการทำงาน

รูปที่ 18 Random Points in Polygons

- ในหน้าต่างเครื่องมือ Random Points in Polygons ในช่อง Input polygon layer
ให้เลือก Mahasarakham Soil-type (หรือพื้นที่ศึกษาอื่นๆ) > กำหนดจำนวนจุดตัวอย่างที่ (Number of point
foreach feature ) > ทำการกำหนดระยะห่างขั้นต่ำระหว่างจุดตัวอย่างที่ (Minimum distance between
points [optional]) (1) > เมื่อกำหนดค่าเสร็จสิ้นให้ คลิก Run (2)

รูปที่ 19 Random Points in Polygons

- ผลลัพธ์ที่ได้จะแสดงจุดสุ่มตัวอย่างตามจำนวนที่กำหนด และระยะห่างภายใน Polygon ตามที่ได้กำหนด
จากภาพเป็นการเป็นการกำหนดจุดตัวอย่าง 15 จุด และทุกจุดมีระยะห่างต่อกันอย่างต่ำ 1000 เมตร หรือ
1 กิโลเมตร ตามขอบเขต Polygon ของประเภทของชุดดิน โดยมีสุ่มตัวอย่างชุดดินละ 15 จุด

รูปที่ 20 Results
- เมื่อเปิดตาราง Attributes จะแสดงจำนวนจุดสุ่มตัวอย่างตามจำนวนประเภทของชุดดิน ดังนี้

รูปที่ 21 Attributes
- ทำการเตรียมข้อมูลชุดดินของจังหวัดมหาสารคามเพื่อใช้ในการสุ่มจุดตัวอย่าง

รูปที่ 22 การเตรียมข้อมูล
- ทำการสร้าง Shapefile ใหม่ โดยไปที่ Layer (1) > Create Layer (2) > New Shapefile Layer (3)

รูปที่ 23 New Shapefile Layer

- ในขั้นตอนการสร้าง Shapefile ให้ทำการตั้งชื่อไฟล์ > เลือกชนิดอักษรที่ตั้งการ > เลือกรูปแบบของ Shapefile
(LineSting) > ทำการเลือกระบบพิกัดใช้ตรงกับข้อมูลพื้นที่ศึกษา (1) จากนั้นคลิกที่ OK (2)

รูปที่ 24 New Shapefile Layer

- เมื่อสร้าง New Shapefile Layer เสร็จแล้ว ให้ไปยังเครือ่ งมือ Toggle Editing (รูปดินสอสีเหลือง) เพื่อทำการ
สร้างเส้น (Line)

รูปที่ 25 Toggle Editting

- จากนั้นทำการเลือกเครื่องมือ Add Line Feature เพื่อสร้างเส้นของ Line

รูปที่ 26 Add Line Feature

- ให้นำเคอเซอร์ของเม้าท์วาดเส้นโดย คลิกซ้ายที่จุดที่ 1 และเลื่อนเคอเซอร์ไปยังจุดที่ 2 และคลิกซ้ายหนึ่งครั้ง

รูปที่ 27 Add Line Feature

- เมื่อลากเส้นเสร็จสิ้น ให้ทำการคลิกที่เม้าท์ขวาเพื่อบันทึก ID ของ Line เพื่อสร้าง Shapefile

รูปที่ 28 Add Line Feature

- เส้น (Line) จะถูกสร้างขึ้นในรูปแบบของ Shapefile

รูปที่ 29 Add Line Feature

- จากนั้นสร้าง Line ตามจำนวนที่ผู้ใช้งานต้องการ

รูปที่ 30 Add Line Feature

- การสุ่มข้อมูลจุดตัวอย่าง โดยใช้ข้อมูลแบบ Line ให้ทำการคลิก Dropdown ที่ Vector (1) แถบเครื่องมือเลือก
Research Tools (2) > Random Points on Lines (3) เพื่อแสดงหน้าต่างการทำงาน

รูปที่ 31 Random Points on Lines

- ในหน้าต่างเครื่องมือ Random Points on Lines ในช่อง Input Line layer
ให้เลือก Shapefile Line ที่ได้สร้างขึ้น (หรือพื้นที่ศึกษาอื่นๆ) > กำหนดจำนวนจุดตัวอย่างที่ (Number of point
foreach feature ) > ทำการกำหนดระยะห่างขั้นต่ำระหว่างจุดตัวอย่างที่ (Minimum distance between
points [optional]) (1) > เมื่อกำหนดค่าเสร็จสิ้นให้ คลิก Run (2)

รูปที่ 32 Random Points on Lines

- จะแสดงผลลัพธ์ โดยเส้น 4 เส้น มีจุด 200 จุด บนทุก ๆ เส้น และมีระยะห่างน้อยที่สุด 1000 เมตร หรือ 1
กิโลเมตร

รูปที่ 33 การสุ่มตัวอย่างจากเส้น
- ภาพขยายมองแผนที่การสุ่มตัวอย่างจากเส้น

รูปที่ 34 การสุ่มตัวอย่างจากเส้น