‫‪٣٠٣‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪:‬‬

‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در زﻣﺎن‪:‬‬

‫‪ (4,1‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ ،(9-4‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( )‪e −2(t −1)u (t −1‬‬
‫‪−2 t −1‬‬
‫‪e‬‬ ‫)ب(‬
‫اﻧﺪازه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ را رﺳﻢ و ﻣﻘﺪار ﮔﺬاري ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫)اﻟﻒ( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ )‪ x(t ) = e −2(t −1)u (t − 1‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x( jω‬ﺑﺮاي ) ‪ x(t‬ﻋﺒﺎرﺗـﺴﺖ‬
‫از‪:‬‬

‫∞‪+‬‬
‫‪x( jω ) = ∫ e −2(t −1)u (t − 1)e − jωt‬‬
‫∞‪−‬‬
‫∞‬
‫‪= ∫ e −2(t −1)e − jωt dt‬‬
‫‪1‬‬

‫‪e − jω‬‬
‫=‬
‫‪2 + jω‬‬

‫) ‪ x( jω‬در ﺷﻜﻞ ح‪ .4,1‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫)ب( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ‪ x(t ) = e 2 t − 1‬ﻛﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x( jω‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬

‫∞‪+‬‬ ‫)‪−2 (t −1‬‬

‫‪x ( jω ) = ∫ e‬‬ ‫‪e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬
‫∞‬ ‫‪i‬‬
‫‪= ∫ e −2(t −1)e − jωt dt + ∫ e 2(t −1)e − jωt dt‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‪−‬‬
‫‪− jω‬‬ ‫‪− jω‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪4e − jω‬‬
‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬
‫‪2 + jω 2 − jω 4 + ω 2‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
‫‪٣٠٤‬‬

‫
≥ ) ‪ x(t ) x(t‬‬
‫‪ x(t ) = ‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ‪ t − 1‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫)ﺗﻮﺟﻪ ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻗﺪر ﻣﻄﻠﻖ دارﻳﻢ‬
‫
≤ ) ‪− x(t ) x(t‬‬
‫‪t − 1 t ≥ 1‬‬
‫‪ t − 1 = ‬ﻳﻌﻨـــــﻲ ﺑـــــﻪ ﻋﺒـــــﺎرت دﻳﮕـــــﺮ‬ ‫زﻳـــــﺮ ﻣـــــﻲ ﺗـــــﻮان ﻧﻮﺷـــــﺖ‬
‫‪1 − t t < 1‬‬
‫) ‪ . x( jω ) ( t − 1 = (t − 1)u (t − 1) + (1 − t )u (1 − t‬در ﺷﻜﻞ ‪ S4,1‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪x ( jω‬‬
‫) ‪x ( jω‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪٢‬‬

‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬

‫)اﻟﻒ(‬

‫ﺷﻜﻞ ح‪4,1‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (4,2‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ ،(9-4‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:‬‬

‫)اﻟﻒ( )‪e −2(t −1)u (t − 1‬‬

‫‪−2 t −1‬‬
‫‪e‬‬ ‫)ب(‬

‫اﻧﺪازه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ را رﺳﻢ و ﻣﻘﺪارﮔﺬاري ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
 ‫‪٣٠٥‬‬

‫)اﻟﻒ( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ )‪ ، x1 (t ) = δ (t + 1) + δ (t − 1‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x(t‬ﻛـﻪ ﺑﺮاﺑـﺮ اﺳـﺖ ﺑـﺎ‬
‫) ‪ x1 ( jω‬؛ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬

‫∞‪+‬‬
‫‪x1 ( jω ) = ∫ [δ (t + 1) + δ (t − 1)]e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬

‫‪= e jω + e − jω = 2 cos ω‬‬

‫) ‪ x1 ( jω‬در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,2‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫)ب( ﺳﻴﮕﻨﺎل )‪ x2 (t ) = u (− 2 − t ) + u (t − 2‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻬﻴﺴﺖ ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪d‬‬
‫)‪{u (− 2 − t ) + u (t − 2)} = δ (t − 2) − δ (t + 2‬‬
‫‪dt‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬

‫∞‪+‬‬
‫‪x2 ( jω ) = ∫ [δ (t − 2 ) − δ (t + 2 )]e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬

‫) ‪= e − 2 jω − e 2 jω = −2 j sin (2ω‬‬

‫) ‪ x2 ( jω‬در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,2‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪x 2 jω‬‬ ‫) (‬ ‫) (‬
‫‪x 2 jω‬‬
‫ﺷﻜﻞ ح‪4,2‬‬

‫‪π‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫‪−π‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪π‬‬ ‫‪2π‬‬

‫‪− 3π‬‬ ‫‪−π‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3π‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫)اﻟﻒ(‬ ‫‪ (4,3‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﻣﺘﻨﺎوب زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
‫‪٣٠٦‬‬

‫‪‬‬ ‫‪π‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪π‬‬

‫)ب( ‪1 + cos 6π + ‬‬ ‫)اﻟﻒ( ‪sin  2π + ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬

‫اﻧﺪازه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ را رﺳﻢ و ﻣﻘﺪارﮔﺬاري ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫(‬
‫‪ x1 (t ) = sin 2πt + π‬ﺑﺎ ﭘﺮﻳﻮد ﭘﺎﻳﻪ ‪ T = 1‬ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺳﻴﮕﻨﺎل)‬
‫ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻪ ‪ ω
= 2π‬ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺮ ﺳﺮي ﻓﻮري اﻳﻦ ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫) ‪1  j (2πt +π 4 )  − j (2πt +π 4‬‬

‫= ) ‪x1 (t‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪−e‬‬
‫‪2j‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1 jπ 4 j 2πt 1 − jπ 4 − j 2πt‬‬
‫=‬ ‫‪e e‬‬ ‫‪− e‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪2j‬‬ ‫‪2j‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻏﻴﺮﺻﻔﺮ ﺳﺮي ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x1 (t‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪‬‬ ‫‪1 jπ 4 j 2πt‬‬

‫‪‬‬ ‫‪a‬‬‫‪1‬‬ ‫=‬ ‫‪e e‬‬
‫‪2j‬‬
‫‪‬‬
‫‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪− 1 − jπ 4 −2 jπt‬‬
‫= ‪a −1‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2j‬‬

‫از ﻗﺴﻤﺖ ‪ 4,2‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﻣﺘﻨﺎوب ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻄﺎرﻫﺎي ﺿـﺮﺑﻪ اي اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫در ﻧﻘﺎط
‪ kω‬رخ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﻫﺮ ﺿـﺮﺑﻪ ‪ 2π‬ﺑﺮاﺑـﺮ )در ﺣـﻮزه زﻣـﺎن( ﺿـﺮاﻳﺐ ﺳـﺮي‬
‫ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ak‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي ) ‪ ، x1 (t‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ) ‪ x1 ( jω‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
 ‫‪٣٠٧‬‬

‫)
‪x1 ( jω ) = 2πaδ (ω − ω
) + 2π a−1δ (ω − ω‬‬

‫‪=  π‬‬ ‫‪e jπ 4 δ (ω − 2π ) −  π‬‬ ‫) ‪e − jπ 4 δ (ω + 2π‬‬

‫‪‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪j‬‬

‫)ب( ﺳﻴﮕﻨﺎل ‪ x2 (t ) = 1 + cos 6πt + π‬ﺑﺎ ﭘﺮﻳﻮد ‪ T = 1‬ﻣﺘﻨﺎوب اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ‬
‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫ﭘﺎﻳﻪ ‪ ω
= 6π‬ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﺮاﻳﺐ ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺮ ﺳﺮي ﻓﻮرﻳﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﻨﺎل ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬

‫) ‪j (6πt +π‬‬ ‫‪− j (6πt +π ) ‬‬

‫‪x2 (t ) = 1 + 1  e‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪+e‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪jπ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪j‬‬‫‪π‬‬
‫‪= 1 + 1 e 8 e jπ 6t + e − j 6πt e 8‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ ‪ FS‬ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪jπ‬‬
‫‪a
= 1 , a1 = 1 e‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪e j 6πt‬‬
‫‪2‬‬
‫‪− jπ‬‬
‫‪a−1 = 1 e‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪e j 6πt‬‬
‫‪2‬‬

‫از ﻗﺴﻤﺖ ‪ 4,2‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻄﺎرﻫﺎي ﺿـﺮﺑﻪ اي ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﻛﻪ در ﻧﻘﺎط
‪ kω‬رخ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻳﺮ ﻫﺮ ﺿﺮﺑﻪ ‪ 2π‬ﺑﺮاﺑـﺮ ﺿـﺮاﻳﺐ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ‪ ak‬ﻣـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫)
‪x2 ( jω ) = 2πa
δ (ω ) + 2πa1δ (ω − ω
) + 2πa −1δ (ω + ω‬‬

‫‪jπ‬‬ ‫‪− jπ‬‬
‫‪= 2πδ (ω ) + πe‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪δ (π − 6π ) + πe‬‬ ‫‪8‬‬
‫) ‪δ (ω + 6π‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (4,4‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (8-4‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻫﺎي زﻳﺮرا ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮﻳﺪ‪:‬‬

‫)اﻟﻒ( ) ‪X 1 ( j ) = 2πδ (ω ) + πδ (ω − 4π ) + πδ (ω + 4π‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
‫‪٣٠٨‬‬

‫‪2,‬‬ ‫‪
≤ω ≤ 2‬‬

‫‪‬‬
‫)ب(
< ‪X 2 ( jω ) = − 2, − 2 ≤ ω‬‬
‫‪
,‬‬ ‫‪ω >2‬‬
‫‪‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫)اﻟﻒ( ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻌﻜﻮس دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪x1 (t ) = 1‬‬ ‫‪( 2π )∫ [2πδ (ω + π ) + πδ (ω + 4π )]e dt‬‬

‫∞‪+‬‬

‫∞‪−‬‬
‫‪jωt‬‬

‫‪= ( 1 )[2πe + πe‬‬ ‫‪+ πe‬‬ ‫‪j
t‬‬

‫]‬ ‫‪j 4πt‬‬ ‫‪− j 4πt‬‬
‫‪2π‬‬
‫‪= 1 + (1 )e‬‬ ‫‪+ (1 )e‬‬ ‫) ‪= 1 + cos(4πt‬‬
‫‪j 4πt‬‬ ‫‪− j 4πt‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫)ب( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻌﻜﻮس ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬

‫‪x2 (t ) = 1‬‬ ‫‪( 2π )∫ x ( jω )e dω‬‬

‫∞‬

‫∞‪−‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪j ωt‬‬

‫∫) ‪= ( 1 )∫ 2e dω + ( 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫
‬

‫‪2π‬‬ ‫
‬ ‫‪2π‬‬

‫‪j ωt‬‬
‫‪−2‬‬
‫‪(− 2)e jωt dt‬‬
‫(‬
‫‪= e j 2t − 1‬‬ ‫)‬ ‫(‬
‫‪− 1− e‬‬
‫‪− j 2t‬‬
‫)‬
‫‪πjt‬‬ ‫‪πjt‬‬
‫(‬
‫‪= − 4 j sin 2 t‬‬ ‫) ‪) (πt‬‬
‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,5‬ﻣﻌﺎدﻟــﻪ ﺗﺮﻛﻴــﺐ ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟــﻪ )‪ (8-4‬را ﺑــﺮاي ﺗﻌﻴــﻴﻦ ﻋﻜــﺲ ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ‬
‫) ‪ X ( jω ) e j X ( jω‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮﻳﺪ ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫})‪X ( jω ) = 2{u (ω + 3) − u (ω − 3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ X ( jω ) = − ω + π‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﻮاب ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﻘﺎدﻳﺮي از ‪ t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ازاي آﻧﻬﺎ
= ) ‪. x(t‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
 ‫‪٣٠٩‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت داده ﺷﺪه‪:‬‬

‫‪x(t ) = 1‬‬ ‫∫) ‪( 2‬‬ ‫∞‪+‬‬

‫∞‪−‬‬
‫‪x( jω )e jωt dtu‬‬
‫∞‪+‬‬

‫∞‪2π ∫−‬‬
‫‪=1‬‬ ‫‪x( jω ) e ic {x( jω )}e jωt dω‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪− ω +π‬‬
‫=‬
‫‪2π‬‬ ‫‪∫ 2e‬‬
‫‪−3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪e jωt dt‬‬

‫( [ ‪)2‬‬ ‫])‬
‫‪−2‬‬
‫=‬ ‫‪sin 3 t − 3‬‬
‫(‬
‫‪π t−3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ 3 t − 3‬ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﻳﻚ ﻋـﺪد ﻏﻴـﺮ ﺻـﻔﺮ ﺻـﺤﻴﺢ در ‪ π‬ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺻـﻔﺮ‬ ‫(‬ ‫‪2‬‬

‫ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ )‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪:‬‬
‫‪kπ 3‬‬
‫=‪t‬‬ ‫‪+‬‬ ‫
≠ ‪, for k ∈ z , k‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,6‬ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻦ ﻛﻪ ) ‪ x(t‬داراي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ X ( jω‬اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي زﻳـﺮ را ﺑـﺮ‬
‫ﺣﺴﺐ ) ‪ X ( jω‬ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪ .‬از ﺧﻮاص ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﺪرج در ﺟﺪول ‪ 1-4‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( ) ‪x1 (t ) = x(1 − t ) + x(− 1 − t‬‬
‫)ب( )‪x2 (t ) = x(3t − 6‬‬
‫‪d2‬‬
‫= ) ‪x3 (t‬‬ ‫)ج( )‪x(t − 1‬‬
‫‪dt 2‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪x(t ) ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪→ x1 ( jω‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﻌﻜﻮس زﻣﺎﻧﻲ )ﺑﺨﺶ ‪ (4,35‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪x(− t ) ←‬‬ ‫‪FT‬‬
‫) ‪→ x(− jω‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ زﻣﺎﻧﻲ )‪ 4,3,2‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ (.‬در اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
‫‪٣١٠‬‬

‫‪x(− t + 1)←‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪ x(− t − 1)←‬و ) ‪→ e − jωt x(− jω‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪→ e jωt x(− jω‬‬
‫) ‪ ← FT‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ(‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫→‪x1 (t ) = x(− t + 1) + x(− t − 1) ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪e − jωt x(− jω ) + e jωt x(− jω‬‬
‫‪FT‬‬
‫→‪←‬‬ ‫‪2 x(− jω ) cos ω‬‬
‫)در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺧﻄﻲ ﺑﻮدن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪(.‬‬
‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ اﺳﻜﻴﻞ در زﻣﺎن )‪ 4,3,5‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ ω‬‬
‫‪x(3t )←‬‬ ‫‪FT‬‬
‫‪→ 1 x j ‬‬
‫‪3  3‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ زﻣﺎﻧﻲ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪x2 (t ) = x(3(t − 2 ))←‬‬ ‫‪FT‬‬
‫‪→ e −2 jω 1 x j ω‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫)ج( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ در ﺣﻮزه زﻣﺎن )‪ 4,3,4‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ‪ (...‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪dx(t ) T‬‬
‫) ‪←→ jωx( jω‬‬
‫‪dt‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي دوﺑﺎره اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪d 2 x(t ) FT‬‬
‫‪2‬‬
‫) ‪←→ −ω 2 x( jω‬‬
‫‪dt‬‬
‫ﺣﺎل ﻣﺠﺪداً در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪d 2 x(t − 1) FT‬‬
‫= ) ‪x3 (t‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪←→ −ω 2 x( jω )e − jωt‬‬
‫‪dt‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,7‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاص ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول ‪ 1-4‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺣـﻮزه زﻣـﺎن‬
‫ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺗﺒﺪﻳﻠﻬﺎي داده ﺷﺪه )‪ (i‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻴﭽﻜﺪام‪ ،‬و )‪ (ii‬زوج اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮدﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻳﺎ ﻫﻴﭽﻜﺪام‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻮاب دادن‪ ،‬ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ را ﺣﺴﺎب ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫)‪) X 1 ( jω ) = u (ω ) − u (ω − 2‬اﻟﻒ(‬
‫‪ω ‬‬
‫‪) X 2 ( jω ) = cos(ω )sin  ‬ب(‬
‫‪2‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
 ‫‪٣١١‬‬

‫‪π‬‬
‫‪ B (ω ) = 2ω +‬و ‪ A(ω ) = (sin 2ω ) / ω‬ﻛﻪ در آن ) ‪) x3 ( Jω ) = a (ω )e iB (ω‬ج(‬
‫‪2‬‬
‫‪k‬‬
‫‪1 ‬‬ ‫‪kπ ‬‬
‫‪) X ( jω ) = ∑ k ∞ = −∞  δ  ω −‬د(‬ ‫‪‬‬
‫‪2 ‬‬ ‫‪4 ‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ) ‪ x1 ( jω‬ﻣﺘﻘﺎرن ﻣﺰدوج ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ) ‪ x1 (t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻟﻴﻞ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ) ‪ x1 ( jω‬زوج ﺑﻮده و ﻓﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ) ‪ x1 (t‬ﻧﻴﺰ زوج ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫)ب( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻓﺮد ﺑﻄﻮر ﺧﺎﻟﺺ ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ و ﻣﺮدﻣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣـﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛـﻪ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ﻳـﻚ ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﻓـﺮد و ﻣﻮﻫـﻮﻣﻲ ﺧـﺎﻟﺺ ﺣﻘﻴﻘـﻲ و ﻓـﺮد اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ x2 ( jω‬ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ ﺧﺎﻟﺺ و ﻓﺮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ج( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ y3 (t‬ﻛﻪ اﻧﺪازه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ آن ) ‪ Y3 ( jω ) = A(ω‬ﻣﻔﺮوض اﺳﺖ و ﻓﺎز‬
‫ﺗﺒـــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـــﻪ آن ﻋﺒﺎرﺗـــﺴﺖ از ‪ . ∆{Y3 ( jω )} = 2ω‬ﺑـــﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜـــﻪ ) ‪ Y3 (− jω ) = Y3 ( jω‬و‬
‫}) ‪ ∆{Y3 ( jω )} = − ∆{Y3 (− jω‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ) ‪ y3 (t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪) .‬ﺟـﺪول ‪ 4,3,3‬را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪.‬‬
‫‪jπ‬‬
‫‪x3 ( jω ) = Y3 ( jω )e‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺣﺎل ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x3 (t‬ﺑﻪ ﺻـﻮرت ) ‪= jY3 ( jω‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﺎراﮔﺮاف ﻗﺒﻠﻲ و ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺧﻄﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓـﺖ ﻛـﻪ ) ‪x3 (t‬‬
‫ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x3 ( jω‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧـﺎﻟﺺ ﻣﻮﻫـﻮﻣﻲ ﺑـﻮده و ﺣﻘﻴﻘـﻲ‬
‫ﺧﺎﻟﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x3 (t‬ﻧﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ و ﻧﻪ زوج‪.‬‬
‫)د( ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ) ‪ x4 ( jω‬ﻫﻢ زوج و ﻫﻢ ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ) ‪ x4 (t‬زوج و ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,8‬ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
‫‪٣١٢‬‬

‫‪1‬‬
‫
‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪t<−‬‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪x(t ) = t + ,‬‬‫≤‪≤t‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪1‬‬
‫>‪t‬‬
‫‪2‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاص ﻣﺸﺘﻘﮕﻴﺮي و اﻧﺘﮕﺮاﻟﮕﻴﺮي ﺟﺪول ‪ 1-4‬و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ﭘـﺎﻟﺲ ﻣـﺴﺘﻄﻴﻠﻲ‬
‫ﺟﺪول ‪ 2-4‬ﻋﺒﺎرت رﻳﺎﺿﻲ ) ‪ X ( jω‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ g (t ) = x(t ) −‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬ ‫)ب( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‬
‫‪2‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬در ﺷﻜﻞ ‪ S.4,8‬ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ درآﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪x(t‬‬ ‫) ‪y (t‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪−1‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪−1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺷﻜﻞ ح‪.4,8‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪t‬‬
‫‪x(t ) = ∫ y (t )dt‬‬
‫∞‪−‬‬

‫ﻛﻪ ) ‪ y (t‬ﭘﺎﻟﺲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,8‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻـﻴﺖ اﻧﺘﮕـﺮال‬
‫ﮔﻴﺮي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪x(t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫= ) ‪→ x ( jω‬‬ ‫) ‪Y ( jω ) + πY ( j
)δ (ω‬‬
‫‪jω‬‬
‫از ﺟﺪول ‪ 4,2‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬

‫= ) ‪Y ( jω‬‬
‫‪2 sin ω‬‬ ‫)‪( 2‬‬
‫‪ω‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
 ‫‪٣١٣‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫‪2 sin ω‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫) ‪2 + πδ (ω‬‬
‫‪2‬‬
‫‪jω‬‬
‫)ب( اﮔــﺮ ‪ g (t ) = x(t ) = 1‬در اﻳﻨــﺼﻮرت ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ ) ‪ g (t‬ﻛــﻪ ﺑﺮاﺑــﺮ اﺳــﺖ ﺑــﺎ ) ‪G ( jω‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬

‫) ‪( 2 )(2π )δ (ω ) = 2 sinjω( 2‬‬

‫‪ω‬‬
‫‪G ( jω ) = x ( jω ) − 1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪...............................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,9‬ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫
‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪t >1‬‬
‫‪x(t ) = ‬‬
‫‪(t − 1) / 2 , − 1 ≤ t ≤ 1‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪوﻟﻬﺎي ‪ 1-4‬و ‪ 2-4‬ﻋﺒﺎرت ) ‪ X ( jω‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﺑﺨﺶ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺟﻮاب ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ و ﻧﺸﺎن دﻫﻴـﺪ ﻛـﻪ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ﺑﺨـﺶ زوج ) ‪x(t‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ج( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺑﺨﺶ ﻓﺮد ) ‪ x(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬در ﺷﻜﻞ ح‪ .4,9‬ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ در آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪x(t‬‬ ‫) ‪y (t‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1/ 2‬‬

‫‪t‬‬ ‫‪+1‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪−1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪−1‬‬

‫ﺷﻜﻞ ح‪.4,9‬‬

‫‪seyedeblog.blogsky.com/‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Ize University of Engineering‬‬
‫‪٣١٤‬‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣـﺴﺄﻟﻪ ﻗﺒﻠـﻲ ﻓـﺮض ﻛـﺮدﻳﻢ‪ .‬در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ دوﺑﺎره ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ) ‪ x(t‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﭘﺎﻟﺲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ) ‪ y (t‬ﻛـﻪ در ﺑـﺎﻻ ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪t‬‬
‫‪x(t ) = ∫ y (t )dt − υ t − 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫∞‪−‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ( ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x(t‬ﻛﻪ ﻫﻤـﺎن ) ‪x( jω‬‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫= ) ‪x ( jω‬‬
‫‪2 sin ω‬‬ ‫}} ‪( 2 ) + πδ (ω ) − FT {u{t − 1‬‬
‫‪jω 2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪sin ω e − jω‬‬
‫=‬ ‫‪− ω‬‬
‫‪jω 2‬‬ ‫‪j‬‬
‫)ب( ﻗﺴﻤﺖ زوج ) ‪ x(t‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫) ‪x(t ) + x(− t‬‬
‫= }) ‪εv{x(t‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,9‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪sin ω‬‬
‫= }}) ‪FT {εv{x(t‬‬
‫‪ω‬‬
‫ﺣﺎل ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺟﻮاب ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ( ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ e − jω  1‬‬
‫‪Re−‬‬ ‫) (‬
‫= }) ‪ = ω Re{ j (cos ω − j sin ω‬‬
‫‪sin ω‬‬
‫‪ jω ‬‬ ‫‪ω‬‬
‫)ج( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻓﺮد ) ‪ j x(t‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ ﺟﻮاب ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ( ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ sin ω e − jω ‬‬ ‫‪sin ω cos ω‬‬
‫‪Im  2 −‬‬ ‫‪=− 2 +‬‬
‫‪ jω‬‬ ‫‪jω ‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪sin ω cos ω‬‬
‫= }}) ‪FT {dd {x(t‬‬ ‫‪− ω‬‬
‫‪jω2‬‬ ‫‪j‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬

‫‪www.scrambledonline.blogsky.com‬‬
‫‪seyed saleh mousavi‬‬
‫‪Islamic Azad University izeh‬‬
 ‫‪٣١٥‬‬

‫‪) (4,10‬اﻟﻒ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻫﺎز ﺟﺪوﻟﻬﺎي ‪ 1-4‬و ‪ 2-4‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ sin t ‬‬
‫‪x(t ) = t ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ πt ‬‬
‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﭘﺎرﺳﺌﻮال و ﺟﻮاب ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( ﻣﻘﺪار ﻋﺪدي اﻧﺘﮕﺮال زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:‬‬
‫‪4‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫‪ sin t ‬‬
‫‪A = ∫ t ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ dt‬‬
‫∞‪−‬‬
‫‪ πt ‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫از ﺟﺪول ‪ 4,2‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪sin t FT‬‬
‫]ﺷﻜﻞ ح‪ 4,10‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ[ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ }) ‪←→{Y ( jω‬‬
‫‪πt‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ sin t ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ πt ‬‬
‫‪FT‬‬
‫) (‬
‫}ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ) ‪ ←→ 1 2π { ∗ Y ( jω‬‬

‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺜﻠﺜﻲ ) ‪ Y1 ( jω‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ S4,10‬آﻣﺪه اﺳﺖ را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد‪:‬‬

‫) ‪Y1 ( jω‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬
‫‪1‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪π‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪-٢‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪ω‬‬

‫) ‪Y ( jω‬‬
‫‪j‬‬
‫‪2π‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪ω‬‬
‫‪-٢‬‬
‫‪−j‬‬
‫‪2π‬‬
‫ﺷﻜﻞ ح‪4,10‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪ 4,1‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬
‫‪٣١٦‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ sin t ‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪ ←→ x( jω ) = j‬‬ ‫) ‪Y1 ( jω‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪t‬‬
‫‪ πt ‬‬ ‫‪dω‬‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ در ﺷﻜﻞ ﻓﻮق ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ x( jω ) .‬ﺑﻪ ﺻﻮرت رﻳﺎﺿﻲ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪j‬‬
‫‪ 2π‬‬ ‫
≤ ‪−2≤ω‬‬
‫‪‬‬
‫‪x ( j ω ) = − j‬‬ ‫‪
≤ω‬‬
‫‪2π‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫
‪ ‬ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط‬
‫‪‬‬
‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﭘﺎرﺳﺌﻮال‬
‫‪4‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫‪ sin t ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪∫ −∞ t  πt  dt = 2π‬‬ ‫∫‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫= ‪x ( j ω ) dω‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫‪2π 3‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,11‬رواﺑﻂ زﻳﺮ را دارﻳﻢ‬
‫) ‪y(t ) = x(t ) ∗ h(t‬‬
‫و‬
‫) ‪g (t ) = x(3t ) ∗ h(3t‬‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x(t‬و ) ‪ h(t‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ) ‪ X ( jω‬و ) ‪ H ( jω‬اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺧﻮاص ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ g (t‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮا ﺳﺖ ‪:‬‬
‫) ‪g (t ) = Ay (Bt‬‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ A‬و ‪ B‬را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪x(3t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪→ 1 x jω ‬‬ ‫‪, h(3t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪→ 1 H  jω ‬‬
‫‪3  3‬‬ ‫‪3  3‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫}) ‪G ( jω ) = FT {x(3t ) ∗ h(3t‬‬
‫‪1  jω‬‬ ‫‪ H  jω ‬‬
‫=‬ ‫‪x‬‬ ‫‪  3‬‬
‫‪9  3‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﺎل ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ‪:‬‬
 ‫‪٣١٧‬‬

‫}) ‪Y ( jω ) = FT {x(t ) ∗ h(t‬‬

‫) ‪= x( jω ).H ( jω‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪Y  jω  = x jω  H  jω ‬‬

‫‪ 3  3  3‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )**( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1  jω ‬‬
‫= ) ‪G ( jω‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪‬‬
‫‪g  3‬‬
‫‪,‬‬
‫) ‪g (t ) = 1 y (3t‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬
‫=‪ A‬و ‪.B =3‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪3‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,12‬زوج ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬

‫‪−t‬‬ ‫‪ℑ‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪e‬‬ ‫→‪←‬‬
‫‪1+ ω 2‬‬
‫‪−t‬‬
‫‪ t e‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬ ‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاص ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‬
‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( و ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻫﻤﺰادي ﺗﺒﺪل ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4t‬‬
‫) ‪(1 + t‬‬
‫‪2 2‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‪ :‬ﻣﺜﺎل ‪ 13-4‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( از ﻣﺜﺎل ‪ 4,2‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪−t‬‬ ‫‪FT‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪←‬‬ ‫→‬
‫‪1+ ω2‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﺸﺘﻘﮕﻴﺮي در ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪٣١٨‬‬

‫‪−t‬‬ ‫‪FT‬‬ ‫‪d  2 ‬‬ ‫‪4 jω‬‬

‫‪te‬‬ ‫‪←‬‬ ‫‪→j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪=−‬‬
‫‪dω 1 + ω ‬‬ ‫‪1+ ω 2‬‬
‫‪2‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫)ب( از ﺧﺎﺻﻴﺖ دوﮔﺎن‬
‫‪g (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪→ G ( jω‬‬
‫‪G (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪→ 2π g ( jω‬‬
‫ﺣﺎل ‪:‬‬
‫‪−t‬‬ ‫‪FT‬‬ ‫‪4 jω‬‬
‫‪te‬‬ ‫‪←‬‬ ‫‪→−‬‬
‫) ‪(1 + ω‬‬ ‫‪2 2‬‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺧﺎﺻﻴﺖ دوﮔﺎن ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ‬

‫‪4 jt‬‬ ‫‪FT‬‬ ‫‪ω‬‬
‫‪−‬‬ ‫‪←‬‬ ‫‪→ 2πω e‬‬
‫) ‪(1 + t‬‬ ‫‪2 2‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ دو ﻃﺮف ﻣﻌﺎدﻟﻪ را در ‪ j‬ﺿﺮب ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪4t‬‬ ‫‪FT‬‬ ‫‪ω‬‬
‫‪←‬‬ ‫‪→ j 2πω e‬‬
‫) ‪(1 + t‬‬ ‫‪2 2‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,13‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ) ‪ x(t‬داراي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ زﻳﺮﺳﺖ‬
‫)‪X ( jω ) = δ (ω ) + δ (ω − π ) + δ (ω − 5‬‬
‫و‬
‫) ‪h(t ) = u (t ) − u (t − 2‬‬
‫)اﻟﻒ( آﻳﺎ ) ‪ x(t‬ﻣﺘﻨﺎوب اﺳﺖ؟‬
‫)ب( آﻳﺎ ) ‪ x(t ) ∗ h(t‬ﻣﺘﻨﺎوب اﺳﺖ؟‬
‫)ج( آﻳﺎ ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ دو ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻧﺎﻣﺘﻨﺎوب ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x( jω‬؛ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 jπt 1 j 5t‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪e +‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪2π 2π‬‬ ‫‪2π‬‬
 ‫‪٣١٩‬‬

‫ﺑﻨــﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳــﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﻣﺠﻤــﻮﻋﻲ ﺛﺎﺑــﺖ ﺑــﺎ دو ﻧﻤــﺎﻳﻲ ﻣﺨــﺘﻠﻂ اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﻓﺮﻛﺎﺳــﻦ ﭘﺎﻳــﻪ آﻧﻬــﺎ‬
‫) ‪(rad sec‬‬
‫‪2π sec‬‬
‫) ‪(rad‬‬
‫‪ 2‬اﻳﻦ دو ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻜﻲ ﺑـﺎ ﻫـﻢ راﺑﻄـﻪ اي ﻧﺪارﻧـﺪ‪.‬‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫‪5‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻪ اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب اﻧﺘﮕﺮال ﻓﺮﻛﺎﻧـﺴﻬﺎي ﭘﺎﻳـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﭘﺮﻳﻮدﻳﻚ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫)ب( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ . y (t ) = x(t ) ∗ h(t‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ اﻧﺘﮕﺮال ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ‪ ،‬ﻣـﻲ داﻧـﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ) ‪. Y ( jω ) = x( jω )H ( jω‬‬
‫ﻧﻴﺰ از ) ‪ ، h(t‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫‪2 sin ω‬‬
‫‪H ( jω ) = e − j ω‬‬
‫‪ω‬‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ H ( jω‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ‪ ، ω = kπ‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻪ ‪ k‬ﺻﺤﻴﺢ ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫)‪Y ( jω )H ( jω ) = δ (ω ) + δ (ω − 5‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 j 5t‬‬
‫= ) ‪y (t‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪2π 2π‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ) ‪ y (t‬ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﺨﺘﻠﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛـﻪ ﻳـﻚ ﻧﻤـﺎﻳﻲ ﻣﺨـﺘﻠﻂ‬
‫ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰودن ﻳﻚ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺗﺄﺛﻴﺮي روي ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﻮدن آن اﻳﺠﺎد ﻧﻤـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫‪ 2π‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ) ‪ ، y (t‬ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻪ ي‬
‫‪5‬‬
‫)ج( از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ( و )ب( ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻮاب ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ‪) ،‬ﺑﻠﻲ(‬
‫‪ (4,14‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﺑﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ X ( jω‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ داده ﺷﺪﻫﺎﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ x(t ) .1‬ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ℑ −1 {(1 + jω )X ( jω )} = Ae −2t u (t ) .2‬‬
‫∞‪+‬‬
‫∫‬
‫‪2‬‬
‫‪X ( jω ) dω = 2π .3‬‬
‫∞‪−‬‬

‫) ‪ x(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺗﺴﺎوي‪ ،‬دارﻳﻢ‬
‫) ‪F −1 {(1 + jω )x( jω )} = A2 −2t u (t‬‬
‫‪٣٢٠‬‬

‫دوﺑﺎره دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪ 1‬‬ ‫‪1 ‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬
‫‪(1 + jω )(2 + jω ) 1 + jω 2 + jω ‬‬
‫‪= A‬‬ ‫‪−‬‬

‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻌﻜﻮس از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق دارﻳﻢ‪:‬‬

‫) ‪x(t ) = Ae − t u (t ) − Ae −2t u (t‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازرا ﺑﻄﻪ ﭘﺎرﺳﺌﻮال‪:‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫∫‬ ‫‪x( jω ) dω = 2π ∫ x(t ) dt‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫∞‪−‬‬
‫∞‪+‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﻪ ‪ ، ∫ x( jω ) dω = 2π‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫∞‪−‬‬
‫∞‪+‬‬
‫) ‪∫ x(t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.dt = 1‬‬
‫∞‪−‬‬

‫ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري ) ‪ x(t‬در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق دارﻳﻢ‪:‬‬

‫∞‪+‬‬
‫‪∫ (A e + A e‬‬ ‫‪− 2 A 2 e −3t )u (t )dt = 1‬‬
‫‪2 − 2t‬‬ ‫‪2 −4‬‬
‫∞‪−‬‬

‫‪⇒ ∫ (A e + Ae‬‬ ‫‪− 2 A 2 e −3t )dt = 1‬‬

‫∞‬
‫‪−2t‬‬ ‫‪− 4t‬‬
‫
‬ ‫‪2‬‬

‫‪A2‬‬
‫⇒‬ ‫‪= 1 ⇒ ± 12 = A‬‬
‫‪12‬‬
‫ﺟﻮاب ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ‪ + 12‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا ) ‪ x(t‬ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,15‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﺑﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ X ( jω‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ x(t ) .1‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .2‬در
≤ ‪x(t ) =
، t‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫∫‬ ‫‪ℜe{X ( jω )}e jωt dω = t e‬‬
‫‪−t‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫ﻋﺒﺎرت رﻳﺎﺿﻲ ) ‪ x(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ در اﻳﻨﺼﻮرت‬
 ‫‪٣٢١‬‬

‫‪x(t ) + x(− t ) FT‬‬

‫= }) ‪εv{x(t‬‬ ‫}) ‪←→ Re{x( jω‬‬
‫‪2‬‬
‫دوﺑﺎره دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪FT {Re{x( jω )}} = t e‬‬
‫‪−t‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫) ‪x(t ) + x(− t‬‬
‫= }) ‪εv{x(t‬‬
‫‪= te‬‬
‫‪−t‬‬

‫‪2‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي
≤ ‪ . x(t ) =
t‬ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺮاي
> ‪ . x(− t ) ، t‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‬
‫‪x(t ) = 2 t e‬‬
‫‪−t‬‬
‫
≥ ‪for t‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫) ‪x(t ) = 2te − t u (t‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (4,16‬ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬

‫‪ π‬‬
‫‪sin  k ‬‬
‫‪ 4  δ t − k π ‬‬
‫∞‪+‬‬
‫∑ = ) ‪x(t‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫∞‪k = −‬‬ ‫‪π ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪4‬‬
‫)اﻟﻒ( ) ‪ g (t‬را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪﻛﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬
‫‪ sin t ‬‬
‫‪x(t ) = ‬‬ ‫) ‪ g (t‬‬
‫‪ πt ‬‬
‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺿﺮب ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻴـﺪ ﻛـﻪ ) ‪ X ( jω‬را در ﻳـﻚ دوره ﺗﻨـﺎوب‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪٣٢٢‬‬

‫∑ = ) ‪x(t‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫‪sin kπ‬‬‫) ‪( 4 )πδ (t − kπ‬‬
‫∞‪−‬‬
‫‪kπ‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫∞‪+‬‬
‫= ) ‪g (t‬‬ ‫) ‪∑ πδ (t − kπ 4‬‬
‫∞‪k = −‬‬

‫)ب( ﭼﻮن ) ‪ g (t‬ﻳﻚ ﻗﻄﺎر ﺿﺮﺑﻪ اﺳﺖ؛ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ G ( jω‬ﻗﻄﺎر ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫از ﺟﺪول ‪4,2‬‬
‫‪‬‬‫‪2π‬‬ ‫‪2πk ‬‬‫∞‬
‫‪‬‬
‫∑‪π k‬‬
‫‪G ( jω ) = π‬‬ ‫‪δ ω −‬‬
‫‪π ‬‬
‫‪4‬‬ ‫∞‪= −‬‬
‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫∞‪+‬‬
‫‪= 8π‬‬ ‫) ‪∑ δ (ω − 8k‬‬
‫∞‪k = −‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ) ‪ ، G ( jω‬ﭘﺮﻳﻮد ‪ ،8‬ﭘﺮﻳﻮدﻳﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺿﺮب ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫‪1   sin t ‬‬ ‫‪‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫‪ FT ‬‬ ‫‪ ∗ G ( jω )‬‬
‫‪2π   πt ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ sin t ‬‬
‫‪ FT ‬را ﺑﺎ ﻧﻤﺎد ) ‪ A( jω‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ؛ در اﻳﻨﺼﻮرت‬ ‫اﮔﺮ ‪‬‬
‫‪ πt ‬‬
‫‪1 ‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫‪‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2π ‬‬
‫‪A‬‬‫(‬ ‫‪j‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫)‬ ‫∗‬ ‫‪8‬‬‫‪π‬‬ ‫∑‬
‫∞‪k = −‬‬
‫‪A( jω − 8k )‬‬
‫‪‬‬
‫‪ 8 rad‬ﺗﻜﺮار ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻛـﻪ ﻣﺸﺨـﺼﺎً ﭘﺮﻳﻮدﻳـﻚ‬ ‫) ‪ x( jω‬ﻫﻤﺎن ) ‪ aA( jω‬ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫‪sec‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪ ،4,2‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1 ω ≤ 1‬‬
‫‪A( jω ) = ‬‬
‫
‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ x( jω ) ،‬را در ﻳﻚ ﭘﺮﻳﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ‪:‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪ω ≤1‬‬
‫‪x ( jω ) = ‬‬
‫‪
1 ≤ ω ≤ 4‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
 ‫‪٣٢٣‬‬

‫‪ (4,17‬درﺳﺘﻲ و ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﮔﺰاره ﻫﺎي زﻳﺮ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻮاب ﺧﻮد دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻓﺮد و ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻓﺮد و ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ب( ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ ﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻓﺮد و ﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ زوج ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻓﺮدﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫از ﺟﺪول ‪ 4,1‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻓﺮد ) ‪ ، x(t‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ اي ﻓـﺮد و ﻣﻮﻫـﻮﻣﻲ ﺧـﺎﻟﺺ‬
‫) ‪ x( jω‬را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻓﺮد و ﻣﻮﻫﻮي ﺧﺎﻟﺺ ) ‪ jx(t‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻄـﻲ‬
‫ﺑﻮدن‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺑﻪ ﺻﻮرت ) ‪ jx( jω‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﺪﻳﻬﻲ اﺳـﺖ ﺗـﺎﺑﻊ ) ‪ jx(iω‬ﻓـﺮد و‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ داده ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ب( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻓﺮد‪ ،‬ﻓﺮد و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﺘﻨـﺎﻇﺮ ﺑـﺎ ﺳـﻴﮕﻨﺎل زوج‪ ،‬زوج‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻓﺮد ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل زوج در ﺣـﻮزه زﻣـﺎن ﺣﺎﺻﻠـﻀﺮب‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻓﺮد در ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل زوج اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﺣﺎﺻـﻞ ﻫﻤـﻮاره ﻓـﺮد ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻓﺮد ﻧﻴﺰ ﻓﺮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮردﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,18‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬

‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪(sin (3ω ))cos ω‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ω2‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪ ،4,2‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛـﻪ ﭘـﺎﻟﺲ ﻣـﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ) ‪ x1 (t‬ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه در ﺷـﻜﻞ‬
‫) ‪sin (3ω‬‬
‫= ) ‪ x1 ( jω‬را ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻـﻴﺖ‬ ‫ح‪ 4,18‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ اي ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫‪ω‬‬
‫ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪x2 (t ) = x1 (t ) ∗ x1 (t ) ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪→ x2 ( jω ) = x1 ( jω‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ sin (3ω ) ‬‬
‫‪=‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ω ‬‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x2 (t‬در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,18‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻـﻴﺖ ﺷـﻴﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ‬
٣٢٤

2
1 1  sin (3ω ) 
x2 (t + 1)←
FT
→ e jω  
2 2  ω 
,
2
1 x2 (t − 1)←  sin (3ω ) 
FT
→ 1 e − jω  
2 2  ω 
:‫ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﻛﺮدن دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ دارﻳﻢ‬
2

h(t ) = 1 (x (t + 1) + x2 (t − 1))←→ cos ω  sin 3ω 

2 2
FT

 ω 
x2 (t )
x1 (t ) 3
1 2
2

-٣ ٣ -٦ ٦

h(t )
5/4

1
4
t
-٧ -٥ +٥ +٧
4,18‫ﺷﻜﻞ ح‬

:‫ ﺑﻪ ﺻﻮرت رﻳﺎﺿﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬h(t )

 ‫‪٣٢٥‬‬

‫‪5 , t < 1‬‬

‫‪ 4‬‬
‫‪ t 3‬‬
‫‪− +‬‬ ‫‪1≤ t ≤ 5‬‬
‫‪h(t ) =  4 2‬‬
‫‪ t 7‬‬ ‫‪5< t ≤7‬‬
‫‪− + 8‬‬
‫‪ 8‬‬
‫
‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,19‬ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻋﻠّﻲ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪jω + 3‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ازاي ورودي ) ‪ x(t‬ﺧﺮوﺟﻲ زﻳﺮ را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫) ‪y (t ) = e −3t u (t ) − e −4t u (t‬‬
‫) ‪ x(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫) ‪Y ( jω‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫) ‪x ( jω‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ y (t ) = e −3t u (t ) − e −4t u (t‬داده ﺷﺪﻫﺎﺳﺖ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ) ‪ Y ( jω‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪Y ( jω‬‬ ‫‪−‬‬ ‫=‬
‫) ‪3 + jω 4 + jω (3 + jω )(4 + jω‬‬
‫‪ H ( jω ) = 1‬دارﻳﻢ‪:‬‬ ‫ﭼﻮن‬
‫‪3 + jω‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫=‬
‫) ‪H ( jω ) (4 + jω‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ‪ ،‬ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪x(t ) = e −4t u (t‬‬
‫‪٣٢٦‬‬

‫‪ (4,20‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻋﻠّﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﺪار ‪ RLC‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪ 20-3‬رادر ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻣﺪار را ﺑﻴﺎﺑﻴـﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧﻴـﺪ از‬
‫ﺟﺪوﻟﻬﺎي ‪ 1-4‬و ‪ 2-4‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫از ﺟﻮاب ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪ ،3,20‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻣﺪار ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪− ω + j ω +1‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺘﻦ آن ﺑﻪ دﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪−1 ‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪j 3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪+ −‬‬ ‫‪j + jω 1 +‬‬ ‫‪j + jω ‬‬
‫‪ 2 2‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﻔﺖ ﺗﺒـﺪﻳﻼت اراﺋـﻪ ﺷـﺪه در ﺟـﺪول ‪ ،4,2‬از ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ) ‪ h(t ) ، H ( jω‬را ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪:‬‬
‫‪  1‬‬ ‫‪3 ‬‬ ‫‪ 1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ − − 2 j t‬‬ ‫‪‬‬
‫‪− 1   − 2 +‬‬ ‫‪2 ‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪ 2 2 ‬‬
‫) ‪u (t‬‬
‫= ) ‪h(t‬‬ ‫‪−e‬‬ ‫‪+e‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪j 3‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎ ﺳﺎده ﺳﺎزي دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪2 − 1 2t  3 ‬‬
‫= ) ‪h(t‬‬ ‫‪e sin ‬‬ ‫) ‪t u (t‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 2 ‬‬
‫‪ (4,21‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي زﻳﺮ را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪[e‬‬ ‫‪− at‬‬
‫]‬
‫)اﻟﻒ(
> ‪cos ω
t , a‬‬
‫‪−3 t‬‬
‫‪e‬‬ ‫)ب( ‪sin 2t‬‬
‫‪1 + cos πt ,‬‬ ‫‪t ≤1‬‬
‫‪x(t ) = ‬‬ ‫)ج(‬
‫
‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪t >1‬‬
‫∞‬

‫)د( ‪∑ a δ (t − kT ), (a ) < 1‬‬

‫
= ‪k‬‬
‫‪k‬‬

‫‪[te‬‬ ‫‪−2 t‬‬

‫]‬
‫)ﻫـ( ) ‪sin 4t u (t‬‬
 ٣٢٧

 sin π t   sin 2 π (t − 1)

 π t   π (t − 1)  (‫)و‬
  
(‫ )اﻟﻒ‬21-4 ‫ ﺷﻜﻞ م‬x(t ) (‫)ز‬
(‫ )ب‬21-4 ‫ ﺷﻜﻞ م‬x(t ) (‫)ح‬
1 − t 2 ,
< t < 1
x(t ) =  (‫)ط‬

, ‫در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت‬
∞

∑
− t −2n
e (‫)ي‬
n = −∞

x(t ) x(t )

٢ ١
... ...
-٢ -١ ١ ٢
(‫)ب‬ -١
(‫)اﻟﻒ‬
21-4 ‫ﺷﻜﻞ م‬
:‫ﺣﻞ‬

:‫)اﻟﻒ( ﺳﻴﮕﻨﺎل داده ﺷﺪه ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‬

1 1
e −∝t cos(ω
t )u (t ) = e −at e jω .t u (t ) + e −at e − jω
t u (t )
2 2
:‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
1 1
x ( jω ) = −
2[a − jω
+ jω ] 2[a + jω
+ jω ]
:‫)ب( ﺳﻴﮕﻨﺎل داده ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‬
x(t ) = e −3t sin (2t )u (t ) + e 3t sin (2t )u (t )
:‫دارﻳﻢ‬
٣٢٨

11
2j 2j
x1 (t ) = e −3t
sin 2t u (t )←→ x1 ( jω ) =
FT
−
3 − 2 j + jω 3 + 2 j + j ω
:‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
x2 (t ) = e 3t sin (2t )u (− t )
= − x1 (− t )←
FT
→ x 2 ( jω ) = − x1 (− jω )
1 1
2j 2j
= −
3 − 2 j − j ω 3 + 2 j − jω
:‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
x( jω ) = x1 ( jω ) + x 2 ( jω )
3j 3j
= −
9 + (ω + 2 ) 9 + (ω − 2 )
2 2

:‫( دارﻳﻢ‬4,9) ‫)ج( ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‬

1
x ( jω ) =
1 − a e − jωT
:‫)ﻫـ( دارﻳﻢ‬

x(t ) =  1 te −2t e 4 jt u (t )

 2j 
−  1 te −2t e −4 jt u (t )
 2 j
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
1 1
2j 2j
x ( jω ) = −
(2 − 4 j + jω ) (2 + 4 j + jω )2
2

:‫)و( دارﻳﻢ‬
sin πt FT 1 ω < π
x1 (t ) = ←→ x1 ( jω ) = 
πt 
ather
‫و ﻧﻴﺰ‬
sin 2 π (t − 1) FT e −2ω ω < 2π
x2 (t ) = ←→ x2 ( jω ) = 
π (t − 1) 
other
 ‫‪٣٢٩‬‬

‫‪1‬‬
‫‪x(t ) = x1 (t )x2 (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫→‬ ‫) ‪x1 ( jω ) ∗ x2 ( jω‬‬
‫‪2π‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪e − jω , ω < π‬‬
‫‪‬‬
‫) (‬
‫‪ 1 (3π + ω )e − jω ,−3π < ω < −π‬‬
‫‪x( jω ) =  2π‬‬
‫) (‬
‫‪ 1 (3π − ω )e − jω π < ω < 3π‬‬
‫‪ 2π‬‬
‫
‪‬‬ ‫‪other‬‬
‫)ذ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ )‪ ،(4,9‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪:‬‬
‫‪2j‬‬ ‫‪sin ω ‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪cos 2ω −‬‬
‫‪ω ‬‬ ‫‪ω ‬‬
‫∞‬
‫= ) ‪x1 (t‬‬ ‫) ‪∑ δ (t − 2k‬‬
‫∞‪k = −‬‬
‫)خ( اﮔﺮ‬

‫در اﻳﻨﺼﻮرت‬
‫)‪x(t ) = 2 x1 (t ) + x1 (t − 1‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫[‬
‫‪x( jω ) = x1 ( jω ) 2 + e −ω‬‬ ‫]‬
‫∞‬
‫‪=π‬‬ ‫)‪∑ δ (ω − kπ )[2 + (− 1‬‬
‫∞‪k = −‬‬
‫‪k‬‬
‫]‬
‫)ط( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ )‪ (4,9‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1 2e − jω 2e − jω − 2‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪jω − ω 2‬‬ ‫‪jω 2‬‬
‫)ي( ) ‪ x(t‬ﺑﺎ دوره ﻣﺘﻨﺎوب )‪ (2‬ﭘﺮﻳﻮدﻳﻚ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫∞‬
‫~ ∑ ‪x ( jω ) = π‬‬
‫) ‪x ( jkπ )δ (ω − kπ‬‬
‫∞‪k = −‬‬

‫~ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻳﻚ دوره ﻣﺘﻨﺎوب ) ‪ x(t‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‬

‫ﻛﻪ ) ‪x ( jω‬‬
‫∞‬
‫‪x ( jω ) = π‬‬ ‫) ‪∑ ~x ( jkπ )δ (ω − kπ‬‬
‫∞‪k = −‬‬

‫~ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻳﻚ دوره ﺗﻨﺎوب ) ‪ x(t‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‬

‫ﻛﻪ ) ‪x ( jω‬‬
‫‪٣٣٠‬‬

‫= ) ‪x ( jω‬‬
‫‪1 1 − e −2( jω +1) e −2 1 − e −2(1+ jω ) ‬‬
‫‪−‬‬
‫[‬ ‫]‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1 − e − 2  1 + jω‬‬ ‫‪1− jω‬‬ ‫‪‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,22‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در زﻣﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺒﺪﻳﻠﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:‬‬
‫]) ‪2 sin[3(ω − 2π‬‬
‫= ) ‪X ( jω‬‬ ‫)اﻟﻒ(‬
‫) ‪(ω − 2π‬‬
‫)ب( )‪X ( jω ) = cos(4ω + π / 3‬‬
‫)ج( داﻣﻨﻪ و ﻓﺎز ) ‪ X ( jω‬در ﺷﻜﻞ م ‪) 22-4‬اﻟﻒ( رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫)د( ]) ‪X ( jω ) = 2[δ (ω − 1) − δ (ω + 1)] + 3[δ (ω − 2π ) + δ (ω + 2π‬‬
‫)ﻫـ( ) ‪ X ( jω‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ م ‪) 22-4‬ب( اﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪X ( jω‬‬ ‫) ‪ X ( jω‬‬
‫) ‪X ( jω‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪-٣ -٢ -١‬‬
‫‪١ ٢ ٣‬‬ ‫‪-١‬‬ ‫‪١ω‬‬
‫‪-١‬‬ ‫‪− 3ω‬‬

‫)ب(‬
‫)ا(‬

‫ﺷﻜﻞ م ‪22-4‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪e j 2πt t < 3‬‬
‫‪) x(t ) = ‬اﻟﻒ(‬
‫
‪‬‬ ‫‪other‬‬
 ‫‪٣٣١‬‬

‫‪1 − jπ‬‬ ‫‪1 jπ‬‬

‫) ‪) x(t ) = e 3 δ (t − 4 ) + e 3 δ (t + 4‬ب(‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫)ج( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ي ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (4,8‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∫‬ ‫∞‪−‬‬
‫‪x( jω ) e jαx ( jω ) e jωt dt‬‬
‫از ﺷﻜﻞ داده ﺷﺪه دادﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1  sin (t − 3) cos(t − 3) − 1‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪π  t −3‬‬ ‫‪(t − 3)2 ‬‬
‫‪2j‬‬ ‫‪3‬‬
‫= ) ‪) x(t‬د(‬ ‫‪sin t +‬‬ ‫) ‪cos(2πt‬‬
‫‪π‬‬ ‫‪π‬‬
‫)ﻫـ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪(4,8‬؛ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪cos 3t sin t − sin 2t‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪jπt‬‬ ‫‪jπt 2‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (1,23‬ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪e −t ,‬‬ ‫‪
≤ t ≤1‬‬
‫‪x
(t ) = ‬‬ ‫ﺻﻮرت‬ ‫در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ‬
‫‪
,‬‬
‫ﺑﺮاي ﻓﻮرﻳﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺷﻜﻞ م ‪ 23-4‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﺎﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x
(t‬و ﺳﭙﺲ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاص ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ م ‪23-4‬‬

‫) ‪x1 (t‬‬ ‫) ‪x2 (t‬‬

‫) ‪x
(− t‬‬ ‫) ‪x
(t‬‬ ‫) ‪x
(t‬‬
‫‪-١‬‬
‫‪-١‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪t‬‬
‫)اﻟﻒ(‬ ‫)ب(‬
‫) ‪− x
(− t‬‬
‫) ‪x3 (t‬‬ ‫) ‪x4 (t‬‬
‫)‪X
(t + 1‬‬
‫) ‪X
(t‬‬ ‫) ‪tx
(t‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬
‫)ج(‬ ‫)د(‬
‫‪٣٣٢‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻴﮕﻨﺎل داده ﺷﺪه ) ‪ x
(t‬از ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (4,8‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺗﺒـﺪﻳﻞ‬
‫ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪1 − e − (1+ jω‬‬
‫= ) ‪x
( jω‬‬
‫‪1 + jω‬‬
‫)‪ (i‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫) ‪x1 (t ) = x
(t ) + x
(− t‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاص ﺧﻄﻲ ﺑﻮدن و ﻣﻌﻜﻮس ﭘﺬﻳﺮي در زﻣﺎن‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دادﻳﻢ‪:‬‬
‫‪2 − 2e −1 cos ω − 2ωe −1 sin ω‬‬
‫= ) ‪x1 ( jω ) = x
( jω ) + x
(− jω‬‬
‫‪1+ ω 2‬‬
‫)‪ (ii‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫) ‪x2 (t ) = x
(t ) − x
(− t‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاص ﺧﻄﻲ ﺑﻮدن و ﻣﻌﻜﻮس ﭘﺬﻳﺮي در زﻣﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ − 2ω + 2e −1 sin ω + 2ωe −1 cos ω ‬‬
‫‪x2 ( jω ) = x
( jω ) − x
(− jω ) = j ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1+ ω 2‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪ (iii‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫)‪x3 (t ) = x
(t ) + x
(t + 1‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺧﻄﻲ ﺑﻮدن و ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫= ) ‪x3 ( jω ) = x
( jω ) + e jω x
(− jω‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪1 + e jω − e −1 1 + e − jω‬‬
‫‪1 + jω‬‬
‫)‪ (iv‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫) ‪X 4 (t ) = tx
(t‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﺸﺘﻖ در ﺣﻮزه ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪d‬‬
‫‪x 4 ( jω ) = j‬‬ ‫) ‪x
( jω‬‬
‫‪dω‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪1 − 2e −1e − jω − jωe −1e − jω‬‬
‫= ) ‪x 4 ( jω‬‬
‫‪(1 + jω )2‬‬
 ‫‪٣٣٣‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪) (2,24‬اﻟﻒ( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻛﺪام ﻳﻚ از ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺣﻘﻴﻘـﻲ ﺷـﻜﻞ م ‪ ،24-4‬ﻫـﺮ ﻳـﻚ از‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ را ﺑﺮآورده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫)‪ℜe{X ( jω )} =
(1‬‬

‫‪١‬‬
‫‪-٥ -٤ -٣ -٢ -١‬‬ ‫‪١ ٢‬‬ ‫‪٣ ٤‬‬ ‫‪٥ ٦ ٧‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪-٦‬‬
‫‪-١‬‬

‫)اﻟﻒ(‬

‫) ‪x(t‬‬

‫‪٢‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪t‬‬
‫)ب(‬
‫ﺷﻜﻞ م ‪) 24-4‬اﻟﻒ‪ ،‬ب(‬

‫) ‪x(t‬‬
‫) ‪x(t‬‬

‫‪١‬‬
‫‪-٢‬‬ ‫‪٨‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٣‬‬

‫)د(‬ ‫)ج(‬
‫‪٣٣٤‬‬

‫‪2‬‬
‫‪x(t ) = t 2 e‬‬ ‫‪x(t ) = e −t‬‬
‫‪−t‬‬ ‫‪/2‬‬

‫ﺷﻜﻞ م ‪) 24-4‬اداﻣﻪ( )ج‪ ،‬د‪ ،‬ﻫـ و(‬

‫)‪g m {X ( jω ) =
} (2‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﻳﻚ ‪ a‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ) ‪ e jaω X ( jω‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫∞‪+‬‬
‫∫‬‫∞‪−‬‬
‫)‪X ( jω )dω =
(4‬‬
‫∞‪+‬‬
‫∫‬‫∞‪−‬‬
‫)‪ωX ( jω )dω =
(5‬‬
‫)‪X ( jω ) (6‬‬
‫)ب( ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻲ ﺑﺴﺎزﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت )‪ ،(2) ،(1‬و )‪ (5‬را داﺷﺘﻪ و ﺑﻘﻴﻪ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( )‪ (i‬ﺑـﺮاي اﻳﻨﻜـﻪ
= }) ‪ Re{x( jω‬ﺑﺎﻳـﺴﺘﻲ ﺳـﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘـﻲ و ﻓـﺮد ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺷﻜﻞ ﻫﺎي)اﻟﻒ( و )پ( اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ را دارا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫)‪ (ii‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ
= }) ‪ Im{x( jω‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ و زوج ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳـﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي‬
‫اﺷﻜﺎل )ث( و )ح( اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ را دارﻧﺪ‪.‬‬
‫)‪ (iii‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺪدي ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ α‬ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﻃﻮرﻳﻜﻪ ) ‪ e jα ∝ x( jω‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺴﺘﻲ‬
‫) ‪ x(t + α‬ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ و زوج ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺳـﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي اﺷـﻜﺎل )اﻟـﻒ( و )ب( و )ث( و )ح( اﻳـﻦ‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ را دارﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣٣٥‬‬

‫)‪ (iv‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳـﺴﺘﻲ
= )
(‪ ، x‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳـﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي )اﻟـﻒ( و )ب( و‬
‫)پ( و )ت( و )ح( اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ را دارا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫)‪ (v‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺮط ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ
= )
= ‪ x(t‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳـﻴﮕﻨﺎل در )ب( و )ج( و‬
‫)د( و )ﻫـ( اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ را دارا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫)‪ (vi‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺳـﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﻣﺘﻨـﺎوب ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬـﺎ ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﺷـﻜﻞ‬
‫)اﻟﻒ( اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ را در )ب( ﺑﺮاي اﻳﻨﻜـﻪ ﺳـﻴﮕﻨﺎﻟﻲ ﺷـﺮﻃﻬﺎي )‪ (i‬و )‪ (iv‬و )‪ (v‬را ﺑـﺮآورده ﺳـﺎزﻧﺪ‪،‬‬
‫
= ) ‪x(t‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻓﺮد و ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ و
= ) ‪ x′(t‬و‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎل در زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫) ‪x(t‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬
‫‪-٢‬‬ ‫‪-١‬‬

‫ﺷﻜﻞ ح‪4,2,4‬‬
‫‪...........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.....‬‬
‫‪ X ( jω ) (4,25‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﺷﻜﻞ م ‪ 25-4‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( ) ‪  X ( jω‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ب( )
‪ X ( j‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫∞‪+‬‬
‫را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬ ‫∫‬‫∞‪−‬‬
‫)ج( ‪X ( jω )dω‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫‪2 sin ω‬‬
‫∫‬‫∞‪−‬‬
‫) ‪X ( jω‬‬
‫‪ω‬‬
‫)د( ‪e j 2ω dω‬‬
‫∞‪+‬‬
‫∫‬
‫‪2‬‬
‫)ﻫـ( ‪X ( jω ) dω‬‬
‫∞‪−‬‬

‫)و( ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ }) ‪ ℜe{X ( jω‬را رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‪ :‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت را ﺑﺪون ﻳﺎﻓﺘﻦ ) ‪ X ( jω‬اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ م ‪25-4‬‬
‫) ‪x(t‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪١‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٣‬‬

‫‪٣٣٦‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ )‪ y (t ) = x(t + 1‬ﺳـﻴﮕﻨﺎﻟﻲ ﺣﻘﻴﻘـﻲ زوج ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ) ‪ Y ( jω‬ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ و زوج ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ
= ) ‪ ∆Y ( jω‬و ﻧﻴﺰ ﭼﻮن ) ‪ Y ( jω ) = e jω x( jω‬ﻣﻲ داﻧـﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ‪. ∆x( jω ) = −ω‬‬
‫∞‪+‬‬
‫‪x( j
) = ∫ x(t )dt = 7‬‬ ‫)ب( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫∞‪−‬‬
‫∞‪+‬‬
‫‪∫ x( jω )dω = 2πx(
) = 4π‬‬
‫∞‪−‬‬
‫)ج( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪2 sin ω‬‬
‫= ) ‪ . Y ( jω‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟﻲ ) ‪ y (t‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬ ‫)ت( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ‪e 2 jω‬‬
‫‪ω‬‬
‫‪1 − 3 < t < −1‬‬
‫‪y (t ) = ‬‬
‫
‪‬‬ ‫‪other‬‬
‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﻧﺘﮕﺮال داده ﺷﺪه ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫∞‪+‬‬
‫) ‪∫ x(t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪dt = 26π‬‬
‫∞‪−‬‬

‫)د( ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ ﻣﻌﻜــﻮس }) ‪ Re{x( jω‬ﺑﺮاﺑــﺮ اﺳــﺖ ﺑــﺎ }) ‪ εv{x(t‬ﻛــﻪ ﺑﺮاﺑــﺮ اﺳــﺖ ﺑــﺎ‪:‬‬

‫‪ [x(t ) + x(− t )] 2‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪εv( x(t )) :‬‬

‫}) ‪Ev{x(t‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪3/2‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪1/ 2‬‬
‫‪-٣‬‬ ‫‪-٢‬‬ ‫‪-١‬‬ ‫‪١ ٢‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................‬‬
‫‪) (4,26‬اﻟﻒ( ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ زوﺟﻬﺎي ) ‪ x(t‬و ) ‪ ، H ( jω‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ‪ ،‬و ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻓﻮرﻳﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫) ‪ x(t ) = te −2t u (t‬و ) ‪h(t ) = e −4t u (t‬‬ ‫)‪(i‬‬
‫) ‪h(t ) = te −4 u (t ) , x(t ) = te −2t u (t‬‬ ‫)‪(ii‬‬
 ‫‪٣٣٧‬‬

‫) ‪h(t ) = e t u (− t ) , x(t ) = e −t u (t‬‬ ‫)‪(iii‬‬

‫)ب( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ )‪ x(t ) = e − (t −2 )u (t − 2‬و ) ‪ h(t‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ م ‪ 26-4‬اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ‬
‫را ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ زوج ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﻧـﺸﺎﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ) ‪ y (t ) = x(t ) ∗ h(t‬و‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ) ‪ H ( jω ) X ( jω‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬

‫) ‪h(t‬‬

‫‪١‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪٣‬‬
‫ﺷﻜﻞ م ‪26-4‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ زوﺟﻬﺎي ) ‪ x(t‬و ) ‪ h(t‬داده ﺷﺪه را ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ) ‪ X ( jω‬و ) ‪ ، H ( jω‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ‪ ،‬و ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫)‪h(t ) = e −4t u (t ) , x(t ) = te −2t u (t ) (i‬‬

‫)اﻟﻒ( )‪ (i‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ 1 ‬‬
‫‪Y ( jω ) = x( jω )H ( jω ) = ‬‬ ‫‪2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ (2 + jω )   4 + jω ‬‬
‫‪114‬‬ ‫‪1/ 4‬‬ ‫‪1/ 2‬‬
‫=‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪4 + jω 2 + jω (2 + jω )2‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫) ‪y (t ) = e −4t u (t ) − e −2t u (t ) + 1 te −2t u (t‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪ (ii‬دارﻳﻢ‪:‬‬
٣٣٨

 1  1 
Y ( jω ) = x( jω )H ( jω ) =  2  2
 (2 + jω )   (4 + jω ) 
1 1 1 1
= 4 + 4 − 4 + 4
2 + jω (2 + jω )2 4 + jω (4 + jω )2
:‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‬
y (t ) = 1 e −2t u (t ) + 1 te −2t u (t ) − 1 e −4t u (t ) + 1 te −4t u (t )
4 4 4 4
:‫( دارﻳﻢ‬iii)
Y ( jω ) = x( jω )H ( jω )
 1  1 
=  
1 + jω  1 − jω 
y (t ) = 1 e
−t
2
:‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‬
:‫ دارﻳﻢ‬h(t ) ‫ و‬x(t ) ‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ‬

t <1
 −(t −1)
y (t ) = 1 − e 1< t ≤ 5
 −(t −5 ) −(t −1) t > 5
e −e
:‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‬
2e − j 3ω
Y ( jω ) =
ω (1 + jω )
 e −2 jω  e − jω 2 sin 2ω
= 
1 + jω  ω
= x( jω )H ( jω )

.................................................................................................................................................................
‫( ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬4,27
x(t ) = u (t − 1) − 2u (t − 3)
‫و‬
 ‫‪٣٣٩‬‬

‫∞‪+‬‬
‫~‬
‫= ) ‪x (t‬‬ ‫) ‪∑ x(t − kT‬‬
‫∞‪k = −‬‬

‫~ ‪ ،‬و ) ‪ X ( jω‬را ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ) ‪ x(t‬ﻓـﺮض‬

‫ﻛﻪ در آن
> ‪ ak . T‬را ﺿﺮاﺋﺐ ﺳـﺮي ﻓﻮرﻳـﻪ ) ‪x (t‬‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻋﺒﺎرت رﻳﺎﺿﻲ ) ‪ X ( jω‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫‪1  2πk ‬‬
‫= ‪. ak‬‬ ‫‪X j‬‬ ‫)ب( ﻋﺒﺎرت رﻳﺎﺿﻲ ﺿﺮاﺋﺐ ‪ ak‬را ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻴﺪ ﻛﻪ ‪‬‬
‫‪T  T ‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x(t‬ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ) ‪ x( jω‬اﺳﺖ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪x( jω ) = ∫ x(t ) e − jωt dt = ∫ e − jωt dt − ∫ e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪sin ω‬‬
‫‪=2‬‬ ‫‪2 1 − e − jω e − jω 2‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪ω‬‬
‫)ب( ﺿﺮاﻳﺐ ﺳﺮي ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ak‬ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪2π‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪−j‬‬ ‫‪kt‬‬
‫= ‪ak‬‬
‫‪T‬‬ ‫∫‬ ‫‪T‬‬
‫‪x (t ) e‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪dt‬‬

‫‪ 2 − j 2π kt‬‬ ‫‪3 −j‬‬

‫‪2π‬‬
‫‪kt‬‬ ‫‪‬‬
‫‪= 1  ∫ e T dt − − ∫ e T dt ‬‬
‫‪2 1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬

‫=‬
‫‪sin k π‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪2 1 − e − jk π e − j 3 k π 2‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪kπ‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﻮاب ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ( و )ب( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1  2πk ‬‬
‫= ‪ak‬‬ ‫‪x j‬‬ ‫‪‬‬
‫‪T  T ‬‬
‫ﻛﻪ ‪. T = 2‬‬
‫‪٣٤٠‬‬

‫‪) (4,28‬اﻟﻒ( ) ‪ X ( jω‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬و‬

‫∞‪+‬‬
‫= ) ‪P(t‬‬ ‫‪∑a e‬‬
‫∞‪n = −‬‬
‫‪n‬‬
‫‪jnω
t‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺳﺮي ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﺘﻨﺎوب ) ‪ ، p(t‬ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻪ
‪ ω‬اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳـﺮ را‬
‫ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫) ‪y (t ) = x(t ) p(t‬‬ ‫)م ‪(1-28-4‬‬
‫)ب( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ) ‪ X ( jω‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ م ‪) 28-4‬اﻟﻒ( اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻴﻒ ) ‪ y (t‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ )م ‪ (1-28-4‬ﺑﻪ‬
‫ازاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ) ‪ ( pt‬ﻫﺎي زﻳﺮ رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫)‪p(t ) = cos(t / 2) (i‬‬
‫)‪p(t ) = cos(t ) (ii‬‬
‫) ‪iii) ( p(t ) = cos(2t‬‬
‫) ‪iv) ( p(t ) = (sin )(sin 2t‬‬
‫‪v) ( p(t ) = cos 2 t − cos t‬‬
‫∞‬
‫= ) ‪vi) ( p(t‬‬ ‫) ‪∑ δ (t − πn‬‬
‫∞‪n = −‬‬
‫∞‬
‫= ) ‪vii) ( p(t‬‬ ‫)‪∑ δ (t − 2πn‬‬
‫∞‪n = −‬‬

‫) ‪X ( jω‬‬

‫)اﻟﻒ(‬
‫‪ω‬‬

‫ﺷﻜﻞ م ‪28-4‬‬

‫…‬ ‫…‬

‫‪− 3π − 2π‬‬ ‫‪−π − π π‬‬ ‫‪π‬‬ ‫‪2π‬‬ ‫‪3π‬‬ ‫‪4π‬‬ ‫‪5π‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪6 6‬‬
‫)ب(‬
 ‫‪٣٤١‬‬

‫∞‬

‫( )‪viii‬‬ ‫= ) ‪p (t‬‬ ‫) ‪∑ δ (t − 4πn‬‬

‫∞‪n = −‬‬
‫∞‬
‫∞ ‪1‬‬
‫) ‪ix) ( p (t ) = ∑ δ (t − 2πn ) − ∑ δ (t − πn‬‬
‫∞‪n = −‬‬ ‫∞‪2 n= −‬‬
‫)‪ p(t ) (x‬ﻣﻮج ﭼﻬﺎرﮔﻮش ﻣﺘﻨﺎوب ﺷﻜﻞ م ‪) 28-4‬ب(‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( از ﺟﺪول ‪ 4,2‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫∞‪n = +‬‬ ‫∞‬
‫= ) ‪p( f‬‬ ‫‪∑ ak e jnω
t ←‬‬
‫∞‪n = −‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪→ p( jω ) = 2π‬‬ ‫) ‪∑ α / δ (ω − kω‬‬
‫∞‪k = −‬‬
‫
‬

‫از اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ دارﻳﻢ‪:‬‬

‫∞‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪Y ( jω‬‬ ‫))
‪{x( jω ) ∗ H ( jω )} = ∑ a k x( j (ω − kω‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∞‪k = −‬‬

‫)ب( ﻃﻴﻒ در ﺷﻜﻞ ح‪ .4,28‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٣٤٢‬‬

‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫) ‪Y ( jω‬‬

‫‪ω‬‬
‫‪ω‬‬

‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫) ‪Y ( jω‬‬

‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬

‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬
‫‪Y ( jω ) 1‬‬
‫‪2Π‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪−2‬‬
‫‪2Π‬‬ ‫‪3Π‬‬

‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬

‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫) ‪sin ( Π ω / c‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2.‬‬
‫‪2Π‬‬ ‫‪ω‬‬

‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬

‫ﺷﻜﻞ ح‪.4,28‬‬
‫‪...........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ x(t ) (4,29‬ﺗﺎﺑﻊ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ م ‪) 29-4‬اﻟﻒ( اﻧﺪازه و ﻓﺎز ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ‬
‫) ‪ X ( jω‬آن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺗﻮاﺑﻊ ) ‪ ، xc (t ) ، xb (t ) ، xa (t‬و ) ‪ xd (t‬ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ) ‪ X ( jω‬اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻓـﺎز‬
‫ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ ﻫــﺮ ﻳــﻚ ﻣﺘﻔــﺎوت‪ ،‬و ﻣﻄــﺎﺑﻖ ﺷــﻜﻠﻬﺎي م ‪) 29-4‬ب( ﺗــﺎ )ﻫـــ( اﺳــﺖ‪  X a ( jω ) .‬و‬
 ‫‪٣٤٣‬‬

‫) ‪ X b ( jω‬ﺑﺎ اﻓﺰودن ﻳﻚ ﻓـﺎز ﺧﻄـﻲ ﺑـﻪ ) ‪  X ( jω‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه اﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺑـﻪ دﺳـﺖ آوردن‬
‫) ‪  X ( jω ) ،  X c ( jω‬را ﺣـــــﻮل
= ‪ ω‬ﻣـــــﻨﻌﻜﺲ ﻛـــــﺮده اﻳـــــﻢ‪ ،‬و ) ‪  X d ( jω‬از‬
‫ﺟﻤــﻊ ) ‪  X c ( jω‬و ﻳــﻚ ﻓــﺎز ﺧﻄــﻲ ﺑــﻪ دﺳــﺖ آﻣــﺪه اﺳــﺖ‪ .‬ﺑــﻪ ﻛﻤــﻚ ﺧــﻮاص ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ‬
‫) ‪ ، xc (t ) ، xb (t ) ، xa (t‬و ) ‪ xd (t‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ) ‪ x(t‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫) ‪x ( jω‬‬

‫) ‪ X b ( jω‬‬
‫‪π /2‬‬

‫‪ =b‬ﺷﻴﺐ‬

‫‪−π / 2‬‬
‫)ج(‬
‫‪٣٤٤‬‬

‫) ‪ X c ( jω‬‬
‫‪π /2‬‬

‫) ‪ X d ( jω‬‬
‫‪π /2‬‬
‫‪−π /2‬‬
‫‪ =d‬ﺷﻴﺐ‬
‫)د(‬

‫‪−π /2‬‬

‫)ﻫـ(‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)‪ (i‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪xa ( jω ) = x( jω ) e jx ( jω )− j∝ω‬‬
‫‪= x( jω )e − j∝ω‬‬
‫از اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ زﻣﺎﻧﻲ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪x∝ (t ) = x(t − a‬‬
‫)‪ (ii‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪xb { jω} = x( jω ) e j
x ( jω )+ jbω‬‬
‫‪= x( jω )e jbω‬‬
‫از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
 ‫‪٣٤٥‬‬

‫) ‪xb (t ) = x(t + b‬‬

‫)‪ (iii‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪x ( jω‬‬
‫‪x c ( j ω ) = x ( jω ) e − j 2‬‬ ‫) ‪= x ∗ ( jω‬‬
‫از ﻣﺰدوج ﮔﻴﺮي و ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﻌﻜﻮس ـ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫) ‪xc (t ) = x ∗ (− t‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ) ‪xc (t ) = x(− t‬‬
‫)‪ (iv‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪xd ( jω ) = x( jω ) e − j
x ( jω )+ jωd‬‬
‫‪= x ∗ ( jω )e jω‬‬
‫از ﺧﺎﺻﻴﺘﻬﺎي ﻣﺰدوج ﮔﻴﺮي و ﻣﻌﻜﻮس زﻣﺎﻧﻲ و ﺷﻴﻔﺖ زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫) ‪xd (t ) = x ∗ (− t − d‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪ x(− t − d ) ،‬ﻧﻴﺰ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,30‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ‪ g (t ) = x(t ) cos‬و ) ‪ g (t‬داراي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ زﻳﺮﺳﺖ‬

‫‪1,‬‬ ‫‪ω ≤2‬‬

‫‪G ( jω ) = ‬‬
‫‪
,‬‬ ‫در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫)اﻟﻒ( ) ‪ x(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪..‬‬
‫)ب( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ X 1 ( jω‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x1 (t‬را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪ .‬ﻛﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬
‫‪2 ‬‬
‫‪g (t ) = x1 (t )cos t ‬‬
‫‪3 ‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪ω (t ) = cos t ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫])‪→ ω ( jω ) = π [δ (ω − 1) + δ (ω + 1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪g (t ) = x(t )cos t ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫= ) ‪→ G ( jω‬‬ ‫]) ‪[x( jω )∗ ω ( jω‬‬
‫‪2π‬‬
‫‪٣٤٦‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪G ( jω‬‬
‫))‪x( j (ω − 1)) + 1 x( j (ω + 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ G ( jω‬در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,30‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﻓﻮق واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ) ‪x( jω‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,30‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫) ‪G ( jω‬‬
‫) ‪G ( jω‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬

‫‪٠‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬

‫‪-٢‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪-١ ٠‬‬ ‫‪١‬‬

‫ﺷﻜﻞ ح‪4,30‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪2 sin‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬
‫‪πt‬‬
‫)ب( ) ‪ x1 ( jω‬در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,30‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪) (4,31‬اﻟﻒ( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬داراي ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻫﺎي زﻳﺮ‬
‫) ‪h1 (t ) = u (t‬‬
‫) ‪h2 = −2δ (t ) + 5e − 2u (t‬‬
‫) ‪h3 (t ) = 2t −t u (t‬‬
‫ﺑﻪ ورودي ) ‪ x(t‬ﭘﺎﺳﺦ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺎﺳـﺦ را ﺑـﻪ ورودي ‪ cos t‬ﺑﺪﻫـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ‪ cos t‬را ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﻛﺎﻣﻞ ﻳـﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬
 ٣٤٧

:‫ﺣﻞ‬
:‫)اﻟﻒ( دارﻳﻢ‬
x(t ) = cos t ←
FT
→ x( jω ) = π [δ (ω + 1) + δ (ω − 1)]
:‫( دارﻳﻢ‬i)
1
h1 (t ) = u (t )←
FT
→ H 1 ( jω ) = + πδ (ω )
jω
:‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
π
Y ( jω ) = x( jω )H 1 ( jω ) = [δ (ω − 1)]
j
:‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‬
y (t ) = sin (t )
:‫( دارﻳﻢ‬ii)
5
h2 (t ) = −2δ (t ) + 5e − 2t u (t )←
FT
→ H 2 ( j ω ) = −2 +
2 + jω
:‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
π
Y ( jω ) = x( jω )H 1 ( jω ) = [δ (ω + 1) − δ (ω − 1)]
j
:‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‬
y (t ) = sin (t )
2
h3 (t ) = 2te −t u (t )←
FT
→ H 2 ( jω ) = (iii)
(1 + jω )2
:‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
π
Y ( jω ) = x( jω )H 1 ( jω ) = [δ (ω + 1) − δ (ω − 1)]
j
:‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‬
y (t ) = sin (t )
:‫ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ‬LTI ‫)ب( ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
h4 (t ) = 1 [h1 (t ) + h2 (t )]
2
‫‪٣٤٨‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪ x(t ) = cos t‬را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ دﻳﮕﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﻫـﺎي ﺿـﺮﺑﻪ ي ﻣـﺸﺎﺑﻬﻲ را ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺧﻄﻲ و اﺳﻜﻴﻞ ) ‪ h1 (t‬و ) ‪ h2 (t‬و ) ‪ h3 (t‬ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,32‬ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ ،LTI‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ ،s‬ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫))‪sin (4(t − 1‬‬
‫= ) ‪h(t‬‬
‫)‪π (t − 1‬‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ‪ s‬را ﺑﻪ ازاي ورودﻳﻬﺎي زﻳﺮ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪π‬‬
‫‪) x1 (t ) = cos 6t + ‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪k‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪) x2 (t ) = ∑ k =
  sin (3kt‬ب(‬
‫∞‬

‫‪2‬‬
‫)‪sin 4(t + 1‬‬
‫= ) ‪) x3 (t‬ج(‬
‫)‪π (t + 1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ sin 2t ‬‬
‫‪) x4 (t ) = ‬د(‬ ‫‪‬‬
‫‪ πt ‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪sin 4t‬‬
‫= ) ‪ ، h1 (t‬ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ ) ‪ h1 (t‬ﻋﺒﺎرﺗــﺴﺖ از‪:‬‬ ‫ﺗﻮﺟــﻪ ﻛﻨﻴــﺪ ﻛــﻪ )‪ h(t ) = h1 (t − 1‬ﻛــﻪ‬
‫‪πt‬‬
‫) ‪ H 1 ( jω‬در ﺷﻜﻞ ‪ S.4,32‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺷﻜﻞ ﺑﺎﻻ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ) ‪ h1 (t‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﮔﺬر اﻳﺪه آل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻧـﺪ ﮔـﺬر آن‬
‫در ﺑﺎزه ‪ ω < 4‬ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ h(t ) ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﮔﺬراﻧﻴﺪه آل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه‬
‫‪ 1‬واﺣﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺷﻴﻔﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ‪:‬‬
‫‪e − jω ω < 4‬‬
‫‪H ( jω ) = ‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط
‪‬‬

‫)اﻟﻒ( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪jπ‬‬ ‫‪jπ‬‬
‫‪x1 ( jω ) = πe‬‬ ‫‪δ (ω − 6 ) + πe‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬
‫)‪δ (ω + 6‬‬
 ‫‪٣٤٩‬‬

‫واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ‪:‬‬

‫
= ) ‪Y1 ( jω ) = x1 ( jω )H ( jω ) =
⇒ y1 (t‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ) ‪ x1 ( jω‬در ﺑﺎﻧﺪ ﮔﺬر ) ‪ H ( jω‬ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ب( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪π‬‬ ‫∞‬
‫‪1 {δ (ω − 3k ) − δ (ω + 3k )}‬‬
‫= ) ‪x 2 ( jω‬‬ ‫‪‬‬ ‫∑‬ ‫) (‬
‫‪j  k =
2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬

‫= ) ‪Y2 ( jω ) = x2 ( jω )H ( jω‬‬ ‫] ‪[( ){δ (ω − 3) − δ (ω + 3)}e‬‬

‫‪π 1‬‬
‫‪j 2‬‬
‫‪− jω‬‬

‫ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد ﻛﻪ‪:‬‬

‫)‪y 2 (t ) = 1 sin (3t − 1‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﻣــﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ اﻳﻨﻜــﻪ ﺗﻨﻬــﺎ ﻳــﻚ ﺳﻴﻨﻮﺳــﻲ ﺑــﺎ ﻓﺮﻛــﺎﻧﺲ ‪ 3‬در ) ‪ x2 ( jω‬در ﺑﺎﻧــﺪ‬
‫ﮔﺬر ) ‪ H ( jω‬واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ج( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪e jω ω < 4‬‬
‫‪x 3 ( jω ) = ‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط
‪‬‬
‫‪Y3 ( jω ) = ( jω )H ( jω ) = x3 ( jω )e − jω‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد‪:‬‬
‫‪sin 4t‬‬
‫= )‪y3 (t ) = x3 (t − 1‬‬
‫‪πt‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ) ‪ x3 ( jω‬در ﺑﺎﻧﺪ ﮔﺬر ) ‪ H ( jω‬ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫)د( ) ‪ x4 ( jω‬در ﺷﻜﻞ ح‪ 4,32‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫) ‪H 1 ( jω‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬

‫‪١‬‬
‫) ‪Y4 ( jω ) = x4 ( jω )H ( jω‬‬
‫‪-٤‬‬ ‫‪٤‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫‪= x4 ( jω )e − jω‬‬
‫‪٣٥٠‬‬

‫ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪2‬‬
‫‪π‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ sin (2(t − 1)) ‬‬
‫‪y 4 (t ) = x4 (t − 1) = ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪-٤‬‬ ‫‪٤‬‬ ‫‪ π (t − 1) ‬‬

‫ﺷﻜﻞ ح‪4,32‬‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ) ‪ x4 ( jω‬در ﺑﺎﻧﺪ ﮔﺬر ) ‪ H ( jω‬واﻗﻊ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫آورد‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,33‬ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻋﻠﻲ ﺑﺎﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ زﻳﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺑﻮط اﻧﺪ‪.‬‬
‫) ‪d 2 y (t‬‬ ‫) ‪d y (t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪+6‬‬ ‫) ‪+ 8 y (t ) = 2 x(t‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫)اﻟﻒ( ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ورودي ) ‪ x(t ) = te −2t u (t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ج( ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( را ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻋﻠّﻲ زﻳﺮ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﻳﺮ ﺗﻜﺮار ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫) ‪d 2 y (t‬‬ ‫) ‪d y (t‬‬ ‫) ‪d 2 x(t‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪y‬‬ ‫(‬‫‪t‬‬ ‫)‬ ‫=‬ ‫‪2‬‬ ‫) ‪− 2 x(t‬‬
‫‪d t2‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪d t2‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ از دو ﻃﺮف ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ داده ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫‪2‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫=‬
‫‪x ( jω ) − ω + 2 jω + 8‬‬
‫‪2‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺴﻂ ﺑﻪ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪jω + 2 jω + 4‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﻓﻮرﻳﻪ‪:‬‬
‫) ‪h(t ) = e −2t u (t ) − e −4t u (t‬‬
 ‫‪٣٥١‬‬

‫)ب( از ﺳﻴﮕﻨﺎل داده ﺷﺪه ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬
‫‪(2 + jω )2‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪Y ( jω ) = x( jω )H ( jω‬‬
‫(‬
‫‪− ω + 2 jω + 8 (2 + jω )2‬‬
‫‪2‬‬
‫)‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺑﺴﻂ ﺑﻪ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪y (t ) = 1 e −2t u (t ) − 1 te −2t u (t ) + t 2 e −2t u (t ) − 1 e −4t u (t‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫)ج( ﺑﺎﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ از دو ﻃﺮف ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ داده ﺷﺪه دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫)‪2(− ω 2 − 1‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫=‬
‫‪x ( jω ) − ω 2 + 2 jω + 1‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺴﻂ ﺑﻪ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪− 2 −2 2j‬‬ ‫‪− 2+2 2j‬‬
‫‪H ( jω ) = 2 +‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪− 2+ j 2‬‬ ‫‪− 2− j 2‬‬
‫‪jω −‬‬ ‫‪jω −‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺒﻴﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻋﻜﺲ ﻣﻌﻜﻮس‪:‬‬
‫) ‪h(t ) = 2δ (t ) − 2 (1 + 2 j )e − (1+ j )t / 2 u (t ) − 2 (1 − 2 j )e − (1− j )t / 2 u (t‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,34‬ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﭘﺎﻳﺪار ‪ S‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮﺳﺖ‬
‫‪jω + 2‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪6 − ω 2 + 5 jω‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻠﻲ را ﻛﻪ ورودي ) ‪ x(t‬و ﺧﺮوﺟﻲ ) ‪ y (t‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ S‬را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ) ‪ h(t‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ S‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ج( ﺧﺮوﺟﻲ ) ‪ y (t‬ﺑﻪ ازاي ورودي زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫) ‪x(t ) = e −4t u (t ) − t e −4t u (t‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪٣٥٢‬‬

‫)اﻟﻒ( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫‪jω + 4‬‬
‫=‬
‫‪x ( jω ) 6 − ω 2 + 5 jω‬‬
‫ﺑﺎ ﻃﺮﻓﻴﻦ وﺳﻄﻴﻦ وﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪d 2 y (t‬‬ ‫) ‪dy (t‬‬ ‫) ‪dx(t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪+δ‬‬ ‫= ) ‪+ 6 y (t‬‬ ‫) ‪+ 4 x(t‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫)ب( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪2 + jω 3 + jω‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪل ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪h(t ) = 2e −2t u (t ) − e −3t u (t‬‬
‫)ج( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪4 + jω (4 + jω )2‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪Y ( jω ) = x( jω )H ( jω‬‬
‫) ‪(4 + jω )(2 + jω‬‬
‫ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺴﻂ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ و ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪y (t ) = 1 e −2t u (t ) − 1 e −4u (t‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ (4,35‬در اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﻳﻲ از اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬
‫‪a − jω‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪a + jω‬‬
‫ﻛﻪ در آن
> ‪ ، a‬داﻣﻨـﻪ ) ‪ H ( jω‬ﭼﻘﺪرﺳـﺖ؟ ﻓـﺎز ) ‪  H ( jω‬ﭼﻘﺪرﺳـﺖ؟ ﭘﺎﺳـﺦ ﺿـﺮﺑﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( را ﺑﻪ ازاي ‪ a = 1‬و ورودي زﻳﺮ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪cos t / 3 + cos + cos 3 t‬‬ ‫) (‬
‫ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣٥٣‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( از اﻃﻼﻋﺎت داده ﺷﺪه‪:‬‬
‫‪a 2 + w2‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫‪=1‬‬
‫‪a 2 + w2‬‬
‫و ﻧﻴﺰ‬
‫‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬
‫‪
H ( jω ) = −tg −1‬‬ ‫‪− tg −1‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪ω‬‬
‫‪tg −1 = −2tg −1‬‬
‫‪a‬‬
‫و ﻧﻴﺰ‬
‫‪2a‬‬
‫‪H ( jω ) = −1 +‬‬
‫‪a + jω‬‬
‫) ‪⇒ h(t ) = −δ (t ) + 2a e −at u (t‬‬
‫)ب( ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺴﻂ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ(‪ ،‬و ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪:‬‬
‫) ‪d 2 y (t‬‬ ‫) ‪dy (t‬‬ ‫) ‪dx(t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪+6‬‬ ‫‪+ 8 y (t ) = 3‬‬ ‫) ‪+ 9 x(t‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,37‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﺷﻜﻞ م ‪ 37-4‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ را رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫∞‪+‬‬
‫~‬
‫∗ ) ‪x (t ) = x(t‬‬ ‫) ‪∑ δ (t − 4k‬‬
‫∞‪k = −‬‬

‫)ج( ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ g (t‬ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ) ‪ x(t‬ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﺮاي آن‬

‫∞‪+‬‬
‫~‬
‫∗ ) ‪x (t ) = g (t‬‬ ‫) ‪∑ δ (t − 4k‬‬
‫∞‪k = −‬‬
‫‪٣٥٤‬‬

‫)د( ﻧــﺸﺎﻧﺪﻫﻴﺪﻛﻪ ﻫــﺮ ﭼﻨــﺪ ) ‪ G ( jω‬و ) ‪ G ( jω‬ﻣﺘﻔــﺎوت اﻧــﺪ‪ ،‬وﻟــﻲ ﺑــﻪ ازاي ﻫــﺮ ‪ k‬ﺻــﺤﻴﺢ‬
‫‪ πk ‬‬ ‫‪ πk ‬‬
‫‪ . G j  = X  j ‬ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺌﻮال ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ) ‪ G ( jω‬را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ 2 ‬‬ ‫‪ 2 ‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫) ‪x(t ) = x1 (t ) ∗ x1 (t‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ω < 12‬‬
‫‪x1 (t ) = ‬‬
‫
‪‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط‬
‫و ﻧﻴﺰ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x(t‬ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ) ‪ x( jω‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪sin ω‬‬
‫‪x1 ( jω ) = 2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ω‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻛﺎﺗﻮﻟﻮﺷﻦ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪x( jω ) = x1 ( jω )x1 ( jω‬‬
‫‪ sin ω ‬‬
‫‪= 2‬‬ ‫‪2‬‬
‫) (‬ ‫‪2‬‬

‫‪‬‬ ‫‪ω ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫~ در ﺷﻜﻞ ح‪ .4,37‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫)ب( ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪x (t‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬

‫‪-٥ -٤ -٣ -٢ -١‬‬ ‫‪١ ٢ ٣‬‬ ‫‪٤‬‬ ‫‪٥‬‬ ‫‪t‬‬

‫) ‪g (t‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪-٥ -٤ -٣‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪٤‬‬ ‫‪٥‬‬ ‫‪t‬‬

‫~‬
‫) ‪x (t‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ح‪4,37‬‬
 ‫‪٣٥٥‬‬

‫)ج( ﻳﻚ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮاي ) ‪ g (t‬در ﺷﻜﻞ ‪ S4,37‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫)د( ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫‪π ∞ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪kπ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x ( jω ) = x( jω ) ∑ δ ‬‬
‫~‬ ‫‪j ω −‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪2 k =−∞ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫∞‬

‫)) ‪∑ δ ( j (ω − kπ 2‬‬
‫‪π‬‬
‫) ‪G ( jω‬‬
‫∞‪2 k =−‬‬
‫ﻛﻪ آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪π‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫∞‪π   π +‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪π ‬‬
‫‪x ( jω ) = ∑ x jk δ  j  ω − k   = ∑ G jkπ δ  j  ω − k  ‬‬
‫~‬
‫‪2‬‬ ‫‪ 2  ‬‬ ‫‪2   2 k =−∞ ‬‬ ‫‪2  ‬‬ ‫‪2 ‬‬
‫واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪G jkπ  = x jπk ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪2 ‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ x 2 (t ) (4,38‬را ﺳﻴﮕﻨﺎل دﻟﺨﻮاﻫﻲ ﺑﺎ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ ) ‪ X ( jω‬ﻓـﺮض ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬ﺧﺎﺻـﻴﺖ ﺟﺎﺑﺠـﺎﻳﻲ‬
‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد‬

‫) ‪x(t‬‬
‫‪١‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪+١‬‬

‫ﺷﻜﻞ م ‪37-4‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ زﻳﺮ‪ ،‬ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺟﺎﺑﺠـﺎﻳﻲ ﻓﺮﻛﺎﻧـﺴﻲ‬
‫را ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫∞‬
‫∫ = ) ‪X ( jω‬‬ ‫‪x(t ) e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬
‫‪٣٥٦‬‬

‫)ب( ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ e jω
t‬و ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺿﺮب ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺑﺮاي ﻣﻌﺎدﻟﻪ آﻧﺎﻟﻴﺰ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫∞‪+‬‬ ‫‪+ j ω
t‬‬
‫‪x( j )(ω − ω
) = ∫ x(t )e − j (ω −ω
)t dt = ∫ x(t )e‬‬ ‫‪e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫[‬
‫‪= FT x(t )e jω
t‬‬ ‫]‬
‫)ب( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ω (t ) = e jω t ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫)
‪→ w( jω ) = 2πδ (ω − ω‬‬
‫
‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫‪1‬‬
‫‪x(t )ω (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫→‬ ‫]) ‪[x( jω ) ∗ ω ( jω‬‬
‫‪2π‬‬
‫)
‪= x( jω ) ∗ δ (ω − ω‬‬
‫))
‪= x( j (ω − ω‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,39‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬را ) ‪ X ( jω‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ g (t‬را ﻣـﺸﻜﻞ ) ‪ X ( jω‬در‬
‫ﻇﻨﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‬
‫) ‪g (t ) = X ( jt‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ G ( jω‬ﻫﻤﺸﻜﻞ ) ‪ 2πx(− t‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫) ‪G ( jω ) = 2πx(− ω‬‬
‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫‪ℑ{δ (t + B )} = e jBω‬‬
‫و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‬
‫) ‪ℑ{e jBt } = 2πδ (ω − B‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( از ﻣﻌﺎدﻟﻪ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دارﻳﻢ‪:‬‬
 ‫‪٣٥٧‬‬

‫∞‪+‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫‪G ( jω ) = ∫ g (t )e − jωt dt = ∫ x( jt )e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫)ح‪(.4,39-1‬‬
‫و ﻧﻴﺰ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬ ‫‪∫ x( jω )e dtu‬‬
‫‪ω‬‬ ‫‪j t‬‬

‫‪2π‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ‪ ω , t‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫= ) ‪x(ω‬‬ ‫‪∫ x( jt )e dut‬‬
‫‪ω‬‬‫‪j t‬‬

‫‪2π‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﻴﺰز ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫∞‪+‬‬
‫‪2πx(− ω ) = ∫ x( jt )e − jωt dt‬‬
‫∞‪−‬‬

‫ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )ح‪ (4,39-1‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫) ‪G ( jω ) = 2πx(− ω‬‬
‫)ب( اﮔﺮ در ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ( داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ) ‪ ، x(t ) = δ (t + B‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫‪ g (t ) = x( jt ) = e jBt‬و ) ‪. G ( jω ) = 2πx(− ω ) = 2πδ (− ω + B ) = 2πδ (ω − B‬‬
‫‪ (4,40‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاص ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ واﺳﺘﻘﺮاء رﻳﺎﺿﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل زﻳﺮ‬
‫‪t n−1 −at‬‬
‫
> ‪e u (t ), a‬‬
‫!)‪(n − 1‬‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫‪1‬‬
‫‪(a + jω )n‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪ x1 ( jω‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ‪ n = 1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ x1 (t ) = e − at u (t ) ،‬و‬
‫‪a + jω‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪ x2 ( jω‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ‪ n = 2‬ﺑﺎﺷﺪ‪ x2 (t ) = te − at u (t ) ،‬و‬
‫) ‪(a + jω‬‬
‫ﺣﺎل‪ ،‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ داده ﺷﺪه ﺑﺮاي ‪ n = m‬درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫‪t m−1 −at‬‬ ‫‪−1‬‬
‫= ‪xm‬‬ ‫‪e u (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫= ) ‪→ x m ( jω‬‬
‫!)‪(m − 1‬‬ ‫‪(1 + jω )m‬‬
‫‪٣٥٨‬‬

‫ﺑﺮاي ‪ n = m + 1‬ﻣﻲ ﺗﻮان از دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ در ﺣﻮزه ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪t‬‬ ‫) ‪1 dx ( jω‬‬
‫= ) ‪xm+1 (t‬‬
‫‪xm (t ) ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪→ xm+1 ( jω ) = j m‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪dω‬‬
‫‪1‬‬
‫=‬
‫‪(1 + jω )m+1‬‬
‫ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ داده ﺷﺪه ﺑﺮاي ‪ n = m‬درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﻳﻨﺼﻮرت‬
‫ﺑﺮاي ‪ n = m + 1‬ﻧﻴﺰ ﺻﺤﻴﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ ك ﺣﺎﻟﺖ داده ﺷﺪه ﺑﺮاي ‪ n = 2‬ﻧﻴﺰ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮاي ‪ n = 2 + 1‬و ‪ n = 3 + 1‬و ‪ ...‬ﻧﻴﺰ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺎﻟـﺖ داده ﺷـﺪه‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ‪ n‬اي ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﭘﺎﻧﻮﺷﺖ ﻣﺘﺮﺟﻢ‪ :‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ از اﺳﺘﻘﺮاء رﻳﺎﺿﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬

‫‪) (4,41‬اﻟﻒ( دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1 +∞ 1‬‬
‫= ) ‪g (t‬‬ ‫=‬
‫‪2π 2π‬‬ ‫∫‬‫‪−‬‬ ‫∞‬ ‫‪2π‬‬
‫‪[x( jω ) ∗ Y ( jω )]e jωt dω‬‬
‫∞‪1 +‬‬
‫=‬
‫‪2π‬‬ ‫∫‬ ‫‪−‬‬ ‫∞‬
‫‪x( jθ )Y ( j (ω − θ ))dθ e jωt dω‬‬

‫∞‪1 +‬‬ ‫∞‪ 1 +‬‬ ‫‪‬‬

‫=‬
‫‪2π‬‬ ‫∫‬‫‪−‬‬ ‫∞‬
‫‪x‬‬ ‫(‬ ‫‪j‬‬ ‫‪θ‬‬ ‫)‬‫‪‬‬
‫‪ 2π‬‬
‫∫‬‫‪−‬‬ ‫∞‬
‫‪Y ( j (ω − θ ))e jωt dω  dθ‬‬
‫‪‬‬

‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫) ‪∫ Y ( j(ω − θ ))e dω = e y(t‬‬
‫‪ω‬‬ ‫‪θ‬‬ ‫‪j t‬‬ ‫‪j t‬‬

‫‪2π‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫)ج( ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي )اﻟﻒ( و )ب(‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫= ) ‪g (t‬‬ ‫‪∫ x( jθ )e y(t )dθ‬‬
‫‪θ‬‬ ‫‪j t‬‬

‫‪2π‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫∞‪+ 1 +‬‬
‫∞‪2π ∫−‬‬
‫) ‪= y (t‬‬ ‫‪x( jθ )e jθt dθ‬‬

‫) ‪= y (t )x(t‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
 ‫‪٣٥٩‬‬

‫‪ (4,42‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‬
‫) ‪g 2 (t ) = {[sin (ω
t )]x(t )}∗ h(t ) , g1 (t ) = {[cos(ω
t )]x(t )}∗ h(t‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺘﻨﺎوب و ) ‪ h(t‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻋﻠّﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻣﻘﺪار
‪ ω‬و ﺷﺮاﻳﻂ ﻻزم ) ‪ H ( jω‬ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ رواﺑﻂ زﻳﺮ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫} ‪g 2 (t ) = g m {a5 } , g1 (t ) = ℜe{a5‬‬
‫)ب( ﻳﻚ ) ‪ h(t‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ) ‪ H ( jω‬ﺷﺮاﻳﻄﻲ را ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻳـﻢ ارﺿـﺎ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ 32-4 .‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪sin t‬‬
‫∗ ‪g (t ) = x(t )cos 2 t‬‬
‫‪πt‬‬
‫) ‪ x(t‬را ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ در ‪ ω ≥ 1‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ
= ) ‪ . X ( jω‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛـﻪ ﻳـﻚ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻄﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ‪ S‬وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ‬
‫‪x(t ) ‬‬‫‪S‬‬
‫→‪‬‬ ‫) ‪g (t‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫) ‪ x(t‬ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻲ ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺎ ﺿﺮاﻳﺐ ﺳﺮي ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ak‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳـﻪ ) ‪ x(t‬ﺑﺮاﺑـﺮ اﺳـﺖ ﺑـﺎ‬
‫‪rad‬‬
‫‪ . ω f = 100‬از ﺑﺨﺶ ‪ 4,2‬ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ x(t‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬ ‫‪sec‬‬

‫∞‪+‬‬
‫= ) ‪x ( jω‬‬ ‫) ‪∑ 2πa δ (ω − 100k‬‬
‫∞‪k = −‬‬
‫‪k‬‬

‫)اﻟﻒ( ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪y1 (t ) = x(t )cos(ω
t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫= ) ‪→ Y1 ( jω‬‬ ‫))
‪[x(ω − ω
)] + x( j (ω + ω‬‬
‫‪2‬‬
‫دارﻳﻢ‪:‬‬
‫∞‬
‫‪Y1 ( jω ) = π‬‬ ‫]) ‪∑ [a δ (ω − 100k − ω ) + a δ (ω − 100k + ω‬‬
‫∞‪k = −‬‬
‫‪k‬‬ ‫
‬ ‫‪k‬‬ ‫
‬

‫∞‬
‫‪=π‬‬ ‫]) ‪∑ [a δ (ω + 100k − ω ) + a δ (ω − 100k + ω‬‬
‫∞‪k = −‬‬
‫‪−k‬‬ ‫
‬ ‫‪k‬‬ ‫
‬

‫اﮔﺮ ‪ ، ω
= 500‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﺳﺮي ﻓﻮق ﺑﺎ ‪ k = 5‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫) ‪xa −5δ (ω ) + π a5δ (ω‬‬
‫‪٣٦٠‬‬

‫ﭼﻮن؛ ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ ‪ ، a k = a −∗k‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺎﻻ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ) ‪ 2π Re{a5 }δ (ω‬در‬
‫ﺧﻮاﻫـــﺪ آﻣـــﺪ ﻛـــﻪ ﺿـــﺮﺑﻪ اي در
= ‪ ω‬ﻣـــﻲ ﺑﺎﺷـــﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟـــﻪ ﻧﻤﺎﺋﻴـــﺪ ﻛـــﻪ ﺗﺒـــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳـــﻪ‬
‫ﻣﻌﻜﻮس ) ‪ 2π Re{a5 }δ (ω‬ﺑﺮاﺑﺮ } ‪ g1 (t ) = Re{a5‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ ﺗـﺎ ) ‪ H ( jω‬را ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫) ‪Y1 ( jω ) = θ1 ( jω ) = 2π Re{a5 }δ (ω‬‬
‫ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ) ‪ H ( jω‬را ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ ﺟﻤـﻼت )ﺟﻤﻼﺗـﻲ ﻏﻴـﺮ از ‪ ( k = 5‬در ﺳـﺮي ﻣﻌﺎدﻟـﻪ‬
‫)‪ (S4,42‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺿﺮﺑﻪ در ‪ ω = 100m‬و
≠ ‪ m‬ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗـﻮاﻧﻴﻢ ﻫـﺮ ) ‪ H ( jω‬را‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي و ‪ ω = 100m‬و ‪ m = ±1 , ± 2 , ...‬ﺻﻔﺮ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭼﻮن‬
‫‪y 2 (t ) = x(t )sin (ω
t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪→ Y2 ( jω‬‬
‫‪1‬‬
‫=‬ ‫}))
‪{x( j (ω − ω
)) − x( j (ω + ω‬‬
‫‪2j‬‬
‫دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪π‬‬ ‫∞‬
‫= ) ‪Y2 ( jω‬‬ ‫])
‪∑ [a k δ (ω − 100k − ω
) − a k δ (ω − 100k + ω‬‬
‫‪j‬‬ ‫∞‪k = −‬‬

‫‪π‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫=‬ ‫])
‪∑ [a − k δ (ω + 100k − ω
) − a k δ (ω − 100k + ω‬‬
‫‪j‬‬ ‫∞‪k = −‬‬

‫اﮔﺮ ‪ ، ω
= 500‬آﻧﮕﺎه ﺟﻤﻼت در ﻣﺠﻤﻮع ﻓﻮق ﺑﺎ ‪ k = 5‬ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪π‬‬ ‫‪π‬‬
‫‪a−5δ (ω ) −‬‬
‫) ‪a5δ (ω‬‬
‫‪j‬‬ ‫‪j‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ ‪ . a k = a −∗k‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻴﺎن ﻓﻮق ﺑﻪ ﺻﻮرت ) ‪ 2πI m {a5 }δ (ω‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺿﺮﺑﻪ اي در
= ‪ ω‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻣﻌﻜﻮس ) ‪ 2π Im{a5 }δ (ω‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ‪ . g 2 (t ) = Im {a5 } :‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ) ‪ H ( jω‬اي ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪:‬‬
‫) ‪Y2 ( jω )H ( jω ) = G2 ( jω ) = 2π Re{a5 }δ (ω‬‬
‫ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ ﺟﻤـﻼت )ﺟﻤﻼﺗـﻲ ﻏﻴـﺮ از ‪ ( k = 5‬در ﻣﺠﻤـﻮع ﺳـﺮي )‪(S4,42-2‬‬
‫) ‪ H ( jω‬را ﻧﺘﻴﺠﻪ در ‪ ω = 100m‬و
≠ ‪ m‬ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗـﻮاﻧﻴﻢ ﻫـﺮ ) ‪ H ( jω‬اي را‬
‫ﺑﺮاي ‪ ω = 100m‬و ‪ ، m = ±1, ± 2 , ...‬اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
 ‫‪٣٦١‬‬

‫)ب( ﻳﻚ ﻣﺜﺎل ﺑﺮاي ) ‪ H ( jω‬درﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﮔﺬر اﻳﺪه آل‪ ،‬ﺑﻬﺮه ﺑﺎﻧﺪ‬
‫‪rad‬‬
‫‪ 50‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد دارﻳﻢ‪:‬‬ ‫‪sec‬‬
‫ﮔﺬر واﺣﺪ و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻗﻄﻊ‬
‫‪sin 50t‬‬
‫= ) ‪h(t‬‬
‫‪πt‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ (4,43‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‬
‫‪sin t‬‬
‫∗ ‪g (t ) = x(t )cos 2 t‬‬
‫‪πt‬‬
‫) ‪ x(t‬را ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ در ‪ ω ≥ 1‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ
= ) ‪ . X ( jω‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴـﺪ ﻛـﻪ ﻳـﻚ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻄﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ‪ S‬وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ‬
‫‪x(t ) ‬‬‫‪S‬‬
‫→‪‬‬ ‫) ‪g (t‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﭼﻮن‬
‫‪1 + cos 2t‬‬
‫= ‪y1 (t ) = cos 2 t‬‬ ‫ﭼﻮن‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪:‬‬
‫‪π‬‬
‫‪Y1 ( jω ) = πδ (ω ) +‬‬ ‫)‪δ (ω − 2) + π 2 δ (ω + 2‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪y 2 (t ) = x(t ) y1 (t ) = x(t )cos 2 t ←‬‬
‫‪FT‬‬
‫= ) ‪→ Y2 ( jω‬‬ ‫}) ‪{x( jω ) ∗ Y1 ( jω‬‬
‫‪2π‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= )‪Y 2 ( jω‬‬ ‫) ) ‪x ( j ω ) + x ( j (ω − 2 ) ) + x ( j (ω + 2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫) ‪ x( jω‬و ) ‪ Y2 ( jω‬در ﺷﻜﻞ ح‪ .4,43‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪X ( jω‬‬ ‫) ‪G ( jω‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫‪-١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪ω‬‬

‫‪٣٦٢‬‬

‫‪A‬‬
‫‪2‬‬
‫) ‪Y2 ( jω‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ح‪.4,43‬‬
‫‪4‬‬
‫ﺣﺎل‪:‬‬
‫‪-٣‬‬ ‫‪-٢‬‬ ‫‪-١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٣‬‬
‫‪sin t FT‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ω <1‬‬
‫= ) ‪y3 (t‬‬ ‫‪←→ Y3 ( jω ) = ‬‬
‫‪πt‬‬ ‫
‪‬‬ ‫‪other wise‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪:‬‬
‫‪g (t ) = y 2 (t ) ∗ y3 (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫) ‪→ G ( jω ) = Y2 ( jω )Y3 ( jω‬‬
‫از ﺷﻜﻞ ح‪ .4,43‬واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪G ( jω‬‬ ‫) ‪x ( jω‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ) ‪ h(t ) = δ (t‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﺑﺪﺳـﺖ آوردن ) ‪ g (t‬از‬
‫‪2‬‬
‫) ‪ x(t‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,44‬ﺧﺮوﺟﻲ ) ‪ y (t‬ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻋﻠّﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﻳﺮ ﺑﻪ ورودي ) ‪ x(t‬آن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫) ‪d y (t‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫) ‪+ 10 y (t ) = ∫ x(τ )z (t − τ )dτ − x(t‬‬
‫‪dt‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫ﻛﻪ در آن ) ‪z (t ) = e −t u (t ) + 3δ (t‬‬
‫)اﻟﻒ( ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ، H ( jω ) = Y ( jω ) / X ( jω ) ،‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ از دو ﻃﺮف ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ داده ﺷﺪه دادﻳﻢ‪:‬‬
‫]‪Y ( jω )[10 + jω ] = x( jω )[z ( jω ) − 1‬‬
 ‫‪٣٦٣‬‬

‫‪1‬‬
‫= } ‪ z{ jω‬از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ‪+ 3‬‬
‫‪1 + jω‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫‪3 + 2 jω‬‬
‫=‬ ‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫) ‪x( jω ) (1 + jω )(10 + jω‬‬
‫)ب( ﻧﺴﺒﻂ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ ) ‪ H ( jω‬را ﺑﺪﺳﺖ آورده و ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ آن را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‬
‫دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪17‬‬
‫) ‪h(t ) = 1 e −t u (t ) + e −10t u (t‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,45‬در ﺑﺨﺶ ‪ 7-3-4‬ﻃﻲ ﻣﺒﺤﺚ ﻗﻀﻴﻪ ﭘﺎرﺳﺌﻮال ﺑﺮاي ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در زﻣـﺎن ﻧـﺸﺎن دادﻳـﻢ‬
‫ﻛﻪ‬
‫∞‪1 +‬‬
‫∞‪+‬‬
‫∫‬ ‫∫‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫= ‪x(t ) dt‬‬
‫‪X ( jω ) d ω‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫∞‪2π −‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي از ) ‪ X ( jω‬روي ﺗﻤﺎم ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻛﻞ اﻧـﺮژي ﻣﻮﺟـﻮد در ﺳـﻴﮕﻨﺎل را‬
‫ﺑﻪ دﺳـﺖ آورد‪ .‬ﺣـﺎل ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﺣﻘﻴﻘـﻲ ) ‪ x(t‬رادر ﻧﻈـﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻓﻴﻠﺘـﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕـﺬار اﻳـﺪه آل‬
‫) ‪ H ( jω‬ﺷﻜﻞ م ‪ 45-4‬ﭘﺮدازش ﻣـﻲ ﺷـﻮ‪ .‬اﻧـﺮژي ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﺧﺮوﺟـﻲ ) ‪ y (t‬را ﺑـﻪ ﺻـﻮرت اﻧﺘﮕـﺮال‬
‫‪2‬‬
‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ) ‪ X ( jω‬ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫∆ را ﺑﻪ ﻗﺪر ﻛﺎﻓﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ) ‪ H ( jω‬در ﻳﻚ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺑﻪ ﭘﻬﻨﺎي‬
‫‪2‬‬
‫∆ را ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺛﺎﺑﺖ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ اﻧﺮژي ﺧﺮوﺟـﻲ ﻓﻴﻠﺘـﺮ ﻣﻴـﺎن ﮔـﺬار ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺑـﺎ )
‪∆ X ( jω‬‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻓﻮق )
‪ ∆ X ( jω‬ﺑﺎ اﻧﺮژي ﺳﻴﮕﻨﺎل در ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ∆ ﺣـﻮل ﻓﺮﻛـﺎﻧﻲ ‪ ω c‬ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ‬
‫‪2‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻓﻮق )
‪ ∆ X ( jω‬را ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻃﻴﻒ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﻧﺮژي ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t‬ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬

‫) ‪H ( jω‬‬ ‫) ‪x(t ) → H ( jω ) → y (t‬‬

‫→∆→‬ ‫‪١‬‬ ‫→∆→‬

‫ﺷﻜﻞ م ‪45-4‬‬
‫‪ω‬‬
‫
‪− ω‬‬ ‫
‪ω‬‬
‫‪٣٦٤‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪y (t ) = x(t ) ∗ h(t ) ⇒ Y ( jω ) = x( jω )H ( jω‬‬
‫از راﺑﻄﻪ ﭘﺎرﺳﺌﻮال‪ ،‬اﻧﺮژي ﻛﻞ ) ‪ y (t‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫= ‪E = ∫ y (t ) dt‬‬ ‫∫‬
‫‪2‬‬
‫‪Y ( jω ) dω‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫‪2π‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫∫‬
‫‪2‬‬
‫=‬ ‫‪Y ( jω ) H ( jω ) dω‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∞‪−‬‬

‫∆‬ ‫∆‬
‫‪1‬‬ ‫‪−ω
+‬‬ ‫‪1 ω
+ 2‬‬ ‫‪2‬‬

‫∫‬ ‫‪2π ∫ω
− 2‬‬

‫‪2‬‬
‫=‬ ‫‪x‬‬ ‫(‬ ‫‪j‬‬ ‫‪ω‬‬
‫∆ ‪−ω
−‬‬
‫)‬
‫‪2‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫‪+‬‬ ‫∆‬ ‫‪x‬‬ ‫(‬ ‫‪j‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫)‬ ‫‪dω‬‬
‫‪2π‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪E ≈ x ( − j ω
) ∆ +‬‬ ‫∆ )
‪x ( j ω‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2π‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﺮاي ) ‪ x(t‬ﺣﻘﻴﻘﻲ؛ )
‪ x( jω‬؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫=‪E‬‬ ‫∆ )
‪x ( jω‬‬
‫‪π‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,46‬در ﺑﺨﺶ ‪ 1-5-4‬ﻛـﺎرﺑﺮد ﻣﺪوﻻﺳـﻴﻮن داﻣﻨـﻪ اي ﺑﺎﺣﺎﻣـﻞ ﻧﻤـﺎﻳﻲ ﻣﺨـﺘﻠﻂ در ﺳـﺎﺧﺘﻦ ﻓﻴﻠﺘـﺮ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﺬار را دﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢ درﺷﻜﻞ ‪ 26-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺶ ﺣﻘﻴﻘـﻲ ) ‪ f (t‬را ﻧﮕـﻪ‬
‫دارﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﺬار ﺷﻜﻞ ‪ 30-4‬اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ م ‪ 46-4‬ﺗﺤﻘﻖ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﺬار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﺪوﻻﺳﻴﻮن ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮔﺬر ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ) ‪ y (t‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﻜﻞ ‪ ،26-4‬ﻳﻌﻨﻲ }) ‪ ℜe{( f‬ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ) ‪ g1 (t‬ﭘﺎﺳﺦ ) ‪ H 1 ( jω‬ﺑﻪ ‪ x(t )cos ωc t‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ) ‪ g 2 (t‬ﭘﺎﺳﺦ ) ‪H 2 ( jω‬‬
‫ﺑﻪ ‪ x(t )sin ω c t‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪y (t ) = x(t )e jωct = x(t )cos c t + jx(t )sin ω c t 4,30 :‬‬
‫و ) ‪ω (t ) = g1 (t ) + jg 2 (t‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
 ‫‪٣٦٥‬‬

‫•‬
‫]) ‪f (t ) = −e − jωct ω (t ) = [cos ω c t − j sin ωc t ][g1 (t ) + jg 2 (t‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫‪Re{ f (t )} = g1 (t ) cos ωc t + g 2 (t ) sin ωc t‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,47‬ﻳﻜﻲ از ﺧﻮاص ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ‪ LTI‬ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ در زﻣـﺎن‪ ،‬ﺑـﺎ ﭘﺎﺳـﺦ ﺿـﺮﺑﻪ ) ‪h(t‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻋﻠّﻲ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗـﺴﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘـﻲ ) ‪ H ( jω‬ﻳﻌﻨـﻲ }) ‪ H ( jω ) ، ℜe{H ( jω‬را ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدن ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻧﺎم دارد و در اﻳﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﺑﻌـﻀﻲ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬
‫ﺿﻤﻨﻲ آن ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪-‬‬
‫‪cos ω
t‬‬

‫‪‬‬ ‫‪→ H1 ( jω ) ‬‬

‫‪→ ⊗ ‬‬ ‫⊗ →‪‬‬
‫) ‪x(t‬‬ ‫⊗‬
‫‪‬‬ ‫‪→ H1 ( jω ) ‬‬
‫‪→ ⊗ ‬‬ ‫⊗ →‪‬‬

‫‪sin ω
t‬‬

‫) ‪H 1 ( jω‬‬

‫‪١‬‬

‫
‪− ω‬‬ ‫
‪ω‬‬ ‫‪ω‬‬

‫‪٣٦٦‬‬

‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ ، he (t‬ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ زوج ) ‪ h(t‬اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدن ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘـﻲ‬
‫را ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ he (t‬ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ) ‪ h(t‬را از ) ‪ he (t‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫)ب( ﺑﺨﺶ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﻠّﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫‪ℜe{H ( jω )} = cos ω‬‬
‫) ‪ h(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ج( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ t‬ﺑﺠﺰ
= ‪ ، t‬ﻣﻲ ﺗﻮان ) ‪ h(t‬را از ) ‪ ، h
(t‬ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﻓﺮد‬
‫) ‪ ، h(t‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬اﮔﺮ ) ‪ h(t‬در
= ‪ t‬ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻜﻴﻦ ] ) ‪ u 2 (t ) ، u1 (t ) ، δ (t‬و ﻏﻴﺮه[ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻘﺪار ) ‪ h(t‬را در
= ‪ ، t‬ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺪود دﻟﺨﻮاﻫﻲ ﻓﺮض ﻛﺮد ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧـﺴﻲ زﻳـﺮ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫∞‬
‫‪H ( jω ) = ∫ h(t )e − jωt d t‬‬
‫∞‪−‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ ) ‪ H ( jω‬ﻧﻴﺰ ) ‪ H ( jω‬را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪h(t ) + h(− t‬‬
‫= ) ‪he (t‬‬
‫‪2‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ h(t‬ﻛﺎزال ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺮ ) ‪ h(t‬و ) ‪ h(− t‬ﺗﻨﻬﺎ در
= ‪ t‬روي ﻫﻢ ﻣﻲ اﻓﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫
‪‬‬ ‫
< ‪t‬‬ ‫)ح‪(4,47‬‬
‫‪‬‬
‫
= ‪h(t ) = he (t ) t‬‬
‫
> ‪2h (t ) t‬‬
‫‪ e‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﺟﺪول ‪ 4,1‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪he(t )←‬‬ ‫‪FT‬‬
‫]) ‪→ Re[H ( jω‬‬
‫]) ‪ Re [H ( jω‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ) ‪ he(t‬را ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ‪ .‬از ) ‪ he (t‬دوﺑﺎره ﻣﻲ ﺗـﻮاﻧﻴﻢ‬
‫) ‪ h(t‬را ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪) .‬و ﻣﻜﺮراً ) ‪ H ( jω‬را از ﻣﻌﺎدﻟـﻪ )‪ (S4-47-1‬ﺑﺪﺳـﺖ ﻣـﻲ آورﻳـﻢ‪(.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ) ‪ H ( jω‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ}) ‪ Re{H ( jω‬اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٣٦٧‬‬

‫‪1‬‬
‫)ب( اﮔﺮ ‪Re{H ( jω )} = cos = e jωt + 1 e − jωt‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫)‪he(t ) = δ (t + 1) + 1 δ (t − 1‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫)ج( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪h(t ) + h(− y‬‬
‫= ) ‪h
(t‬‬
‫‪2‬‬
‫ﭼﻮن ) ‪ h(t‬ﻛﺎزال اﺳﺖ‪ .‬اﺟﺰاء ﻏﻴﺮ ﺻـﻔﺮ ) ‪ h(t‬و ) ‪ h(− t‬ﺗﻨﻬـﺎ روي
= ‪ t‬ﻫﻤﭙﻮﺷـﺎﻧﻲ دارﻧـﺪ و‬
‫) ‪ h
(t‬ﺗﻨﻬﺎ در
= ‪ t‬ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫)ح‪(4,47-2‬‬
‫
‪‬‬ ‫
<‪t‬‬
‫‪‬‬
‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‪h(t ) = ‬‬ ‫
= ‪t‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪2h
(t‬‬ ‫
> ‪t‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﺟﺪول ‪ 4,1‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪h
←‬‬ ‫‪FT‬‬
‫}) ‪→ Im{H ( jω‬‬
‫}) ‪ Im{H ( jω‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮان ) ‪ h
(t‬را ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ .‬از ) ‪ ، h
(t‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ) ‪ h(t‬را‬
‫ﺑﺠﺰ ﺑﺮاي
= ‪ ، t‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (S4,47-2‬ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ در
= ‪ t‬ﻫﻴﭻ ﻧﻘﻄﻪ ي ﺗﻜﻴﻨـﻲ در‬
‫) ‪ h(t‬وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﻳﻨﺼﻮرت ) ‪ H ( jω‬ﺗﻮﺳﻂ ) ‪ h(t‬زوج اﮔﺮ )
(‪ h‬ﻧـﺎﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﭘﻮﺷـﺶ‬
‫داد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ) ‪ H ( jω‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻓﻘﻂ ﺑﻪ}) ‪ Im{H ( jω‬اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,48‬ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻋﻠّﻲ ) ‪ h(t‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ در
= ‪ t‬ﺗﻜﻴﻨـﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪ 47-4‬دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻳﺎ ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ ) ‪ H ( jω‬آن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ راﺑﻄﻪ ﺻﺮﻳﺤﻲ ﺑﻴﻦ ) ‪ H R ( jω‬و ) ‪ ، H I ( jω‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺨـﺸﻬﺎي ﺣﻘﻴﻘـﻲ و ﻣﻮﻫـﻮﻣﻲ ) ‪ H ( jω‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪.‬‬
‫)اﻟﻒ( اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن ) ‪ h(t‬ﻋﻠّﻲ اﺳﺖ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬
‫) ‪h(t ) = h(t )u (t‬‬ ‫)م ‪(1-48-4‬‬
‫‪٣٦٨‬‬

‫ﺑﺠﺰ اﺣﺘﻤﺎﻻً در
= ‪ . t‬ﭼﻮن ) ‪ h(t‬در
= ‪ t‬ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻜﻴﻦ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دو ﻃﺮف ﻣﻌﺎدﻟـﻪ )م ‪-4‬‬
‫‪ (1-48‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻄﻠﺐ ﻓﻮق و ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺿﺮب ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫) ‪1 ∞ H ( jη‬‬
‫‪jπ ∫−∞ ω − η‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫‪dη‬‬ ‫)م ‪(2-48-4‬‬

‫ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟــﻪ ﻓــﻮق‪ H R ( jω ) ،‬را ﺑــﺮ ﺣــﺴﺐ ) ‪ H I ( jω‬و ) ‪ H I ( jω‬را ﺑﺮﺣــﺴﺐ‬
‫) ‪ H R ( jω‬ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫) ‪x(τ‬‬
‫∞‬

‫∫‪π‬‬
‫= ) ‪y(t‬‬ ‫‪d‬‬ ‫)م ‪(3-48-4‬‬
‫‪−∞ t − τ‬‬

‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻫﻴﻠﺒﺮت ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﭘﺎﺳـﺦ ﺿـﺮﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘـﻲ و ﻋﻠّـﻲ ) ‪ ، h(t‬ﺑﺨـﺸﻬﺎي ﺣﻘﻴﻘـﻲ و‬
‫ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻫﻴﻠﺒﺮت‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ رﺑﻂ داد‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﻣﻌﺎدﻟﻪ )م ‪ (3-48-3‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ) ‪ y (t‬را ﺧﺮوﺟﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫‪− j ,‬‬ ‫
> ‪ω‬‬
‫‪G ( jω ) = ‬‬
‫‪ j,‬‬ ‫
<‪ω‬‬
‫)ج( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻫﻴﻠﺒﺮت ﺳﻴﮕﻨﺎل ‪ x(t ) = cos 3t‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎه از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺿﺮب دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪h(t ) = h(t )u (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪→ H ( jω ) ∗  + πδ (ω )‬‬
‫‪ω‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻃﺮف راﺳﺖ ﺗﺴﺎوي ﻓﻮق را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 ‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫‪H ( jω ) +‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪H ( jω ) ∗ ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2πj ‬‬ ‫‪ω‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‬
‫) ‪1 + ∞ H ( jη‬‬
‫‪πj ∫−∞ ω − y‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬ ‫‪dy‬‬

‫ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺘﻦ ) ‪ H ( jω‬ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ دارﻳﻢ‪:‬‬

‫) ‪1 ∞ H R ( jy ) + jH I ( jy‬‬
‫∞‪πj ∫−‬‬
‫= ) ‪H R ( jω ) + jH I ( jω‬‬ ‫‪dy‬‬
‫‪ω−y‬‬
‫) ‪1 +∞ H I ( jy‬‬
‫∫ =‬ ‫‪dy‬‬
‫‪π −∞ ω − n‬‬
 ‫‪٣٦٩‬‬

‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﻮﻫﻮﻣﻲ در دو ﻃﺮف دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫) ‪H I ( jy‬‬
‫∞‪+‬‬ ‫) ‪− 1 + ∞ H R ( jy‬‬
‫‪π ∫−∞ ω − y‬‬ ‫‪π ∫−∞ ω − y dy‬‬
‫= ) ‪H R ( jω‬‬ ‫‪dy‬‬ ‫و‬ ‫‪H‬‬ ‫‪I‬‬ ‫(‬ ‫‪j‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫)‬ ‫=‬

‫)ب( از )م‪ (4,48,3‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫∗ ) ‪y (t ) = x(t‬‬
‫‪1‬‬
‫‪πt‬‬
‫‪⇒ Y ( jω ) = x( jω )FT 1‬‬
‫‪πt‬‬
‫} {‬
‫)ح‪(.4,48.-1‬‬
‫و ﻧﻴﺰ از ﺟﺪول ‪ 4,2‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪u (t )←‬‬
‫‪FT‬‬
‫→‬ ‫) ‪+ πδ (ω‬‬
‫‪jω‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪1‬‬
‫‪2u (t ) − 1←‬‬
‫‪FT‬‬
‫‪→2‬‬
‫‪jω‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ دوﮔﺎن‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪2 FT‬‬
‫]‪←→[2u (− ω ) − 1‬‬
‫‪jt‬‬
‫و ﻳﺎ‬
‫‪1 FT‬‬
‫]‪←→ j [2u (− ω ) − 1‬‬
‫‪πt‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )ح‪ (.4,48-1‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪Y ( jω ) = x( jω )H ( jω‬‬
‫ﻛﻪ‬
‫
> ‪− j ω‬‬
‫‪H ( jω ) = j [2u (− ω ) − 1] = ‬‬
‫
< ‪+ j ω‬‬
‫)ج( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ) ‪ y (t‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻫﻴﺒﺮت ‪ x(t ) = cos 3t‬در اﻳﻨﺼﻮرت‪:‬‬
‫)‪Y ( jω ) = x( jω )H ( jω ) = x[δ (ω − 3) + δ (ω + 3)]H ( jω ) = − jπδ (ω − 3) + jπδ (ω + 3‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫) ‪y (t ) = sin (3t‬‬
‫‪٣٧٠‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ H ( jω ) (4,49‬ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در زﻣﺎن اﺳﺖ‪ H ( jω ) ،‬را ﺣﻘﻴﻘـﻲ‪ ،‬زوج‬
‫و ﻣﺜﺒﺖ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫)
( ‪max{H ( jω )} = H‬‬
‫‪ω‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‬
‫)‪ (i‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ) ‪ h(t‬ﻣﻨﺘﻔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)‪. max{h(t )} = h(t ) (ii‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‪ :‬اﮔﺮ ) ‪ f (t , ω‬ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻄﻲ از دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫∫ ≤ ) ‪∫ f (t , ω‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫∞‪−‬‬
‫‪f (t , ω )dω‬‬
‫)ب( ﻳﻜﻲ ز ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﻬﻢ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺗﻌﺮﻳـﻒ رﻳﺎﺿـﻲ‬
‫ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ راﻫﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﻣﺎ اﺳﺎس ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻔﻬﺎ اﻳﻦ اﻳﺪه ﻛﻴﻔﻲ و ﺣﺴﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﻣﻘﺪار ) ‪ G ( jω‬ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﺨﺘﻠﻂ از ﺳﻴﺴﺘﻢ )ﻣﻲ ﮔﺬرﻧﺪ(‪ .‬ﭘﻬﻨﺎي اﻳـﻦ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﺒﻮر ﺳﻴﮕﻨﺎل ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻳﺪه در ﻓﺼﻞ ‪ 6‬واﺿﺢ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻓﻌﻼً ﺑـﺮاي‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاص ﻗﺒﻼً ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﺑﺮاي ) ‪ G ( jω‬را دارد‪ ،‬ﻳﻚ ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺧـﺎص‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ‪ Bw‬ﺑـﺮاي ﭼﻨـﻴﻦ ﺳﻴـﺴﺘﻤﻲ‪ ،‬ﭘﻬﻨـﺎي ﻣـﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺑـﻪ ارﺗﻔـﺎع‬
‫)
‪ H ( j‬اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ) ‪ H ( jω‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﺷﻜﻞ ‪49-4‬‬
‫)اﻟﻒ( ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ) ‪ ، H ( j
) = max ω H ( jω‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻬﺎي داﺧﻞ ﺑﺎﻧﺪ ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه‬
‫در ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻬﺎي داﺧﻞ ﺑﺎﻧﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻬﺎﻳﻲ اﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ازاي آﻧﻬـﺎ ) ‪H ( jω‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ را دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻧﺘﺨﺎب دﻗﻴﻖ اﻳﻦ ﭘﻬﻨﺎ ﺗﺎ ﺣﺪي دﻟﺨﻮاه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ در اﻳﻨﺠﺎ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻣﻬﻢ ﺑﻴﻦ زﻣﺎن و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﻴـﺎن‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫) ‪H ( jω‬‬
‫)‪H (0‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ =‬
‫ﺷﻜﻞ م ‪ 49-4‬اﻟﻒ‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻳﺮ ) ‪H ( jω‬‬

‫←‬
‫‪ Bw ‬‬
‫→‪‬‬
 ‫‪٣٧١‬‬

‫ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ زﻳﺮ ﭼﻘﺪرﺳﺖ؟‬

‫‪1,‬‬ ‫‪ω <W‬‬
‫‪H ( jω ) = ‬‬
‫‪
,‬‬ ‫‪ω >W‬‬
‫)ج( ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ‪ Bw‬را ﺑﺮﺣﺴﺐ ) ‪ H ( jω‬ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪.‬‬
‫)د( ) ‪ s(t‬را ﭘﺎﺳﺦ ﭘﻠﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻴﺴﺘﻢ زﻣـﺎن‬
‫ﺻﻌﻮد آن اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻴﻔﻲ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻌﺎرﻳﻒ رﻳﺎﺿﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي آن‬
‫اراﺋﻪ داد‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺑﺮﻳﻢ‪ .‬زﻣﺎن ﺻﻌﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﻬﻮدي ﺳﺮﻋﺖ رﺳـﻴﺪن‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻴﺴﺘﻢ از ﺻﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻧﻬﺎﻳﻲ زﻳﺮﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪s(t‬‬ ‫ﺣﺪ‬
‫) ‪s(∞ ) = t → ∞ s(t‬‬
‫) ‪s (x‬‬

‫→ ‪← t1‬‬ ‫ﺷﻜﻞ م ‪) 49-4‬ب(‬

‫ﭘﺲ ﻫﺮ ﭼﻪ زﻣﺎن زﻣﺎن ﺻﻌﻮد ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ زﻣـﺎن‬
‫ﺻﻌﻮد را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫) ∞(‪s‬‬
‫= ‪tr‬‬
‫)
(‪h‬‬
‫ﭼﻮن‬
‫) ‪s′(t ) = h(t‬‬
‫‪٣٧٢‬‬

‫دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ )
(‪ ، max1 h(t ) = h‬ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮان ‪ t r‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﻮل ﻣﻲ ﻛﺸﺪ ﺗﺎ ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺳﺮﻋﺖ ) ‪ s(t‬از ﺑﻪ ) ∞(‪ s‬ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﺷﻜﻞ م ‪) 49-4‬ب( ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ‪ t r‬ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ) ‪ H ( jω‬ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ﻫـ( ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻨﺪﻫﺎي )ج( و )د( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫‪Bwt r = 2π‬‬ ‫)م ‪(1-49-4‬‬
‫ﭘﺲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ و زﻣﺎن ﺻﻌﻮد را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺳﺮﻳﻌﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ) ‪ t r‬ﻛﻮﭼﻚ( ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )م ‪ (1-49-4‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺑﺰرگ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ي اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي اﻫﻤﻴـﺖ ﻛﻠﻴـﺪي‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( )‪ (i‬ﭼﻮن ) ‪ H ( jω‬ﺣﻘﻴﻘﻲ و زوج اﺳﺖ‪ h(t ) ،‬ﻧﻴﺰ ﺣﻘﻴﻘﻲ و زوج اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬ ‫∞‪1 +‬‬
‫= ) ‪h(t‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∫‬‫∞‪−‬‬
‫≤ ‪H ( jω )e jωt dt‬‬
‫∞‪2π ∫−‬‬
‫)‪H ( jω ) e jωt dω (ii‬‬

‫ﭼﻮن ) ‪ H ( jω‬ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫≤ ) ‪h(t‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∫‬‫∞‪−‬‬
‫)
(‪H ( jω )e jωt dω = h‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫]
[‪max[ h(t ) ] = h‬‬
‫)ب( ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎﻧﺪ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪. 2ω‬‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻳﺮ )
‪Bω H ( j‬‬ ‫)ج( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫= ‪Bω‬‬ ‫∫‬
‫∞‪H ( j
) −‬‬
‫‪H ( jω )dω‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬

‫)د( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫∞‪+‬‬

‫= ‪tr‬‬
‫) ∞(‪s‬‬
‫=‬
‫= ‪∫ h(t )dt‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫)
‪H ( j‬‬
‫=‬
‫‪2π‬‬
‫)
(‪h‬‬ ‫‪1‬‬ ‫∞‪+‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪Bω‬‬ ‫∞‪+‬‬

‫‪2π‬‬ ‫‪∫ H ( jω )dω 2π ∫ H ( jω )dω‬‬

‫∞‪−‬‬ ‫∞‪−‬‬
 ‫‪٣٧٣‬‬

‫)ﻫـ( ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪2π‬‬
‫‪Bω t r Bω‬‬ ‫‪= 2π‬‬
‫‪Bω‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,50‬در ﻣﺴﺎﺋﻞ ‪ 45-1‬و ‪ 67-2‬ﺑﻌﻀﻲ ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ راﺗﻌﺮﻳـﻒ و ﺑﻌـﻀﻲ ﺧـﻮاص آن را ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ) ‪ x(t‬و ) ‪ y (t‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫∞‬
‫‪φ xy (t ) = ∫ x(t + τ ) y (τ )dτ‬‬
‫∞‪−‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻮاﺑﻊ ) ‪ ، φ xx (t ) ، φ yx (t‬و ) ‪ φ yy (t‬را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛـﺮد‪] .‬دو ﺗـﺎﺑﻊ آﺧـﺮي ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮاﺑﻊ ﺧـﻮد ﻫﻤﺒـﺴﺘﮕﻲ ) ‪ x(t‬و ) ‪ y (t‬ﻧـﺎم دارﻧـﺪ‪ ، Φ xx ( jω ) ، Φ yx ( jω ) ، Φ xy ( jω ) .[.‬و‬
‫) ‪ Φ yy ( jω‬را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ) ‪ Φ xy ( jω‬و ) ‪ Φ yx ( jω‬ﭼﻪ راﺑﻄﻪ اي دارﻧﺪ؟‬
‫)اﻟﻒ( ) ‪ Φ xy ( jω‬و ) ‪ Φ yx ( jω‬ﭼﻪ راﺑﻄﻪ اي دارﻧﺪ؟‬
‫)ب( ) ‪ Φ xy ( jω‬را ﺑﺮﺣﺴﺐ ) ‪ X ( jω‬و ) ‪ Y ( jω‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫)ج( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ) ‪ ، Φ xx ( jω‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ ω‬ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫)د( ﺣﺎل ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ) ‪ x(t‬ورودي ﻳﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﺑـﺎ ﭘﺎﺳـﺦ ﺿـﺮﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘـﻲ و ﭘﺎﺳـﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧـﺴﻲ‬
‫) ‪ H ( jω‬ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ﻫـــ( ) ‪ x(t‬را ﺑــﻪ ﺻــﻮرت ﺷــﻜﻞ م ‪ 50-4‬ﺑﮕﻴﺮﻳــﺪ و ﻓــﺮض ﻛﻨﻴــﺪ ﭘﺎﺳــﺦ ﺿــﺮﺑﻪ ﺳﻴــﺴﺘﻢ ‪،LTI‬‬
‫) ‪Φ xy ( jω‬‬
‫‪،‬‬ ‫) ‪ h(t ) = e − at u (t‬ﺑــﺎ
> ‪ a‬اﺳــﺖ‪ .‬ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﺑﻨــﺪﻫﺎي )اﻟــﻒ( ﺗــﺎ )د(‬
‫) ‪ ، Φ xx ( jω‬و ) ‪ Φ yy ( jω‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)و( ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ φ (t‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮﺳﺖ‬
‫‪ω 2 + 100‬‬
‫‪Φ ( jω ) = 2‬‬
‫‪ω + 25‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻋﻠﻲ و ﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﺧﻮد ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ) ‪ φ (t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪ .‬ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻳـﻦ دو‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ وارون ﭘﺎﻳﺪار و ﻋﻠّﻲ دارد؟‬
‫) ‪x(t‬‬
‫‪١‬‬ ‫ﺷﻜﻞ م ‪50-4‬‬

‫‪٠‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪t‬‬

٣٧٤

:‫ﺣﻞ‬
:‫ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ك‬2,97 ‫ و‬1,45 ‫)اﻟﻒ( از ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﺎي‬
φ xy (t ) = φ yz (− t )
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
φ xy ( jω ) = φ yx (− jω )
:‫ دارﻳﻢ‬،‫ ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‬φ yx (t ) ‫ﭼﻮن‬
φ xy ( jω ) = φ yz∗ ( jω )
:‫)ب( ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬
+∞
φ xy (t ) = ∫ x(t + τ ) y (τ )dτ
−∞

= x(t ) ∗ y (− t )

φ xy ( jω ) = x( jω )Y (− jω ) :‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
:‫ ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬y (t ) ‫ﭼﻮن‬
φ xy ( jω ) = x( jω )Y ∗ ( jω )
: y (t ) = x(t ) ‫)ج( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺴﻤﺖ )ب( ﺑﺎ‬
φ xx ( jω ) = x( jω )x ∗ ( jω )
2
= x ( jω ) ≥

:‫)د( از ﻗﺴﻤﺖ ب دارﻳﻢ‬
φ xy ( jω ) = φ ( jω )Y ∗ ( jω )
= x( jω )[H ( jω )x( jω )]
∗

= φ xx ( jω )H ∗ ( jω )
:‫و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
φ yy (t ) = Y ( jω )Y ∗ ( jω )
= [H ( jω )x( jω )][H ( jω )x( jω )]
∗

2
= φ xx ( jω ) H ( jω )
 ‫‪٣٧٥‬‬

‫)ﻫـ( از اﻃﻼﻋﺎت داده ﺷﺪه‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪− jω‬‬
‫‪−1‬‬ ‫‪e − jω‬‬
‫‪( jω ) = e‬‬ ‫‪−j‬‬
‫‪ω2‬‬ ‫‪ω‬‬
‫و‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪∝ + jω‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 − 2 cos ω‬‬ ‫‪2 sin ω‬‬
‫= ) ‪φ xx ( jω ) = x( jω‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪−‬‬
‫‪ω‬‬ ‫‪ω2‬‬
‫‪ 2 − 2 cos ω 2 sin ω 1   1 ‬‬
‫‪φ xy ( jω ) = φ xx ( jω )H ∗ ( jω ) = ‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+ 2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ω2‬‬ ‫‪ω2‬‬ ‫‪ω   ∝ − jω ‬‬
‫و‬
‫‪2‬‬ ‫‪ 2 − 2 cos ω‬‬ ‫‪2 sin ω‬‬ ‫‪1  1 ‬‬
‫‪φ yy ( jω ) = φ xx ( jω ) H ( jω ) = ‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ω‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ω‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ω 2   ∝ 2 +ω 2 ‬‬
‫)و( ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪ω 2 + 100‬‬
‫‪2‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪ω 2 + 25‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮاي ﻛﺎزال و ﭘﺎﻳﺪار ﻛﺮدن ) ‪ H ( jω‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪10 + jω‬‬ ‫‪10 − jω‬‬
‫= ) ‪H 1 ( jω‬‬ ‫= ) ‪ H 2 ( jω‬و‬
‫‪5 + jω‬‬ ‫‪5 + jω‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫) ‪h1 (t ) = δ (t ) + 5e −5t u (t‬‬

‫) ‪h2 (t ) = −δ (t ) + 15e −5t u (t‬‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ) ‪ h1 (t‬ﻳﻚ ﺟﻮاب ﭘﺎﻳﺪار و ﻛﺎزال و ﻣﻌﻜﻮس ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪) (4,51‬اﻟﻒ( دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ) ‪ h(t‬و ) ‪ g (t‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬و آﻧﻬـﺎ را وارون ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪٣٧٦‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ را ) ‪ H ( jω‬و ) ‪ G ( jω‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬راﺑﻄـﻪ ﺑـﻴﻦ ) ‪H ( jω‬‬
‫و ) ‪ G ( jω‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪1,‬‬ ‫‪2< ω <3‬‬
‫‪H ( jω ) = ‬‬
‫‪
,‬‬ ‫در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫)‪ (i‬آﻳﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ورودي ) ‪ x(t‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻜﻞ م ‪-4‬‬
‫‪ 50‬ﺑﺎﺷﺪ؟ اﮔﺮ آري ) ‪ x(t‬را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ و اﮔﺮ ﻧﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ ﭼﺮا؟‬
‫)‪ (ii‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ وارون ﭘﺬﻳﺮﺳﺖ؟ ﺟﻮاب ﺧﻮد را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫)ج( ﺗﺎﻻري را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳـﺪ ﻛـﻪ ﻣـﺸﻜﻞ ﭘـﮋواك دارد‪ .‬در ﻣـﺴﺌﻠﻪ ‪ 64-2‬ﮔﻔﺘـﻴﻢ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﻣـﺪل‬
‫اﻛﻮﺳﺘﻴﻚ ﺗﺎﻻر ﻣﻲ ﺗﻮان ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺿـﺮﺑﻪ آن ﻳـﻚ رﺷـﺘﻪ ﺿـﺮﺑﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺿﺮﺑﻪ ‪ k‬ام رﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﭘﮋواك ‪ k‬ام ﻣﺘﻨﺎﻇﺮﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫∞‬
‫) ‪h(t ) = ∑ e −kT δ (t − kT‬‬
‫
= ‪k‬‬

‫ﻋﺎﻣﻞ ‪ e − kT‬ﺗﻀﻌﻴﻒ ﭘﮋواك ‪ k‬ام را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺻﺪا را ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﻮب ﺿﺒﻂ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺣﺲ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﺿﺒﻂ‪ ،‬را ﭘﺮدازش و ﭘﮋواﻛﻬﺎ را ﺣﺬف ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪ 64-2‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻛﺎﻧﻮﻟﻮﺷﻦ‪ ،‬ﻳﻚ ﭘﺮدازﻧﺪه‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﺪل ﭘﮋواك ﻣﺘﻔﺎوت( ﻃﺮاﺣـﻲ ﻛـﺮدﻳﻢ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ از روﺷـﻬﺎي ﺣـﻮزه ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ G ( jω ) .‬را ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﭘﺮدازﻧﺪه ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺻﻮﺗﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه ﻓـﺮض‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ G ( jω ) .‬را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﭘﮋواﻛﻬـﺎ ﺣـﺬف ﺷـﻮد و ﺳـﻴﮕﻨﺎل ﺣﺎﺻـﻞ‪ ،‬ﻛـﺎﻣﻼً ﻣـﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎل اﺻﻠﻲ روي ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)د( ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ وارون ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫) ‪h(t ) = 2δ (t ) + u1 (t‬‬
‫)ﻫـ( ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬اﺑﺘﺪاﺋﺎً ﺳﺎﻛﻦ ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ زﻳﺮ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫) ‪d 2 y (t‬‬ ‫) ‪d y (t‬‬ ‫) ‪d 2 x(t‬‬ ‫) ‪dx(t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪y‬‬ ‫(‬‫‪t‬‬ ‫)‬ ‫=‬ ‫‪2‬‬
‫‪+3‬‬ ‫) ‪+ 2 x(t‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫وارون اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﻢ اﺑﺘﺪاﺋﺎً ﺳﺎﻛﻦ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ‬
‫دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪ h(t ) .‬و ) ‪ ، g (t‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺻﻠﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻢ وارون را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣٧٧‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪) H ( jω ) = 1‬اﻟﻒ(‬ ‫‪.‬‬
‫) ‪G ( jω‬‬
‫)ب( )‪ (i‬اﮔﺮ ﺧﺮوﺟﻲ را ) ‪ y (t‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ‪ ،‬در اﻳﻨﺼﻮرت دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪Y ( j
) = 1‬‬
‫‪2‬‬
‫ﭼﻮن
= )
‪ ، H ( j‬ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻴﻢ )
‪ . Y ( j
) = x( j
)H ( j‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤـﻲ‬
‫ﺗﻮان ) ‪ x(t‬اي را ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺷﻜﻞ )م ‪ (4,50‬ﺑﻮﺟﻮد آورد‪.‬‬
‫‪ 1‬ﺑـﺮاي ﻫـﻴﭻ ﻣﻘـﺪاري از ‪ ، ω‬ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻧـﺸﺪه‬ ‫)‪ (ii‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻌﻜﻮس ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا‬
‫) ‪H ( jω‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ج( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫∞‬
‫‪1‬‬
‫= ‪H ( jω ) = ∑ e − KT e − jωKT‬‬ ‫‪−(1+ jω )T‬‬
‫
= ‪k‬‬ ‫‪1− e‬‬
‫ﺣﺎل ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺮاي ) ‪ G ( jω‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪:‬‬
‫‪G ( jω ) = 1 − e − (1+ jω )T‬‬
‫)د( ﭼﻮن ‪: H ( jω ) = 2 + jω‬‬
‫) ‪Y ( jω‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪G ( jω‬‬ ‫=‬
‫‪x ( jω ) 2 + jω‬‬
‫ﺑﺎ ﻃﺮﻓﻴﻦ وﺳﻄﻴﻦ و ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪dy (t‬‬
‫) ‪+ 2 y (t ) = x(t‬‬
‫‪dt‬‬
‫)ﻫـ( دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪− ω 2 + 3 jω + 2‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪− ω 2 + 6 jω + 9‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻣﻌﻜﻮس ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪− ω 2 + 6 jω + 9‬‬
‫= ) ‪G ( jω‬‬ ‫=‬
‫‪H ( jω ) − ω 2 + 3 jω + 2‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻠﻲ را ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪٣٧٨‬‬

‫) ‪d 2 y (t‬‬ ‫) ‪dy (t‬‬ ‫‪d 2x‬‬ ‫) ‪dx(t‬‬

‫‪2‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪y‬‬ ‫(‬‫‪t‬‬ ‫)‬ ‫=‬ ‫‪2‬‬
‫‪+6‬‬ ‫) ‪+ 9 x(t‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺴﻂ ﺑﻪ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ و اﻋﻤﺎل ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫) ‪h(t ) = δ (t ) − 3e −3t u (t ) + 2te −3t u (t‬‬
‫و‬
‫) ‪g (t ) = δ (t ) − e −2t u (t ) + 4e −t u (t‬‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,52‬ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي وارون ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪ .‬ﻣـﺜﻼً‬
‫ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﻣﺎي ﻣﺎﻳﻊ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻣﺪل ﻛﺮدن اﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ LTI‬ﻣﻌﻘـﻮل‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﺎﺳﺦ ﻋﻨﺼﺮ اﻧـﺪازه ﮔﻴـﺮي )ﻣـﺜﻼً ﺟﻴـﻮه دﻣﺎﺳـﻨﺞ(‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﻤﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ورودي ﭘﻠﻪ واﺣﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮﺳﺖ‬
‫(‬
‫) ‪s (t ) = 1 − e −t / 2 u (t‬‬ ‫)‬ ‫)م ‪(1-52-4‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺒﺮاﻧﺴﺎز ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ آن ﺑﻪ ﺧﺮوﺟﻲ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﻣﺎي ﻟﺤﻈـﻪ‬
‫اي ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﻪ دﺳﺖ دﻫﺪ‪.‬‬
‫)ب( ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي وارون ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺒﺮان ﺳﺎز وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ اﮔﺮ ﺧﺮوﺟﻲ واﻗﻌﻲ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎي ﺧﻄﺎآﻣﻴﺰ وﺳﻴﻠﻪ ﺧﻄﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻣـﺎي‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻄﺎي ﺑﺰرﮔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻄـﺎﻳﻲ ﻫﻤﻴـﺸﻪ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﻄﻠﺐ ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲ آن را ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺎﺳﺦ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ )‪ (1-52-4‬و ﻳـﻚ‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎل »ﻧﻮﻳﺰ« ﻣﺰاﺣﻢ ) ‪ n(t‬ﻣﺪل ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻜﻞ م ‪) 52-4‬اﻟﻒ( اﻳﻦ وﺿـﻌﻴﺖ را ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ وارون ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( ﻫﻢ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ‪ . n(t ) = sin ω t‬ﺳـﻬﻢ ﺧﺮوﺟـﻲ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ وارون ﭼﻴﺴﺖ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ‪ ω‬اﻳﻦ ﺧﺮوﺟﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ؟‬
‫)ج( ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ )ب( در ﺑـﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﺑﺮدﻫـﺎي ﺳﻴـﺴﺘﻤﻬﺎي ‪ LTI‬اﻫﻤﻴـﺖ دارد‪ .‬در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﺳﺦ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺣﺬف ﺗﺪاﺧﻠﻬﺎي ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ اي ﺻـﻮرت‬
‫ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺑﻨﺪ )ب( دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ اﻳﺠﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﻣﺰاﺣﻢ ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ را‬
 ‫‪٣٧٩‬‬

‫ﻫﻢ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﻄﻠﺐ ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑـﻪ‬
‫ورودي ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ‪ ،‬وﻟﻲ آﻟﻮده ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺰ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ م ‪52-4‬‬
‫)ب( ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺎﺳﺦ ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺎﻣﻞ و ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻧـﻮﻳﺰ ) ‪ n(t‬ﻣـﺪل ﻛـﺮد‪ .‬ﻓـﺮض‬
‫ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ م ‪) 52-4‬ب( ﻧﻴﺰ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻴـﺴﺖ ﺟﺒـﺮان ﺳـﺎز را ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫) ‪h(t ) = a e − at u (t‬‬
‫‪ A‬را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﻜﻞ م ‪) 52-4‬ب( ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻠـﻪ اي دﻣـﺎ ﺗـﺎ ﺣـﺪ‬
‫‪1‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﻜﺎن ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ‪ n(t ) = sin 6 t‬ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از‬
‫‪4‬‬
‫‪٣٨٠‬‬

‫وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي واﻗﻌﻲ‬

‫) ‪n(t‬‬
‫ﻣﺪل ‪LTI‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ وارون‬
‫ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬ ‫⊕‬ ‫ﻣﺪل ‪ LTI‬ﺑﺮاي‬
‫(‬ ‫)‬
‫) ‪s (t ) = 1 − e −t / 2 u (t‬‬ ‫وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬

‫وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي واﻗﻌﻲ‬ ‫) ‪n(t‬‬

‫وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺎﻣﻞ‬
‫⊕‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺒﺮاﻧﺴﺎز‬
‫) ‪s (t ) = u (t‬‬

‫ﺷﻜﻞ م ‪52-4‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫)اﻟﻒ( ﭼﻮن ﭘﺎﺳﺦ ﭘﻠﻪ ) ‪ s (t ) = 1 − e 2 u (t‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪−t‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪t‬‬
‫) ‪h(t ) = e 2 u (t‬‬
‫‪2‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫= ) ‪H ( jω‬‬
‫‪1 + jω‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺣﺎل ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﻮق‪ ،‬ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺴﺎزﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﭘﺎﺳـﺦ ﻓﺮﻛﺎﻧـﺴﻲ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻣﻌﻜـﻮس‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬

‫= ) ‪G ( jω‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪H ( jω‬‬
‫[‬
‫‪= 2 1 + jω‬‬
‫‪2‬‬
‫]‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻋﻜﺲ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫) ‪g (t ) = δ (t ) + 2u1 (t‬‬
 ‫‪٣٨١‬‬

‫)ب( وﻗﺘﻲ ‪ sin ωt‬از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻌﻜﻮس اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪y (t ) = sin ωt + 2ω cos ωt‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ‪ ω‬ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ‪ ω‬اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺰ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫)ج( دراﻳﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ ﻛﻪ ‪ ، H ( jω ) ≤ 1‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ‪ − ω = 6‬ﭼﻮن‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪H ( jω ) = 2‬‬
‫‪a +ω2‬‬
‫ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ ﻛﻪ‬
‫‪1‬‬
‫‪≤1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪a + 36‬‬ ‫‪16‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪a≤ 6‬‬
‫‪15‬‬

‫‪.................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ (4,53‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در درس ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻮرﻳـﻪ را ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﺑـﻪ ﺳـﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي داراي دو‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻌﻤﻴﻢ داد‪ .‬اﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺘﺎﻫﺎي ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺷﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻬﻤﻲ در ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﭘﺮدازش ﺗﺼﻮﻳﺮ دارﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﺪه ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دو ﺑﻌﺪي را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫) ‪ x(t1 , t 2‬را ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻲ ﺑﺎ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ‪ t1‬و ‪ t 2‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دو ﺑﻌـﺪي ) ‪ x(t1 , t 2‬ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫∫ = ) ‪X ( jω1 , jω2‬‬ ‫∫‬ ‫‪x(t1 , t 2 )e − j (ω1t1 +ω2t2 )dt1dt 2‬‬
‫∞ ‪−∞ −‬‬

‫)اﻟﻒ( ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺘﮕﺮال دو ﮔﺎﻧﻪ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت دو ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﻣﺘﻮاﻟﻲ‪،‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪) t1‬ﺑﺎ ﻓﺮض ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮدن ‪ ( t 2‬و ﺳﭙﺲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ t 2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫)ب( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻨﺪ )اﻟﻒ( ﻋﻜﺲ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ـ ﻳﻌﻨـﻲ ) ‪ x(t1 , t 2‬ﺑﺮﺣـﺴﺐ ) ‪ X ( jω1 , jω2‬را‬
‫ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)ج( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دو ﺑﻌﺪي ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫)‪x(t1 , t 2 ) = e −t1 +2t2 u (t1 − 1)u (2 − t 2 ) (i‬‬
‫‪٣٨٢‬‬

‫‪e − t1 − t2 ,‬‬ ‫‪− 1 < t1 ≤ 1,−1 ≤ t 2 ≤ 1‬‬

‫‪x(t1 , t 2 ) = ‬‬ ‫)‪(ii‬‬
‫
‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت‬

‫‪e − t1 − t2 ,‬‬ ‫‪
< t1 ≤ 1,−1 ≤ t 2 ≤ 1‬‬

‫‪x(t1 , t 2 ) = ‬‬ ‫)‪(iii‬‬
‫
‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت‬

‫)‪ x(t1 , t 2 ) (iv‬ﺷﻜﻞ م ‪53-4‬‬

‫‪− t1 +t 2 − t1 −t 2‬‬
‫‪e‬‬ ‫)‪(v‬‬

‫‪١‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪-١‬‬
‫ﺷﻜﻞ م ‪53-4‬‬
‫)د( ﺳﻴﮕﻨﺎل ) ‪ x(t1 , t 2‬ﺑﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ دو ﺑﻌﺪي زﻳﺮ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2π‬‬
‫= ) ‪X ( jω1 , jω 2‬‬ ‫) ‪δ (ω 2 − 2ω1‬‬
‫‪4 + jω1‬‬
‫) ‪ X ( jω1 , jω2‬و‬ ‫)ﻫـــ( ) ‪ x(t1 , t 2‬و ) ‪ h(t1 , t 2‬دو ﺳــﻴﮕﻨﺎل دو ﺑﻌــﺪي ﺑــﺎ ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳــﻪ ﻫــﺎي‬
‫) ‪ H ( jω1 , jω 2‬ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪:‬‬
‫) ‪i) ( x(t1 − T1 , t 2 − T2‬‬
‫) ‪ii) ( x(at1 , bt 2‬‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫∫ = ) ‪iii) ( y(t1 , t 2‬‬ ‫∫‬ ‫‪x(τ 1 , τ 2 )x(t1 − τ 1 , t 2 − τ 2 )dτ 1dτ 2‬‬
‫∞‪−∞ −‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( از ﺗﻌﺮﻳﻒ داده ﺷﺪه‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
 ٣٨٣

+∞
x( jω1 , jω 2 ) = ∫ x(t1 , t 2 )e − j (ω1t1 +ω2t2 )dt1dt 2
−∞

= ∫  ∫ x(t1 , t 2 )e − jω1t1 dt1 e − jω2t2 dt 2

+∞ +∞

−∞ 
 −∞ 
+∞
= ∫ x(ω1t 2 )e − jω2t2 dt 2
−∞

:‫)ب( از ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﺴﻤﺖ )اﻟﻒ( ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﻴﺴﻢ‬

1
{
x(t1 , t 2 ) = FTω−11 FTω−21 ( x( jω1 , jω 2 )) = } 4π 2
+∞
∫ x( jω , jω )e
−∞
1
(ω
2
j 1t1 +ω2 +t 2 )
dω1dω2

(‫)ج‬
e −(1+ jω1 )e 2(2 jω2 )
(i) x( jω1 , ω2 ) =
(1 + jω1 )(2 − jω2 )
(ii) x ( jω , ω ) =
(
1− e ( − 1+ jω1 )
)(1 − e (
− 1− jω2 )
)
1 2
(1 + jω1 )(1 − jω 2 )

+
(1 − e − (1+ jω1 )
)(1 − e ( − 1+ jω2 )
)
(1 + jω1 )(1 + jω 2 )

(iii) ( x( jω1 , ω2 ) =
( )(
2 − e − (1+ jω ) − e − (1+ jω2 ) − 1 − e − (1+ jω1 ) 1 − e −(1+ jω2 ) )
(1 + jω1 )(1 + jω2 )
1 − e − (1+ jω1 ) 1 − e − (1+ jω2 )
+ +
(1 + jω1 )(1 − jω2 ) (1 − jω1 )(1 + jω2 )
(iv) x(ω1 , ω 2 ) =
−1 ( )
 e − jω2 1 − e j (ω1 +ω2 ) + e − j (ω1 −ω2 ) − 1

jω 2 − j (ω1 − ω 2 ) 
 
(t1 , t2 ) ‫ ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﻣﺨﺘﻠـﻒ در‬6 ‫ اﻳـﻦ ﺳـﻴﮕﻨﺎل‬.‫ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‬.53‫( ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ح‬v)
.‫ﻃﺮح دارد‬
t2

٦
٢
٥ 53‫ﺷﻜﻞ ح‬
١ t1

٤ ٣
٣٨٤

:‫ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‬x(t1 , t 2 ) ‫ﺳﻴﮕﻨﺎل‬

e-٢t١ 1 ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ‬

2 ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
e-٢t٢
3 ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
x (t١ , t٢) e ٢t٢
e ٢t٢ 4 ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ‬

e ٢t١ 5 ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ‬

e -٢t٢ 6 ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
:‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
1 1
x(ω1 , ω 2 ) = +
(2 + jω1 + jω 2 )(2 + jω1 − jω 2 ) (2 + jω 2 )(2 + jω1 + jω 2 )
1 1
+ +
(2 − jω )(2 + jω1 − jω 2 ) (2 − jω 2 )(2 − jω1 − jω 2 )
1 1
− +
(2 − jω1 − jω2 )(2 − jω1 + jω2 ) ( jω 2 )(2 − jω1 − jω 2 )

x(t1 , t 2 ) = e −4(t1 +2t2 )u (t + 2t 2 ) (‫)د‬

e − jω1T1 e − jω2T2 x( jω1 , jω 2 ) (i) (‫)ﻫـ‬

x( jω1 , jω 2 )H ( jω1 , jω 2 ) (iii)

www.scrambledonline.blogsky.com
seyed saleh mousavi
Islamic Azad University izeh