Pangalan: Eurikha Bless P.

Gorospe Baitang at Pangkat: 10-Love

Kabanata 1: Sa Kubyerta
Umaga ng Disyembre, naglalayag ang Bapor Tabo na hirap sa pagsalunga sa agos ng paese-eseng daan ng
Ilog Pasig patungo sa lalawigan ng Laguna. Sa ibabaw ng kubyerta, lulan ng bapor tabo ang mga
makakapangayarihan na tao tulad nina Don Custodio, Donya Victorina, Kapitan Heneral, Padre Salvi, Padre
Irene, Ben Zayb, Donya Victorina, at Simoun. Si Simoun ay isang maipluwensiyang alahero na kabilang sa
ibabaw ng kubyerta. Kilala siya sa buong Maynila dahil siya ay naiimpluwensiyahan ng Kapitan Heneral.
Upang mapawi ang kabagutan sa mahaba at mabagal na biyahe, napagtuonan nila ng pansin ang pagtutuwid
ng paliko-likong Ilog Pasig at ang mga gawain ng Obras del Puerto. Ang manunulat na na mukhang prayle na
si Ben Zayb ay nakikipagtalo sa isang batang prayle na mukhang artilyero. Sila ay nagsisigawan,
nagkukumpasan, at pumapadyak habang pinaguusapan ang iba’t ibang paksa kung kaya’t wiling-wili sa
pakikinig ang iba. Nang tanungin ng Pransiskano si Ben Zayb tungkol sa pagsukat sa kakayahan ng mga
taong dalubhasa sa mga agham, sumang-ayon si Padre Camorra sa Pransiskano na ang Puente del Capricho
ay ang mga taong dalubhasa sa agham. Nakisabad naman si Donya Victorina na nagsabi na ni isa ay walang
maayos na lawa dito sa Pilipinas. Si Simoun ay namagitan na parang isang heneral at sinabi na ang lunas ay
napakadali at walang magugugol kahit isang pera. Nagmungkahi si Simoun na maghukay ng isang tuwid na
kanal mula sa kanal hanggang Maynila at sarhan ang dating Ilog Pasig na makatitipid ng lupa, mapadadali ang
paglalakbay, at maiiwasan ang pagtaas ng buhangin na babara sa ilog. Iminungkahi niya rin na pagtrabahuin
ang mga bilanggo upang hindi maggugol ng napakalaking salapi. Kung ang mga bilanggo ay hindi sapat,
iminungkahi ni Simoun na pakilusin ang buong bayan, ang matatanda, ang kabataan, at mga bata ng tatlo,
apat, o limang buwan sa halip na labinlimang araw na sapilitang paggawa. Si Don Custodio na isang sikat na
mamamahayag, ay hindi sumang-ayon sa paraang iminungkahi ni Simoun dahil ito ay maaaring magsimula ng
himagsikan. Nagkaroon ng sandaling pagkainitan sina Don Custodio at ang ilang prayle dahil sa iba’t iba
nilang suhestiyon at mithiing ipatupad. Sa halip, naisip nila na pilitin na mag-alaga ng itik ang lahat ng
naninirahan malapit sa Ilog Pasig. Nang sa gayon, lalalim ang lawa sa kanilang pagkuha ng susong pagkain
ng pato habang si Donya Victorina naman ay hindi sumang-ayon dahil dadami ang balot na pinandidirihan
niya.

Kabanata 2: Sa Ilalim ng Kubyerta

Nang matapos ang usapan ng mga kabilang sa itaas ng kubyerta at ni Simoun, si Simoun ay nagtungo sa sa
ilalim ng kubyerta. Sa ilalim ng kubyerta ay kabaliktaran ng kalagayan ng itaas na kubyerta, dito ay masikip at
siksikan dahil sa iba’t ibang bagahe at bilang ng mga mamamayang nasa laylayan. Sa kanyang pagmamasid,
kanyang nakita ang mga binatang mag-aaral na tinitingala ng ilang mga mag-aaral at ng ilang mga tao. Ang
mga binatang mag-aaral na ito ay sina Basilio na angmag-aaral ng medisina at si Isagani ng isang malalim na
makata o manunugma mula sa Ateneo. Ang dalawang mag-aaral ay nakita ni Simoun na kausap si Kapitan
Basilio na napunta sa pagpapatayo ng mga mag-aaral ng Akademya ng wikang Kastila. Napag-usapan din ng
dalawa ang kasintahan ni Isagani na si Paulita Gomez, ang pamangkin ni Donya Victorina de Espadana. Ilang
oras ang lumipas ng kanilang pag-uusap, unti-unting umalis si Kapitan Basilio sa kanilang harapan. Nang
makita ni Simoun, agad siyang lumapit sa dalawang mag-aaral ngunit isang sitwasyon ang hindi inaasahang
mangyari.

Ipinakilala ni Basilio si Simoun kay Isagani. Nagwika si Simoun na hindi siya nakakadalaw sa lalawigan nina
Basilio at Isagani dahil mahirap ang lugar at walang bibili ng alahas. Ang wika ni Simoun ay hindi inaasahang
tinanggap ni Isagani ng negatibo kung kaya’t hinamon ni Isagani si Simoun tungkol sa lalawigan ni Basilio. Ang
dalawa, partikular na si Isagani ay nagkainitan tungkol sa maselan na paksa para kay Isagani. Nagpatuloy ang
kanilang usapan hanggang sa inalok ng Simoun ang dalawang mag-aaral ng serbesa. Tumanggi sila at sinabi
ni Simoun na ayon daw kay Padre Camorra, kaya ang mga tao sa kanilang lugar ay mahihirap at tamad dahil
puro tubig lamang ang iniinom dito at hindi serbesa. Tumugon naman si Isagani ng walang takot at sinabing
ang tubig ay matamis inumin pero nilulunod nito ang alak at serbesa. Si Simoun ay napamangha sa angkin
nitong katapangan at kahusayan sa pakikipagtalo. Nang matapos ang kanilang pag-uusap, walang paalam na
iniwan ni Simoun ang magkaibigan. Sa pag-alis ni Simoun, agad na tinanong ni Basilio si Isagani kung bakit
napakainit ng ulo niya nang araw na iyon. Tumugon si Isagani niya ay nag-iinit sa taong iyon sa di
mapaliwanag na dahilan at kanya itong kinatatakutan.

Kabanata 3: Ang Alamat

Ang usapan sa ibabaw ng kubyerta ay nauwi sa pagbabahagi ng iba’t ibang alamat. Nang dumating si Padre
Florentino, hindi niya naabutan ang pagtatalo. Ang mga prayle ay nagbubulungan at pinag-uusapan ang
pagtutol ng mga Pilipino sa pagbabayad ng buwis at bayarin sa simbahan. Habang nag-uusap ang mga
prayle, muling dumating si Simoun. Si Don Custodio ay nanghinayang nang hindi nakita ni Simoun ang
magandang tanawin ng bapor tabo habang naglalakbay. Sinabi ni Simoun na ang magandang tanawin ay
walang saysay kung ito’y walang alamat. Tumugon si Don Custodio at sinabing may mga alamat na nakabalot
ang Ilog Pasig.Isinalaysay ni Don Custodio ang unang alamat, ang Malapad na Bato. Noong hindi pa
nakakarating ang mga Kastila sa Pilipinas, pinaniniwalaan at sinasamba ng mga tao malapad na bato na
pinaniniwalaang tirahan ng mga espiritu. Subalit, nang nawala ang pamahiing iyon, ito ay naging pugad ng
mga tulisan na siyang humaharang sa mga bangka. Sunod namang ikinwento ni Padre Florentino ang alamat
ni Donya Geronima, isang dalagang pinangakuan. Si Donya Geronima ay isang dalagang pinangakuan ng
isang lalaki na siya ay pakakasalan. Subalit, ang mag-aaral na lalaki ay nakalimot kung kaya’t si Donya
Geronima ay naging matandang dalaga. Hanggang sa kanyang nabalitaan na ang lalaking hinihintay niya ay
isa ng arsobispo ng Maynila. Siya ay nagdamit-lalai at pumunta sa ilog upang makipagkita sa kamahalan para
tuparin ang ipinangako sa kaya. Subalit, ang kanyang hinihingi ay mahirap nang mangyari. Kaya ang
arsobispo ay nagpagawa ng kuweba na may ilog para kay Donya Geronima. Dito siya ttumira hangga’t
mamatay at dito rin siya inilibing. Sinasabi ng ilan na si Donya Geronima ay napakataba kaya kung pumasok
ito sa kuweba ay patagilid. Si Padre Salvi ay nagsalaysalay naman ng alamat ni San Nicolas, ang nakagawa
ng isang himala. Noong unang panahon, ang ilog, ganoon din ang lawa, ay pinaninirahan ng mga buwaya.
Sinasabi na noong araw ay may Intsik na na naparaan sa tapat ng simbahan. Hindi inaasahan na may isang
demonyo ang nag-anyong buwaya na nagpalubog ng bangka upang makain ang Intsik at madala sa impyerno.
Ang Intsik ay nanghingi ng tulong kay San Nicolas, siya ay sinaklolohan ni San Nicolas at ang buwaya ay
naging bato. Sa pag-uusap ng mga mai-mpluwensyang tao, nabanggit ni Ben Zayb ang tungkol sa
pagkamatay ni Crisostomo Ibarra. Ang kapitan ng bapor tabi ay itinuro ang ilang lugar kung saan tinugis si
Crisostomo Ibarra, labing-taon na ang nakalipas.

Kabanata 4: Kabesang Tales

Si Tandang Selo ay isang maunwaing tatay ni Kabesang Tales at mapagmahal na lolo nina Juli at Tano. Siya
ang kumalinga sa batanng si Basilio sa gubat nang tumakas sa mga guwardiya sibil sa Noli Me Tangere. Si
Kabesang Tales ay naging Kabesa de Barangay ng kanilang lugar. Ang asawa niya ay namatay dahil sa
malaria, kung kaya’t kasama niya na lamang sina Juli at Tano. Dahil sa kasipagan at tiyaga ni Kabesang
Tales, sila ay may marangyang pamumuhay. Siya ay nakipagsosyo sa mga namumuhunan sa bukid at
nagsimula ng tubuhan sa isang lupa sa gubat. Siya ay bukas-palad na tumutulong sa kanyang mga
kababayan. Nang kaniyang malaman na walang may ari ng lupa, ipinagpatuloy niya ang kaniyang negosyo at
tuluyan ng inangkin ang lupa. Ang anak niyang si Juli ay binabalak niyang pag-aralin sa kolehiyo upang
makasabay sa kasintahan nito na si Basilio. Subalit, sa hindi inaasahang pagkakataon, nang umunlad ang
bukid, inangkin ito ng mga malulupit na prayle at pinagbayad ng buwis si Kabesang Tales. Ang buwis ay
tinaasan pa ng mga prayle hanggang sa hindi na kayang makabayad ni Kabesang Tales. Si Kabesang Tales
ay nakipaglaban sa kanyang karapatan sa korte laban sa mga prayle ngunit siya ay nabigo at natalo dahil sa
malakas na impluwensiya ng mga prayle sa gobyerno. Nang hindi na makabayad ng buwis, ipinagpatuloy nito
ang paglaban sa kanyang karapatan sa pamamagitan ng pagbabantay ng kanyang lupa. Siya ay may dalang
baril, itak, at palakol na sa huli ay kinumpiska ng mga prayle. Sa kanyang pagmamatigas, sapilitan siyang
dinakip ng mga tulisan. Dahil siya ay may pera at nagbayad ng abogado para sa kaso niya, siya ay hiningan
ng limang daang piso upang pantubos. Ngunit, ang pamilya ay kapos na sa pera dahil sa sunod-sunod na
pagbayad ni Kabesang Tales ng buwis. Ang walang magawang si Juli ay ibinenta ang kanyang alahas maliban
sa regalo ng kanyang nobyo upang mabayaran ang pantubos kay Kabesang Tales. Noong kulangin ang pera,
nagtrabaho si Juli bilang isang katulong sa bahay ni Hermana Penchang noong bisperas ng Pasko. Dahil sa
masalimuot na sinapit ng kanilang pamilya, hindi nakapag-aral si Juli na pinapangarap ng kanyang ama para
sa kaniya.
Kabanata 5: Noche Buena ng Isang Kutsero
Gabi na nang nakauwi si Basilio sa kanilang bayan, ang San Diego. Dumating si Basilio sa San Diego habang
may prusisyong pang-Noche Buena at napasabay pa siya dito. Siya ay naabala sa daan nang makita kung
paano bugbugin ang kutserong si Sinong na nakalimutan dalhin ang kanyang Sedula sa kaniyang sinasakyan
noong dumaan sa kwartel. Iniutos ni Basilio na palakarin nalang ang kaniyang sinasakyan nang makaraan ang
prusisyon. Matapos ay napag-usapan nila ang rebulto ni Metusalem, ang pinakamatandang taon namamalagi
sa daigdig. Idinaan ni Sinong si Basilio sa rebulto ng tatlong Haring MAgo na nakapgpapaalala kay Haring
Melchor.Si Basilio ay tinanong ng kutsero kung ang kanang paa ng bayaning is Bernardo Carpio na naipit
umano sa bundo sa San Mateo, ay nakaligtas. Dahill ang hari ng mga Pilipino ay pinaniniwalaang si Bernardo
Caripo ang makakapagpalaya sa kanila. Sa kanyang paglalakad, nalibang siya sa mga nakikita niya kung
kaya’t hindi niya na napansin ang pagkawala ng ilaw sa parol ng karitela. Si Simoun ay nahuli muli dahil
namatay ang ilaw ng kanyang kalesa. Nang muling mapatapat sa kwartel ay nabugbog ulit ang kutsero dahilan
kung bakit naglakad nalang ito. Siya ay dinala na sa presinto at naglakad na lamang si Basilio papunta sa
kanyang tinutuluyan. Sa kanyang paglalakad, napansin niya ang tila malungkot at tahimik na bayan kahit
Pasko na dahil ni-isa ay wala man lang parol. Tanging ang tahanan ni Kapitan Basilio lamang ang nag-iisang
masaya at maliwanag sa lahat ng nadadaanan niya. Siya ay nagulat nang makitang kinakausap ni Kapitan
Basilio, kura, at alperes and mag-aalahas na si Simoun. Si Basilio ay nagpatuloy sa paglalakad hanggang sa
marating niya ang kanyang tinutuluyan, ang tahanan ni Kapitan Tiago. Sa kanyang pagdating, isinalaysay niya
ang masalimuot na nangyari sa kanyang kasintahang si Juli at ama nitong si Kabesang Tales.

Kabanata 6: Si Basilio
Hatinggabi nang na umalis si Basilio sa bahay ni Kapitan Tiago. Siya ay palihim na nagtungo sa kagubatan na
pagmamay-ari ng mga Ibarra na nabili ni Kapitan Tiago para bisitahin ang puntod ng kanyang inang si Sisa. Si
Basilio ay tumigil sa bunton ng batong malapit sa punong balite kung saan nakalibing ang kanyang ina. Sa
tuwing umuuwi si Basilio sa bayan ng San Diego, una niyang ginagawa ang pagdalaw sa kanyang yumaong
ina nang palihim. Muli niyang naalala ang pangyayari, labingtaon nang nakaraan. Naalala niya ang
pagkamatay ng kanyang ina at ang lalaking kanyang nakita na sugatan, si Elias. Gamit ang perang ibinigay ni
Elias kay Basilio, si Basilio ay lumisan sa bayan ng San Diego at nagtungo sa Maynila. Walang sinuman ang
tumanggap sa kanya dahil siya ay may sakit, marumi, at hindi maayos ang kasuotan. Siya ay nagtangkang
magpasagasa sa dumadaang sasakyan sa daan, nang siya ay mabuting natagpuan ni Kapitan Tiago. Si
Basilio ay pumasok bilang alila nang hindi nababayaran at pinahintulutan ni Kapital Tiago na makapag-aral sa
paaralan ng San Juan de Letran. Nang si Maria Clara ay pumasok sa kumbento, nagsimula nang kamuhian ni
Kapitan Tiago ang mga pari kung kaya’t pinalipat ito sa Ateneo Municipal at lalong nagpakadalubhasa sa
kanyang pag-aaral. Sa kasalukuyan, siya ay nasa huling taon na ng Medisina at dalawang buwan na lamang
ay magiging isang ganap na doktor na si Basilio. Sa pagtapos niya sa pag-aaral na ito, siya ay muling babalik
sa bayan at papakasalan ang kanyang kasintahang si Juli.

Kabanata 7: Si Simoun
Nang si Basilip ay pabalik na sa bayan ng San Diego, siya ay may naaninag na liwanag sa gubat at may
narinig na mga yabag ng paa. Kanya itong sinilip at nagtago sa isang puno. Nakita niya dito ang nagbabalat-
kayong mag-aalahas na si Simoun. Si Simoun ay tinanggal ang kanyang salamin at nagsimula nang
maghukay. Habang si Basillio ay nagmamasid kay Simoun, bumalik ang mga ala-ala ng mga panyayaring
naganap labingtaon ang nakalipas. Ang lalaking kanyang pinagmamasidan ay ang tumulong sa paglibing sa
kanyang ina na si Sisa at ang lalaking sugatan na si Elias. Si Basilio ay nagulantang nang kanyang natuklasan
ang nagbabalat-kayong si Simoun ay ang tumulong sa kanya na si Crisostomo Ibarra. Siya ay lumapit upang
tumulong nang makita niyang pagod at patigil-tigil sa paghuhukay si Simoun. Nagpakilala si Basili at sinabi sa
lalaki na tinulungan siya nito na ilibing ay bangkay ng kanyang yumang ina na si Sisa at si Elias kaya’t ito ang
nag-udyok sa kanya na magbigay ng tulong kay Simoun. Binalak ni Simoun na patayin si Basilio sa
pamamagitan ng pagtutok sa kanya ng baril dahil nalaman ni Basilio ang pinakanatatanging lihim ni Simoun.
Ngunit, napahinto si Simoun nang napagtanto niya na parehas lamang sila ni Basilio ng nais ng pagbabago at
paghihiganti. Si Simoun ay ipinagtapat ang kanyang ginawa sa loob ng paaralan ng wikang Kastila kay Basilio.
Kanyang hiningi ang gawing lalawigan ng Espanya ng Pilipinas at bigyan ng pantay-pantay na karapatan ang
mga Pilipino at Kastila. Ayon kay Simoun, ang mga hiling na ito ay ang nagpawi sa kanilang pagiging isang
mamayan at pagkapanalo ng mga mag-aapi. Dagdag niya, ang pagdadagdag ng isa pang wika, ang wikang
Kastila, ay hahantong sa hindi pagkakaunawaan at lalong mas magpapahirap sa mga Pilipino upang
maipahiwatig ang kanilang mga saloobin. Si Basilio nama’y sumang-ayon sa sinabi ni Simoun at sinabing ang
Kastila ang siyang magbubuklod-buklod sa mga pulo at makakapagpalapit sa mga Pilipino sa pamahalaan. Si
Simoun ay hindi sumang-ayon sa sinabi ni Basilio aat sinabing ang wikang Kastila ay kailanma’y hindi
magiging wika ng pangalahatan dahil ang bawat bayan ay may sariling wikang kanyang pinagyayamanna
kaugnay sa damdamin at kaugalian nito. Sa huli, hinikayat ni Simoun si Basilio na umanib sa kanyang planong
paghihimagsik laban sa pamahalaan ng Kastila para sa pagbabago. Ngunit, hindi sumang-ayon si Basilio sa
panghihikayat ni Simoun dahil siya ay naniniwalang walang katapusan and karunungan, ang galing ng tao at
pagtutulungan ang siyang magiging paraan at susi sa kalayaan.

Kabanata 8: Masayang Pasko

Nakagawian ni Juli na gumising ng umaga kahit na madilim pa. Buong puso siyang umaasa na makakagawa
ang Birhen ng himala na dahilan ng hindi pagsikat ng araw. Ngunit, siya ay nagkamali, sumikat ang araw na
akala niyang hindi na lilitaw. Tinignan niya ang ilalim ng imahe ng Birhen upang sillipin kung ito ay may salapi
sa ilalim ngunit ito ay ganun pa rin at siya ay nabigo. Si Juli ay huminga ng malalim at namulat na ang kanyang
akala tungkol sa milalgro ay mali. Dahil sa kanyang pagkabigo, si Juli ay tinawanan na lamang ang kanyang
sarili habang siya ay naghahanda sa pag-alis. Ang kanyang pinaglilingkuran na si Hermana Penchang ay
malapit lang kung kaya’t nagbalak itong umuwi tuwing makalawa at bisitahin ang kanyang lolo na si Tandang
Selo. Agad na inayos ni Juli ang kanyang tampipi at mga kagamitan at agad na lumapit kay Hermana
Penchang upang magpaalam. Nang si Juli ay nakarating sa tahanan nila, ibinilin niya kay Selo na sabihin sa
kanyang ama na siya ay nakapasok sa pinakamurang kolehiyo. Nang mapansin niya ang luha sa mata ng
kanyang lolo na si Tandang Selo ay dali-dali siyang umalis. Sa bahay ni Tandang Selo, marami ang kamag-
anak niyang dumating upang mamasko. Kanyang sinalubong ang mga ito, ngunit siya ay nagulat dahil
anumang gawin niyang paraan para makapagsalita o sumigaw, walang boses na lumalabas sa kanyang bibig.
Pinilit niyang ngumiti ngunit kumikinng lamang ang kanyang mga labi at walang marinig kundi glotal na tunog.
Nagtinginan at namangha ang mga babae at sinabing “Napipi na! Napipi na!’ na patili na nagpasindak at
naging dahilan ng pagkakagulo.

Kabanata 9: Si Pilato
Ang balitang pagkapipi ni Tandang Selo ay mabilis na kumalat. Nang ito ay marinig ni Hermana Penchang,
ang pinagsisilbihan ni Juli, ay sinabing ito ay isang parusa mula sa kalangitan dahil si Juli ay hindi marunong
magdasal sa Panginoon. Nang mabalitan ito ni Basilio na kaluluwas lang upang may perang pantubos kay Juli
ay nagbigay sa kanya ng pangamba sa kaligtasan ng kanyang nobya. Ang pinagsisilbihan ni Juli na si
Hermana Penchang ay naniniwalang ang mga kabataan na nag-aaral sa Maynila ay nasasawi at nagsasama
pa ng iba. Iniutos ng amo ni Juli na basahin ng paulit-ulit ang aklat na may pamagat na “Tandang Basiong
Makunat” at ibinilin na makipagkita palagi sa pari upang ang kaluluwa nito ay maligtas. Sa kabilang banda,
nagdidiwang ang mga para dahil sa pagkapanalo nila sa usapin. Nang si Kabesang Tales ay dumating, buhat
sa pagkabihag ng mga tulisan, naipamigay na sa iba ang kaniyang lupain. Siya ay nakatanggap din ng
kautusan na lisanin ang kanilang tirahan sa loob ng tatlong araw. Si Kabesang Tales ay walang nagawa kundi
tahimik lamang nakaupo sa tabi ni Selo maghapon.

Kabanata 10: Kayamanan at Kagustuhan

Ang mag-aalahas na si Simoun ay pumunta sa tahanan ni Kabesang Tales upang bumili at makipagpalitan ng
alahas. Ang mga mamiili ay sina Kapitan Basilio, ang kanyang asawa at anak na si Sinang, at si Hermana
Penchang. Nang ilabas ni Simoun ang kanyang mga alahas, humanga ang karamihan at marami ang nagsibili.
Si Simoun ay inalok kang agnos na mula kay Maria Clara na napunta kay Juli. Ngunit, kinakilangan muna na
puntahan ni Kabesang Tales si Juli upang ipaalam ang tungkol dito. Si Kabesang Tales ay nangakong babalik
bago mag takipsilim ngunit hating-gabi na ay hindi pa rin ito nakakabalik. Sa paghihintay ni Simoun, siya ay
nakatulog. Nang siya ay magising kinnauagahan, wala na ang dala niyang rebolber, tanging isang liham na
mula kay Kabesang Tales lamang ang kanyang natagpuan. Ayon sa kasulatan, ang rebolber ay kinuha ni
Kabesang Tales dahil kailangan niya ito sa panunulisan. Iniwan na lamang ni Kabesang Tales ang agnos ni
Maria Clara bilang kapalit ng rebolber.