Uytkowanie systemu operacyjnego UNIX

System operacyjny
Dyski Pami
System Operacyjny

Uytkownicy

Jednostka Centralna Sie Drukarki

Programy

Konsumenci

Zasoby

Podrcznik elektroniczny
Skadnia: man [numer_rozdziau]tytu_strony Przykad: man cp man tar

Narzdzia i aplikacje
x x x x x x x

mail,mailx ed, ex, vi sort, grep, wc, awk, sed nroff cc, make, lint, lex SCCS, RCS uucp ps, du, acctcom

- poczta elektroniczna - edycja plikw - przetwarzanie tekstw; - formatowanie tekstw; - opracowanie oprogramowania; - zarzdzanie wersjami kodu rdowego programw - komunikacja pomidzy systemami; - monitorowanie stanu procesow i kont uzytkownikw.

x x

Rejestrowanie si w systemie
login: login: combi1 Passwd:

System operacyjny

Uytkownicy

Shell Kernel = jdro

Urzdzenia

Programy

Shell
sh x csh x ksh x sh x rsh x rksh
x

- powoka Bournea (Bourne Shell) - powoka C (C-Shell) - powoka Korna (Korn Shell) - powoka Posix (Posix Shell) - ograniczona powoka Bournea - ograniczona powoka Korna

Pliki
hurt.unl: total 64 -rw-r--r-- 1 informix informix 15588 Mar 27 2001 katalog.unl -rw-r--r-- 1 informix informix -rw-r--r-- 1 informix informix -rw-r--r-- 1 informix informix -rw-r--r-- 1 informix informix -rw-r--r-- 1 informix informix -rw-r--r-- 1 informix informix -rw-r--r-- 1 informix informix 2537 Mar 27 2001 klient.unl 3193 Mar 27 2001 magazyn.unl 1507 Mar 27 2001 pozycja.unl 125 Mar 27 2001 producent.unl 1807 Mar 27 2001 reklamacja.unl 697 Mar 27 2001 stan.unl 1766 Mar 27 2001 zamowienie.unl

Polecenie ls
wywietla zawarto katalogu Skadnia: ls [-adlFR] [cieka] Przykad:
$ ls szkolenie test test_kopia $ ls -l total 8 drwxr-xr-x 2 combi1 combi -rw-r--r-- 1 combi1 combi -rw-r--r-- 1 combi1 combi -rw-r--r-- 1 combi1 combi test_wazne 512 wrz 21 11:50 szkolenie 649 wrz 25 09:28 test 649 wrz 25 09:28 test_kopia 355 wrz 25 09:14 test_wazne

Zarzdzanie katalogami

Nazwy cieek
/
(katalog gwny) root

home

usr

serwis

Informix

tuxedo

lib

bin

Polecenie pwd
wywietla biecy katalog roboczy Skadnia: pwd Przykad: $ pwd /export/home/combi1

Niektre symbole w system Unix maj specjalne znaczenie. Nale do nich: / - oznaczenie katalogu gwnego (root - korze) . - oznaczenie katalogu biecego (w ktrym aktualnie pracujemy) .. - oznaczenie katalogu nadrzdnego nad biecym ~ - oznaczenie katalogu domowego uytkownika - oznacza katalog, ktry by biecym poprzednio * - zastpuje dowolne znaki w nazwie pliku (oprcz . oznaczajcej plik ukryty) ? - zastpuje jeden, dowolny znak [znaki] - okrela jakie znaki mog wystpi w okrelonym miejscu w nazwie pliku [!znaki] - okrela jakie znaki nie mog wystpi w nazwie pliku

Polecenie cd
zmienia katalog biecy Skadnia: cd [cieka] Przykad: $ cd /tmp $ pwd /tmp

Polecenia mkdir i rmdir

tworzy katalog, usuwa katalog

Skadnia: mkdir [-p][cieka_do_katalogu] rmdir [-p][cieka_do_katalogu]

Polecenia mkdir i rmdir

tworzy katalog, usuwa katalog Przykad:
$ pwd /export/home/combi1 $ mkdir owoce $ mkdir owoce/jablka $ cd owoce $ mkdir sliwki gruszki $ rmdir gruszki $ cd .. $ rmdir owoce rmdir: directory "owoce": Directory not empty $ rmdir owoce/jablka owoce/sliwki owoce

Polecenia

$ id $ who $ date $ passwd

Polecenie id
wywietla identyfikator uytkownika i grupy Skadnia: id Przykad: $ id uid=1218 (combi1), gid=728 (combi)

Polecenie who
wywietla informacj o uytkownikach pracujcych aktualnie w systemie Skadnia: who Przykad: $ who combi1 ttyp0 Wrz 26 07:56 combi2 ttyp1 Wrz 26 07:56 combi3 ttyp8 Wrz 26 07:56

Polecenie date
wywietla czas i dat Skadnia: date Przykad: $ date Wto 26 Wrz 09:37:24 EDT 2001

Polecenie passwd
przyporzdkowuje haso uytkownikowi Skadnia: passwd Przykad: $ passwd Changing password for combi1 Old password: New password: Reenter new password:

Zarzdzanie plikami

Polecenie cp
kopiuje pliki, katalogi Skadnia: cp [-i] plik nowy_plik cp [-i] plik [plik ...] kat_docelowy Przykad: $ cp .profile .profile.org $ cp test /tmp/combi1 $ cp -r szkolenie kopia

Polecenie mv
przenosi pliki, katalogi lub zmienia nazwy Skadnia: mv [-i] plik nowy_plik mv [-i] plik [plik ...] kat_docelowy mv [-i] kat [kat ...] kat_docelowy Przykad: $ mv -i .profile.org .profile.old $ mv /tmp/combi1 /export/home/combi1/

Polecenie ln
dowizuje pliki, katalogi Skadnia: ln [-s] plik nowy_plik ln [-s] katalog nowy_katalog Przykad: $ ln -s .profile srodowisko $ ln -s /usr/bin bin

Polecenie rm
usuwa pliki, katalogi Skadnia: rm -i plik [plik ...] rm -rf katalog [katalog ...] Przykad: $ rm -i srodowisko $ rm -rf kopia

Prawa dostpu do plikw

Dla kadego pliku UNIX utrzymuje zestaw praw: x czytania x zapisania x wykonania

Trzypoziomowa struktura praw dostpu do plikw

x

Prawa dostpu do pliku i katalogu ma:

Waciciel pliku Grupa uytkownikw mogca mie prawa dostpu do pliku Pozostali 1 combi1 1 combi1 2 combi1 1 combi1 Waciciel combi combi combi combi grupa 585 8 512 649 wrz 20 11:38 wrz 20 13:33 wrz 20 12:17 wrz 20 11:22 .profile bin -> /usr/bin szkolenie test

uytkownik grupa pozostali -rw-r--r-lrwxrwxrwx drwxr-xr-x -rw-r--r--

Polecenie chmod
zmienia prawa dostpu do pliku i katalogu Skadnia: chmod -R atrybuty plik lub katalog Przykad: $ chmod 755 test $ chmod -R 744 szkolenie $ chmod u+x,g+x,o+x szkolenie/combi1

tworzy mask kodu praw

Polecenie umask

Skadnia: umask [-S] [nnn] Przykad: $ umask $ umask

a-rwx,u=rw,g=r 077

Polecenie chown
zmienia waciciela pliku Skadnia: chown waciciel plik ... Przykad: $ chown combi2 test $ chown combi2 /tmp/combi1

Polecenie chgrp
zmienia grup, do ktrej naley plik Skadnia: chgrp nowa_grupa plik ... Przykad: $ chgrp tuxedo test $ chgrp combi test

zmiana identyfikatora uytkownika

Polecenie su

Skadnia: su[-][nazwa uytkownika] Przykad: $ su combi2 $ su - combi2

Polecenie ftp
przesya pliki midzy komputerami Skadnia: ftp [nazwa_komputera] Przykad: ftp unix

Podstawy pracy z edytorem vi

Edytor vi
Edytor vi ( Visual ) to podstawowy (czasami jedyny) wystpujcy w kadym systemie unixowym edytor . Podstawowe cechy to: wszechobecny na kadym systemie UNIX/Linux szybko - moliwo edycji bardzo duych plikw efektywne wykonywanie zoonych operacji trudna obsuga dla osb pocztkujcych Tryby pracy tryb wydawania polece tryb wstawiania tekstu

Rozpoczcie pracy

Edytor vi

Uruchomienie vi nazwa_pliku powoduje skopiowanie zawartoci tego pliku do buffora i dalsze modyfikacje dokonywane s w bufforze. vi -R test view test vedit test - otwarcie pliku test w trybie tylko do odczytu - jw. - wersja z wywietlaniem trybw.

Polecenia trybu wydawania polece

:w :w plik :q :q! ZZ lub :x :n :e plik Zapisanie zmian biecego pliku Zapisanie bufora do pliku plik Wyjcie z edytora jeli plik nie zosta zmodyfikowany Wyjcie z edytora bez zapisu Wyjcie z edytora z zapisaniem do biecego pliku Edycja nastpnego pliku z listy argumentw Rozpoczcie edycji pliku plik

Edytor vi

Polecenia modyfikacji tekstu

a i o O r R Esc

Edytor vi

Wstawienie tekstu za kursorem Wstawienie tekstu w miejscu kursora Utworzenie nowego, pustego wiersza pod biecym Utworzenie nowego, pustego wiersz nad biecym Zastpienie jednego znaku Przejcie do trybu nadpisywania tekstu Wyjcie z trybu wstawiania do trybu polece

Polecenia modyfikacji tekstu

nx nX dd dw d$ cw cc C J u

Edytor vi

Usunicie n znakw na prawo od kursora Usunicie n znakw na lewo od kursora Usunicie biecej linii Usunicie biecego sowa Usunicie znakw od kursora do koca wiersza Zastpienie aktualnego sowa nowym Zastpienie aktualnego wiersza nowym Zastpienie znakw od kursora do koca wiersza czenie aktualnej linii z nastpn Cofnicie ostatniej operacji

Polecenia poruszania si w tekcie

Edytor vi

h j k l :12 :$ lub G

Przesunicie kursora w lewo Przesunicie kursora o lini w d Przesunicie kursora o lini do gry Przesunicie kursora w prawo Przesunicie kursora do linii 12-tej tekstu Przesunicie kursora do ostatniej linii tekstu

Polecenia poruszania si w tekcie

Edytor vi

0 $ w e b

Przesunicie kursora na pocztek biecej linii Przesunicie kursora na koniec biecej linii Przesunicie kursora na pocztek nastpnego wyrazu Przesunicie kursora na koniec nastpnego wyrazu Przesunicie kursora na pocztek poprzedniego wyrazu

Polecenia przegldania tekstu

Edytor vi

CTRL-f CTRL-b CTRL-u CTRL-d

Przesunicie kursora o 1 ekran do przodu Przesunicie kursora o 1 ekran do tyu Przesunicie kursora o 1/2 ekranu do przodu Przesunicie kursora o 1/2 ekranu do tyu

Polecenia w trybie wydawania polece

Polecenia dd, cc tak jak yy i ynw kopiuj tekst do tzw. bufora nie nazwanego. yy ynw p P Skopiowanie do buffora aktualnej linii Skopiowanie do buffora n kolejnych sw Wstawienie zawartoci buffora za wiersz biecy Wstawienie zawartoci buffora przed wiersz biecy

Edytor vi

Polecenia wyszukiwania tekstu

/tekst ?tekst fznak n N

Edytor vi

Wyszukanie cigu znakw tekst w przd Wyszukanie cigu znakw tekst w ty Wyszukanie znaku w biecym wierszu Wyszukanie kolejnego cigu znakw w przd Wyszukanie kolejnego cigu znakw w ty

Polecenia zamiany tekstu

Edytor vi

:n,ms/ala/ola/ Zamiana pierwszego wystpienia w w danym wierszu tekstu ala na ola w wierszach od n do m :n,ms/ala/ola/g Zamiana wszystkich wystpie w danym wierszu tekstu ala na ola w wierszach od n do m

Polecenia zamiany tekstu

Edytor vi

:%s/cos/nic/g Zamiana wszystkich wystpie w danym wierszu tekstu cos na nic w caym dokumencie :%s/u\/tuxedo/opt\/tuxedo/g Zamiana wszystkich wystpie w danym wierszu tekstu u/tuxedo na opt/tuxedo w caym dokumencie z maskowaniem znakw specjalnych

Podstawy Shella

Shell
uytkownik

Shell

Jdro Unix

Zwizek pomidzy uytkownikiem pracujcym przy terminalu, programem Shell a jdrem systemu

Shell
sh x csh x ksh x sh x rsh x rksh
x

- powoka Bournea (Bourne Shell) - powoka C (C-Shell) - powoka Korna (Korn Shell) - powoka Posix (Posix Shell) - ograniczona powoka Bournea - ograniczona powoka Korna

Pliki konfiguracyjne Shella

Lokalny plik konfiguracyjny dla

.profile
.kshrc .profile .login .cshrc

Shell Korna (/bin/ksh)

Shell Bornea (/bin/sh) Shell C(/usr/bin/csh)

Polecenie set
wywietlenie wszystkich aktualnie zdefiniowanych zmiennych

Skadnia: set Przykad:

$ set HOME=/export/home/combi1 LOGNAME=combi1 MAIL=/var/mail/combi1 MAILCHECK=600 PATH=/usr/bin:/usr/ucb:/etc:. SHELL=/bin/ksh TERM=vt100

Polecenie unset
usuwa aktualn warto zmiennej

Skadnia: unset

Przykad: $ unset INFORMIXSERVER

Polecenie env
Wywietlenie zawartoci rodowiska Skadnia: env Przykad:
$ env _=/usr/bin/env VISUAL=vi LOGNAME=combi1 MAIL=/var/mail/combi1 PS1=km1 $ LC_MESSAGES=C LC_CTYPE=pl SHELL=/bin/ksh

Polecenie export
Przesyanie zmiennych lokalnych do rodowiska

Skadnia: export zmienna Przykad: $ INFORMIXDIR=/u/informix $ export INFORMIXDIR

Polecenie alias
definiowanie synonimu Skadnia: alias [nazwa[=acuch]] Przykad:
$ alias $ alias dir=ls $ alias ll=ls -l $ alias rm=rm -i $ alias rm rm=rm -i

Polecenie unalias
usuwanie synonimu Skadnia:
unalias nazwa

Przykad: $alias ll ll=ls -l $unalias ll $alias ll ll: alias not found

Polecenie history
wywietlenie ostatnio wykonanych czynnoci Skadnia: history [-n |[a z] Przykad: $ history -3 $ history 4 7 4 date 5 cd 6 pwd 7 ls

Zmienne Shella
Skadnia: nazwa_zmiennej= warto Przykad: $ PATH=.:/bin:/usr/bin:$HOME/bin $ TERM=vt100 $ HOME=/export/home/combi1 $ PWD=/u/tuxedo $ DZIEN=Wtorek $ COS=Kowalski Jan

Polecenie echo
wywietla argument(y) na terminalu Skadnia: echo [arg ...] Przykad: $ echo witam witam

Zmienna PATH
lista katalogw, w ktrych Shell bdzie szuka polecenia do wykonania

$ echo $PATH .:/bin:/usr/bin:/export/home/combi1/bin $PATH=/u/informix/bin::/bin:/usr/bin:.

Zmienna TERM
opisuje typ terminala i rozmiar ekranu

$ TERM=ansi $ TERM=vt100 $ TERM=wyse60

Polecenia wewntrzne Shella a polecenia systemu UNIX

Polecenia wbudowane w program Shell
cd pwd set echo

Polecenia systemu Unix

ls more vi file

Polecenie whereis
poszukiwanie polece Skadnia: whereis [-b|-m|-s] Przykad: $ whereis vi $ whereis pwd $ whereis ls

Podstawianie w Shellu

Podstawianie zmiennych Podstawianie polece Podstawianie z uyciem znaku ~

Podstawianie zmiennych
$nazwa_zmiennej oznacza wykonanie podstawienia

Przykad: A1=acuch ze spacjami A2=$A1 B1=To jest acuch echo $B1 ze zmiennej $A2

Podstawianie polece
Skadnia: $ (polecenie) Przykad:
$ katdom=$(pwd) $ cd /tmp $ pwd /tmp $ cd $katdom /export/home/combi1

Podstawianie z uyciem tyldy (~)

~ - zastpowana jest nazw katalogu osobistego uytkownika

Przykad: $ echo $HOME HOME=/export/home/combi1 $ echo ~ /u/combi1

Procesy
Programy w trakcie wykonywania Funkcje systemowe: fork - tworzenie nowego procesu exec - ponowne zainicjowanie procesu

Generowanie nazw plikw

Znaki specjalne do generowania nazw plikw
? []
Zastpuje dowolny jeden znak orocz kropki rozpoczynajcej nazw Definije zestaw zmakw:

! *

Wykorzystywane do definiowania zakresu Wykorzystywany do negacji okrelonego zestawu znakw

Zastepuje zero lub wicej znakow za wyjatkiem kropki rozpoczynajcej nazw.

Generowanie nazw plikw

Przykady

$ ls -a
. .. .aa aabc acz bbz $ echo ???
acz bbz

$ echo *z
acz bbz

$ echo .[a -b]*

.aa

Cytowanie
pozbawianie znakw specjalnych ich znaczenia w wierszu polecenia

Znaki uywane w cytowaniu \ Lewy ukonik Apostrof Cudzysw

Strumienie

Strumienie: wejciowy, wyjciowy i diagnostyczny

Plik Urzdzenie Deskryptor pliku 1 2

stdout stderr

stdin

Polecenie cat
wywietla zawarto pliku Skadnia: cat [plik] Przykad: $ cat test ala ma kota !

Przeadresowanie wejcia
<
Uytkownik moe korzysta z innego urzdzenia wejcia ni jest to przypisane domylnie. Zmiany dokonuje si korzystajc ze znaku

Przykad:
$ ls $ cat <$(who) $ cat <naszplik

<
wywietlenie zawartoci katalogu biecego na ekranie terminala zapisanie zawartoci biecego katalogu w pliku naszplik wywietlenie zawartoci pliku naszplik na ekranie terminala

Przeadresowanie wyjcia
> i >>
Uytkownik moe korzysta z innego urzdzenia wyjcia ni jest to przypisane domylnie. Zmiany dokonuje si korzystajc ze znaku

Przykad:
$ cat naszplik $ ls >>naszplik $ cat >naszplik

> i >>
wywietlenie zawartoci pliku naszplik na ekranie terminala dopisanie zawartoci biecego katalogu do pliku naszplik zapisanie wprowadzonego z klawiatury tekstu do pliku naszplik

Przeadresowanie wyjcia diagnostycznego 2> i 2 >>

Uytkownik moe korzysta z innego urzdzenia wyjcia diagno stycznego ni jest to przypisane domylnie. Zmiany dokonuje si korzystajc ze znaku 2> i 2>>

Przykad:
$ cp 2> plik.err $ cp 2>> plik.err
zapisanie komunikatu ze standardowego wyjcia diagnostycznego do okrelonego pliku dopisanie z komunikatu ze standardowego wyjcia diagnostycznego do okrelonego pliku

Filtrowanie
Filtr dowolny program odczytujcy dane wejciowe ze standardowego strumienia wejciowego oraz zapisujcy dane wyjciowe w standardowym strumieniu wyjciowym

Przykady filtrw:
more, grep, wc, cut

Polecenie more
wywietla zawarto pliku, strona po stronie Skadnia: more [nazwa_pliku] Przykad:
$ more .profile ... ... ... --more (20%)-Q lub q zakocz more Return jedna linia wicej Space jedna strona wicej

Polecenie grep
poszukiwanie wzorca Skadnia: grep [-inv] wzorzec [plik] Przykad: $ grep combi1 /etc/passwd $ grep \* test $ grep -in \* test $ grep -v \* test $ grep znaki test >znaki

Polecenie wc
zliczanie wierszy i znakw w pliku Skadnia: wc [-lwc] [plik] Przykad: $ wc test 11 100 $ wc -l .profile 32 .profile

649 test

wycina okrelone pola lub kolumny i wyprowadza je na standardowe wyjcie Skadnia: cut [-c][plik ...] cut [-flista][-dznak] [-s] [plik ...] Przykad: $ cut -c30- test $ cut -f1,6 -d: /etc/passwd

Polecenie cut

Polecenie sort
sortowanie plikw tekstowych i danych liczbowych Skadnia: sort[-cdfimnbru][-o plik-wyj][plik] Przykad: $ sort -c naszplik sort: disorder: aaaa $ sort -u naszplik $ sort -b naszplik

konstrukcja umoliwiajca przechodzenie danych od jednego programu do drugiego

polecenie1

Potoki

polecenie2

polecenie3

wynik wyprowadzony na stdout

dane z stdin

dane z stdin

wynik wyprowadzony na stdout

Potoki
Przykad: $ ls /usr/bin | grep ls $ ls -l /usr/sbin | more $ ps -ef | cut -c30- | more $ echo pclt | tmadmin | grep ksi_oddzial1

Polecenie tr
zamiana znakw w pliku Skadnia:
tr [-cds][cig1][cig2]

Przykad:
$ tr [A-Z] [a-z] <wielkiel >malel

Polecenie tee
zamiana znakw w pliku Skadnia:
tee [-a] plik [plik ...]

Przykad:
$ who | sort | tee naszplik |lp $ who | tee -a online.log |wc -l

Polecenie pr
formatuje i wypisuje pliki tekstowe Skadnia:
pr [-opcja] [plik ...]

Przykad:
$ pr naszplik $ ls |pr >naszplik

Polecenie tail/head
wywietla koniec pliku Skadnia: tail [-n][nazwa_pliku] head [-n][nazwa_pliku] Przykad: $ tail test $ head -5 .profile

Przetwarzanie w tle
Skadnia: polecenie > plik_wyj & Przykad: $ grep znaki test*> plik_razem &

Polecenie nohup
uodparnia polecenia na zatrzymanie Skadnia: nohup polecenie & Przykad: $ nohup cat * >naszplik &

Polecenie nice
obnienie priorytetu procesu Skadnia:
nice [-przyrost] polecenie [&]

Przykad:
$ nice -19 c4gl fk.4gl -o fk

Polecenie kill
przerwanie procesu Skadnia:
kill [-sygna] identyfikator procesu

Przykad:
$ kill -9 1098 $ kill -15 453 $ kill 1092

Archiwizowanie plikw

rmt0 Available 00-00-0S-6,0 4.0 GB 4mm Tape Drive

rmt1 Available 00-00-0S-4,0 150 MB 1/4-Inch Tape Drive

Polecenie tar
archiwizuje dane Skadnia :
tar klucz[f plik_specjalny] [plik ...]

Przykad :
Sun Solaris $ tar cvf /dev/rmt/0 .profile $ tar tvf /dev/rmt/0 $ tar xvf /dev/rmt/0 $ tar cvf /dev/rmt/0m .profile $ tar tvf /dev/rmt/0m $ tar xvf /dev/rmt/0m

HP

Polecenie cpio
tworzenie archiwalnych kopii plikw i katalogw Skadnia: cpio -o[cvx] tworzenie archiwum cpio -i[cdmtuvx] odtwarzanie z archiwum Przykad: $ find . -print | cpio -ocv > /dev/rmt/0m $ cpio -icdmv < /dev/rmt/0m

Polecenie compress/uncompress
kompresuje / rozkompresowuje pliki Skadnia: compress plik ... uncompress plik ... Przykad: compress *.unl uncompress *.Z

Polecenie df
podaje liczb wolnych blokw Skadnia: Przykad: $ df -k
Filesystem kbytes used avail capacity /dev/md/dsk/d10 675583 300868 313913 49% /dev/md/dsk/d20 1018382 490084 467196 52% /proc 0 0 0 0% fd 0 0 0 0% swap 1442176 16 1442160 1% /dev/md/dsk/d40 5164116 2174191 2938284 43% /dev/dsk/c3t2d0s6 5163654 1172598 3939420 23% Mounted on / /usr /proc /dev/fd /tmp /u /b

df [-k] [file_system(y)]

Polecenie wall
wysya informacj do wszytkich uytkownikw systemu Skadnia: Przykad:
$ wall /tmp/wiadomosc
Broadcast Message from servis (pty/ttyy0) Mon Jan 29 15:38:14... Proba wyslania wiadomosci z pliku /tmp/wiadomosc

wall [plik]

Polecenie banner
wywietla argumenty uywajc wielkich liter Skadnia: Przykad:
$ banner ok #### # # # # # # # # #### # # # # #### # # # # # #

banner arg [arg ...]

Polecenie tty
wywietla nazw pliku urzdzenie specjalnego obsugujcego nasz terminal Skadnia: Przykad:
$ tty /der/ttyp08

tty

Polecenie write
wywietla wiadomo na terminal uytkownika Skadnia: Przykad:
$ write fkx Cz Ctrl+d

write uytkownik [tty]

Polecenie mesg
pozwala lub zabrania wpisywa wiadomoci na terminal Skadnia: Przykad:
$ mesg is n $ mesg y $ mesg is y

mesg [y|n]

Polecenie mail
odczytuje poczt lub wysya poczt Skadnia: Przykad:
$ mail $ mail fkx

mail [uytkownik ...]

Polecenie find
odnajduje pliki. Przeszukuje system plikw w uporzdkowany sposb

Skadnia: find lista_cieek wyraenie Przykad:

$ find . -name .profile -print ./.profile

Polecenie strings
szuka cigw znakw ASCII w pliku binarnym Skadnia: strings nazwa_pliku Przykad:
strings systables.dat

System obsugi drukarek Spooler

x x

Koordynuje prac drukarek Umoliwia uytkownikom: - Umieszcza pliki w kolejkach do drukarek - Otrzymywanie informacji o stanie drukarek i stanie kolejek - Anulowanie zlecenia drukowania

Polecenie lp
umieszcza plik w kolejce do drukowania Skadnia: lp [-ddrukarka][-opcje] plik

Przykad:
$ lp -doki .profile

Polecenie lpstat
podaje informacje o zleceniach umieszczonych w kolejce do drukowania oraz o stanie schedulera Skadnia: lpstat [-t] Przykad:
$ lpstat -t scheduler is running system default destination: hp3d device for hp3d: /dev/hp3d.pr1 hp3d accepting requests since Nov 29 14:08 printer hp3d is idle. enabled since Dec 6 17:29 fence priority: 0

Polecenie cancel
usuwa z kolejki zadania o podanych identyfikatorach lub zadania z drukarek o podanej nazwie Skadnia:
cancel identyfikator [identyfikator ...] cancel drukarka [drukarka ...]

Przykad:
$ cancel hp3d

Polecenie ps
wywietla informacje o stanie procesw Skadnia:
ps [-efl] [-t terminal] [-u login]

Przykad:
$ ps -t PID 29287 29319 29286 $ ps -u PID 29287 29319 tty09 TTY tty09 tty09 tty09 fkx TTY tty09 tty09 TIME COMMAND 0:00 sh 0:00 ps 0:00 telnetd TIME COMMAND 0:00 sh 0:00 ps

Dzikujemy za uwag