TARIMSAL ÜRETİM

PLANLAMASI REHBERİ
 EK-3

SAMSUN
İLİ
2024-2026
SU ÜRÜNLERİ ÜRETİM PLANI
SAMSUN İLİ TARIMSAL ÜRETİM PLANLAMA TEKNİK KOMİTESİ
2024
İçindekiler
1. GİRİŞ.........................................................................................................................................................................3
2. İLİN GENEL ÖZELLİKLERİ...................................................................................................................................3
2.1. Coğrafi Konum..................................................................................................................................................3
2.1.1. Yeryüzü şekilleri........................................................................................................................................3
2.1.2. Su kaynakları..............................................................................................................................................3
2.1.3. Deniz ve İçsuların Özellikleri....................................................................................................................3
2.1.4. İklim...........................................................................................................................................................3
2.2. İdari Yapı ve Nüfus............................................................................................................................................3
2.3. Sosyo-Ekonomik Yapı.......................................................................................................................................3
2.4. Balıkçılık Yapısı................................................................................................................................................3
2.5. Mevsimsel Balık Hareketleri ve Karaya Çıkış Noktalarında Dönemsel Yoğunluk..........................................3
2.6. Su Ürünleri Yetiştiricilik Alanları..................................................................................................................3
2.7. İlin Su Kaynaklarının Kullanımına Göre Dağılımı........................................................................................3
3. SU ÜRÜNLERİ İSTİHSALİ GERÇEKLEŞTİRİLEN DENİZ VE İÇSULAR........................................................3
3.1 Karaya Çıkış Noktaları ve İstihsal Hakkı Kiralanan İçsular....................................................................................3
4. SU ÜRÜNLERİ AVCILIĞINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER..............................................................................4
4.1. Filodaki Gemi Sayısı..........................................................................................................................................4
4.2. Balıkçı Sayısı.....................................................................................................................................................4
4.3. Avcılık Miktarları..............................................................................................................................................5
4.4. Su Ürünleri İşletme Bilgileri..............................................................................................................................5
4.5. Su Ürünleri Avcılığı Alanında Faaliyet Gösteren Kooperatif Bilgileri.............................................................5
5. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK İŞLETME SAYILARI.....................................................................................6
5.1. Denizlerde Yetiştiricilik İşletmeleri...................................................................................................................6
5.2. İçsularda Yetiştiricilik İşletmeleri......................................................................................................................7
5.3. Kuluçkahane İşletmeleri....................................................................................................................................7
6. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ ÜRETİM VERİLERİ......................................................................................8

7. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK İŞLETMELERİNİN YAPILARI..................................................................9

8. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FAALİYET GÖSTEREN TARIMSAL ÖRGÜTLER...........................9
9. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME.............................................................................................................................9
10. SU ÜRÜNLERİ AVCILIĞINDA YILLIK-SEZONLUK ÜRETİM PLANLARININ HAZIRLANMASI...........10
11. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE YILLIK ÜRETİM PLANLARININ HAZIRLANMASI.....................10

1
TABLOLAR
Tablo 1 İlin Üretim Yapılan Su Ürünleri Yetiştiricilik Alanlarının Dağılımı 3
Tablo 2 Karaya Çıkış Noktaları 3
Tablo 3 İstihsal Hakkı Kiralanan İçsular 4
Tablo 4 Filodaki Gemi Sayısına İlişkin Bilgiler 4
Tablo 5 Gerçek Kişiler İçin Ruhsat Tezkeresine Sahip Balıkçı Sayısı 4
Tablo 6 Deniz Ürünleri Avcılığına İlişkin Bilgiler 5
Tablo 7 İçsu Ürünleri Avcılığına İlişkin Bilgiler 5
Tablo 8 Su Ürünleri İşletmeleri Bilgileri 5
Tablo 9 Su Ürünleri Kooperatifi Sayısı 6
Tablo 15 Denizlerde Yetiştiricilik İşletmelerine İlişkin Veriler 6
Tablo 11 İçsularda Yetiştiricilik İşletmelerine İlişkin Veriler 7
Tablo 12 Kuluçkahane İşletmelerine İlişkin Veriler 7
Tablo 13 Denizlerde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Verileri 8
Tablo 14 İçsularda Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Verileri 8
Tablo 15 Su Ürünleri Yetiştiricilik İşletmeleri 9
Tablo 16 Su Ürünleri Yetiştiriciliği Sektöründe Faaliyet Gösteren Tarımsal Örgütler 9
Tablo 17 Planlamaya Esas Avcılığı Gerçekleştirilecek Deniz Ürünü 10
Tablo 18 Planlamaya Esas Avcılığı Gerçekleştirilecek İçsu Ürünü 10
Tablo 19 Denizlerde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Planı Tablosu 10
Tablo 20 İçsularda Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Planı Tablosu 11

2
 1. GİRİŞ
Samsun ili su ürünleri avcılık ve üretimi olarak ülke genelinde önemli bir yere
sahiptir. Ülke genelinde su ürünleri avcılığının %15’lik kısmını sağlamaktadır. Su Ürünleri
Yetiştiricilik üretiminde ise Ülke genelinde ilk 7-8 sırada yer almaktadır.
Bu kapsamda Samsun ilinde su ürünleri avcılığında sürdürülebilirliğin sağlanması,
yetiştiricilikte ise birim alandan maksimum proje kapasitelerine erişilmesi hedefimiz olarak
belirlenmiştir.

2. İLİN GENEL ÖZELLİKLERİ

2.1. Coğrafi Konum
Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin
Karadeniz’e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun ili 9.579 km²’lik bir yüz
ölçümüne sahiptir. Coğrafi konum olarak 40°50'-41°51' kuzey enlemleri, 37°08' ve 34°25'
doğu boylamları arasındadır. Samsun İli Karadeniz Bölgesinin orta kesiminde yer alır.
Kuzeyinde Karadeniz’in yer aldığı ilin komşuları; doğusunda Ordu (Ünye ve Akkuş İlçeleri),
batısında Sinop (Durağan ve Gerze İlçeleri), güneyinde ise Tokat (Erbaa ilçesi), Amasya
(Merkez ve Taşova, Suluova, Merzifon, Gümüşhacıköy İlçeleri) ve Çorum (Osmancık İlçesi)
yer alır.
2.1.1. Yeryüzü şekilleri
Samsun İli yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki
dağlık kesim, ikincisi dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü yaylalarla
Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsularının delta alanlarında
oluşmuş kıyılarında, yurdumuzun tarımsal potansiyeli en yüksek ovalarından Bafra ve
Çarşamba ovaları yer almaktadır.
2.1.2. Su kaynakları
Samsun ili sınırları içerisinde yer alan önemli akarsular; Kızılırmak Nehri, Yeşilırmak
Nehri, Terme Çayı, Abdal Irmağı, Mert Irmağı, Kürtün Irmağı, Engiz Deresi, Tersakan Çayı
ve bunların yan kollarından oluşmaktadır. Birçok baraja sahip olan il, Derbent, Hasan
UĞURLU, Suat UĞURLU, Altınkaya gibi büyük barajların yanında küçük barajlara da
sahiptir. Kızılırmak Deltasında 7 adet, Yeşilırmak Deltasında ise 2 adet lagün gölüne sahiptir.
Ayrıca Ladik gölü gibi doğal gölün yanında bir çok gölet de bulunmaktadır. Karadenize
yaklaşık 210 km sahil şeridine sahiptir.
2.1.3. Deniz ve İçsuların Özellikleri
3
 Samsun ili karadenize yaklaşık 210 km sahil şeridine sahiptir. İlimizde Bakanlığımız
tarafından Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsüne yaptırılan çalışma ile Dereköy
ve Yakakent açıklarında deniz potansiyel alanları belirlenmiştir. Deniz su ürünleri
yetiştiricilik üretimimiz Yakakent ilçesinde yapılmaktadır. Samsun ili iç su olarak, Ladik gölü
gibi doğal bir göle sahip olmakla birlikte, Derbent, Hasan UĞURLU, Suat UĞURLU,
Altınkaya ve daha birçok küçük baraj göllerine de sahiptir. Kızılırmak Deltasında 7 adet,
Yeşilırmak Deltasında ise 2 adet lagün gölüne sahiptir. Ayrıca Ladik gölü gibi doğal gölün
yanında bir çok gölet bulunmaktadır.
2.1.4. İklim
Samsun genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak sahil şeridinde iç kesimlerde iklim
iki ayrı özellik gösterir. Sahil şeridinde (Merkez ilçe, Terme, Çarşamba, Bafra, Alaçam, 19
Mayıs, Tekkeköy) Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Bunun için sahil şeridinde yazlar
sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. İç kesimler (Vezirköprü, Havza, Ladik, Kavak, Asarcık ve
Salıpazarı) yüksekliği 2000 m.’yi bulan Akdağ ve 1500 m.’yi bulan Canik Dağlarının etkisi
altında kalır. Burada dağların etkisinden kışlar soğuk, yağmur ve kar yağışlı, yazlar ise serin
geçer.
2.2. İdari Yapı ve Nüfus
2022 ADNKS sonuçlarına göre Samsun’un nüfusu 1.368.488’dir. Samsun 1.368.488
kişilik toplam nüfusuyla Türkiye’nin en büyük onaltıncı şehridir. Samsun, Türkiye nüfusunun
%1,60’dır. Km2’ye düşen kişi sayısı 146’dir. Samsun’da17 ilçe vardır. Toplam mahalle sayısı
1.247 dir. Samsun İli Doğu ve Orta Karadeniz Bölgesi illerinden göç almakla birlikte genel
anlamda dışarıya göç vermektedir.

2.3. Sosyo-Ekonomik Yapı

2017 yılı İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması
(SEGE-2017) sıralamasına göre Samsun ili 2-5 arasındaki orta gelişmişlik grubunda yer
almaktadır.
Samsun’da ilçelerin gelişmişlik düzeyleri 5 grupta incelenmiştir. Samsun’da birinci ve
ikinci gelişmişlik grubunda bulunan ilçeler (Atakum, İlkadım, Tekkeköy, Canik, Bafra) sahil
kuşağındadır. Sahil kuşağında olan Ondokuzmayıs, Çarşamba, Terme ilçesi ile sahil
kuşağında olmayan Havza, Kavak ilçesi de dahil olmak üzere 5 ilçe 3. gelişmişlik
sırasındadır. Alaçam, Vezirköprü, Ladik ilçeleri dördüncü, Ayvacık, Asarcık, Salıpazarı ve
Yakakent ise 5. gelişmişlik sırasındadır.

4
 2.4. Balıkçılık Yapısı
Karadenize olan kıyı uzunluğu, mevcut balıkçı barınakları ve bol iç su kaynaklarına
sahip olması nedeni ile balıkçılık il ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Samsun ilinden
avcılık yolu ile her yıl ortalama 40-60 bin ton arası su ürünleri avlanmakta olup, 8-12 bin ton
civarında su ürünleri yetiştiricilik yolu ile elde edilmektedir. Son yıllarda Karadenizde yüzer
ağ kafeslerde kilogram üstü alabalık üretimine yoğunluk verilmiştir. Yaz mevsiminde Derbent
Barajında bulunan yüzer ağ kafes tesislerinden canlı olarak hasat edilen alabalıklar deniz
tesislerinde 3-4 kg ağırlığa ulaşıncaya kadar büyütülmekte Türk Somonu adı altında ihraç
edilmektedir.

2.5. Mevsimsel Balık Hareketleri ve Karaya Çıkış Noktalarında Dönemsel

Yoğunluk
Karadenizde kış dönemlerinde Hamsi göçünden dolayı avcılığı bol miktarda
yapılmaktadır. Sonbahar mevsiminde ise Palamut göçünden dolayı palamut avcılığı
yapılmaktadır. Dönem boyunca ise yoğunlukla istavrit, mezgit, tekir gibi su ürünleri avcılığı
yapılmaktadır.
2.6. Su Ürünleri Yetiştiricilik Alanları
Denizde yüzer ağ kafeslerde su ürünleri yetiştiriciliği sadece Yakakent ilçesinde
yapılmaktadır. Denizde hali hazırda mevcut 12 adet su ürünleri yetiştiricilik tesisi bulunmakta
olup, toplam 14.194 ton/yıl kapasiteye sahiptir. Bu tesislerde alabalık ve levrek
yetiştirilmektedir.
İçsularda su ürünleri yetiştiriciliği ise yoğun olarak Derbent Baraj Gölünde yüzer ağ
kafeslerde yapılmaktadır. Derbent Baraj Gölünde toplam 14 tesis bulunmakta olup, 6.500
ton/yıl alabalık üretimi kapasitesine sahiptir. Bu barajda yaklaşık 250-500 gr ağırlığa
ulaştırılan alabalıklar, Yakakent ilçesinde bulunan deniz tesislerine sevk edilerek ortalama 3-4
kg ağırlığa gelince pazarlanmaktadır.

2.7. İlin Su Kaynaklarının Kullanımına Göre Dağılımı

Tablo 1 İlin Üretim Yapılan Su Ürünleri Yetiştiricilik Alanlarının Dağılımı

Kiralanan
Kiralanan, Kiralanan
Kiralanan Akarsu
Deniz Alanı Baraj Gölü Diğer
İlçe Gölet Alanı Miktarı
(M2) Alanı (M2) (LT)
(M2) (LT)
YAKAKENT 653.685
5
 Kiralanan
Kiralanan, Kiralanan
Kiralanan Akarsu
Deniz Alanı Baraj Gölü Diğer
İlçe Gölet Alanı Miktarı
(M2) Alanı (M2) (LT)
(M2) (LT)
BAFRA 279.000 25 1
HAVZA 1500
VEZİRKÖPRÜ 21.500 25
LADİK 85
TERME 15
KAVAK 140.000
Kaynak: Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

3. SU ÜRÜNLERİ İSTİHSALİ GERÇEKLEŞTİRİLEN DENİZ VE İÇSULAR

3.1 Karaya Çıkış Noktaları ve İstihsal Hakkı Kiralanan İçsular

Tablo 2 - Karaya Çıkış Noktaları (2022 Yılı)

Avcılığı Karaya Çıkış
İl/İlçe Gerçekleştirilen Tür Avcılık Miktarı (ton)
Noktası
Bilgisi
Çaça Terme Balıkçı 1.500
Hamsi Barınağı 8.977
TERME İstavrit 580
Mezgit 321
Palamut 350
Çaça Canik Balıkçı 500
Hamsi Barınağı 22.933
CANİK İstavrit 264
Mezgit 140
Palamut 718
Çaça Dereköy Balıkçı 5.747
Hamsi Barınağı 2.815
19MAYIS İstavrit 321
Mezgit 1.345
Palamut 426
Çaça Alaçam Balıkçı -
Hamsi Barınağı 1.084
ALAÇAM İstavrit 1.195
Mezgit 44
Palamut 364
Çaça Yakakent Balıkçı 596
Hamsi Barınağı 8.614
YAKAKENT İstavrit 224
Mezgit 413
Palamut 371
Kaynak: Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

6
Tablo 3 İstihsal Hakkı Kiralanan İçsular
Avcılığı Gerçekleştirilen İstihsal Hakkı Üretim Miktarı
İl/İlçe
Tür Bilgisi Kiralanan İçsu (ton)
Sazan Balık Gölleri Lagün 63
Sudak Kompleksi 48
Samsun /Bafra-19 Mayıs Kefal 47
İsrail Sazanı 949
Kerevit 15
Sazan Liman Gölü 21
Sudak -
Samsun / Bafra Kefal 9
İsrail Sazanı -
Kerevit 5
Sazan Derbent Baraj Gölü 8
Sudak 1,6
Samsun / Bafra Alabalık 2
Siraz 5
Tatlı Su Levreği 0,78
Sazan Simenit-Akgöl 1,5
Sudak Lagün Gölü -
Samsun / Terme Kefal 2,3
Turna 4
İsrail Sazanı 49
Tahta Balığı Ladik Gölü 2,5
Tatlı Su Levreği 0,6
Samsun / Ladik
Turna 2,5
İsrail Sazanı 42
Sazan Altınkaya Baraj 10
Sudak Gölü I. Bölge 2
Yayın 1
Samsun/Bafra
Siraz 2
Tatlı Su Levreği 1
Bıyıklı Balık 1
Sazan Altınkaya Baraj 12,5
Sudak Gölü II. Bölge 0,8
Samsun/Vezirköprü
Yayın 4,5
İsrail Sazanı 34
Sazan Boyabat Baraj Gölü 3,7
Sudak I.Bölge 0,9
Samsun/Vezirköprü
Yayın 1,5
Kefal 1,5
Sazan Hasan UĞURLU 2
Kefal Barajı 5,2
Yayın 3
Samsun/Salıpazarı
Tatlı Su Levreği 1,9
İsrail Sazanı 7,7
Siraz 1
Sazan Karaboğaz Gölü 17,5
Samsun/Bafra Kefal 7,2
İsrail Sazanı 17,5

7
 4. SU ÜRÜNLERİ AVCILIĞINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER
4.1. Filodaki Gemi Sayısı

Tablo 4 Filodaki Gemi Sayısına İlişkin Bilgiler

Yıl Deniz İçsu
2019 491 117
2020 492 122
2021 506 114
2022 484 132
2023 505 128
Kaynak… Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

4.2. Balıkçı Sayısı

Tablo 5 Gerçek Kişiler İçin Ruhsat Tezkeresine Sahip Balıkçı Sayısı
Yıl Deniz İçsu
2019 2.586 359
2020 2.904 382
2021 3.340 454
2022 3.622 485
2023 3.861 578
Kaynak…Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

4.3. Avcılık Miktarları

Tablo 6 Deniz Ürünleri Avcılığına İlişkin Bilgiler

Yıl İl Tür Miktar (ton) Toplam

Çaça 12.396
Hamsi 9.784,7
2018 SAMSUN İstavrit 3.396,5 29.000
Mezgit 1.685
Palamut 1.738
Çaça 23.923
Hamsi 19.672
2019 SAMSUN İstavrit 2.976 49.239
Mezgit 2.654
Palamut 13,5
Çaça 21.366
Hamsi 20.249
2020 SAMSUN İstavrit 820 49.928
Mezgit 2193
Palamut 1.300
8
Yıl İl Tür Miktar (ton) Toplam

Çaça 12.247
Hamsi 18.153
2021 SAMSUN İstavrit 5.014 37.986
Mezgit 2.508
Palamut 64
Çaça 8.343
Hamsi 44.423
2022 SAMSUN İstavrit 2.584 59.842
Mezgit 2.263
Palamut 2.229
Çaça 27.721
Hamsi 16.777
2023 SAMSUN İstavrit 655 47.158
Mezgit 1.854
Palamut 151
Kaynak… Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

Tablo 7 İçsu Ürünleri Avcılığına İlişkin Bilgiler

Yıl İl Tür Miktar (ton) Toplam
Kefal 35,25
Sazan 38,3
2018 SAMSUN
95,5
Sudak 17,75
Turna 4,25
Kefal 60
Sazan 55
2019 SAMSUN
128
Sudak 10
Turna 3
Kefal 44
Sazan 42 95,5
2020 SAMSUN
Sudak 6
Turna 3,5
Kefal 17
Sazan 42
2021 SAMSUN
71,5
Sudak 10
Turna 2,5
Kefal 16,5
Sazan 52,5
2022 SAMSUN
86
Sudak 15
Turna 2
Kefal 13
Sazan 27,5 48,5
2023 SAMSUN
Sudak 6,5
Turna 1,5
Kaynak… Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

9
 4.4. Su Ürünleri İşletme Bilgileri

Tablo 8 Su Ürünleri İşletmeleri Bilgileri

Su Ürünleri İşleme ve
Balık Unu/ Balık Yağı
Değerlendirme Tesisi Su Ürünleri
Yıl İl Fabrikası Sayısı
Sayısı Hali Sayısı
2019 SAMSUN 6 3 1
2020 SAMSUN 6 3 1
2021 SAMSUN 6 3 1
2022 SAMSUN 6 3 1
2023 SAMSUN 9 3 1

4.5. Su Ürünleri Avcılığı Alanında Faaliyet Gösteren Kooperatif Bilgileri

Tablo 9 Su Ürünleri Kooperatifi Sayısı

Su Ürünleri Kooperatifi
İl/İlçe
Üye Sayısı Faaliyet Alanı
ALAÇAM 1 Kooperatif 25 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
BAFRA 6 Kooperatif 584 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
CANİK 1 Kooperatif 71 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
ÇARŞAMBA 2 Kooperatif 72 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
İLKADIM 1 Kooperatif 49 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
LADİK 1 Kooperatif 19 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
19MAYIS 2 Kooperatif 491 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
TEKKEKÖY 1 Kooperatif 11 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
TERME 2 Kooperatif 104 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
VEZİRKÖPRÜ 2 Kooperatif 97 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
YAKAKENT 1 Kooperatif 90 Üye Su Ürünleri Üretim ve Pazarlama
Kaynak… Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

5. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK İŞLETME SAYILARI

5.1. Denizlerde Yetiştiricilik İşletmeleri

Tablo 15 Denizlerde Yetiştiricilik İşletmelerine İlişkin Veriler

Toplam Toplam Proje Toplam Toplam Yavru Toplam Yavru
Yıl Yetiştiricilik Tesis Kapasitesi Üretim Kapasitesi Üretim Miktarı
Sayısı (Adet) (Ton/ Yıl) Miktarı (Ton) (Adet/ Yıl) (Adet)
2019 11 10.194 2.844 - -
2020 11 10.194 7.466 - -
2021 12 11.194 4.785 - -
2022 12 11.194 6.015 - -
2023 12 14.194 - -
Kaynak:… Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

10
 5.2. İçsularda Yetiştiricilik İşletmeleri

Tablo 11 İçsularda Yetiştiricilik İşletmelerine İlişkin Veriler

Toplam Toplam
Toplam Proje Toplam Yavru Toplam Yavru
Yetiştiricilik Üretim
Yıl Kapasitesi Kapasitesi Üretim Miktarı
Tesis Sayısı Miktarı
(Ton/ Yıl) (Adet/ Yıl) (Adet)
(Adet) (Ton)
15.000.000 8.000.000
2019 25 6.796 3.497
(yumurta) (yumurta)
15.000.000 8.500.000
2020 26 6.796 5.103
(yumurta) (yumurta)
15.000.000 9.825.000
2021 25 6.796 5.995
(yumurta) (yumurta)
15.000.000 10.465.000
2022 24 6.821 4763
(yumurta) (yumurta)
2023 26 6.912

5.3. Kuluçkahane İşletmeleri

Tablo 12 Kuluçkahane İşletmelerine İlişkin Veriler

Toplam Toplam Yavru Toplam Yavru
Yıl İçsu/Deniz Yetiştiricilik Tesis Kapasitesi Üretim Miktarı
Sayısı (Adet) (Ton/ Yıl) (Adet)
15.000.000 ad.
2019 İçsu 1 8.000.000 (yumurta)
(yumurta)
15.000.000 ad.
2020 İçsu 1 8.500.000(yumurta)
(yumurta)
15.000.000 ad.
2021 İçsu 1 9.825.000 (yumurta)
(yumurta)
15.000.000 ad.
2022 İçsu 1 10.465.000 (yumurta)
(yumurta)
15.000.000 ad.
9.410.000 (yumurta)
2023 İçsu 2 (yumurta)
150.000 ad. (yavru)
1.950.000 ad. (yavru)
Kaynak: …Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

11
 6. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ ÜRETİM VERİLERİ

Tablo 13 Denizlerde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Verileri

Toplam Toplam Toplam
Toplam Proje
Toplam Yetiştiricilik Üretim Yavru Üretim
Yıl Kapasitesi
Tesis Sayısı (Adet) Miktarı Kapasitesi Miktarı
(Ton/ Yıl)
(Ton) (Adet/ Yıl) (Adet)
2019 11 10.194 2.844 - -

2020 11 10.194 7.466 - -

2021 12 11.194 4.785 - -

2022 12 11.194 6.015 - -

2023 12 14.194 - -

Tablo 14 İçsularda Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Verileri

Toplam
Toplam Toplam Proje Toplam Yavru
Üretim Toplam Üretim
Yıl Yetiştiricilik Tesis Kapasitesi Kapasitesi
Miktarı Miktarı (Adet)
Sayısı (Adet) (Ton/ Yıl) (Adet/ Yıl)
(Ton)
15.000.000 8.000.000
2019 25 6.796 3.497
(yumurta) (yumurta)
15.000.000 8.500.000(yumur
2020 26 6.796 5.103
(yumurta) ta)
15.000.000 9.825.000
2021 25 6.796 5.995
(yumurta) (yumurta)
15.000.000 10.465.000
2022 24 6.821 4.763
(yumurta) (yumurta)
15.000.000 9.410.000
2023 24 6.912 (yumurta) (yumurta)
1.950.000 ad. 150.000 (yavru)
Kaynak:… Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

7. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK İŞLETMELERİNİN YAPILARI

12
Tablo 15 Su Ürünleri Yetiştiricilik İşletmeleri
Ağ Beton Toprak
Diğer Şekilde Sözleşmeli
Kafeslerde Havuzlarda Havuzlarda Üretime
(RAS, Sal vb) Üretim
Üretim Üretim Üretim ara veren
İl/İlçe Üretim Yapan
Yapan Yapan Yapan işletme
Yapan işletme
İşletme İşletme İşletme Sayısı
İşletme Sayısı Sayısı
Sayısı Sayısı Sayısı
BAFRA 14 1 2 - 2 -
YAKAKENT 12 - - - - -
HAVZA 1 - - - - -
VEZİRKÖPRÜ 2 1 - - - -
TERME - - 1 - - -
KAVAK - - 1 - - -
LADİK - 1 - - - -
Kaynak: … Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

8. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FAALİYET GÖSTEREN TARIMSAL

ÖRGÜTLER

Tablo 16 Su Ürünleri Yetiştiriciliği Sektöründe Faaliyet Gösteren Tarımsal Örgütler

Üretici Birlikleri Kooperatifler
İl/İlçe Üye Sayısı Faaliyet Alanı Üye Sayısı Faaliyet Alanı
Su Ürünleri
SAMSUN 27 - -
Yetiştiriciliği
Kaynak: … Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

9. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Amaç:
Su ürünleri üretim planlaması, sucul ortamlarda yetiştirilen veya avlanan su ürünleri
üretimi sürecini düzenlemek ve optimize etmek amacıyla gerçekleştirilen bir yönetim
sürecidir. Bu süreç, hem ekonomik hem de çevresel sürdürülebilirliği sağlamayı hedefler.
Temel amaçlar şunları içerir:
Verimlilik Artırma: Üretim planlaması, mevcut kaynakları en iyi şekilde kullanarak su
ürünleri verimliliğini artırmayı amaçlar. Bu, maliyetleri azaltarak ve geliri optimize ederek
sektörde sürdürülebilir büyümeyi destekler.
Çevresel Sürdürülebilirlik: Su ürünleri üretim planlaması, çevresel etkileri en aza
indirme çabalarını içerir. Doğal su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını sağlamak,
ekosistemleri korumak ve çevresel etkileri minimize etmek bu sürecin önemli amaçları
13
arasında yer alır.
Piyasa İhtiyaçlarına Uyum: Planlama süreci, pazar taleplerini karşılamak üzere üretim
kapasitesini ve ürün çeşitliliğini optimize eder. Bu sayede su ürünleri sektörü, tüketici
taleplerine hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verebilir.

Kapsam:
Su ürünleri üretim planlaması geniş bir kapsama sahiptir ve bir dizi faaliyeti içerir:
Stok Yönetimi: Su ürünleri yetiştiriciliği veya avcılığı sırasında stok düzeylerinin etkili
bir şekilde yönetilmesi, üretim planlamasının temel bir unsuru olarak ön plana çıkar.
Üretim Kapasitesi Planlaması: Su ürünleri üretiminin belirli bir dönemdeki kapasitesinin
planlanması, talebi karşılamak ve israfı en aza indirmek için kritik öneme sahiptir.
Pazar Araştırması ve Talep Tahmini: Pazarın ihtiyaçlarına uygun bir şekilde üretim
yapabilmek için yapılan araştırmalar ve talep tahminleri, üretim planlamasının temel
adımlarından biridir.
Çevresel Etki Değerlendirmesi: Su ürünleri üretim planlaması, çevresel etkileri
değerlendirir ve sürdürülebilir uygulamaların benimsenmesine odaklanır.

Sonuçlar:
Su ürünleri üretim planlaması doğru bir şekilde uygulandığında bir dizi olumlu sonuç
doğurabilir:
Sürdürülebilir Üretim: Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, ekosistemlerin
korunması ve biyoçeşitliliğin sürdürülebilirliği.
Ekonomik Getiri: Verimli bir üretim planlaması, maliyetleri azaltır ve geliri artırarak
sektörde ekonomik başarıya katkıda bulunur.
Pazar Rekabet Gücü: Pazar taleplerine hızlı ve etkili bir şekilde cevap verme yeteneği,
sektörde rekabet avantajı sağlar.
Çevresel İtibar: Çevresel etkilerin azaltılması ve sürdürülebilir uygulamaların
benimsenmesi, şirket veya sektörün çevresel itibarını artırabilir.
Bu süreç, su ürünleri sektöründe hem endüstriyel hem de çevresel sürdürülebilirliği
sağlamak için kritik bir öneme sahiptir.
Denizde su ürünleri avcılığı alanında sürdürülebilirlik sağlanmaya çalışılacaktır. Bu
kapsamda ihtiyaç fazlası avcılığın önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Su ürünleri avcılığı
alanında ülke genelinde Samsun ili yaklaşık %15’lik bir paya sahiptir. Özellikle hamsi, çaça,
palamut, istavrit, mezgit ve tekir balıklarının avcılığı yapılmakta olup, deniz salyangozu
14
avcılığı da yapılmaktadır.
İçsu su ürünleri avcılığında ise su ürünleri istihsal hakkı kiralanan içsuların yıllık
avlanabilir tahmini stok miktarları saha çalışmaları ile belirlenmekte ve özellikle lagün
göllerimiz gibi alanlarda daha fazla bireyin hayatta kalması sağlanacak şekilde av miktarları
(stok miktarları) belirlenmektedir. İç sularımız halk arasında İsrail sazanı olarak adlandırılan
Carassius gibelio tarafından istila edilmiştir. Bu balık türü diğer balık türleri ile rekabet
etmekte ve mevcut yerli ve ekonomik değeri yüksek türlerin stoklarının azalmasına yol
açmaktadır. Özellikle iç sularımızda istilacı türün avcılığı teşvik edilerek bol miktarda
avlanması sağlanarak, bu türün ekonomiye kazandırılması hedeflenmiştir.
Su Ürünleri Yetiştiriciliği alanında ise Denizde 14.194 ton/yıl, içsularda ise 6.772
ton/yıl kurulu kapasitemiz bulunmaktadır. Yakakent ilçesinde bulunan Denizde yüzer
kafeslerde üretim yapan tesislerimiz ile Bafra İlçesi Derbent Barajında bulunan yüzer
kafeslerde üretim yapan tesislerimiz üretimimizin yoğunluklu olduğu alanlardır. Bu
tesislerimiz henüz tam kapasitede üretim yapamamaktadır. Gerek Derbent Barajında, gerekse
Denizde başka tesisler kurulmasına Bakanlığımızca şu anda izin verilmemektedir. Bu nedenle
mevcut tesislerimizin tam kapasitelerine ulaşması öncelikli hedefimiz olacaktır.

15
 10. SU ÜRÜNLERİ AVCILIĞINDA YILLIK-SEZONLUK ÜRETİM PLANLARININ
HAZIRLANMASI

Tablo 17 Planlamaya Esas Avcılığı Gerçekleştirilecek Deniz Ürünü

2024 2025 2026
Planlamaya Esas
Avcılığı Asgari Azami Asgari Azami Asgari Azami
İl/İlçe
Gerçekleştirilecek Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim
Deniz Ürünü Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı
(Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton)
Çaça 15.000 18.000 17.000 20.000 18.000 20.000
Hamsi 20.000 30.000 17.000 30.000 20.000 30.000
SAMSUN İstavrit 4.000 6.500 4.000 7.500 4.000 6.000
Mezgit 2.000 3.800 2.100 3.500 2.200 4.000
Palamut 2.000 5.000 1.500 3.500 1.500 3.500
Toplam 43.000 63.300 41.600 64.500 47.700 63.500

Tablo 18 Planlamaya Esas Avcılığı Gerçekleştirilecek İçsu Ürünü

2024 2025 2026
Planlamaya Esas
Avcılığı Asgari Azami Asgari Azami Asgari Azami
İl Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim
Gerçekleştirilecek
İçsu Ürünü Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı
(Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton)
Kefal 35 72 35 72 35 72
Sazan 50 139 50 139 50 139
SAMSUN Sudak 10 53 10 53 10 53
Turna 3 6,5 3 6,5 3 6,5
İsrail Sazanı 500 1.100 500 1.100 500 1.100
Toplam 598 1.371 598 1.371 598 1.371

11. SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE YILLIK ÜRETİM PLANLARININ

HAZIRLANMASI

Tablo 19 Denizlerde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Planı Tablosu

2024 2025 2026

Planlamaya Asgari Azami Asgari Azami Asgari Azami

İl/İlçe Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim
Esas Ürün
Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı
(Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton)
Alabalık (Türk
6.500 12.694 7.500 12.194 9.000 11.194
YAKAKENT Somonu)
Levrek 1.000 1.500 1.500 2.000 2.000 3.000
Toplam 7.500 14.194 9.000 14.194 11.000 14.194
16
Tablo 20 İçsularda Su Ürünleri Yetiştiriciliği Üretim Planı Tablosu
2024 2025 2026

Planlamaya Asgari Azami Asgari Azami Asgari Azami

İl/İlçe Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim Üretim
Esas Ürün
Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı Miktarı
(Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton) (Ton)
BAFRA Alabalık 4.000 5.000 4.500 5.000 4.500 5.000
HAVZA Alabalık 10 12 12 15 15 20
VEZİRKÖPRÜ Alabalık 500 750 750 1.000 1.500 1.500
Toplam 4.510 5.762 5.262 6.015 6.015 6.520

17