Con trỏ

BÀI 8
 Mục tiêu bài học
Tìm hiểu về con trỏ và khi nào thì sử dụng con trỏ
Cách sử dụng biến con trỏ và các toán tử con trỏ
Gán giá trị cho con trỏ
Phép toán trên con trỏ
So sánh con trỏ
Con trỏ và mảng một chiều
Con trỏ và mảng nhiều chiều
Tìm hiểu cách cấp phát bộ nhớ
Con trỏ là gì?

Con trỏ là một biến, nó chứa địa chỉ ô nhớ của một biến
khác
Nếu một biến chứa địa chỉ của một biến khác, thì biến này
được gọi là con trỏ trỏ đến biến thứ hai
Con trỏ cung cấp phương thức truy xuất gián tiếp đến giá
trị của một phần tử dữ liệu
Các con trỏ có thể trỏ đến các biến có kiểu dữ liệu cơ bản
như int, char, double, hay dữ liệu tập hợp như mảng hoặc
cấu trúc.
ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 3 OF 30
 Con trỏ được sử dụng để làm gì?
Các tình huống con trỏ có thể được sử dụng:
 Để trả về nhiều hơn một giá trị từ một hàm
 Để truyền mảng và chuỗi từ một hàm đến
một hàm khác thuận tiện hơn
 Để làm việc với các phần tử của mảng thay
vì truy xuất trực tiếp vào các phần tử này
 Để cấp phát bộ nhớ và truy xuất bộ nhớ
(Cấp phát bộ nhớ trực tiếp)
 Biến con trỏ
Khai báo con trỏ: chỉ ra một kiểu cơ sở và
một tên biến được đặt trước bởi dấu *
Cú pháp khai báo tổng quát:

type *name;
Ví dụ:
int *var2;
 Các toán tử con trỏ
 Hai toán tử đặc biệt được sử dụng với con trỏ:
& và *
 & là toán tử một ngôi và nó trả về địa chỉ ô nhớ
của toán hạng
var2 = &var1;
Toán tử * là phần bổ xung của toán tử &. Đây là
toán tử một ngôi và nó trả về giá trị chứa trong
vùng nhớ được trỏ đến bởi biến con trỏ
temp = *var2;
 Gán trị đối với con trỏ
 Các giá trị có thể được gán cho con trỏ
thông qua toán tử &.
ptr_var = &var;
 Ở đây địa chỉ của var được lưu vào biến
ptr_var.
 Cũng có thể gán giá trị cho con trỏ thông
qua một biến con trỏ khác trỏ có cùng
kiểu. ptr_var = &var;
ptr_var2 = ptr_var;
 Gán trị đối với con trỏ (tt)
 Có thể gán giá trị cho các biến thông
qua con trỏ
*ptr_var = 10;

 Câu lệnh trên gán giá trị 10 cho biến

var nếu ptr_var đang trỏ đến var
 Phép toán con trỏ
 Chỉ có thể thực hiện phép toán cộng và trừ trên
con trỏ
int var, * ptr_var;
ptr_var = & var;
var = 500;
ptr_var ++;
 Giả sử biến var được lưu trữ tại địa chỉ 1000
 ptr_var lưu giá trị 1000. Vì số nguyên có kích
thước là 2 bytes, nên sau biểu thức
“ptr_var++;” ptr_var sẽ có giá trị là 1002 mà
không là 1001
Phép toán con trỏ (tt)

ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 10 OF 30

 Phép toán con trỏ (tt)
 Mỗi lần con trỏ được tăng trị, nó trỏ đến ô nhớ của
phần tử kế tiếp
 Mỗi lần con trỏ được giảm trị, nó trỏ đến ô nhớ
của phần tử đứng trước nó
 Tất cả con trỏ sẽ tăng hoặc giảm trị theo kích
thước của kiểu dữ liệu mà chúng đang trỏ đến
 So sánh con trỏ
 Hai con trỏ có thể được so sánh trong một biểu
thức quan hệ nếu chúng trỏ đến các biến có cùng
kiểu dữ liệu
 Giả sử ptr_a và ptr_b là hai biến con trỏ trỏ đến các
phần tử dữ liệu a và b. Trong trường hợp này, các
phép so sánh sau là có thể:
So sánh con trỏ (tt)
 Con trỏ và mảng một chiều
 Địa chỉ của một phần tử mảng có thể được
biểu diễn theo hai cách:
 Sử dụng ký hiệu & trước một phần tử
mảng.
 Sử dụng một biểu thức trong đó chỉ số
của phần tử được cộng vào tên của
mảng.
 Con trỏ và mảng một chiều-Ví dụ
#include<stdio.h>
void main(){
static int ary[10]
={1,2,3,4,5,6,7,8,9,10};
int i;
for (i= 0;i<10;i++){
printf(“\ni=%d,aryi]=%d,*(ary+i)=%d“,
i,ary[i],*(ary + i));
printf(“&ary[i]=%X,ary+i=%X”,&ary[i],
ary+i);
/*%X gives unsigned hexadecimal*/
}
}
ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 15 OF 30
Con trỏ và mảng một chiều-ví dụ tt
 Con trỏ và mảng đa chiều
 Mảng hai chiều có thể được định nghĩa như là
một con trỏ trỏ tới một nhóm các mảng một
chiều liên tiếp nhau
 Khai báo một mảng hai chiều có thể như sau:
data_type (*ptr_var) [expr 2];
thay vì
data_type (*ptr_var) [expr1] [expr 2];
 Con trỏ và chuỗi
#include <stdio.h>
#include <string.h>
void main (){
char a, str[81], *ptr;
printf(“\nEnter a sentence:”);
gets(str);
printf(“\nEnter character to search for:”);
a = getche();
ptr = strchr(str,a);
/* return pointer to char*/
printf( “\nString starts at address: %u”,str);
printf(“\nFirst occurrence of the character is
at address: %u ”,ptr);
printf(“\n Position of first occurrence(starting
from 0)is: % d”, ptr_str);
}
Con trỏ và chuỗi (tt)
 Cấp phát bộ nhớ
Hàm malloc() là một trong các hàm được sử
dụng thường xuyên nhất để thực hiện việc cấp
phát bộ nhớ từ vùng nhớ còn tự do.

Tham số của hàm malloc() là một số nguyên xác

định số bytes cần cấp phát.
Cấp phát bộ nhớ (tt)
 Hàm free()
Hàm free() được sử dụng để giải phóng bộ
nhớ khi nó không cần dùng nữa.
Cú pháp:
void free(void*ptr);
Hàm này giải phóng không gian được trỏ bởi
ptr, để dùng cho tương lai.

ptr phải được dùng trước đó với lời gọi hàm

malloc(), calloc(), hoặc realloc().
 Hàm free() - tt
#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
/*required for the malloc and free functions*/
int main(){
int number;
int *ptr;
int i;
printf("How many ints would you like store? ");
scanf("%d", &number);
ptr = (int *) malloc (number*sizeof(int));
/*allocate memory */
if(ptr!=NULL) {
for(i=0 ; i<number ; i++){
*(ptr+i) = i;
}
Còn tiếp…
 Hàm free() - tt
for(i=number ; i>0 ; i--) {
printf("%d\n",*(ptr+(i-1)));
/* print out in reverse order */
}
free(ptr); /* free allocated memory */
return 0;
}
else {
printf("\nMemory allocation failed -
not enough memory.\n");
return 1;
}
}
 Hàm calloc()
calloc tương tự như malloc, nhưng điểm khác biệt
chính là mặc nhiên giá trị 0 được lưu vào không gian
bộ nhớ vừa cấp phát

calloc yêu cầu hai tham số

 Tham số thứ nhất là số lượng các biến cần cấp phát
bộ nhớ
 Tham số thứ hai là kích thước của mỗi biến
Cú pháp:
void *calloc( size_t num, size_t size );
 Hàm calloc() - tt
#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
int main() {
float *calloc1, *calloc2;
int i;
calloc1 = (float *) calloc(3,
sizeof(float));
calloc2 = (float *)calloc(3, sizeof(float));
if(calloc1!=NULL && calloc2!=NULL){
for(i=0 ; i<3 ; i++){
printf("calloc1[%d] holds %05.5f ",i,
calloc1[i]);
printf("\ncalloc2[%d] holds %05.5f",
i,*(calloc2+i));
} Còn tiếp……
 Hàm calloc() - tt
free(calloc1);
free(calloc2);
return 0;
}
else{
printf("Not enough memory\n");
return 1;
}
}

ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 27 OF 30

 Hàm realloc()
Có thể cấp phát lại cho một vùng đã được cấp (thêm/bớt
số bytes) bằng cách sử dụng hàm realloc, mà không làm
mất dữ liệu.

realloc nhận hai tham số

 Tham số thứ nhất là con trỏ tham chiếu đến bộ nhớ
 Tham số thứ hai là tổng số byte muốn cấp phát
 Cú pháp:
void *realloc( void *ptr, size_t size );

ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 28 OF 30

 Hàm realloc() - tt
#include<stdio.h>
#include <stdlib.h>
int main(){
int *ptr;
int i;
ptr = (int *)calloc(5, sizeof(int *));
if(ptr!=NULL) {
*ptr = 1; *(ptr+1) = 2;
ptr[2] = 4; ptr[3] = 8; ptr[4] = 16;
ptr = (int *)realloc(ptr, 7*sizeof(int));
if(ptr!=NULL){
printf("Now allocating more memory...\n");
ptr[5] = 32; /* now it's legal! */
ptr[6] = 64;
ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 29 OF 30
 Hàm realloc() - tt
for(i=0;i<7;i++) {
printf("ptr[%d] holds %d\n", i, ptr[i]);
}
realloc(ptr,0);
/* same as free(ptr); - just fancier! */
return 0;
}
else {
printf("Not enough memory-realloc failed.\n");
return 1;
}
}
else {
printf("Not enough memory-calloc failed.\n");
return 1;
}
} ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 30 OF 30
Tóm tắt bài học
Một con trỏ cung cấp một phương thức truy xuất một biến mà không cần tham chiếu trực tiếp đến biến
Một con trỏ là một biến, chứa địa chỉ vùng nhớ của một biến khác
Sự khai báo con trỏ bao gồm một kiểu dữ liệu cơ sở, một dấu *, và một tên biến
Có hai toán tử đặc biệt được dùng với con trỏ: * và &
Chỉ có phép cộng và phép trừ là có thể được thực thi với con trỏ
Các con trỏ được truyền tới hàm như các đối số
Một tên mảng thật ra là một con trỏ trỏ đến phần tử đầu tiên của mảng
Một hằng con trỏ là một địa chỉ; một biến con trỏ là một nơi để lưu địa chỉ
cấp phát bộ nhớ động(malloc(),calloc(),realloc())

ELEMENTARY PROGRAMMING WITH C/SESSION 8/ SLIDE 31 OF 30