Temel_Bilgi_Teknolojileri_I_AOF

Temel Bilişim Teknolojileri I 1
1 BİLGİSAYARA GİRİŞ
BİLGİSAYARLARIN TARİHÇESİ
İlk Bilgisayarlar
*1943 senesinde ENİAC adlı bilgisayar ilk bilgisayardır. ENİAC (Elektronik Sayısal
Birleştirici ve Hesaplayıcı) 2. Dünya savaşı sırasında ortaya çıkan gereksinimlere
göre geliştirilmiş. ENİAC’ ın tasarımcıları Pensilvanya Üniversitesinde John Mauchly
ve John Presper Eckert idi.
* John Mauchly lambalar aracılığıyla tasarlanabilecek bilgisayar teklifinde bulundu

1943 te bu teklifi kabul edildi ve ilk bilgisayar icat edildi. Bu bilgisayar (ENİAC) 30
ton ağırlığında, 18000 lamba kullanan 140 metrekare yer kaplayan, çalışırken 140
kilowat enerji harcayan, saniyede 5000 ayrı toplama işlemini yapabilen bir cihaz idi.
*Günümüz bilgisayarı ikili düzen (binary) düzenini, ENİAC ise onluk düzeni temel
alır. 1946 yılında yapımı tamamlanınca artık savaş bitmişti ancak yine de sonraki
yıllarda savaş amaçlı ve hidrojen bombasının hesaplamasında kullanılmıştır.
*1955 yılında bu bilgisayarlar görevden alındı.
*ENİAC’ ın en büyük sorunu programlanmasıydı. ENİAC tasarım ekibinden John

von Neumann 1945 senesinde kendi adını alacak olan (Neumanın Makinası-
bilgisayar ifadesi yok dikkat edin) bir tasarım ortaya attı. Bu tasarımın ilkesi
günümüz bilgisayarlarında çalışma ilkesi olan “Kayıtlı Program Kavramı” idi.
*Bu yaklaşım ve ilkeye uyan ilk bilgisayar ise Neumann ve ekibinin tasarımı İAS’
dir.
İAS Bilgisayarlarının bileşenleri ve açıklamaları şu şekildedir:

• Ana hafıza: Veri ve program komutlarını saklama görevine sahiptir.
• Aritmetik ve Mantık Birimi (ALU): Sayısal veri üzerinde işlem yapma özelliğine
sahip.
• Kontrol Birimi: Hafızadaki komutları yorumlayıp yapılacak işlemi belirler.
• Giriş-Çıkış Birimi (G/Ç): Veri ve programların girişini-çıkışını kontrol ederek
cihazı idare eder.
*Günümüz bilgisayarların tümü İAS yapısına uygun tasarlanmıştır. (istisnalar hariç)

*İAS bilgisayarların hafızası her biri 40 ikilik düzene sahip 1000 hafıza biriminden
oluşur. Ayrıca 21 adet farklı komuta sahiptir.
2 Erkan Hasan TOSUN
Ticari Bilgisayarlar
*1950’lerde ticari bilgisayar çağı başlar. 1947 yılında ENİAC tasarım ekibinden Eckert
ve Mauchy bir şirket kurup ilk ticari bilgisayarı UNİVAC-1 i ürettiler. Bu bilgisayar
1950 yılında ABD nüfus sayımında kullanıldı. Daha yüksek hafıza ve işlem
yeteneğine sahip UNIVAC-21950’lerin sonunda piyasaya çıktı. Bunu takiben 1100
serisi çıktı.*1953 yılında İBM firması delikli kart işleme üzerine olan faaliyetlerini 701
adlı ilk elektronik hafızalı bilgisayarını çıkartarak devam ettirdi. Bunu takiben iş
dünyası uygulamalarına yönelik olan 702 serisi çıktı.
* Bu döneme kadar vakum tüplerini baz alan bilgisayarlar transistörün icadı ile çok
daha küçük az enerji harcayan daha az ısınan daha dayanaklı oldu. 19502’lerde
NCR ve RCA firmaları bu bilgisayarları üretti İBM de 7000 serisiyle bunları takip
etti.
*Bilgisayarın ikinci evresi olarak anılan transistörlü evrede iki önemli değişiklik
daha ortaya çıktı:
1- Üst düzey programlama dilleri
2-Sistem yazılımları
Üst düzey programlama dilleri: Komut ve programları daha rahat ve hızlı

geliştirmeyi mümkün kılar.
Sistem yazılımları: Bilgisayarların çalışma ortam ve kuralarını belirler.
Delikli kart: Bilgisayarlara veri veya program girişi ilk dönemlerde matbu kartları
özel aletler ile delerek ve bu delikli kartları kullanarak yapılmıştır. Hem iş yükü
olarak hem de kalıcılık ve esneklik açılarından kısıtları olan bu yöntem daha
sonraları terk edilmiştir.
Transistör: Elektronik devrelerde güçlendirici veya anahtar olarak kullanılan, yarı

iletken temelli devre elemanı.
*1957 yılında üçüncü nesil olarak anılan PDP-1 isimli bilgisayarları DEC firması
üretti. PDP-1 o dönemin ilk mini bilgisayarıdır.
Entegre Devreler ve Mikroişlemciler

*3. nesilde transistör yerini içinde bir çok transistör barındıran entegre devrelere
bıraktı. 2. Nesil bilgisayarlar da 10000 civarı transistör var idi. 3. Nesil bilgisayar
üreticisi DEC firmasının PDP-8’i ve de IBM System/360’ı ile transistör sayısı
yüzbinleri bulmuş.
Moore Kuralı
*İntelin kurucusu Gordon Moore ye ait ifadedir. Bu ifadeye göre Entegre devreler
üzerindeki transistör sayısının her iki senede bir iki kat artacağını öngören ve
(zamanın şu ana kadar) haklı çıkarttığı öngörüdür. 1965 yılında bu kuralı ortaya
atarken en az 10 yıl geçerli olur demişti ama günümüze kadar gelmiştir.
*İlerleyen yıllarda gerçekleşen önemli bir değişiklik de hafıza elemanlarının da yarı
iletken tabanlı imalini mümkün kılan gelişmelerdir.
* Bir diğer çok önemli gelişme ise Merkezi İşlem Biriminin (CPU) tüm işlevlerini tek
bir yonga üzerinde sunabilecek noktaya ulaşılmasıdır.
* Intel 1971 yılında 4004 adlı yongası ile bir CPU’nun tüm bileşenlerini tek bir entegre
devre üzerinde sunmuş ve ilk mikroişlemci ortaya çıkmıştır. 4004 ile başlayan süreç,
ilk 8 bit’li mikroişlemci olan 8008 ile devam etmiş, takiben 8080, 8086, 8088, 80286,
386, 486, Pentium şeklinde daha hızlı ve yüksek işlem kapasiteli yonga aileleri
piyasaya sürülmüştür. Buna paralel olarak Motorola (günümüzde Freescale
Semiconductor), AMD ve diğer farklı yonga üreticileri de bu alanda faaliyet
göstermişlerdir.
Kişisel Bilgisayarlar ve Sonrası

* İlk kişisel bilgisayar 70’li yılların başındaki İntel’in 8080 işlemcisini temel
alan Altair 8080 kişisel bilgisayarıdır. Aynı yıl Apple firması da Apple 1 isimli
bilgisayarı ürettiler.
*O yıllarda Microsoft firmasının kurucularından olan Bill Gates’in “her

masaüstünde ve her evde bilgisayar” hayali vardı günümüzde artık buda
gerçekleşti.
BİLGİSAYARLARIN YAPISI VE BİLEŞENLERİ

1-Kavramsal Bilgisayar Mimarisi
2-Bilgisayar Ana Mimarisi ve Bileşenleri
Bu mimari yapılanma altında en kritik işlemci CPU dur.

CPU’nun görevleri
*Bilgisayarların işlemlerini yönetmek • • • kontrol birimi vasıtasıyla
*Bilgisayarların veri işleme görevini icat etme • • • aritmetik-mantık birimi
vasıtasıyla
*CPU’nun dahili hafıza işlemlerini yapmak • • yazmaçlar vasıtasıyla
BİLGİSAYARLARIN DIŞ BAĞLANTISI

*Günümüzde bilgisayarların dış bağlantısı, USB, HDMI, Bluetooth, Wi-Fi vb.
bağlantılarla gerçekleşmektedir. Yine bu bağlantılar yoluyla ikincil birimler olan
yazıcı, tarayıcı, fotoğraf makinası vb. bağlanır.
BİLİŞİM SİSTEMLERİ
Bilişim Sisteminin Yapısı
*İş dünyası ve kamu kurumlarının asli unsuru günümüzde bilişim sistemleri
olmuştur. Bilişim sistemleri donanım-yazılım-girdi sağlayan-çıktı kullanan insanlar
ve bunların bir arada işlem görmesini sağlayan süreçlerden oluşur.
*Bilişim sistemlerinin temelinde donanım ve yazılımdan oluşan bilgisayarlar
olmaktadır.
4 Erkan Hasan TOSUN
*Bilişim sisteminin yapısını aşağıdaki şekilde özetlemektedir:
*Bilişim sisteminin kalbi şekilden anlaşılacağı gibi işleme aşamalarıdır.
*Bilişim sistemleri günümüz işletmelerinde karar süreçlerinde büyük destek

olmuştur. Kurumsal kaynak planlama, müşteri ilişkileri yönetimi, veri
madenciliği ve iş zekası çözümleri bunlardan bir kaçıdır.
Müşteri ilişkileri yönetimi (Customer relationship management): İşletmelerde iş

ilişkisi içinde bulunulan mevcut ve müstakbel müşterileri ile ilgili bilgileri iş süreçleri
(satış, pazarlama, müşteri hizmetleri, teknik destek) ile düzenleme ve eşleme
görevini üstlenen bilişim sistemlerine verilen addır.
Kurumsal kaynak planlama (Enterprise resources planning - ERP): Kurumsal

kaynak planlaması işletmelerde mal ve hizmet üretiminde gerekli kaynakların
planlamasında görev alan bilişim sistemlerine verilen addır.
Veri madenciliği (Data Mining): Büyük veri setleri üzerinde yapay us, makine
öğrenmesi ve istatistik teknikleri aracılığı ile çeşitli ilişkiler bulmayı mümkün kılan
yöntem ve bunu kullanan bilişim sistemleri.
Bilişim Sistemi Çeşitleri

6 başlık halinde incelenir:
İşlem süreç sistemleri

Kurumların operasyon seviyesinde en temel süreçlerini üstlenen yapılardır. Sipariş
giriş, otel rezervasyon, bordro, personel sistemleri bu kategoriye girmektedir.
Ofis sistemleri
Ofis sistemleri ofis ortamında çalışanların verimliliğini arttıran, kelime işleme, hesap
çizelgesi, sunum hazırlama, masaüstü yayıncılık gibi işler için kullanılan
çözümlerdir. Microsoft Ofisçe bu konuda uygun bir örneği teşkil etmektedir.
Bilgi temelli iş sistemleri

Tasarım amaçlı programlar (AutoCAD gibi) bilgi temelli iş sistemleri olarak
adlandırılmaktadırlar.
Karar destek sistemleri

Yöneticiler için hem şirket içi hem de şirket dışı veri kaynaklarını kullanarak analitik
karar vermeyi mümkün kılan çıktılar sunarlar.
İşletme bilgi sistemleri

Şirketin yöneticilerine destek amacı taşırlar ve yöneticilere şirketin durumu ile ilgili
raporları şirket içi verileri baz alarak sunmayı mümkün kılarlar.
Üst düzey yönetici destek sistemleri

Kurumun stratejik seviyede alacağı kararlarda yardımcı olurlar.
Veri madenciliği
Büyük veri setleri üzerinde yapay us, makine öğrenmesi ve istatistik teknikleri
aracılığı ile çeşitli ilişkiler bulmayı mümkün kılan yöntem ve bunu kullanan bilişim
sistemleri.
Müşteri ilişkileri yönetimi

İşletmelerde iş ilişkisi içinde bulunulan mevcut ve müstakbel müşterileri ile ilgili
bilgileri iş süreçleri (satış, pazarlama, müşteri hizmetleri, teknik destek) ile
düzenleme ve eşleme görev- ini üstlenen bilişim sistemlerine verilen addır.
6 Erkan Hasan TOSUN
2 İŞLETİM SİSTEMLERİ
İŞLETİM SİSTEMLERİNE GİRİŞ
İşletim sistemlerinin temel olarak iki amacı vardır, bunlardan ilki bilgisayarın
kullanıcılar tarafından kolay kullanılmasını, ikincisi ise donanım kaynaklarının
verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır.
*İşletim sistemi, kullanıcılar için bilgisayarda çalışan en önemli programdır. İşletim

sistemi olmayan bir bilgisayar biz kullanıcıların hiç bir işine yaramaz; çünkü
bilgisayarda yaptığımız yazı yazmak, internette sörf yapmak vb. işlerin hepsini
bilgisayarın o diğer donanımlarına tercüme eden işletim sistemidir. Yani işletim
sistemi trafik polisi, orkestra şefi gibi bilgisayarın donanım/parçaları ile biz
kullanıcılar arasındaki iletişimi/ilişkiyi sağlar.
Bir Bilgisayar Sisteminin Temel Bileşenleri

Genel olarak 4 bileşeni vardır: Kullanıcılar, Uygulamalar/Programlar
İşletim sistemleri, Donanım Aygıtları
Aşağıdaki şekle bakarsanız birazdan vereceğimiz işletim sistemi
görevlerini daha iyi anlayabilirsiniz:
Kullanıcı ile bilgisayar arasında köprü görevini görür. Donanıma en yakın sistemdir.
Ayrıca donanımla çift yönlü iletişim kurar. Donanımdan veri alıp veri gönderir.
Donanım ile bilgisayar arasındaki ilişkiyi sağlar. Bilgisayarda kullandığımız
programlar için platform görevi görür. (donanım ile program arası iletişim) Bir
program düşünün, sabit dikten bilgi alacak. Bunun ne kadar alacağını, bellekte ne
kadar kaplayacağını hiçbir program bilemez bunu ona anlatan sağlayan işletim
sistemidir. Son olarak biz kullanıcılar uygulama ve programlar sayesinde işletim
sistemi ile iletişim kuruyoruz.
Özet olarak, bizler bilgisayar kullanırken işletim sisteminin kullanıcı ara yüzü ile
etkileşimdeyiz. Bilgisayara yaptırmak istediklerimizi (klavye, fare, yazıcı, tarayıcı
gibi) çevre birimleri ile işletim sistemine, işletim sistemi de uygun dille donanımlara
gönderir. Kullanıcı ile donanım arası ilişkiyi düzenleme işletim sisteminin sadece bir
görevidir. Bunun dışında birçok işle arka planda meşguldür: Bellek kontrolü ve
yönetimi, uygulama/programların yönetimi (hesap makinesi gibi), dosya
depolanması (müzik, resim, video, doküman, belgeler…), çevre birimlerinin
yönetimi (yazıcı, klavye, tarayıcı, fare gibi), ağ ve güvenlik ayarları.
İşletim sisteminin temel görevleri ise genel olarak 5 tanedir:
İşletim Sistemlerinin Temel Görevleri
1-Grafik Ara yüz Kontrolü

Kullanıcılar ile işletim sistemi arasındaki etkileşimi eski bilgisayarlarda yazılı
komutlar sağlarken, günümüz bilgisayarlarında bunu grafik tabanlı kullanıcı ara
yüzleri sağlar. (çok hızlı ve kısa adımda) Günümüz grafik tabanlı kullanıcı ara
yüzlerine örnek olarak Linux, Mac OS X, Windows vb. verebiliriz. Bu grafik tabanlı
kullanıcı ara yüzlerinde komutları fare klavye aracılığıyla veririz.
2-İşlem yönetimi
Kullanıcıların bilgisayar başında birden fazla işi bir arada yapması olayını (örneğin,
müzik dinlerken aynı zamanda internette sörf yapmak, sohbet etmek…) düzenleyen,
sağlayan işletim sistemidir.
3-Bellek yönetimi
Bilgisayarda işlem yaparken çalışan tüm programlar işlevini yerine getirmek için
bilgisayarın belleğinden kendine yettiği kadar yer almalıdır. Bunu da yine yöneten,
düzenleyen işletim sistemidir.
4-Giriş-Çıkış birimleri yönetimi

Bilgisayar ile çevre birimleri (yazıcı, fare, klavye, kamera gibi) arasındaki veri alış
verişini de işletim sis. Sağlıyor.
5-Dosya yönetimi
Dosyaya erişme, dosyayı silme-kaydetme-taşıma gibi işlemleri de işletim sis. Yerine
getirir.
İşletim Sistemi Türleri

Yaygın olarak kullanılan 3 tanesi üzerinde duracağız. Microsoft
firmasının Windows işletim sistemi, Apple firmasının Mac OS işletim sistemi ve
gönüllü bireyler ile firmaların geliştirdiği açık kaynak kodlu işletim sistemi Linux.
Bunun yanında tablet bilgisayar ve mobil cihazlar için çıkarılan işletim
sistemlerinden de bahsedilecektir. İşletim sistemleri sadece bilgisayara özel değil,
bazı telefon, fırın buzdolabı ve modemler içinde tasarlanmıştır. Daha çok bilgisayar
gibi karmaşık hesap yapan elektronik cihazlar için tasarlanmış saç kurutması,
vantilatör gibi basit makinalar için değil.
A-WİNDOWS
*Microsoft firmasının ürünü olan bir işletim sistemidir.
*İlk Windows işletim sistemi 1985 yılında Windows 1.0 sürümü olarak çıkmış ve
ardından 2.x, 3.x, 95, 98, 2000, XP, Vista, Windows7, Windows 8 piyasaya
sürülmüştür. Bu kadar fazla sürümlerin çıkma sebebi, hızla değişim, yüksek
kapasiteli bilgisayarların ve uygulamaların çıkması.
8 Erkan Hasan TOSUN
Aşağıdaki örnekler Windows 7 sürümü kullanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar:
• Fare ile tıklama: Farenin sol tuşu ile tıklamayı ifade eder.
• Sağ tıklama: Farenin sağ tuşu ile tıklamayı ifade eder.
• Çift tıklama: Farenin sol tuşunu hızlı şekilde art arda tıklamayı ifade eder.
• Sürükleme: Farenin sol tuşu basılı halde iken fareyi hareket ettirmektir.
Masaüstü Bileşenleri
İşletim sistemini ilk çalıştırdığımızda (yani bilgisayarı açarken çıkan ilk
ekrana) masaüstü denir. Bilgisayarın masaüstü bir ofis çalışmasının masası gibidir.
Bilgisayar masaüstünde en kısa yoldan ulaşmamız gereken araçları bize sunar.
Kullanıcılar ihtiyacına göre istediği klasör dosya veya programın kısa yolunu
atabilir. Ayrıca programları çalıştırmaya yarayan kısa yollar da masaüstünde
bulunur. Aşağıdaki resim örnek bir masaüstü görünümüdür.
Masaüstünün Temel Bileşenleri

Görev çubuğu, başlat menüsü ve hızlı erişim menüleridir. Şimdi bunları ve alt
kategorilerini inceleyelim.
Görev çubuğu ve bileşenleri

Görev çubuğu üzerinde başlat menüsü, hızlı başlat menüsü, çalışan programların
simgeleri ve bildirim alanı yer alır. Görev çubuğu genelde bilgisayar penceresinin
alt kenarı boyunca uzanılsa da kullanıcı istediği takdirde bilgisayarın üst bölümüne,
sağ tarafına ya da sol tarafına da kaydırabilir.
Pencereler
Herhangi bir programı çalıştırdığımızda ya da dosya açtığımızda program
penceresine ait dikdörtgen şeklinde simgeyi araç çubuğu üzerinde görürüz (şekil
2.3). Bu bizim pencereler arasında geçişimizi sağlar. Farklı bir pencerede iken, diğer
programın simge durumundaki penceresine tıkladığımızda o programın penceresini
açmış oluruz.
Hızlı Başlat Menüsü

Hızlı başlat menüsü genellikle kullanıcıların kontrol ettiği, çok kullandıkları
programların sembollerinin bulunduğu alanı temsil eder. Kurulu olan
programlardan birisinin başlat menüsündeki sembolü, hızlı başlat kısmına
sürüklenerek bırakılabilir. Hızlı başlat menüsünde genellikle masaüstünü göster
simgesi varsayılan olarak mevcuttur. Bu simge, birçok pencere açıkken tek tıklama
ile masaüstünü görmeyi sağlamaktadır.
Bildirim Alanı
Araç çubuğunun en sağ köşesindeki simgelerin bulunduğu kısımdır. Buradaki
semboller belirli programların çalışma durumlarını gösterir.
En yaygın olarak gösterilen semboller; İnternet bağlantısının olup olmaması, saat,

tarih, dizüstü bilgisayarlar için şarj durumu ya da bilgisayarın elektrik ya da pille
çalışıyor olması, işletim sistemi güncelleme uyarısı ve bilgisayarın açılmasından
itibaren kullanıcı kontrolü olmaksızın çalışan programlara (anti-virüs programları,

sanal disk oluşturma programları vb.) ait semboller görülmektedir.
Windows işletim sistemi otomatik olarak kullanıcıya yeni güncellemelerin olduğunu

da bildirim alanı sayesinde gösterir.
Güncellemenin amacı var olan işletim sistemi hatalarını düzeltmek, yeni sürücüleri
bilgisayara tanıtmak, işletim sisteminin performansını arttırmaktır. Güncelleme,
bilgisayar İnternet’e bağlı olduğunda yapılabilir. Güncelleme sırasında işletim
sistemi üreticisi tarafından bilgisayara güncelleme yazılımı aktarılır ve otomatik
olarak çalıştırılır.
İşletim Sistemi Gezgini
İşletim sistemi gezgini Klavyede ki Windows + E kısa yol tuşuyla da açılabilir.

Klasörlere ait pencerelerdeki menüler ve araçlardan oluşmaktadır. Bilgisayar
penceresinde, öncelikle dosyanın bulunduğu sürücüyü seçmek ve sonrasında
bulunduğu klasörü açmak gerekir. Tüm bu işlemleri yapmak için kullandığımız
pencerelere işletim sistemi gezgini adı verilir.
Bilgisayar penceresi ilk açıldığında C, D ve varsa diğer sürücü isimlerini, CD, DVD,
USB sürücülerini görebiliriz. Bunların tümü depolama aygıtlarını temsil eder. C
sürücüsü her zaman bilgisayarın sabit diskini temsil eder. Sabit disk birkaç bölüm
şeklinde kullanılıyorsa C ve sonrasındaki harfler sabit diskin bölümlerini gösterir.
Windows gezgini, konumunu ya da tam ismini bilmediğimiz dosyaları bulmamızı

da kolaylaştırmaktadır. Arama kutusuna girdiğimiz dosya isimleri o anda içinde
bulunulan klasörde ve alt klasörlerde aranır. Bilgisayar konumunda iken arama
yapmak gerekir. Windows 7 den önce sadece dosya ismine yönelik arama yapılırken,
Windows 7 ve 8 de ise dosya içindeki kelimeler de aranabiliyor.
Windows gezgini alt kısmında yer alan bilgi alanı ise, o anda işaretli olan neyse ona
ait bilgilerin görüntülendiği kısımdır. Örneğin bir klasör seçili ise, klasöre ait tarih,
tür gibi bilgiler çıkar bilgi alanı kısmında. Adres çubuğu ise o anda içinde
bulunduğumuz klasörün konumunu gösterir.
Klasörler Arası Gezinme

Klasörler arası gezinme birkaç farklı şekilde yapılabilir.
1- İlk yöntem adres çubuğunun sol tarafındaki oklar kullanılabilir. Sol yöne bakan ok
bir üst menüye gitmeyi sağlar. Sağ yöne bakan ok ise, sol ok ile çıktığımız menüye
geri getirir bizi. Yani sol oka basmadıkça sağ ok aktif olmaz pasif olur.
2-İkinci yöntem klasörler arası gezinme ise, fare ile çift tıklamadır. Ayrıca her klasör
isminin yanında aşağı yöne bakan oklara tıklandığında o klasör altındaki tüm
klasörler açılır bir menüde listelenir.
Kenar çubuğu sayesinde klasör simgelerine çift tıklama gerekmeksizin iç içe

klasörlere kolaylıkla geçilebilir. Bu çubukta [+] simgeli klasörlerin altında başka
klasörler olduğu anlaşılmalıdır. Kenar çubuğundaki bu yapıya “ağaç menü” adı
verilir. Ana klasörleri ağacın kalın dallarını temsil eder, kalın dallar yine birçok alt
10 Erkan Hasan TOSUN
dalları içermektedir. [+] simgesine her tıklandığında alttaki klasörler yine kenar
çubuğunda listelenir, ancak gezgin ana penceresinde herhangi bir değişiklik olmaz.
Kenar çubuğunda klasör ismine tıklandığında ise klasörün içeriği bu alanda

görülebilir. Kenar çubuğunda dosya isimleri görünmez, sadece klasör isimleri
listelenir. Dosyalar sadece gezgin ana penceresinde görülebilir. Aşağıdaki şekilde
görüldüğü gibi kenar çubuğunda sadece klasör isimleri gösterilirken, gezgin ana
penceresinde o klasöre ait tüm içerik görüntülenebilmektedir.
Pencere Açıp-Kapatma, Büyültme-Küçültme

Pencerelerin sağ üst köşesindeki simgeler pencerenin simge durumuna
küçültülmesini, ekranı tamamen kaplamasını ya da daha küçük boyutta görülmesini
ve pencerenin kapanmasını sağlar. Eğer bir pencereyi tamamen kapatmayacaksak
simgesine tıklayarak küçültüp görev çubuğuna inmesini sağlarız. Eğer o anda sadece
bir uygulama ile çalışacaksak ve tüm ekranı o uygulamanın penceresinin
kaplamasını istiyorsak, simgesine tıklamamız gerekir. Eğer pencere ile işimiz
tamamen bittiyse simgesine tıklayarak pencerenin tamamen kapanması sağlarız.
Klasör ve Dosya Simgelerinin Gösterimi

Klasör ve dosyalarımızın simgelerini farklı şekillerde gösterebiliriz. Bunun için
gezgin penceresinin sağ üst kısmındaki görünüm düğmesi ile klasör ve dosya
simgelerini büyük resimler, orta ve küçük resimler, liste, detaylı liste şeklinde gezgin
ana penceresi içinde görebiliriz. Dosyaların farklı şekillerde düzenlenmesi onlara ait
ayrıntıları, örneğin boyut, oluşturulma tarihi, biçimi gibi, anlamamızı kolaylaştırır.
Çok kalabalık olan bir klasörde büyük simgeler kullanılması aradığımız dosya ve
klasörleri bulmamızı zorlaştırır bu nedenle daha küçük simgelerle ya da liste
şeklinde gösterim tercih edilebilir. Diğer klasörlerin görülebilmesi için kaydırma
çubukları kullanılabilir. Kaydırma çubukları ihtiyaca göre yatay ve dikey olabilir.
Çubuğu fare ile tutarak aşağı doğru sürüklediğimizde, alt kısımdaki klasör ve
dosyaları görebiliriz.
Klasör Oluşturma
Klasörler normal hayatta olduğu gibi dosyalarımızı kategorilendirmek ve
düzenlemek için kullanılır. Resimlerimizi ele alalım, şimdiye kadar çektiğimiz tüm
resimleri tek bir yerde toplasaydık, geçen yaz gittiğimiz kamptaki resimleri bulmak
çok zorlaşırdı. Oysa resimleri kategorilendirerek, “Yaz Kampı 2011” isimli bir klasöre
kamp resimlerini koyduğumuzda, 2011 yılının kamp resimlerine ulaşmamız çok
daha kolay olur.
Klasör oluşturmak için Windows gezgininde boş yere sağ tıklayıp, Yeni > Klasör
seçeneğini seçmek gerekir. Oluşan klasör varsayılan olarak “Yeni Klasör” şeklinde
adlandırılır. Bu durumda “Yeni Klasör” isminin üzerine fare ile uzun aralıklarla iki
kez tıkladığımızda veya F2 tuşuna bastığımızda, ismini değiştirmek için imlecin
yanıp söndüğü görülür. Klasöre uygun ismi yazdıktan sonra fare ile herhangi bir
yere tıkladığımızda klasör ismi onaylamış olur.
!!!! Klasör ya da dosya açıkken isimlerini değiştiremeyiz.
Yeni oluşan klasörümüzün boyutu 0 bayt’tır. Bu klasörün içine dosyalar

koyduğumuzda ise klasörün boyutu dosyaların büyüklüğünün toplamı kadar olur.
Klasör ya da dosya boyutunu öğrenmek için klasör ya da dosya isminin üzerine sağ
tıklayıp, Özellikleri seçersek Boyut kısmında ne kadar yer kapladığını görebiliriz.
Yeni Dosya Oluşturma

Yeni dosya oluşturmak yeni klasör oluşturmaya benzer, ancak Windows’ta çok farklı
dosya türü olduğundan her biri için ayrı ayrı dosya oluşturma seçeneği sunulur.
Burada program kavramını bilmekte fayda vardır. Her biri farklı amaçlar için
geliştirilmiş belirli komutları uygulayan yazılımlara program denir. Örneğin, yazı
yazmak ve düzenlemek için Word’ü kullanırız, hesaplama gerektiren işlemler için
Excel kullanılır ya da sunum hazırlamak için PowerPoint kullanabiliriz. Tüm bunlar
program olarak adlandırılır ve bu programlar sayesinde kendi dosyalarımızı
oluştururuz. Bunlara Word dosyası, Excel dosyası ya da Powerpoint dosyası adı
verilir ve bu adlandırma dosya türünü de tanımlar. Masaüstüne sağ tıklayıp Yeni
seçeneğini seçtiğimizde, en çok kullanılan programları görebiliriz. Örneğin Word ya
da Excel dosyalarını seçebiliriz. Bunun dışında yeni dosyalar açık olan programların
içinde de oluşturulabilir.
Dosya ismini ise yine iki şekilde değiştirebiliriz. Birincisi, dosya kapalı iken, dosya
isminin üstüne uzun aralıklarla iki kez tıklandığında imleç yanmaya başlar ve yeni
ismi girip Enter tuşuna bir kez basarız ya da fare ile boş bir alana bir kez tıklanır.
Diğer yol ise programın içindeyken Dosya menüsünden “Farklı Kaydet” seçeneği ile
dosyaya yeni isim vermektir.
Dosya Açma-Kapatma
Herhangi bir dosyayı açmak için dosya simgesine çift tıklamak yeterli olacaktır. Tüm
programlarda Windows gezgin penceresinde bulunan “simge durumuna küçült”,
“ekranı kapla” ve “kapat” düğmeleri mevcuttur. Bu düğmeler yoluyla dosyalar
simge durumuna küçültülebilir, ekrana kaplanabilir ya da kapatılabilir.
Dosya Taşımak
Dosyayı konumundan farklı bir yere götürmektir. İki türlü gerçekleştirilebilir bu
işlem: Birincisi dosyaya sağ tıklayıp kes deriz, istediğimiz konumda boş bir yere sağ
tıklayıp yapıştır deriz. İkinci yöntem ise dosyayı farenin sol tuşu ile basılı
tutup istediğimiz klasörün içinde boş yere bırakır, sürükleriz. Bu yöntemde eğer
dosyayı aynı disk bölümünde herhangi bir yere götürürsek dosya tamamen yer
değiştirir. Eğer farklı bir disk bölümüne götürürsek dosya eski yerinde bir kopyasını
da bırakıp öyle taşınır.
Dosya Silmek
Dosya silmenin iki yöntemi vardır: Dosyanın simgesi üzerine sağ
tıklayıp sil seçeneğini tıklarsak işletim sistemi diyalog penceresi açar ve dosyayı silip
silmeyeceğimizi bize sorar. Kullanıcı evet derse dosya geri dönüşüm
kutusuna gider, ama tamamen silinmez. Ancak kullanıcı geri dönüşüm kutusunu
sağ tıklayıp geri dönüşüm kutusunu tamamen boşalt derse o zaman dosya
tamamen silinmiş olur. (yine de tamamen silinen dosyayı özel programlarla geri
getirebiliriz.) eğer dosyayı yanlışlıkla silip geri dönüşüme attıysak geri dönüşüme
gidip dosyayı sağ tıklayıp geri getir diyerek dosyayı eski yerine atabiliriz.
İkinci bir yol da silmek istediğimiz dosyanın üzerine fare ile tek tıklayıp ardından
klavyedeki Delete tuşuna basmaktır, böylelikle dosya silinip Geri Dönüşüm
Kutusuna gider.
!!! Shift+Delete tuşu dosyayı geri dönüşüme atmadan tamamıyla siler. Onun için
emin olmadan bu tuşu kullanmamak gerekir.
!!! Dosya açıkken İşletim Sistemi hiçbir şekilde silmenize veya ismini değiştirmenize
izin vermez.
Başlat Menüsü
Başlat menüsü, bilgisayardaki tüm programlara ve işletim sistemi fonksiyonlarına
ulaşabileceğimiz temel menüdür. Farklı işletim sistemlerinde benzer yapılar olsa da
Başlat menüsü Microsoft Windows’a özel bir ögedir.
Denetim Masası
Denetim masası bilgisayara ait donanımlar ve yazılımlarla ilgili ayarlamalar
bildiğimiz uygulamadır. İşletim sistemini güncelleme, bilgisayarın güç tasarrufu
seçeneklerini değiştirme, tüm donanımlarla ilgili ayarlamaları yapma, program
kaldırıp güncelleme, bilgisayarın güvenlik ve kullanıcı ayarları gibi birçok işlemi
yapabiliriz.
Program Kaldırma-Silme
Programları kurarken genellikle kurulum ya da setup isimli çalıştırılabilir dosyayı
çalıştırmak ve ekrana gelen pencerelerde uygun seçimleri yapıp ilerlemek gerekir.
Kurulan tüm programlar Denetim Masası-Programlar ve Özellikler seçeneği
seçildiğinde gelen pencerede listelenir. Kaldırılmak istenen programın üzerindeyken
sağ tıkladığımızda “kaldır-değiştir” düğmesi görünür ve tıklandığında ilgili program
bilgisayardan kaldırılmaya başlanır.
Program Çalıştırma
Uzantısı .exe olan dosyalar programı windows işletim sistemi ailesinde çalıştırma
dosyalarıdır.
Bilgisayarı Kapatma Seçenekleri

Başlat menüsünün sağ alt kısmındaki “Kapat” düğmesine tıklayarak bilgisayar
kapatılabilir. Ayrıca kapat yazısının yanındaki ok işaretine tıklarsak değişik
seçenekler karşımıza çıkar. Aşağıdaki resimde görebiliriz bunu.
Oturumu kapat
Bu seçeneği tıklarsak bilgisayar tamamen kapanmaz. Sadece tıklayan kullanıcının
kendi oturumu kapanır. Bilgisayar yine açıktır başka birinin hemen girmesi için.
(oturum bilgisayarı açıp kapatmaya kadar geçen süredir.)
Kilitle
Program ve dosyaları kapatmadan bilgisayarı kilitlemeye yarar.
Yeniden başlat
bu seçenek ile bilgisayar tamamen kapanıp ardından otomatik açılır. Genelde yeni
bir program kurarken kurulumdan sonra programın düzgün çalışması için bu
seçenek seçilir.
Uyku
Bu seçenekte kullanıcı bilgisayarı bir süre kullanmayacaksa güç tasarrufu, çalışan
programların duraklatılmasını sağlar ve ekranı kapatır. Uykuda olan bir bilgisayar
klavyede herhangi bir tuşa basılarak açılabilir.
Hazırda beklet
Bu seçenekte uyku moduna benzer ancak bu seçenekte, programlar hafızaya değil
sabit diske alınır ve bilgisayarın elektrikle bağlantısı tamamen kesilir. Kullanıcı
bilgisayarı açma tuşuyla açabilir, işletim sistemi çok hızlı biçimde açılır ve açık
bırakılmış olan programlar çalışmaya devam eder.
B-MAC OS
Mac OS işletim sistemi Apple bilgisayarlarla özdeşleşmiştir. Apple tarafından
üretilmeyen bilgisayarlara bazı yöntemlerle kurulsa da pek tercih edilen bir yöntem
değil; ama Windows işletim sistemi Apple bilgisayarlara kurulabiliyor.
Tanımlar
Sağ tıklama: Ctrl+ fare tıklama ya da iki parmakla dokunmatik alana dokunma
Fare tıklama: Dokunmatik alana bir kez tıklama ya da farenin sol tuşu ile tıklama
Çift tıklama: Farenin sol tuşu ile hızlı şekilde iki defa tıklama
Masaüstü
Diğer işletim sistemlerinde olduğu gibi bilgisayar ilk açıldığında masaüstü ekranı ile
karşılaşılır Mac OS işletim sisteminde. Ama Mac OS masaüstü biraz diğerlerinden
farklıdır:
*Öncelikle ekranın görsel düzeni değişiktir.
*Bildirim alanı sağ üst köşede (Windows ta sağ alt köşe idi.)
*Sol üst köşede menü var.
*Alt kısımda kullanıcı tarafından özelleştirilebilen uygulamalar alanı (dock) var.
*Sol üst köşede menülerin en başında da Apple firmasının menüsü vardır. Bunun
dışında kullanıcılar dosyalarını masaüstüne atabiliyor.
Üst Menü ve Bileşenleri

Mac OS işletim sistemine has bir özellikte o anda çalışan programın üst menüsüdür.
Windows’ta açılan programın kendi üst menüsü açılırken yukarıda; Mac Os işletim
sisteminin sol üst köşedeki üst menü, (bir program açıldığında) o programın üst
menüsüne dönüşür. Yalnız Apple menü yerinde kalır.
Örneğin aşağıdaki şekilde Google Chrome tarayıcısı açık iken, Chroma ait üst menü
üst menünün yerini almış ama Apple menü yerini korumuş.
Üst Menünün Bileşenleri

Apple Menü, Finder, Dosya, Düzen, Görüntü, Git, Pencere ve Yardım
bileşenlerinden oluşur. Aşağıdaki resimde görebilirsiniz.
Bu bileşenler içerisinde en sık kullanılanlar Finder ve Git bileşenleridir. Finder, Mac
OS işletim sisteminin gezginin penceresine verilen isimdir. (Mac OS gezgin
penceresi, ekranın alt kısmındaki mavi renkli gülen yüz simgesine tıklanılarak hızlı
şekilde açılabilir) Git bileşeni ile bilgisayar, masaüstü, uygulamalar klasörü
açılabilir. Git menüsü bir nevi windowstaki başlat menüsünün görevini görür.
Uygulamalar Menüsü
Uygulamalar menüsü ekranın alt kısmında ortalanmış şekilde durur. Ön tanımlı
hazır olarak şu bileşenler uygulama menüsünde vardır: Finder, panel (hesap
makinası, takvim gibi uygulamaların bulunduğu uygulamalar) çöp kutusu. Bunların
dışında kullanıcılar istediği uygulamanın kısa yolunu (sürükleyip)bu bölüme ekleyip
özelleştirebilir. Uygulamalar menüsünde ayarlamalar yapmak için “Sistem tercihleri
• Uygulama” yolunu takip etmek gerekir. Buradan uygulama menüsünün
büyüklük pozisyon ayarlamaları vs. yapılabilir.
Sistem tercihleri: Bu bileşene Apple menüsünden veya uygulamalar menüsünden

ulaşılabilir. Donanım ve yazılım ayarlarının yapıldığı bölümdür sistem tercihleri.
(Windows işletim sistemindeki denetim masası ile aynı görevi görür.)
Bildirim Alanı
Ekranın sağ üst köşesinde yer alır. Windows işletim sisteminde de bahsedildiği gibi
bildirim alanı, sistem fonksiyonlarının kontrol edildiği yerdir. Bildirim alanında
(Windows işletim sisteminden farklı olarak ) arama seçeneği vardır. Bu seçenek ile
dosya, klasör, resim, e posta, adres defteri gibi kapsamlı aramalar yapabiliriz.
Finder (İşletim Sistemi Gezgini)

Mac Os işletim sisteminde gezgin penceresine Finder(arayıcı) ismi verilir. Findere
hem üst menüden hem de uygulamalar menüsündeki mavi renkli gülen yüz
simgesinden hızla ulaşılabilir. Finder windos gezginine benziyor. Sol tarafta kenar
çubuğu, üstte simgeleri düzenleme ve arama yapmaya yarayan araçlar ve klasör ve
dosyaların görüntülendiği gezgin ana penceresi yer alır.
Pencere Açıp-Kapatma, Büyütme-Küçültme

Pencere açıp kapatmaya yarayan düğme windows’un tersine sol üst köşede yer
alıyor. Ayrıca ekranı kapla düğmesi pencereyi yükseklik-genişlik olarak kaplamaz
sadece yükseklik olarak kaplar genişlik aynen kalır.
Klasör oluşturma
Klasörü oluşturmak istediğimiz alana sağ tıklayıp “yeni klasör” seçeneği seçilir. Mac
OS ta sağ tıkladığımızda açılan menüde dosya oluşturma seçeneği bulunmaz.
Dosya ve klasör taşıma

*Dosyayı farenin sol tuşu ile basılı tutup istediğimiz konum a sürükleriz.
(Windowstaki gibi dosyanın konumu taşındığı konum ile aynıysa dosya tamamen
gider, farklı ise eski konumunda bir kopyasını bırakıp öyle taşınır.) *Mac OS ta kes
yapıştır olayı yok onun için önce dosya kopyalanıp yeni konumuna taşınır ardından
eski konumundan silinir. Mac OS ta dosya kopyalama olayı şöyle yapılır:
1-Dosya ve klasör simgesi sağ tıklanır.
2-Kopyala seçeneği seçilir.
3-Yeni konumuna gelip fareyle sağ tıklanır.
4-Çıkan menüde “öğeyi yapıştır” seçeneği tıklanır.
Dosya Silme
Silme işlemi, Ctrl + Farenin sol tuşu kullanılıp çöp sepetine taşı seçeneği seçilir.
Dosya çöp sepetine sürüklenip bırakılarak ta silinebilir. (çöp sepetini kalıcı boşaltmak
için çöp sepetine sağ tıklayıp çöpü boşalt seçeneği seçilir.)
Bilgisayarı kapatmak
Mac OS ta bilgisayarı kapatmanın 4 yolu vardır. Bunlar: “Uyu, Yeniden başla, sistemi
kapat, ,Kullanıcı oturumunu kapat” tır.
Uyu
Windowstaki uyu ile aynıdır. Tüm programları durdurup ekranı kapatır.
Yeniden başla
Bilgisayarı tamamen kapatıp yeniden açar.
Sistemi kapsat
Bilgisayarı tamamen kapatır.
Kullanıcı oturumunu kapat

Bilgisayar çalışır durumda ancak tüm program ve dosyalar kapanır ve kullanıcının
kullanıcxı adı ve şifresini girmesi gereken bir diyalog penceresi açılır. Bilgisayarı
kapatma seçeneklerinin dördüne de sol üst köşedeki Apple menüsü tıklanılarak
ulaşılır.
Program çalıştırma
Programlar uygulamalar menüsündeki simgelerine çift tıklanılarak açılır. Program
kurmak için ise Mas OS işletim sistemi “dmg” uzantılı dosyalar kullanır. (Windows
ta exe idi.) Kullanıcı dmg uzantılı dosyayı tıkladığında işletim sistemi programı
uygulamalar klasörüne kurar. (Windows ta program files idi.) Kullanıcının programı
kaldırması için uygulamalar klasöründen programın klasörünü silmesi yeterlidir.
(Windows ta program ekle kaldır menüsünden yapılmalıdır.)
C-LİNUX
Linux özgür bir işletim sistemi çekirdeğidir. Linux işletim sistemi 1991 yılında
Finlandiya asıllı, Helsinki öğrencisi Linux Torvalds tarafından tasarlanmıştır. Bu
çekirdek üzerine geliştirilen işletim sistemlerine Linux dağıtım adı verilir. Buradaki
3 kavramı anlamamız Linux sistemini daha iyi anlamamızı sağlar. Özgürlükten kasıt,
bu işletim sisteminin kaynak kodlarının herkes tarafından görülüyor olması,
değiştiriliyor olması ve serbestçe ücretsiz dağıtılıyor olmasıdır. Bu yüzden bu tür
geliştirilen yazılımlara açık kaynak kodlu yazılımlar denir. Windows, Mac Os işletim
sistemleri firmaları tarafından geliştirilirken, Linux dünyanın her tarafında
gönüllülerce geliştirilebilir. Linux dağıtımları ücretli ücretsiz olabiliyor. Çekirdek
teriminden kasıt ise, işletim sisteminin özünü oluşturan bileşene verilen addır. Son
olarak Linux dağıtım teriminden kasıt, şu an kullanılan Linux çekirdeği temel
alınarak geliştirilen ve açık kaynak kod felsefesini benimsemiş, aralarında farklılıklar
olan işletim sistemleridir. Piyasada Linux çekirdeğini benimsemiş birçok Linux
dağıtımı mevcuttur. Örnek, Ubuntu, Debian, Pardus…
Bu bölümde Linux temel alınarak geliştirilen işletim sistemlerinden Pardus üzerinde
duracağız. Sebebi uluslararası geliştirilen ilk Türkçe işletim sistemi olmasıdır.
D-PARDUS
*2003 yılında TÜBİTAK Bilgem bünyesinde birçok gönüllü tarafından geliştirildi.
2005 yılında ise ilk sürümü yayınlanan ücretsiz Türkçe işletim sistemidir.
*Pardus işletim sistemini çalışan ve kurulan şeklinde 2 türlü kullanabiliriz. Bu
ayrımın sebebi işletim sisteminin kurulduğu donanım ile alakalıdır.
*Çalışan Pardus direk CD, DVD veya USB bellek gibi araçlara atılarak bilgisayarda
çalıştırılan işletim sistemi iken, kurulan diğer işletim sistemleri gibi bilgisayarın hard
diskine kurularak kullanılması gerekir. Ayrıca Pardus’un ev ve kurumsal kullanıcılar
için iki farklı sürümü vardır.
Masaüstü
Diğer işletim sistemlerinde olduğu gibi Pardus sisteminde de masaüstü kavramı
mevcuttur. Ancak Pardus sisteminde değişik masaüstü ortamları vardır: KDE,
Gnome, Xfce, Lxde, Fluxbox gibi. Yukarıda da söylediğimiz gibi bu bölümde sadece
Pardus’un ev kullanıcı sürümünden bahsedileceği için, Pardus 2011.2 Cervus alphus
ev kullanıcısının kullandığı KDE masaüstü ortamından bahsedilecektir.
Pardus işletim sistemi ilk kez çalıştırıldığında ekrana Kaptan isimli yapılandırma
yardımcısı gelmektedir. (sistem ilk kurulduğunda bir kereliğine ekrana gelir.) Bu
yapılandırma aracı ile Pardus işletim sistemi ile ilgili temel ayar ve tercihler (fare,
klavye, tema vb.) yapılmaktadır.
Bu yapılandırmadan sonra bilgisayarın masaüstü ekranı açılır. Aşağıdaki resim

Pardus masaüstü ve onun temel bileşenleridir.
1. Kick-off uygulama çalıştırıcı menüsü: Uygulamaların çalıştırıldığı menü.
2. Masaüstünü göster: Çalışan tüm pencereleri tek tıklama ile simge durumuna
getiren programcık.
3. Sayfalayıcı: Linux dağıtımlarında kullanılan çoklu masaüstü uygulaması, birden

fazla masaüstüne sahip olmamızı sağlayan bir programcık.
4. Görev Yöneticisi: Çalışan programlar simge durumuna küçültüldüğünde
yerleştikleri alan.
5. Sistem Çekmecesi: Ses, son takılan aygıt, pano içeriği, pil durumu gibi
programcıkların konumlandığı alan.
6. Panel: Masaüstü göster, sayfalayıcı, görev yöneticisi ve sistem çekmecesinin
tümünün yerleştiği alandır. Plasma menüsü yardımı ile birden fazla panel
oluşturulabilir.
7. Panel Plasma Menüsü/Panel Araç kutusu: Panel üzerine programcık eklemek,
kaldırmak gibi ayarların yapıldığı menüdür.
8. Plasma Menüsü: Panel, Programcık, Etklinlik ve masaüstü gibi ayarların yapıldığı
menü.
9. Masaüstü Klasörü: Üzerinde çöp tenekesi, ev dizini gibi bileşenlerin
yerleştirebildiği programcık.
KDE Plasma Çalışma Alanı

Plasma teknolojisi KDE masaüstü ortamının 4. Sürümü ile beraber gelmiştir. PLasma
menüsü ön tanımlı olarak ekranın sağ üst köşesine konumlandırılır. Bunun haricinde
masaüstünde boş yere sağ tıklayarak ta ulaşabiliriz.
Plasma menüsüne tıklayınca açılan pencerede plasma menüsüne ait 3 temel bileşen
göze çarpmaktadır: Panel, Programcık ve Etkinliktir.
Panel
Panel tıpkı masaüstü gibidir. Üzerinde bir çok birden fazla programcığın yerleştiği
plasma aracıdır. Pardüs masaüstüne birden fazla panel eklemek mümkündür.
Windows işletim sistemindeki görev çubuğuna benzer bir panel ekranın alt kısmına
gelmektedir. Bu panel üzerinde masaüstünü göster, sayfalayıcı, görev yöneticisi ve
sistem çekmecesi vardır. Panelin en sonunda bulunan panele ait plasma menüsü
kullanılarak masaüstüne yeni programcıklar ya da etkinlikler eklenebilir ve panelle
ilgili ayarlar buradan yapılabilir. Ayrıca “yeni programcıklar al” düğmesine
tıklayarak listede yer alan programcığın üzerine fare imleci ile gelerek programcık
hakkında kısa bilgi alabiliriz.
Programcık
Masaüstündeki bütün öğeler plasma teknolojisiyle geliştirilmiş birbirinden bağımsız
programcıklardan şeklinde tasarlanmıştır. Ayrıca plasma teknolojisi ile tüm
programcıklar kullanılan plasma temasının görünüm özelliklerini taşıması sağlanır.
Etkinlik
Etkinlik ile farklı türdeki masaüstü ayarlarını bir tıkla değiştirebilir, kişiselleştirilmiş
masaüstüler oluşturulabilir. Etkinlik aracına değişik şekillerde ulaşabiliriz: Plasma
menüsü, yeni etkinlik yolunu takip ederek, panelin sağ üst köşesinde yer alan
“Etkinlik oluştur” düğmesine tıklayarak, ya da internetten yeni bir şablon indirerek
kullanabiliriz. Etkinlik aracı ile masaüstünü değişik yapılara dönüştürebiliriz.
İşletim Sistemi Gezgini

Windows’un aksine Linux işletim sisteminde bir tek kök dizin vardır.
Dolphin gezgini, klasörler, konumlar, bilgi, uç birim ve filtre olmak üzere beş
panelden oluşmaktadır.
Pencere Açıp-Kapatma, Büyültme-Küçültme

Pencereyi açma, kapatma, büyültme ve küçültme ekranın sağ üst köşesinde yer
almaktadır. Pencere ekranı kaplamamış halde iken orta kısımdaki buton aşağıdaki
şekilde görüldüğü gibi “Büyüt” isminde iken, pencere ekranı kapladığında “Geri
yükle” ismini alarak şekil değiştirmektedir.
Klasör Oluşturma ve İsmini Değiştirme

Klasör oluşturmak için Dolphin’de uygun olduğunu düşündüğünüz yere sağ
tıklayıp, Yeni > Klasör seçmek gerekir. Oluşan klasör varsayılan olarak “Yeni Klasör”
olarak adlandırılır. Bu durumda “Yeni Klasör” isminin üzerine fare ile sağ
tıkladığımızda açılan bağlam menüsünden “Yeniden adlandır” seçeneğini seçerek
veya F12 tuşuna basarak, ismini değiştirmek için imlecin yanıp söndüğü görülür.
Yeni Dosya Oluşturma

Windows’un aksine masaüstüne sağ tıklandığında açılan menüde yeni klasör ya da
dosya oluştur gibi seçenekler yoktur. Bunun için herhangi bir klasör içerisinde yahut
Dolphin gezginde sağ tıklandığında açılan bağlam menüsü aracılığıyla en çok
kullanılabilecek programların (Libre office, HTML, Metin dosyası vb.) listesi
çıkmaktadır. Buradan istenilen dosya türü seçilerek yeni dosya oluşturulabilir.
Dosya Taşıma
Windows’taki gibi ilgili dosyaya sağ tıklayınca açılan bağlam menüsü aracılığıyla
kes, kopyala işlemi yapılabilir.
Dosya Silme
Silme işlemi ilgili dosya çöp kutusuna taşınarak yapılabileceği gibi, klavyedeki
“Delete” tuşuna basılarak veya sağ menü tuşu ile ilgili dosyanın üzerine sağ tıklanıp,
açılan bağlam menüsünden sil komutu verilerek de yapılabilir.
Kick-Off Menüsü
Pardus çalıştırıldığında ekranın sol alt kısmında gelen, uygulamaların çalıştırılması
için kullanılan menüye verilen isimdir. Aslında bu menü üç tipte karşımıza
çıkmaktadır. Bunlar, “Kick-off”, “Klasik” ve “Lancelot” menüsü tipleridir. Bunlardan
kickoff ön tanımlı olan menü tipidir. Bu nedenle bu kısımda, bu menü tipi üzerinde
duracağız. Kick-off uygulama yöneticisi, Windows işletim sistemlerindeki başlat
menüsü gibi düşünülebilir. “Yer imleri”, “Uygulamalar”, “Bilgisayar”, “Son
Kullanılanlar” ve “Çık” olmak üzere beş sekmeden oluşmaktadır.
Yer imleri: İşletim sistemini kullanırken sürekli bazı program ve dosyalara erişme
ihtiyacı hissederiz. Bu ihtiyacımızı yer imleri sağlar. Bu bölüme yeni dosya ve
program ekleyip kaldırabiliriz. Bunun için yer imlerinin üzerinde sağ tıklayıp yer
imlerine ekle ya da yer imlerini kaldır seçeneğini tıklamak yeterlidir.

Uygulamalar: İşletim sisteminde kurulu uygulamaların listelenmesini sağlayan bir
özelliktir. Fare imlecini uygulamalar üzerine getirdiğimizde uygulamalar menüsü
kendiliğinden açılır ve uygulamalar pencerenin sol tarafında listelenir.
Bilgisayar:
Windows işletim sisteminde masaüstünde tıkladığımız bilgisayar simgesi gibi
düşünebiliriz. Bu simgeye tıklarsak sabit disk ve usb belleklere, çıkarılabilir
belleklere ulaşırız.
Son Kullanılanlar: Bu bölüm size en son kullandığınız uygulama ve dosyaların
listesini sunar.
Çık: Bu Bilgisayarı kapatmayı, yeniden başlatmayı, askıya almayı, ya da
oturumunuzu sonlandırıp, kilitlemeyi, başka bir oturuma geçmeyi sağlayan
butonların olduğu alandır.
MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ

Taşınabilir araçlarda(PDA, tablet bilgisayarlar, akıllı cep telefonları gibi),
uygulamaların çalışması için gereken temel programları ifade eder. Ancak mobil
işletim sistemleri normal işletim sistemlerinden daha basit yapıdadır. Mobil işletim
sistemlerinin en öne çıkanları Android, IOS (iPhone), Symbian, Bada, Windows
mobiledir.
*Mobil işletim sistemlerinde temel olarak bir menü ve bekleme ekranı mevcuttur.
Mobil işletim sistemlerinde uygulamaların tamamı genelde ekrana yayılmıştır
kullanıcı ekranı sağa-sola kaydırarak bu uygulamaların simgelerine ulaşabilir.
*Mobil işletim sistemleri için en önemlisi onlara uygun çalışacak uygulama
programları bulmaktır. Ayrıca kullanıcılar cep telefonunun ve işletim sisteminin izin
verdiği ölçüde uygulamalar ekleyebilir. Her tür uygulama her işletim sistemine
uygun olamayacağından kullanıcılar kendilerine uygun olanı tercih etmek zorunda
kalıyor. Son zamanlarda bu ihtiyacı karşılamak için bulut işlem teknolojisi ile yazılım
kurma derdinden kurtulan kullanıcılar direk internet üzerinde var olan servisler ile
bunu hallediyor. Bulut işlem teknolojisine en iyi örnek Google Doküman servisidir.
*Mobil işletim sistemlerinin dezavantajlarından da bahsetmek gerekir uygulama
tasarlayanlar bunları göz önüne almaları gerekir: Mobil cihazların ekran ve boyutları
sınırlı. Bu sınırdan dolayı bilgisayara kurulan uygulamanın tüm menüleri mobil
cihazda olmaz. Ayrıca geleneksel işletim sistemindeki fare hassasiyeti mobil cihazda
dokunmatik olduğu için sınırlı oluyor. Kullanıcı parmakları göz önüne alınmalıdır.
*Akıllı telefonlara yazılım kurmak bilgisayardan farklıdır. Cihaz ile internete
bağlanıp uygulamanın marketine girmek gerekir. Ücretli-ücretsiz olabiliyor.
3 Sözcük İşlemciler ve Belge Sistemleri
OFİS YAZILIMLARININ GENEL ÖZELLİKLERİ

*Ücretli ya da ücretsiz olsun bir Ofis programları genel olarak şunları içerir: bir
sözcük işlemci program, bir hesap tablosu programı, bir sunu programı, bir veri
tabanı programı ve bir e-posta programı. Ofis program paketlerinin en yaygın olarak
kullanılanları, Microsoft firmasının Microsoft Office programı ve Sun Microsystems
firmasının Open Office paketleridir.
*Bu programların hepsi dosya denilen ve farklı adlar alan program birimleriyle
çalışır. Program başladığında bu dosyalara program tarafından geçici olarak isim
verilir. Örneğin, Microsoft Office programı Word sayfasına belge, Excel
sayfasına kitap, Power Point sayfasında sunu ismi alır. Open Office de
ise isimsizdir. Kullanıcı sonradan bu isimleri değiştirebiliyor.
*Ofis programlarının ortak özelliklerinden biri de menüler, komutlar ve araç
çubukları gibi program ögelerinin aynı şekilde çalışmasıdır.
*Ofis programları başlatıldığında öncelikle program penceresi açılır. Bir program
penceresinde şunlar yer alır: başlık çubuğu, menü çubuğu, durum çubuğu ve araç
çubukları.
*Menülerde, yanında üç nokta (...) olan komutlar, bu komuta tıklandığında

bir iletişim kutusunun açılacağını belirtir. MS Office paketinin son sürümünde bu,
menü şeridinde komut gruplarının alt kısmında görünen küçük bir okla
belirtilmektedir. İletişim kutuları, daha ayrıntılı işlemlerin gerçekleştirilmesini
sağlayan ve ayrı bir pencere olarak açılan program ögeleridir.
*Genellikle ofis programları ilk başlatıldığında Standart araç çubuğu, onun altında
daBiçimlendirme araç çubuğu görünür. Araç çubuklarının üzerinde, bir simge ya
da açılır liste ile gösterilen komutlar bulunur. Fare simgelerin üzerine getirildiğinde,
o simge tıklandığında gerçekleşecek olan işlem görünür. Bunlara ekran ipucu denir.
Araç çubuklarında yanında aşağıyı gösteren bir ok olan komutlar, bir seçenek listesi
açar. Bunlara, açılır liste denir. Arka sayfadaki şekilde, bu ögeler gösterilmektedir:
Program penceresinin alt kısmında, Durum Çubuğu yer alır. Burada, üzerinde
çalışılan dosya ile ilgili bilgiler görünür. Program penceresinin yan ve alt kısmında,
dosya içinde aşağı-yukarı ve sağa sola
hareket etmenizi sağlayan kaydırma çubukları bulunur.
Ofis Belgelerinde Kısa yollar

Kısa yol, bir komutun klavyedeki tuşlarla gerçekleştirilmesini sağlayan tuş
bileşimleridir. Bu tuş bileşimlerinin anlamı, aynı anda iki tuşa da basılması
gerektiğidir. Örneğin, Yazdır komutunun yanındaki Ctrl + P, Ctrl tuşu ile P tuşuna
aynı anda basılması gerektiğidir. Ofis programlarında sık kullanılan bazı komutların
kısa yolları, aşağıdaki gibidir:
Yardım Dosyasının Kullanımı

Tüm ofis programlarında yardım menüsü veya simgesi var. Amaç ilgili dosyanın
içinde istenileni bulmaktır. Yardım menüsüne kısa yol olarak F1 tuşuna basarak
ulaşabilirsiniz.
PDF Olarak Kaydetme

PDF, “Portable Document Format” (Taşınabilir Belge Biçimi) sözcüklerinin baş
harflerinden oluşan bir kısaltmadır. PDF belgeleri, Adobe şirketine ait, ücretsiz
paylaşılabilen programlar-da oluşturulur ve okunabilir. PDF dosyalarını açabilmek
ve okumak için, bilgisayarda Adobe Reader programının yüklenmiş olması gerekir.
Bu program Internet’te birçok siteden ücretsiz olarak edinilebilmektedir. PDF
belgeleri, adından da anlaşılabileceği gibi belge biçimlendir-mesini korur ve dosya
paylaşımını olanaklı hale getirir. Ofis programlarında (Open Office ve Microsoft
Office), ek yazılıma ya da eklentiye gerek kalmadan dosyaları PDF olarak kaydede-
bilirsiniz.
Web Tabanlı Ofis Belgeleri

Günümüz bulut bilişim teknolojisi sayesinde Office programlarında düzenlediğimiz
belgelere ve diğer program dosyalarına bilgisayarımız dışında erişim, anlık olarak
düzenleme ve güncelleme imkanına sahibiz. Ayrıca bu teknolojiyi kullanarak bu
belgelerimizi paylaşabilir yedekleyebiliriz. Bugün birçok servis sağlayıcı bu hizmeti
vermektedir: Google, Microsoft, Intel ve Türkiye’de TTNET bu hizmeti verenlerden
birkaçıdır.
SÖZCÜK İŞLEMCİ PROGRAMLAR
1-Genel Olarak MS Word Ekranı

Sözcük işlemci program başlatıldığında, program penceresi açılır. Aşağıdaki şekilde,
MS Word programı ilk başlatıldığında açılan program penceresi ve öğeleri
gösterilmektedir:
Başlık Çubuğu: Üzerinde çalışılan belgenin adı ve programın adı görünür. Simge
Durumuna Küçült, Geri Yükle ve Kapat düğmeleri yer alır.
Hızlı Erişim Araç Çubuğu: Kaydet, Geri Al ve Yinele gibi sık kullanılan komutlar
yer alır. Hızlı Erişim Çubuğunun sağ tarafındaki ok tıklandığında, sık kullanılan ya
da diğer komutların eklenebilmesini sağlayan bir açılır menü bulunur.
Belge Penceresi: Üzerinde çalışılan belgenin içeriğini gösterir.
Kaydırma Çubuğu: Belge içinde gezinmeyi sağlar.
Durum Çubuğu: Üzerinde çalışılan belge hakkındaki bilgiler görünür.
Görünüm Düğmeleri: Belgenin görüntü modunun değiştirilebilmesini sağlar.
Yakınlaştır: Belge görüntüsünün büyütülüp küçültülmesini sağlar.
Word’de Belgelerle Çalışmak
Belge Oluşturma
Word programını başlattığınızda boş bir belge açılır. Başka bir boş belge açmak için,
aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
1. Dosya sekmesini tıklayın.
2. Yeni’yi tıklayın.
3. Boş Belge’yi çift tıklayın.
Yeni bir belgeyi şablonlar yardımıyla da aşağıdaki şekilde açabiliriz:

3. Kullanılabilir Şablonlar’ın altında, istediğiniz seçeneği tıklayın.
4. İstediğiniz şablonu çift tıklayın.
Var Olan Bir Belgeyi Açma

Belgeyi Kaydetme ve Farklı Kaydetme
Bir belgeyi ilk kez kaydediyorsanız, Hızlı Başlat Araç
Çubuğundaki Kaydet düğmesini tıkladığınızda, Farklı Kaydet iletişim kutusu açılır.
Burada, belgeyi istediğiniz bir adla kaydedebilirsiniz. Diğer sayfada, Farklı Kaydet
iletişim kutusu gösterilmektedir:
PDF Olarak Kaydetme

“Web Tabanlı Ofis Belgeleri” başlıklı bölümde belirtildiği gibi, ofis programlarında,
PDF olarak kaydetme seçeneği bulunmaktadır. Bu seçeneği kullanarak, bir
Word belgesini PDF olarak kaydedebilirsiniz. Bunun için, aşağıdaki adımları
izleyebilirsiniz:
1. Dosya sekmesinde Farklı Kaydet tıklayın.
2. Dosya Adı kutusunda, belgeniz için bir ad girin.
3. Kayıt türü listesinde, PDF (*.pdf) seçeneğini tıklayın.
4. Dosya kaydedildikten sonra seçtiğiniz biçimde açılmasını
istiyorsanız, Yayımladıktan Sonra Dosyayı Aç onay kutusunu işaretleyin.
5. Yazdırma seçeneklerini belirlemek için Seçenekler tıklayın.
6. Tamam’ı, sonra da Kaydet tıklayın.
Word Menüleri ve Komutları

Daha önceki bölümlerde belirtildiği gibi, Word’deki komutlar, 8 sekmede
düzenlenmiş ve her sekmede bulunan komutlar, şerit adı verilen alanda ilgili
başlıklar altında gruplanmıştır. Sonraki bölümlerde ayrıntılı olarak anlatılacak olan
bu sekmeler, Dosya, Giriş, Ekle, Sayfa Düzeni, Başvurular, Postalar, Gözden
Geçir ve Görünüm sekmeleridir. Bir sekmeden diğerine geçmek için, sekme adını
tıklamak yeterlidir. Aşağıda, menü şeridi ve sekmeler gösterilmektedir:
Daha sonra ayrıntılı açıklanacak olan bu sekmelerden kısaca bahsedelim:
Dosya Sekmesi
Dosya ile ilgili işlemlerin yapılmasını sağlayan Yeni, Aç, Farklı Kaydet,
Yazdır ve Kapat komutları bulunur.
Giriş Sekmesi
• Yazı tipini büyütme ya da daraltma
• Büyük/küçük harf değiştirme
• Yapılan biçimlendirmeyi temizleme
• Metni, kalın, italik, altı çizili, üstü çizili hale getirme
• Bir karakteri ya da sözcüğü üst simge ya da alt simge haline getirme
• Metne efekt ekleme
• Metni renklerle vurgulama
• Yazı tipi rengini değiştirme
• Satır aralığını değiştirme
Yazı Tipi grubunun alt kısmındaki küçük ok tıklandığında, Yazı Tipi iletişim kutusu
açılır.
Paragraf grubu:
• Madde işaretli, numaralı ve çok düzeyli listeler oluşturma
• Metne girinti uygulama
• Metni sıralama
• Paragraf işaretlerini görüntüleme
• Metni sola, sağa hizalama, ortalama, iki yana yaslama
• Satır ve paragraf aralıklarını ayarlama
• Kenarlık uygulama
• Metne gölgelendirme ekleme
• Metne kenarlık ekleme
Stiller grubu:
Bu gruptaki komutlarla, belgeniz için bir stil seçip uygulayabilirsiniz.
Ekle Sekmesi
Çizimler grubu:
• Resim, küçük resim, şekil, SmartArt, grafik ve ekran görüntüsü ekleme. Aşağıdaki
şekilde, şekiller açılır menüsünün sadece bir bölümü örnek olarak gösterilmektedir:
Bağlantılar grubu:
• Köprü, yer işareti, çapraz başvuru ekleme
Üstbilgi ve Altbilgi grubu:

• Üstbilgi ve altbilgi ekleme
• Sayfa numarası ekleme
Komutların yanındaki, küçük okları tıklarsanız, üstbilgi, altbilgi ve sayfa numarası
stillerini seçebileceğiniz listeler açılır. Aşağıda, Sayfa Numarası açılır listesi
gösterilmektedir:
Metin grubu:
• Metin kutusu ekleme
• Yazar adı, anahtar sözcük, başlık, özet gibi belge ile ilgili otomatik metinler ekleme
• WordArt ekleme
• Paragrafa büyük harf ekleme

• İmza satırı, tarih saat ekleme
• Nesne ekleme
Simgeler grubunda ise metne denklem ve simgeler ekleyebilirsiniz.
Sayfa Düzeni Sekmesi

Bu sekmede komutlar, Temalar, Sayfa Yapısı, Sığdırmak için Ölçeklendir, Sayfa
Seçenekleri ve Yerleştir olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde Sayfa Düzeni
sekmesi gösterilmektedir:
Sayfa Düzeni sekmesindeki komutlarla yapabileceğiniz işlemler şunlardır:

Temalar grubu:
Bu gruptaki komutlarla belgenize bir tema uygulayarak tutarlı ve profesyonel bir
görünüm kazandırabilirsiniz.
Sayfa Yapısı grubu:

• Kenar boşluklarını, yönlendirmeyi ve sayfa boyutunu ayarlama
• Sayfa ve bölüm sonlarını ayarlama
• Metni sütunlara bölme
• Satır numarası koyma
• Belgede heceleme yapma
Komut grubunun alt kısmındaki küçük oka tıkladığınızda Sayfa Yapısı iletişim
kutusu açılır. Arka sayfadaki, bu iletişim kutusu gösterilmektedir:
Sayfa Arka Planı grubu:

Bu gruptaki komutlarla sayfaya filigran ya da renk ekleyebilir, sayfa kenarlığı
koyabilirsiniz.
Paragraf grubu:
Bu gruptaki komutlarla metindeki girintileri ve paragraf aralıklarını
ayarlayabilirsiniz. Komut grubunun alt kısmındaki küçük oka tıkladığınızda
Paragraf iletişim kutusu açılır.
Yerleştir grubu:
Bu gruptaki komutlarla metne eklediğiniz şekil, resim ve çizim gibi ögelerin yerini ve
hizalamasını ayarlayabilir, birden çok ögeyi gruplayabilir ya da birbirlerine göre
konumlarını ayarlayabilirsiniz.
Başvurular Sekmesi
Bu sekmede komutlar, İçindekiler Tablosu, Dipnotlar, Alıntılar ve Kaynakça,
Resim Yazıları, Dizin ve Kaynakça olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde,
Başvurular sekmesi gösterilmektedir:
Başvurular sekmesindeki komutlarla belgenize içindekiler tablosu, dipnot, son not,

alıntı, resim yazısı, dizin ve kaynakça ekleyebilirsiniz.
Postalar Sekmesi
Bu sekmedeki komutlarla Adres-Mektup Birleştirme özelliğini kullanabilirsiniz. Bu
özellik, toplu posta gönderimlerinde, adreslerle etiket formlarının ve zarfların
birleştirilmesini sağlamaktadır. Ancak bu özelliği kullanabilmek için, adres
bilgilerinin Word, Excel ya da Outlook gibi bir posta programında önceden
oluşturulması gerekir. Aşağıdaki şekilde, adres-mektup birleştirme özelliğini
kullanabileceğiniz Postalar sekmesi gösterilmektedir:
Gözden Geçir Sekmesi

Bu sekmede komutlar, Yazım Denetleme, Dil, Açıklamalar, İzleme, Değişiklikler,
Karşılaştır ve Koru olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde, Gözden Geçir sekmesi
gösterilmektedir:
Bu sekmedeki komutlarla yapabileceğiniz işlemler şunlardır:

• Belgede yazım denetimi yapma
• Eşanlamlı sözcük araması
• Çeviri aracını kullanma
• Belgeye açıklama ekleme
Bu sekmedeki komutlar, ortak çalışılan belgelerle ilgili araçlar sunmaktadır. İzleme,
Değişiklikler, Karşılaştır ve Koru grubundaki komutlarla, belgede başkalarının
yaptığı değişiklikleri görebilir, bunları onaylayabilir ya da reddedebilir, belgeyi
değişikliklere karşı koruyabilirsiniz.
Görünüm Sekmesi
Bu sekmede komutlar, Belge Görünümleri, Göster, Yakınlaştır,
Pencere ve Makrolar olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde, Görünüm sekmesi
gösterilmektedir:
Görünüm sekmesindeki komutlarla yapabileceğiniz işlemler şunlardır:

• Belge görünümünü değiştirme (Sayfa Düzeni, Tam Ekran, Web Düzeni, Anahat,
Taslak)
• Cetvel, kılavuz çizgileri, gezinti bölmesini görüntüleme
• Belgenin görünümünü büyütme ya da küçültme
• Gösterilecek sayfa sayısını belirleme
• Belgeyi yeni bir pencerede görüntüleme
• Pencereleri yerleştirme
• Görüntüyü bölme
• Pencereler arasında geçiş yapma
• Makroları kullanma
Örneğin, belgeye bir resim eklediğinizde, resmi tıklayınca Resim Araçları sekmesi,
bir tablo eklediğinizde ise Tablo Seçenekleri sekmesi görüntülenir. Benzer şekilde,
belgenize küçük resim, şekil, Smart Art ya da grafik eklediğinizde, ilgili sekmeler
görüntülenir. Bu işlemlere de Bağlamsal sekmeler ve komutlar denir.
Word’den Çıkış
Word programından çıkmak için Dosya sekmesinden Çıkış komutunu seçin. Belgeyi
son kaydetmenizden sonra değişiklik yaptıysanız, değişiklikleri kaydetmek isteyip
istemediğinizi soran bir ileti kutusu görüntülenir. Değişiklikleri kaydetmek için Evet,
değişiklikleri kaydetmeden programdan çıkmak için ise Hayır’ı tıklayın.
4 Hesap Tablosu Programları
HESAP TABLOSU PROGRAMLARI
Bu program sayesinde veriler, tablo ya da liste olarak tutulur, bu veriler üzerinde

basit karmaşık hesaplamalar yapılabilir veriler çeşitli yöntemlerle özetlenip analizi
yapılabilir. Microsoft firmasının Microsoft Office paketindeki Excel programı ya da
Sun Microsystems firmasının Open Office paketindeki Calc programları yaygın
kullanılan hesap tablosu programlarıdır.
1-Genel Olarak MS Excel Ekranı
Aşağıdaki şekilde, MS Excel programı ilk başlatıldığında açılan program penceresi

ve ögeleri gösterilmektedir:
Çalışma Kitabı ve Çalışma Sayfası Kavramı
*Excel de ki dosya biçimi, çalışma kitabıdır. Program ilk açıldığında varsayılan ismi
Kitap1 olur. Kullanıcı ismini değiştirene kadar başlık çubuğunda bu isim görünür.
*Her çalışma kitabı 3 çalışma sayfasıyla açılır: Sayfa1, Sayfa2 ve Sayfa3. Bu isimler
varsayılan olup, kullanıcı değiştirene kadar görünmeye devam eder.
*Çalışma sayfaları ise, satır-sütun ve hücrelere ayrılır. Sütunlar, çalışma sayfasında
yukarıdan aşağıya; Satırlar, soldan sağa doğru uzanır. Hücreler ise, satır ile sütunun
kesiştiği yerdir.
* Sütunların alfabetik, satırların ise sayısal başlıkları vardır. Her çalışma sayfasında
toplam 16.384 sütun ve 1 ile 1.048.576 arasında satır bulunur. Hücreler, çalışma
sayfasına veri girilen alanlardır. Yeni bir çalışma kitabı açıldığında, sol üst köşedeki
ilk hücre vurgulanmıştır. Bu hücreye etkin hücre denir. Çalışma sayfası içinde başka
bir hücreyi tıklarsanız etkin hücre de değişir. Çalışma sayfası içinde bir hücre
tıklandığında, ad kutusunda, harfler ve sayılardan oluşan bir adres görünür.
Buna, hücre başvurusu ya da adresi denir ve çalışma sayfası içinde hangi sütun ve
satırda bulunduğunuzu gösterir. Aşağıdaki ekran görüntüsünde, bu öğeler
gösterilmektedir:
Excel’de Çalışma Kitaplarıyla Çalışmak
Yeni Bir Çalışma Kitabı Oluşturma
Excel’de yeni bir çalışma kitabı oluşturmak için boş bir çalışma kitabı açabilirsiniz.
Bunun için, aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

3. Kullanılabilir şablonların altında Boş Çalışma Kitabı’nı çift tıklayın.
Üzerinde değişiklik yapmak ama önceki biçimini de korumak istediğiniz bir belgeyi
farklı bir adla kaydetmek isterseniz, aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
2. Dosya adı kutusuna, belgeniz için bir ad girin.
3. Kaydet tıklayın.
Çalışma Kitabını PDF Olarak Kaydetme

Çalışma kitabını PDF olarak kaydetmek isterseniz, aşağıdaki adımları
izleyebilirsiniz:
2. Dosya Adı kutusunda, belgeniz için bir ad girin.
3. Kayıt türü listesinde, PDF (*.pdf) seçeneğini tıklayın.
4. Onay kutularında, dosya kaydedildikten sonra açılmasını istediğiniz biçimi seçin.
5. Yazdırma seçeneklerini belirlemek için Seçenekleri tıklayın.
6. Tamamı, sonra da Kaydet tıklayın.
Çalışma Sayfası Ekleme ve Silme

Excel de yeni çalışma kitabı açtığımızda karşımıza 3 tane çalışma sayfası çıktığını
belirtmiştik. Daha fazla çalışma sayfasına gereksinim var ise, yeni sayfalar
ekleyebiliriz:
Çalışma Sayfalarını Adlandırma
Varsayılan isimleri, Sayfa1, Sayfa2, Sayfa3 … diye gider. Kullanıcı kendisi bir isim
verecek ise adlandırmak istediğiniz sayfaya sağ tıklayıp yeniden adlandır yolunu
izleyebilir.
Excel Menüleri ve Komutları

Dosya Sekmesi
Dosya ile ilgili işlemlerin yapılmasını sağlayan Yeni, Aç, Farklı Kaydet,
Yazdır ve Kapat komutları bulunur. Aşağıdaki şekilde, Dosya sekmesi
gösterilmektedir:
Giriş Sekmesi
Metin biçimlendirmesi ile ilgili komutlar yer alır. Bu komutlar, Yazı Tipi, Hizalama,
Sayı, Stiller, Hücreler ve Düzenleme olarak gruplanmıştır. Giriş sekmesinde en
solda, Pano bölmesi bulunur. Burada, Kopyala, Yapıştır, Kes komutları ile Biçim
Boyacısı aracı bulunur. Sağ alttaki ok tıklandığında, kopyalanan ögeler görünür.
Arka sayfada, Pano bölmesi açık olarak Giriş sekmesi gösterilmektedir:
Koşullu Biçimlendirme listesinden Kuralları Yönet komutu tıklandığında Koşullu
Biçimlendirme Kuralları Yöneticisi iletişim kutusu açılır. Burada, uygulayacağınız
koşullu biçimlendirmenin kurallarını belirleyebilirsiniz. Aşağıda, bu iletişim kutusu
gösterilmektedir.
Ekle Sekmesi
Bu sekmede komutlar Tablolar, Çizimler, Grafikler, Mini Grafikler, Filtre,

Bağlantılar, Metin ve Simgeler olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde, Ekle
Tablolar grubu:
Tablo ve PivotTable ekleme
Pivot Table (Özet Tablo), çalışma sayfasındaki ya da dış veri kaynağındaki verilerin
özetlenmesini sağlayarak verilerin çözümlenmesini kolaylaştırır. Pivot Table raporu
ile şunları yapabiliriz:
*Çok miktarda veriyi birçok şekilde sorgulayabiliriz.

*Sayısal verilerin alt toplamını ve toplamını alabiliriz.
*Kategori ve alt kategorilerle verileri özetleyip özel hesaplamalarla formül
oluşturabiliriz.
*Kaynak verilerin farklı özetlerini görmek için satırları sütunlara ya da sütunları
satırlara taşırız.
*İstediğiniz veri alt kümelerini sıralar, filtre uygular, gruplandırma ve koşullu

biçimlendirme uygulama gibi işlemleri yapabiliriz.
Çizimler grubu:
• Resim, küçük resim, şekil, Smart Art, grafik ve ekran görüntüsü ekleme.
Grafikler grubu:
• Çalışma sayfasına, sütun, çizgi, pasta, çubuk, alan, dağıtım vb. grafik türlerini
eklersekgrafik ekle kutusu açılır.
Komut grubunun altındaki küçük ok tıklandığında Grafik Ekle iletişim kutusu

açılır. grafik türünü burada da seçebilirsiniz. Bu oku, bir grafik ekledikten sonra
tıklarsanız Grafik Türünü Değiştir iletişim kutusu açılır. Çalışma sayfasına bir
grafik ekleyip tıklayıncaGrafik Araçları bağlamsal sekmesi açılır. Aşağıda, bu sekme
gösterilmektedir:
Mini Grafikler grubu:
Çalışma sayfasına çizgi, sütun, kazanç-kayıp, gibi mini grafikler eklemeye

çalışırsak Mini Grafik Oluştur sekmesi çıkar. Resmi şöyledir:
Filtre grubu:
Verilere filtre uygulamak için dilimleyiciler eklenir. Dilimleyiciler, PivoTable

raporundaki verileri hızlıca filtrelemeyi sağlayan bileşendir.
• Köprü ekleme yoluyla bağlantı oluşturulur.
Metin grubu:
• Metin kutusu, üstbilgi ve altbilgi ekleme sekmelerinden oluşur.

• WordArt, imza satırı ve nesne ekleme sekmeleri de üzerinde yer alır.
Metin Kutusu düğmesini tıklayıp çalışma sayfasına bir metin kutusu eklediğinizde
Çizim Araçları; Üstbilgi ve Altbilgi düğmelerini tıkladığınızda ise Üstbilgi ve
Altbilgi Araçları ile Tasarım sekmeleri açılır. Aşağıda, bu sekmeler gösterilmektedir:
Word Art ve İmza Satırı komutlarının yanındaki küçük okları tıklarsanız, Word Art
ve imza satırı stillerini seçebileceğiniz listeler açılır. Nesne düğmesini
tıklarsanız, Nesne iletişim kutusu açılır.
Simgeler grubu:
Bu gruptaki komutlarla metne denklem ve simgeler ekleyebilirsiniz.

Sayfa Düzeni Sekmesi
Bu sekmede komutlar, Temalar, Sayfa Yapısı, Sayfa Arka Planı,

Paragraf ve Yerleştir olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde Sayfa Düzeni sekmesi
gösterilmektedir.
Sayfa Düzeni sekmesindeki komutlarla yapabileceğiniz işlemler şunlardır:

Temalar grubu:
Bu komutla çalışma kitaplarımıza tema uygulayarak profesyonel görünüm

kazandırırız.
Sayfa Yapısı grubu:
• Kenar boşluklarını, yönlendirmeyi ve sayfa boyutunu ayarlama

• Yazdırma alanını belirleme
• Sayfa sonlarını ayarlama
• Sayfa arka planını seçme
• Yazdırılacak her sayfada yinelenecek satır ve sütun başlıklarını belirleme

Komut grubunun alt kısmındaki küçük oka tıkladığınızda, Sayfa Yapısı iletişim
kutusu açılır.
Sığdırmak İçin Ölçeklendir grubu:
• Basılacak çıktının genişlik ve yüksekliğini belirleme

• Basılacak çıktıyı ölçeklendirme
Sayfa Seçenekleri grubu:
• Kılavuz çizgilerin ve başlıkların görüntülenip görüntülenmeyeceğini belirleme

• Kılavuz çizgilerin ve başlıkların yazdırılıp yazdırılmayacağını belirleme
Yerleştir grubu:
Bu gruptaki komutlarla metne eklediğiniz şekil, resim ve çizim gibi ögelerin yerini ve
hizalamasını ayarlayabilir, birden çok ögeyi gruplayabilir ya da birbirlerine göre
konumlarını ayarlayabilirsiniz.
Formüller Sekmesi
Bu sekmede komutlar, İşlevler Kitaplığı, Tanımlı Adlar, Formül

Denetleme veHesaplama olarak gruplanmıştır. Arka sayfadaki şekilde, Formüller
Bu sekme üzerindeki komutların görevleri şöyledir:

İşlev Kitaplığı grubu:
• Çalışma sayfasına işlev ekleme
• Otomatik toplam, ortalama, en küçük ve en büyük gibi işlevleri uygulama
• Son kullanılan işlevleri görüntüleme
• Finansal, mantıksal, metin, tarih ve saat, arama ve başvuru, matematik ve
trigonometrik işlevler arasından seçim yapma
• Tüm işlevleri görüntüleme
Aşağıdaki ekran görüntüsünde, Tüm İşlevler seçeneğinin yanındaki ok
tıklandığında açılan işlev listesi gösterilmektedir:
Formüller, çeşitli hesaplamalar yapabilen, bilgi döndürebilen, diğer hücre içeriklerini

işleyebilen, koşulları sınayabilen denklemlerdir. Formüller, işlevler, başvurular,
işleçler ve sabitler içerir ve her zaman eşittir işaretiyle (=) başlar.
İşlevler, bir değeri ya da değerleri alan, bir işlemi gerçekleştiren ve bir değeri ya da
değerleri döndüren, önceden yazılmış formüllerdir.
Hücre başvurusu, bir hücrenin çalışma sayfasındaki konumunu belirtir. Örneğin
sütun C ile satır 3’ün hücre başvurusu C3’tür.
İşleçler, gerçekleştirilecek hesaplamanın türünü belirten simgelerdir.
Sabit, önceden hesaplanmamış olan, bu nedenle de değişmeyen bir değerdir.
Aşağıdaki formüller, matematik işleçlerinin kullanıldığı formüllere örnek olarak

verilebilir:
=7+5×3 5 çarpı 3 sonucuna 5 ekler.
=A1+A2+A3 A1, A2 ve A3 hücrelerindeki değerleri toplar.
Excel’de formülleri elle Formül Çubuğuna elle yazabileceğiniz gibi, Formül Ekle
düğmesini tıklayarak yerleşik işlevleri de kullanabilirsiniz.
Veri Sekmesi
Bu sekmedeki komutlar, Bağlantılar, Sırala ve Filtre Uygula, Veri Araçları ve Ana

hat olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde, Veri sekmesi gösterilmektedir:
Bu sekme üzerindeki komutların görevleri şöyledir:
• Çalışma kitabına, Access programından, Web’den ve diğer kaynaklardan dış veri

alma
• Dış veri bağlantılarını görüntüleme ve düzenleme
Sırala ve Filtre Uygula grubu:
• Verileri küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe sıralama

• Verileri birden çok ölçüte göre sıralama
• Seçili hücrelere filtre uygulama ya da uygulanan filtreyi kaldırma
• Sorgu uygulandığında görüntülenecek kayıtları sınırlamak için karmaşık
ölçütler belirleme
Bir veri aralığı seçip Sırala düğmesi tıklandığında, Sırala iletişim kutusu açılır.
Burada, sıralama düzeyi ekleyebilir, sıralanacak sütun, sıralama koşulunu ve
düzenini belirleyebilirsiniz. Seçenekler düğmesini tıkladığınızda ise, Sıralama
Seçenekleri kutusu açılır. Aşağıda, Sırala iletişim kutusu ve ek seçenekleri
gösteren Sıralama Seçenekleri kutusu gösterilmektedir:
Veri Araçları grubu:
Görevleri şunlardır:
• Hücre içeriğini sütunlara bölme

• Yinelenen satır ve sütunları sayfadan kaldırma
• Hücrelere geçersiz veri girişini engellemek için veri doğrulama özelliğini kullanma
• Birden çok aralıkta yer alan verileri yeni bir aralıkta birleştirme
• Formüller için çeşitli değerleri deneme
• Senaryo Yöneticisi aracını kullanma
Senaryo, Excel’in kaydettiği ve çalışma sayfasında otomatik olarak değiştirebildiği

değerler kümesidir. Senaryolar, durum çözümlemesi için kullanılır. Durum
çözümlemesi ise yapılan değişikliklerin çalışma sayfasındaki formüllerin sonuçlarını
nasıl etkileyeceğini görmek için hücrelerdeki değerleri değiştirme işlemidir.
Veri aralığını seçip Metni Sütunlara Dönüştür düğmesi tıklandığında Metni

Sütunlara Çevirme Sihirbazı açılır. Arka sayfada, bu sihirbaz gösterilmektedir:
Ana hat grubu: 1. Hücre aralıklarını gruplandırma ve oluşturulan
grubu çözme
2. Seçili hücrelere otomatik alt toplam ve toplam

ekleyerek ilişkili veri içeren birkaç satırın toplamını
alma.
Gözden Geçir Sekmesi
Bu sekmede komutlar, Yazım Denetleme, Dil, Açıklamalar ve Değişiklikler olarak

gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde, Gözden Geçir sekmesi gösterilmektedir:
Bu sekmedeki komutlarla yapabileceğiniz işlemler şunlardır:

• Belgede yazım denetimi yapma
• Eş anlamlı sözcük araması
• Çeviri aracını kullanma
• Sözlük, ansiklopedi ve çeviri gibi başvuru kaynakları arasında arama yapma
Açıklamalar ve Değişiklikler grubundaki komutlarla, çalışma kitabını ya da bir

çalışma sayfasını koruyabilir; çalışma kitabını paylaştırabilir ve paylaşılan çalışma
kitabında başkalarının yaptığı değişiklikleri izleyebilir, bunları onaylayabilir ya da
red edebilirsiniz. Bu gruptaki düğmeleri tıkladığınızda ilgili iletişim kutuları açılır.
Örneğin Sayfayı Koru düğmesini tıkladığınızda, Sayfayı Koru iletişim kutusu açılır.
Arka sayfada bu iletişim kutusu gösterilmektedir:
Görünüm Sekmesi
Bu sekmede komutlar, Çalışma Kitabı Görünümleri, Göster, Yakınlaştır, Pencere,

Makrolar olarak gruplanmıştır. Aşağıdaki şekilde, Görünüm sekmesi
gösterilmektedir:
Görünüm sekmesindeki komutlarla yapabileceğiniz işlemler şunlardır:
• Belge görünümünü değiştirme (Normal, Sayfa Düzeni, Tam Ekran)
• Sayfa ön izlemesi
• Cetvel, kılavuz çizgileri, Formül Çubuğu ve başlıkları görüntüleme
• Belgenin görünümünü büyütme ya da küçültme
• Belgeyi yeni bir pencerede görüntüleme

• Pencereleri yerleştirme
• Sayfayı bölmelere ayırma
• Pencereler arasında geçiş yapma
• Makroları kullanma
Excel’den Çıkış
Excel programından çıkmak için Dosya sekmesinden Çıkış komutunu seçin. Belgeyi
son kaydetmenizden sonra değişiklik yaptıysanız, değişiklikleri kaydetmek isteyip
istemediğinizi soran bir ileti kutusu görüntülenir. Değişiklikleri kaydetmek
için Kaydet, değişiklikleri kaydetmeden programdan çıkmak için Kaydetme, işlemi
iptal etmek içinse İptal tıklayın.
5 SUNU PROGRAMLARI
Bir konu üzerinde yazılmış, görsel öğeler ile zenginleştirilebilen metin, grafik, resim
animasyon gibi öğelerin birbirleri ile etkileşimli olarak çalıştığı programlara SUNU
denir. Sunular ,belli bir konuyu aktarırken akılda kalıcılığını arttırmak üzere
yapılmış dosyalardır. Microsoft Office de bulunan ve sunu yapmaya yarayan
programın adı POWERPOİNT’dir. Microsystem adlı firmanın oluşturulması olduğu
Open Office de bulunan IMPRESS de sunu aracıdır.
Powerpoint programı açıldığında ekranda bulunan öğeler : Sunu Bölmesi, Durum

çubuğu, Menü Şeridi, Hızlı erişim araç çubuğu, Görünüm sekmeleri, Başlık çubuğu,
Görünüm Düğmeleri ve Not bölmesidir.
Powerpoint programında da diğer Word Excel programlarında olduğu gibi çalışılan

dosyanın ismi Başlık Çubuğunda bulunmaktadır. Pencere yapılarında bulunan
kapat, simge durumuna küçült ve ekranı kapla butonları pencerenin en sağ üst
tarafında bulunur. Bu alanı barındıran öğe ise başlık çubuğudur. Diğer Microsoft
Oficce programlarında da bulunan hızlı erişim araç çubuğu Powerpoint
programında da bulunur.Böylece kullanıcılara kolaylık sağlar. Powerpoint
programında sunu yapabilmek için kullanılan ekranın en ortasında bulunan alana
SUNU BÖLMESİ denilmektedir.
Powerpint üzerinde sunu hakkında not almak belirli kıstasları unutmamak için not
alınabilmektedir. bu görevi üstlenen alana NOT BÖLMESİ denir. Görüntülerin
kişiselleştirilebildiği, görüntüyü küçültme ve büyültme işlemini gerçekleştirilen
YAKINLAŞTIR alanıdır. Powerpoint programını açıp yeni bir dosya
oluşturduğumuzda program otomatik olarak sunuya isim vermektedir. Varsayılan
ismi SUNU1 olarak kullanılmaktadır. Aynı anda 2sunu açılması halinde bu isim
sunu 2 olarak isim vermeye devam eder.
Sunular bir ya da birden fazla sayfanın oluşması ile meydana gelir bu sayfalara
SLAYT denilir. powerpoint ilk açıldığında bir adet sayfa açılmaktadır ve karşımıza
ilk gelecek olan YER TUTUCULAR BAŞLIK VE ALT BAŞLIK bölümüdür.
Powerpoint programında yeni sunu oluşturmak için önce dosya bölümüne girilir.
DOSYA bölümünde bulunan YENİ alanından KULLANILABİLİR ŞABLONLAR
bölümüne ulaşılarak BOŞ SUNU seçiminin yapılması gerekir. Var olan bir şablonun
stilini almak için DOSYA bölümünden YENİ alanına girerek KULLANILABİLİR

ŞABLONLAR kısmında var olandan YENİ seçeneğinin seçilmesi gerekmektedir.
Açılan pencereden dosyayı seçerek şablonu kullanabiliriz. Powerpoint programında
daha kaydedilmiş bir dosyayı farklı bir isimle kaydetmek için FARKLI KAYDET
komutu kullanılır. Kullanıcılar için sık kullanılan işlemlerin bulunduğu HIZLI
ERİŞİM ARAÇ ÇUBUĞU kaydet butonunu içinde bulundurmaktadır. Her dosya
türünde olduğu gibi Powerpoint programında oluşturulan dosyalarında bir uzantısı
vardır PPS uzantısı Powerpoint programı ile yapılan sunular için geçerli uzantı
türüdür. Powerpoint programı dosyaları PDF Uzantısı ile kaydetme imkanı verir
WORD VE EXCEL de olduğu gibi Powerpoint programında da çalışma dosyasını
PDF uzantısı ile kaydetme imkanı sağlanır. Powerpoint işlemlerinde dosya ile ilgili
tüm işlemler Dosya Sekmesinin altında yapılmaktdır. Bu sekmede bulunan farklı
kaydet butonu ile kayıt türünü PDF olarak ayarlanması var olan sunumuzu PDF
olarak kaydedilmesini sağlamaktadır.
Powerpoint programındaki sekmeler
Dosya, Giriş, Ekle Tasarım, Geçişler, Animasyonlar, Slayt Gösterisi, Gözden Geçir ve
görünüm sekmesidir. Dosya sekmesi tüm Microsoft Office programlarında bulunan
önemli bir sekmedir. Bu sekme içerisinde çalıştığımız dosyamızı kaydedebilir,
kapatabilir ya da eski oluşturduğumuz dosyayı açabiliriz dosya yönetimi ile ilgili
tüm işlemlerimizi bu sekmeden yapabiliriz.
Dosya sekmesi içinde var olan işlemler: Yazdır, aç, yeni, kaydet, yardım ‘dır. Dosya
hakkında bilgi veren, üzerinde işlemler yapabilme özelliği suna BACKSTAGE
alanıdır.
Powerpoint programında GİRİŞ SEKMESİNDE : Slaytlar, Yazı Tipi, Paragraf, Çizim

ve Düzenleme grupları yer alır. Yeni Slayt butonu da giriş sekmesinde yer alır. Sunu
içerisinde metin, grafik vb. nesneleri düzenli bir şekilde sayfaya yerleştirilmesini
sağlayan kutucuklara YER TUTUCULAR denir. Yazı tipleri ve özellikleri üzerinde
düzenleme imkanı sağlayan YAZI TİPİ grubudur. Giriş sekmesinde yer alır. Karakter
aralıklarının ayarlanması giriş sekmesindedir. Yazıların Büyük harf yada küçük harf
e çevrilmesi yazı tipi grubundadır. Bir metni sağa sola yada ortaya hizalama satır
aralıklarının ayarlanması paragraf sekmesindedir. Bir grafik ya da bir çizime
transparan bir bölge katmak istediğimizde ÇİZİM GRUPLARINDA bulunan Şekil
efektlerinden faydalanırız. Çizim efektleri Giriş Sekmesinin içerisinde Çizim
gruplarında yer alır. Bir metnin üzerinde rahatlıkla düzenleme yapabilmek o metnin
uzunluğuna göre değişmektedir. İki satırlık bir doküman içerisinde bir kelimeyi
bulmak ile 100 sayfalık bir dokümanın içerisinde bir metni bulmak aynı şey değildir.
Bu işlemler için DÜZENLEME GRUBU metin içerisinde arama ve düzenleme

işlemlerini sağlar. Ekle menüsü ile video, resim ve ses gibi çok çoklu ortam nesneleri
sunumuza dahil edebiliriz. Ekle bölümünün içerisinde bulunan Resim Grubunda,
Sunuya dahi edilecek Resim işlemleri gerçekleştirilebilmektedir. Bir fotoğraf albümü
eklemek istediğimiz takdirde Resim Grubundan Fotoğraf albümüne tıklayarak
oluşturabiliriz. Çizimler grubunu içerisinde yer alan şekiller, Grafik butonlarının
yanı sıra SMART kısmı da yer almaktadır. Bir Web sayfası veya dosya ile bir köprü
oluşturmak için BAĞLANTILAR grubu kullanılmalıdır. Eylem butonu ile slayt
çalışırken farenin kullanılması hakkında yarlar gerçekleştirilir. Metin grubu
içerisinde WordArt dahil olmak üzere Metin kutusu, Üst bilgi, Tarih ve saat, Slayt
numarası ve Nesne butonu bulunmaktadır. Powerpoint Programında Bulunan
Tasarım sekmesinde Sayfa Yapısı ,Temalar ve arka plan grubu yer almaktadır. Sayfa
yapısı Grubu ile Sayfanın ebatlarını yatay dikey konumlandırılması gibi ayarlar
burada yapılır. Bir sunu görsellik ile bir konu üzerinde daha akılcı bilgiler
verebilmek amacı ile tasarlanmalıdır. Bu görselliğin düzeni bozulduğu vakit
sunudan beklenen verimde orantılı olarak düşmeye başlar. Bu yüzden sayfada
uygulanan temaya devamlı olarak bağlı kalınmalı, tüm sayfalar birbirine tutarlılık
göstermelidir. Tasarım sekmesinin içerisinde bulunan teme grubu ile sunumuz için
bir tema oluşturabilir hatta bazı kalıplar kullanabiliriz. Arka plan grubu ile
dilediğimiz bir resmi arka plan olarak ayarlayabilir yada var olan arka plan
seçeneğinden faydalanabiliriz. Geçişler sekmesinin elemanları Önizleme, bu slaytta
geçiş ve zamanlamadır. Geçiş efektlerini görüntüleme imkanı tanıyan gruba
ÖNİZLEME grubu denir. Slaytların birbirleri aralarında geçiş efektleri sunular için
önemli bir unsurdur. Zamanlama grubu bir slaytın ekranda bekleme süresinin
ayarlanmasını sağlar. Slayt geçişleri bazen klavye yada farenin bir tetiklemesi ile
bazen de bir zaman tetiklemesi ile değişebilir.
Animasyon sekmesinde bulunan gruplar sırasıyla Ön izleme, Animasyon, Gelişmiş

Animasyon ve zamanlamadır. Bir resmin sunu ekranına farklı bir animasyon ve
hareketlendirme ile girmesini sağlamak için Animasyon grubundan
faydalanılmalıdır. Bu grup sadece resimler üzerinde değil diğer nesneler üzerinde
animasyon işlemlerinin uygulanmasına olanak sağlar. Bir slayt içerisinde birden
fazla animasyon olabilir. Powerpoint programı bu animasyonların hangisinin daha
önce uygulanacağını hangi animasyonun daha sonra uygulanacağını eklenen
animasyon sıralarına göre belirler. Seçtiğimiz nesnenin animasyonunu animasyon
boyacısını kullanarak başka bir nesneye hızlı bir şekilde atayabiliriz. Slayt gösterisi
sekmesinde slayt gösterisini başlat, ayarlar ve monitör grupları bulunmaktadır. Slayt
gösterisi ve yayınlama bölümü ile çalıştığımız sunuyu internet üzerinden kişilere
sunulabilir üzerinde değişiklik yapılması sağlanabilir. Monitörler bölümünden
bilgisayarlar üzerinde bağlı olan ekranların hangisinde slaytın çalışılacağını
ayarlayabiliriz hatta ekran çözünürlüklerini bile önceden belirtme imkanı sağlar.
Gözden Geçir sekmesi elemanları yazım denetleme, Dil, Açıklamalar ve karşılaştır

gruplarıdır.
Görünüm Sekmesi Elemanları
SUNU GÖRÜNÜMLERİ-ASIL GÖRÜNÜMLER-GÖSTER-YAKINLAŞTIR-

RENKLİ/GRİ TONLAMALI ,PENCERE VE MAKROLAR gruplarıdır.
Slaytların düzenleme aşamalarında da kullanıcıların seçeneğine sunulmuş birkaç
farklı görünüm türü yer almaktadır. Bunlar Normal, Slayt sıralayıcısı, notlar sayfası
ve okuma görünümüdür. Powerpoint ilk açıldığı zaman görünüm türü Normal
olarak seçili gelmektedir. Daha sonra kullanıcılar bu ayarı Görünüm Sekmesinden
değiştirebilmektedir. Bir asıl slaydın üzerinde yapılan değişiklik, sunuda bulunan
tüm slaytların üzerinde uygulanır. Asıl slaydın bulunmadığı bir sunu yoktur Birden
fazla olabilmektedir.
6 e-POSTA KİŞİSEL İLETİŞİM
YÖNETİMİ
İnternet üzerinden kullanıcıların birbirleri arasında mektup gönderip almasına

ELEKTRONİK MEKTUP, E-POSTA, E-MEKTUP denilmektedir.
E-POSTA işlemleri kurumlarda kullanılmasının yanı sıra kişisel olarak ta

kullanılabilmektedir. E-POSTA göndermek için öncelikle bizim bir e-posta hesabımız
olması gerekir. Bir adresin içerisinde @ işareti yoksa bu bir e-posta adresi değildir.
Her posta adresi içerisinde mutlaka bir adet @ işareti bulunmalıdır. E-posta adresi
içerisinde Türkçe karakterler bulunmaması gerekmektedir. COM.NET.ORG gibi alan
adı uzantıları ise e- posta hesabının sonunda bulunmaktadır. İdeal bir e-posta adresi
adınız @soyadınız .com dur. Google (Gmail) Hotmail, yahoo ve my net e-posta alanı
sağlayan en popüler web siteleridir. Bu siteler üzerinden e-posta hesaplarımızı
ücretsiz olarak kurabilir ve kullanabiliriz. Bir e-posta adresi alırken bu adresimizi
başka kişilere iletirken iletişim kuracağımızı unutmamamız gerekir. Bu yüzdende e-
posta adresleri kolay anlaşılır ve akılda kalıcı olmalıdır. E-posta araçları güvenli bir
şekilde kullanılmadığı zaman bir çok sorunla karşılaşılabilir. Bu güvenlik
adımlarından en önemlisi doğru bir şifre seçmektir. İdeal bir şifre içerisinde büyük
,küçük harfler barındırırken rakam ve sembollerden de yararlanılmaktadır. Konu
alanı bir e-posta nın başlığıdır. Bu postayı alan kullanıcı gelen e-posta listesinde ilk
olarak konu kısmında yazılan mesajın konusunu okumaktadır.
SPAM e-postada istenmeyen e-posta’dır. E-posta işlemlerinin bize kazandırdığı bir

çok artının yanında istenmeyen e-postalar bulunmaktadır bunlar SPAM mail olarak
tanımlanır. Bunlara kullanıcı müdahale etmeden önce engellenen e-posta işlemleri
arasında yer alır. Eğer ki gönderen kullanıcı konu kısmını boş bırakırsa bazı servisler
bu e-postayı SPAM olarak kabul eder. E-posta adresleri günlük hayatta
kullandığımız adreslere benzer. Yanlış bir adres ulaşımı engelleyici en büyük
faktördür. İnternet ortamında iletilmeyen e-postalar gönderen adresine geri döner.
Bu listeden de silinmediği taktirde gönderilen tüm e-postalar gönderilmiş postalar
bölümünde saklanmaktadır.
Gmail hesabından e-posta gönderirken öncelikle E-POSTA YAZ butonu

tıklanmalıdır. Sonra düzenli bir şekilde kime, konu ve mesaj kısmı doldurulduktan
sonra gönder butonuna tıklanarak gönderme işlemi tamamlanır. Kişi bir e-postayı
okuduktan sonra cevapla derse konu başlığının başına RE ibaresi eklenmektedir. Bu
mailin cevaplandığını kullanıcıya iletilir. Yanıtla butonu ile gelen kişiye direk olarak
mesaj göndermekteyiz. Böylece e-posta adresini yazmak zorunda kalmayız. CC alana
eklenen e-posta adresleri gönderilen bir e-postadan haberdar olmasını istediğimiz
kişilerdir. BCC alanına eklediğimiz e- posta adresleri gönderen e-postalardan
haberdar olurlar. Fakat diğer kişilerin e-posta adreslerini göremezler. CC ile arasında
tek fark adreslerin CC görünür olması BCC saklanmasıdır. Yazılan bir e-posta
içerisine dosya ekle butonunu kullanarak posta servis sağlayıcısının verdiği desteğe
göre dosya yükleme ve gönderme imkanı sunulmaktadır. Eğer bir e-postanın
içerisinde bir dosya mevcut ise mail in içerisinde bir ATAÇ işareti yer alır. Her e-
posta servis sağlayıcısının kendisine göre belirlemiş olduğu gönderim kotaları
mevcuttur. Gmail ise gönderim kotasını 25mb olarak kullanmaktadır. Silinen her
posta çöp kutusu alanına gönderilir. Windows işletim sistemindeki geri dönüşüm
kutusuna benzer bir prensip ile çalışan çöp kutusu ,silinen bir e-postanın tekrardan
incelenebilmesini sağlamaktadır. Çöp kutusundan da silinen bir dosya tamamı ile
kaldırılmış demektir. İnternet ortamında kullanılan iletişim yolları kişilerin duygusal
olarak hislerini karşı tarafa aktarma özelliği sağlamamaktadır. Tabi ki iletişimde
duygunun iletişim kurulan kişiye yansıtılmaması büyük bir eksikliktir. Bunun içinde
internet kullanıcıları bazı simgeleri kullanarak iletişim kurdukları kişilere kendi his
ve duygularını yansıtmaya çalışırlar.
SEMBOLLER
:) Gülen yüz
;) göz kırpan insan
:- O şaşırmış insan
:( üzülmüş insan
8-( gözlüklü gülümseyen insan
İnteraktif servisler üzerinden de kontrol imkanı tanınan e-posta yönetimleri,

Microsoft firmasının masa üstü programı olan Outlook programı ile de kullanma
imkanına sahiptir.
THUNDERBIRD isimli program Mozilla firmasının üretmiş olduğu ücretsiz bir e-

posta yönetim aracıdır. E-posta hesaplarının yönetimini sağlayan Outlook programı
ile sınırsız sayıda e-posta hesabı kontrolü sağlanabilmektedir. E-posta hesaplarında
gelen postaların üzerinde değişiklik silme ve okuma gibi yapılan işlemleri POP3
servisleri destekler. E- postaların güvenli bir şekilde iletilmesi ve hedeflenen kişiye

gönderilmesini sağlayan servis SMTP’dir. Outlook programına bir e-posta hesabını
dahil etmek için öncelikle dosya menüsünün içerisinden bilgi bölümüne girilmelidir.
Bu kısımda çıkan Hesap ekle butonu ile hesabımızın bilgilerini Outlook programına
entegre edebiliriz. Eğer ki Outlook programımız ilk kez açılıyorsa bir e-posta
hesabını entegre etmemiz gerektiği anlamına gelmektedir .Bu işlemler hakkında
yardımcı olmak amacı ile Microsoft firması BAŞLANGIÇ SİHİRBAZINI programın
ilk açılışında aktif etmiştir.
7 İNTERNETİN ETKİN KULLANIMI
VE
İNTERNET GÜVENLİĞİ
WWW Yani World Wide WeB ,internet sitesi anlamını taşımaktadır. İnternet bir
ağdır. İnternetin diğer ağlardan farkı Dünya üzerindeki tüm bilgisayarları
kapsayacak bir yapı içerisinde olmasıdır. En büyük Ağ internet ağıdır. İnternet
üzerinden web sayfalarından gelen bilgileri bizlerin anlayabileceği görsel hale
getiren ve bunlar üzerinde işlem yapabilmemizi sağlayan WEB TARAYICISI
bulunur. Dünya çapında en popüler web tarayıcıları EXPLORER, CHROME,
FİREFOX, OPERA VE SAFARİ’DİR.
Microsoft firmasının web tarayıcısı programı EXPLORER’DİR. Windows yüklü

bilgisayarlar da standart olarak kuruludur. Mozilla firmasının Web tarayıcısı
programı, FİREFOX’TUR. Genel olarak Linux İşletim sisteminde kurulsa da diğer
işletim sistemlerinde de çalışmaktadır. Apple mac os işletim sistemi WEP tarayıcı
programı SAFARİ’DİR. Google firmasını web tarayıcısı CHROME’dur. Arama
motorları, internet kullanıcılarının ulaşmak istediği bir bilgi için öncelikle Anahtar
kelime istemektedir. Kullanıcını girmiş olduğu bu anahtar kelime üzerinden
kullanıcıyı doğru sitelere yönlendirerek internet üzerinde trafiği sağlamaktadır.
Arama motorlarının en popüler olanları GOOGLE VE YAHOO arama motorudur.
Günümüzde yeni eklenen YANDEX arama motoru hayatımıza girmiş
bulunmaktadır. Arama kelimesine ne kadar fazla kriter girilirse ,aranan kelimede
sonuç sayısı bir o kadarda düşecektir. FİLTYPE özelliği kullanarak internet
üzerinden belirli tür dosyalara göre arama yapılabilir doc,exl,ppt uzantıları
seçilebilir. RELATED özelliği ile bir site ismi vererek o siteye benzer siteleri listeleme
imkanı sunar. ALLİNTİTLE özelliği ile kelimenin sadece wep sitelerinin
başlıklarında aranmasını sağlar. Google arama motoru olmasına rağmen birçok
hizmet alanı da sunmaktadır. Hizmetler arasında EARTH, GMAİL, MOON,
GRAFİK, VİDEO VE TRANSLATE bulunmaktadır.
GOOGLE TRANSLATE bir çok dil seçeneği ile hizmet verir. GOOGLE EARTH:
Uydu görüntülerini kullanarak Dünya’nın herhangi bir yerini 3 boyutlu izleme
olanağı sunar. GOOGLE GMAİL: E-posta hizmetidir. GOOGLE MOON: Ay
görüntülerini sunar. Google kelimeler ile wep sitelerinin içeriklerini karşılaştırarak

arama yapar. Fakat sunduğu Grafik hizmeti ile grafikler üzerinde de arama yapma
imkanı sağlar.
WİKİPEDİA, Dünyanın ansiklopedisi olarak kabul edilir. Tamamı gönüllü uzman

kişiler tarafından çalışılmaktadır. Kar amacı yoktur. İnternet Dünyasının bizlere bir
çok hizmetleri olduğu gibi kötü niyetli yazılımları da mevcuttur bu yazılıma
MALWARE DENİLİR. Reklam içerikli olan yazılımlara ADWARE denir. e-
postalarımıza reklam içerikli bir postalar gelmektedir. Sürekli olarak gönderilen
istemsiz olarak gelen postalara SPAM adı verilir ve çoğu da reklam içerikli olup
bilgisayarlarımıza zarar verebilir.ve bunu önlemek içinde ANTİ VİRÜS sistemleri
kullanılmalıdır. En popüler Anti-virüs yazılımları NOD32, KASPERSKY, VİRUS
SCAN, NORTON VE ZONE ALARM ‘dır. Şöyle açıklamak gerekirse hiçbir sistem
güvenli değildir . o nedenle de bilgisayarlarımızı haftada bir kez güncellememiz
gerekir.
ATEŞ DUVARI olarak bilinen Friewall yazılımları genel olarak Windows işletim
sistemlerinde gelen güvenlik yazılımıdır. İşletim sistemine de kurulabilme imkanı
mevcuttur Bu programlar dış bir bilgisayardan erişimi engelleyen yazılımlardır.
İnternet üzerinden güvenli protokoller bulunmaktadır. HTTPS:// ibaresidir. Bir site
içerisinde alışveriş yaparken ödeme esnasında adres çubuğunda https:// varsa
güvenli demektir. İşlem yapabiliriz. İnternet sitesinde insanların bir günlük şeklinde
oluşturdukları web sitelerine BLOG denilir. Blog kurulumu basit bir işlemdir wep
siteleri üzerinden kurulum sağlanabilir. Tüm blog çeşidi ücretsiz olmasa da bir çok
ücretsiz blog çeşidi bulunmaktadır. Kurulum için uzman olmak gerekmez.
BULUT BİLİŞİM sistemi ile herhangi bir ağa bağlı kalmadan bir dosyayı internet
erişimi ile birkaç farklı makinada kullanma imkanı sunar. Bulut iletişim sisteminde
en popüler DROPBOX VE AİRDROP başta gelir.
DROPBOX BULUT sistemi hemen hemen tüm işletim sistemlerinde

çalışabilmektedir. DROPBOX ücretsiz olarak kullanıcılarına 2,5 GB’LIK BİR alana
ayrılmaktadır. Bunun dışında kullanıcılar ek ücret ödeyerek bu alanı genişletebilirler.
AİRDROP yazılımı MAC OS işletim sisteminde çalışmaktadır. Sanal kart hizmeti ile
kartınızın içerisinde internet üzerinden alışveriş yapabilmek amaçlı bir kart daha
oluşturulmaktadır. Bu kartın limitini kullanıcı istediği zaman değiştirebilir. bu da
kredi kartı ile ilgili interaktif işlemlerdeki riski düşürmektedir. Windows işletim
sisteminin Dünya çapında daha fazla kişiye hitap etmesi zararlı yazılımlara da büyük
bir hedef olmasını sağlar. AĞ kurulması için en az iki bilgisayarın birbiriyle iletişim
halinde olması gerekir.
8 AĞ TEKNOLOJİLERİ
Dünyada bulunan en büyük ağ sistemi İNTERNETTİR. Bir ağ kurabilmemiz için

öncelikle en az iki bilgisayar, iletişimi sağlayacak ağ ortamı, bu sinyalleri anlaşılır
dile çevirecek ağ kartları ve güvenlik sağlayıcı bir ağ yazılımına ihtiyaç duyarız. İlk
bilgisayar ağı Amerikan Savunma bakanlığında kurulmuştur .ARPA NET
Bilgisayarların kullandığı makine dili 0-1 ağ yapıları için geçerlidir. X bilgisayarı Y
bilgisayarından bir veri almayı hedeflemektedir. Bu durumda X bilgisayarı Y
bilgisayarına İSTEK göndermelidir. Bir istek oluşturulmuşsa isteği alan bilgisayar
veriyi hazırlayarak karşı bilgisayarın bu veriyi temin etmesi için VERİ HAZIR sinyali
gönderir. X bilgisayar veri alma sürecini bitirdikten sonra ,verinin herhangi bir
sorunla karşılaşmadan temin edildiğini bildirmek için VERİYİ ALDIM sinyali
göndermelidir. Bilgisayar hafıza birimlerinde en düşük birim bit’tir 8 adet bit 1 bayt
eder. Bayt’tan sonra gelen en büyük değerimiz KİLOBAYT’TIR. Bit’den Bayt’a geçiş
hariç hafıza türlerinde çarpan 1024’dür 1024bayt 1 kilobayt etmektedir. 2048 KB 1024
çarpan ile hesaplandığında bir üst birimi olan MB’Ye geçerken 2 MB olarak
sonuçlanır. 512 MB1024 çarpan ile yarım GB elde edebilir. Aralarında en büyük olan
hafıza birimi TEREBAYT’TIR. Gigabayt’dan sonra gelir. Her bir verinin gidebilmesi
için kendine ait bir kablo kanalı tahsis edilmesine PARALEL iletişim denir. Tek bir
kablo bağlantısı ile iki bilgisayarın sıralı olarak iletişim kurmasına SERİ iletişim
denir. SİMPLEKS iletişim tek taraflı olarak gerçekleştirilebilir örneğin: radyo
gibi…Yarı Dubleks iletişim türleri aynı anda iletişim kurmasalar da ayrı ayrı iletişim
kurabilirler örneğin ; telsizler. Tam Dublex iletişim türlerinde bağlantı sırası
beklemeksizin iki cihazda birbirleri arasında rahatlıkla iletişim kurabilirler. Bükümlü
çift kablo günlük hayatta yerel ağında kullanılan en popüler kablolardadır. Bükümlü
ismini almasının nedeni içerisindeki kabloların birbirine bükülmüş olarak
gelmesidir. Bükümlü kablolarda 8 adet tekli kablo bulunur. Bükümlüler ikili
kablolardan oluşmaktadır 8 adet tekli kablonun ikişer olarak sarıldığını düşünürsek
4 çift kablomuz var demektir. Koaksiyel kablo türü analog iletişim kanallarında
kullanılır. Dış yüzeyden içe doğru Zırh, plastik katman ve ortasında metal bir kablo
vardır Televizyon kabloları buna örnektir.
FİBER OPTİK KABLO türleri veri iletiminin üst noktalara ulaştığı bir kablo türüdür.
Bu kabloların yapısı dayanıklı bir zırh içinde fiber kıldan oluşmaktadır bu fiber kıl
ışığı yansıtarak iletir .Fiber optik bakır iletim sistemlerine dayanan kablolara göre
daha masraflıdır. Fiziksel olarak kurulan ağ sistemlerine AĞ TOPOLOJİSİ denilir.
Kablolu bağlantı çeşitleri; VERİ YOLU YILDIZ HALKA TOPOLOJİLERİDİR.
Veri yolu topolojisinde bir tek kabloya bağlı olan bilgisayar bulunur. Ağ kablolarının
başında ve sonunda sonlandırıcı DİRENÇLER bulunur.
Halka topolojisi isminden de anlaşılacağı gibi tüm bilgisayarları halka şeklinde

bağlanma sistemi ile oluşur. Halka topolojisinin içerisinde andaç denilen bir mantık
mevcuttur. Ağda sıranın kimde olduğunu gösterir.
Yıldız Topolojisi hub ya da swicth gibi bir anahtar noktaya bilgisayarların

bağlanması sonucunda oluşmaktadır.
Veri yolu topolojisi ilk olarak AĞ TOPOLOJİSİDİR. Yıldız topolojisi günümüzde en

çok kullanılan ağ topolojisidir. LAN en kolay kurulabilecek ağ türüdür. Ağ türlerinin
hepsi birer lan topolojisidir. Lan ağ topolojisi bir diğer adıyla YEREL ALAN ağıdır.
Lan ,yerel olarak çok büyük bir araziye hitap eden ağ türü değildir. Fakat Birden
fazla yerel alan ağı bileşerek daha büyük ağlar kurabilirler. Bu yerel alan ağlarının
birleşmesi sonucunda man yani metropolitan alan ağı ortaya çıkar. WAN fiziki
anlamda büyük bir alana hitap eder. IEEE firması tarafından telsiz frekansının
standardı belirlenmiştir. IEEE kar amacı olamayan firmadır. IEEE,standart frekans
olarak 802.11x’i öngörmüştür. Dünya çapında tüm kablosuz bağlantı sağlayan
bilgisayarlar 802.11x frekansı ile bağlantı kurulabilmektedir 802.11x standartlarının
yanına gelebilecek olan a,b,g ve n karakterleri ile frekans ve mesafe gibi özellikler
sunulmaktadır N iç mekanda 70 dış mekanda ise250 metre erişim alanı
sağlamaktadır. 802.11b standardında iç mekan 35 dış mekan ulaşımı 120 çıkış tarihi
1999 ‘dur802.11g frekansının çıkış tarihi 2003 dür iç mekan 38 dış mekan erişimi ise
140 metredir80211a standardında iç mekan 35 dış mekan erişimi 120’dir çıkış tarihi
1999’dur. Telsiz iletişim günümüzde kullanımı her geçen gn artmakta olan ağ
türlerindedir. Belirlenen frekanslar ölçüsünde cihazlar arasında ağ kurulmaktadır.
Günlük hayatta kullandığımız mobil telefonlarda kullanılan bağlantı türü radyo
dalgalarıdır. iletişim belirlenen radyo frakansı üzerinden sağlanır.
Kablosuz ağ çeşitleri arasında GPRS,EDGE,3G,HSDPA,BLUETOOH seçenekleri en
popüler ağ çeşitleridir. Günümüzde bazen 2G olarak bazen de GPRS olarak
karşılaştığımız mobil bağlantı türü 114 Kbps veri yolu hızına sahiptir. EDGE bağlantı
türü GPRS sistemlerinden sonra gelişmiştir. GPRS’N vermiş olduğu veri yolu hızının
yetersiz olması EDGE sistemine geçiş zorunlu olmuştur .EDGE Bağlantı hızı olarak
kullanıcılara 200 Kbps’lik hız sunmaktadır. Kullanımı her geçen gün yaygınlaşan
mobil ağ türü 3G ‘dir Birçoğumuz reklam içerisinde adını duymuşuzdur 3G

günümüz ihtiyaçlarına uygun 400 Mbps bağlantı hızı sağlayan bir ağdır.3G
teknolojisi sunmuş olduğu bağlantı hızının ötesinde aynı anda zamanlı iş yapabilme
kabiliyetine sahiptir. Mobil cihazlarda kullanıldığında hem telefon görüşmesine
devam edebilir hem de hiçbir kesinti olmadan internete bağlanabiliriz. İki cihaz
arasında büyük bir mesafe yoksa Bluetooth bağlantı türü ile radyo dalgaları
kullanarak iletişim sağlanabilir. Genel olarak mobil cihazlarda kullanım oranı daha
fazladır. ADLS internet bağlantılarında ,bir hat üzerinden hem telefon hem internet
hizmeti almaktayız aynı anda telefon ve internet hizmetinin kesintisiz kullanılmasını
sağlayan cihaz SPLTTER denilir. Modem şifreleri Wep ,WPA ve WPA2 olarak 3
ÇEŞİTTİR.Bunlardan en kolay şifreleme türü wep şifreleme türüdür Bu şifre türü ile
kötü niyetli bir kişi kısa süre zarfında şifrenizi kırarak ağa bağlanabilir. O yüzden de
kullanılması gereken WPA şifreleme türü ve en zorlu şifre yapısı olan WPA2 destekli
şifreler kullanılmalıdır.
Bilgisayar parçalarının da tıpkı insanlar gibi TC kimlik numaraları mevcuttur.

İnternet ağınıza Mac filtreleme uygulanırsa, mac adresi uyuşmayan bilgisayarların
ağa katılma şansı olmayacaktır. MAC adresi bilgisayarların ağ karlarında
barındırılan birbiri ile eş değer olamayan kimlik numaralarıdır. Modem günümüzde
hem trafik yöneticisi hem de ağ kurmayı sağlayan cihazlardır. İzinsiz olarak
başkalarının kablosuz ağlarına girmeye çalışan kullanıcılara Türk Ceza Kanunda
artık BİLİŞİM SUÇLARI tanımı yer almaktadır. Ağır yaptırımları vardır.

Temel_Bilgi_Teknolojileri_I_AOF

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Temel_Bilgi_Teknolojileri_I_AOF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Temel Bilişim Teknolojileri I 1

* John Mauchly lambalar aracılığıyla tasarlanabilecek bilgisayar teklifinde bulundu

*ENİAC’ ın en büyük sorunu programlanmasıydı. ENİAC tasarım ekibinden John

İAS Bilgisayarlarının bileşenleri ve açıklamaları şu şekildedir:

*Günümüz bilgisayarların tümü İAS yapısına uygun tasarlanmıştır. (istisnalar hariç)

Üst düzey programlama dilleri: Komut ve programları daha rahat ve hızlı

Transistör: Elektronik devrelerde güçlendirici veya anahtar olarak kullanılan, yarı

Entegre Devreler ve Mikroişlemciler

Kişisel Bilgisayarlar ve Sonrası

*O yıllarda Microsoft firmasının kurucularından olan Bill Gates’in “her

BİLGİSAYARLARIN YAPISI VE BİLEŞENLERİ

Bu mimari yapılanma altında en kritik işlemci CPU dur.

BİLGİSAYARLARIN DIŞ BAĞLANTISI

*Bilişim sisteminin yapısını aşağıdaki şekilde özetlemektedir:

*Bilişim sisteminin kalbi şekilden anlaşılacağı gibi işleme aşamalarıdır.

*Bilişim sistemleri günümüz işletmelerinde karar süreçlerinde büyük destek

Müşteri ilişkileri yönetimi (Customer relationship management): İşletmelerde iş

Kurumsal kaynak planlama (Enterprise resources planning - ERP): Kurumsal

Bilişim Sistemi Çeşitleri

İşlem süreç sistemleri

Bilgi temelli iş sistemleri

Karar destek sistemleri

İşletme bilgi sistemleri

Üst düzey yönetici destek sistemleri

Müşteri ilişkileri yönetimi

İŞLETİM SİSTEMLERİNE GİRİŞ

*İşletim sistemi, kullanıcılar için bilgisayarda çalışan en önemli programdır. İşletim

Bir Bilgisayar Sisteminin Temel Bileşenleri

İşletim sisteminin temel görevleri ise genel olarak 5 tanedir:

İşletim Sistemlerinin Temel Görevleri

1-Grafik Ara yüz Kontrolü

4-Giriş-Çıkış birimleri yönetimi

İşletim Sistemi Türleri

Aşağıdaki örnekler Windows 7 sürümü kullanılarak hazırlanmıştır.

Masaüstünün Temel Bileşenleri

Görev çubuğu ve bileşenleri

Hızlı Başlat Menüsü

En yaygın olarak gösterilen semboller; İnternet bağlantısının olup olmaması, saat,

itibaren kullanıcı kontrolü olmaksızın çalışan programlara (anti-virüs programları,

Windows işletim sistemi otomatik olarak kullanıcıya yeni güncellemelerin olduğunu

İşletim Sistemi Gezgini

İşletim sistemi gezgini Klavyede ki Windows + E kısa yol tuşuyla da açılabilir.

Windows gezgini, konumunu ya da tam ismini bilmediğimiz dosyaları bulmamızı

Klasörler Arası Gezinme

Kenar çubuğu sayesinde klasör simgelerine çift tıklama gerekmeksizin iç içe

Kenar çubuğunda klasör ismine tıklandığında ise klasörün içeriği bu alanda

Pencere Açıp-Kapatma, Büyültme-Küçültme

Klasör ve Dosya Simgelerinin Gösterimi

!!!! Klasör ya da dosya açıkken isimlerini değiştiremeyiz.

Yeni oluşan klasörümüzün boyutu 0 bayt’tır. Bu klasörün içine dosyalar

Yeni Dosya Oluşturma

Bilgisayarı Kapatma Seçenekleri

Üst Menü ve Bileşenleri

Üst Menünün Bileşenleri

Sistem tercihleri: Bu bileşene Apple menüsünden veya uygulamalar menüsünden

Finder (İşletim Sistemi Gezgini)

Pencere Açıp-Kapatma, Büyütme-Küçültme

Dosya ve klasör taşıma

Kullanıcı oturumunu kapat

Bu yapılandırmadan sonra bilgisayarın masaüstü ekranı açılır. Aşağıdaki resim

3. Sayfalayıcı: Linux dağıtımlarında kullanılan çoklu masaüstü uygulaması, birden

KDE Plasma Çalışma Alanı

İşletim Sistemi Gezgini

Pencere Açıp-Kapatma, Büyültme-Küçültme